gezamenlijk jaarverslag 2009 SOA-bestrijding Utrecht

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009

2 gezamenlijk jaarverslag 2009 SOA-bestrijding Utrecht

3 inleiding Het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC) en de twee GGD en in de regio Utrecht presenteren hierbij het gezamenlijke jaarverslag soa-bestrijding Utrecht. In de regio Utrecht hebben de GGD en en het UMC een overeenkomst gesloten voor de uitvoering van de aanvullende curatieve soa-bestrijding. De soa-polikliniek in het UMC is ondergebracht bij de Divisie Interne Geneeskunde en Dermatologie. Zij draagt zorg voor diagnostiek en behandeling. Zowel de verpleegkundigen van het UMC als de sociaal verpleegkundigen van de GGD en voeren het preventieve gedeelte (voorlichting, counseling en partnerwaarschuwing) uit. Naast de soa-polikliniek in het UMC is er in de regio Utrecht een soa-testpunt in Amersfoort. De soa-polikliniek in het UMC gebruikt het eigen elektronisch patiëntendossier (epd) dat via een webservice gekoppeld is aan SOAP (Soa Peilstation). SOAP is het landelijke systeem van gegevensverzameling en vormt de basis voor de soa-surveillance in Nederland. Het soa-testpunt in Amersfoort gebruikt het door de GGD en in Nederland ontwikkelde epd, wat direct is gekoppeld aan SOAP. Dit jaarverslag bevat een gedeelte over de soa-polikliniek in het UMC en het soatestpunt in Amersfoort over hun bezoekers en de diagnoses. In regionaal verband werken de GGD en ook op het terrein van preventie intensief samen. Dit jaarverslag besteedt daarom ook aandacht aan de preventieactiviteiten, gericht op het bevorderen van seksuele gezondheid in de regio Utrecht, naast de curatieve soa-bestrijding. Utrecht, 12 mei j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

4 inhoudsopgave samenvatting 4 a de soa-polikliniek in het umc 6 a.1 Het maken van de afspraak 6 a.2 Het consult 6 b de bezoekers 7 b.1 Het aantal bezoekers 7 b.2 Aantal bezoekers: spreiding in de tijd 8 b.3 Bezoekers naar leeftijd en geslacht 9 b.4 Bezoekers naar herkomst 10 b.5 Bezoekers naar etnische origine 11 b.6 Homo- en biseksuele mannen 11 b.7 Prostitué(e)s en prostituanten 12 b.8 Bruggebruik 12 b.9 HIV-status 12 c redenen van komst 13 c.1 Redenen van bezoek 13 c.2 Redenen naar geslacht 14 c.3 Redenen naar leeftijd 14 d diagnosen 15 d.1 Soa-onderzoek en hiv-test 15 d.2 Soa onder bezoekers van de polikliniek 15 d.2.1 Soa bij bezoekers aan het verpleegkundig spreekuur 18 d.3 Soa naar leeftijd, geslacht en seksuele voorkeur 18 d.4 Soa naar reden van komst 18 d.5 Soa in enkele subpopulaties 19 d.6 Multipele infecties 20 d.7 HIV-positieven en soa 20 e soa-testpunt amersfoort 21 e.1 Inleiding 21 e.2 Het consult 21 e.3 De bezoekers 21 e.4 Diagnosen 22 f preventie activiteiten 23 f.1 Algemeen 23 f.2 ROSA 23 bijlage i Medewerkers 28 bijlage ii Telefoonprotocol UMC 30 3

5 samenvatting De soa-kliniek in het Utrechts Medisch Centrum registreerde nieuwe bezoekers in Ten opzichte van het voorafgaande jaar is er sprake van een lichte stijging van 3%. Landelijk is er een toename van 6% (RIVM). Alle bezoekers kregen een soa-onderzoek. In 99,6% van de gevallen is op minimaal drie volgens de wet verplichte soa getest (chlamydia, gonorroe, lues). Het percentage bezoekers dat zich daarnaast liet testen op hiv is met twee procent gestegen naar 98%. Voor het eerst is het aantal mannelijke bezoekers iets hoger dan het aantal vrouwelijke bezoekers (51% vs 49%). Het percentage bezoekers jonger dan 25 jaar was afgelopen jaar iets lager (43%) dan in Landelijk lag dit percentage in 2009 op 40%. In de groep jonger dan 25 jaar zijn vrouwen sterk oververtegenwoordigd (65%). De gemiddelde leeftijd van de bezoekers van de soa-poli bedroeg 29 jaar, net zoals in voorgaande jaren. Het aandeel mannen die seks hebben met mannen (MSM) in de totale bezoekers is iets toegenomen tot 27% (661 mannen). Opvallend in de cijfers van 2009 is dat het aantal MSM licht is gedaald, terwijl het aantal mannen dat aangeeft biseksuele contacten te hebben is verdubbeld (van 62 naar 120). Het aantal prostitué(e)s (113) is iets gedaald; het aantal prostituanten is gestegen (van 296 naar 377). Van de bezoekers is 64% afkomstig uit de stad Utrecht, bijna een kwart uit de rest van de provincie en 13% elders uit Nederland. De groep bezoekers waarvan de woonplaats niet bekend is, is in 2009 duidelijk groter dan in voorgaande jaren. Van alle bezoekers is negen procent van niet-nederlandse afkomst. Ruim de helft van de mensen die de soa-poli bezochten in 2009 had eerder een hivtest laten doen. De stijgende trend hierin van de afgelopen jaren zet door. In 2009 zijn 77 hiv+ cliënten getest op soa, een lichte stijging ten opzichte van De nauwe samenwerking met hiv-behandelaren resulteert dus in een nog steeds toenemend aantal hiv+ bezoekers op de soa-poli. Bij het plannen van de afspraak wordt op grond van een vragenlijst een globale inschatting gemaakt van het risico op soa dat de cliënt heeft gelopen. Cliënten met een hoger risico komen op het spreekuur van een arts. Bezoekers met een lager risico komen op het verpleegkundig spreekuur. Hier vindt diagnostiek plaats op chlamydia, gonorroe, lues en hiv (door bloedafname en vaginale swabs/urine via zelfafname). Op dit spreekuur kwamen 1650 bezoekers in Bij deze groep werd in 69 consulten een soa vastgesteld (4,2%), een daling ten opzichte van In 60 gevallen betrof dit chlamydia. 4 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

6 Het totaal percentage consulten waarbij in 2009 een soa werd vastgesteld, bedroeg 14,3%, één procentpunt lager dan in 2008 (15,3%). Het vindpercentage van de big five (chlamydia, gonorroe, syfilis, hepatitis B en hiv) lag met 10,2% in 2009 ook iets lager dan in Het percentage consulten waarbij een soa werd vastgesteld lag het hoogst bij bezoekers uit de regio Eemland (19,3%) en bij MSM (19,1%). Het vindpercentage bij MSM is duidelijk lager dan afgelopen jaren. Het aantal chlamydia-infecties daalde in 2009 (403) ten opzichte van 2008 (441). Het aantal diagnoses gonorroe steeg daarentegen sterk van 30 naar 55. Ook het aantal syfilis en hiv-infecties stegen ten opzichte van Het aantal vroege syfilis-infecties steeg van 17 in 2008 naar 26 in Zowel bij syfilis als hiv komt de toename voor een belangrijk deel voor rekening van heteroseksuele bezoekers. Bij het soa-testpunt in Amersfoort nam het aantal bezoekers aanzienlijk toe (van 232 naar 379). Van alle bezoekers was 43% jonger dan 25 jaar. Van de mannen gaven er 32 aan seks te hebben met mannen; bij hen zijn 2 soa gediagnosticeerd. In totaal werden 34 soa s gevonden (8,9%). Dit betrof in 28 gevallen een chlamydia diagnose. In 2009 kregen 307 mensen een eerste vaccinatie tegen hepatitis B op één van de GGD en of de soa-poli van het UMC. Dit aantal ligt iets lager dan in In 2009 zijn weer verschillende hoogrisicogroepen bereikt met diverse soapreventieactiviteiten. Zo zijn ruim 1000 jongeren bereikt in het ROC project en is er weer een theatervoorstelling uitgevoerd op het Midzomergrachtfestival. Prostituees zijn bereikt via het Huiskamer Aanloop Project en tijdens verschillende bezoeken aan bordelen in de regio. Allochtonen in de regio Utrecht bereikten we met activiteiten in onder andere koffie- en theehuizen en bij Afrikaanse feesten, veelal met behulp van voorlichters eigen taal en cultuur. In 2009 is veel tijd besteed aan het opzetten van Sense spreekuren en aan activiteiten om Sense bekend te maken onder haar doelgroep ( jongeren tot 25 jaar). 5

7 a de soa-polikliniek in het umc a.1 het maken van de afspraak Op de soa-polikliniek in het UMC kan men terecht voor een onderzoek naar soa. Dit is mogelijk tijdens een spreekuur op afspraak. De meeste mensen benaderen de soa-poli telefonisch voor een afspraak. Aan de telefoon maakt men een eerste inschatting van het risico op een soa door het stellen van een aantal standaard screeningsvragen (zie bijlage I: telefoonprotocol). Op grond daarvan krijgt de cliënt een afspraak voor het spreekuur bij de arts of de verpleegkundige. Gaat de cliënt naar het spreekuur van de verpleegkundige, dan wordt hij ook gewezen op de mogelijkheid om naar de huisarts te gaan met zijn hulpvraag. Hier wordt zelden gehoor aan gegeven. a.2 het consult Cliënten met een hoog risico op soa komen op het spreekuur bij de arts voor soaonderzoek en zo nodig behandeling. In aansluiting op het bezoek aan de arts krijgt de cliënt een gesprek aangeboden met de sociaal verpleegkundige. Deze geeft voorlichting over veilig vrijen, besteedt zo nodig samen met de cliënt aandacht aan partnerwaarschuwing en geeft nadere uitleg over soa. Bijna alle bezoekers maken van dit gesprek met de sociaal verpleegkundige gebruik. Wanneer een soa wordt vastgesteld, krijgt de cliënt ook een tweede gesprek. Cliënten met een lager risico op soa komen op het spreekuur bij een verpleegkundige. Het betreft hier cliënten die geen klachten hebben, niet gewaarschuwd zijn door een sekspartner en die niet behoren tot groepen met een verhoogd risico. Deze bezoekers met een relatief laag risico op soa krijgen op dit spreekuur een screening op lues, chlamydia en gonorroe en bij geen bezwaar op hiv. Dit gebeurt uitsluitend door middel van bloed en zelfafname. In geval van mannen door zelfafname van urine en in geval van vrouwen door een vaginale swab.

8 bde bezoekers b.1 het aantal bezoekers De soa-polikliniek registreerde in totaal bezoekers in 2009 die kwamen vanwege een nieuwe hulpvraag of klacht. Ten opzichte van 2008 steeg het aantal bezoekers weer iets (3%). Landelijk stijgt dit aantal met 6%. Zoals eerder beschreven, maken we bij het plannen van een afspraak voor het spreekuur een eerste inschatting van het risico op soa. Op basis hiervan gaan de bezoekers naar een artsenspreekuur of een verpleegkundig spreekuur. Het resultaat hiervan is dat we 34% (1650 bezoekers) hebben ingedeeld op het verpleegkundig spreekuur. Dit ligt iets lager dan het percentage in Er lijkt sprake te zijn van een trend: het percentage van het totaal aantal bezoekers dat op basis van risico-inschatting werd ingedeeld bij het verpleegkundig spreekuur nam de afgelopen jaren elk jaar met één of enkele procentpunten af. Voor het eerst sinds de start van het verpleegkundig spreekuur in 2004 is er ook een daling in absolute zin (van 1756 in 2008 naar 1650 in 2009). Van de bezoekers aan het verpleegkundig spreekuur kregen er 32 (2%) alsnog een verwijzing naar het artsenspreekuur. In 2008 was dit 3%. Redenen om bezoekers alsnog naar het artsenspreekuur te verwijzen zijn: Cliënt bleek toch een hoog risico op soa te hebben gelopen, of gaf tijdens het consult aan wel klachten te hebben. Figuur 1 Aantal bezoekers op de soa-poli van umc Utrecht

9 b b.2 aantal bezoekers: spreiding in de tijd Gemiddeld bezochten 409 mensen per maand de soa-polikliniek. Net als voorgaande jaren komen de meeste mensen in de tweede helft van het jaar. Figuur 2 Aantal bezoekers per maand in jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec 8 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

10 b.3 bezoekers naar leeftijd en geslacht Van alle bezoekers was 51% (2496) man en 49% (2410) vrouw. Er zijn in 2009 dus meer mannelijke dan vrouwelijke bezoekers op de soa-poli geweest. De laatste keer dat dit het geval was in Ook in de landelijke registratie ligt het aantal mannen hoger dan het aantal vrouwen (respectievelijk 53% en 48%). Ongeveer 43% van de bezoekers was jonger dan 25 jaar (tegenover 40% landelijk). Onder de leeftijd van 25 jaar is 65% vrouw en 35% man. Van alle bezoekers was 5% jonger dan 20 jaar. De gemiddelde leeftijd van de bezoekers bedroeg 29 jaar. De gemiddelde leeftijd van de mannen bedroeg 33 jaar en van de vrouwen 26 jaar. Dit is ongeveer gelijk aan afgelopen twee jaren. Daarvoor lag de gemiddelde leeftijd jarenlang op 28 jaar. Van de bezoekers van het verpleegkundig spreekuur was ruim driekwart tussen de 20 en 30 jaar oud, meer dan tweederde van de bezoekers was vrouw en bijna éénderde man. Vooral onder de leeftijd van 25 jaar waren de vrouwen sterk oververtegenwoordigd (bijna drie keer zoveel als mannen). Figuur 3 Totale populatie bezoekers naar leeftijd en geslacht in Man Vrouw < >50 Figuur 4 Bezoekers van het verpleegkundig spreekuur naar leeftijd en geslacht in Man Vrouw >50 9

11 bb.4 bezoekers naar herkomst Van 93% van de bezoekers is de woonplaats bekend (n=4587). Van deze groep is de verdeling als volgt: bijna tweederde van de bezoekers (64%) komt uit de stad Utrecht, bijna een kwart uit de rest van de provincie Utrecht (23%) en het resterende deel (13%) komt van buiten de provincie Utrecht. Ten opzichte van voorgaande jaren zie je geen grote verschillen in deze cijfers. Opvallend is dat het percentage bezoekers waarvan de woonplaats bekend is, aanzienlijk lager ligt dan voorgaande jaren. De groep bezoekers in 2009 waarvan de woonplaats onbekend is (318), is meer dan verdubbeld ten opzichte van 2008 (144), en ook aanzienlijk hoger dan in 2007 (199). In figuur 5 is een uitsplitsing gemaakt naar de GGD-regio s waar de bezoekers wonen. Uit deze gegevens kunnen we concluderen, dat de polikliniek naast een lokale functie nog steeds een belangrijke (supra)regionale functie heeft. Figuur 5 Bezoekers naar herkomst uitgedrukt in verzorgingsgebied ggd 2009 (n=4587) gg&gd Utrecht ggd Midden Nederland Regio Eemland Rest Nederland 10 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

12 b.5 bezoekers naar etnische origine Tijdens het consult registreren we de etnische origine waartoe de bezoeker zichzelf rekent. Van bijna alle bezoekers (4884) is de etnische origine bekend. Hiervan is 91% Nederlands, 9% (n=400) van de bezoekers heeft een andere origine. In de landelijke registratie heeft 84% een Nederlandse herkomst. Het aantal allochtone bezoekers is al jaren laag in vergelijking met het aandeel allochtonen in de Utrechtse bevolking. Het is niet duidelijk of deze groepen zich laten onderzoeken op soa en waar zij dit dan laten doen. Van de door huisartsen verrichtte soa-onderzoeken zijn geen gegevens beschikbaar over etniciteit. Van de allochtone bezoekers zijn de bezoekers afkomstig uit westelijke gebieden en Surinaams/Antilliaanse bezoekers de grootste groepen (zie figuur 6). Figuur 6 Etnische origine van bezoekers van niet-nederlandse origine (n=400) Westerse gebieden* Oost-Europa Marokko Suriname / Antillen Afrika Turkije Zuidoost-Azië Zuid- en Midden-Amerika Midden en Verre Oosten * Westelijke gebieden: West-Europa, Noord-Amerika, Nieuw-Zeeland en Australië en overige landen b.6 homo- en biseksuele mannen In totaal bezochten 661 mannen die sekscontacten met mannen hadden (MSM) de polikliniek in Deze groep vormde 27% van het totaal aantal mannelijke polibezoekers. Dit is ongeveer gelijk aan vorig jaar. In de jaren daarvoor lag dit percentage steeds rond de 20%. 541 mannen hadden uitsluitend contacten gehad met mannen en 120 mannen hadden contacten met zowel mannen als vrouwen. De groep MSM is in omvang licht afgenomen, terwijl de groep mannen die seks had met mannen én vrouwen is verdubbeld (van 62 naar 120). De gemiddelde leeftijd van de mannelijke polibezoekers die seksuele contacten hadden met mannen is 38 jaar. Dit is ongeveer zeven jaar hoger dan de gemiddelde leeftijd van de overige mannen. 11

13 b b.7 prostitué(e)s en prostituanten Van de bezoekers gaven 79 vrouwen en 34 mannen aan, dat zij het afgelopen half jaar in de prostitutie werkten of hebben gewerkt. Dit is samen 2% van alle consulten (vorig jaar was dit 3%). Bij 377 van de consulten had men in het voorgaande halfjaar gebruik gemaakt van de prostitutie. Het ging hier om 5 vrouwen en 372 mannen. Dit is samen 8% van alle consulten. Dit ligt hoger dan vorig jaar. Het aantal mannelijke bezoekers dat aangeeft gebruik te maken van de prostitutie is de laatste jaren gestaag toegenomen. b.8 druggebruik Van de bezoekers gaven 15 te kennen (ooit) intraveneus drugs te hebben gebruikt, waarvan er 8 nog in de laatste 6 maanden. Dit ligt wat hoger dan afgelopen jaren. b.9 hiv-status In 2009 was van 99% van de consulten bekend of zij eerder een hiv-test hadden laten doen. Hiervan had 55% zich ooit op hiv laten testen. De stijgende trend hierin zet zich daarmee voort: van 44% in 2006, 50% in 2007, 52% in 2008 tot 55% in Van de groep die zich eerder op hiv heeft laten testen was de testuitslag bij 2,9% (77 personen) positief. Dit percentage is ongeveer gelijk aan vorig jaar, het absolute aantal ligt dus iets hoger dan afgelopen jaren. 12 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

14 credenen van komst c.1 redenen van bezoek In tabel 1 staan de redenen weergegeven die de bezoekers aangaven voor hun komst naar de soa-polikliniek. De onderstaande redenen voor bezoek konden worden uitgevraagd: soa-gerelateerde klachten; gewaarschuwd door partner; verwezen door sociaal verpleegkundige; partner uit doelgroep; anoniem; swinger; deelname chlamydia screeningsproject; andere indicatie. Een aantal vragen voor de reden van komst zijn niet gesteld. Van deze redenen zijn geen gegevens beschikbaar. Het gaat om swinger en andere indicatie. Verder is ook de reden anoniem niet (correct) uitgevraagd. Voor vrijwel alle bezoekers is hier ja ingevuld. Dit kun je verklaren uit het feit, dat in de soa-polikliniek iedereen om praktische redenen anoniem geregistreerd wordt. Hierdoor is door betrokken artsen en verpleegkundigen ten onrechte verondersteld, dat zij deze vraag bevestigdend moesten beantwoorden. De andere geregistreerde redenen voor bezoek staan weergegeven in tabel 1. In deze tabel zijn naast de absolute aantallen en percentages van 2009, ook de percentages uit 2008 weergegeven ter vergelijking. Hieruit blijkt dat de redenen van bezoek geen grote verschuivingen laten zien. Tabel 1 Redenen voor bezoek aan de polikliniek in 2009 (als percentage van de totale populatie bezoekers) Reden van bezoek Aantal 2009 % van het totaal aantal bezoekers 2009 % van het totaal aantal bezoekers 2008 Klachten ,0 19 Gewaarschuwd door partner 340 6,9 5 Verwezen door vpk 7 0,1 0,2 Partner uit doelgroep 54 1,1 0,5 Ct screeningsproject 5 0,1 13

15 c c.2 redenen naar geslacht Mannelijke en vrouwelijke bezoekers verschillen van elkaar in de reden die ze aangeven voor hun komst. Mannen bezoeken vaker de soa-polikliniek dan vrouwen, omdat ze klachten (24,4% versus 19,7%) hebben, omdat ze gewaarschuwd zijn (8,5% versus 5,4%) of omdat ze een partner hebben uit een risicodoelgroep (2,0% versus 0,1%). Het aantal mensen dat de soa-poli bezoekt omdat ze zijn verwezen ligt te laag om iets over te kunnen zeggen. Figuur 7 Genoemde redenen van bezoek naar geslacht (als percentage van het totaal aantal consulten in 2009) Klachten Gewaarschuwd Verwezen Partner uit doelgroep 0 mannen vrouwen c.3 redenen naar leeftijd In figuur acht brengen we de twee meest genoemde redenen voor een soa-onderzoek/ hiv-test in beeld per leeftijdsgroep. Het percentage bezoekers dat komt omdat zij soagerelateerde klachten hebben, is het hoogst in de hoogste leeftijdscategoriën. Dit patroon is al vele jaren hetzelfde. Het percentage bezoekers dat komt omdat ze gewaarschuwd zijn door hun partner nam in 2008 af met de leeftijd. Dit patroon zien we in 2009 niet. Figuur 8 Redenen voor bezoek naar leeftijd in 2009 (als percentage van het totaal aantal personen uit de betreffende leeftijdsgroep) Klachten Gewaarschuwd < en ouder 14 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

16 diagnosen d.1 soa-onderzoek en hiv-test Het totale aantal consulten bedraagt Bij iedereen is soa-onderzoek verricht. In 98% van de gevallen onderging de bezoeker naast een soa-onderzoek ook een hiv-test. Nog nooit eerder lag het percentage hiv-testen zo hoog. Evenals in voorgaande jaren hanteren we de volgende definitie voor een soa-onderzoek: elk consult waarbij in de registratie bij minimaal één soa een uitslag is ingevuld. De uitslag kan ook negatief zijn. Dezelfde systematiek wordt gehanteerd bij de hiv-test. Van alle soa-onderzoeken is in 2009 in 99,6% van de gevallen op minimaal de in de wet vastgelegde, verplichte drie soa s (chlamydia, gonorroe, lues) getest. Tabel 2 Aantallen consulten, soa-onderzoeken en hiv-testen Aantal percentage Uitsluitend hiv-test 0 0% Uitsluitend soa-onderzoek 110 2% Combinatie soa- en hiv-test % Totaal aantal consulten % d.2 soa onder bezoekers van de polikliniek Tabel 4 staan de diagnoses die in 2009 bij de bezoekers van de polikliniek werden gesteld. De volgende zaken vallen bij tabel 4 en figuur 9 en 10 op: Er is een lichte stijging van het aantal soa-onderzoeken, van naar Het absolute aantal soa is gedaald, van 781 naar 748, evenals het percentage van de consulten waarin minimaal één soa is vastgesteld (van 15,3% in 2008 naar 14,3% in 2009). Het aantal gonorroe-gevallen (55) ligt aanzienlijk hoger dan voorgaande jaren, toen het varieerde tussen de 30 en 40 diagnoses. In 50 van de gevallen werd de diagnose bij een man gesteld, 14 bij heteromannen en 36 bij MSM. Het aantal chlamydia-infecties (403) is gedaald. Dit is een absolute én relatieve daling. Landelijk is er in absolute aantallen een stijging; relatief is het gelijk gebleven of iets gedaald (bij MSM). Het percentage positief voor chlamydia is op de soa-poli van het UMC bij de onderzochte: - heteromannen gedaald van 10,0% naar 8,9% (landelijk 10,8%), - MSM gedaald van 10,4% naar 8,0% (landelijk 9,9%), - vrouwen gedaald van 8,4% naar 7,8% (landelijk 10,6). 15

17 d Het percentage positief geteste bezoekers op de soa-poli ligt al jaren onder de landelijke cijfers; vooral bij vrouwen is het verschil groot. Het aantal luesinfecties (51) ligt opnieuw hoger dan voorgaand jaar. Met name het aantal vroege syfilisdiagnoses (I, II en latens recens) is gestegen (van 17 in 2008 naar 26 in 2009). Alle diagnoses van vroege syfilis werden vastgesteld bij een man. In 19 gevallen was dit bij een MSM, in 1 geval bij een man met biseksuele contacten en in 6 gevallen bij een man met heteroseksuele contacten. Het aantal infecties met herpes genitalis bedroeg 23 en daalt daarmee weer ten opzichte van het jaar daarvoor. Van de 23 zijn er 3 een recidief. Het aantal nieuwe diagnoses condylomata acuminata (213) is iets lager dan het aantal in 2008 (223). In 2009 is voor het eerst onderscheid gemaakt tussen nieuwe diagnoses en eerder geconstateerde condylomata. Voor de vergelijking met voorgaande jaren gaan we ervan uit dat toen alleen nieuwe diagnoses werden geregistreerd. Het aantal bezoekers in 2009 met al eerder geconstateerde condylomata bedroeg 142. Het aantal nieuw gediagnosticeerde hiv-infecties bedroeg 16 en is daarmee hoger dan in 2008 (9) en de jaren daarvoor. Het aantal nieuw gediagnosticeerde hivinfecties heeft de afgelopen jaren gevarieerd tussen 5 en 13. Opvallend is dat in 2008 alle nieuwe hiv-infecties (9) werden vastgesteld bij MSM. In 2009 bedroeg het aantal nieuwe hiv-infecties bij MSM 11. De overige nieuwe hiv-infecties werden vastgesteld bij 5 heteroseksuele bezoekers (3 mannen en 2 vrouwen). Het aantal diagnoses binnen de zogenoemde big five (chlamydia, gonorroe, lues I, II en latens recens, hepatitis B en hiv) bedroeg 501 in Dit komt neer op een vindpercentage van 10,2 %. Hiermee is het vindpercentage iets gedaald ten opzichte van 2008 (10,5%) (De percentages zijn berekend door het aantal diagnoses van genoemde soa te delen door het totaal aantal soa-onderzoeken). Figuur 9 Vindpercentage big five op de soa-poli van het umc Utrecht ( ) j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

18 Tabel 3 Diagnoses op de soa-polikliniek UMC Utrecht *getallen tussen haakjes worden officieel niet tot de soa gerekend Aantal soa-onderzoeken Aantal hiv-testen Gonorroe Chlamydia (NSU) (18) (7) (27) (72) (40) (24) (10) (52) Lues (alle stadia) Ulcus molle Lymfogranuloma Donovanosis Herpes Condylomata (Hiv-infectie) (12) (8) (11) (8) (5) (13) (9) (16) Hepatitis B Trichomonas (Candida) (14) (79) (77) (76) (47) (75) (54) (75) (Bacteriële vaginose) (15) (6) (20) (49) (30) (60) (100) (77) Scabies Pediculosis Proctits Totaal aantal diagnosen Totaal aantal soa-diagnoses.* Aantal consulten waarbij minimaal één soa werd vastgesteld % positieve soa-consulten 14.7% 12.3% 13,3% 14,4% 15,5% 14,7% 15,3% 14,3% Figuur 10 Absolute aantallen diagnoses Gonorroe Lues Chlamydia hiv Herpes Condylomata 17

19 d d.2.1 soa bij bezoekers van het verpleegkundig spreekuur Van de bezoekers van het verpleegkundig spreekuur werd in 69 van de 1650 consulten een soa vastgesteld (4,2%). In 68 consulten werd één soa vastgesteld en in 1 consult werden 2 soa gevonden. Dat is een daling ten opzichte van 2008, toen in 81 consulten (4,6%), in totaal 83 soa werden gevonden. Van de 70 gevonden soa in 2009 werd 60 keer de diagnose chlamyida gesteld, 1 keer de diagnose gonorroe en 9 keer de diagnose condylomata (zie tabel 6). In deze getallen zijn ook de bezoekers meegerekend die naar het artsenspreekuur zijn doorverwezen vanwege risico op soa of het hebben van klachten (32 mensen oftewel 2%). Het werkelijk aantal soa gevonden in het verpleegkundig spreekuur is dus mogelijk iets lager dan in onderstaande tabel is aangegeven. Tabel 4 Diagnoses gesteld bij cliënten ingedeeld op het verpleegkundig spreekuur in 2009 Soa Aantal Soa Aantal Gonorroe 1 Herpes genitalis 0 Chlamydia 60 Hiv-infectie 0 Lues (alle stadia) 0 Condylomata 9 d.3 soa naar leeftijd, geslacht en seksuele voorkeur Van de vrouwelijke cliënten had 11,7% minimaal één soa. Bij de heteromannen was dit 15,9% en bij MSM 19,1%. Figuur 11 Soa naar leeftijd en geslacht 2009 (als percentage van het aantal bezoekers uit die leeftijdscategorie) Man Vrouw >49 Totaal d.4 soa naar reden van komst Figuur 12 geeft het percentage bezoekers met een soa, uitgesplitst naar de belangrijkste reden van komst naar de polikliniek. Hieruit blijkt dat het hebben van klachten en het gewaarschuwd zijn markers vormen voor de aanwezigheid van een soa. 18 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

20 Ook verwezen door de sociaal verpleegkundige vormt een goede marker, maar hierbij moet aange tekend worden dat het hier in totaal slechts om elf consulten gaat, waarbij er in vijf gevallen een soa werd gevonden. Figuur 12 Percentage soa naar reden van komst totaal klachten gewaarschuwd verwezen* partner doelgroep * Bij alle 7 cliënten die zijn doorverwezen door de sociaal verpleegkundige werd ook daadwerkelijk een soa gevonden. d.5 soa in enkele subpopulaties Figuur 13 toont het percentage bezoekers met een soa in een aantal subpopulaties. Mannen die sekscontacten hadden met mannen en bezoekers afkomstig uit regio Eemland hebben een significant hoger percentage soa dan de totale groep. Vrouwen hebben een significant lager percentage soa dan de groep mannen. Figuur 13 Percentage bezoekers met een soa in enkele subpopulaties totaal stad Utrecht Regio Eemland Rest provincie Utrecht Elders in Nederland heteromannen ho/bi mannen vrouwen prant TotaalN n=4.906 VrouwenN n=2.409 Heteromannen)N n=1.828 Ho/bi mannenn n=661 Prostituanten (mannen)n n=292 Stad UtrechtN n=2.956 Regio EemlandN n=852 Rest van de provincie Utrecht n=202 Elders in NederlandN n=577 OnbekendN n=318 19

21 Het percentage gevonden soa in de groep met onbekende woonplaats is hoger dan voorgaande jaren (16,4% in 2009, en respectievelijk 13,2% en 14,1% in 2008 en 2007). d.6 multipele infecties Bij 42 bezoekers werd er meer dan één soa vastgesteld (in 39 consulten werden 2 soa vastgesteld en in 3 consulten 3 soa). Dit betreft 6,4% van de bezoekers met een soa. Van de 16 nieuw gediagnosticeerde hiv-infecties hadden er 3 nog één soa en 2 nog twee soa. Dit betrof 3 keer late lues, 2 keer gonorroe, 1 keer chlamydia en 1 keer de diagnose condylomata. d.7 hiv-positieven en soa De laatste jaren is er een toename van het aantal bekend hiv-positieven dat komt voor een soa-onderzoek op de poli (30 in 2006, 60 in 2007, 70 in 2008 en 77 afgelopen jaar). Hierin zie je de nauwe samenwerking weerspiegeld tussen medewerkers van de soapoli en de verpleegkundig hiv-consulenten. Hiv-behandelaren lijken steeds meer doordrongen van het belang van een volledig soa-onderzoek in plaats van alleen een test op lues, wat eerst de praktijk was. Van de 77 bekend hiv-positieven werd bij 32 van hen minimaal één nieuwe soa gevonden (42%). Dit betrof in 23 gevallen één nieuwe soa, bij 8 van hen twee en bij 1 persoon werden drie nieuwe soa gevonden. Het percentage positief geteste personen in deze groep ligt hoger dan voorheen (was 37% in 2007 en 31% in 2008). Tabel 6 Gevonden soa bij hiv-positieven in 2009 SOA Aantal 2008 Aantal 2009 Gonorroe 5 11 Chlamydia 9 14 Lues (alle stadia) 5 15 Hepatitis B 1 0 Herpes (I en II) 2 0 Condylomata 5 0 Lymfogranuloma j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

22 esoa-testpunt amersfoort e.1 inleiding Het soa-testpunt is een laagdrempelige, kosteloze dienstverlening waarbij mensen anoniem een soatest kunnen doen. De zorg wordt uitgevoerd door GGD Midden- Nederland. De doelgroepen waar het testpunt zich op richt zijn in het bijzonder jongeren, klanten die niet uit hoogrisicogroepen komen en klanten die niet naar de huisarts willen. Wanneer klanten zichzelf telefonisch of via de website aanmelden, krijgen zij een serie vragen voorgelegd om te bepalen of zij tot de doelgroep behoren. Deze triage wordt uitgevoerd door een sociaalverpleegkundige. Mensen uit een hoogrisicogroep of met klachten worden doorverwezen naar de huisarts of de soapolikliniek van het UMC in Utrecht. Komt de klant wel in aanmerking voor het consult, dan maakt de sociaalverpleegkundige een afspraak. e.2 het consult Voorafgaand aan de soatest vindt een gesprek plaats met een sociaalverpleegkundige over het gelopen risico en het genomen risico, de test zelf en de vooren nadelen van het testen. De uitslag van de test is na twee weken bekend. Er wordt een telefonische afspraak gemaakt om de uitslag persoonlijk door te geven (en nooit aan derden). Het testen op soa gebeurt door bloedafname en zelfafname, er wordt geen lichamelijk onderzoek gedaan. Bij zelfafname neemt de cliënt zelf de benodigde materialen af (urine, (vaginale) swap). Het bloed wordt onderzocht op hiv en syfilis en de zelf afname-testen op chlamydia en gonorroe. De verpleegkundige consulteert de soa-arts enkel bij problemen en positieve uitslagen. Bij een positieve uitslag HIV, syfilis of hepatitis B wordt doorverwezen vanwege de complexiteit van de behandeling. Hierover zijn afspraken gemaakt met de soa-poli van het UMC. e.3 bezoekers In totaal hebben 379 cliënten het soa-testpunt bezocht, 165 mannen (44%) en 214 vrouwen (56%). Het bezoekersaantal is gestegen van 231 in 2008 naar 379 in 2009, een stijging van 64%. Van alle bezoekers is 43% jonger dan 25 jaar en 8% boven de 50 jaar De etnische origine is van alle bezoekers bekend. In totaal hebben 359 bezoekers (95%) aangegeven Nederlands te zijn, 20 bezoekers (5%) hebben een andere origine. Van de mannen die het soa-testpunt bezochten, hadden 32 mannen seksuele contacten met mannen. Dit is 20% van de totale groep mannelijke bezoekers. En van de vrouwen gaven 17 (8%) aan biseksuele contacten te hebben. Drie vrouwen gaven aan de afgelopen zes maanden werkzaam te zijn geweest in de prostitutie. Van de mannen gaven er zes aan het afgelopen half jaar gebruik te hebben gemaakt van de prostitutie. Er waren geen bezoekers die melding maakten van intraveneus druggebruik. 21

23 In totaal gaven zes bezoekers aan dat ze niet op hiv getest wilden worden. Negen mensen hebben zich tegen hepatitis B laten vaccineren. De meeste bezoekers komen uit Amersfoort zelf. e.4 diagnosen Bij 373 cliënten is zowel een volledig soa-onderzoek als een hiv-test gedaan. Zes bezoekers wilden geen hiv test. In totaal zijn 34 soa gevonden (8.9%). Bij de groep mannen die seks hebben met mannen zijn bij 4 van de 9 soa gevonden; alleen gonorroe werd bij een heteroseksuele man gevonden. Tabel 7 Diagnosen bij soa-testpunt Amersfoort Aantal Mannen Vrouwen Totaal Gonorroe Chlamydia Lues Hiv infectie Doorgemaakt hep B Totaal soa-diagnoses Vindpercentage 5% 4,9% 8.9% Het vindpercentage is aanzienlijk gestegen en opzichte van 2008 (van 5,6% naar 8.9%). Van de 28 chlamydia besmettingen, gevonden in 2009, zijn er 23 gevonden bij de groep jonger dan 25 jaar. Dus met name onder jongeren is meer chlamydia gevonden. Figuur 14 Aantal soa diagnosen Gonorroe Chlamydia hiv j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

24 fpreventie f.1 algemeen Tot de specifieke taken van de GGD en behoort het zogenoemde niet-curatieve deel van de soabestrijding: partnerwaarschuwing en het uitvoeren van preventieactiviteiten onder de algemene bevolking en binnen specifieke risicogroepen f.2 regionale preventieactiviteiten In het Regionaal Overleg Soa Aids (ROSA) zitten afgevaardigden van de twee GGD en in de provincie Utrecht, met als voorzitter het unithoofd Infectieziekten en Soa van GG&GD Utrecht. Per jaar vinden in totaal vier ROSA overleggen plaats met als doel het plannen en evalueren van preventieactiviteiten op ROSA-niveau. ROSA werkplan Elk jaar wordt er een ROSA-werkplan geschreven waarin een beschrijving staat van alle activiteiten die de twee GGD en gezamenlijk ondernemen. De activiteiten zijn per doelgroep beschreven. Websites Voor het onderwerp seksuele gezondheid worden verschillende websites vanuit beide GGD-en ondersteund: als regionale informatiesite over soa en veilig vrijen voor specifieke doelgroepen ( jongeren, homoseksuelen en huisartsen). de landelijke website ( jongeren tot 25 jaar) waar jongeren informatie kunnen vinden over seksualiteit en anticonceptie. Jongeren uit de regio Utrecht worden verwezen naar locaties van één van beide GGD en als ze naar een Sense spreekuur willen. Participatie in landelijke overleg orgaan LAV Vanuit het ROSA gaat een afgevaardigde naar het landelijke overleg m.b.t. soa om de provincie Utrecht te vertegenwoordigen en op deze manier voor terugkoppeling te zorgen van landelijk naar regionaal niveau. Ook kunnen medewerkers signalen uit de regio Utrecht delen met collega s uit andere regio s. Dit kan aanleiding zijn voor regionale (of landelijke) actie. Hepatitis B vaccinatiecampagne risicogroepen Specifiek voor risicogroepen wordt in de provincie Utrecht de landelijke hepatitis B vaccinatiecampagne uitgevoerd. Dit is een onderdeel van de landelijke HBVcampagne. Deze campagne is bedoeld voor de risicogroepen: mannen die seks hebben met mannen, drugsgebruikers en prostituees. Ook in 2009 is de camper van de GGD en weer gebruikt als mobiele vaccinatie-unit. Naast de outreach-acties waar mensen ter plekke kunnen worden gevaccineerd, zijn er per GGD ook nog spreekuren waar men terecht kan voor vaccinatie tegen hepatitis B. 23

25 f De outreach-activiteiten die in het kader van de HBV campagne door de 2 GGD en zijn ondernomen: Feesten/festivals gericht op ( jonge) homo mannen. Buitenseksplekken, twee verschillende plekken zijn in totaal twaalf maal bezocht. Prostitutielocaties op het Zandpad, de Hardebollenstraat en de Europalaan. Ook zijn seksclubs bezocht. Outreach-acties voor de doelgroep druggebruikers, in samenwerking met drughulpverleners Vaccinatie in penitentiaire inrichting. Tabel 8 Resultaten hepatitis b vaccinaties ggd Midden Nederland, gg&gd Utrecht en ggd Eemland 2009 Doelgroep 1e vaccinatie 2e vaccinatie 3e (of volgende) vaccinatie Homoseksueel Prostituee Druggebruiker Heteroseksueel Onbekend Totaal Wat betreft de vaccinaties voor hepatitis B is er al een paar jaar sprake van een dalende trend. Deze daling heeft zich verder doorgezet in 2009: ten opzichte van het voorgaande jaar daalde het aantal eerste vaccinaties van 318 naar 307, het aantal tweede vaccinaties van 270 naar 249 en het aantal derde vaccinaties van 260 naar 230. Opvallend is dat van de vaccinaties aan de groep homoseksuelen, een belangrijk deel is gegeven in het UMC (63 eerste, 40 tweede en 34 derde vaccinaties). Mannen die seks hebben met Mannen (MSM) Activiteiten gericht op mannen die seks hebben met mannen vinden veelal plaats in combinatie met het vaccineren tegen hepatitis B of het informeren over de mogelijkheid van vaccineren. Zo worden regelmatig feesten bezocht en ook op het jaarlijks Midzomergracht festival in Utrecht en de Gay Pride Amersfoort zijn de GGD en vertegenwoordigd. Voor al deze activiteiten zijn er vrijwilligers/peers geworven om de sociaalverpleegkundigen te ondersteunen bij de outreach-activiteiten. In 2009 is het chatproject voortgezet, waarbij mannen die seks hebben met mannen via chat worden geïnformeerd over soa en hepatitis B,. De uitvoering is wat laat op gang gekomen omdat de zogenoemde peer die in 2008 was ingezet, niet meer beschikbaar was. Na werving van een nieuwe peer, is er vanaf juni weer een aantal uren per week via de chat vragen beantwoord met betrekking tot soa en hepatitis B. De meeste vragen gingen over onbeschermde orale seks. 24 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

26 Dit jaar is er voor het eerst ook getest op soa s tijdens een outreach-activiteit. Op het Midzomergracht- festival in juni 2009 is er een inloopspreekuur geweest waar mannen die seks hebben met mannen zich konden laten testen op chlamydia, gonorroe, syfilis en hiv Het spreekuur vond plaats in het theater aan de werf in Utrecht. Er zijn in het totaal tien mannen getest en er is één chlamydia besmetting gevonden. Zoals gebruikelijk kon men ook gevaccineerd worden tegen hepatitis B. Jongeren Lang leve de Liefde Lang Leve de Liefde is een effectief lespakket voor het voortgezet onderwijs over seksuele gezondheid. Onderwerpen die aan bod komen zijn relaties, grenzen stellen, normen en waarden en veilig vrijen. In 2009 is een start gemaakt met het trainen van docenten in gebruik van dit lespakket en het geven van relationele en seksuele vorming op school. Docenten van drie scholen zijn in de regio Midden-Nederland getraind. Week van de Lentekriebels In 2009 deden 26 scholen uit de regio Midden Nederland mee aan de landelijke projectweek over relaties en seksualiteit voor het basisonderwijs, de Week van de Lentekriebels. Ook werd er op 3 scholen een ouderavond verzorgd door GGD Midden Nederland. Rubbers on- informatie via apotheken Alle apotheken in de regio zijn benaderd voor het Rubbers on,-project. Deelnemende apotheken krijgen van de GGD en materiaal om mee te geven aan meisjes die voor het eerst anticonceptie komen halen. In 2009 zijn informatiepakketjes naar apotheken verstuurd. You vs Soa, soapreventie op het ROC Dit project van de GG&GD Utrecht dat in 2007 is gestart is ook in 2009 voortgezet. You vs soa is een project dat zich richt op jongeren van het ROC. In het project wordt voorlichting over veilig vrijen, condoomgebruik en het belang van vroegtijdige opsporing gecombineerd met een test op chlamydia. In 2009 hebben studenten (73 klassen) op twaalf ROC-locaties voorlichting gehad. Van deze studenten hebben 532 zich laten testen op chlamydia, waarvan 13 studenten positief zijn bevonden (2,4%) en behandeld. Week van de Liefde De Week van de Liefde is een educatief project voor het jongerenwerk over verliefdheid, liefde, relaties en seksualiteit voor jongeren van 12 tot 25 jaar. Als start van de week werd de nacht van het condoom georganiseerd. In Amersfoort, Zeist en Utrecht gingen teams de straat op om jongeren te vragen of ze een condoom bij zich hadden. Zo ja dan maakten ze kans op een prijs die door Soa Aids Nederland werd uitgeloofd, zo niet dan kregen ze een gratis condoom. In Utrecht zijn 190 jongeren aangesproken. Waarvan 175 geen condoom op zak hadden. In Zeist 153 jongeren waarvan 145 zonder condoom. 25

27 f In Amersfoort zijn op vrijdagavond en zaterdagmiddag, 160 jongeren aangesproken. In zes plaatsen heeft het jongerenwerk meegedaan aan de Week van de Liefde door een week lang activiteiten te organiseren met als thema relaties, verliefdheid en seksualiteit. Sense Sense is een landelijke project waarbij jongeren tot 25 jaar informatie en advies kunnen krijgen over veilig vrijen en seksualiteit in het algemeen en soa, anticonceptie, (ongewenste) zwangerschap, loverboys, homoseksualiteit en seksueel geweld in het bijzonder. Die informatie verkrijgen ze via de website en tijdens spreekuren in de regio Ook kunnen jongeren terecht met vragen over het eigen lichaam en relaties. In de regio Utrecht zijn spreekuren opgezet bij locaties van de GGD in Amersfoort, Nieuwegein, Utrecht (2 spreekuren, waarvan 1 op een ROC) en Veenendaal. Op de spreekuren in Nieuwegein en Amersfoort werd er ook gescreend op soa s (chlamydia, gonorroe, hiv en syfilis. Om te werken aan de naamsbekendheid van Sense zijn er veel PR activiteiten geweest, zoals toiletreclames en een campagne via google. Daarnaast is er bij verschillende outreach-activiteiten aandacht aan Sense besteed (o.a. festival Take Care, introductiedagen van de Hogeschool van Utrecht). Verder is in december 2009 de Sense-promotietoer langs scholen met de theatergroep Kapok van start gegaan. Door middel van korte sketches werden leerlingen geïnformeerd over Sense. Prostituees Het grootste deel van de prostitutie in de stad Utrecht betreft raam- en straatprostitutie. De prostituees daar worden op twee manieren met informatie bereikt. De voornamelijk drugsafhankelijke prostitutie aan de Europalaan wordt bereikt door het Huiskamer Aanloop Prostituees (HAP) en de raamprostitutie aan het Zandpad en de Hardebollenstraat door de GG&GD én het HAP. Op het Zandpad staat de voorziening De Brug, die permanente huisvesting biedt aan de activiteiten van het HAP op het Zandpad. Eenmaal per week is er een spreekuur voor vrouwen die aan het Zandpad werken. Het HAP geeft voorlichting over veilig werken en biedt onderzoek naar soa. Naar schatting zijn er op dit moment tussen de 850 en 900 vrouwen werkzaam in de vergunde prostitutie. Een steeds groter aantal vrouwen dat in Utrecht in de prostitutie werkzaam is komt uit het buitenland. Ongeveer 30% van de vrouwen aan het Zandpad is afkomstig uit Latijns-Amerika. Om ook deze vrouwen te bereiken wordt gebruikt gemaakt van een voorlichter in de prostitutie (VIP) met dezelfde taal en culturele achtergrond. De Utrechtse raamprostitutie wordt bezocht door een sociaalverpleegkundige met een verpleegkundige van het HAP of de VIP. Het zandpad is tien maal bezocht, de clubs in stad Utrecht drie maal. De vrouwen op de Europalaan en aan de Hardebollenstraat zijn beiden ook drie maal bezocht. Verder zijn er in samenwerking met het HAP gedurende drie avonden op de Europalaan en het Zandpad zogenoemde klantenacties geweest waarbij de klanten werden voorgelicht in en rond hun auto s. Dit zijn er twee minder dan vorig jaar. Deze zijn afgelast in verband met een gevoel van onveiligheid naar aanleiding van een aantal incidenten die hadden plaatsgevonden. 26 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

28 Vanuit GGD Midden Nederland zijn er zeven seksclubs bezocht, een parenclub en een adres voor escortjongens. Deze zijn allen door twee sociaalverpleegkundigen bezocht. De verpleegkundigen gaven ivoorlichting over veilig seksueel gedrag, beantwoordden vragen en wezen op het belang van het testen op soa s. Verder zijn er hepatitis B vaccinaties gegeven. Op een adres voor escortjongens is er ook getest op soa s (chlamydia, gonorroe, hiv en syfilis). Het was voor het eerst dat we op locatie testten. Er zijn vijf jongens getest, waarvan er twee soa s hadden opgelopen. Eén had hiv, syfilis en chlamydia en de ander had syfilis. Alleen het adres voor escortjongens is twee maal bezocht. Testen hebben we overigens maar één keer gedaan. Swingers Om swingers te informeren over de website zijn er kaarten uitgedeeld in parenclubs, op de kamasutrabeurs en bij swingfeesten. Verder is er dus een parenclub bezocht (zie alinea hierboven) en is er een voorlichtingsbijeenkomst geweest over veilig vrijen bij de Swingers funclub. Allochtonen Allochtonen vormen een specifieke doelgroep als het gaat om soa- en hiv-voorlichting. Binnen sommige migrantengroepen bestaat een verhoogde kans op soa. Daarnaast bereiken de reguliere preventiecampagnes allochtone groepen minder goed door taal en cultuurverschillen. Eén van de activiteiten van de GG&GD, het project Voorlichters Eigen Taal (VET), richt zich op het werven en trainen van migranten, die vervolgens in de eigen taal voorlichting geven over soa, aids en veilig vrijen. Om allochtonen te bereiken werkt de GG&GD met name outreachend. Zo worden individuele gesprekken gevoerd en groepsvoorlichtingen gehouden in theehuizen, hangplekken, moskeeën en de prostitutiezone. In het laatste geval richten de activiteiten zich op de klanten. Bij een aantal grote evenementen is er aandacht gevestigd op onder meer soa en middelengebruik. Bij veel van deze activiteiten wordt gebruik gemaakt van de inzet van VETC ers. In totaal zijn er ruim mensen bereikt door deze activiteiten. In 2009 is namens beide GGD en een gezamenlijke subsidie aanvraag ingediend bij het RIVM om de seksuele gezondheid van allochtonen in de regio Utrecht te verbeteren. Daarbij is ingestoken op het bereiken van de allochtone jongeren via de ROC s. In 2010 laat het RIVM weten of deze subsidie wordt toegekend. 27

29 bi medewerkers medewerkers soa-poli umc Vigfús Sigurdsson Petra Eland Feiko Rijken Andy Kusuma Onno ten Berge Inge Haeck Hoo Yin Lam Peter Lee Lauri Masthoff Dorothee Schijf Elmer Schilderman Jeremy Heshof Jos Heijnen Ans Brendel Femke van den Heuvel Annelies van Rossum Elly Doorn Els Pannekoek Lilian Figee Joke de Bruin Ineke van de Scheur Jolanda de Bruijn Elly Festen Natalie van Herk Yvonne van Hövell-Visser Mirjam Maas Petra Maas Corry Nieboer Suze van der Ploeg chef de policlinique unithoofd polikliniek dermatologie/venereologie arts dermatologie arts-assistent dermatologie arts-assistent dermatologie arts-assistent dermatologie arts-assistent dermatologie arts-assistent dermatologie arts-assistent dermatologie arts-assistent dermatologie arts-assistent dermatologie sociaal verpleegkundige GG&GD Utrecht sociaal verpleegkundige GG&GD Utrecht sociaal verpleegkundige GGD Midden Nederland sociaal verpleegkundige GGD Midden Nederland sociaal verpleegkundige GGD Midden Nederland senior verpleegkundige senior verpleegkundige senior verpleegkundige administratie administratie/receptionist receptionist receptionist receptionist receptionist receptionist receptionist receptionist receptionist gg&gd utrecht, afdeling infectieziekten & hygiëne, unit soa/aids Angela van der Putten Marjan Potze Koen Hulshof Thera Knopperts Lily van Neer Tamara Rosenbach Marja Langevoort Debby Oostrom Anne-Marie de Jong afdelingshoofd I&H unithoofd soa/aids arts infectieziektebestrijding programma-medewerker soa/hiv programma-medewerker soa/hiv sociaal verpleegkundige GG&GD Utrecht senior beleidsmedewerker secretariaat management assistent 28 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

30 gg&gd utrecht, afdeling gezondheid & zorg, unit epidemiologie en informatie Jessica Bouwman epidemioloog gg&gd utrecht, afdeling gezondheid & zorg, unit gezondheidsbevordering Hamid Ouali functionaris gezondheidsbevordering in eigen taal en cultuur ggd midden-nederland Judith Ludding Marja van Rooijen Edith Kuiper Mieke Doesburg afdelingshoofd AGZ sectiehoofd infectieziekten en soa GVO-functionaris GVO-functionaris 29

31 bii telefonische triage soa screeningsspreekuur Graag verzekeringspapieren en legitimatie meenemen Voorafgaande aan het onderzoek 6 weken geen antibiotica gebruikt! Mannen: 1 uur voor onderzoek niet plassen! Heeft u op dit moment klachten Ja Nee Bent u door iemand gewaarschuwd? Ja spreekuur arts Nee Vraag aan mannen: Heeft u seksueel contact gehand met mannen? Ja Nee Heeft u te maken gehad met de volgende situaties? onveilige wisselende contacten betaald seksueel contact (de afgelopen 3 maanden) Ja Nee Heeft het risico contact korter geduurd dan 3 weken geleden plaats gehad? Ja afspraak uitstellen tot na 3 weken Nee Wilt u zekerheid m.b.t. de syfilis en HIV uitslag? (Het is dan belangrijk dat het risico contact 3 maanden of langer geleden plaatsvond) Ja afspraak uitstellen tot na 3 maanden Nee Heeft u de laatste 6 weken antibiotica gebruikt? Nee Ja afspraak maken 6 weken na laatste antibiotica gebruik Mannelijke patiënten verzoeken een uur voor het onderzoek niet te plassen (voor het onderzoek is urine nodig) afspraak maken voor screening spreekuur 30 j a a r v e r s l a g s o a - b e s t r i j d i n g

32

33