Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen"

Transcriptie

1 Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen Bart Pannebakker (WU-Erfelijkheidsleer) Tjeerd Blacquière

2 Percentage koloniesterfte Genersch et al., 2010 Duitse monitoring Mijten/100 bijen in oktober

3 Varroa is overal Afrika en Zuid Amerika: Resistentie Poetsen Zwermen Vermindere reproductie mijten Azië: Andere soort bij (A. cerana) Wel schade op A. mellifera Australië: Geen Varroa

4 Varroa en A. mellifera samen?

5 Varroa en A. mellifera samen? Gotland Bond experiment 150 volken uit Zweden + Varroa geen inmenging imker; sinds 1999

6 Gotland Bond experiment 150 volken Wintersterfte volken % varroa besmetting Kenmerken volken: minder broed mijten stappen minder in

7 Bijenteelt voor varroaresistentie Gotland nateelt op Tiengemeten Nieuw experiment: Amsterdamse Waterleiding Duinen

8 Bijenteelt voor varroaresistentie Tjeerd Blacquière, Michiel Glorius, Thijs Gerritsen Selectieproef o.a. op geïsoleerd eiland Tiengemeten nateelt Gotland bijen

9 Selectie in de Amsterdamse Waterleiding Duinen (AWD) 2008: start met 50 jonge volken jonge koningin 2-3 ramen broed + bijen suikerdeeg geen varroabehandeling meten varroa besmetting N mijten / 100 bijen Controle: 20 volken behandeld op zelfde wijze tijdens paring op andere plek WEL varroabehandeling: 2 X Oxaalzuur, juli en dec 2008: selectie: einde zomer: grootte: sterk genoeg om te overwinteren (% mijt besmetting) selectie: lente: groei volken productie darrenbroed half mei: ~ 20 ramen: koningin verwijderen na 14 dagen: splitsen volken 2-3 ramen broed + bijen, een maagdelijke koningin, voer naar AWD

10 AWD: paring koninginnen eigen darren selecteren gelukte volken plaatsen in Lelystad Volgende jaren: herhalen van de procedure: Controles: mijt bestrijden in juli (Ox sproei) en dec/jan (Ox druppel).

11 Aantal volken Tiengemeten Aantalsverloop van de volken gedurende het seizoen Aantal Tiengemeten Jaar en fase

12 Aantal volken AWD Aantalsverloop van de volken gedurende het seizoen Aantal AWD Jaar en fase

13 Mijtbesmetting Tiengemeten AWD % bijen besmet Controle 5 0 monster maanden

14 mijten

15 Wat zit er in een cel? Rosenkranz et al 2009

16 Effecten larve/pop op de mijt 2011 Voorjaar 2011: Koninginnen 2010 uit succesvolle volken groei, darrenraat geïntroduceerd in schone volken leeg raampje in midden na 7 dagen: in zwaar besmet volk gehangen (mijtendouche) na 2 dagen: gastvolk na 10 dagen: raam in vriezer Na ontdooien: mijt: ja / nee Nakomelingen per moedermijt mannetje aanwezig/ afwezig ontwikkelingstadia pop (Martin 1994) Vertraagde eileg: ja/ nee Michiel Glorius

17 Fecundity Infertility Male absent Delayed laying AWD SEM Selectie P < Tiengemeten SEM P < < Controle Control SEM Michiel Glorius

18 Effecten op de mijt 2012 Vergelijkbare proef mijtendouche Selectie ramen terug in eigen volk geen gastvolken later in seizoen (eind aug-sept) Controle Thijs Gerritsen

19 Effecten op de mijt in darrenbroed 2013 Zelfde volken als 2012 Darrenbroed eigen mijtbesmetting geen gastvolk mei-juni Resultaten: geen verschillen behandeling veel variatie volken Effect selectie in werkster-, niet in darrenbroed? cf. Apis cerana Anne van Woerkom

20 Plannen Tegelijk meten dar en werksterbroed Seizoensvariatie Hygienisch gedrag uitruimen grooming Resultante populatiegroei

21 Plannen Erfelijkheidsleer Trade-offs met andere eigenschappen Foerageren Mijtentolerantie Hygiëne Gedrag Fysiologie Zwermen Agressiviteit Afweer

22 Plannen Erfelijkheidsleer Genetische basis varroaresistentie QTL mapping Associatie mapping Moleculaire merkers Effectieve selectie resistente lijnen Samenwerking en Arista Bee Research

23 Bedankt voor uw aandacht!

Opbouw verhaal 26/04/2013. Honingbijen, oorsprong en verspreiding. Het V-woord en de weerstand daartegen

Opbouw verhaal 26/04/2013. Honingbijen, oorsprong en verspreiding. Het V-woord en de weerstand daartegen Het V-woord en de weerstand daartegen Onderzoek bijen@wur Tjeerd Blacquière (PRI) / bijen@wur 13 april 2013 Symposium Bijengezondheid bijen@wur, Wageningen Bestuiving Voeding van bijen Ziekten van bijen

Nadere informatie

29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland.

29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland. Percentage koloniesterfte 29/3/217 Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor Tjeerd Blacquière bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid 25 maart

Nadere informatie

Honingbijen als exotische soort. Honey bees, origin and distribution. Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie

Honingbijen als exotische soort. Honey bees, origin and distribution. Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid, Wageningen, 24 maart 18 Honey bees, origin and distribution Honingbijen

Nadere informatie

Omdat: Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen. Opbouw van dit college

Omdat: Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen. Opbouw van dit college Percentage koloniesterfte Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen Waarom juist Varroa? Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Bijscholing leraren en BGCs Austerlitz 14 april 218 exotisch (Azië)

Nadere informatie

Natuurlijke selectie varroa resistentie (?)

Natuurlijke selectie varroa resistentie (?) Natuurlijke selectie varroa resistentie (?) Tjeerd Blacquière bijen@wur Plant Research International Boer zoekt vrouw Boer zoekt ehh... geen tijd... waar? lief... Imker zoekt niks ehh! alle tijd overal

Nadere informatie

Selectie op VSH bij de Carnica

Selectie op VSH bij de Carnica Selectie op VSH bij de Carnica Wat is VSH? De hier gepresenteerde activiteiten en resultaten zijn mogelijk dankzij de stichting Arista Bee esearch De stichting werkt in principe met alle rassen bijen;

Nadere informatie

Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers

Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers EU honingprogramma 2017-2019 Helen Goossen & Coby van Dooremalen Foto stand met kasten over heel slide (interview

Nadere informatie

Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo

Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Buckfast Teeltgroep Flevo Nieuwsbrief 18 oktober 2016 Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Door het koude voorjaar in 2016 konden we pas laat beginnen met de teelt voor ons VSH project.

Nadere informatie

Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma

Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma ANNEX 1 Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma The document hereafter (Evaluatie honingprogramma 214-216 en Behoefte sector en beleid)

Nadere informatie

Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB

Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Inhoud Bijenvolken verschillen in eigenschappen Selectie op eigen stand Bedrijfsmethode: imkers selecteren beste koninginnen

Nadere informatie

WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL!

WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL! WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL! Piet Huitema 26 maart 2013 MONITORING (VIRUS)ZIEKTEN 170 standen in Nederland (2008) 8 virussen onderzocht.

Nadere informatie

Imkeren in mei. Zwermverhindering

Imkeren in mei. Zwermverhindering Imkeren in mei Zwermverhindering Ontwikkeling bijenvolk in voorjaar gericht op voortplanting 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 cellen half mrt begin apr eind apr eind mei 1,6 bk rm 6 bk

Nadere informatie

Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen..

Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Imkercafé Deel 4 Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Vandaag na de pauze: Overleg onderhoud Biebult (Wim Baselmans). Overleg koninginnenteeltcommissie

Nadere informatie

Witte voelsprieten als VSH signaal

Witte voelsprieten als VSH signaal Witte voelsprieten als VSH signaal De varroalade als diagnosemiddel Foto: Mathijs Herremans Henk Kok De Duurzame Bij 2018 Inhoud Enkele waarnemingen op de varroalade Proef met een VSH volk bij Arista Bee

Nadere informatie

Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF

Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF Geschiedenis Vanaf 1989, onderzoekers aan de Wageningen Universiteit.

Nadere informatie

11/10/2017. Varroa Bijenhouderij in transitie. Opbouw college. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks

11/10/2017. Varroa Bijenhouderij in transitie. Opbouw college. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks Varroa Bijenhouderij in transitie Coby van Dooremalen Opbouw college 1. Inleiding collegereeks EU/NL honingprogramma? 7. Lering uit varroacrisis 7 oktober 2017 1. Inleiding collegereeks 1. Inleiding collegereeks

Nadere informatie

Imkercafé Deel 2. Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering.

Imkercafé Deel 2. Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering. Imkercafé Deel 2 Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven

Nadere informatie

Wie beslist, de natuur, de imker of beide? Selectie bij bijen

Wie beslist, de natuur, de imker of beide? Selectie bij bijen Wie beslist, de natuur, de imker of beide? Selectie bij bijen Tekst Tjeerd Blacquière en Pim Brascamp Selecteren is hetzelfde als kiezen. Sinds bijen worden gehouden hebben imkers gekozen welke volken

Nadere informatie

Beevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious

Beevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat

Nadere informatie

Afweer van bijenvolken

Afweer van bijenvolken Afweer van bijenvolken Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium bijen@wur, 14 maart 2015 Actieplan Bijengezondheid pijler 1: pesticiden pijler 2: ziekten en plagen pijler 3: voedsel en biodiversiteit

Nadere informatie

Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1

Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1 Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1 Dit artikel verscheen ook in de Bijenhouden van juni 2014 Kan de grootte

Nadere informatie

Bijen en Exoten. Tjeerd Blacquière,

Bijen en Exoten. Tjeerd Blacquière, Bijen en Exoten Tjeerd Blacquière, bijen@wur tjeerd.blacquiere@wur.nl Bijen en exoten / bijen als exoten 1. Honingbijen (Apis mellifera) 1. herkomst en voorkomen 2. Apis mellifera als exoot 1. koloniën

Nadere informatie

Het bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank

Het bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank Het bijenjaar 18 T 2 Jan Westerhof 1 Even opfrissen Sociaal insect, superorganisme Insect 3 paar poten, mijt 4 paar poten Ei, larve, pop: Broed Gedaanteverwisseling Verpoppen Gesloten broed Koningin, werkbij,

Nadere informatie

Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling

Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling Samenvatting: Verdampen (sublimeren) meest effectief. Oxaalzuur-stof is erg slecht voor de longen. FPP3masker! Dosering is niet echt kritisch.

Nadere informatie

Selectie op Varroa Sensitive Hygiene (VSH): Ervaringen en plannen Koninginnenteeltdag

Selectie op Varroa Sensitive Hygiene (VSH): Ervaringen en plannen Koninginnenteeltdag Selectie op Varroa Sensitive Hygiene (VSH): Ervaringen en plannen Koninginnenteeltdag 25-1-2014 Pim Brascamp Onderzoeker methodes teeltwaardeschatting Wageningen Universiteit Adviseur en meedenker mbt

Nadere informatie

Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen

Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Lonne Gerritsen, Tjeerd Blacquière, Bram Cornelissen, Jeroen Donders, Sjef van der Steen PPO Bijen Inleiding Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest

Nadere informatie

Oxaalzuur sublimeren bij 180º werkt nu subliem

Oxaalzuur sublimeren bij 180º werkt nu subliem Inleiding Henk Arends en ik (Werry Jonker) zijn 7 jaar imker en lid van NBV Nietap Als bijvangst knutselen van alles: zoals kunstraatmallen, bijenkasten (Golzkast), zonnewassmelter, etc. Nu zijn we bezig

Nadere informatie

Varroaresistentie actuele ontwikkelingen bij selectie op een ingewikkelde eigenschap

Varroaresistentie actuele ontwikkelingen bij selectie op een ingewikkelde eigenschap Landesbetrieb Landwirtschaft Hessen Varroaresistentie actuele ontwikkelingen bij selectie op een ingewikkelde eigenschap Varroa resistance recent selection progress on a complex trait Dr. Ralph Büchler

Nadere informatie

Varroabestrijding. Varroamijt

Varroabestrijding. Varroamijt Varroabestrijding Varroamijt Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van

Nadere informatie

Stichting Buckfast Marken

Stichting Buckfast Marken Bevruchtingsstation Marken seizoen 2017 In het voorjaar verplaatsten wij de 22 darrenvolken van onze winterstand naar Brabant voor de Wilgendracht. Daarna konden zij nog naar een koolzaadveld voordat zij

Nadere informatie

EPILOBEE Eerste resultaten

EPILOBEE Eerste resultaten Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire EPILOBEE 2013-2014 Eerste resultaten Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Stand van zaken 2) Eerste resultaten 3) Conclusies

Nadere informatie

Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017

Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017 Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017 Inhoud Ontwikkeling tot koningin Functie van de koningin in het volk Kwaliteit van de koningin Wat betekent dat voor de imker? Het bijenvolk en de

Nadere informatie

Koninginnenteeltdag Invoeren van moeren. Marie José Duchateau

Koninginnenteeltdag Invoeren van moeren. Marie José Duchateau Koninginnenteeltdag 2017 Invoeren van moeren Marie José Duchateau 1 Verschillend!! Koniniginnen Koninginnenteelt: Koninginnen van bepaalde type ras Selectie bepaalde kenmerken Leuke uitdaging Koninginnen:

Nadere informatie

Pilootbewakingsproject bijensterfte Eerste resultaten

Pilootbewakingsproject bijensterfte Eerste resultaten Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte 2012-2013 Eerste resultaten Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Stand van zaken 2)

Nadere informatie

Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt. Klimaat en weer. Coby van Dooremalen,

Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt. Klimaat en weer. Coby van Dooremalen, Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt Wetenschappelijke manuscript in voorbereiding (ingediend voor publicatie) Coby van Dooremalen, Honingbijenvolken

Nadere informatie

Aalsteren tegen varroa

Aalsteren tegen varroa Aalsteren tegen varroa Bestrijding en zwermverhindering gecombineerd Bram Cornelissen Inleiding Dit jaar begon de lente erg vroeg. De bijen hebben er optimaal van geprofiteerd en veel bijensterfte is er

Nadere informatie

Effectieve bestrijding van varroa. bijen@wur

Effectieve bestrijding van varroa. bijen@wur Effectieve bestrijding van varroa bijen@wur 1 2010 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) Alle intellectuele eigendomsrechten en auteursrechten op de inhoud van dit document behoren

Nadere informatie

SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV. sacbrood virus zakbroed. behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging

SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV. sacbrood virus zakbroed. behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV sacbrood virus zakbroed behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging diagnose zakbroed 1 5.5 weinig larven zichtbaar ingezakte celdeksels

Nadere informatie

Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO)

Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO) Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO) 2010-2012 J. van der Steen*, C. Hok-Ahin, B. Cornelissen bijen@wur. Plant Research International Wageningen UR + verantwoordelijk auteur van het

Nadere informatie

Tellen van mijten. Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk. Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij

Tellen van mijten. Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk. Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij Tellen van mijten Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij Studiegroep Utrecht 08-02-2012 Tellen van mijten Selectiemogelijkheden Tel mogelijkheden

Nadere informatie

Imkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie.

Imkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie. Imkercafé Deel 1 Voorjaarsinspectie. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven Bouwraam geven Wintervoer

Nadere informatie

RAPPORT. Resultaten COLOSS-enquête wintersterfte

RAPPORT. Resultaten COLOSS-enquête wintersterfte Your reference: Our reference: Contact: Date: DL/02061/2017 Dries.Laget@UGent.be 06/02/2017 RAPPORT Resultaten COLOSS-enquête wintersterfte 2015-2016 1. Inleiding In april 2016 werd vanuit COLOSS een enquête

Nadere informatie

2) Bepaling van de ernst van de varroabesmetting

2) Bepaling van de ernst van de varroabesmetting Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Controlebeleid Directie Dierengezondheid en Veiligheid van de Dierlijke Producten AC-Kruidtuin Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel

Nadere informatie

Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel

Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel Presentatie 13-10-2018 in Nederhorst den Berg tijdens de Buckfastbijeenkomst. Henk Kok Voor mijn werk bij de Stichting De Duurzame

Nadere informatie

Invoeren van een koningin. zekerheid boven alles

Invoeren van een koningin. zekerheid boven alles Invoeren van een koningin zekerheid boven alles Veel koninginnen gaan bij invoeren verloren of worden beschadigd Over onderwerp is veel geschreven, veel methoden ontwikkeld Karl Weisz -> 999 invoermethoden,

Nadere informatie

Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012.

Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012. Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012. 1e Praktijkles.!!! 1. Donderdag 5 juli 2012. 10 personen Namen A t/m F. 2. Vrijdag 6 juli 2012. 10 personen Namen G t/m L. 3. Donderdag 12 juli 2012. 10

Nadere informatie

Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal. Evert van Ginkel

Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal. Evert van Ginkel Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal Zaterdag 4 november 2017 Evert van Ginkel Waarom koninginnenteelt? De bijen kunnen alles zelf wel regelen. Het maakt de bijen niet uit dat ze vlot steken,

Nadere informatie

Verslag enquête bijensterfte provincie Vlaams-Brabant

Verslag enquête bijensterfte provincie Vlaams-Brabant Verslag enquête bijensterfte provincie Vlaams-Brabant Resultaten verwerkt door dienst land- en tuinbouw, juli 2013 Erwin Dunon, Nathalie Haesevoets, Jona Lambrechts & Ine Vervaeke Er werden in totaal 473

Nadere informatie

Gedurende het voorjaar zijn er diverse momenten om zwermen en afleggers zonder of met alleen open broed met oxaalzuur te benevelen.

Gedurende het voorjaar zijn er diverse momenten om zwermen en afleggers zonder of met alleen open broed met oxaalzuur te benevelen. Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat

Nadere informatie

Handleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid

Handleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid Naam cursist Handleiding praktijklessen Voor de cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

Werken met de Doppenmethode. Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden

Werken met de Doppenmethode. Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden Werken met de Doppenmethode Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden Enkele vragen vooraf: Kennismaken Wie houdt langer dan 5 jaar bijen? Wie imkert met bijen van een bepaald ras? Wie heeft

Nadere informatie

Zienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland

Zienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland Zienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland Discussie: zwarte bijen, biologisch imkeren Egbert Touw Austerlitz 24 November 2018 Wat is Duurzaam? duurzaam kijkt naar de huidige

Nadere informatie

De Duurzame Bij. Springlevend. Marleen Boerjan, voorzitter. Koninginnenteeltdag

De Duurzame Bij. Springlevend. Marleen Boerjan, voorzitter. Koninginnenteeltdag De Duurzame Bij Springlevend Marleen Boerjan, voorzitter Koninginnenteeltdag 2011-01-29 Inhoud Inleiding: over de DDB Doelstelling Varroa tolerantie Werkwijze DDB (hybriden project) Resultaten tot nu toe

Nadere informatie

Pleidooi: benut natuurlijke afweer van bijen

Pleidooi: benut natuurlijke afweer van bijen Pleidooi: benut natuurlijke afweer van bijen Tjeerd Blacquière Dit pleidooi gaat over het ruimte laten aan de natuur bij het gewone dagelijkse imkeren maar ook over het ruimte laten aan de natuur bij de

Nadere informatie

Imkeren met zachtaardige carnicabijen. Presentatie Jos Römgens 7 november 2015 NBV studiedag Beilen

Imkeren met zachtaardige carnicabijen. Presentatie Jos Römgens 7 november 2015 NBV studiedag Beilen Imkeren met zachtaardige carnicabijen Presentatie Jos Römgens 7 november 2015 NBV studiedag Beilen 1 Inhoud Zachtaardige honingbij? Apis mellifera Carnica Oorsprong en verspreiding kenmerken De gewone

Nadere informatie

Imkercafé Deel 5. Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren.

Imkercafé Deel 5. Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren. Imkercafé Deel 5 Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren. Belangrijk!!!!! 1. Cursus Honingkeurmeester. 2. Cursus voor gevorderden. 3. Commissie koninginnenteelt (bevruchtingskastjes + 10,00)

Nadere informatie

Bijenwerk september en oktober 2017

Bijenwerk september en oktober 2017 Bijenwerk september en oktober 2017 De nazomerdrachten van de Reuzenspringbalsemien en de Heide liggen definitief achter ons. De varroabestrijding is uitgevoerd en de laatste hand wordt gelegd aan de inwintering.

Nadere informatie

Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1

Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Algemeen kader

Nadere informatie

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Probleemstelling Meten van de mijtenval Berekenen groeifactor Eigenschappen groeifactor Teelt 2013 Alternatieve berekening Groeifactor Harris / Harbo Oprichting

Nadere informatie

Varroabestrijdingsadvies 2017: een uniforme aanpak in heel België

Varroabestrijdingsadvies 2017: een uniforme aanpak in heel België Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Controlebeleid Directie Dierengezondheid en Veiligheid van de Dierlijke Producten AC-Kruidtuin Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...

Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen... Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...8 Welk kasttype aanschaffen?...8 Een bijenstal of vrije opstelling?...9

Nadere informatie

Koninginneteelt simpel beginnen, en door samenwerking simpel houden. Koninginneteeltdag 28-01-2012 Henk Kok

Koninginneteelt simpel beginnen, en door samenwerking simpel houden. Koninginneteeltdag 28-01-2012 Henk Kok Koninginneteelt simpel beginnen, en door samenwerking simpel houden Koninginneteeltdag 28-01-2012 Henk Kok Onderwerpen Waarom ga je koninginnen telen Toenemend effect van KT Complexiteit van KT Stappen

Nadere informatie

Mijnteeltaanpaken Bedrijfsmethode productievolken

Mijnteeltaanpaken Bedrijfsmethode productievolken Mijnteeltaanpaken Bedrijfsmethode productievolken Presentatie Albert Koopman Vereniging van Carnica Imkers Najaars bijeenkomst 28 oktober 2017 Even voorstellen Albert Koopman leeftijd -55 Jaar wonende

Nadere informatie

Stichting Buckfast Marken. Teeltverslag 2016

Stichting Buckfast Marken. Teeltverslag 2016 Teeltverslag 2016 In tegenstelling tot voorgaande jaren werden de darrenvolken eind augustus 2015 van het eiland gehaald en op een mooie locatie op de vaste wal geplaatst. De bijen kwamen hierdoor veel

Nadere informatie

Berekening van de groei en patroon van de natuurlijke mijtval uit een bijenvolk. Henk Kok Austerlitz, 2017 Februari 11 DDB Voorjaarsbijeenkomst

Berekening van de groei en patroon van de natuurlijke mijtval uit een bijenvolk. Henk Kok Austerlitz, 2017 Februari 11 DDB Voorjaarsbijeenkomst Berekening van de groei en patroon van de natuurlijke mijtval uit een bijenvolk Henk Kok Austerlitz, 2017 Februari 11 DDB Voorjaarsbijeenkomst Selectie op varroa resistentie Een idee om varroa resistentie

Nadere informatie

De vitaliteit van bijenvolken. J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012

De vitaliteit van bijenvolken. J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012 De vitaliteit van bijenvolken J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012 Vitaliteit bijenvolk Super organisme Trophallaxis Feed

Nadere informatie

Thermoregulatie bij honingbijen

Thermoregulatie bij honingbijen Thermoregulatie bij honingbijen Hoe houd ik mijn huis warm in de winter? Frank van Langevelde & Coby van Dooremalen Wageningen University Resource Ecology Plant Research International Bees@wur Bijensterfte

Nadere informatie

Hoe houden beginnende imkers de volken raszuiver? zie blad 2. Cursus koninginnenteelt met de doppenmethode in De Bommelerwaard

Hoe houden beginnende imkers de volken raszuiver? zie blad 2. Cursus koninginnenteelt met de doppenmethode in De Bommelerwaard Nieuwsbrief nummer 49 maart 2014 Vereniging van Carnica Imkers ---------------------------------------------------------------------- Aanbod teeltmateriaal 2014 We vragen onze leden die dit jaar teeltmateriaal

Nadere informatie

Nieuwe richtingen in de koninginnenteelt. F. K. Tiesler, Teeltcoordinator D.I.B.

Nieuwe richtingen in de koninginnenteelt. F. K. Tiesler, Teeltcoordinator D.I.B. Nieuwe richtingen in de koninginnenteelt F. K. Tiesler, Teeltcoordinator D.I.B. Structuur van de imkerij in Duitsland Een klein deel doet actief aan teelt (~ 1%) Structuur van de imkerij in Duitsland Meerdere

Nadere informatie

Symposium en Expo

Symposium en Expo Symposium Symposium en en Expo Expo Bijen@wur Bijen@wur Symposium en Expo Bijen@wur Diagnose bijenziekten Wintersterfte toen en nu Voeding en Bijensterfte energie Diagnose bijenziekten Bijensterfte Varroabestrijding

Nadere informatie

Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario?

Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario? Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar 2009 Tjeerd Blacquière, bijen@wur, Plant Research International, WUR, Wageningen Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario?

Nadere informatie

Teeltwaarde en teeltwaardeschatting bij Beebreed

Teeltwaarde en teeltwaardeschatting bij Beebreed Teeltwaarde en teeltwaardeschatting bij Beebreed Pim Brascamp, 16 december 2017. Aangepast 4 november 2018. De teeltwaarde van een koningin of volk voor een bepaald kenmerk (bijvoorbeeld honingopbrengst)

Nadere informatie

Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist

Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist Naam cursist Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt Deel 1 : De cursist De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

Bijenwerk 2016 april/mei

Bijenwerk 2016 april/mei Bijenwerk 2016 april/mei In deze editie van Bijenwerk: Voorjaarsinspectie al achter de rug? Lage wintersterfte beïnvloedbaar? Koninginnenteelt, spannend en leuk? Zwermbeheersing: kunstzwerm, broedaflegger

Nadere informatie

Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken. Coby van Dooremalen. 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt

Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken. Coby van Dooremalen. 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken Coby van Dooremalen 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt Sommige links naar artikelen is alleen de samenvatting

Nadere informatie

1. Volwassen vrouwtje; 2. Moedermijt; 3. Mannetjes; 4. Onvolwassen vrouwtje

1. Volwassen vrouwtje; 2. Moedermijt; 3. Mannetjes; 4. Onvolwassen vrouwtje De levenscyclus van de varroamijt Hoewel de varroamijt een natuurlijke parasiet is van de Aziatische honingbij is zijn biologie bestudeerd op de Westerse honingbij omdat de mijt voor deze bij een economische

Nadere informatie

Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten

Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten Voorstel aanvullingen/wijzigingen 1. Waar op letten bij bestrijdingsmiddelen - een hoge effectiviteit

Nadere informatie

Nieuwsbrief nummer 27 Vereniging van Carnica Imkers

Nieuwsbrief nummer 27 Vereniging van Carnica Imkers Nieuwsbrief nummer 27 Binnenbak is voorzien van een moerrooster. Om de bijen niet te pletten maakt men gebruik van een rechthoekig houtje zodat deze op twee hoogtes gebruikt kan worden. Om de binnenbak

Nadere informatie

t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie

t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie Jaargang 42 nr.2 maart april 2018 Verantw. uitgever : H. Braet Oude dijk 35 2300 Turnhout Inhoud AVIB-Nieuws Voorstel FAVV Gezegde

Nadere informatie

Najaarsbijeenkomst VCI november 2013

Najaarsbijeenkomst VCI november 2013 Najaarsbijeenkomst VCI november 2013 Koninginnenteelt is Monnikenwerk Koninginnenteelt via EWK Jan Kruit Ter Apel Bijenstand de Driehoek Agenda Doel Wat is een EWK Overlarven Broedstoof/Pleegvolk Begeleidende

Nadere informatie

Diversiteit en inteelt

Diversiteit en inteelt Diversiteit en inteelt Koninginnenteeltdag 27 januari 2018 Pim Brascamp Deze voordracht voor de Koninginnenteeltdagis ontworpen op verzoek van de Koninginnenteeltcommissie. Het gaat over diversiteit en

Nadere informatie

Varroa bestrijden. Alle bestrijdingsmethoden en -middelen op een rij

Varroa bestrijden. Alle bestrijdingsmethoden en -middelen op een rij Varroa bestrijden Alle bestrijdingsmethoden en -middelen op een rij 2003 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen

Nadere informatie

Het werken in de bijen Opbrengst Koningin is hier een zeer belangrijke factor Ook de omgeving Maar ook de imker speelt een grote rol Hij kan bepalen

Het werken in de bijen Opbrengst Koningin is hier een zeer belangrijke factor Ook de omgeving Maar ook de imker speelt een grote rol Hij kan bepalen Het werken in de bijen Opbrengst Koningin is hier een zeer belangrijke factor Ook de omgeving Maar ook de imker speelt een grote rol Hij kan bepalen welke koningin van welk ras in zijn volk komt Vervangen

Nadere informatie

PRI 3512 Houden van bijen - Diergezondheid [3512] v.3

PRI 3512 Houden van bijen - Diergezondheid [3512] v.3 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen LCE : Datum : Verantwoordelijke controleur : Operator : VEN : Adres : PRI 3512 Houden van bijen - Diergezondheid [3512] v.3 C: conform NC: Niet-conform

Nadere informatie

Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 2 : De mentor

Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt. Deel 2 : De mentor Praktijkhandboek voor de basiscursus bijenteelt Deel 2 : De mentor De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Probleemstelling Meten van de mijtenval Berekenen groeifactor Eigenschappen groeifactor Alternatieve berekening Groeifactor Harris / Harbo Meten aan de mijtenval

Nadere informatie

Mijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017

Mijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017 Mijn bijen zwermen. Help!!! Boskoop, 11 november 2017 Wat is zwermen? Voortplanting. Oude moer splitst zich af vertrekt onzekere toekomst tak holle boom? Dochter blijft goed verzorgd achter in een huis

Nadere informatie

Neonicotinoïden en bijen

Neonicotinoïden en bijen Neonicotinoïden en bijen Tjeerd Blacquière, Guy Smagghe, Kees van Gestel & Veerle Mommaerts 17 maart 2012, Wageningen Neonicotinoiden en bijen Introductie: bijen sterfte Neonicotinoiden + bijen: sinds

Nadere informatie

Symposium en Expo Symposium en Expo

Symposium en Expo Symposium en Expo Bijengezondheid, een samenspel van erfelijkheid en omgeving Symposium en Expo Bijen@wur Symposium en Expo Bijen@wur Bijensterfte Natuurlijke selectie van varroa resistente bijen Grooming van mijten Bijensterfte

Nadere informatie

HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN?

HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN? 2013 http://buckfastimker.wordpress.com Henk Rostohar HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN? Samenvatting van wat u bij een inspectie aan kunt treffen in een bijenvolk en wat u er aan kunt doen. http://buckfastimker.wordpress.com

Nadere informatie

Oxaalzuur. J. van der Steen

Oxaalzuur. J. van der Steen Oxaalzuur J. van der Steen Oxaalzuur wordt algemeen gebruikt voor de bestrijding van Varroa destructor in broedloze volken. Bijen@wur adviseert een oxaalzuurbehandeling in combinatie met de zwermverhindering.

Nadere informatie

Imkeren met dadant. Middelbeers, 13 november Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!.

Imkeren met dadant. Middelbeers, 13 november Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!. Imkeren met dadant. Middelbeers, 13 november 2014. Met één broedruimte is het beter en mooier imkeren!!!!. Imkercafe s 11 december: Imkerproblemen + oplossing + ondersteuning in 2015. 8 januari 2015: Nieuwjaarsborrel

Nadere informatie

Het controleraam van Paschke.

Het controleraam van Paschke. Het controleraam van Paschke. Een barometer van uw bijenhal Imkers van voor en tijdens de oorlogsjaren 1940/1945 herinneren zich waarschijnlijk nog de opkomst van een revolutionaire methode, op punt gezet

Nadere informatie

IMKERSBOND DEINZE VZW

IMKERSBOND DEINZE VZW IMKERSBOND DEINZE VZW Voorheen: Bieëntelersbond Sint-Ambrosius van Deinze en Omliggende Maatschappelijke zetel: Huisgaverstraat 52, 9750 Zingem info@imkersbonddeinze.be Bankrekening: IBAN BE05 9794 3044

Nadere informatie

Introductie Ben Som de Cerff:

Introductie Ben Som de Cerff: Het ontstaan van bijen(onder)soorten en de eigenschappen van Buckfast, Carnica en de Zwarte bij 6-11-2017 Introductie Ben Som de Cerff: docent bijen- en koninginnenteelt 65 Buckfast-volken,9 standen, kasttype

Nadere informatie

Imkeren met beperkte broedruimte. Gevorderde imker. Augustus Auteur: Dirk Desmadryl Al meer dan 30 jaar deskundig volgeling van deze techniek

Imkeren met beperkte broedruimte. Gevorderde imker. Augustus Auteur: Dirk Desmadryl Al meer dan 30 jaar deskundig volgeling van deze techniek Imkeren met beperkte broedruimte Gevorderde imker Augustus 2013 Auteur: Dirk Desmadryl Al meer dan 30 jaar deskundig volgeling van deze techniek Campagne met steun van de EU Augustus 2013 Over de auteur

Nadere informatie

Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011

Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011 Het bestuur van de wens U allen Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011 zodat we in 2011 weer met zijn allen in mooie zachtaardige en gezonde volken kunnen en mogen imkeren. De voorzitter schrijft

Nadere informatie

Projectleider J. van der Steen Praktijkonderzoek Plant en Omgeving sector Bijen Ambrosiusweg NV Hilvarenbeek

Projectleider J. van der Steen Praktijkonderzoek Plant en Omgeving sector Bijen Ambrosiusweg NV Hilvarenbeek RAPPORT Onderzoek naar de invloed van diëten met stuifmeel en stuifmeelvervangingsmiddelen op de ontwikkeling van hommelvolken en individuele hommels (Bombus terrestris L) projectnr: 630901 2002 datum:

Nadere informatie