Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 1. Vennootschappen in land- en tuinbouw

Transcriptie

1 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 1 Vennootschappen in land- en tuinbouw

2 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 2 Woord vooraf Het aantal land- en tuinbouwbedrijven wordt elk jaar kleiner. Daartegenover staat een toename van het aantal vennootschappen in de land- en tuinbouw. Procentueel zijn er dus steeds meer bedrijven die de vennootschapsvorm hebben aangenomen. In 2004 waren er in België bedrijven, waarvan vennootschappen met rechtspersoonlijkheid. Dat is een toename met 765 of 30% ten opzichte van Van de vennootschappen zijn er in Vlaanderen gevestigd. Ongeveer 6 % van de land- en tuinbouwbedrijven zijn vennootschappen (in 2000 was dit nog 4%). Het oprichten van een vennootschap door land- en tuinbouwers is het zal ook blijken uit deze brochure - een complexe materie. Naast de algemene vennootschapsrechtelijke bepalingen zijn er namelijk nog heel wat andere regelingen waarmee men rekening moet houden (pacht, VLIF, quota, enz). Men kan de problematiek dan ook niet eenzijdig vanuit fiscaal standpunt bekijken. Met deze brochure wil KBC de land- en tuinbouwers een breder inzicht verschaffen in de wetgeving en reglementeringen die bij de oprichting en de werking van een vennootschap moeten worden gerespecteerd. Als sectorspecialist en uw bevoorrechte partner in land- en tuinbouw wil KBC samen met u zoeken naar de meest geschikte exploitatievorm voor uw bedrijf. U kunt dan ook steeds bij ons terecht voor meer informatie en advies.

3 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 3 Inhoud Woord vooraf Enkele begrippen Waarom een vennootschap oprichten? Fiscale argumenten Familiale en structurele argumenten Vermogensargumenten Specifieke landbouwregelingen VLlF-reglementering Pachtwetgeving Milieuwetgeving De melkquotareglementering Enkele vennootschapsvormen onder de loep De maatschap (beter bekend als samenuitbating ) De landbouwvennootschap (LV) De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BVBA) De naamloze vennootschap (NV) De machinering Overzichtstabel De omvorming van een eenmanszaak tot een vennootschap Weloverwogen! Welke kosten? Checklist Vennootschappen in de verschillende sectoren Besluit... 28

4 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 4 1. Enkele begrippen Artikel 1 van het wetboek van vennootschappen bepaalt: Een vennootschap wordt opgericht bij een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen. Om een vennootschap op te richten moet men minstens met twee zijn. Hierop bestaat één uitzondering, namelijk de eenpersoons-bvba. De wil tot samenwerken wordt vervolgens vastgelegd in een overeenkomst. Dat gebeurt liefst schriftelijk, om latere discussies en bewijsmoeilijkheden te vermijden. Voor sommige samenwerkingsvormen zoals de BVBA of de NV is het wettelijk verplicht dit geschrift door een notaris te laten opmaken (de oprichtingsakte ). Naast deze overeenkomst tot samenwerking zijn er ook nog de statuten. Die vormen het huishoudelijk reglement van de vennootschap en bevatten alle regels die nodig zijn om de vennootschap te kunnen laten werken. Samenwerken in een vennootschap is maar mogelijk als de vennootschap beschikt over de nodige middelen. Deze middelen worden aangebracht door de vennoten en noemt men de inbreng in de vennootschap. Deze inbreng kan bestaan uit: geld goederen, bijvoorbeeld een gebouw, een machine, gereedschap, enz. rechten, bijvoorbeeld een huurrecht, het gebruiksrecht, enz. arbeid, d.w.z. de verplichting om voor de vennootschap te werken kennis, d.w.z. de knowhow die men heeft. In ruil voor deze inbreng ontvangt iedere vennoot aandelen. Het vermogen van de vennootschap wordt zo verdeeld over een aantal aandelen. Vanaf het ogenblik dat men een inbreng doet, hoort het eigendoms- of gebruiksrecht van de ingebrachte goederen toe aan de vennootschap. Deze rechten gaan over op de vennootschap, op voorwaarde dat ze rechtspersoonlijkheid bezit. Door een vennootschap met rechtspersoonlijkheid op te richten, creëert men als het ware een nieuwe persoon die zelfstandig kan optreden. Een rechtspersoon heeft een eigen entiteit en een eigen vermogen. De rechtspersoon is eigenaar van de ingebrachte goederen. Hij kan ook contracten afsluiten. Bepaalde natuurlijke personen zullen hem vertegenwoordigen en in zijn naam contracten ondertekenen. Voor de gevolgen van het contract is de rechtspersoon aansprakelijk en niet de natuurlijke persoon, hoewel die zijn handtekening plaatste. Niet alle vennootschappen hebben rechtspersoonlijkheid. Zo heeft een maatschap (het meest voorkomende samenwerkingsverband in de land- en tuinbouw) géén rechtspersoonlijkheid. De landbouwvennootschap en de BVBA wél. Een vennootschap heeft in principe als doel aan de vennoten, rechtstreeks of onrechtstreeks, een vermogensvoordeel te verschaffen. Hierdoor onderscheidt ze zich van een vereniging zoals bijvoorbeeld een VZW (bv. een vissers- of een jeugdclub).

5 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 5 2. Waarom een vennootschap oprichten? In dit hoofdstuk worden een aantal invalshoeken toegelicht die bij de keuze voor een vennootschap een rol spelen. Het aantal argumenten kan in grote lijnen worden teruggebracht tot drie: de fiscale, de familiale en de vermogensargumenten. 2.1 Fiscale argumenten Algemeen a. Een belangrijk onderscheid tussen de belastingaanslag van natuurlijke personen en die van een vennootschap met rechtspersoonlijkheid ligt in het tarief van de belasting: natuurlijke personen worden in de personenbelasting volgens een progressief tarief belast: hoe hoger het inkomen, hoe hoger het tarief van de belasting; de vennootschapsbelasting heeft een uniform tarief van 33,99% (33% verhoogd met 3% crisisbijdrage) met daarnaast verlaagde tarieven. Het laagste tarief van de vennootschapsbelasting bedraagt 24,97 % (24,25% verhoogd met 3% crisisbijdrage) en geldt voor de schijf tot euro. Vanaf euro tot euro is het verlaagd tarief 31,93% (31% verhoogd met 3% crisisbijdrage) en van tot geldt het tarief van 35,53% (34,5% verhoogd met 3% crisisbijdrage). Het verlaagd tarief kan enkel worden toegepast wanneer aan een aantal voorwaarden is voldaan (oa het toekennen van een bepaalde bezoldiging aan de zaakvoerder/bestuurder). naarmate het inkomen hoger wordt, is het vennootschapstarief dus gunstiger; men mag zich echter niet laten verblinden door de tarieven. Zo moet men rekening houden met het feit dat vennootschappen het verlaagde tarief van 16,5 % dat van toepassing is op Europese landbouwpremies niet kunnen genieten. Wanneer een bedrijf dus recht heeft op een groot premiebedrag, doet het er goed aan dit niet over het hoofd te zien wanneer het de rechtsvorm van een vennootschap zou willen aannemen. b. In de vennootschapsbelasting kan er geen beroep gedaan worden op het landbouwforfait. De inkomsten moeten bewezen worden aan de hand van de boekhouding. De landbouwvennootschap vormt hierop een uitzondering. c. Binnen de land- en tuinbouwsector kunnen de inkomsten zeer sterk schommelen. De progressiviteit van de personenbelasting roomt de vette jaren meer dan proportioneel af tegenover de magere jaren. In de vennootschapsbelasting is het overdragen van winst en verlies naar volgende boekjaren mogelijk. De winst die men niet uitkeert, blijft in de vennootschap en komt in de reserves terecht. Hierdoor kan de winst van de goede jaren minder geschonden overgedragen worden naar de slechtere jaren. Op die manier wordt een stabieler inkomen voor de landbouwer verzekerd. Bovendien blijft meer geld beschikbaar om de nodige investeringen te verrichten.

6 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw Inkomen uit de vennootschap Een veel voorkomende foutieve redenering is dat de vennootschapsbelasting de eindbelasting is. De winst die eventueel wordt gemaakt, is van de vennootschap die daarop belasting moet betalen. De vennoten zélf kunnen niet persoonlijk over deze winst beschikken. Om hen een inkomen te bezorgen bestaan er verschillende mogelijkheden. De bedrijfsleiders/bestuurders hebben de bestemming van de belastbare basis zelf in handen. Zij kunnen beslissen eerder een arbeidsvergoeding dan wel een deel in de winst te zullen uitkeren. Bovendien bepalen ze zelf hoe groot elk deel zal zijn en wanneer zij het zullen uitkeren. Een optimale inkomstenmix wordt dan mogelijk. In een eenmanszaak is dit onmogelijk omdat alle winst van een belastingperiode in één aanslag en zonder onderscheid wordt belast. a) Toekenning bezoldiging De vennootschap kan een bezoldiging uitkeren aan de vennoten. Deze bezoldiging is een aftrekbare kostenpost voor de vennootschap, maar wordt wel belast in de personenbelasting van de verkrijger, en wel tegen het progressief tarief. Bij de eenmanszaak wordt de sociale bijdrage berekend op het netto-inkomen. Bij de vennootschap wordt alleen een sociale bijdrage betaald op de bezoldiging. Bovendien betaalt de vennootschap jaarlijks een forfaitair bedrag om aan de verzekeringsplicht van de vennootschap te voldoen. b) Verhuring Gronden en gebouwen die niet werden ingebracht in de vennootschap, kunnen aan deze laatste worden verhuurd. Op die manier verkrijgt men huurinkomsten in zijn persoonlijke naam. Opgelet: de fiscus kan de huurinkomsten herkwalificeren als loon wanneer er huur wordt gevraagd boven een wettelijk vastgestelde grens. Indien de verhuring als pacht wordt betiteld, dan wordt de verpachter belast op het kadastraal inkomen, tenzij er voor een periode van minstens 18 jaar en bij notariële wordt verhuurd. Dan is alleen de onroerende voorheffing verschuldigd. c) Uitkering dividend De winst die wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders noemt men het dividend. Op het brutodividend dient de vennootschap eerst vennootschapsbelasting te betalen en daarbovenop nog roerende voorheffing in te houden. In de praktijk is dit dan ook een weinig gebruikte vorm om inkomen uit de vennootschap te halen. d) Pensioenvorming Met een bedrijfsleiders- of groepsverzekering is het mogelijk om voor de bedrijfsleider of bestuurder een aanvullend pensioen op te bouwen. De premies zijn onder bepaalde voorwaarden aftrekbaar in de vennootschapsbelasting en het kapitaal wordt laag belast.

7 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw Opgelet voor meerwaardebelasting! Wanneer men een bestaande exploitatie voortzet in de vennootschapsvorm, dan wordt de activiteit van de eenmanszaak stopgezet. Wanneer de overlater door de stopzetting een meerwaarde realiseert, is deze principieel belastbaar. Met meerwaarde doelt men in het algemeen op het verschil tussen de verkoopprijs en de aankoopprijs, verminderd met de afschrijvingen. De belastingregels zijn verschillend naargelang de overlater onder het forfaitaire stelsel valt of niet Opgelet voor registratierechten! Wanneer goederen worden ingebracht in een vennootschap, zijn hierop de volgende inbrengrechten verschuldigd: - inbreng van roerende en/of onroerende goederen: 0%; - inbreng van onroerende goederen én schulden (= gemengde inbreng: de overdracht van de goederen wordt niet volledig in aandelen vergoed): de schuld wordt verdeeld over de verschillende goederen die worden ingebracht. Het gedeelte dat wordt vergoed door overname van de schuld is bij inbreng van onroerende goederen onderworpen aan een registratierecht van 10%. In het kader van de VLIF-regeling is in bepaalde gevallen vereist dat zowel de onroerende goederen als de schuld in de vennootschap worden ingebracht om de bestaande steun te kunnen behouden; - inbreng onroerende goederen geheel of gedeeltelijk bestemd voor bewoning: 10 % Besluit Uw bedrijfsexploitatie onderbrengen in een vennootschap kan dus fiscaal interessant zijn. Het belastingvoordeel moet echter groot genoeg zijn om enkel uit fiscale overwegingen een vennootschap op te richten. De belastingwetgeving kan immers veranderen. Bovendien moeten ook de andere fiscale aspecten zoals registratierechten en meerwaardebelasting worden bekeken.

8 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw Familiale en structurele argumenten Een belangrijke reden om een vennootschap op te richten is het waarborgen van de continuïteit van het bedrijf. Wanneer men in de vennootschapsvorm werkt, kan de eenheid van het bedrijf bewaard blijven, zodat er bij een overlijden geen verbrokkeling plaatsvindt. De continuïteit van het bedrijf is dus verzekerd: de vennootschap blijft verder bestaan. De familiale opvolgingsproblematiek verloopt dus in de meeste gevallen gemakkelijker als het bedrijf een of andere vennootschapsvorm heeft. Een andere familiale reden voor de omvorming tot vennootschap kan gelegen zijn in de mogelijkheden tot verdeling die een vennootschap biedt. Anders dan als eenmanszaak is het bedrijf als vennootschap splitsbaar. De vennootschap is immers eigenaar van het bedrijf en stelt daar aandelen tegenover. De overdracht kan dus gebeuren door het verkopen, schenken of legateren van aandelen. De kinderen die het bedrijf niet overnemen krijgen een gelijk deel, zodat er geen bevoordeling is van de ene ten opzichte van de andere. Bovendien kan door de omvorming tot vennootschap de vrije overdraagbaarheid van het vermogen worden afgeremd. Het is immers mogelijk om de overdracht van aandelen aan derden te beperken. De BVBA en de LV zijn daartoe de meest aangewezen vennootschapsvormen, waarbij men in de statuten nog verder kan gaan dan de wettelijk bepaalde beperkingen. Tot slot kan men in de vennootschapsvorm het samenwerken structureren. Deze samenwerking kan gebeuren in familieverband (bijvoorbeeld broer-broer), maar ook tussen derden. Het vennootschapscontract kan voor een integrale regeling zorgen Vermogensargumenten In de eenmanszaak is de aansprakelijkheid onbeperkt. Dat wil zeggen dat het hele vermogen kan worden aangesproken door schuldeisers van het bedrijf. Het hele vermogen betekent: - zowel het privé-vermogen als het in het bedrijf geïnvesteerde vermogen - zowel het actuele als het toekomstige vermogen - zowel het vermogen uit arbeid als het vermogen uit schenking, testament of erfenis. Door een vennootschap op te richten kan men zijn vermogen opsplitsen. Het vermogen dat in de vennootschap wordt ingebracht is onderhevig aan het vennootschapsrisico. Het privé-vermogen kan dan buiten het ondernemersrisico worden gehouden. Met andere woorden, de aansprakelijkheid van de vennoot wordt beperkt. Dit principe moet evenwel met de nodige omzichtigheid worden gehanteerd. Bij niet-naleving van bepaalde vennootschapsrechtelijke verplichtingen kan de sanctie erin bestaan dat de beperkte aansprakelijkheid wordt tenietgedaan. Bovendien geldt de beperkte aansprakelijkheid niet voor alle vennootschapsvormen. Zo blijven de vennoten in een maatschap en de werkende vennoten van een landbouwvennootschap onbeperkt aansprakelijk. Daarenboven doorbreken veel bedrijfsleiders en bestuurders van vennootschappen op eigen initiatief de beperking van hun aansprakelijkheid. Zo stellen zij zich bijvoorbeeld persoonlijk borg tegenover kredietinstellingen om een lening of een kaskrediet voor hun vennootschap te verkrijgen. Ze hypothekeren persoonlijke onroerende goederen ten behoeve van hun vennootschap, enz. Bovendien kan een vennootschap pas de VLIF-waarborg genieten nadat alle persoonlijke waarborgen werden verleend. Het voordeel van beperkte aansprakelijkheid moet dus worden genuanceerd, en zal zelden de enige reden zijn om een vennootschap op te richten.

9 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 9 3. Specifieke landbouwregelingen In de land- en tuinbouwsector kunnen een hele reeks specifieke regelingen een belangrijke rol spelen bij de keuze voor het al dan niet oprichten van een vennootschap. Meer nog, bepaalde regelingen kunnen expliciet een bepaalde vennootschapsvorm aanmoedigen of uitsluiten. Vandaar het belang om bij de overweging een vennootschap op te richten voldoende stil te staan bij onder meer de volgende regelingen. 3.1 VLlF-reglementering Specifieke voorwaarden voor vennootschappen Het VLIF verleent financiële steun aan natuurlijke of rechtspersonen (vennootschappen) die de land- of tuinbouw beoefenen als hoofd- of bijberoep. Hierbij geldt een dubbel criterium: * inkomsten van het landbouwbedrijf moeten minstens 35 % van de totale inkomsten bedragen; * de natuurlijke persoon of bedrijfsleider, bestuurder of afgevaardigd bestuurder van een vennootschap met als doel landbouw, moet minstens 50 % van zijn totale arbeidsduur aan de werkzaamheden op het land- en tuinbouwbedrijf besteden. Een vennootschap moet bovendien aan de volgende voorwaarden voldoen: 1) uit de statuten moet blijken dat de vennootschap de exploitatie van een land- of tuinbouwbedrijf en de verhandeling van de op het bedrijf voortgebrachte producten tot doel heeft; 2) de vennootschap moet opgericht zijn als NV, BVBA, CV, VOF, een eenvoudige commanditaire vennootschap of een commanditaire vennootschap op aandelen; 3) de vennootschap moet opgericht zijn voor een duur van ten minste 20 jaar of voor een onbepaalde duur; 4) de aandelen of deelbewijzen van de vennootschap moeten op naam zijn; 5) de aandelen van de vennootschap moeten voor minstens 51% toebehoren aan de bedrijfsleiders, bestuurders of gedelegeerd bestuurders met de kwalificatie landbouw ; 6) de bestuurders moeten vennoot zijn; minstens 50 % van hun tijd besteden aan land- of tuinbouwwerkzaamheden in de vennootschap en hieruit ook meer dan 35 % van hun totale inkomen halen, bovendien moeten ze voldoen aan de normen inzake beroepsbekwaamheid. ofwel - opgericht zijn als een landbouwvennootschap. De meest voorkomende vennootschapsvormen zoals BVBA, NV en CV kunnen in aanmerking komen voor VLIF-steun. Opgelet: bij een NV dienen de aandelen op naam te zijn. De landbouwvennootschap voldoet steeds aan de vereisten van het VLIF. Opgelet: vennootschappen komen enkel in aanmerking voor investeringssteun, niet voor vestigingssteun! Er wordt dus geen vestigingsteun uitgekeerd voor het opstarten van een land- of tuinbouwbedrijf in de vorm van een vennootschap.

10 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw De omvorming van een bestaand bedrijf tot een vennootschap Investeringssteun De volgende voorwaarden moeten worden vervuld: 1) de rechtspersoon moet landbouwer zijn overeenkomstig de algemene voorwaarden; 2) de goederen die het voorwerp uitmaken van de VLIF-steun moeten in volle eigendom verworven worden door de rechtspersoon door inbreng; 3) de kredieten met steun moeten op naam komen van de rechtspersoon door inbreng; Deze operatie kan dus aanzienlijke inbrengkosten met zich mee brengen. Er is immers een registratierecht verschuldigd van 10 % wanneer er onroerende goederen worden ingebracht die met een schuld belast zijn. Voorbeeld: wanneer men zijn oude serre heeft vervangen door een nieuwe en men hiervoor VLIFsteun heeft gekregen, dan zal bij omschakeling naar een vennootschap zowel het krediet als de serre moeten worden ingebracht om de lopende steun te behouden. De overheidswaarborg blijft behouden wanneer de eigen zekerheden van de rechtspersoon en die van de beherende vennoten, bedrijfsleider, bestuurder of gedelegeerd bestuurder met de kwalificatie landbouwer' maximaal zijn benut. Vestigingssteun De vestigingssteun die werd verkregen door een landbouwer als natuurlijke persoon, kan verder blijven lopen op zijn naam wanneer de exploitatie wordt overgedragen aan een vennootschap. De volgende voorwaarden moeten zijn vervuld: 1) de bedrijfsbekleding wordt ingebracht in de vennootschap; 2) de vennootschap zet de exploitatie van het bedrijf voort en voldoet aan de definitie van landbouwer ; 3) het krediet blijft op naam van de oorspronkelijke begunstigde; 4) de inbreng van de bedrijfsbekleding wordt vergoed met aandelen; 5) de oorspronkelijke begunstigde wordt beherend vennoot, bedrijfsleider, bestuurder of gedelegeerd bestuurder van de vennootschap. De overheidswaarborg blijft behouden op voorwaarde dat de aandelen die werden verworven in het kader van de transactie als zekerheid voor het krediet worden gesteld. Opgelet: VLIF-steun verleend onder de regeling van toepassing tot kan slechts behouden blijven bij inbreng van de goederen én van het krediet dat daarop betrekking heeft!

11 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw Overname van aandelen Kredieten voor de aankoop of overname van aandelen komen in aanmerking voor VLIF-steun. Het gaat hier dan om steun aan jonge landbouwers die zich voor het eerst vestigen op een bestaand bedrijf. De vestigingssteun wordt verleend: - voor de overname van aandelen van een vennootschap met landbouw als maatschappelijk doel - aan de landbouwer in zijn hoedanigheid van beherend vennoot, bedrijfsleider, bestuurder of gedelegeerd bestuurder De vennootschap zelf komt niet in aanmerking voor vestigingssteun. Belangrijkste modaliteiten: De waarde van het aandeel wordt niet volledig gesubsidieerd. Enkel het gedeelte dat de bedrijfsbekleding en de gebouwen vertegenwoordigt, komt in aanmerking. Bij de gebouwen moet men bovendien rekening houden met de sectorale beperkingen. Dit betekent dat de waarde van varkens- pluimvee- en vleeskalverstallen niet aanvaard wordt en evenmin die van vleesveestallen op onvoldoende grondgebonden bedrijven. De vennootschap moet een positief eigen vermogen hebben. De waardering van de aandelen moet door een bedrijfsrevisor gebeuren. De overname van aandelen in een tweede fase wordt gesubsidieerd als overname van een tweede bedrijf Waarborg VLIF De aanvullende waarborg-vlif wordt slechts verleend aan een vennootschap als eerst de persoonlijke waarborgen van de zaakvoerders of de bestuurders uitgeput zijn.

12 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw Pachtwetgeving Een vennootschap kan pachten Wanneer onroerende goederen worden verhuurd aan een vennootschap die de exploitatie van een land-of tuinbouwbedrijf tot doel heeft, dan is de pachtwet eveneens van toepassing. Een vennootschap kan dus pachter zijn. Deze mogelijkheid bestaat voor alle types vennootschappen: LV, BVBA, NV, CV,... Wel is vereist dat de exploitatie gebeurt door de bestuurders van de vennootschap, en niet alleen door haar aangestelden. Ook de wet ter beperking van de pachtprijzen is van toepassing. Omschakeling door pachter naar vennootschapsvorm: pachtoverdracht Wenst men als land- of tuinbouwer zijn exploitatie voort te zetten in de vorm van een vennootschap, dan dient men rekening te houden met een pachtoverdracht aan de vennootschap. De vennootschap wordt immers de nieuwe exploitant! Pachtoverdracht aan een vennootschap vereist de schriftelijke en voorafgaande toestemming van de verpachter. Uitzondering: wanneer de pachter beslist om zijn activiteiten voort te zetten in de vorm van een landbouwvennootschap, dan is er geen pachtoverdracht vereist. De exploitatie als beherend vennoot van een LV wordt immers gelijkgesteld met een persoonlijke exploitatie. Opzegging voor eigen gebruik door een vennootschap: beperkingen Slechts de LV en de personenvennootschappen zoals de BVBA, eenpersoons-bvba en CV kunnen opzeggen voor eigen gebruik. Een NV kan dus deze opzeggingsregel niet inroepen. De exploitatie moet dan daadwerkelijk en persoonlijk gebeuren door één of meer bedrijfsleiders of bestuurders van de vennootschap. Bovendien moet de bedrijfsleider of bestuurder voldoen aan de bekwaamheids- en leeftijdsvereisten.

13 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw Milieuwetgeving Geen nieuwe vergunning, wel melding van de overdracht Wanneer een bestaand bedrijf de vennootschapsvorm aanneemt, dient er een overdracht van de eventuele milieuvergunning te gebeuren. De nieuwe exploitant, in dit geval de vennootschap, dient voor de datum van overname deze overname te melden aan de bevoegde overheid (het College van Burgemeester en Schepenen van de gemeente voor een klasse 2 -vergunning en de Bestendige Deputatie voor een klasse 1 -vergunning). De bevoegde overheid zal een voor eensluidend verklaard afschrift van de melding bezorgen aan de instanties die ook bij een gewone vergunningsaanvraag op de hoogte worden gebracht. Een van die instanties is bijvoorbeeld de Mestbank In bepaalde gevallen: oriënterend bodemonderzoek Bij inbreng in een vennootschap kan een voorafgaand oriënterend bodemonderzoek verplicht zijn. Dat is het geval wanneer de over te dragen inrichtingen of activiteiten voorkomen op de lijst van hinderlijke en risicovolle activiteiten. In de tuinbouw gaat het voornamelijk om de opslag van stookolie en chemische producten en stookinstallaties. Wordt bij een dergelijk onderzoek vervuiling vastgesteld, dan kan dat aanleiding geven tot een saneringsprocedure met alle daaraan verbonden kosten. Zo zal er bijvoorbeeld een oriënterend onderzoek verplicht zijn bij de overdracht (aan een vennootschap) van de volgende inrichtingen: * installaties voor de bovengrondse opslag van liter petroleum (ontvlamming onder 55 C) * installaties voor de bovengrondse opslag van liter diesel en de meeste extra zware brandstoffen (ontvlamming: C) * installaties voor de bovengrondse opslag van liter van sommige extra zware brandstoffen (ontvlamming boven 100 C) Mestdecreet: nutriëntenhalte en mestverwerking Bij omvorming tot een vennootschap moet ook de nutriëntenhalte overgedragen worden van de eenmanszaak naar de vennootschap. Dat kan door middel van een melding aan de Mestbank. Het is niet mogelijk om door oprichting van een vennootschap te ontsnappen aan de mestverwerkingsverplichting. Indien men als eenmanszaak verwerkingsplichtig was, dan zal men dat ook als vennootschap zijn. Worden ook als één bedrijf beschouwd: inrichtingen die worden geëxploiteerd door een natuurlijke persoon en één of meer rechtspersonen waarin deze natuurlijke persoon, diens echtgenoot of een ander lid van het gezin belast is met de dagelijkse leiding.

14 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw De melkquotareglementering Overname binnen familieverband door een vennootschap Sinds de campagne kunnen alle vennootschapsvormen melkquotum binnen familieverband. Voordien was deze mogelijkheid enkel toebedeeld aan landbouwvennootschappen. Een vennootschap beschikt over familieverwantschap wanneer - er onderlinge familieverwantschap (eerstegraadsverwantschap of tweedegraadsbloedverwant in een zijtak of echtgenoten) bestaat tussen alle leden-natuurlijke personen van de groepering of tussen alle werkende vennoten,bestuurders of zaakvoerders - en ten minste één werkende vennoot, bestuurder of zaakvoerder familieverwantschap heeft met de overlater van het desbetreffend quotum. Deze werkende vennoot, zaakvoerder of bestuurder moet bovendien in de oprichtingsakte van de vennootschap benoemd zijn of hij moet zonder onderbreking al minstens 9 jaar deze functie uitoefenen. Bedrijfsplafonds zijn bij overname binnen familie NIET van toepassing, TENZIJ de overlater overlaat binnen de 5 jaar na de overname of oprichting van zijn bedrijf Vennootschappen en de bedrijfsplafonds De bedrijfsplafonds duiden op een maximale hoeveelheid die per producent mag worden geproduceerd. De bedrijfsplafonds gaan enkel spelen bij overname in cumul op de vrije markt liter Het plafond ligt voor elke producent op liter. Ook producenten die bestaan uit beide echtgenoten vallen onder dit plafond liter Het plafond wordt verhoogd tot liter indien de overnemer - een samenuitbating is waarvan alle natuurlijke personen onderling eerstegraadsverwanten of tweedegraadsbloedverwanten in een zijtak (= broer-broer) zijn - een rechtspersoon is met minstens 2 beherende vennoten, bestuurders of zaakvoerders waarbij deze onderling allemaal eerstegraadsverwanten of tweedegraadsbloedverwanten in een zijtak (= broer-broer) zijn Wijziging van beherende vennoot, zaakvoerder of bestuurder van een rechtspersoon Een dergelijke wijziging wordt beschouwd als een eerste installatie en vereist eveneens een overdracht van het melkquotum. Zelfde voorwaarden van toepassing als bij overname bedrijf.

15 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw Enkele vennootschapsvormen onder de loep Kiezen voor een bepaalde vennootschapsvorm is niet eenvoudig. Dat elke vennootschapsvorm voor- en nadelen biedt, blijkt uit een korte bespreking van de maatschap, de landbouwvennootschap, de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, de naamloze vennootschap en de machinering. 4.1 De maatschap (beter bekend als samenuitbating ) De burgerlijke vennootschap, in de land- en tuinbouw beter bekend als de samenuitbating, heeft in het nieuwe wetboek voor vennootschappen de Nederlandse naam maatschap gekregen. De maatschap is in een aantal gevallen aantrekkelijk vanwege de geringe administratieve verplichtingen en haar doorzichtige structuur. Het gaat om een overeenkomst waarbij twee of meer personen zich ertoe verbinden iets in gemeenschap te brengen met de bedoeling hen een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen (art. 1 W. Venn.). Kenmerken Een maatschap is een burgerlijke vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid. Ze heeft geen juridisch afgezonderd vermogen. Een samenwerkingscontract (eventueel vervat in de statuten) regelt de werking van het bedrijf. Hier is maatwerk mogelijk omdat er een grote vrijheid is. Het is niet verplicht dit schriftelijk te doen, maar om latere bewijsproblemen te vermijden, is het uiteraard wél aangeraden een en ander op papier te zetten. Het doel van de maatschap is winst maken, wat ruim geïnterpreteerd kan worden. Het kan al voldoende zijn dat er een kostenbesparing wordt gerealiseerd. Iedere vennoot behoudt meestal zijn eigendoms- en/of pachtrechten en laat zijn goederen gebruiken door de samenuitbating, de maatschap dus. Bij inbreng van eigendomsrechten ontstaat een onverdeeldheid. Er zijn geen vormvereisten. Enkel ingeval er onroerende goederen worden ingebracht, dient de notaris tussen te komen. Ook boekhoudkundig wordt er niets opgelegd. De maatschap is dus een goedkope samenwerkingsvorm. Er doen zich geen problemen voor in verband met de pachtwetgeving omdat er geen pachtoverdracht moet gebeuren. Voor de VLIF-reglementering blijft elke vennoot landbouwer in hoofdberoep. Wat het fiscale aspect betreft, valt de maatschap niet onder de vennootschapsbelasting. De vennoten worden in de personenbelasting belast op hun opnemingen en op hun deel in de winsten volgens de door hen overeengekomen winstverdeling. De toepassing van de landbouwbelastingschaal blijft mogelijk. De maatschap krijgt een eigen BTW-nummer toegekend. De forfaitaire BTW-landbouwregeling kan worden toegepast.

16 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 16 Iedere vennoot heeft de bevoegdheid om het beheer waar te nemen en de vennootschap te verbinden. Tegenover derden zijn de vennoten onbeperkt, maar niet hoofdelijk, aansprakelijk. Ieders aansprakelijkheid geldt voor een gelijk bedrag en aandeel. Wanneer het gaat om een maatschap met commercieel doel, zullen de vennoten toch elk hoofdelijk (dus voor het geheel van de schulden) kunnen worden aangesproken. In dit verband is het belangrijk dat derden weten wat het doel is van de vennootschap: burgerlijk of commercieel. Zij kunnen hiervoor afgaan op de naam. Een burgerlijke maatschap zal dit dus duidelijk moeten maken door onder meer in de naam een term te gebruiken die het burgerlijk doel omvat (bv. landbouwmaatschap Jef en Jan Pieters ). Beoordeling: De voordelen van de maatschap zijn talrijk: lage kostenstructuur, fiscale transparantie (met mogelijkheid tot toepassing van het landbouwforfait), organisatievrijheid, afwezigheid van wettelijke boekhoudkundige verplichtingen en openbaarmaking van de jaarrekening, discretie gezien het gebrek aan publicatievereiste van statutenwijziging of bestuurswissel, de vrije winstdeling, enz. Het grote nadeel van de burgerlijke vennootschap is het feit dat haar middelen ofwel de onverdeelde eigendom zijn van de vennoten ofwel de eigendom van een van hen. Bij overlijden van een van de vennoten wordt het bedrijf hierdoor als het ware geïmmobiliseerd of ontstaat er in elk geval een onzekere situatie. In de land- en tuinbouw is de maatschap geen onbekende: zij maakt het immers mogelijk een maximum aan flexibiliteit te combineren met een minimum aan kosten. De maatschap of samenuitbating wordt veel gebruikt als familiesamenwerkingsverband (vader-zoon; broerbroer, enz)

17 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw De landbouwvennootschap (LV) De landbouwvennootschap heeft per definitie de exploitatie van een land- of tuinbouwbedrijf tot doel. Het is dus niet mogelijk handelsdaden te stellen die buiten de land- en tuinbouwactiviteiten vallen. Het is wel toegestaan de eigen land- en/of tuinbouwproductie te commercialiseren. Kenmerken De LV heeft rechtspersoonlijkheid. Dit zorgt ervoor dat er een afgescheiden vermogen ontstaat en de LV op zich rechtshandelingen kan stellen. De landbouwvennootschap heeft twee soorten vennoten. Enerzijds bestaan er stille vennoten van wie de inbreng zich beperkt tot het aanbrengen van kapitaal. Zij zijn de geldschieters. Anderzijds zijn er de beherende vennoten (de boerende boer ) die de verbintenis aangaan tot het verrichten van lichamelijke arbeid. Ten minste 50 % van hun arbeidsinkomen moet voortkomen uit hun landbouwactiviteiten en minstens 50 % van hun arbeidstijd moet daaraan besteed worden. Ook beherende vennoten kunnen kapitaal aanbrengen en dus tegelijkertijd stille vennoot zijn. De beherende vennoot heeft recht op een basisvergoeding. Het minimumkapitaal is begroot op euro. Wenst de LV evenwel het statuut van fiscale rechtspersoonlijkheid, dan dient het minimumkapitaal ,69 euro te bedragen. Er is geen verplichting een financieel plan op te stellen, noch is de tussenkomst van een bedrijfsrevisor vereist, zelfs niet bij inbreng in natura. Alle aandelen van de LV zijn op naam en van een gelijke waarde. Vanwege de bescherming van het familiale landbouwbedrijf is de overdracht van aandelen zeer beperkt. Bovendien hebben de beherende vennoten een voorkooprecht. De oprichting kan gebeuren bij onderhandse of authentieke akte. Een authentieke akte is vereist bij de inbreng van onroerende goederen of onroerende zakelijke rechten. De LV dient geen inschrijving in het handelsregister te nemen, wel in het register der landbouwvennootschappen. Ook moeten de statuten gepubliceerd worden. De aansprakelijkheid van de stille vennoten is beperkt tot hun inbreng. Beherende vennoten zijn onbeperkt aansprakelijk voor de verbintenissen van de vennootschap. De LV is niet onderworpen aan de wet op de boekhouding en de jaarrekening. Een boekhouding is dus niet wettelijk verplicht. Voor de inkomstenbelasting gaat men ervan uit dat de LV op fiscaal gebied geen rechtspersoonlijkheid bezit. De LV heeft de keuze tussen de personenbelasting en de vennootschapsbelasting. Kiest men niet voor de vennootschapsbelasting, dan worden de winsten van de vennootschap belast in de personenbelasting van de vennoten. De LV is dan fiscaal transparant. Alle inkomsten worden aangezien als zelfstandige bedrijfsinkomsten van de vennoten. Dit geldt zowel voor de stille als de beherende vennoten. In de personenbelasting kunnen de vennoten blijven opteren voor de landbouwbelastingschaal. De LV kan verkiezen om aan de vennootschapsbelasting te worden onderworpen indien zij minstens 3 vennoten heeft en het kapitaal minimaal ,69 euro bedraagt.

18 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw 18 Men kan niet om het even welke naam geven aan een LV. De benaming van de LV moet de naam bevatten van één of meer beherende vennoten, met uitsluiting van de naam van de stille vennoten. Hierdoor krijgen derden een duidelijke verwijzing naar de aansprakelijke beheerders. Bovendien moet de vermelding landbouwvennootschap of LV worden toegevoegd. Bijoorbeeld: Landbouwvennootschap Gerets - De Pallieterhoeve. Wanneer de pachter beslist om zijn activiteiten voort te zetten in de vorm van een landbouwvennootschap, dan is er geen pachtoverdracht vereist. De exploitatie als beherend vennoot van een LV wordt immers gelijkgesteld met een persoonlijke exploitatie. Dit is een belangrijk voordeel wanneer er veel grond gepacht wordt. De VLIF-reglementering gaat ervan uit dat de LV als vennootschap aan de specifieke voorwaarden voldoet om in aanmerking te komen voor steun. Tegenover de andere vennootschapsvormen biedt de LV het voordeel dat de aandelen van de vennootschap niet noodzakelijk voor minstens 51 % moeten toebehoren aan de beherende vennoten. Het is dus mogelijk dat de beherende vennoot slechts over bijvoorbeeld 20 % van de aandelen beschikt en de rest in handen is van niet- boerende familieleden om in aanmerking te komen voor VLIF-steun. Bij andere vennootschapsvormen met rechtspersoonlijkheid is dat niet mogelijk. De LV geniet een voorkeursbehandeling in een aantal specifieke landbouwregelingen (bv. de pachtwetgeving). Beoordeling De LV is een specifieke vennootschapsvorm voor de land- en tuinbouw. Ze biedt heel wat voordelen op het vlak van fiscaliteit, pachtwetgeving en VLIF-steun. Ook in andere landbouwregelingen krijgt de LV een voorkeursbehandeling. Toch waren er tot voor kort nog maar een 700-tal LV s. Deels is dit te wijten aan het onvoldoende bekend zijn van deze vennootschapsvorm.

19 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BVBA) De BVBA heeft een typisch familiekarakter en is de bekendste vennootschapsvorm. Kenmerken De BVBA moet een minimumkapitaal van euro hebben. Een BVBA kan worden opgericht door één natuurlijke persoon (de EBVBA). De vennoten hebben slechts een beperkte aansprakelijkheid. Het kapitaal wordt verdeeld in gelijke aandelen op naam, met of zonder vermelding van de waarde. De fractie- of nominale waarde van alle aandelen moet gelijk zijn, d.w.z. dat geen bijzondere aandelen mogen worden uitgegeven (bv. winstaandelen). Elk aandeel geeft recht op 1 stem. De BVBA wordt bestuurd door één of meer bedrijfsleiders, al dan niet bezoldigd. De algemene vergadering (hoogste orgaan van de BVBA) benoemt de bedrijfsleiders, tenzij zij statutair benoemd zijn, en bepaalt hun bevoegdheden. De BVBA is onderworpen aan de vennootschapsbelasting. Zij is verplicht om een volledige boekhouding te voeren volgens de principes van het dubbel boekhouden en kan geen gebruik maken van de landbouwbelastingschaal. De kosten bij oprichting en beheer zijn groter dan bij de LV en de maatschap. Zo dienen de opstelling van een financieel plan door de accountant, de tussenkomst van een bedrijfsrevisor bij de inbreng in natura, het bijhouden van een dubbele boekhouding en de publicatie van de jaarrekening te worden bekostigd. Bovendien moet de BVBA bij notariële akte worden opgericht. De overdracht van aandelen is aan strenge regels onderworpen, om te vermijden dat de aandelen zonder de instemming van de medevennoten in vreemde handen overgaan. Beoordeling De BVBA is een populaire vennootschapsvorm. De beperking van de aansprakelijkheid van de vennoten is hier een belangrijk voordeel. Daarnaast is het familiale, besloten karakter van de vennootschap gewaarborgd door de beperkte mogelijkheden tot overdracht van de aandelen. Als nadelen staan de kosten voorop. Zo moet de BVBA bij notariële akte worden opgericht. Bovendien gelden er zware boekhoudkundige en administratieve verplichtingen.

20 Sectordossier Vennootschappen in land- en tuinbouw De naamloze vennootschap (NV) De NV heeft een anoniem karakter. Zij is veelal het meest aangewezen voor grotere bedrijven, zeker wanneer niet alle aandeelhouders bekend willen zijn. Kenmerken De NV moet een minimumkapitaal van euro hebben. De aandelen kunnen aan toonder zijn. Houd er wel rekening mee dat wanneer de NV VLIF-steun wil ontvangen of behouden, de aandelen verplicht op naam moeten zijn. Bovendien worden effecten aan toonder geleidelijk afgeschaft. De NV kan verschillende soorten aandelen uitgeven. De NV wordt bestuurd door ten minste 3 bestuursleden, al dan niet bezoldigd. De Raad van Bestuur mag uit 2 bestuurders bestaan als de NV opgericht is door 2 personen of als de NV maar 2 aandeelhouders telt. De bestuursleden worden door de Algemene Vergadering van aandeelhouders benoemd of voor de eerste maal bij de oprichtingsakte. Hun mandaat duurt maximaal 6 jaar en is hernieuwbaar. In het kader van de pachtwetgeving kan de NV niet opzeggen voor eigen gebruik. Een landbouwvennootschap of een personenvennootschap (BVBA, EBVBA of CV) kan dat wél. Wat de boekhouding, oprichtings- en bedrijfskosten betreft, gelden dezelfde opmerkingen als voor de BVBA. De NV kan in de vennootschapsbelasting geen gebruik maken van de forfaitaire landbouwregeling Beoordeling De belangrijkste voordelen zijn dat de vennoten slechts ten belope van hun inbreng aansprakelijk zijn en dat de aandelen aan toonder en in principe vrij overdraagbaar zijn. Het aan toonder zijn van de aandelen wordt evenwel afgeschaft. Daartegenover staat dat er een notariële akte nodig is om een NV op te richten. Het familiale karakter van de vennootschap kan met een NV minder goed worden gewaarborgd. Tot slot is de besluitvorming vrij ingewikkeld en gelden er zware boekhoudkundige en administratieve verplichtingen.