Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1

Transcriptie

1 Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid

2 1) Algemeen kader - doelstellingen 2) Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 3) Conclusies 4) Toekomst

3 1) ALGEMEEN KADER DOELSTELLINGEN

4 Europees project Europese Commissie en Raad: sinds 29 toenemende interesse voor de bijengezondheidsproblematiek April 211: aanstelling ANSES (FR) als Europees Referentielabo (EURL) voor de bijengezondheid Kernopdracht EURL: opstellen van een geharmoniseerd bewakingsprogramma van de bijengezondheid

5 PILOOTprogramma deelnemende Lidstaten DOEL: a) Algemeen: systeem van surveillance b) Specifiek: 1. Objectieve cijfers bijensterfte (winter- en seizoens-) 2. Objectieve cijfers over varroabesmetting 3. Objectieve cijfers over het voorkomen van de belangrijkste bijenziekten 4. Mogelijke relatie virussen-wintersterfte nagaan 5. Vroege detectie van Tropilaelaps spp. en kleine bijenkastkever (Aethina tumida)

6 Belgisch programma FAVV Nationaal referentielaboratorium voor de bijengezondheid CODA Labo voor zoofysiologie UGent Faculteit Gembloux Agro-Bio Tech - ULg

7 Belgisch programma 3 bezoekreeksen Oktober 212 Voorjaar 213 Zomer geregistreerde imkers Willekeurig geselecteerd 15 per provincie Max. 6 kolonies per imker Elke kolonie tem de 6 e Willekeurig geselecteerd Duidelijke identificatie Opvolging van dezelfde kolonies gedurende het pilootproject

8 Bijenstand Geregistreerde informatie Lokalisatie - omgeving Bijenras(sen) Productie honing, pollen, Management Voeding Aankoop, verkoop, transhumance, Gezondheidssituatie Klinische symptomen, sterfte, verzwakking, problemen met de koningin, Behandelingen varroase

9 Bemonstering Systematisch 6 geselecteerde kolonies worden opgevolgd gedurende 3 bezoekreeksen Bezoek 1: telling Varroa Geval-controle onderzoek op virussen (ABPV DWV) na afloop van bezoekreeks 2, als de wintersterfte is bepaald Screening op Tropilaelaps en A. tumida Diagnostisch 6 geselecteerde kolonies worden opgevolgd en onderzocht op symptomen gedurende 3 bezoekreeksen Klinische varroase Vuilbroed (Eu. + Am.) Nosema Virussen: ABPV DWV CBPV SBV KBV BQCV Tropilaelaps en A. tumida

10 Bezoek 1 (oktober 212) Bepalen initiële conditie van de kolonies Willekeurige selectie van max. 6 kolonies + identificatie Klinisch onderzoek: extern + intern Bemonstering Systematisch: 3 kastbijen/kolonie -> bewaren van een gedeelte van elk staal Diagnostisch: staal ~ symptomen Invullen van de vragenlijst (CL 2484 v1)

11 Bezoek 2 (voorjaar 213) en 3 (zomer 213) Bepalen wintersterfte (2) en seizoenssterfte (3) Klinisch onderzoek: altijd Staalneming: indien symptomen Invullen vragenlijst (CL 2484 v2) Na afloop reeks 2: geval-controle onderzoek: relatie virussen (ABPV-DWV) wintersterfte op basis van vastgestelde sterfte tijdens bezoekreeks 2

12 2) VOORLOPIGE RESULTATEN VAN BEZOEKREEKS 1

13 Bezoek 1: oktober 212 Bezoeken van 4 tot 3 oktober imkers/provincie 14 : Vlaams Brabant / Waals Brabant 2 : Brussel 15 bezochte imkers 15 ingevulde vragenlijsten 627 geselecteerde kolonies Monsterneming bij 146 imkers o 586 systematische stalen (varroa + bewaring virusonderzoek) o 2 diagnostische stalen

14 Resultaten systematische monsterneming Telling varroa (571/586 stalen) Aantal mijten / 1 bijen : 2,6% 1-1: 66,6% 1-5: 12,4% 5-1:,4% >1: % Mijten / 1 bijen >1 Gemiddelde: 4,77 mijten / 1 bijen 97,22% van alle bezochte bijenstanden is besmet

15 Resultaten diagnostische monsterneming 2 stalen 1 bijenstanden 8 stalen: klinische varroase (4 bijenstanden) 1-5 varroa s/1 larven: 37,5% 5-1 varroa s/1 larven: 37,5% >1 varroa s/1 larven: 25% Gemiddeld 66,72 mijten / 1 larven 1 stalen: virussen (7 bijenstanden) DWV: 1% CBPV, ABPV, BQCV, SBV 1 staal: Europees vuilbroed: afwezig 1 staal: A. tumida: afwezig

16 Algemene gegevens 7 Leeftijd van de imker < > 65?

17 Algemene gegevens 16 Hobby vs. professioneel Hobby Part-time

18 Algemene gegevens 12 Imker sinds (jaren) <2 2-5 >5

19 Algemene gegevens 16 Lid van een vereniging J N

20 Algemene gegevens 14 Beroepskwalificaties J N

21 Algemene gegevens 16 Verder zetting van de activiteiten > 2 jaar J N?

22 Algemene gegevens 12 Behandeling van de kolonies in samenspraak met collega s J N

23 Algemene gegevens Aantal bijenstanden per imker: Gemiddeld: 1,3 Aantal kolonies per imker: Gemiddeld: 7,4

24 Gegevens van de bezochte bijenstand Aantal kolonies in de bezochte bijenstand: Gemiddeld: 6,4

25 Gegevens van de bezochte bijenstand 14 Transhumance J N

26 Gegevens van de bezochte bijenstand 6 Bijenrassen Buck Carn Buck + Car Zwart Buck + Zwart Kruising Andere?

27 Gegevens van de bezochte bijenstand 16 Productie Honing Honing + Kon.brij Honing + stuifmeel Honing + koningin Honing + zwermen Andere

28 Management 1 Uitbreiding van de bijenstand J N

29 Management 12 Aankoop van koninginnen

30 Management 4 Herkomst koninginnen

31 Management 12 Aankoop van zwermen (enkel BE)

32 Management 8 Productie van zwermen

33 Management 9 Omgeving bijenstand (< 3 km)

34 Risicofactoren exotische pesten Geen invoer van koninginnen uit derde landen Geen invoer van zwermen uit derde landen

35 Risicofactoren exotische pesten 16 Internationale haven < 1 km J N

36 Risicofactoren exotische pesten 16 Internationale luchthaven < 1 km J N

37 Sanitaire informatie 12 Koloniesterfte > 1% J N

38 Sanitaire informatie 14 Bijensterfte > 1% J N

39 Sanitaire informatie 16 Chronische depopulatie J N

40 Sanitaire informatie 16 Klinische symptomen bij volwassen bijen J N

41 Sanitaire informatie 16 Klinische symptomen bij broed J N

42 Sanitaire informatie 12 Aanwezigheid van varroamijten bij volwassen bijen J N?

43 Sanitaire informatie 14 Problemen bij de koningin J N

44 Diergeneeskundige behandelingen 6 Behandeling met een commercieel product Thymovar Beevital Hiveclean Apivar api life var Apistan Perizin Apiguard Essence de thymol Apibioxal Beenove geen

45 Diergeneeskundige behandelingen 6 Gebruikte actieve substantie Thymol Oxaalzuur Mierenzuur Amitraz Tau-fluvalinaat Coumafos Olie Geen

46 Verbanden relaties On-going (CDD-ERA ~CODA) Checken mogelijke relaties Nagaan statistische relevantie Finale conclusies maar mogelijk na afloop van de 3 bezoekreeksen

47 3) CONCLUSIES

48 Conclusies Pilootproject Hoofddoel: ontwikkelen van een netwerk/systeem van bewaking Indien goede resultaten -> verder zetting bewakingsprogramma bijengezondheid Bijsturen na overleg met alle betrokkenen (overheid wetenschap sector) Timing bezoekreeks 1 vervroegen

49 4) TOEKOMST

50 Toekomst Voorjaar + zomer 213: bezoekreeksen 2 en 3 Gegevens over de sterfte Geval-controle onderzoek op virussen Februari 213: Europese Commissie kondigt aan het project verder te zetten met dezelfde 17 lidstaten in Project moet nu verder uitgewerkt worden -> ANSES protocol blijft als basis dienen. Wijziging van enkele details.

51 Vragen?