29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland."

Transcriptie

1 Percentage koloniesterfte 29/3/217 Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor Tjeerd Blacquière Wageningen UR Symposium Bijengezondheid 25 maart volken, + varroa, geen inmenging imker; sinds 2 Fries: Gotland 15 volken uit Zweden Wintersterfte volken % varroa besmetting Genersch et al., 2 Duitse monitoring 24-8 Mijten/ bijen in oktober 1

2 29/3/217 Natuurlijke selectie Uitgangspunten: Varroa niet bestrijden Vitale volken goede groei overleving reproductie (darrenraat!) bevruchting (eiland) geen spill-over mijten Controle: identiek (andere plek) 2X per jaar varroa bestrijding selectie einde zomer: grootte (overwinterbaar) NIET: (% mijt besmetting) voorjaar: overleven groei van de volken productie van darrenbroed half mei: ~ 2 ramen bijen verwijderen koningin na twee week: splitsen 2-3 ramen broed + bijen + darren + onbevruchte koningin (+ mijten) BABIES bevruchten eiland. controles: Oxaalzuur in juli en dec Babies in duinen 29 Hoge Veluwe juli 216 Tiengemeten groep 27 vv. 12 2

3 Aantal volken 29/3/217 6 N volken in te winteren 5 4 Tiengemeten Controle Bijen monsteren Tiengemeten % 15 Aantal mijten per bijen in zomer en winter Tiengemeten Controle 5 monster maanden 16 Verandering van de besmetting met mijten tussen juli en december (boven) en tussen december en juli volgend jaar (onder), van Verhouding July Dec Vanwaar geen toename van de besmetting? 14 Besmetting: verandert maar weinig in selecties op en neer verandert sterk in controle altijd toename TG C Verhouding Dec July Mijt reproductie vruchtbaarheid/on- fecundity (N dochters) werkster broed darren broed Hygiënisch gedrag Hyg VSH Grooming (auto- + allogrooming) (Volks- en seizoensdynamiek) 2 TG C

4 29/3/217 Mijt reproductie: onvruchtbaarheid Fractie niet reproducerende mijten in werkster en darrenbroed (neutrale mijten, neutraal gastvolk) NB! nog maar weinig volken getest! control TG Werkster broed 211 (Michiel).3 (N=231).6 (N=18).9 (N=49) 214 (Tj + C).9 (N=9).15 (N=155).63 (N=124) Darren broed 214 (Tj + C).12 (N=496).14 (N=472).21 (N=891) 19 Fractie niet reproducerende mijten in werkster en darrenbroed (neutrale mijten, getest in de volken van de selecties). Effect kan dus deels door VSH komen. werkster broed 212 (Thijs) Darren broed 213 (Anne) Darren broed 215 (Katousha) 2 control TG.12 (N=46).16 (N=33).12 (N=417).16 (N=75).4(N=).12(N=). (n=11). (N=91). N=91) Werksterbroed 211 Werksterbroed 212 Mijt reproductie: aantal dochters N dochters / moeder mijt in werksterbroed. (N cellen met mijten: 196, neutrale mijten, neutraal gastvolk, 214 Tj + Ch) control TG P 2.49 a 1.92 b 2.2 b < b (292) 1. b (222).97 a (29) <.5 neutrale mijten, eigen volken (effect deels door VSH) = herkennen en verwijderen betere neus is te selecteren werkt tegen AVB, bleek ook tegen kalkbroed en varroa de uitruimers zijn dagen oud Hygiënisch gedrag Gewoon Hyg. VSH 21 Results Pin-test (Arnout) 23 4

5 Brasil South Africa Fernan-do de Noronha Primorski Gotland Avignon Arnot Forest TG Laren Brazilië Zuid Afrika Fernan-do de Noronha Primorski Gotland Avignon Arnot Forest TG Laren 29/3/217 Results Frozen brood test VSH Delphine Panziera - individuele introductie - neutraal broed - neutrale mijten - data van ~ 25 geïnfecteerde cellen per groep 26 Grooming Astrid Kruitwagen - individuele bijen: zetmeel - 8 bijen in kooitjes + 2 mijten (neutraal) - volken + foretische mijten Conclusies Selectie op: Overleving: Vitaliteit + groeikracht reproductief vermogen Samenvattend Bijen Hygiënisch: NEE VSH: JA/NEE Grooming: NEE Poppen Mijt onvruchtbaarheid: JA (werkster, dar) Mijt nakomelingen: JA (werkster) Selecties verschillen!!! geen effect op beschadigen mijten Tabel (uit Locke, 216), aangevuld met gegevens van de bijen@wur en VBBN Laren selecties Met onderscheid Hyg en VSH Trait Hygienic behaviour (VSH) + + x + x + x Grooming + + x + x x x Small colonies short capped brood time reduced mite repro (VSH?) + + x x + (+) +?????? + + x x x x Eigenschap Hygiënisch gedrag (VSH) + + x + x x x Hyg VSH + x VSH Grooming + + x + x x x Kleine volken korte tijd gesloten broed minder mijt reproductie (VSH?) + + x x + (+) +?????? + + x x x x

6 29/3/217 DWV/VDV-1 complex F2 generatie nateelt U Gent Data van Remnant, Beekman et al., Univ Sydney Onderzoek Gent Verwacht: stel F = % resistent F 2 darren: 5% stel F = 5% resistent F 2 darren = 12.5% Gevonden: geen repro op Darren: onze selectie: 51% controle: 19% andere: 15-37% 33 Plannen vervolg en doorlopend onderzoek Thanks for your attention Lord of the Rings n-honey-bees-surviving-varroa-destructor-bymeans-of-natural-selection? Internationale vergelijking en transplantatie Nationale vergelijking (Coby) initiativen in NL + onze selecties gebruikswaarde Interactie Resistentie bijen met Virussen (NWO) Virologie + b@w, Delphine Panziera????? NWO DEMO principe natuurlijke selectie b@w, Bayer Bee Care, Inbuzz start NL en D (+...?) Meedoen? Melden! tjeerd.blacquiere@wur.nl 36 & thanks to all who helped: Chula, Thijs, Janneke, Jolanda, Michiel, Delphine, Astrid, Anne, Katousha, Bram, Frank, Janse, Arnout Willem, Johan, Pam 6

Omdat: Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen. Opbouw van dit college

Omdat: Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen. Opbouw van dit college Percentage koloniesterfte Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen Waarom juist Varroa? Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Bijscholing leraren en BGCs Austerlitz 14 april 218 exotisch (Azië)

Nadere informatie

Honingbijen als exotische soort. Honey bees, origin and distribution. Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie

Honingbijen als exotische soort. Honey bees, origin and distribution. Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium Bijengezondheid, Wageningen, 24 maart 18 Honey bees, origin and distribution Honingbijen

Nadere informatie

Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen

Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen Bart Pannebakker (WU-Erfelijkheidsleer) bart.pannebakker@wur.nl Tjeerd Blacquière (PRI-bijen@wur) tjeerd.blacquiere@wur.nl Percentage

Nadere informatie

Opbouw verhaal 26/04/2013. Honingbijen, oorsprong en verspreiding. Het V-woord en de weerstand daartegen

Opbouw verhaal 26/04/2013. Honingbijen, oorsprong en verspreiding. Het V-woord en de weerstand daartegen Het V-woord en de weerstand daartegen Onderzoek bijen@wur Tjeerd Blacquière (PRI) / bijen@wur 13 april 2013 Symposium Bijengezondheid bijen@wur, Wageningen Bestuiving Voeding van bijen Ziekten van bijen

Nadere informatie

Natuurlijke selectie varroa resistentie (?)

Natuurlijke selectie varroa resistentie (?) Natuurlijke selectie varroa resistentie (?) Tjeerd Blacquière bijen@wur Plant Research International Boer zoekt vrouw Boer zoekt ehh... geen tijd... waar? lief... Imker zoekt niks ehh! alle tijd overal

Nadere informatie

Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers

Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers EU honingprogramma 2017-2019 Helen Goossen & Coby van Dooremalen Foto stand met kasten over heel slide (interview

Nadere informatie

Selectie op VSH bij de Carnica

Selectie op VSH bij de Carnica Selectie op VSH bij de Carnica Wat is VSH? De hier gepresenteerde activiteiten en resultaten zijn mogelijk dankzij de stichting Arista Bee esearch De stichting werkt in principe met alle rassen bijen;

Nadere informatie

Afweer van bijenvolken

Afweer van bijenvolken Afweer van bijenvolken Tjeerd Blacquière Bijen@wur, Wageningen UR Symposium bijen@wur, 14 maart 2015 Actieplan Bijengezondheid pijler 1: pesticiden pijler 2: ziekten en plagen pijler 3: voedsel en biodiversiteit

Nadere informatie

Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma

Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma ANNEX 1 Evolution of the results achieved to date during the implementation of the previous apiculture programma The document hereafter (Evaluatie honingprogramma 214-216 en Behoefte sector en beleid)

Nadere informatie

11/10/2017. Varroa Bijenhouderij in transitie. Opbouw college. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks

11/10/2017. Varroa Bijenhouderij in transitie. Opbouw college. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks Varroa Bijenhouderij in transitie Coby van Dooremalen Opbouw college 1. Inleiding collegereeks EU/NL honingprogramma? 7. Lering uit varroacrisis 7 oktober 2017 1. Inleiding collegereeks 1. Inleiding collegereeks

Nadere informatie

Varroa bestrijding met oxaalzuur in de zomerperiode. 18 februari 2018,

Varroa bestrijding met oxaalzuur in de zomerperiode. 18 februari 2018, Varroa bestrijding met oxaalzuur in de zomerperiode 18 februari 2018, 2 Varroa destructor Invasieve exoot Natuurlijke gastheer Apis cerana Sinds 1983 in Nederland Reproductie in broed Voedt zich vnl. met

Nadere informatie

Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen

Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen Lonne Gerritsen, Tjeerd Blacquière, Bram Cornelissen, Jeroen Donders, Sjef van der Steen PPO Bijen Inleiding Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest

Nadere informatie

Witte voelsprieten als VSH signaal

Witte voelsprieten als VSH signaal Witte voelsprieten als VSH signaal De varroalade als diagnosemiddel Foto: Mathijs Herremans Henk Kok De Duurzame Bij 2018 Inhoud Enkele waarnemingen op de varroalade Proef met een VSH volk bij Arista Bee

Nadere informatie

Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt. Klimaat en weer. Coby van Dooremalen,

Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt. Klimaat en weer. Coby van Dooremalen, Effect op honingbijenvolken van andere stressoren samen met de exotische invasieve varroamijt Wetenschappelijke manuscript in voorbereiding (ingediend voor publicatie) Coby van Dooremalen, Honingbijenvolken

Nadere informatie

Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo

Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Buckfast Teeltgroep Flevo Nieuwsbrief 18 oktober 2016 Laatste nieuws VSH teelt 2016 bij Buckfast Teeltgroep Flevo Door het koude voorjaar in 2016 konden we pas laat beginnen met de teelt voor ons VSH project.

Nadere informatie

De Duurzame Bij. Springlevend. Marleen Boerjan, voorzitter. Koninginnenteeltdag

De Duurzame Bij. Springlevend. Marleen Boerjan, voorzitter. Koninginnenteeltdag De Duurzame Bij Springlevend Marleen Boerjan, voorzitter Koninginnenteeltdag 2011-01-29 Inhoud Inleiding: over de DDB Doelstelling Varroa tolerantie Werkwijze DDB (hybriden project) Resultaten tot nu toe

Nadere informatie

Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1

Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1 Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1 Dit artikel verscheen ook in de Bijenhouden van juni 2014 Kan de grootte

Nadere informatie

Beevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious

Beevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat

Nadere informatie

Selectie op Varroa Sensitive Hygiene (VSH): Ervaringen en plannen Koninginnenteeltdag

Selectie op Varroa Sensitive Hygiene (VSH): Ervaringen en plannen Koninginnenteeltdag Selectie op Varroa Sensitive Hygiene (VSH): Ervaringen en plannen Koninginnenteeltdag 25-1-2014 Pim Brascamp Onderzoeker methodes teeltwaardeschatting Wageningen Universiteit Adviseur en meedenker mbt

Nadere informatie

Thermoregulatie bij honingbijen

Thermoregulatie bij honingbijen Thermoregulatie bij honingbijen Hoe houd ik mijn huis warm in de winter? Frank van Langevelde & Coby van Dooremalen Wageningen University Resource Ecology Plant Research International Bees@wur Bijensterfte

Nadere informatie

Wie beslist, de natuur, de imker of beide? Selectie bij bijen

Wie beslist, de natuur, de imker of beide? Selectie bij bijen Wie beslist, de natuur, de imker of beide? Selectie bij bijen Tekst Tjeerd Blacquière en Pim Brascamp Selecteren is hetzelfde als kiezen. Sinds bijen worden gehouden hebben imkers gekozen welke volken

Nadere informatie

De vitaliteit van bijenvolken. J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012

De vitaliteit van bijenvolken. J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012 De vitaliteit van bijenvolken J. van der Steen, B. Cornelissen, C. van Dooremalen, T. Blacquière, P. Hendrickx Bijensymposium 17 mrt 2012 maart 2012 Vitaliteit bijenvolk Super organisme Trophallaxis Feed

Nadere informatie

WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL!

WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL! WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL! Piet Huitema 26 maart 2013 MONITORING (VIRUS)ZIEKTEN 170 standen in Nederland (2008) 8 virussen onderzocht.

Nadere informatie

Timing of varroa control & bee and colony survival in winter

Timing of varroa control & bee and colony survival in winter Timing of varroa control & bee and colony survival in winter Tjeerd Blacquière, Lonne Gerritsen, Sjef van der Steen & Bram Cornelissen tjeerd.blacquiere@wur.nl Intro brood cell infestation with varroa:

Nadere informatie

Stichting Buckfast Marken

Stichting Buckfast Marken Bevruchtingsstation Marken seizoen 2017 In het voorjaar verplaatsten wij de 22 darrenvolken van onze winterstand naar Brabant voor de Wilgendracht. Daarna konden zij nog naar een koolzaadveld voordat zij

Nadere informatie

Bijen en Exoten. Tjeerd Blacquière,

Bijen en Exoten. Tjeerd Blacquière, Bijen en Exoten Tjeerd Blacquière, bijen@wur tjeerd.blacquiere@wur.nl Bijen en exoten / bijen als exoten 1. Honingbijen (Apis mellifera) 1. herkomst en voorkomen 2. Apis mellifera als exoot 1. koloniën

Nadere informatie

Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen..

Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Imkercafé Deel 4 Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen.. Vandaag na de pauze: Overleg onderhoud Biebult (Wim Baselmans). Overleg koninginnenteeltcommissie

Nadere informatie

Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF

Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF Geschiedenis Vanaf 1989, onderzoekers aan de Wageningen Universiteit.

Nadere informatie

Oxaalzuur sublimeren bij 180º werkt nu subliem

Oxaalzuur sublimeren bij 180º werkt nu subliem Inleiding Henk Arends en ik (Werry Jonker) zijn 7 jaar imker en lid van NBV Nietap Als bijvangst knutselen van alles: zoals kunstraatmallen, bijenkasten (Golzkast), zonnewassmelter, etc. Nu zijn we bezig

Nadere informatie

Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012.

Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012. Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012. 1e Praktijkles.!!! 1. Donderdag 5 juli 2012. 10 personen Namen A t/m F. 2. Vrijdag 6 juli 2012. 10 personen Namen G t/m L. 3. Donderdag 12 juli 2012. 10

Nadere informatie

Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB

Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag Egbert Touw, Mari van Iersel DDB Inhoud Bijenvolken verschillen in eigenschappen Selectie op eigen stand Bedrijfsmethode: imkers selecteren beste koninginnen

Nadere informatie

Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario?

Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario? Bijensterfte: oorzaken en gevolgen + stand van zaken voorjaar 2009 Tjeerd Blacquière, bijen@wur, Plant Research International, WUR, Wageningen Insectbestuiving & Bijenhouderij Succes story / Ramp scenario?

Nadere informatie

Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling

Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling Samenvatting: Verdampen (sublimeren) meest effectief. Oxaalzuur-stof is erg slecht voor de longen. FPP3masker! Dosering is niet echt kritisch.

Nadere informatie

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Probleemstelling Meten van de mijtenval Berekenen groeifactor Eigenschappen groeifactor Teelt 2013 Alternatieve berekening Groeifactor Harris / Harbo Oprichting

Nadere informatie

Varroabestrijding. Varroamijt

Varroabestrijding. Varroamijt Varroabestrijding Varroamijt Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van

Nadere informatie

Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO)

Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO) Rapport BIJ-1 WP2: Nederlands Bijenvolk Onderzoek (NBO) 2010-2012 J. van der Steen*, C. Hok-Ahin, B. Cornelissen bijen@wur. Plant Research International Wageningen UR + verantwoordelijk auteur van het

Nadere informatie

SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV. sacbrood virus zakbroed. behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging

SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV. sacbrood virus zakbroed. behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging SBV 20130211/ms/vs3.1 SBV sacbrood virus zakbroed behorende bij de Syllabus Bijengezondheid van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging diagnose zakbroed 1 5.5 weinig larven zichtbaar ingezakte celdeksels

Nadere informatie

Varroaresistentie actuele ontwikkelingen bij selectie op een ingewikkelde eigenschap

Varroaresistentie actuele ontwikkelingen bij selectie op een ingewikkelde eigenschap Landesbetrieb Landwirtschaft Hessen Varroaresistentie actuele ontwikkelingen bij selectie op een ingewikkelde eigenschap Varroa resistance recent selection progress on a complex trait Dr. Ralph Büchler

Nadere informatie

Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken. Coby van Dooremalen. 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt

Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken. Coby van Dooremalen. 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken Coby van Dooremalen 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt Sommige links naar artikelen is alleen de samenvatting

Nadere informatie

Zienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland

Zienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland Zienswijze DDB op selectie en instandhouding zwarte bijen in Nederland Discussie: zwarte bijen, biologisch imkeren Egbert Touw Austerlitz 24 November 2018 Wat is Duurzaam? duurzaam kijkt naar de huidige

Nadere informatie

Gedurende het voorjaar zijn er diverse momenten om zwermen en afleggers zonder of met alleen open broed met oxaalzuur te benevelen.

Gedurende het voorjaar zijn er diverse momenten om zwermen en afleggers zonder of met alleen open broed met oxaalzuur te benevelen. Ik ga hier niet in op de geschiedenis van de varroamijt en de herkomst. Verderop kun je lezen hoe en wanneer de mijt moet worden bestreden. De mijt zelf is een parasiet van de bij. De mijt is in staat

Nadere informatie

Stichting Buckfast Marken. Teeltverslag 2016

Stichting Buckfast Marken. Teeltverslag 2016 Teeltverslag 2016 In tegenstelling tot voorgaande jaren werden de darrenvolken eind augustus 2015 van het eiland gehaald en op een mooie locatie op de vaste wal geplaatst. De bijen kwamen hierdoor veel

Nadere informatie

Imkeren in mei. Zwermverhindering

Imkeren in mei. Zwermverhindering Imkeren in mei Zwermverhindering Ontwikkeling bijenvolk in voorjaar gericht op voortplanting 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 cellen half mrt begin apr eind apr eind mei 1,6 bk rm 6 bk

Nadere informatie

Aalsteren tegen varroa

Aalsteren tegen varroa Aalsteren tegen varroa Bestrijding en zwermverhindering gecombineerd Bram Cornelissen Inleiding Dit jaar begon de lente erg vroeg. De bijen hebben er optimaal van geprofiteerd en veel bijensterfte is er

Nadere informatie

Tellen van mijten. Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk. Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij

Tellen van mijten. Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk. Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij Tellen van mijten Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij Studiegroep Utrecht 08-02-2012 Tellen van mijten Selectiemogelijkheden Tel mogelijkheden

Nadere informatie

Symposium en Expo Symposium en Expo

Symposium en Expo Symposium en Expo Bijengezondheid, een samenspel van erfelijkheid en omgeving Symposium en Expo Bijen@wur Symposium en Expo Bijen@wur Bijensterfte Natuurlijke selectie van varroa resistente bijen Grooming van mijten Bijensterfte

Nadere informatie

K09-NJ TX

K09-NJ TX Teeltverslag 2018 Henk Kok 13-08-2018 Dit jaar zijn naast Neeltje Jans voor de eerste keer het Leuvenumse bos (eigendom van Natuurmonumenten) en een particulier terrein in Tersoal ten zuiden van Leeuwarden

Nadere informatie

Effectieve bestrijding van varroa. bijen@wur

Effectieve bestrijding van varroa. bijen@wur Effectieve bestrijding van varroa bijen@wur 1 2010 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) Alle intellectuele eigendomsrechten en auteursrechten op de inhoud van dit document behoren

Nadere informatie

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Probleemstelling Meten van de mijtenval Berekenen groeifactor Eigenschappen groeifactor Alternatieve berekening Groeifactor Harris / Harbo Meten aan de mijtenval

Nadere informatie

Handleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid

Handleiding praktijklessen. Voor de cursus bijengezondheid Naam cursist Handleiding praktijklessen Voor de cursus bijengezondheid De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1

Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte Voorlopige resultaten bezoekreeks 1 Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Algemeen kader

Nadere informatie

Het bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank

Het bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank Het bijenjaar 18 T 2 Jan Westerhof 1 Even opfrissen Sociaal insect, superorganisme Insect 3 paar poten, mijt 4 paar poten Ei, larve, pop: Broed Gedaanteverwisseling Verpoppen Gesloten broed Koningin, werkbij,

Nadere informatie

Symposium en Expo

Symposium en Expo Symposium Symposium en en Expo Expo Bijen@wur Bijen@wur Symposium en Expo Bijen@wur Diagnose bijenziekten Wintersterfte toen en nu Voeding en Bijensterfte energie Diagnose bijenziekten Bijensterfte Varroabestrijding

Nadere informatie

Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017

Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017 Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017 Inhoud Ontwikkeling tot koningin Functie van de koningin in het volk Kwaliteit van de koningin Wat betekent dat voor de imker? Het bijenvolk en de

Nadere informatie

1. Volwassen vrouwtje; 2. Moedermijt; 3. Mannetjes; 4. Onvolwassen vrouwtje

1. Volwassen vrouwtje; 2. Moedermijt; 3. Mannetjes; 4. Onvolwassen vrouwtje De levenscyclus van de varroamijt Hoewel de varroamijt een natuurlijke parasiet is van de Aziatische honingbij is zijn biologie bestudeerd op de Westerse honingbij omdat de mijt voor deze bij een economische

Nadere informatie

Controle op de varroamijt Henk Roerink

Controle op de varroamijt Henk Roerink Controle op de varroamijt Henk Roerink Enschede 15 Oktober 2004 Zo zorgvuldig mogelijk vertaalt uit de leerstof van grondleergang imkerij Landes wirtchaftkammer Nordrein Westfalen. Varroa onder controle

Nadere informatie

Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel

Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel Presentatie 13-10-2018 in Nederhorst den Berg tijdens de Buckfastbijeenkomst. Henk Kok Voor mijn werk bij de Stichting De Duurzame

Nadere informatie

Imkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie.

Imkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie. Imkercafé Deel 1 Voorjaarsinspectie. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven Bouwraam geven Wintervoer

Nadere informatie

Diversiteit en inteelt

Diversiteit en inteelt Diversiteit en inteelt Koninginnenteeltdag 27 januari 2018 Pim Brascamp Deze voordracht voor de Koninginnenteeltdagis ontworpen op verzoek van de Koninginnenteeltcommissie. Het gaat over diversiteit en

Nadere informatie

Verslag enquête bijensterfte provincie Vlaams-Brabant

Verslag enquête bijensterfte provincie Vlaams-Brabant Verslag enquête bijensterfte provincie Vlaams-Brabant Resultaten verwerkt door dienst land- en tuinbouw, juli 2013 Erwin Dunon, Nathalie Haesevoets, Jona Lambrechts & Ine Vervaeke Er werden in totaal 473

Nadere informatie

Bijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee

Bijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Bijen en zo Villa Augustus 6 mei 2014 Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Maar eerst een BIJENQUIZ Alle antwoorden staan in Het lied van de honing Vraag 1: Hoe lang leeft een bijenkoningin? 1 jaar of 5 jaar

Nadere informatie

Pleidooi: benut natuurlijke afweer van bijen

Pleidooi: benut natuurlijke afweer van bijen Pleidooi: benut natuurlijke afweer van bijen Tjeerd Blacquière Dit pleidooi gaat over het ruimte laten aan de natuur bij het gewone dagelijkse imkeren maar ook over het ruimte laten aan de natuur bij de

Nadere informatie

Neonicotinoïden en bijen

Neonicotinoïden en bijen Neonicotinoïden en bijen Tjeerd Blacquière, Guy Smagghe, Kees van Gestel & Veerle Mommaerts 17 maart 2012, Wageningen Neonicotinoiden en bijen Introductie: bijen sterfte Neonicotinoiden + bijen: sinds

Nadere informatie

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze

Nadere informatie

1... is de bijdrage per individu van een genotype aan het aantal individuen in de volgende generatie. 2. De... heeft de waarde één min...

1... is de bijdrage per individu van een genotype aan het aantal individuen in de volgende generatie. 2. De... heeft de waarde één min... Natuurlijke selectie Versie 2008 Vragen bij COO Belangrijke begrippen 1................... is de bijdrage per individu van een genotype aan het aantal individuen in de volgende generatie. 2. De..................

Nadere informatie

Imkercafé Deel 2. Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering.

Imkercafé Deel 2. Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering. Imkercafé Deel 2 Bestuiving, zwermverhindering/ vermeerdering. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven

Nadere informatie

Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011

Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011 Het bestuur van de wens U allen Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011 zodat we in 2011 weer met zijn allen in mooie zachtaardige en gezonde volken kunnen en mogen imkeren. De voorzitter schrijft

Nadere informatie

Koninginneteelt simpel beginnen, en door samenwerking simpel houden. Koninginneteeltdag 28-01-2012 Henk Kok

Koninginneteelt simpel beginnen, en door samenwerking simpel houden. Koninginneteeltdag 28-01-2012 Henk Kok Koninginneteelt simpel beginnen, en door samenwerking simpel houden Koninginneteeltdag 28-01-2012 Henk Kok Onderwerpen Waarom ga je koninginnen telen Toenemend effect van KT Complexiteit van KT Stappen

Nadere informatie

Werken met de Doppenmethode. Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden

Werken met de Doppenmethode. Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden Werken met de Doppenmethode Studiedag Boskoop 11 november 2017 Leo van der Heijden Enkele vragen vooraf: Kennismaken Wie houdt langer dan 5 jaar bijen? Wie imkert met bijen van een bepaald ras? Wie heeft

Nadere informatie

Mijnteeltaanpaken Bedrijfsmethode productievolken

Mijnteeltaanpaken Bedrijfsmethode productievolken Mijnteeltaanpaken Bedrijfsmethode productievolken Presentatie Albert Koopman Vereniging van Carnica Imkers Najaars bijeenkomst 28 oktober 2017 Even voorstellen Albert Koopman leeftijd -55 Jaar wonende

Nadere informatie

Weerbare bij. Verkenning van initiatieven en wetenschappelijke literatuur over natuurlijke afweer van bijenvolken tegen ziekten en plagen.

Weerbare bij. Verkenning van initiatieven en wetenschappelijke literatuur over natuurlijke afweer van bijenvolken tegen ziekten en plagen. Weerbare bij Verkenning van initiatieven en wetenschappelijke literatuur over natuurlijke afweer van bijenvolken tegen ziekten en plagen. Tjeerd Blacquière DATUM 1 oktober 2015 AUTEUR Tjeerd Blacquière

Nadere informatie

Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal. Evert van Ginkel

Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal. Evert van Ginkel Vermeerderen op basis van eigen teeltmateriaal Zaterdag 4 november 2017 Evert van Ginkel Waarom koninginnenteelt? De bijen kunnen alles zelf wel regelen. Het maakt de bijen niet uit dat ze vlot steken,

Nadere informatie

Teeltwaarde en teeltwaardeschatting bij Beebreed

Teeltwaarde en teeltwaardeschatting bij Beebreed Teeltwaarde en teeltwaardeschatting bij Beebreed Pim Brascamp, 16 december 2017. Aangepast 4 november 2018. De teeltwaarde van een koningin of volk voor een bepaald kenmerk (bijvoorbeeld honingopbrengst)

Nadere informatie

Pilootbewakingsproject bijensterfte Eerste resultaten

Pilootbewakingsproject bijensterfte Eerste resultaten Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Pilootbewakingsproject bijensterfte 2012-2013 Eerste resultaten Bénédicte Verhoeven FAVV Controlebeleid Dierengezondheid 1) Stand van zaken 2)

Nadere informatie

Basiscursus Bijenhouden 2016/2017

Basiscursus Bijenhouden 2016/2017 Naam cursist : Basiscursus Bijenhouden 2016/ Cursusgids Cursusgids basiscursus bijenhouden 1 Inhoudsopgave 1 Inhoud van de cursus 3 2 Organisatie 4 2.1 Wie organiseert deze cursus? 4 2.2 Wie is verantwoordelijke

Nadere informatie

HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN?

HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN? 2013 http://buckfastimker.wordpress.com Henk Rostohar HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN? Samenvatting van wat u bij een inspectie aan kunt treffen in een bijenvolk en wat u er aan kunt doen. http://buckfastimker.wordpress.com

Nadere informatie

Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten

Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten Toegelaten middelen bestrijding van de varroamijt met behulp van Etherische olien, gewonnen uit planten Voorstel aanvullingen/wijzigingen 1. Waar op letten bij bestrijdingsmiddelen - een hoge effectiviteit

Nadere informatie

Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist

Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist Naam cursist Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt Deel 1 : De cursist De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.

Nadere informatie

Nieuwsbrief nummer 27 Vereniging van Carnica Imkers

Nieuwsbrief nummer 27 Vereniging van Carnica Imkers Nieuwsbrief nummer 27 Binnenbak is voorzien van een moerrooster. Om de bijen niet te pletten maakt men gebruik van een rechthoekig houtje zodat deze op twee hoogtes gebruikt kan worden. Om de binnenbak

Nadere informatie

Nieuwe richtingen in de koninginnenteelt. F. K. Tiesler, Teeltcoordinator D.I.B.

Nieuwe richtingen in de koninginnenteelt. F. K. Tiesler, Teeltcoordinator D.I.B. Nieuwe richtingen in de koninginnenteelt F. K. Tiesler, Teeltcoordinator D.I.B. Structuur van de imkerij in Duitsland Een klein deel doet actief aan teelt (~ 1%) Structuur van de imkerij in Duitsland Meerdere

Nadere informatie

Duitse plannen om koninginnen te selecteren op grond van hun DNA

Duitse plannen om koninginnen te selecteren op grond van hun DNA Duitse plannen om koninginnen te selecteren op grond van hun DNA Pim Brascamp Koninginnenteeltdag 28 januari 2017 Bronnen: Spötter e.a. en lezingen van Prof Bienefeld in Celle (2015) en Mayen (2016) Stuur

Nadere informatie

Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders

Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever Jeroen Donders Kleine bijenkastkever / Small Hive Beetle Vaak afgekort tot KBK/SHB Oorsprong in Zuidelijk Afrika Wordt daar niet als plaag gezien

Nadere informatie

Koninginnenteeltdag Invoeren van moeren. Marie José Duchateau

Koninginnenteeltdag Invoeren van moeren. Marie José Duchateau Koninginnenteeltdag 2017 Invoeren van moeren Marie José Duchateau 1 Verschillend!! Koniniginnen Koninginnenteelt: Koninginnen van bepaalde type ras Selectie bepaalde kenmerken Leuke uitdaging Koninginnen:

Nadere informatie

Er is meer dan alleen maar bijen houden!

Er is meer dan alleen maar bijen houden! Er is meer dan alleen maar bijen houden! Imkervereniging Mergelland 18 oktober 2012 Organisatie, Bijengezondheid, Informatieverstrekking, Organisatie NBV, NBV Limburg Groep, Imkervereniging Mergelland,

Nadere informatie

Oxaalzuur. J. van der Steen

Oxaalzuur. J. van der Steen Oxaalzuur J. van der Steen Oxaalzuur wordt algemeen gebruikt voor de bestrijding van Varroa destructor in broedloze volken. Bijen@wur adviseert een oxaalzuurbehandeling in combinatie met de zwermverhindering.

Nadere informatie

Imidacloprid en bijensterfte?

Imidacloprid en bijensterfte? Imidacloprid en bijensterfte? Tjeerd Blacquière, Adindah Visser bijen@wur, Plant Research International, WUR, Wageningen Bijensterfte & Bestuivingscrisis Rol en neergang bestuivers Gevolgen wereld Nederland

Nadere informatie

Najaarsbijeenkomst VCI november 2013

Najaarsbijeenkomst VCI november 2013 Najaarsbijeenkomst VCI november 2013 Koninginnenteelt is Monnikenwerk Koninginnenteelt via EWK Jan Kruit Ter Apel Bijenstand de Driehoek Agenda Doel Wat is een EWK Overlarven Broedstoof/Pleegvolk Begeleidende

Nadere informatie

Cursus Specialist Bijengezondheid. Amerikaans Vuilbroed. Jan Kruit

Cursus Specialist Bijengezondheid. Amerikaans Vuilbroed. Jan Kruit Cursus Specialist Bijengezondheid Amerikaans Vuilbroed Jan Kruit Programma Amerikaans Vuilbroed (oorzaak) Verspreiding Herkenning d.m.v. foto s Procedure bestrijding Eu en Nl Case Aanpak, ervaringen Buinerveen/Stadskanaal

Nadere informatie

t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie

t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie Jaargang 42 nr.2 maart april 2018 Verantw. uitgever : H. Braet Oude dijk 35 2300 Turnhout Inhoud AVIB-Nieuws Voorstel FAVV Gezegde

Nadere informatie

Leven in een steeds lichtere wereld

Leven in een steeds lichtere wereld Leven in een steeds lichtere wereld Effecten van nachtelijk kunstlicht op de Nederlandse natuur Maaike de Jong VOGELWERKGROEP WAGENINGEN 8 oktober 2015 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht

Nadere informatie

IMKERSBOND DEINZE VZW

IMKERSBOND DEINZE VZW IMKERSBOND DEINZE VZW Voorheen: Bieëntelersbond Sint-Ambrosius van Deinze en Omliggende Maatschappelijke zetel: Huisgaverstraat 52, 9750 Zingem info@imkersbonddeinze.be Bankrekening: IBAN BE05 9794 3044

Nadere informatie

RAPPORT. Resultaten COLOSS-enquête wintersterfte

RAPPORT. Resultaten COLOSS-enquête wintersterfte Your reference: Our reference: Contact: Date: DL/02061/2017 Dries.Laget@UGent.be 06/02/2017 RAPPORT Resultaten COLOSS-enquête wintersterfte 2015-2016 1. Inleiding In april 2016 werd vanuit COLOSS een enquête

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...

Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen... Inhoudsopgave Voorwoord...1 Deel 1...3 Hoofdstuk 1.1: Het bijenvolk...5 De koningin (moer)...6 De darren...7 Behuizing van bijen...8 Welk kasttype aanschaffen?...8 Een bijenstal of vrije opstelling?...9

Nadere informatie

Handleiding gebruik databank Beebreed

Handleiding gebruik databank Beebreed Handleiding gebruik databank Beebreed Voor vragen en opmerkingen: info@beebreed.nl Vragen of suggesties: info@beebreed.nl Opmerkingen vooraf Deze handleiding is voor imkers die gegevens van koninginnen

Nadere informatie

Bijenwerk mei/juni 2015

Bijenwerk mei/juni 2015 2015 In deze editie van Bijenwerk zullen we in gaan op een aantal maatregelen, die de vitaliteit van je volken ten goede komen. De onderwerpen zijn: Het opvangen en huisvesten van een voorzwerm of nazwerm;

Nadere informatie

t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie Inhoud

t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie Inhoud t ROS BIEKE Een uitgave van de Koninklijke Imkervereniging De Rosse Bie Jaargang 41 nr.2 Verantw. uitgever : H. Braet Oude dijk 35 maart april 2017 2300 Turnhout Inhoud Nieuws van de bestuurstafel. AVIB-Nieuws

Nadere informatie

Berekening van de groei en patroon van de natuurlijke mijtval uit een bijenvolk. Henk Kok Austerlitz, 2017 Februari 11 DDB Voorjaarsbijeenkomst

Berekening van de groei en patroon van de natuurlijke mijtval uit een bijenvolk. Henk Kok Austerlitz, 2017 Februari 11 DDB Voorjaarsbijeenkomst Berekening van de groei en patroon van de natuurlijke mijtval uit een bijenvolk Henk Kok Austerlitz, 2017 Februari 11 DDB Voorjaarsbijeenkomst Selectie op varroa resistentie Een idee om varroa resistentie

Nadere informatie

Beschrijving van de verschillende carnicalijnen.

Beschrijving van de verschillende carnicalijnen. Beschrijving van de verschillende carnicalijnen. Binnen het ras carnica zijn door selectie verschillende lijnen ontstaan. Er is voor de carnicaimker dus wat te kiezen. Om iets meer te weten over de verschillende

Nadere informatie

Imkercafé Deel 5. Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren.

Imkercafé Deel 5. Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren. Imkercafé Deel 5 Inwinteren, varroa bestrijden, opruimen en studeren. Belangrijk!!!!! 1. Cursus Honingkeurmeester. 2. Cursus voor gevorderden. 3. Commissie koninginnenteelt (bevruchtingskastjes + 10,00)

Nadere informatie