Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011

Transcriptie

1 Het bestuur van de wens U allen Prettige Kerstdagen en een heel voorspoedig 2011 zodat we in 2011 weer met zijn allen in mooie zachtaardige en gezonde volken kunnen en mogen imkeren. De voorzitter schrijft Het jaar nadert zijn einde. Even rust. Ik ervaar het einde van het seizoen als een welkome pauze. Het draait nu even niet meer om de bijen. Deze zitten veilig in hun kasten met voldoende voer en maar weinig mijten. Traditioneel wijdt de imker zich in de winter aan literatuur, bakken timmeren en raampjes in elkaar knutselen. Er zal ook deze winter weer heel wat materiaal bij gemaakt worden. Guido Eich gaf vorig jaar tijdens de cursus in Ter Apel aan dat juist deze periode voor bijen het gevaarlijkst is. Niet omdat het koud is of omdat de mijten nu meer gevaar opleveren, maar juist omdat de imker, tot ledigheid genoodzaakt, wilde plannen maakt over hoe de hij de bedrijfsvoering het komende jaar zal doen. Niet alle plannen zijn even goed voor de bijen. Enkele mooie voorbeelden hiervan werden door Pia Aumeier gepresenteerd op de studiedag in Beilen; Ingewikkelde apparaten om bijen te scheiden van de mijten gebaseerd op hitte suiker of onderdompeling in water. Het is niet waarschijnlijk dat de bijen daar blij van worden I

2 De voorzitter schrijft (vervolg) De winter zal snel genoeg weer om zijn en dan kunnen we weer met verfriste zin verder met de bijen en met leuke VCI activiteiten. Ook dit jaar hebben we weer leuke dingen georganiseerd met de VCI. De jaarvergadering, de cursus in Markelo en het Najaarscongres. Voor het komende jaar willen we naast deze dingen ook een excursie gaan organiseren. Om meer leuke dingen te doen hebben we bestuursleden nodig. Een aantal leden in het bestuur heeft een termijn gediend en dient dus te worden vervangen. Het is dus belangrijk dat er nieuwe bestuursleden bij komen zodat er meer dingen georganiseerd kunnen worden en ook meer verschillende dingen. Denk er maar eens rustig over na. Energie steken in onze mooie vereniging is uiteindelijk van groter nut dan een nieuwe manier te verzinnen om de bijen straks lastig te vallen. Tieme Wanders Verslag van Najaarscongres 2010 Zondag 10 oktober hield de VCI weer het jaarlijkse najaarscongres. Het feit dat het congres ditmaal op zondag werd gehouden had ermee te maken dat de spreker die vanuit Duitsland kwam niet op de zaterdag kon. Gelukkig konden genoeg imkers toch de trip naar Wageningen maken om het congres te bezoeken. Het programma van het congres was gevarieerd en begon met Jaap Smit die een voordracht hield over koninginnenteelt en de cursus die over dat onderwerp is gegeven in Noord Nederland. Alle imkers die met rasbijen werken (Carnica, Buckfast en Primorski) doen er goed aan zicht te herinneren dat alleen middels koninginnenteelt of het regelmatig inkopen van nieuwe koninginnen raszuivere volken op de stand blijven. Mensen die F2 of verder verdund materiaal nog aan een bepaald ras toeschrijven doen die rassen geen eer aan. Vaak zijn de goede eigenschappen dan zo verwaterd dat de volken agressief en zwermerig zijn. Anders gezegd, als je niet regelmatig terug wilt grijpen op raszuiver materiaal kun je beter Hollandse bijen houden die zijn dan voorspelbaarder in hun gedrag. Dit is de reden dat voor imkers met rasbijen de koninginnenteelt altijd weer een belangrijke activiteit is. Gek genoeg komt het onderwerp weinig in de gevorderden cursussen voor. Dit probleem is in Noord Nederland doorbroken door bij de gevorderden cursus ook aandacht te besteden aan koninginnenteelt. Leerlingen krijgen te horen hoe je moet overlarven van geselecteerd materiaal en starters te maken voor het aanblazen van doppen die in pleegvolken gehangen kunnen worden. Door te kijken bij ervaren telers kunnen interessante innovatieve technieken geleerd worden zoals het laten aanblazen van doppen in een ter zijde gestelde honingkamer. Deze techniek wordt door Wytze Faber in Eelde elk jaar weer met succes toegepast om koninginnen te telen. De honingkamer op het volk krijg een speciale dekplank met gaten voor de Nicotdoppen. De honingkamer moet goed gevuld zijn met bijen en deze komt voor de teelt op een gaasbodem te staan waar de bijen niet uit kunnen. Na twee uur voelen deze bijen zich moerloos en willen larfjes gaan verzorgen. Deze worden in Nicotdoppen in de dekplank aangeboden. Een dag later zijn de aangenomen dopjes klaar om over te hangen en kan de honingkamer weer gewoon boven op het volk gezet worden. De dopjes worden in een raam gedaan met aan weerszijden moerrooster. II

3 Karin Broers en Jos Rijntjes hebben het Inseminatie apparaat van de VCI geleend om zich te bekwamen in K.I.. Als tegenprestatie heeft Karin verslag gedaan van de ervaringen die ze het eerste jaar hebben opgedaan met de inseminatie. Ze zijn er achter gekomen dat er erg veel manieren zijn waarop de inseminatie mis kan gaan. Het begint er mee dat het niet eenvoudig is van de geselecteerde ouderdieren op hetzelfde moment rijpe koninginnen en rijpe darren te hebben. Dit is iets wat veel planning en systeem vergt. Als er eenmaal voldoende rijpe darren zijn en ook geslachtsrijpe koninginnen blijkt het insemineren iets wat door vooral veel oefenen geleerd moet worden. Karin en Jos zullen ook het volgende seizoen verder gaan met oefenen ditmaal met wat hulp van een imker met meer ervaring met inseminatie. Gert-Jan Schreuder heeft de zaal uitgelegd wat het teeltprogramma beebreed voor mogelijkheden biedt voor koninginnentelers die serieus aan selectie willen gaan doen. In bijenhouden is al meerdere malen bericht over het initiatief dat is gesteund door de NBV. De VCI heeft eerder dit jaar een cursus georganiseerd (zie bijenhouden juni 2010) om mensen te laten zien hoe de beoordeling in zijn werk gaat. Vier imkers hebben zicht tot dusverre aangemeld om deel te nemen in het programma. Deze imkers hebben deze zomer selectiestanden opgebouwd met raszuiver carnicamateriaal zodat het komende jaar uit een groep van ongeveer 70 koninginnen minstens een 4 tal nieuwe teeltmoeren geselecteerd zal worden (van iedere deelnemer minstens 1). De volken worden een heel jaar gevolgd om te zien hoe ze zich gedragen en hoe ze presteren. Na dit jaar worden de verzamelde gegevens in het programma beebreed ingevoerd en uit de gegevens wordt geanalyseerd welke de beste koninginnen zijn om mee verder te telen. Elke imker die 2 groepen van 5 à 6 zusterkoninginnen (raszuiver eiland bevrucht of KI) kan meedoen. Deze groep wordt gedurende een jaar lang gevolgd. Ze moeten op dezelfde plek staan en dus moeten ze ook als er gereisd wordt bij elkaar gehouden worden. Gedurende het jaar worden ze gewoon gecontroleerd en krijgen ze honingkamers opgezet. Minimaal 5 keer gedurende dat jaar wordt er heel gedetailleerd gekeken naar de volken om de zachtaardigheid, raatvastheid etc te beoordelen. Als er honing geoogst wordt, wordt dit gewogen om precies te weten hoeveel het volk gedurende het jaar opbrengt. Tenslotte worden de volken beoordeeld op gezondheid (varroa tolerantie, broedhygiëne). Aan het einde van het jaar worden de verzamelde gegevens in beebreed op internet ingevoerd. Het mooie van de deelname van Nederlandse imkers is dat er koninginnen geselecteerd worden voor Nederlandse omstandigheden en dat de gegevens die worden verzameld worden gevoegd bij de informatie uit Duitsland, Oostenrijk, België etc. Er komt zodoende steeds meer informatie over de beschikbare carnicalijnen beschikbaar wat van grote waarde is de teelt van een betere carnica bij. Het beebreed programma heeft bijvoorbeeld sinds de jaren 90 geleid tot een sterkere stijging in de honingopbrengst per volk. Imkers die geïnteresseerd zijn in deelname kunnen kijken op de website of op de site van de VCI Na de middagpauze was het de beurt aan de heer Hans Georg Schell van het bijenteeltkundig instituut in Celle in Duitsland. De heer Schell is verantwoordelijk voor het koninginnenteeltprogramma van het instituut en kweekt jaarlijks tegen de 2000 koninginnen die worden bevrucht op het eiland Neuwerk of op het bevruchtingsstation Torfhaus in het Harzgebergte. Deze koninginnen worden in heel Duitsland verkocht aan imkers. III

4 De heer Schell is ongeveer 20 jaar geleden begonnen met zijn werk bij Celle. Van meet af aan werd hem op het hart gedrukt de Celler Carnica lijn te behouden en zo mogelijk te verbeteren. Om koninginnen te telen wordt in Celle een heel vast schema aan gehouden wat er voor moet zorgen dat er continue koninginnen kunnen worden geteeld zonder ook nog in het weekeinde op allerlei onhandige momenten in touw te moeten zijn. Het devies is dat er alleen op maandag tot donderdag aan de teelt wordt gewerkt. De Vrijdag moet vrij blijven voor noodgevallen (en die zijn er bij de bijen altijd genoeg dat weten we allemaal). In Celle wordt op de donderdag overgelarfd. De volken waarin wordt overgelarfd zijn volken die van drie broedkamers tot op één broedbak zijn samengedrukt. Deze volken worden gedurende de hele teelperiode in stand gehouden door wekelijks uitlopend broed bij te hangen. De gesloten doppen worden 5 dagen later op maandag uit de volken gehaald en gekooid. De koninginnen lopen de dinsdag de week erop in de broedstoof uit. Deze worden dan gemerkt en ingevoerd in bevruchtingskastjes. De bijen voor de kastjes zijn op maandag uit productievolken geoogst en hebben een nacht lang donker en koel gestaan. De bevruchtingskastjes moeten dan op donderdag naar het bevruchtingsstation worden gebracht. De koninginnen waarvan wordt nageteeld in Celle zijn drie jaar oud. Ze worden namelijk gedurende twee hele jaren beoordeeld. Het ene jaar vind een voorselectie plaats en gedurende het tweede jaar worden de uiteindelijke koninginnen voor de teelt uitgekozen. Ze willen namelijk zeker zijn dat de koninginnen langlevend zijn. Dit is een eigenschap die ook de werksters zullen hebben hetgeen de volkssterkte en de productie ten goede komt. In Celle worden verschillende moederlijnen (A, B, C) parallel naast elkaar gehouden. Elke moederlijn bestaat weer uit verschillende zustergroepen. Deze koninginnen worden allemaal gedurende twee jaar beoordeelt en telkens één komt als darrenlijn op Neuwerk of Torfhaus. Omdat elke moederlijn uit verschillende zusterlijnen bestaat komt elke zusterlijn maar ééns in de 15 jaar als darrenvolk op het bevruchtingsstation te staan. Op deze manier wordt binnen een gesloten populatie de inteelt zoveel mogelijk vermeden. Maar zelfs met dit systeem is het nodig gebleken om eens in de zoveel tijd een andere lijn in te kruizen. Het was zeer interessant eens iemand te horen die 2000 koninginnen per jaar kweekt. Vooral omdat het niet als hobby, maar als werk wordt gedaan is het nodig een rigoureuze tijdsindeling vast te houden. Het is namelijk erg makkelijk om het een zevendaagse werkweek te laten worden. Bart Barten en Tieme Wanders Selectiewerkgroepen gaan van start Op 30 april 2010 is in Wageningen een vergadering gehouden om te starten met teelt en selectie van de honingbij via beebreed. Over het onderwerp van de teelt werden een aantal voordrachten gehouden door de heren GJ Schreuder, P Brascamp en H. Kok over respectievelijk het opzetten van een selectiestand, de werking van de beebreed website en de biologie van de varroa. Met deze achtergrondinformatie konden de aanwezige imkers zich een beeld vormen over het werk dat bij de serieuze selectie voor de teelt komt kijken. IV

5 In samenwerking met het teeltwezen in Duitsland zullen de eerste imkers selectiestanden gaan inrichten. Op de selectiestanden zullen door deze imkers volken van gelijke afstamming gedurende een jaar worden getest op verschillende eigenschappen. De zachtaardigheid, raatvastheid, zwermtraagheid, honingopbrengst en gezondheid van deze volken worden met regelmatige tussenpozen bepaald. Ook de besmetting met varroa en het hygiënische gedrag van de bijen worden bekeken. Op deze manier kan na een jaar de beste koningin gekozen worden voor de nateelt. De informatie over de koninginnen wordt jaarlijks ingevoerd in de database van het Duitse teeltwezen. Informatie over koninginnen in deze database kan via worden bekeken. Door samen te werken met de Duitse teeltorganisatie kan daarnaast voor de nateelt van de geselecteerde koninginnen de meest geschikte darrenlijn worden bepaald. Het mooie van dit systeem is dat er gestructureerd gewerkt wordt om betere volken te krijgen. Maar een andere groot voordeel is dat het een transparant systeem is. De gegevens van de selectiestanden zijn namelijk in te zien op de website en de eigenschappen van de gebruikte moeder en vaderdieren blijven opvraagbaar. Hoe kunnen imkers meedoen? Meedoen kan eigenlijk heel eenvoudig door een selectiestand op te zetten. Dit betekent dat een aantal raszuivere koninginnen die bevrucht zijn op een betrouwbaar bevruchtingsstation waar de darrenlijn bekend is. In de praktijk komt dit er op neer dat er gewerkt moet worden met carnica en de moeren naar één van de Duitse eilanden moeten zijn geweest. In principe is het ook mogelijk te werken met de zwarte bij, de Italiaanse bij en met de Siciliaanse bij te werken. Ikzelf heb dit jaar (2010) een selectie stand opgebouwd en ben de winter ingegaan met 20 volken waarvan er 16 meedoen in het selectieprogramma. Voor dit doel zijn er ook koninginnen uitgewisseld met een imker uit België. Het komende jaar (2011) worden de volken gewoon voor de honing gehouden en elke 3 weken zal ik extra goed kijken hoe de volken zich ontwikkelen, hoe zachtaardig ze zijn, hoeveel honing ze halen en hoe de varroa zich ontwikkeld. Aan het einde van het jaar vat ik al mijn observaties samen en voer ze in in de database van beebreed. Het volgende voorjaar (2012) zal deze database me vertellen welke mijn beste koninginnen zijn en dan kan ik meteen bekijken op welk eiland de beste darren staan voor de dochters van deze koningin. Door Koninginneteelt zullen weer voldoende koninginnen geteeld worden van de twee beste koninginnen en deze zullen vervolgens naar dat Duitse eiland gaan voor de bevruchting. Deze koninginnen worden in afleggers ingevoerd en klaargestoomd voor de beoordeling het daaropvolgende jaar (2013). De hoop is dat de kwaliteit van de volken door selectie wezenlijk vooruit zal gaan. Resultaten uit het verleden hebben aangetoond dat dit zeker werkt. Iedereen die het interessant vind om zich ook aan dit werk te wagen kan me daarover vragen stellen. Mijn mail adres is wanders_tieme@hotmail.com. Meer informatie over dit onderwerp kan worden gevonden op Tieme Wanders V

6 Nieuws van de penningmeester Beste Carnica Imker, Het nieuwe jaar komt er weer aan en daarom vragen we om de contributie voor 2011 te voldoen. Het bedrag ad 20 kan u overmaken naar: gironummer tnv VERENIGING VAN CARNICA IMKERS ovv contributie 2011, naam,adres. IBAN NL55INGB BIC INGBNL2A Alvast bedankt voor uw medewerking Met vriendelijke imkersgroet, Dennis van der Waals penningmeester Waalseweg 52D 3999 NT Tull en t Waal dendvdwaals@planet.nl Internet: Veel informatie is terug te vinden op de website van de VCI VI