Smoothies. voor kinderen. Boost de gezondheid van je kinderen met deze 10 lekkere kindersmoothies! Inclusief variatie tips!

Transcriptie

1 Smoothies voor kinderen Boost de gezondheid van je kinderen met deze 10 lekkere kindersmoothies! Inclusief variatie tips!

2 Voorwoord Smoothies zijn hot en hip en ze worden tegenwoordig breed ingezet in de Nederlandse keukens. Zelfs kinderen ontkomen er niet meer aan! Die blenders draaien allemaal overuren. De groene smoothies zijn natuurlijk het meest populair. Ik heb mijn dochter vele soorten en variaties laten drinken, van kleins af aan. De ene keer dronk ze zeer gulzig, maar in alle eerlijkheid waren die perioden ook wel snel weer voorbij. Soms vindt ze het wel lekker, maar ook heel vaak vond ze het vies. Nu maak ik hele andere smoothies dan toen ik begon. Dit doe ik op basis van wat ik heb geleerd over smoothies en over voedingsstoffen. Mijn dochter is wat je noemt een lastige eter en daarom bieden smoothies (vooral onderweg!) weleens een uitkomst. Maar, tegenwoordig ben ik heel bewust met wat ik erin doe, wat ik er niet in doe en hoe ik mijn combinaties maak. Dat alles is belangrijk voor een goede smoothie, maar vooral ook voor de smoothiebeleving (jemig, dat is geen woord hoor!) van de kinderen. Sommige kinderen zijn misschien wat makkelijker, maar veel kinderen hebben een heel goed geheugen eenmaal een vieze smoothie dan zijn alle smoothies vies. Vooral als ze groen zijn, haha! Eigenlijk zijn ze best slim! Op naar veel smoothieplezier met de kleintjes! Veel liefs, Sharon Numan

3 Inleiding Vanaf dat mijn dochter 8-9 maanden is, begon ik met smoothies maken voor haar. Of nou ja, ik maakte een smoothie voor mezelf en ik probeerde zo aantrekkelijk te drinken, dat ze ook wilde. Het was een hele grappige en gezellige tijd, ze zijn dan nog zo klein! Vooral in het begin was ze enthousiast, maar dat enthousiasme zakte weer wat in. Ik heb veel geëxperimenteerd en onderzocht wat ik nu eigenlijk in die smoothie wilde hebben. Tegenwoordig maak ik niet zomaar een smoothie, maar ik denk er goed over na wat ik erin doe. In dit e-book deel ik graag mijn ervaringen, ontdekkingen en recepten. Ik maak gebruik van 10 basisrecepten, die je eindeloos kunt variëren. Per recept geef ik uitgebreid uitleg hoe je dat zou kunnen doen met de juiste ingrediënten. Het geven van smoothies kan ook veel vragen oproepen, zeker als je het nog niet echt gewend bent, of als je gewend bent dat smoothies vol met groen horen te zitten, wat bij deze recepten niet het geval is. Daarom beschrijf ik eerst wat algemene tips en trucs, maar ook wetenswaardigheden, die je zullen helpen om een smoothie te kunnen maken en die is afgestemd op je kind (lees: dat ze het lekker vinden), zonder dat je gebonden bent aan een vast recept. Ik ga je dus leren om ontzettend flexibel te zijn en de smoothie echt voor je kind te maken, zoals hij/zij de smoothie graag drinkt. Die ontdekkingsreis is heel leuk en gezellig, en zo hoort het ook te zijn!

4 Smoothies voor kinderen in het algemeen In dit hoofdstuk deel ik achtergrondinfo en praktische tips en trucs voor het maken van smoothies in het algemeen. Specifieke variatietips volgen nog bij de recepten, daar vind je nog veel meer informatie over ingrediënten en het maken van smoothies! Waarom smoothies? Smoothies staan natuurlijk bekend omdat ze zo gezond zijn. Natuurlijk is dat wel een beetje afhankelijk van wat je erin stopt, maar ze kunnen wel iets toevoegen aan je voedingspatroon. Ze kunnen een deel uitmaken van je ontbijt, lunch of tussendoortje. Het handige bij smoothies voor kinderen is dat het een leuke variatie is in het menu, eventjes wat anders. In die zin kan het prima deel uitmaken van het voedingspatroon van kinderen. Daarnaast, waar ik de smoothie echt zeer om waardeer, is dat je het gemakkelijk mee kunt nemen. Wij hebben een kleine thermosbeker die de smoothie de hele dag lekker vers en koud kan houden. Als we ergens naartoe gaan, gooi ik de thermosbeker en een siliconen rietje in mijn tas en we hebben een mooi tussendoortje. Natuurlijk zijn er veel geschikte tussendoortjes, maar als je kind echt trek heeft, dan kan een smoothie juist een uitkomst zijn om een heel gala aan voedingsstoffen binnen te krijgen, met een goede combinatie vetten, koolhydraten en eiwitten. Natuurlijk heb ik ook weleens gewoon een banaan mee, maar een smoothie vult veel meer en is voor dagjes uit (of op bezoek) ideaal. Maar ook gewoon als je even snel wilt doen, dan is een smoothie één van de snelste opties. Elke dag een smoothie? Mijn eerste valkuil was dat ik vond dat ik elke dag een smoothie nodig had. Hoezeer je ook varieert met de smoothies, ze kwamen echt mijn neus uit en ook mijn dochter hoefde niet meer. Ik kreeg er zelfs een aversie tegen, tijdelijk. Dat is niet nodig. Een smoothie drink ik wanneer ik er zin in heb. Als ik geen zin heb, dan drink ik het dus niet. Zo doet mijn dochter dat ook, inmiddels kan ze er zelf om vragen. Maar als ik er eentje maak en ze hoeft niet, dan is dat ok. Zij mag tenslotte ook zelf bepalen wat ze wel en niet binnenkrijgt. Groen, groener, groenst Groene smoothies zijn het meest populair in de gezondheidssmoothiewereld. Dat is natuurlijk helemaal leuk, zo krijgen mensen wat meer bladgroenten binnen. Bladgroenten zitten vol gezonde stoffen en zijn een goede aanvulling, mits je ze goed varieert en niet telkens hetzelfde soort kiest. In de recepten staat één smoothie met groene bladgroente. Dat lijkt misschien wat weinig, maar natuurlijk kun je in elke mogelijke smoothie een handje bladgroente toevoegen. Geen enkel probleem!

5 Het groene is juist onderdeel van wat mijn dochter een beetje heeft doen afknappen op die smoothies. Ten eerste probeerde ik er altijd zoveel mogelijk in te doen, dat het nog drinkbaar was, maar redelijk bitter. Dat maakte de smoothie minder lekker, ik genoot er zelf ook minder van. Daarnaast was ik bang dat ik mijn dochter teveel zoet zou geven, dus ik gebruikte weinig fruit. Nu is dat op zich geen probleem, een smoothie hoeft niet te barsten van het fruit, maar hij mag wel lekker zijn. Daarnaast is het eigenlijk veel leuker als een smoothie verschillende kleurtjes heeft en smaakjes heeft. Ook al lijkt het onbelangrijk, eten (en drinken) is een hele beleving. En ik geniet zelf het meeste als het er lekker uitziet, lekker ruikt, lekker proeft en ook een fijn mondgevoel heeft. Mijn man vindt me een beetje overdreven, zo zullen er vast meer zijn, maar het is wel veel leuker zo. Ik vind het leuk als de smoothie er telkens anders uitziet. Misschien een beetje gek dus, maar zo maak ik het voor mezelf leuk en kan ik ervan genieten, en dat is het belangrijkste. Dan hebben we nog nitraat dat in groene bladgroenten zit. Dit kan worden omgezet in nitriet, wat een schadelijke stof is in ons lichaam. Er wordt zorgvuldig rekening gehouden dat er in babypotjesvoeding nitraatarme rassen gebruikt worden (van de groenten die veel nitraat gebruiken). Er wordt ook aangeraden jonge kindjes maximaal twee keer per week nitraatrijke groenten te geven. De één vindt het wat overdreven, maar ik heb besloten het advies te volgen. Met een beetje logisch nadenken een baby en klein kindje werkt meestal niet zomaar een rauwe spinaziesalade naar binnen. Natuurlijk heb je ook hele makkelijke eters, maar slablaadjes eten maar weinig kinderen op zeer jonge leeftijd. Rauw? Er zijn mensen die rauwe groenten en fruit niet goed kunnen verwerken in de darmen. Voor deze mensen is een dergelijke smoothie natuurlijk geen goed idee. Niet geheel onbelangrijk is dat ook kinderen hier moeite mee kunnen hebben. Volgens sommigen is het voor hele kleine kindjes niet eens gezond om rauwe groenten en fruit binnen te krijgen, omdat hun darmen daar nog niet klaar voor zijn. In dit geval kun je wel de groente en fruit stomen voordat je het in een smoothie verwerkt, zodat de celwanden al zijn afgebroken en het makkelijker verteerbaar is geworden. Suiker, fruit en meer Maar zo n smoothie, daar zit toch veel suiker in? Fruitsuiker weliswaar, maar gulzige kinderen klokken het zo naar binnen, dat kan toch niet goed zijn? Ik was in het begin wat te krampachtig met deze stelling, ik wilde absoluut zo min mogelijk fruit gebruiken. Nu, zoals ik al schreef, wil ik dat een smoothie lekker is, dus ik gebruik zoveel fruit als ik nodig vind om een smoothie lekker te maken. Dat betekent niet dat er ontelbaar veel fruit in zit. Als je gewend bent puur natuur te eten, dan hoeven dingen niet zo zoet, en toch smaken ze zoet. Eén banaan op basis van 2 volle glazen voor volwassenen, dat is een halve banaan per persoon. Dat is niet veel. Dat even ter vergelijking! Maar inderdaad, een banaan (en ander fruit natuurlijk) bevat fruitsuiker. Een smoothie is dus ook zoet. Er is niets mis met fruitsuiker in zijn volledige vorm. In een smoothie blend je de hele vrucht, dus er komt geen raffinageproces aan te pas. In principe is je lichaam in staat om je te laten eten wat het nodig heeft. Dat wil zeggen, je kunt zin hebben in iets en dat is een manier om voor je lichaam aan jou te laten blijken wat het wil hebben. Een smoothie kan energie geven, als je dat nodig hebt, dan is dat zo. Wat ik zelf merk wanneer ik een smoothie drink op een dag, is dat ik minder zoetbehoefte heb aan andere dingen. Ik kies over de dag heen sneller voor hartig. Dit is minder als ik geen smoothie drink, dan heb ik soms wel zin in iets zoet. Bij mijn dochter zie ik precies hetzelfde. Als je ervoor zorgt dat je eet en drinkt wat je nodig hebt, dan zal dit proces gewoon stabiel blijven. Wat me juist tegenstond toen ik elke dag een smoothie nam, was dat het zoet was. Vaak had ik zin in hartig en dan moest ik een smoothie maken volgens mijn planning. Daarom is het belangrijk dat je gewoon eet waar je lichaam om vraagt. Zin in hartig, neem lekker een soepje of wat je ook wilt eten om die hartige trek te stillen!

6 Je spijsvertering begint al in je mond (daar bevinden zich enzymen), specifiek die van de koolhydraten. Wanneer je drinkt, mis je dit eerste stukje spijsvertering, om het zo maar te zeggen. Dit is geen drama, maar wel juist een goede reden om een smoothie te drinken wanneer je zin hebt en niet standaard elke dag volgens planning. Koolhydraten, vetten en eiwitten Bij de recepten heb ik extra rekening gehouden met een goede combinatie koolhydraten, vetten en eiwitten. De koolhydraten komen natuurlijk uit het fruit, maar het is voor kinderen juist heel voedzaam om ook goede vetten binnen te krijgen. Niet alleen spelen goede vetten een hele belangrijke rol in de groei van een kind, ook helpen vetten de bloedsuikerspiegel op peil te houden. Daarnaast zorgen de eiwitten die vaak bij de vette producten horen, dat de smoothie zorgt voor een langer verzadigingsgevoel. Vanaf welke leeftijd? Je kunt een kind al smoothies laten drinken zodra ze uit een rietje kunnen drinken. Ik heb dit zelf bij 8-9 maanden geprobeerd en vanaf die tijd lukt dit ook prima. Gezien kinderen op deze leeftijd nog veel borstvoeding (of kunstvoeding) krijgen, zijn ze nog niet afhankelijk van extra vocht. De ingrediënten in de smoothies bestaan deels uit noten, bladgroen, kokos, etc. Er bestaan vele adviezen over wanneer je wat mag geven. Kies hierin je eigen weg. Als een recept nog niet te maken is op basis van wat jij je kindje wilt geven, pas dan de ingrediënten aan op basis van de variatietips. Hoe leer je je kindje drinken uit een rietje? Sommige kinderen zullen de leeftijd hebben dat ze dat gewoon kunnen, dus deze vraag is speciaal voor de hele jonge moeders met kleine kindjes. Het gemakkelijkste is om zelf een smoothie te drinken, uit een rietje, en er een extra rietje in te steken. Baby s worden vanzelf nieuwsgierig en je kunt eventueel het andere rietje aanbieden. Uiteindelijk zijn ze nieuwsgierig genoeg en zullen ze met je mee willen doen. Zo n rietje hebben ze dan snel door. Zeker de wasbare siliconen rietjes (zonder vervelende stoffen) die je bij o.a. Greenjump kunt kopen. Deze zijn lekker groot en die kun je niet platbijten, dat helpt ook bij kinderen. Leer wat je kind lekker vindt Een belangrijk punt! Leer wat je kind lekker vindt. Natuurlijk is dat bij oudere kinderen makkelijk, die zeggen het gewoon. Bij jonge kinderen nog iets meer zoeken. En dan bedoel ik niet alleen de smaak, eigenlijk juist niet. Zowel bij oude als jonge kinderen zul je dat vrij snel merken, als ze het niet lekker vinden. Maar de één heeft ook de voorkeur voor een dikke smoothie en de ander een wat dunnere smoothie. Die voorkeur heb jezelf waarschijnlijk ook wel. Daarnaast vinden vooral hele jonge kindjes koude drankjes niet lekker. Dat kennen ze nog niet, dus dat kan een vrij shockerende ervaring zijn voor de beginnelingen. Mijn dochter dronk in het begin alleen smoothies op kamertemperatuur. Op zich niet lastig, eerst zijn ze koud (zoals ik ze maak) en dan warmen ze vanzelf op. Maar dat het een factor kan zijn is zeker handig om te eten! Teveel? Vries in! De hoeveelheden van de recepten zijn in principe voor 2 grote glazen. Grote kinderen zullen dat misschien ook kunnen drinken, de kleine natuurlijk niet. Heel handig is om je smoothie gewoon in te vriezen, in de gewenste porties. Je kunt bijvoorbeeld gebruikte glazen potjes gebruiken en daar de smoothie indoen. Dan op de dag dat je het wilt gebruiken even ontdooien en je hebt weer een smoothie zonder veel werk! Het kan ook kostenbesparend werken, dat invriezen.

7 Superfoods en supplementen Uiteraard zijn groene smoothies bekend, maar er worden ook veel superfoods en supplementen verwerkt in de smoothies. Denk aan al die poeders (tarwegras, spirulina, maca, hennep, chlorella, chiazaad, etc) of supplementen zoals vitamine D druppels, hoge dosis vitamine C, en voor kinderen soms ook de multivitamine. Elk van de stoffen heeft natuurlijk een bepaalde werking en bepaalde gezondheidsvoordelen. Het internet is ermee volgeschreven. Ik was vrij fanatiek met al die poeders, maar uiteindelijk ben ik ermee gestopt. Ik vond de smoothies er vies van worden en je proeft deze toevoegingen wel erg snel in elke smoothie. Toen ik de poeders niet meer gebruikte, vond ik het een stuk lekkerder. En zoals je weet, dat vind ik eigenlijk heel belangrijk. Dat betekent niet dat je geen poeders e.d. kunt gebruiken. Mijn advies is om alleen poeders en toevoegingen te gebruiken waarvan jij niet vindt dat ze je smoothie verpesten. Als je een verpestfactor hebt, dan zou ik die vermijden. Dit is voor iedereen verschillend. Daarnaast helpt het om er niet teveel in te doen, zodat de smaak van je originele smoothie niet teveel veranderd. Maar, als je daar allemaal geen last van heb, lekker alles erin doen. Houd er rekening mee dat je kinderen eenzelfde ervaring moeten hebben om de smoothie lekker te vinden (en dus te drinken). De kwaliteit van je ingrediënten Kies je ingrediënten zorgvuldig. Hoe beter de kwaliteit van je ingrediënten, hoe voedzamer de smoothie is. Kies voor vers en als je dat kunt betalen biologisch. Biologische producten bevatten minder synthetische bestrijdingsmiddelen en lichaamsvreemde stoffen, waardoor deze een betere optie zijn voor de smoothies, zeker in het geval van jonge kinderen! De eisen van potjesvoeding en bestrijdingsmiddelen zijn streng. Als je dezelfde potjesvoeding maakt in je eigen keuken met normale supermarkt ingrediënten, kom je qua bestrijdingsmiddelen boven de grens die fabrikanten moeten aanhouden voor hun producten. Wanneer je biologische groenten en fruit gebruikt, heb je hier geen last van. Als biologisch niet binnen het budget past of niet verkrijgbaar is, zorg er dan voor dat je het fruit altijd schilt als dat kan (bijvoorbeeld bij appels, peren, abrikozen e.d.). Ook biologische fruit en groenten moeten goed gewassen worden.

8 Romige kokossmoothie Een heerlijke romige kokossmoothie is enorm vullend en ontzettend lekker. Het zit vol goede vetten en linolzuur en zijn een geweldige boost voor kinderen. Kinderen hebben die goede vetten heel hard nodig in de groei en deze smoothie helpt daar een beetje bij. Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 1 mango 1 avocado 200 ml kokosmelk 200 ml kokoswater snufje vanillepoeder (van een vanillestokje) optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

9 Variatietips Mango - de mango is de zoetmaker in de smoothie en helpt samen met de avocado het geheel te binden tot een romige smoothie (dat niet uit stukjes bestaat). Mango kun je gemakkelijk vervangen met banaan, perzik, nectarine of peer. Natuurlijk kun je deze keuze ook maken op basis van welk seizoen het is, een peer is goedkoop en ruim verkrijgbaar in de winter, perziken en nectarines vooral in de zomer en nazomer. Avocado - de avocado geeft nog een goede portie extra gezonde vetten. Daarnaast helpt de avocado met het binden van de smoothie. Een avocado is niet zoet, dus dat speelt geen rol. De avocado zou je in dit geval zelfs kunnen weglaten, omdat er al voldoende vetten inzitten vanwege de kokosmelk. Eventueel kun je de avocado vervangen door nog een stukje fruit, of juist groente. In dit geval is gestoomde, zachte pompoen erg lekker (ongeveer 1 opscheplepel) maar ook gestoomde wortelen zouden in de smoothie kunnen. Het is wat extra werk, het stomen van groenten, maar wel een hele lekkere toevoeging. Kokosmelk - de kokosmelk maakt de smoothie lekker romig en vet. Hierdoor is de smoothie vullend en verzadigend. Je zou kokosmelk eventueel kunnen vervangen met amandelmelk of water el witte amandelpasta. Amandelmelk op zichzelf bestaat voornamelijk uit water, maar door het toevoegen van de amandelpasta wordt de smoothie alsnog romig en profiteer je van de goede vetten en voedingsstoffen van de amandelen. Daarnaast, voor de liefhebber, kun je ook gebruik maken van rauwe melk. Rauwe melk is boerenmelk, onbewerkt in zijn soort. Kokoswater - kokoswater bevat mineralen die ook lekker gezond zijn. Het is wel erg prijzig (je koopt het in de biologische winkel). In plaats van kokoswater kun je ook gewoon water gebruiken. Soms gebruik ik bij blikjes kokosmelk alleen de harde kokoscrème en niet het water. Dit water past dan perfect in een smoothie. Vanillepoeder - vanille is een heerlijke smaakmaker die de smoothie verrassend kan opfleuren. Vanillepoeder is de poeder die uit een vanillestokje komt. Deze kun je kopen in de supermarkt en biologische winkel, los als poeder of in de vorm van vanillestokjes. Deze vanillestokjes kun je in de lengte opensnijden en binnenin vind je het poeder dat je eruit kunt schrapen. Eventueel kun je ook vanille essence gebruiken, of bijvoorbeeld kaneel. Kaneel maakt de smoothie ook erg lekker! Als je echt eens wilt experimenteren, kun je ook speculaaskruiden of kardemompoeder proberen (niet tegelijk hoor!). Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Blend nog wat kokosrasp mee voor extra kokossmaak Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie toe (of roomboter) als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst!

10 Amandelsmoothie Een heerlijke standaard smoothie met weinig ingrediënten. Om die reden is deze smoothie ook razendsnel gemaakt. Natuurlijk kun je er zoveel aan toevoegen als je wilt, deze smoothie leent zich echt voor oneindige variatie! Misschien, wanneer je kinderen al wat ouder zijn, hebben ze zelf wel ideeën over wat er nog meer in zou kunnen. Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 400 ml amandelmelk 1 eetlepel bruine amandelpasta 1 tl kaneel 1 banaan optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

11 Variatietips Amandelmelk de amandelmelk zorgt voor een vettere basis (vetter dan andere plantaardige melksoorten zoals rijstmelk, speltdrank, sojamelk e.d.). Dat betekent niet dat het niet te vervangen is voor een andere plantaardige melk of water. Voor een lekker romige en volwaardige smoothie zorg je er wel voor dat er voldoende ingrediënten zijn die je daarbij helpen, bijvoorbeeld notenpasta, avocado of een bindend fruit, zoals in dit geval de banaan al in het recept zit. Voor de liefhebber kun je rauwe melk (boerenmelk) gebruiken, deze is lekker vet, romig van smaak en het is een onbewerkt zuivelproduct. Kokosmelk is ook een aanrader! Bruine amandelpasta de bruine amandelpasta heeft lekker veel smaak en is heerlijk in deze smoothie, zeker in combinatie met kaneel en banaan. Bruine amandelpasta koop je in de biologische winkel. Je kunt ook zelf een handje bruine amandelen een nachtje laten weken en deze in de smoothie gebruiken, voor het geval je goed voorbereid bent. De amandelpasta kun je ook vervangen door witte amandelpasta of een andere notenpasta, zoals cashewpasta. Een erg favoriete vervanger is pindakaas! Dit geeft de smoothie natuurlijk een hele andere dimensie en voor de liefhebbers van pindakaas is dat absoluut een aanrader (neem bij pindakaas geen kaneel maar eventueel wat vanille)! Kaneel kaneel is een lekkere smaakmaker in deze smoothie. Eventueel kun je deze vervangen door vanille, maar kaneel is wel echt de favoriet in deze smoothie hier thuis! Banaan de banaan maakt de smoothie zoet, extra romig en fruitig van smaak. De banaan kun je eventueel vervangen door een ander bindend fruit, zoals mango, perzik, nectarine of peer. Ook kun je avocado gebruiken, maar dan mis je wel de zoetigheid, wat je eventueel kunt oplossen met een eetlepel rauwe honing. Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Blend nog wat kokosrasp mee voor extra kokossmaak Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie toe (of roomboter) als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Je maakt er een chocoladesmoothie van door 2 el (rauwe) cacao toe te voegen. Het kan zijn dat door de bitterheid van de cacao je de smoothie niet zoet genoeg vindt dan (even proeven dus), eventueel kun je een eetlepel rauwe honing toevoegen. Deze variatie kan ook heel goed samen met de pindakaasvariant op de amandelpasta Je maakt er een chai smoothie van door de kruiden aan te vullen met een snufje versgeraspte nootmuskaat, vanille, gember, kardemom, kaneel en kruidnagel Je kunt er eventueel gestoomde pompoen aan toevoegen. Bij de chocoladeversie is een klein beetje gestoomde bietjes ook erg lekker.

12 Monstersmoothie Dé groene smoothie, ofwel een monstersmoothie, natuurlijk. Dit is het meest basisrecept dat je maar kunt bedenken, toch nog lekker en ook wel leuk, dat groene drinken. Blend de smoothie lang genoeg dat het echt helemaal gemengd is. Groene stukjes zijn niet wenselijk en een minuutje langer blenden doet dan wonderen. Dat geldt trouwens voor alle smoothies, en dus ook voor deze! Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 400 ml water of kokoswater 1 mango handje gewassen bladgroen 2 el extra vierge kokosolie optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

13 Variatietips Water of kokoswater een typische groene smoothie maak je met gewoon water. Met kokoswater heb je wat extra mineralen te pakken, maar het is ook prijzig, dus het is maar net hoe je het in wilt vullen. Natuurlijk kun je ook gewoon (gedeeltelijk) amandelmelk, rauwe melk of kokosmelk gebruiken! Mango de mango is de zoetmaker in de smoothie en helpt het geheel te binden tot een romige smoothie (dat niet uit stukjes bestaat). Mango kun je gemakkelijk vervangen met banaan, perzik, nectarine of peer. Natuurlijk kun je deze keuze ook maken op basis van welk seizoen het is, een peer is goedkoop en ruim verkrijgbaar in de winter, perziken en nectarines vooral in de zomer en nazomer Bladgroen bladgroen is het ingrediënt dat zorgt voor de groene kleur in een groene monstersmoothie. Bij bladgroen is het belangrijk te variëren, zodat je veel verschillende soorten bladgroen binnenkrijgt. Je kunt hierbij denken aan spinazie, sla, paksoi, paardebloembladeren, peterselie, boerenkool, postelein, andijvie, etc. Voor de smaak kun je ook nog wild worden met kruiden: basilicum, munt, etc. Kokosolie gezien de smoothie niet veel vet bevat, voeg wat extra vierge kokosolie toe. De vetten helpen weer bij de vertering van het bladgroen, dus het is echt wel handig. Daarnaast helpt het natuurlijk om je bloedsuikerspiegel op peil te houden. Extra toevoegingen: Blend nog wat kokosrasp mee voor extra kokossmaak Blend hennepzaad en/of chiazaad mee voor wat extra vetten en eiwitten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Voeg eventueel wat kaneel of vanille toe, of juist een notenpasta, voor wat extra smaak!

14 Hazelnoot chocoladesmoothie Een hazelnoot chocoladesmoothie, bijna of je chocopasta aan het drinken bent. Nou ja, niet helemaal, maar wel erg lekker! Niet alle kinderen zijn dol op chocolade, mijn dochter hoeft er niet teveel van, maar de meeste kinderen vinden het wel een goed idee. Ik vind het zelf ook erg lekker! Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 200 ml amandelmelk 200 ml water 1 rijpe banaan 1 avocado 2 el hazelnootpasta (de notenpasta) 3 el (rauwe) cacao 1 tl vanillepoeder (van een vanillestokje) optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

15 Variatietips Amandelmelk amandelmelk maakt de smoothie romig en voller. Eventueel kun je ook gewoon water met 2 el witte amandelpasta gebruiken, daarmee krijg je ook een lekker romige smoothie. Mogelijke andere vervangers zijn rauwe melk of kokosmelk. Banaan de banaan is de zoetmaker in de smoothie, maar stiekem maakt hij de smoothie ook romig. Er zitten al voldoende romige ingrediënten in de smoothie, dus eventueel kun je dit ingrediënt vervangen met bijvoorbeeld rauwe (onverhitte!) honing of eventueel stevia, als je dat lekker vindt. Je zou eventueel een andere fruitsoort kunnen nemen, al past banaan wel het beste bij de combinatie chocolade/hazelnoot. Aardbei is nog een verrassende tweede optie. Avocado de avocado maakt de smoothie extra romig. Eventueel kan de avocado weggelaten worden, hij is niet noodzakelijk. Wel bevat een avocado heel veel goede vetten en voedingsstoffen, waardoor het een hele nuttige aanvulling is. Hazelnootpasta met hazelnootpasta wordt echt de notenpasta bedoeld. Niet chocoladepasta dus. Soms is dat verwarrend, omdat deze benamingen door elkaar gehaald worden. Notenpasta gemaakt van hazelnoten koop je in de biologische winkel. Je kunt dit ingrediënt vervangen met elke andere verkrijgbare notenpasta, bijvoorbeeld witte of bruine amandelpasta, cashewpasta, macadamiapasta of zelfs pasta op basis van pitten, bijvoorbeeld zonnebloempittenpasta. Cacao de cacao zorgt voor de chocoladesmoothie. Zonder de cacao geen chocoladesmoothie dus. Je kunt kiezen voor gewone ongezoete cacao of voor rauwe cacao. Ze verschillen qua smaak van elkaar. De één zweert bij de gezondheidsvoordelen van rauwe cacao en gebruikt enkel deze, maar je kunt de smoothie ook prima maken met gewone cacao. Vanillepoeder de vanille is net een extra frisse toevoeging qua smaak. Eventueel kun je de vanille weglaten. Wat ook erg lekker is, is een beetje espressokoffie. Maar dan niet voor kinderen natuurlijk, wel voor de papa s en mama s. Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Blend nog wat kokosrasp of kokosmelk mee voor extra kokossmaak Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie (of roomboter) toe als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Je kunt er eventueel pompoen, zoete aardappel of wortel aan toevoegen Espressokoffie, als je de smoothie voor jezelf maakt en niet voor de kinderen.

16 Gele fruitsmoothie Een heerlijke frisse smoothie die me aan de zomer doet denken. Dat is ook niet zo gek, met die zomerse fruitsoorten die erin gaan! De smoothie is simpel en gemakkelijk te maken. Ook laten de ingrediënten zich stuk voor stuk lekker vervangen, waardoor je oneindig kunt variëren! Heerlijk als onderdeel van de maaltijd, maar ook zo tussendoor. Wellicht op die zomerse dag dus Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 200 ml amandelmelk 200 ml kokoswater 1 mango 1 perzik 1 nectarine optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

17 Variatietips Amandelmelk amandelmelk maakt de smoothie romig en voller. Eventueel kun je ook gewoon water met 2 el witte amandelpasta gebruiken, dan krijg je ook een lekker romige smoothie. Mogelijke andere vervangers zijn rauwe melk of kokosmelk. Kokosmelk en geel fruit zijn heel lekker samen! Kokoswater kokoswater bevat mineralen die ook lekker gezond zijn. Het is wel erg prijzig (je koopt het in de biologische winkel). In plaats van kokoswater kun je ook gewoon water gebruiken. Soms gebruik ik bij blikjes kokosmelk alleen de harde kokoscrème en niet het water. Dit water past dan perfect in een smoothie. Geel fruit het gele fruit is natuurlijk de smaakmaker. Vooral in de zomer vind je dit fruit voor de betere prijzen, omdat het dan in het seizoen is. Alhoewel, mango groeit natuurlijk niet in Nederland en is juist in de winter volop aanwezig. In de winter kun je ervoor kiezen alleen mango te verwerken in de smoothie en in de zomer juist die lekkere perziken en nectarines van Hollandse bodem. Daarnaast kun je in de winter kiezen voor peer met een bee tje kaneel, of in de zomer voor rood fruit. Lekker is het zeker! Ook lekker in de zomer: druiven!! Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Blend nog wat kokosrasp mee voor extra exotische smoothie Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie (of roomboter) toe als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Je kunt er eventueel gestoomde pompoen aan toevoegen Een vleugje vanillepoeder is heel lekker in deze smoothie! Notenpasta maakt de smoothie net wat vetter, waardoor de bloedsuikerspiegel neutraler blijft. Je kunt ook een avocado toevoegen, of de eerder genoemde kokosrasp Wat kruiden zoals nootmuskaat, gember, kardemom, kaneel en kruidnagel kunnen een lekkere toevoeging zijn (snufjes ervan, in kleine hoeveelheden).

18 Prinsessensmoothie Natuurlijk is deze smoothie niet alleen voor de kleine prinsesjes, maar ook voor de stoere mannen. Het is wel gemakkelijker een roze of paarse smoothie te maken dan een (baby) blauwe, want zelfs met blauwe bessen wordt de smoothie gewoon paars. Jammer voor de mannen, leuk voor de prinsessen. Gelukkig kunnen de stoere mannen het doen met de groene monstersmoothie. Genoeg flauwekul, iedereen kan deze smoothie drinken, hij is namelijk overheerlijk! Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 400 ml kokosmelk 100 gram aardbeien 100 gram frambozen optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

19 Variatietips Kokosmelk de kokosmelk maakt de smoothie lekker romig en vet. Hierdoor is de smoothie vullend en verzadigend. Je zou kokosmelk eventueel kunnen vervangen met amandelmelk of water el witte amandelpasta. Amandelmelk op zichzelf bestaat voornamelijk uit water, maar door het toevoegen van de amandelpasta wordt de smoothie alsnog romig en profiteer je van de goede vetten en voedingsstoffen van de amandelen. Daarnaast, voor de liefhebber, kun je ook gebruik maken van rauwe melk. Rauwe melk is boerenmelk, onbewerkt in zijn soort. Rood fruit in dit geval kies ik voor aardbeien en frambozen. Je kunt overigens vers fruit gebruiken of diepvriesfruit. Rood fruit, zeker aardbeien, worden helaas flink bespoten, dus ik koop deze altijd biologisch. Dat heb je in elk geval geen synthetische bestrijdingsmiddelen in je smoothie zitten. In plaats van aardbeien en frambozen kun je natuurlijk ook ander fruit nemen, bijvoorbeeld ontpitte kersen, bramen, blauwe bessen. Al dit fruit laat zich goed combineren, dus eigenlijk is elke gewenste combinatie een succes. Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie (eigenlijk meer bruin in dit geval, gezien het rode fruit) Blend nog wat kokosrasp mee voor extra kokossmaak Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie (of roomboter) toe als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Je kunt er eventueel gestoomde pompoen of gestoomde bietjes aan toevoegen. Een vleugje vanillepoeder is heerlijk in deze smoothie! Wat kruiden zoals nootmuskaat, gember, kardemom, kaneel en kruidnagel kunnen een lekkere toevoeging zijn (snufjes ervan, in kleine hoeveelheden) Notenpasta maakt de smoothie net wat vetter, waardoor de bloedsuikerspiegel neutraler blijft. Je kunt ook een avocado toevoegen, of de eerder genoemde kokosrasp.

20 Cheesecake smoothie Een heerlijke cheesecake smoothie, wie wil dat nu niet? De smoothie is heerlijk fris, uniek en toch heel simpel om te maken. Een heerlijke manier voor wat extra voedingsstoffen en een extra boost om nog een hele middag te spelen. Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 200 ml amandelmelk 200 ml kokoswater 2 el cashewpasta of witte amandelpasta rasp en sap van 1 citroen 125 gram blauwe bessen 2 el ahornsiroop 1 tl vanillepoeder (van een vanillestokje) optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

21 Variatietips Amandelmelk amandelmelk maakt de smoothie romig en voller. Eventueel kun je ook gewoon water met 2 el witte amandelpasta gebruiken, dan krijg je ook een lekker romige smootie. Mogelijke andere vervangers zijn rauwe melk of kokosmelk. Houd er rekening mee dat met kokosmelk de cheesecake ook een kokossmaak krijgt. Kokoswater kokoswater bevat mineralen die ook lekker gezond zijn. Het is wel erg prijzig (je koopt het in de biologische winkel). In plaats van kokoswater kun je ook gewoon water gebruiken. Soms gebruik ik bij blikjes kokosmelk alleen de harde kokoscrème en niet het water. Dit water past dan perfect in een smoothie. Notenpasta de notenpasta in essentieel voor de goede vetten, maar ook voor het romige cheesecake idee. Je kunt elke witte notenpasta gebruiken, of eventueel ook pasta of basis van pitten. Citroen dit is een extra smaakmaker in de cheesecake wat de smaak echt aanvult en versterkt. Eventueel kun je dit vervangen met een sinaasappel. De smaak heeft dit echt nodig! Blauwe bessen de blauwe bessen zorgen voor een blauwe bessen cheesecake smaak. Eventueel kun je ook aardbei, framboos, nectarine, ananas, druiven, perzik of mango gebruiken. Ahornsiroop de zoetmaker in de smoothie, samen met het fruit. Eventueel kun je ook rauwe honing (onbewerkte, koudgeslingerde biologische honing) gebruiken. Vanillepoeder vanille geeft een heerlijke smaak aan de cheesecake smoothie en is zeker een waardevolle toevoeging voor de smaak. Eventueel kun je het weglaten, maar het is lekkerder met! Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie toe (of roomboter) als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Je kunt er eventueel gestoomde pompoen, zoete aardappel of wortel aan toevoegen.

22 Citrus kokosyoghurt smoothie Een heerlijke zure smoothie. Veel mensen vinden de smoothie wellicht iets te zuur (je kunt er altijd wat rauwe honing aan toevoegen), maar je zult je verbazen dat kinderen eigenlijk helemaal niet veel zoet nodig hebben en zuur bijvoorbeeld ook heel lekker vinden. Elk kind is anders en elke smaak is anders, dus het geldt niet voor alle kinderen, maar als je een zuurkauw hebt zoals ik, geef je een lekkere zurige, smaakvolle smoothie! Dit heb je nodig voor de smoothie(voor 2 grote glazen vol) 300 ml kokosyoghurt 2 kiwi s sap van een sinaasappel optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips Kokosyoghurt voor de kokosyoghurt vind je hieronder een recept. Het is heel erg makkelijk om te maken. Natuurlijk hoeft dit recept niet per se met kokosyoghurt, je kunt ook gewone yoghurt gebruiken. Zo onbewerkt mogelijk het liefst! Je kunt denken aan rauwe yoghurt of Griekse yoghurt, maar ook geitenyoghurt of kwark, schapenyoghurt of kwark. Sommige mensen maken notenyoghurt, dat kan ook. Afhankelijk van hoe dik je gebruikte ingrediënt is, kun je aanvullen met water voor de gewenste dikte van de smoothie. Kiwi de kiwi maakt de smoothie één geheel en is een heerlijk ingrediënt. Je kunt het ook vervangen door aardbei, avocado, mango, ananas, blauwe bessen, etc. Oneindige variatie dus! gewoon water of(plantaardige) melk gebruiken, maar je kunt het zelfs weglaten, voor een supersnelle optie! Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie toe (of roomboter) als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Een theelepel vanillepoeder of kaneel past goed in de smoothie voor wat extra smaak Sinaasappelsap een heerlijke frisse toevoeging, die ook nog eens een heerlijke smaak meebrengt. Eventueel kun je

23 Kokosyoghurt recept Dit heb je nodig 400 ml kokosmelk 1 capsule probiotica met veel goede bacteriën Zo maak je het Zet de lamp in je oven aan (verder niet de oven aanzetten, de lamp geeft voldoende warmte) Doe de kokosmelk in een blender en maak de capsule open voeg het poeder toe en meng goed Doe het mengsel in een weckpot Roer goed en zet het afgesloten in de oven met lamp aan voor 24 uur Na 24 uur is de yoghurt klaar, laat het afkoelen in de koelkast *als je geen oven of ovenlamp hebt, kun je het op circa 40 graden brengen in een pannetje en dan 24 uur in een afgesloten koelbox of in een yoghurtmaker

24 Tropische appeltaart smoothie Een drinkbare appeltaart, wie wil dat nu niet! Deze appeltaartsmoothie heeft een tropisch tintje dankzij de mango. Maar je kunt er ook simpel een appel-perentaartsmoothie van maken, lekker Nederlands en simpel! Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 300 ml amandelmelk 100 ml water 1 appel (zonder klokhuis, met schil) 1 mango 2 el witte amandelpasta 1 el extra vierge kokosolie 1 tl kaneel optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

25 Variatietips Amandelmelk amandelmelk maakt de smoothie romig en voller. Eventueel kun je ook gewoon water met 2 el witte amandelpasta gebruiken, dan krijg je ook een lekker romige smootie. Mogelijke andere vervangers zijn rauwe melk of kokosmelk. Houd er rekening mee dat je appeltaartsmoothie een kokossmaak krijgt met kokosmelk. Appel voor de appelsmaak natuurlijk. Eventueel kun je deze vervangen voor peer voor een perentaartsmoothie. De appel kun je ook weglaten, maar zoals je begrijpt is het dan geen appeltaartsmoothie meer. Nog steeds lekker! Mango de mango maakt de smoothie zoet, exotisch en romig. De mango bindt de smoothie samen met de amandelpasta. Eventueel kun je ook een avocado, peer, perzik, nectarine of banaan gebruiken hiervoor. Amandelpasta de amandelpasta in essentieel voor de goede vetten, maar het maakt de smoothie ook wat romiger. Je kunt elke witte notenpasta gebruiken, of eventueel ook een pasta of basis van pitten. Kokosolie goed voor wat extra vetten en goede voedingsstoffen in de smoothie. Dit ingrediënt kun je eventueel weglaten. Kaneel smaakmaker! Eventueel kun je de kaneel aanvullen met wat vanille, kardemom, kruidnagel, gember of nootmuskaat. Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Blend nog wat kokosrasp mee voor extra kokossmaak Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie toe (of roomboter) als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Je kunt er eventueel gestoomde pompoen aan toevoegen

26 Citrussmoothie met vanille Een heerlijke frisse smoothie met de smaakmaker vanille valt hier goed in de smaak. Mede omdat deze smoothie niet zo zoet is maar een beetje zuur, dat vinden sommige kinderen lekker, zo ook hier. De banaan kun je in dat geval nog halveren, dan is de smoothie minder zoet, en nog steeds heel lekker! Dit heb je nodig (voor 2 grote glazen vol) 200 ml amandelmelk Rasp en sap van 2 sinaasappels Rasp en sap van 1 citroen 1 banaan 1 tl vanillepoeder optioneel: ijsklontjes om het koud te maken Zo maak je het Voeg alle ingrediënten samen in een blender Blend tot het één geheel is Serveer koud of zoals je kind het graag drinkt Variatietips

27 Variatietips Amandelmelk amandelmelk maakt de smoothie romig en voller. Eventueel kun je ook gewoon water met 2 el witte amandelpasta gebruiken, dan krijg je ook een lekker romige smootie. Mogelijke andere vervangers zijn rauwe melk of kokosmelk. Houd er rekening mee dat je appeltaartsmoothie een kokossmaak krijgt met kokosmelk. Citrusvruchten de citrusvruchten zijn in deze smoothie goed voor de smaak, het zure en het vocht. Citrusvruchten zijn natuurlijk onmisbaar in deze citrussmoothie! Je kunt spelen en variëren met de hoeveelheid en het soort citrusvrucht, kiwi is bijvoorbeeld ook erg lekker! Banaan de banaan maakt de smoothie zoet, extra romig en fruitig van smaak. De banaan kun je eventueel vervangen door een ander bindend fruit, zoals mango, perzik, nectarine, kiwi of peer. Ook kun je avocado gebruiken, maar dan mis je wel de zoetigheid, wat je eventueel kunt oplossen met een eetlepel rauwe honing. Vanillepoeder vanille geeft een heerlijke smaak aan de smoothie en is zeker een waardevolle toevoeging voor de smaak. Eventueel kun je het weglaten, maar het is lekkerder met! Extra toevoegingen: Voeg extra bladgroen toe voor een groene smoothie Blend nog wat kokosrasp mee voor extra kokossmaak Voeg eventueel wat extra vierge kokosolie toe (of roomboter) als je extra behoefte hebt aan goede vetten Voeg je eventuele favoriete superfoods en supplementen toe Houd bij elke aanpassing die je maakt rekening met de ingrediënten die er al inzitten, ze moeten natuurlijk wel bij elkaar passen! Maar, oefening baart kunst! Je kunt er eventueel pompoen, zoete aardappel of wortel aan toevoegen

28 Tot Slot Hartelijk dank voor het kopen van dit Smoothies Voor Kinderen e-book! Kijk voor meer inspiratie op voedzo.nl Groetjes Sharon CREDITS UITGEVER THEMA MAGAZINE RECEPTEN FOTO S RECEPTEN FOTO OMSLAG TEKST TEKST REDIGEREN DESIGN VOOR VRAGEN COPYRIGHT Voedzo Smoothies Voor Kinderen Sharon Numan Sharon Sebastiaan Numan Sharon Numan Ilona de Wilde ilonaschrijft.nl Sebastiaan Numan info@voedzo.nl Tekst, Inhoud & Fotografie Voedzo 2014 Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van Voedzo.