Controle op de varroamijt Henk Roerink
|
|
- Jacobus Dekker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Controle op de varroamijt Henk Roerink Enschede 15 Oktober 2004 Zo zorgvuldig mogelijk vertaalt uit de leerstof van grondleergang imkerij Landes wirtchaftkammer Nordrein Westfalen.
2 Varroa onder controle Systematische rangschikking van de varroa-mijt Stam : Anthropoda, Hechtvoetig Klasse: Arachnida, Spinachtige Rangorde: Acari, Mijten Soort: Varroa Aart: Varroa destructor Afbeelding Morfologische bijzonderheden. Manlijke en vrouwelijke dieren onderscheiden zich duidelijk De manlijk mijt is helder gekleurd en rond van vorm ongeveer 0,8 mmdoorsnede. Hij heeft een klein monddeel en is niet in staat voedsel tot zich te nemen. Delen van de mond zijn als hulporgaan bij de bevruchting om gevormd. Hij verlaat de gastcel niet. Het mijtenvrouwtje is roodbruin gekleurd en ovaal 1,1x 6 mm. De vier benenparen bezitten hechtorganen die een goede verankering op het poppen/bijenlichaam mogelijk maken. Het mijtenlichaam is schaalvormig, het krachtige chitinpantser is met haren bezet, die een stevige zit op de gastbij mogelijk maakt. In de broedcel heeft het een elastische Eigenschap die hechting tussen broedt en celwand verhindert. Bij eileggende vrouwtjes wijkt het chitinpantser aan de buikzijde uiteen zodat de huid zichtbaar wordt. 1.3 Ontwikkeling van de Varroa mijt
3 De ontwikkeling van de mijt vindt uitsluitend in de broedcellen van de honingbij(apismellifera L) plaats. In Hommelvolken Wespennesten en op solitaire bijen ontwikkelen zich geen Varroa mijten De geslachtsrijpe mijten dringen kort voor de verzegeling in de broedcellen en laten zich zo mee verzegelen. Na ongeveer twee dagen verpoppen de bijenlarven en legt het mijtenvrouwtje in een ritme van ongeveer 24 uren een ei 0,6 x 0,3 mm groot Afbeelding 2 Uit het eerste ei ontwikkelt zich een mannetje, uit alle volgende eieren ontwikkelt zich vrouwelijke mijten Manlijke en vrouwelijke mijten ontwikkelen zich in ongeveer 6-9 dagen. Om voedsel op te nemen opent de mijt als met een blikopener, de huid van de bijenpop En de mijt voedt zich met de bloedvloeistof alleen de vrouwelijke mijten zijn in staat bloedvloeistof op te zuigen, de mannetjes nemen geen voedsel tot zich. De geslachtsbepaling is gelijk aan die bij de honingbij, mannetjes ontstaan uit onbevruchte eitjes en de vrouwtjes uit bevruchte eitjes. Na 48 uur worden de dunhuidige larven ongeveer 0,7 mm geboren. In ongeveer 9 dagen ontwikkelen zich de varroamijten tot volwassenheid. Nog in de verzegelde broedcellen worden de vrouwtjes door de veel kleinere mannetjes bevrucht.
4 De bevruchte jonge mijten en de oude mijten verlaten samen met de jonge bijen de broedcel. Tot 2 weken bevinden de bevrucht jonge mijten zich op de bijen en dringen zich dan in de broedcellen pas dan zijn ze tot het eileggen geschikt. Het voortplantingsresultaat is afhankelijk van de duur van de verzegeling van de broedcellen. Afbeelding 3 In de zomer leven de mijtenvrouwtjes ongeveer 2-3 maanden, in de winter 6-8 maanden. Zonder contact met bijen leven de mijten ongeveer 7 dagen. Men neemt aan dat in de winter ongeveer 50% van de mijten afsterft. 1.4 Varroaverspreiding van volk naar volk. Binnen dragen door het vervliegen van de bijen. (werksters en darren) Roverij. Zwermen. Imker bedrijfsmethoden o.a. reizen, bijenhandel, broedraten ruil tussen volken en imkers, verenigen van afleggers. En andere bijen contacten. Nalatig en slordig werken in de bijenstanden Afsterven van de volken
5 Afbeelding 4: Parallelle ontwikkeling van bijen en mijten Werksterbroed Mijten ontwikkeling Darrenbroed Diagnose van de Varroabesmetting. 1.5 Mulonderzoek. Doormiddel van onderleggers op de schuiflade die vooral in het voorjaar (Maart\April) en in de nazomer (Augustus\September) gebruik moeten worden en door het dagelijks tellen van de gevallen mijten De schuiflade wordt minstens een keer per week bekeken om te voorkomen dat de mijten verdwijnen (door mieren of wespen) De som van het aantal mijten dat op de onderlegger gevonden wordt delen door het aantal dagen is het aantal mijten per dag.
6 Tabel 1 Berekening of er een behandeling noodzakelijk is. Getelde mijten op de onderlegger Onderlegger Gelegd Onderlegger Bekeken Dagen Mijten per dag 50 12,7 23,7 11 4,5 Nee , ,5 Ja 152 8,7 17,8 40 3,8 Nee 145 1,8 4,8 3 48,3 Ja 5 15,10 20, Ja Behandeling 1.6 Broedonderzoek Meerdere broedcellen worde geopend en onderzocht de bijen poppen worden met een pincet uitgenomen het beste tijdstip is voor darrenbroed na 18 dagen en werksterbroed na 13 dagen, de ongekleurde poppen hebben dan nog donkere ogen. Zowel de poppen als de binnenzijde van de cellen moeten onderzocht worden. Ook aan de binnenzijde van de broedcellen hechten zich de mijten. Onderzoek aan de volwassen bijen. Tijdens de verzorging van de volken is de besmetting van de bijen te conrtoleren. Als de jong bijen uitlopen kan men letten op verkreupelde bijen, (kort achterlijf, korte of vervormde vleugels, krabbelende bijen op de vliegplank, etc. Inzet va medicamenten. Door de inzet van medicamenten en een onderlegger kan men de mijtenval registreren, behandelen en zo nodig herhalen. 1.7 Symptomen van Varroa besmetting
7 Al een enkele mijt kan het leven van de bijen verkorten. Geparasiteerde bijenpoppen worden door de verzorgende bijen uit de cellen verwijderd. en veroorzaakt broed met veel gaten (hagelschot. Sterk besmette bijen vervullen niet voldoende hun sociale taken en het volk gedraagt zich nerveus en is niet raatvast. Krabbelende en vleugel verminkte bijen op de vliegplank. Bijen met verkorte achterlijven verlaten de broedcellen. Afbeelding 5 Verzwakte volken worden vooral in de herfst ernstig beroofd en winteren slecht of niet in. De door mijten aangebrachte insteekplaatsen veroorzaken ziekten aan de bijen Het ziekte verloop is afhankelijk van: Klimaat, Standplaats van de stal, Dracht in de omgeving, Tijdstip en sterkte van de besmetting, Genetische constitutie van het bijenvolk, Bedrijfsvoering van de imker. Bij een besmetting van 10% (op 10 van de 100 bijen vindt men mijten) worden de symptomen in het volk zichtbaar. Bij een besmetting van meer dan 20% neemt volksterkte duidelijk af. Ligt de besmetting boven de 30% dan sterft een volk af, dat kan na 3-5 jaar al gebeuren.
8 Afbeelding Varroamijten. bijen bijen broed Vergelijking ontwikkeling bijenvolk en varroamijten. Te zien is dat in de herfst volume van het bijenvolk sterk afneemt en het broed geheel verdwijnt. Daar in tegen neemt het aantal mijten zeer sterk toe. Door de grote parasiteren, onrustige winterzit en groter voedsel opname van het volk, heeft dat een sterke achteruitgang of afsterven van het volk tot gevolg. In de kast treft men dan dode bijen, geen broed en nog vlodoende voer aan Chemische varroabestrijding. Mierenzuur; in Duitsland sedert juli 2000 toegestaan. Als 60% oplossing te gebruiken als verdampingsmidden. Het mierenzuur heef een etsende eigenschap en is op meerdere manieren met een beschermingsmiddel te gebruiken. Nassenheider verdamper
9 Werkstof, mieren zuur, verdampend middel, etsend. Dosering. 2keer 100 tot 150 ml 60 % in 3 tot 4 weken. Een behandeling na het slingeren en nog een behandeling in September. Handelwijze: De verdamper in een leeg raampje bevestigt, de verdamper met de betreffende hoeveelheid m.z. voorzichtig vullen (beschermingsmiddel gebruiken. De verdamper wordt naast/achter de eerste broedvrije raat geplaatst. De dagelijkse verdamping met ongeveer 15 ml in de zomer en 6 ml in de winter bedragen. Bij gebruik van twee broedkamers kan het zinvol zijn gelijktijdig twee verdampers in te zetten. Residuen. Het mierenzuur heeft als belangrijk voordeel dat het praktisch residuvrij verdwijnt, het is een natuurlijk bestanddeel van de honing en menselijk lichaam en het wordt niet in de was opgenomen. Verkeerd gebruik van m.z. zal de smaak van honing nadelig beïnvloeden, maar kan de waarde die bij levensmiddelen conservering voorkomt niet bereiken. Werkingsgraad. Bij goede behandeling is het resultaat > 90% De werkzaamheid van m.z. is het best als het over meerdere dagen gelijkmatig verdampt. Mierenzuur heeft als enig middel ook een schadelijk in vloed op de mijten in het bijenbroed. Korte beschrijving van de methode: Materiaal: Dosering: Volk: Leeg raampje ml 60% m.z. Grootte van vliegopening Handschoenen behandeltijd 3-4 weken niet van belang. Veiligheidsbril verdamping 1 br vrij raam Aanvang behandeling Nassenheider verdamper van het broedt in hangen Juli-Aug voor het invoeren Eind September Api Guard. (In Duitsland toegelaten) Werkstof. Thymol 12,5 gr, draagstof QSP in een schaaltje van 50 gr
10 Dosering: 2x1 schaaltje van 50 gr. gebruiksaanwijzing: De schaal op een voor bijen toegankelijke plaats zetten op de toplatten in een lege broedof honingkamer.na 2 weken de lege schaal door een nieuwe vervangen. De behandelingsduur zal 4 tot 6 weken bedragen.de temperatuur dient tijdens de behandeling niet lager te zijn dan 15 graden C, daar anders het resultaat van de behandeling niet zeker is. Na de behandeling vertonen de volken een niet verontrustende tijdelijke onrust. Opmerking: Bij kleine of zwakke volken kan 1 x 25 gr gebruikt worden. tijdstip van behandeling: Tijdens de actieve tijd van het bijenvolk, na het slingeren in Juli-Augustus. Residuen: Tijdens de behandeling kan er een lichte thymol geur waarneembaar zijn. Dit schaadt niet de honing als die reeds geslingerd is. Werking: Bij Goed gebruik, 90 % werking. Korte beschrijving van de methode. Voorwaarde Dosering Volk: Lege kamer 2 schaaltjes van 50 gr Grootte van het vlieggat Api Guard niet van belang Begin van de behandeling Juli -Aug voor of tijdens Het voeren in 4-6 weken Melkzuur. In Duitsland toegelaten sedert juni 2003 Dosering en samenstellen. 12 ml van een oplossing voor elke met bijen bezette raat. 1 liter 80% melkzuur wordt met 5 liter leidingwater gemend, dat levert ongeveer 6 liter oplossing van 13 % gebruiksklaar op. Werkwijze: De met bijen bezette raten worden met een fijn vernevelende (bloemen)spuit besproeid. Er dient aan elke raatzijde ongeveer 12 ml melkzuur oplossing aangebracht te worden. De behandeling duurt afhankelijk van de omstandigheden tussen 5 en 15 minuten. Tijdstip van behandeling.
11 Na het slingeren eind Juli-Aug. Bij sterke besmetting de behandeling na 3 weken herhalen. Na het invoeren volgen nog 1 of 2 behandelingen. Maar ook is een behandeling in de herfst en winter bij een temperatuur tussen 5 en 10 graden C mogelijk.de bijen moeten fijn besproeid worden zodanig, dat het broed niet geschaad wordt Werking Melkzuur en mierenzuur hebben ongeveer een gelijkwaardig effect bij het doden van de Varroa mijten De werking van melkzuur wijkt van mierenzuur af wat betreft het doden van mijten in het broed,melkzuur doet dat niet. Bij een volk met grote broed activiteit kunnen 80-90% van de in het geslote broed aanwezige mijten niet bereikt worden Residuen Een residuen probleem zal zich niet voordoen omdat in onze voeding en bij de stofwisseling in ons lichaam ook mierenzuur voor komt. Korte beschrijving van de methode. Voorwaarde Dosering Volk. Melkzuur 15 % 12 ml melkzuur per raat Beslist broedvrij Handschoenen Elk bezet raat besproeien. Vlieggat niet van belang Mondbescherming Aanvang behandeling: Veiligheidsbril Aug-Okt-Nov. Handsproeier 1 2 keer in 3 weken. Water Oxaalzuur (In Duitsland nog niet toegelaten ) Dosering en samenstelling. 30 tot 50 ml van een 3 tot 3,5 % oxaalzuur oplossing. In een 1 liter 1:1 suiker water oplossing wordt 35 gr oxaalzuur opgelost. Gebruik bij druppelmethode Op de met bijen met bezette ramen wordt een voldoende hoeveelheid oxaalzuur oplossing gedruppeld, voor zwakke en kleine volken 30 ml oplossing sterker volken op 1 kamer 40% oplossing, sterke volken op 2 kamers is 50 ml oplossing nodig. Tijdstip van de behandeling. Alleen in een broedvrij volk gebruiken in de herfst of later November -December. Oxaalzuur mag maar 1 maal per generatie gebruikt worden. Meer malige behandeling veroorzaakt schade aan het volk. Resultaat;
12 Ca. 99% Een behandeling is alleen dan werkzaam, als er geen broed meer in het volk aanwezig is. Residuen: Bij goede aanwending geen residuen. Waarschuwing.!!!!!!!!!!! Oxaalzuurkristallen zijn zeer giftig, ieder huidcontact en het inademen bij het samenstellen van de oplossing, moet voorkomen worden door gebruik te maken van goede bescherming middelen zo als; zuurbestendige handschoenen,veiligheidsbril en mondbeschermer /type FFP 2 SL (EM 149). Mogelijk gebruiksklare oplossingen kopen. Bij gebruik in de bijenvolken beslist zuur bestendige handschoenen gebruiken.de oplossing mag niet op de huid komen. Ieder contact veroorzaakt vergiftiging verschijnsel. Op grond van de grote giftigheid van oxaalzuur is bij sproeien of verdampen grote voorzichtigheid in acht te nemen. De mogelijke fouten die bij gebruik van oxaalzuur gemaakt worden, kunnen de gezondheid zeer veel schade toe brengen. Kort beschrijving van de methode Voorwaarde: Dosering: Volk: Handschoenen Oxaalzuur op lossing 3% Beslist broedvrij Mondbescherming Elk volk ml Vliegopening niet van belang Veiligheidsbril Op bijen tussen de raten Aanvang behandeling: Water (bij de hand) druppelt. Oktober, November, Decemb. Een maal per generatie Aantekeningen:
13
Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen..
Imkercafé Deel 4 Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Vandaag na de pauze: Overleg onderhoud Biebult (Wim Baselmans). Overleg koninginnenteeltcommissie
Nadere informatieHandleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid
Naam cursist Handleiding praktijklessen Voor de cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Nadere informatieBeevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious
Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat
Nadere informatieIMKERSBOND DEINZE VZW
IMKERSBOND DEINZE VZW Voorheen: Bieëntelersbond Sint-Ambrosius van Deinze en Omliggende Maatschappelijke zetel: Huisgaverstraat 52, 9750 Zingem info@imkersbonddeinze.be Bankrekening: IBAN BE05 9794 3044
Nadere informatieOxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling
Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling Samenvatting: Verdampen (sublimeren) meest effectief. Oxaalzuur-stof is erg slecht voor de longen. FPP3masker! Dosering is niet echt kritisch.
Nadere informatieImkeren in mei. Zwermverhindering
Imkeren in mei Zwermverhindering Ontwikkeling bijenvolk in voorjaar gericht op voortplanting 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 cellen half mrt begin apr eind apr eind mei 1,6 bk rm 6 bk
Nadere informatieWORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL!
WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL! Piet Huitema 26 maart 2013 MONITORING (VIRUS)ZIEKTEN 170 standen in Nederland (2008) 8 virussen onderzocht.
Nadere informatieCursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012.
Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012. 1e Praktijkles.!!! 1. Donderdag 5 juli 2012. 10 personen Namen A t/m F. 2. Vrijdag 6 juli 2012. 10 personen Namen G t/m L. 3. Donderdag 12 juli 2012. 10
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. THYMOVAR, 15 g geprepareerd textiel plaatje voor honingbijen. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL, 15 g geprepareerd textiel plaatje voor honingbijen. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een plaatje bevat: Werkzame bestanddeel:
Nadere informatieImkercafé Deel 2. Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering.
Imkercafé Deel 2 Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven
Nadere informatie1. Volwassen vrouwtje; 2. Moedermijt; 3. Mannetjes; 4. Onvolwassen vrouwtje
De levenscyclus van de varroamijt Hoewel de varroamijt een natuurlijke parasiet is van de Aziatische honingbij is zijn biologie bestudeerd op de Westerse honingbij omdat de mijt voor deze bij een economische
Nadere informatieToegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten
Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten Voorstel aanvullingen/wijzigingen 1. Waar op letten bij bestrijdingsmiddelen - een hoge effectiviteit
Nadere informatieVarroabestrijding. Varroamijt
Varroabestrijding Varroamijt Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van
Nadere informatieImkercafé Deel 5. Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren.
Imkercafé Deel 5 Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren. Belangrijk!!!!! 1. Cursus Honingkeurmeester. 2. Cursus voor gevorderden. 3. Commissie koninginnenteelt (bevruchtingskastjes + 10,00)
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje
Nadere informatieOxaalzuur sublimeren bij 180º werkt nu subliem
Inleiding Henk Arends en ik (Werry Jonker) zijn 7 jaar imker en lid van NBV Nietap Als bijvangst knutselen van alles: zoals kunstraatmallen, bijenkasten (Golzkast), zonnewassmelter, etc. Nu zijn we bezig
Nadere informatieHet bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank
Het bijenjaar 18 T 2 Jan Westerhof 1 Even opfrissen Sociaal insect, superorganisme Insect 3 paar poten, mijt 4 paar poten Ei, larve, pop: Broed Gedaanteverwisseling Verpoppen Gesloten broed Koningin, werkbij,
Nadere informatieVARROABESTRIJDING 2018
VARROABESTRIJDING 2018 Zomerbehandeling Wanneer? Uit het advies van het FAVV 2018 De zomerbehandeling zorgt ervoor dat gezonde en sterke winterbijen geboren worden. Ze moet tijdig gestart worden: vooraleer
Nadere informatieSmall Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders
Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever Jeroen Donders Kleine bijenkastkever / Small Hive Beetle Vaak afgekort tot KBK/SHB Oorsprong in Zuidelijk Afrika Wordt daar niet als plaag gezien
Nadere informatieGedurende het voorjaar zijn er diverse momenten om zwermen en afleggers zonder of met alleen open broed met oxaalzuur te benevelen.
Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat
Nadere informatieImkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie.
Imkercafé Deel 1 Voorjaarsinspectie. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven Bouwraam geven Wintervoer
Nadere informatieDiergeneeskundig middel tegen Varroa (*)
Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond Jaargang: 94 Jaar: 2008 Maand: maart Auteurs: Andermatt BioVet GmbH Vertaling: Alois Schotanus & Dries Laget Diergeneeskundig middel tegen Varroa (*) Verpakking
Nadere informatiePraktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist
Naam cursist Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt Deel 1 : De cursist De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Nadere informatieBijenwerk september/oktober 2015
2015 De onderwerpen in deze uitgave van Bijenwerk zijn: Houd inbrekers op gepaste afstand! Hoe pakt de varroabestrijding uit? Het aanvullen van de wintervoorraden in je volken; Beter minder en sterker
Nadere informatieEuropees vuilbroed. Bijenziekten
Bijenziekten Europees vuilbroed tekst en fotografie Mari van Iersel bijenhouden 2012 oktober # 11 Uitgezakte verpapte larven Europees vuilbroed is een bijenziekte die sinds enkele jaren regelmatig ontdekt
Nadere informatieWitte voelsprieten als VSH signaal
Witte voelsprieten als VSH signaal De varroalade als diagnosemiddel Foto: Mathijs Herremans Henk Kok De Duurzame Bij 2018 Inhoud Enkele waarnemingen op de varroalade Proef met een VSH volk bij Arista Bee
Nadere informatieSBV 20130211/ms/vs3.1 SBV. sacbrood virus zakbroed. behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging
SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV sacbrood virus zakbroed behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging diagnose zakbroed 1 5.5 weinig larven zichtbaar ingezakte celdeksels
Nadere informatieOp tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen
Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Lonne Gerritsen, Tjeerd Blacquière, Bram Cornelissen, Jeroen Donders, Sjef van der Steen PPO Bijen Inleiding Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest
Nadere informatieGebruiksinstructies voor Ferro-Bee
Gebruiksinstructies voor Ferro-Bee Overzicht Dien Ferro-Bee in de periode juli tot en met september/oktober regelmatig toe aan uw bijenvolken, steeds 100 mg per keer per bijenvolk. Doe dat bij voorkeur
Nadere informatiePraktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 2 : De mentor
Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt Deel 2 : De mentor De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Nadere informatieVarroa bestrijden. De belangrijkste bestrijdingsmethoden op een rij
` Varroa bestrijden De belangrijkste bestrijdingsmethoden op een rij 2006 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nadere informatieEffectieve bestrijding van varroa. bijen@wur
Effectieve bestrijding van varroa bijen@wur 1 2010 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) Alle intellectuele eigendomsrechten en auteursrechten op de inhoud van dit document behoren
Nadere informatie2) Bepaling van de ernst van de varroabesmetting
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Controlebeleid Directie Dierengezondheid en Veiligheid van de Dierlijke Producten AC-Kruidtuin Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel
Nadere informatieVarroabestrijdingsadvies 2017: een uniforme aanpak in heel België
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Controlebeleid Directie Dierengezondheid en Veiligheid van de Dierlijke Producten AC-Kruidtuin Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel
Nadere informatieGearchiveerd op 17/09/2013
Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 2484 - Pilootproject voor toezicht op de mortaliteit in bijenkolonies 2013-2014 -
Nadere informatieHELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN?
2013 http://buckfastimker.wordpress.com Henk Rostohar HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN? Samenvatting van wat u bij een inspectie aan kunt treffen in een bijenvolk en wat u er aan kunt doen. http://buckfastimker.wordpress.com
Nadere informatieOpdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit?
Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Maak de houten puzzel van de bij. Opdracht 2: Bekijk de bij heel goed. Wat zie je allemaal? Zie je de kop, het borststuk en het achterlijf? Dit heb je nodig
Nadere informatieDe honingbij. (Latijnse naam is Apis mellifera = zij die honing maakt).
De honingbij. (Latijnse naam is Apis mellifera = zij die honing maakt). Het bijenvolk Sinds eeuwen worden in Nederland bijen gehouden. In een bijenvolk leeft 1 koningin, heel veel werksterbijen en ook
Nadere informatieBijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF
Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF Geschiedenis Vanaf 1989, onderzoekers aan de Wageningen Universiteit.
Nadere informatieBijenwerk augustus en september 2017
Bijenwerk augustus en september 2017 De zomer ligt bijna achter ons. De zomerhoning is geoogst. Sommige imkers verlengen het seizoen door met hun volken naar de Heide of de Reuzenspringbalsemien te reizen.
Nadere informatieBijenwerk januari februari
Bijenwerk januari februari In deze bijdrage aandacht voor: Intro Duitsers zijn gematigd positief over de mogelijke wintersterfte 2013/2014; Amerikaanse imker adviezen zijn ook hier toepasbaar; wel of geen
Nadere informatieBijen project boekje. Groep 4 - juni 2006
Bijen bestuiven de....... De imker houdt bijen voor de....... De bij haalt de...... uit de bloem. De... maakt honing van de nectar. De........ van de bijen legt de eitjes. Een mannetjesbij heet een...
Nadere informatieVarroa bestrijden. Alle bestrijdingsmethoden en -middelen op een rij
Varroa bestrijden Alle bestrijdingsmethoden en -middelen op een rij 2003 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieKoningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin?
Opdracht 1 Koningin 1. Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Zet een kring om de koningin. doosje bijen doosje met broedraat
Nadere informatieMijn werkwijze met geïntegreerde varroabestrijding
Mijn werkwijze met geïntegreerde varroabestrijding Door: Nico van den Boomen, C juni 2015 Inleiding: Ik imker sedert 1979, waarbij mijn karakter gekenmerkt wordt door een drang naar perfectie en ben erg
Nadere informatieMijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017
Mijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017 Wat is zwermen? Voortplanting. Oude moer splitst zich af vertrekt onzekere toekomst tak holle boom? Dochter blijft goed verzorgd achter in een huis
Nadere informatieGearchiveerd op 31/07/2013
Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 2484 - Pilootproject voor toezicht op de mortaliteit in bijenkolonies 2012-2013 [2484]
Nadere informatiede bij en de imker De relatie tussen de mens en de bij is heel oud.
de bij en de imker De relatie tussen de mens en de bij is heel oud. 1 Op de dia s staat de informatie in het kort voor leerkracht en leerling. In deze notities staat extra achtergrondinformatie voor de
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTEIGENSCHAPPEN. 1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL VOOR DIERGENEESKUNDIG GEBRUIK APILIFE VAR bijenkorf strip voor honingbijen
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTEIGENSCHAPPEN 1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL VOOR DIERGENEESKUNDIG GEBRUIK bijenkorf strip voor honingbijen 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Iedere bijenkorf
Nadere informatieImkeren met dadant. Middelbeers, 13 november Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!.
Imkeren met dadant. Middelbeers, 13 november 2014. Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!. Imkercafe s 11 december: Imkerproblemen + oplossing + ondersteuning in 2015. 8 januari 2015: Nieuwjaarsborrel
Nadere informatieWerkstuk Biologie Bijen
Werkstuk Biologie Bijen Werkstuk door een scholier 1330 woorden 13 december 2004 5,6 79 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Wat is de functie van de koningin? Wat is de functie van darren Wat is
Nadere informatieTellen van mijten. Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk. Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij
Tellen van mijten Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij Studiegroep Utrecht 08-02-2012 Tellen van mijten Selectiemogelijkheden Tel mogelijkheden
Nadere informatieSelectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB
Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Inhoud Bijenvolken verschillen in eigenschappen Selectie op eigen stand Bedrijfsmethode: imkers selecteren beste koninginnen
Nadere informatieBasiscursus Bijenhouden 2016/2017
Naam cursist : Basiscursus Bijenhouden 2016/ Cursusgids Cursusgids basiscursus bijenhouden 1 Inhoudsopgave 1 Inhoud van de cursus 3 2 Organisatie 4 2.1 Wie organiseert deze cursus? 4 2.2 Wie is verantwoordelijke
Nadere informatieHelp, ik zie moerdoppen! Wat nu? Henk Rostohar
Help, ik zie moerdoppen! Wat nu? Henk Rostohar Help, ik zie moerdoppen! Wat nu? Copyright 2015 Henk Rostohar Auteur: Henk Rostohar Omslagontwerp: Henk Rostohar Vormgeving binnenwerk: Henk Rostohar Niets
Nadere informatieKONINGIN OP ARREST PLAATSEN, OPLOSSING OM VARROA TE BESTRIJDEN
KONINGIN OP ARREST PLAATSEN, OPLOSSING OM VARROA TE BESTRIJDEN De laatste jaren lijkt het steeds moeilijker om varroase op een efficiënte manier te bestrijden. In het advies van het FAVV over de bestrijding
Nadere informatieBedrijfsmethode. Winterperiode (December-Januari tot eind Februari). B. Voorjaar.
Bedrijfsmethode. 1 Winterperiode (December-Januari tot eind Februari). De bijen zijn nu goed afgedekt (rotswol, polyurethaan) en genieten van een volledige rust. De geringste rustverstoring door geluiden,
Nadere informatieNajaarsbijeenkomst VCI november 2013
Najaarsbijeenkomst VCI november 2013 Koninginnenteelt is Monnikenwerk Koninginnenteelt via EWK Jan Kruit Ter Apel Bijenstand de Driehoek Agenda Doel Wat is een EWK Overlarven Broedstoof/Pleegvolk Begeleidende
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieBijenwerk december 2015 / januari 2016
Bijenwerk december 2015 / januari 2016 In deze uitgave van Bijenwerk: Zijn er geen zomer bestrijdingsmiddelen achter gelaten in de kast? De jaarlijkse herfsttrek van mijten; December: de maand bij uitstek
Nadere informatieGa ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017
Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017 Inhoud Ontwikkeling tot koningin Functie van de koningin in het volk Kwaliteit van de koningin Wat betekent dat voor de imker? Het bijenvolk en de
Nadere informatieMOEREN KWEKEN MET HET OVERLARFPROJECT. DAG 0 : inbrengen aangezogen cellen
DAG 0 : inbrengen aangezogen cellen Dag +1 Nakijken hoeveel doppen zijn aangetrokken Dag +4 Doppen zijn door de bijen gesloten inkooien om niet ingebouwd te worden. Niet nodig bij het werken met blikjes.
Nadere informatieDe varroamijt En de zoektocht naar de resistente bij
De varroamijt En de zoektocht naar de resistente bij Henk Rostohar De varroamijt Copyright 2015 Henk Rostohar Auteur: Henk Rostohar Druk: e-book Omslagontwerp: Henk Rostohar Vormgeving binnenwerk: Henk
Nadere informatieSelectie op VSH bij de Carnica
Selectie op VSH bij de Carnica Wat is VSH? De hier gepresenteerde activiteiten en resultaten zijn mogelijk dankzij de stichting Arista Bee esearch De stichting werkt in principe met alle rassen bijen;
Nadere informatieHulp bij het zoeken naar de beste bijenkast
Hulp bij het zoeken naar de beste bijenkast (bewerkt hoofdstuk uit "Einfach imkern" van Gerhard Liebig) Een ideale bijenkast moet het houden van sterke volken mogelijk maken. Er moet op een eenvoudige
Nadere informatie5.1 Zes poten en vier vleugels
LB 68-70 5. Zes poten en vier vleugels > Kijk naar de afbeeldingen op blz. 68 in je boek. Lees Zes poten en Vleugels en voelsprieten. Trek een lijn van elk woord naar het juiste onderdeel van de wesp.
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...
Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...8 Welk kasttype aanschaffen?...8 Een bijenstal of vrije opstelling?...9
Nadere informatie17 oktober 2013 Hub Maar
17 oktober 2013 Hub Maar Agenda Roverij, Bijenpaviljoen Vaeshartelt, Winter APK, Imkeravond november, Koninginnen symposium Lieteberg, Heinsberg: Dr. Pia Aumeier, Studiedag Horst, Studiegroep Pollen, Ambrosiusavond,
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUKTKENMERKEN. OXUVAR 5,7%, 41,0 mg/ml concentraat voor oplossing voor honingbijen
SAMENVATTING VAN DE PRODUKTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL 5,7%, 41,0 mg/ml concentraat voor oplossing voor honingbijen 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml: Werkzaam bestanddeel:
Nadere informatieAngeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp
Insecten Angeldragers Honingbij - Geel en bruin van kleur - Angel met weerhaakjes bij alle werkbijen - Koningin legt eitjes - Leven in kolonie (in de zomer: 30.000-70.000) in een kast of een korf - De
Nadere informatieImkeren volgens Nico van den Boomen
Imkeren volgens Nico van den Boomen Denkkader Als mens kun je door ervaring en routine in slaap vallen. Dit is Nico in 2010-2011 overkomen waardoor hij eind september 2011 werd geconfronteerd met een grootschalige
Nadere informatieLaatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo
Buckfast Teeltgroep Flevo Nieuwsbrief 18 oktober 2016 Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Door het koude voorjaar in 2016 konden we pas laat beginnen met de teelt voor ons VSH project.
Nadere informatieBijenwerk november en december 2017
Bijenwerk november en december 2017 We zitten bijna in de winter. De bijen trekken zich bij koud weer terug op de wintertros. Echter zodra het weer het toelaat, wordt er weer geruimd en vinden we dode
Nadere informatieversie 3 (sept 2016) Protocol voor het nemen van bijen en broedmonsters ten behoeve van ziektediagnose
versie 3 (sept 2016) Protocol voor het nemen van bijen en broedmonsters ten behoeve van ziektediagnose 1 versie 3 (sept2016)) 2016 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) onderzoeksinstituut
Nadere informatieAalsteren tegen varroa
Aalsteren tegen varroa Bestrijding en zwermverhindering gecombineerd Bram Cornelissen Inleiding Dit jaar begon de lente erg vroeg. De bijen hebben er optimaal van geprofiteerd en veel bijensterfte is er
Nadere informatieVermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal. Evert van Ginkel
Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal Zaterdag 4 november 2017 Evert van Ginkel Waarom koninginnenteelt? De bijen kunnen alles zelf wel regelen. Het maakt de bijen niet uit dat ze vlot steken,
Nadere informatieBinnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de koningin en de werksters
Hoe ziet een bij er uit? 1 2 3 4 Koningin, Werkster & Dar Iedereen zijn taak Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de
Nadere informatieWitte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel
Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel Presentatie 13-10-2018 in Nederhorst den Berg tijdens de Buckfastbijeenkomst. Henk Kok Voor mijn werk bij de Stichting De Duurzame
Nadere informatieBijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
Nadere informatie29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland.
Percentage koloniesterfte 29/3/217 Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor Tjeerd Blacquière bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid 25 maart
Nadere informatieNee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.
Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen
Nadere informatiePilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1
Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Algemeen kader
Nadere informatieCursus bijengezondheid
Cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen. Het doel van de vereniging is het bevorderen
Nadere informatieDE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, In overeenstemming met de MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT,
BD/2014/REG NL 9309/zaak 405493 DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, In overeenstemming met de MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT, Gezien het verzoek van Vita (Europe) Limited te Hampshire
Nadere informatieImkercafé Deel 3. Honing slingeren, voeren.
Imkercafé Deel 3 Honing slingeren, afleggers verzorgen, varroa en voeren. Informatie. Hand out downloaden van deze presentatie op www.bijenteelt.wordpress.com Praktijkvoorbeeld van koninginnenaflegger
Nadere informatieBijen en bestuiving bij bedekte teelten ABTB ANI LLTB ZLTO VBBN Bestuiving Bestuiving is het overbrengen van stuifmeel naar de stamper van een bloem. Stuifmeel wordt gevormd in de helmknoppen van meeldraden.
Nadere informatie1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing Was Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en
Bijen inhoud 1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing 10 7. Was 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en foto s 16 Colofon en voorwaarden 17 1. Bijen
Nadere informatieZWERMEN IN LEWENBORG
ZWERMEN IN LEWENBORG De grote verhuizing Voor veel mensen heeft het iets angstaanjagends: de bijenzwerm die je in de maanden mei en juni kunt tegenkomen. 10.000, 20.000 of meer bijen in een snel bewegende
Nadere informatieBijenwerk september en oktober 2017
Bijenwerk september en oktober 2017 De nazomerdrachten van de Reuzenspringbalsemien en de Heide liggen definitief achter ons. De varroabestrijding is uitgevoerd en de laatste hand wordt gelegd aan de inwintering.
Nadere informatieWaarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les
B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk
Nadere informatieSemi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen
Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen Bart Pannebakker (WU-Erfelijkheidsleer) bart.pannebakker@wur.nl Tjeerd Blacquière (PRI-bijen@wur) tjeerd.blacquiere@wur.nl Percentage
Nadere informatieKoninklijke Imkersvereniging Ons Denderbieken Geraardsbergen
Koninklijke Imkersvereniging Ons Denderbieken Geraardsbergen Nieuwsbrief 4 / 2012 Beste imkers, Het jaar 2012 loopt op zijn laatste benen, tijd om een evaluatie te maken. Voor de meeste onder ons was 2012
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heel aangename dag, maar er was minder te zien dan ik had gehoopt/verwacht. Twee dagen eerder waren we in de Hortus
Nadere informatieDe Bij hoort erbij. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards
. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards Wat heb ik met bijen. Als klein jongetje al met mieren en bijen bezig. Grote tuin met fruitbomen Kortom, de natuur en het behoud ervan is mij lief Einstein
Nadere informatieCursus bijengezondheid 2012 in Middelbeers. Deel 3.
Cursus bijengezondheid 2012 in Middelbeers. Deel 3. 1 1e Praktijkles.!!! 1. Donderdag 5 juli 2012. 10 personen Namen A t/m F. 2. Vrijdag 6 juli 2012. 10 personen Namen G t/m L. 3. Donderdag 12 juli 2012.
Nadere informatieMonitor Uitwintering Bijenvolken 2014
Nederlands Centrum Bijenonderzoek a NCB Rapporten 2015 nummer 1 Monitor Uitwintering Bijenvolken 2014 Romée van der Zee Contact: romee.van.der.zee@beemonitoring.org Afbeeldingen en tekst uit dit rapport
Nadere informatieHet controleraam van Paschke.
Het controleraam van Paschke. Een barometer van uw bijenhal Imkers van voor en tijdens de oorlogsjaren 1940/1945 herinneren zich waarschijnlijk nog de opkomst van een revolutionaire methode, op punt gezet
Nadere informatie