Obesitas en zwangerschap, bevalling en kraambed

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Obesitas en zwangerschap, bevalling en kraambed"

Transcriptie

1 Obesitas en zwangerschap, bevalling en kraambed Algemene informatie Obesitas is een van de snelst groeiende gezondheidsproblemen in de Westerse wereld. Naarmate de mate van obesitas onder vrouwen toeneemt, zullen ook meer vrouwen in de fertiele levensfase door deze aandoening getroffen worden. Obesitas is een abnormale gezondheidstoestand waarbij er een overschot aan vetweefsel is. De meest gebruikte definitie is gebaseerd op de Quetelet-index of Body Mass Index (BMI). De BMI wordt berekend door het gewicht in kilogrammen te delen door het kwadraat van de lichaamslengte in meters. De gewichtsclassificatie volgens de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) definieert een BMI 30 kg/m 2 als obesitas. Binnen verschillende etnische en raciale groepen is een bepaalde BMI representatief voor verschillende percentages lichaamsvet. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende rassen, waarbij voor Indonesische, Ethiopische en Thaise vrouwen de BMI voor obesitas > 27 kg/m 2 bedraagt. Morbide obesitas of klinisch ernstige obesitas is sterk gerelateerd met ziekte, maar niet uniform gedefinieerd. Meestal wordt een BMI van kg/m 2 of meer gedefinieerd als morbide obesitas. Andere definities zijn een gewicht % boven het ideale of normale gewicht (BMI kg/m 2 ) of meer dan 45 kg boven dat gewicht. Gewichtsclassificaties volgens de WHO: In veel artikelen die zwangerschap en zwangerschapscomplicaties beschrijven wordt het preconceptionele gewicht of het gewicht tijdens de eerste antepartum-controle 1

2 gebruikt om de BMI te berekenen. Tijdens zwangerschap stijgt bij ongeveer 50% van de zwangeren de BMI niet substantieel. In de overige 50% stijgt de BMI meer dan 5 kg/m 2. De BMI kan tijdens de zwangerschap niet gebruikt worden als maat voor het percentage lichaamsvet omdat hij geen informatie verschaft over de vraag of gewichtstoename optreedt door veranderingen in lichaamswater, in vetvrije massa of in lichaamsvet. Complicaties tijdens de zwangerschap o Spontane abortus De kans op een spontane abortus bij vrouwen met obesitas is toegenomen. Dit risico neemt toe naarmate de BMI stijgt (13.3 % bij normaal gewicht, 38.7 % bij obesitas) o Maternale mortaliteit Er worden geen exacte getallen gegeven over zwangerschap, obesitas en mortaliteit in de literatuur, maar obesitas en obesitas-gerelateerde morbiditeit is in Engeland de grootste veroorzaker van mortaliteit onder vrouwen. o Serotiniteit Serotiniteit is duidelijk geassocieerd met obesitas. Bij vrouwen met obesitas is het risico op een partus na de 42 e zwangerschapsweek verdubbeld o Diabetes gravidarum Het risico om zwangerschapsdiabetes te ontwikkelen is sterk toegenomen bij vrouwen met obesitas. Dit risico neemt toe naarmate de BMI stijgt. Het is verstandig bij vrouwen met obesitas tijdens de zwangerschap te screenen op zwangerschapsdiabetes. o Hypertensieve aandoeningen De kans op het ontwikkelen van zwangerschapshypertensie en preëclampsie neemt lineair toe met het toenemen van de BMI. Ondanks de toegenomen prevalentie lijkt er geen sprake van een verschuiving in de mate van ernst van de preëclampsie. Voor de bloeddrukmeting bij obese vrouwen dient gebruik gemaakt te worden van een aangepaste bloeddrukmanchet.de optimale bloeddrukmanchet heeft een lengte van 80 % en een breedte van 40 % van de armomtrek, die wordt gemeten halverwege het olecranon en het acromion. Een te kleine bloeddrukmanchet leidt tot een overschatting van de bloeddruk, een te grote manchet tot een onderschatting. o Macrosomie Intra-uteriene groei is zowel afhankelijk van het preconceptionele gewicht als van de maternale gewichtstoename tijdens de zwangerschap. Vrouwen met obesitas krijgen vaker macrosome kinderen. Dit blijft het geval nadat gecorrigeerd is voor diabetes. Naarmate het preconceptionele gewicht toeneemt neemt geleidelijk ook de kans op 2

3 een macrosoom kind toe. Bij nulliparae met minimaal klasse II obesitas leidt dit ongeveer tot een verdubbeling van kinderen met macrosomie in vergelijking met vrouwen met een normaal gewicht. Het trachten te voorkomen van macrosomie door normalisatie van maternale bloedsuikers is niet effectief bij vrouwen met obesitas. Het schatten van het foetale gewicht met klinische methoden zoals meting van de fundushoogte en palpatie is bij hogere BMI niet goed onderzocht. Er zijn wel aanwijzingen dat het actuele gewicht meer wordt overschat naarmate de BMI toeneemt. De benige structuren, benodigd voor echoscopische bepaling van het foetale gewicht, blijven bij toenemende obesitas goed meetbaar, zodat de echoscopische gewichtsschatting weinig tot niet beïnvloed wordt door obesitas. o Intra-uteriene vruchtdood Een van de belangrijkste risicofactoren voor onverklaarde intra-uteriene sterfte is obesitas. Onder obese vrouwen stijgt het risico hierop lineair met toename van de preconceptionele BMI. Het pathofysiologisch mechanisme hiervoor is onduidelijk. De toegenomen incidentie aan zwangerschapsdiabetes en preeclampsie onder obese vrouwen met obesitas kan slechts een deel van deze toegenomen sterfte verklaren. o Congenitale afwijkingen Er zijn in toenemende mate aanwijzingen dat obesitas gepaard gaat met een toegenomen risico op aangeboren afwijkingen. Met name de kans op neurale buis defecten neemt lineair, met een OR van 1.2 (95 % CI ) per 10 kg meer maternaal preconceptioneel gewicht, toe. Foliumzuur substitutie lijkt geen invloed te hebben op deze toegenomen incidentie. Ook kinderen met multipele congenitale afwijkingen en aangeboren hartafwijkingen komen tweemaal zo vaak voor onder vrouwen met overgewicht en obesitas. Een eenvoudige verklaring voor het toegenomen percentage congenitale afwijkingen is niet voorhanden. Mogelijk zijn (subklinische) diabetes mellitus en niet optimaal gebalanceerde voeding en voedingstoestand van invloed. Kwalitatief echoscopisch onderzoek bij obese patiënten is vaak suboptimaal. Zo stijgt bijvoorbeeld het percentage echo's waarbij de cardiale structuren niet optimaal in beeld kunnen worden gebracht bij midtrimester echoscopie van 18.7 % bij niet-obese patiënten tot 49.3 % bij patiënten met klasse III obesitas (36). Complicaties tijdens de partus o Trager baringsproces Het baringsproces verloopt bij vrouwen met overgewicht en obesitas trager dan bij vrouwen met een normaal gewicht. 3

4 Met name tijdens de eerste fase van de ontsluiting is er sprake van een proportionele vertraging op basis van inadequate weeënactiviteit. o Vaker tekenen van foetale nood, navelstrengcompressie en meconiumhoudend vruchtwater Tekenen van foetale nood, navelstrengcompressie en meconiumhoudend vruchtwater treden vaker op bij vrouwen met obesitas. Hiervoor is geen duidelijke verklaring voorhanden. o Hoger sectiopercentage Er zijn studies, die een sectiopercentage beschrijven dat verdubbeld is bij vrouwen met klasse III-obesitas in vergelijking met vrouwen met een normale BMI. Het toegenomen aantal kinderen met macrosomie, de suboptimale weeënactiviteit en de toegenomen vetdispositie in het kleine bekken spelen mogelijk alle een rol hierbij. Het sectiopercentage stijgt hiernaast ook lineair met de gewichtstoename tijdens de zwangerschap. Vaginale bevalling na voorafgaande sectio caesarea wordt negatief beïnvloed door preconceptioneel overgewicht en de gewichtstoename tijdens de zwangerschap. 45,46,47,48 Er lijkt ook in deze gevallen een lineaire toename te zijn van de kans op een sectio caesarea met oplopende BMI. o Vaker mislukte inleiding Het succes van een geslaagde poging om de bevalling in te leiden hangt van diverse factoren af. Naast foetale factoren, duur van de zwangerschap en de toestand van de cervix spelen ook maternale factoren hierbij een rol. Obesitas lijkt een onafhankelijke risicofactor, waardoor de kans op mislukken van de inleiding, met name bij nulliparae, toeneemt. o Schouderdystocie Obesitas is een onafhankelijke risicofactor voor het optreden van schouderdystocie Complicaties tijdens het kraambed o Heamorraghia post partum (>1000 ml) De incidentie van postpartum-bloedingen wordt wisselend opgegeven, maar lijkt toegenomen bij vrouwen met klasse III-obesitas. Perioperatief bloedverlies van 1000 ml tijdens een sectio caesarea treedt op bij 34,9% van de vrouwen met klasse III-obesitas versus 9,3% bij de vrouwen met een normale BMI. Het staat vast dat actief leiden van het nageboortetijdperk de hoeveelheid bloedverlies tijdens de partus vermindert. 4

5 o Endometritis De incidentie van endometritis is onder vrouwen met klasse III-obesitas driemaal zo hoog als onder vrouwen met een normale BMI. Na correctie voor het sectiopercentage bedraagt de OR 1,5 (95%-BI 1,1-2,1) o Trombo-embolische processen Obesitas is een risicofactor voor het ontwikkelen van trombo-embolische processen. Vroegtijdige mobilisatie, passende steunkousen, adequate pijnstilling en tromboseprofylaxe kunnen een bijdrage leveren tot het verminderen van het tromboserisico. De dosering van de tromboseprofylaxe moet aangepast worden aan de BMI o Mictieproblemen Postpartum worden meer mictieproblemen gezien bij obese vrouwen. Dit betreft zowel functioneel in de zin van stress incontinentie, maar ook urineweginfecties komen frequenter voor Preconceptioneel consult Prenconceptionele adviezen over gewichtsreductie met behulp van een diëtist is erg belangrijk. Er wordt geadviseerd om in 6 maanden tijd een gewichtsreductie van 10% na te streven. Prenconceptioneel kan de vrouw met kinderwens gecounseld worden met betrekking tot maternale en foetale risico s die hierboven beschreven zijn en is het belangrijk dat het belang van het slikken van foliumzuur 0,5 mg 1dd benadrukt wordt. Literatuurlijst 1. Nederlandse Vereniging voor Obestetrie&Gynaecologie. Richtlijn Zwangerschap bij obesitas Universitair Medisch Centrum Groningen. Protocol Obesitas 5

Regionaal Protocol Obesitas

Regionaal Protocol Obesitas Regionaal Protocol Obesitas Inleiding Obesitas is een snelgroeiend gezondheidsprobleem in de Westerse wereld. Momenteel varieert in Nederland de prevalentie obesitas tussen de 6.5% en 15.5%, afhankelijk

Nadere informatie

Obesitas. Oktober. Zorgpad Low risk B en High risk A

Obesitas. Oktober. Zorgpad Low risk B en High risk A Obesitas Zorgpad Low risk B en High risk A Oktober Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas Protocol Obesitas 1.0 Definitie obesitas Obesitas is een abnormale gezondheidstoestand waarbij er een overschot aan vetweefsel is. De meest gebruikte definitie is gebaseerd op de Quetelet-index of Body

Nadere informatie

Obesitas en zwangerschap

Obesitas en zwangerschap Obesitas en zwangerschap Risico s en beleid Maaike Kloosterman-de Groot, verloskundige UMCG Casus G2P1 Algemene anamnese: BMI 42 (lengte 1.56 m en gewicht 102 kg) Reuma, zonder medicatie Primaire subfertiliteit

Nadere informatie

Ketenprotocol. Obesitas. Auteurs: I. van der Meer, M.H. Vollema

Ketenprotocol. Obesitas. Auteurs: I. van der Meer, M.H. Vollema Ketenprotocol Auteurs: I. van der Meer, M.H. Vollema Datum: mei 2015 Algemeen Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 formeel opgericht ter verbetering van de verloskundige

Nadere informatie

Zwangerschap en overgewicht

Zwangerschap en overgewicht Zwangerschap en overgewicht Inleiding In deze folder leest u meer over de mogelijke gevolgen van overgewicht tijdens de zwangerschap en bevalling. Tijdens de zwangerschap vormt overgewicht voor u en uw

Nadere informatie

VSV Samen protocol: Obesitas en zwangerschap, basiszorg

VSV Samen protocol: Obesitas en zwangerschap, basiszorg VSV Samen protocol: Obesitas en zwangerschap, basiszorg Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Documentbeheerder(s) Auteur Datum publicatie 08-04-2019 Openbaar document ja Controledatum 08-04-2020

Nadere informatie

BMI protocol. Doel protocol Gezamenlijk protocol van de 1 e en 2 e lijn met als doel een eenduidig beleid voor alle zwangeren met een BMI > 30.

BMI protocol. Doel protocol Gezamenlijk protocol van de 1 e en 2 e lijn met als doel een eenduidig beleid voor alle zwangeren met een BMI > 30. BMI protocol Doel protocol Gezamenlijk protocol van de 1 e en 2 e lijn met als doel een eenduidig beleid voor alle zwangeren met een BMI > 30. BMI onderverdeling (kg/m2) Ondergewicht: BMI

Nadere informatie

Regionaal Protocol Obesitas

Regionaal Protocol Obesitas Regionaal Protocol Obesitas Inleiding Obesitas is een snelgroeiend gezondheidsprobleem in de westerse wereld. De prevalentie van overgewicht en obesitas bij zwangere vrouwen is niet bekend. Wel zijn er

Nadere informatie

Fase Handeling Zorgverlener Preconceptiefase

Fase Handeling Zorgverlener Preconceptiefase Bijlage. Procedurebeschrijving Zorgpad Welke stappen doorloopt de (aanstaande) zwangere tot en met de overdracht naar de jeugdverpleegkundige. Het proces start bij de intake. Index Zorgpad zwangere Netwerk

Nadere informatie

Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING

Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities in Early Childhood Health The Generation R Study Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Sociaal-economische gezondheidsverschillen vormen een groot maatschappelijk

Nadere informatie

Regioprotocol Obesitas en Zwangerschap

Regioprotocol Obesitas en Zwangerschap Regioprotocol Obesitas en Zwangerschap 1 Colofon Datum eerste versie: 2016 Versie: 1 Samenstelling werkgroep: Alexandra Padt, gynaecoloog Amstelland ziekenhuis Annemarie Schalkwijk, huisarts i.o en promovendus

Nadere informatie

Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind.

Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind. Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind. Dr. J.J. Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Moeder en Kind Centrum subafdeling verloskunde en prenatale geneeskunde Erasmus MC, Rotterdam

Nadere informatie

Obesitas en zwangerschap

Obesitas en zwangerschap Obesitas en zwangerschap Inleiding Deze folder is geschreven voor mensen met (ernstig) overgewicht, ook wel obesitas genoemd. Eén op de drie zwangeren heeft overgewicht, één op de tien valt onder de noemer

Nadere informatie

DIABETES GRAVIDARUM 13 APRIL 2011 I. VAN DER VEEN AIOS O&G UMCG

DIABETES GRAVIDARUM 13 APRIL 2011 I. VAN DER VEEN AIOS O&G UMCG DIABETES GRAVIDARUM 13 APRIL 2011 I. VAN DER VEEN AIOS O&G UMCG Inleiding Definitie Screenen vs diagnostiek 75 grams OGTT Zorgpaden UMCG/MZH Quiz Literatuurlijst Definitie Diabetes Gravidarum/Gestational

Nadere informatie

De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie. Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie

De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie. Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie Waarom een richtlijn Prevalentie depressie 20%, angststoornissen

Nadere informatie

Zwangerschap en overgewicht

Zwangerschap en overgewicht Zwangerschap en overgewicht Ziekenhuis Gelderse Vallei Obesitas is de medische term voor ernstig overgewicht. Het is een van de snelst groeiende gezondheidsproblemen in de westerse wereld. Hoewel vrouwen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Cardiovasculaire Beoordeling na Hypertensieve Afwijkingen van de Zwangerschap Hypertensieve zwangerschapscomplicaties rondom de uitgerekende datum zijn veelvoorkomende complicaties.

Nadere informatie

Jaarverslag Versie Team VSV Kracht 2016

Jaarverslag Versie Team VSV Kracht 2016 Jaarverslag Versie Team VSV Kracht 2016 Auteurs: Selma Mourad, Brigitte Tebbe Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2016 van de Versie Werkgroep VSV Kracht. Onze dank gaat ook dit jaar weer uit naar alle

Nadere informatie

zwangerschapsdiabetes

zwangerschapsdiabetes op de grens van de 2e lijn? belangenverstrengelingen aangaande deze bijeenkomst heb ik niet mj muis Langerhans-symposium 12 & 14 juni 2018 Marian Muis internist-endocrinoloog programma Definities Fysiologie

Nadere informatie

Addendum. Nederlandse Samenvatting

Addendum. Nederlandse Samenvatting Addendum A Nederlandse Samenvatting 164 Addendum Cardiovasculaire ziekten na hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap Hypertensieve aandoeningen zijn een veelvoorkomende complicatie tijdens de zwangerschap.

Nadere informatie

Diabetes en zwangerschap.

Diabetes en zwangerschap. Diabetes en zwangerschap. Samenvatting van de lezing door dr. B.W. Mol, als gynaecoloog verbonden aan het Máxima Medisch Centrum te Eindhoven en Veldhoven, op dinsdag 24 oktober 2006 voor de DVN afd. Eindhoven.

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 1 0

Inhoud. Voorwoord 1 0 Inhoud Voorwoord 1 0 1 Algemeen 1 1 1.1 Speciële anamnese 1 1 1.1.1 Speciële anamnese gynaecologie 1 1 1.1.2 Speciële anamnese obstetrie 1 3 1.1.3 Speciële anamnese voortplantingsgeneeskunde 1 4 1.1.4

Nadere informatie

Patiënteninformatie locatie Blaricum. Diabetes mellitus bij kinderwens. Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes

Patiënteninformatie locatie Blaricum. Diabetes mellitus bij kinderwens. Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes Patiënteninformatie locatie Blaricum Diabetes mellitus bij kinderwens Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes Inhoudsopgave Bladzijde Welke soorten diabetes zijn er? 4 Is diabetes erfelijk?

Nadere informatie

(hoofdstuk 2) vatting Samen

(hoofdstuk 2) vatting Samen The Multiple Environmental and Genetic Assessment of risk factors for venous thrombosis (MEGA studie) is een groot patiënt-controle onderzoek naar risicofactoren voor veneuze trombose. In deze studie zijn

Nadere informatie

Zorgpad Obesitas / gezonde gewichtstoename in de zwangerschap

Zorgpad Obesitas / gezonde gewichtstoename in de zwangerschap Zorgpad Obesitas / gezonde gewichtstoename in de zwangerschap 1. Inleiding en probleemstelling Wereldwijd is er een toename van het aantal mensen met overgewicht ( BMI 25.0 29.9 ) en obesitas ( BMI 30.0)

Nadere informatie

} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie

} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie Zwangerschapswens Wanneer doorverwijzen Beleid na een zwangerschapsdiabetes } Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling

Nadere informatie

Regionaal Protocol Zwangerschapsdiabetes (GDM)

Regionaal Protocol Zwangerschapsdiabetes (GDM) Regionaal Protocol Zwangerschapsdiabetes (GDM) Definitie : Elke vorm van hyperglykemie die tijdens de zwangerschap wordt ontdekt, onafhankelijk van het feit of deze afwijking na de zwangerschap weer verdwijnt.

Nadere informatie

Literatuurstudie Overgewicht rondom de zwangerschap

Literatuurstudie Overgewicht rondom de zwangerschap Literatuurstudie Overgewicht rondom de zwangerschap Door: Simone Neele 1. Probleemstelling 1.1 Definitie Overgewicht wordt gedefinieerd aan de hand van de criteria van de World Health Organisation (WHO).

Nadere informatie

Opzet. Methode. Inleiding. Resultaten. Conclusie. Martine Eskes, Adja Waelput, Sicco Scherjon, Klasien Bergman en Anita Ravelli

Opzet. Methode. Inleiding. Resultaten. Conclusie. Martine Eskes, Adja Waelput, Sicco Scherjon, Klasien Bergman en Anita Ravelli Martine Eskes, Adja Waelput, Sicco Scherjon, Klasien Bergman en Anita Ravelli Een kwart van de aterme perinatale sterfte betreft SGA (

Nadere informatie

De kans op arbeidsongeschiktheid bij zelfstandig ondernemers met overgewicht

De kans op arbeidsongeschiktheid bij zelfstandig ondernemers met overgewicht Mag het een onsje meer zijn? De kans op arbeidsongeschiktheid bij zelfstandig ondernemers met overgewicht Viona Lapré- Utama, Marjan Erkamp, Marga van Liere, Cees Geluk Samenvatting Overgewicht komt steeds

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Kennisgebieden. The happy decision. Zwangerschapsdiabetes en zwangeren met type 2 diabetes in 20 minuten 27-6-2016

Kennisgebieden. The happy decision. Zwangerschapsdiabetes en zwangeren met type 2 diabetes in 20 minuten 27-6-2016 Disclosure belangen spreker Zwangerschapsdiabetes en zwangeren met type 2 diabetes in 20 minuten Dr Harold de Valk, internist-endocrinoloog UMC Utrecht (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Body mass index en zwangerschapscomplicaties

Body mass index en zwangerschapscomplicaties Academiejaar 2009-2010 Body mass index en zwangerschapscomplicaties Elisabeth DENAEGHEL Promotor: Prof. Dr. M.Temmerman Co-promotor: Dr. H. Verstraelen Scriptie voorgedragen in de 2 de Master in het kader

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Samenvatting en Discussie

Samenvatting en Discussie 101 102 Pregnancy-related thrombosis and fetal loss in women with thrombophilia Samenvatting Zwangerschap en puerperium zijn onafhankelijke risicofactoren voor veneuze trombose. Veneuze trombose is een

Nadere informatie

Er zijn verschillende meetmethodes waarmee u kunt vaststellen of u een gezond gewicht hebt:

Er zijn verschillende meetmethodes waarmee u kunt vaststellen of u een gezond gewicht hebt: Een gezond gewicht Een gezond gewicht Hebt u een gezond gewicht? Energiebalans Bewegen Hoe behoudt u een gezond gewicht? Tips voor het behouden van een gezond gewicht Tips voor het bereiken van een gezond

Nadere informatie

Overgewicht en kinderwens. Gynaecologie

Overgewicht en kinderwens. Gynaecologie Overgewicht en kinderwens Gynaecologie Inleiding De laatste tien jaar is het aantal mensen met overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht of zwaarlijvigheid) wereldwijd sterk gestegen. In Nederland zijn

Nadere informatie

IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte

IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte DEFINITIE: Vroeggeboorte: bevalling bij amenorroeduur < 37 weken Bij een zwangerschapsduur van meer dan 35 weken wordt het risico van belangrijke

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Plasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap

Plasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap Samenvatting Plasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap Samenvatting Dit proefschrift beschrijft het effect van plasma volume expansie in de behandeling van ernstige

Nadere informatie

Doel Preventie van complicaties ten gevolge van Diabetes Mellitus tijdens de zwangerschap.

Doel Preventie van complicaties ten gevolge van Diabetes Mellitus tijdens de zwangerschap. : Pagina 1 van 8 Inhoudsopgave Doel, Doelgroep, algemene aandachtspunten Pagina 1 Werkwijze Pagina 1 Pre-existente diabetes Pagina 1 - Preconceptioneel Pagina 1 - Gynaecoloog Pagina 3 Tijdens de zwangerschap

Nadere informatie

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening?

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening? prenatale screening Inhoudsopgave In het kort 3 Wat is prenatale screening? 3 Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? 3 Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale screening plaats? 3 Wie

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken

Nadere informatie

pagina 1 van 5 Let op: Deze geprinte versie is 24 uur geldig. Diabetes Gravidarum en zwangerschap Algemeen Inleidende gegevens Doel: Type: Handelingsclassificatie: Anatomische classificatie: Indicatie:

Nadere informatie

Overgewicht en Obesitas op Curaçao

Overgewicht en Obesitas op Curaçao MINISTERIE VAN Gezondheid, Milieu & Natuur Volksgezondheid Instituut Curaçao Persbericht Overgewicht en Obesitas op Curaçao In totaal zijn 62,6% van de mannen en 67,3% van de vrouwen op Curaçao te zwaar,

Nadere informatie

Het effect van obesitas tijdens de zwangerschap op de antropometrie van het kind drie tot zes jaar later

Het effect van obesitas tijdens de zwangerschap op de antropometrie van het kind drie tot zes jaar later Het effect van obesitas tijdens de zwangerschap op de antropometrie van het kind drie tot zes jaar later Karolien Lagrin Master in de Verpleeg- en Vroedkunde Overgewicht en obesitas Wereldwijd gezondheidsprobleem

Nadere informatie

EPIDEMIOLOGIE VAN URINAIRE INCONTINENTIE TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN HET POSTPARTUM

EPIDEMIOLOGIE VAN URINAIRE INCONTINENTIE TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN HET POSTPARTUM Prevalence (%) 3/29/2012 EPIDEMIOLOGIE VAN URINAIRE INCONTINENTIE TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN HET POSTPARTUM Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van Master in de Verpleegkunde en Vroedkunde

Nadere informatie

Diabetes mellitus, zwangerschap en origine Maakthetwatuit? Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Universitair Medisch Centrum Utrecht

Diabetes mellitus, zwangerschap en origine Maakthetwatuit? Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Universitair Medisch Centrum Utrecht Diabetes mellitus, zwangerschap en origine Maakthetwatuit? Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Universitair Medisch Centrum Utrecht Onderwerpen Bij welke soorten diabetes speelt origine een rol?

Nadere informatie

Diabetes Gravidarum Regioprotocol

Diabetes Gravidarum Regioprotocol Diabetes Gravidarum Regioprotocol Geboortezorg Consortium Midden Nederland Colofon Datum: 15.01.2015 Versie: 1 Protocolhouder: voorzitter commissie Protocollen & Registraties: Mw. S. Meijer Samenstelling

Nadere informatie

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden

Nadere informatie

Inleiden bij 41 of 42 weken?

Inleiden bij 41 of 42 weken? INDuction versus EXpectant management INDEX Inleiden bij 41 of 42 weken? Een overzicht van de evidence Judit Keulen MSc Esteriek de Miranda PhD Doel & vraagstelling INDEX Heranalyse van perinatale en maternale

Nadere informatie

Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Prenatale screening: het berekenen van de kans op aangeboren afwijkingen in het begin van de zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort De meeste kinderen worden gezond geboren, maar een

Nadere informatie

Samenvatting Dankwoord About the author

Samenvatting Dankwoord About the author Samenvatting Dankwoord About the author Samenvatting 177 Samenvatting Overgewicht en obesitas worden gedefinieerd op basis van de body mass index (BMI) (hoofdstuk 1). Deze index wordt berekend door het

Nadere informatie

29-6-2011. Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2. Ondergewicht = Westerse landen: 2-15% Asian enigma

29-6-2011. Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2. Ondergewicht = Westerse landen: 2-15% Asian enigma Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2 29 juni 2011 1 Ondergewicht = A. Een gewicht of BMI onder een bepaalde grenswaarde Gewicht naar lengte, per geslacht Gewicht naar

Nadere informatie

Zwangerschap is wel (soms) een ziekte. J Roeters van Lennep/ internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam

Zwangerschap is wel (soms) een ziekte. J Roeters van Lennep/ internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Zwangerschap is wel (soms) een ziekte J Roeters van Lennep/ j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Zwangerschappen in Nederland 2017 169 836 levend geboren

Nadere informatie

Ketenprotocol. Minder leven. Auteurs: E. Davelaar & S. van der Lugt

Ketenprotocol. Minder leven. Auteurs: E. Davelaar & S. van der Lugt Ketenprotocol Auteurs: E. Davelaar & S. van der Lugt Datum: September 2015 Algemeen Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 formeel opgericht ter verbetering van

Nadere informatie

Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk

Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk Dr Jeanine Roeters van Lennep Internist, Vascular Medicine Erasmus MC Rotterdam, The Netherlands email:j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl

Nadere informatie

Obesitas op de recovery

Obesitas op de recovery Obesitas op de recovery Marlous Huijzer AIOS anesthesiologie UMC Utrecht Inzichten Toegenomen arbeid hart en longen Verhoogde kans metabool syndroom Verhoogde kans op DVT of longembolie Obesitas hypoventilatie

Nadere informatie

Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker-

Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij

Nadere informatie

NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS. Algemene Abdominale Chirurgie SFZ

NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS. Algemene Abdominale Chirurgie SFZ NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS Algemene Abdominale Chirurgie SFZ Welkom Beste Mevrouw/Mijnheer, Welkom in het obesitascentrum van het SFZ Heusden-Zolder. Deze brochure bevat

Nadere informatie

Zwangerschap bij een chronische darmziekte

Zwangerschap bij een chronische darmziekte Maag-, Darm- en Leverziekten Zwangerschap bij een chronische darmziekte www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Vruchtbaarheid... 3 Erfelijkheid... 4 Medicijnen... 4 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap...

Nadere informatie

METING TANITA INNERSCAN. NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V. Gewicht. Vetpercentage. Watergehalte % Spiermassa.

METING TANITA INNERSCAN. NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V. Gewicht. Vetpercentage. Watergehalte % Spiermassa. METING TANITA INNERSCAN NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V DATUM DATUM DATUM DATUM Gewicht Vetpercentage Watergehalte % Spiermassa Lichaamsbouwtype Basismetabolisme Metabolische leeftijd Botmassa

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Zorgpad bariatische operatie ia

Zorgpad bariatische operatie ia Zorgpad bariatische operatie ia Periode Professional Actie en Beleid Informatie Preconceptioneel Verloskundige - ZwangerWijzer bespreken en risicoschatting - Nagaan of zwangere nog gevolgd wordt door chirurg/diëtiste,

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Kwetsbaar zwanger. Kind en Gezin. Kristien Roelens Martine Meulebroek UZ Gent. 25 oktober 2012

Kwetsbaar zwanger. Kind en Gezin. Kristien Roelens Martine Meulebroek UZ Gent. 25 oktober 2012 Kwetsbaar zwanger Kind en Gezin Kristien Roelens Martine Meulebroek UZ Gent 25 oktober 2012 1 1 Indeling Tieners en zwangerschap Lage SES en zwangerschap Migranten en zwangerschap Geweld en zwangerschap

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap

Nadere informatie

Overgewicht en verminderde vruchtbaarheid

Overgewicht en verminderde vruchtbaarheid Overgewicht en verminderde vruchtbaarheid Het aantal mensen met overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht of zwaarlijvigheid) is de laatste tien jaar wereldwijd explosief toegenomen. In Nederland zijn

Nadere informatie

Macrosomie ( i.a.) >P 95. Oktober 2015

Macrosomie ( i.a.) >P 95. Oktober 2015 Macrosomie ( i.a.) >P 95 Oktober 2015 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

Nadere informatie

Versie 1 Titel Schildklier en zwangerschap. Type document Medisch protocol

Versie 1 Titel Schildklier en zwangerschap. Type document Medisch protocol Versie 1 Titel Schildklier en zwangerschap Type document Medisch protocol Auteurs: M.F. van Oostwaard, gynaecoloog A. van Driel, Kinderarts M. van den Heuvel, verloskundige H.E. van der Wiel, internist

Nadere informatie

Welkom bij het Obesitascentrum

Welkom bij het Obesitascentrum Welkom bij het Obesitascentrum Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent door de huisarts verwezen naar het Obesitascentrum. In deze folder leest u meer over uw

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Fertility treatment in obese women Koning, A.M.H. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Fertility treatment in obese women Koning, A.M.H. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Fertility treatment in obese women Koning, A.M.H. Link to publication Citation for published version (APA): Koning, A. M. H. (2015). Fertility treatment in obese

Nadere informatie

.192. Etnische ongelijkheid in hart- en vaatziekterisico:

.192. Etnische ongelijkheid in hart- en vaatziekterisico: Samenvatting Etnische ongelijkheid in hart- en vaatziekterisico: de aanwezigheid van risicofactoren onder Amsterdammers met een Turkse en Marokkaanse etnische achtergrond. De incidentie van hart- en vaatziekten

Nadere informatie

Kennispoort conferentie 2016

Kennispoort conferentie 2016 Kennispoort conferentie 206 Het effect van de geplande plaats van bevalling op obstetrische interventies en maternale uitkomsten bij laagrisico vrouwen Belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker-

Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Zwangerschapsdiabetes - Zwangerschapssuiker- Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij

Nadere informatie

stoppen zware drinkers minder vaak met het drinken van alcoholhoudende drank dan vrouwen met een lager alcoholgebruik.

stoppen zware drinkers minder vaak met het drinken van alcoholhoudende drank dan vrouwen met een lager alcoholgebruik. Samenvatting In Nederland gebruikt ongeveer 80% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd alcoholhoudende drank. Veel vrouwen staken het alcoholgebruik zodra ze zwanger zijn of eerder al, als ze zwanger

Nadere informatie

Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker

Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum Bureauredacteur: Jet Quadekker 1 Prenatale screening Onderzoek naar aangeboren aandoeningen in het begin van de zwangerschap Commissie Patiënten Voorlichting NVOG I.s.m. Erfocentrum en VSOP Auteur: A. Franx Redacteur: dr. E. Bakkum

Nadere informatie

Vaatrisico-polikliniek. screening/behandeling en begeleiding vaatziekten

Vaatrisico-polikliniek. screening/behandeling en begeleiding vaatziekten Vaatrisico-polikliniek screening/behandeling en begeleiding vaatziekten Inleiding Het Ommelander Ziekenhuis Groningen heeft een speciale vaatrisicopolikliniek voor patiënten met een vaatziekte en/of vanwege

Nadere informatie

Verloskundig Consortium Limburg

Verloskundig Consortium Limburg Verloskundig Consortium Limburg Limburg Obstetric Quality System Zorgpaden Literatuurdocument Drs. S.M.P. Lemmens, arts-onderzoeker LOQS Prof. dr. M.E.A. Spaanderman, hoogleraar transmurale verloskunde,

Nadere informatie

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset

Nadere informatie

ANTROPOMETRIE (BMI, BUIKOMTREK EN BUIKOMTREK/LENGTE VERHOUDING) AUTEUR Thérésa LEBACQ

ANTROPOMETRIE (BMI, BUIKOMTREK EN BUIKOMTREK/LENGTE VERHOUDING) AUTEUR Thérésa LEBACQ ANTROPOMETRIE (BMI, BUIKOMTREK EN BUIKOMTREK/LENGTE VERHOUDING) AUTEUR Thérésa LEBACQ Dankwoord Dit werk kon niet worden gerealiseerd zonder de medewerking van een aantal personen. Onze bijzondere dank

Nadere informatie

Registratieformulier voor de gegevens rondom de zwangerschap en bevalling

Registratieformulier voor de gegevens rondom de zwangerschap en bevalling Registratieformulier voor de gegevens rondom de zwangerschap en bevalling Beste collega, Hierbij treft u het registratieformulier aan voor de gegevens rondom de zwangerschap en bevalling van uw patiënte.

Nadere informatie

VSV: Verloskundige kringen van: de Kempen-Eindhoven-

VSV: Verloskundige kringen van: de Kempen-Eindhoven- VSV: Verloskundige kringen van: de Kempen-Eindhoven- Strabrecht en Máxima Medisch Centrum, Transmurale richtlijn : 14 Datum invoering: september 2008 Datum revisie: Schouderdystocie In deze richtlijn worden

Nadere informatie

Onvruchtbaarheid en overgewicht. Polikliniek Gynaecologie

Onvruchtbaarheid en overgewicht. Polikliniek Gynaecologie Onvruchtbaarheid en overgewicht Polikliniek Gynaecologie Overgewicht en Kinderwens Inleiding De laatste tien jaar is het aantal mensen met overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht of zwaarlijvigheid)

Nadere informatie

Het centrale thema van dit proefschrift is zwangerschap en gewichtsverandering van de moeder.

Het centrale thema van dit proefschrift is zwangerschap en gewichtsverandering van de moeder. Samenvatting Het centrale thema van dit proefschrift is zwangerschap en gewichtsverandering van de moeder. Europa wordt de laatste tientallen jaren overspoeld door obesitas. Meer vrouwen in de vruchtbare

Nadere informatie

ST. ANTONIUS VRUCHTBAARHEIDSCENTRUM. Zwanger worden en overgewicht

ST. ANTONIUS VRUCHTBAARHEIDSCENTRUM. Zwanger worden en overgewicht ST. ANTONIUS VRUCHTBAARHEIDSCENTRUM Zwanger worden en overgewicht Zwanger worden en overgewicht U bezoekt op dit moment het St. Antonius Vruchtbaarheidscentrum. Uw arts heeft u geadviseerd om gewicht te

Nadere informatie

VSV Samen Protocol: Langdurig gebroken vliezen a terme

VSV Samen Protocol: Langdurig gebroken vliezen a terme VSV Samen Protocol: Langdurig gebroken vliezen a terme Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Documentbeheerder(s) Auteur Verloskunde, kraamzorg, kindergeneeskunde Alle leden aangesloten bij

Nadere informatie

Factsheet Obesitas (BMI>30 kg/m 2 ) 1

Factsheet Obesitas (BMI>30 kg/m 2 ) 1 Factsheet Obesitas (BMI>30 kg/m 2 ) 1 18 oktober 2012 Aanleiding Actuele ontwikkelingen op het gebied van Integrale zorg en ontwikkeling van regionale protocollen over uiteenlopende onderwerpen in de verloskundige

Nadere informatie

Samenvatting. Huidig programma en criteria voor screening

Samenvatting. Huidig programma en criteria voor screening Samenvatting Technologische ontwikkelingen maken het in toenemende mate mogelijk om al vroeg in de zwangerschap eventuele afwijkingen bij de foetus op te sporen. Ook zijn nieuwe testen beschikbaar die

Nadere informatie

Vrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte

Vrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte Samenvatting Vrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte in vergelijking met vrouwen die zwanger zijn van een eenling. Ongeveer 5-9% van de eenlingen wordt te vroeg

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21710 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Buurma, Aletta Title: On the pathology of preeclampsia : genetic variants, complement

Nadere informatie

Protocol Diabetes en Zwangerschap

Protocol Diabetes en Zwangerschap Protocol Diabetes en Zwangerschap Afspraken tussen verloskundigen welke lid zijn van het, de gynaecologenmaatschap, diabetespolikliniek en maatschap kindergeneeskunde Isala Zwolle Protocol opgesteld met

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Obesitastraining Eat-Fit

Patiënteninformatie. Obesitastraining Eat-Fit Patiënteninformatie Obesitastraining Eat-Fit 1 Inhoud Inleiding... 3 Body Mass Index (BMI)... 3 Obesitas en fysieke activiteit... 3 Dieettherapie... 4 Operatie... 5 Onze obesitastraining Eat-Fit... 5 Het

Nadere informatie

VSV-beleid Coördinerend Zorgverlener juli 2018 VSV. Werkgroep Coördinerend Zorgverlener. Opdracht

VSV-beleid Coördinerend Zorgverlener juli 2018 VSV. Werkgroep Coördinerend Zorgverlener. Opdracht VSV Werkgroep Coördinerend Zorgverlener 1. Opdracht Opdracht werkgroep Coördinerend Zorgverlener Opdracht Scope Opdrachtgevers Stel een format en werkwijze op voor een Coördinerend Zorgverlener in ons

Nadere informatie

CHAPTER 9. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 9. Nederlandse samenvatting CHAPTER 9 Nederlandse samenvatting Chapter 9 138 Nederlandse samenvatting Dit proefschrift beoogt bij te dragen aan de kennis over prenataal zorggebruik van zwangere vrouwen die eerstelijns verloskundige

Nadere informatie