De toekomst van verzekeren

Transcriptie

1 Ruud Braams (moderator) Directeur consultancy Struijs Employee Benefits Wat is de toekomst van de zorgmarkt? Wat zijn de ontwikkelingen binnen de zorg- en inkomensverzekeringen? Wat is de zin of onzin van arbeidsgerelateerde zorg, ofwel: gezondheidsmanagement? In Ziekte en Verzuim had een discussie met zeven grote verzekeraars. Tekst: Carmen Pierik 10% van het BNP gaat in Nederland naar de zorg. Bij onveranderd beleid zou dat in % zijn. Met de huidige kostenstijgingen bereiken we dit niveau al vóór Wat is jullie verwachting? Pierre: Ik verwacht ook dat de stijging doorzet. Door de vergrijzing consumeert Nederland steeds meer zorg. Ook ontwikkelen we steeds meer technieken. Daar willen we allemaal van profiteren. We moeten keuzes maken hoe we dat gaan betalen. In Nederland vinden wij dat zorg voor iedereen toegankelijk moet zijn. Dan moet je net als bij de basisverzekering de kosten over iedereen verdelen en dat is onbetaalbaar! De overheid jojoot nu teveel met het basispakket. Ik voorzie een verkleining van het basispakket om de solidariteit erin te houden. Overigens snap ik niet dat werkgevers zich niet inhoudelijk bemoeien met de samenstelling van het pakket. Zij betalen maar liefst 50% van de totale kosten! Ivo: Gezondheid moet de hoogste prioriteit zijn voor de doorontwikkeling van ons welvarende land. Dat kost geld. Het gaat er ook om dat we de logistieke inefficiency van het zorgaanbod aanpakken. Als er dan toch een stijging is van 14%, dan is dat het gevolg van een goede gezondheidszorg voor een grote groep ouderen. Jeroen: De mate waarin zorgkosten stijgen is lastig te voorspellen. De stijging van welvaartziekten als diabetes en overgewicht beïnvloeden dit sterk. Hoe kun je daar invloed op uitoefenen? Onze zorgkwaliteit - de effectiviteit - is behoorlijk goed, maar de efficiency kan beter. De hamvraag is: kunnen we uit solidariteitsprincipe de kosten over iederéén verdelen? Als burger moeten we ons goed realiseren dat we voor zorgkosten hoe dan ook betalen, direct of indirect. Maarten: Hoe welvarender de bevolking, hoe meer investeringen in gezondheidsinnovaties. Mensen leven hierdoor langer, logisch dat zorgkosten stijgen. Premiebetalers, zorgverzekeraars en zorgverleners zijn zich aan het herpositioneren. Die resulteert op termijn in inefficiency. Hoe komen we tot een marktmodel met meer efficiency? Jeroen: De gezondheidsmarkt is niet makkelijk te vergelijken met normale markten. Als jij iets mankeert, dan wil je het liefst een behandeling naast de deur, ongeacht de kosten. Pierre: Ik geloof wel degelijk in Nederland als zorgmarkt maar dan voor specialismen. Niet voor spoedeisende hulp. Mensen zijn ook bereid om naar Duitsland te gaan voor ingewikkelde ingrepen. Het is onze rol de consument te wijzen op die vormen van electieve zorg en de kwaliteit daarvan. Transparantie creëren doet meer voor marktverschuiving dan wat we nu doen met de basispremie. Dus iedereen zegt: laat mensen zelf kiezen voor aanvullende pakketten en hol het basispakket uit? Pierre: Uithollen klinkt zo negatief. Er zijn 12

2 Pierre de Rooij Ivo van Dijk Maarten Aarts Jeroen Kuijlen Directeur Zorg & Inkomen Adjunct-directeur Manager Marktbewerking Directeur Commerciele Ohra en directeur Zorg Ziektekostenverzekeringen Collectief van Menzis Zaken van CZ en OZ van de Delta Lloyd Groep van De Amersfoortse zorgbedrijven Verzekeringen en Fortis best keuzes te maken zonder de solidariteit van het basisstelsel aan te tasten. Maar dan met een kleiner pakket. Maarten: Een solidair stelsel willen we allemaal, maar dan wel individueel gericht. Want ook de individualisering is een trend naast vergrijzing. Prijs blijft toch belangrijk. Men kijkt veel meer welk aanvullend pakket interessant is en wat uit het basispakket kan. Jeroen: Ik verwacht geen wilde wisselingen van de consument de komende jaren. De prijsverschillen zijn zo marginaal. Mensen kiezen liever voor iets meer risico dan een duur aanvullend pakket. Pierre: De link met inkomensverzekeringen gaat steeds meer komen waarbij werkgevers gaan bijdragen aan aanvullende pakketten. Jeroen: Klopt, maar dan alleen nog maar door grote werkgevers en die kiezen meestal voor eigenrisicodragerschap. Voor het MKB zou dit wel interessant zijn. Pierre: Daar ben ik het niet mee eens. Veel werkgevers proberen werknemers juist te stimuleren een aanvullend pakket te kopen met fysiotherapie. Zo krijgen ze dure arbeidsgerelateerde zorg - via werkgever of arbodienst - via een zorgverzekering gedekt. Iedereen weet dat de curatieve zorg in Nederland inefficiënt is, maar men is als de dood dat de verzekeraar straks bepaalt wat er gaat gebeuren binnen de ziekenhuizen en wat wordt vergoed. Ivo: Ik vind dit een overdreven angst. Er zijn weinig verzekeraars van plan om op de stoel van de arts te gaan zitten. Verzekeraars, artsen, burgers: allen hebben een rol bij het realiseren van efficiency. Zolang we de discussie uit angst voeren, komen we geen stap verder. Is die angst niet reëel dan? Soms vergoeden Menzis en CZ alleen de goedkopere medicijnen. Dan voed je toch die angst? Wie betaalt bepaalt? Jeroen: Merkloze medicijnen leveren de arts wel incentives op. Maar we gaan nooit en te nimmer op de stoel van de arts zitten en hem vertellen wat hij moet voorschrijven. Wij willen een intermediair zijn voor de consument, hem leiden door het lastige speelveld van de zorg. We proberen met een ziekenhuis die inefficiënties te beïnvloeden, maar gaan het nooit overnemen. Wij willen curatieve zorg niet sturen, zie het meer als beïnvloeden. Zorgverzekeraars hebben in 2006 fors verlies geleden. Wat gebeurt er als verzekeraars weinig invloed hebben op uitgaven van zorgverleners? Hoe ga je verliezen compenseren? Jeroen: Eerst kijken naar de oorzaken. Als de zorginkoop bijvoorbeeld niet goed gaat, vragen we de overheid om de ziekenhuisbudgetten te verhogen. Beperken van de pakketten is een alternatief. Ivo: Alle verzekeraars zijn op zoek naar verbetering van die zorginkoopfunctie. Daar heb je markt voor nodig en die is er nog onvoldoende. Als de consument efficiënte zorg wenst tegen een acceptabel tarief, heeft dat consequenties voor de premie. Dat is de prijs die we betalen voor goede gezondheidszorg. Verzekeraars gaan steeds meer sturen op efficiency. Ziekenhuizen vergelijken elkaar >> pagina 14 >> >> 13

3 >> pagina 13 >> >> Ruud Braams (moderator) onderling. Er ontstaat meer concurrentie. Uiteindelijk kom je dan misschien tot die 80% vrij onderhandelbare zorg. Jeroen: Een goede ontwikkeling is dat naast verzekeringsmaatschappijen ook zorgverleners en patiëntenorganisaties bezig zijn met het verbeteren van de zorg. Neem de ranglijstjes in kranten over zorgkwaliteit. Ongeacht de relatieve waarde van die lijstjes, je wilt als ziekenhuis toch niet onderaan staan! Resumerend: iedereen onderschrijft een toename van de zorgkosten door verschillende oorzaken. Er komt straks een scheiding in de basisverzekering en bepaalde soorten zorg die we zelf moeten betalen. De huidige basisverzekering blijft in grote mate voorlopig wel overeind staan. Verzekeraars proberen te sturen op de inefficiency in de zorg maar zijn niet leidend. Efficiency bereiken zorgverleners onder meer door te specialiseren. Nu naar de collectivisering van de markt. De verwachte vlucht van individuele naar collectieve zorgverzekeringen valt tegen? Pierre: Naast de opkomst van gelegenheidscollectiviteiten - puur op basis van voordeel - zijn er de bestaande collectieve werkgeversverzekeringen. Oorspronkelijk bedoeld voor zorg, maar nu ook aangevuld met inkomen en verzuim. De trend naar collectief gaat verder. Maarten: Met het invoeren van de basisverzekering ging men voor de laagste prijs. Zelfs de collectieve verzekering van de plaatselijke speeltuinvereniging kreeg de voorkeur boven het werkgeverscollectief, als die eerste goedkoper was. Omdat de prijsverschillen nu minimaal zijn, verwacht ik een shake-out bij die gelegenheidscollectiviteiten. Een werkgeverscollectiviteit heeft gewoon meer toegevoegde waarde. Ivo: Werkgevers zijn niet gebaat bij al die gelegenheidscollectiviteiten waar hun werknemers in zitten zonder dat ze sturing hebben op de dekking. Zij hebben er belang bij om in één hand toegevoegd zorgaanbod en reductie van verzuimkosten te organiseren. Door de toenemende druk op de arbeidsmarkt is een goed werkgeverscollectief een employee benefit. Collectiviteit draait dus niet alleen om prijs, maar vooral om inhoud. Wat is nu die link tussen verzuim en zorg? Ivo: Voor het verlagen van verzuimkosten, is het noodzakelijk dat de toegang tot zorg goed werkt voor àlle werknemers van het bedrijf. Een werkgever wil dat zijn werknemers goed verzekerd zijn voor bijvoorbeeld fysiotherapie. Zijn werknemer moet snel bij de fysio terechtkunnen. Die moet hem beter maken maar ook weer snel aan het werk helpen. Een taxi voor het halen en brengen, investeren in werkplekverbetering ter voorkoming van RSI en dergelijke. Pierre: En die zaken zijn goed uit te breiden met re-integratie en preventie. Die werkgever die gezondheidsmanagement een integraal onderdeel maakt van zijn beleid, zet échte stappen. Denk aan een PAGO, een health check en een werkplekonderzoek. Mensen worden zich zo bewust van bepaalde risico s en dat zorgt voor daling van het verzuim. Jeroen: De vraag is of je met dat soort zaken de bewustwording bij werknemers en werkgevers verandert. Een aantal werkgevers is daar terughoudend in. Door dergelijke onderzoeken kan namelijk het idee ontstaan van: Ik heb iets! Je moet een onderscheid maken tussen ziektekosten en verzuim. Verzuim gaat veel meer over gedrag van werknemer en werkgever. Wij stappen veel meer uit die medicalisatie, naar aspecten waar je wél invloed op kunt uitoefenen. Zoals beïnvloeden van het gedrag, door een werkgever of werknemer daarop aan te spreken. Pierre: Ik heb moeite met dat bestraffende 14

4 In In Ziekte en en Verzuim: Reïntegratie Discussie Pierre de Rooij, Ohra, Delta Lloyd Ivo van Dijk, De Amersfoortse Verzekeringen en Fortis vingertje. Het gaat juist om die integrale benadering. Als een leidinggevende op de eerste verzuimdag geen contact opneemt met een zieke werknemer, is hij de meeste winst al kwijt. Een werknemer moet voelen dat het niet om controle gaat, maar dat zijn leidinggevende echt begaan is. Jeroen: Het is nog steeds niet aantoonbaar wat preventie oplevert. We moeten verzuim en medische aspecten veel meer landelijk bespreekbaar maken. De collectiviteit meer inhoud geven. Bied werkgevers een soort vangnet, waarin werknemers in de bouw met fysiotherapeutische klachten, en werknemers in de zakelijke dienstverlening met psychologische klachten terecht kunnen. Een werkgever betaalt zich blauw aan een arbodienst, een bedrijfsarts doet het ook niet gratis, en dan betaalt hij ook nog eens die 6,5% verplichte werkgeversbijdrage aan de basisverzekering. Kan dat niet efficiënter en goedkoper?, vraagt hij zich terecht af. Ivo: Het MKB verzekert zorg en verzuim meestal in één hand om af te zijn van het eigen risico. Rekenvoorbeelden wijzen uit dat die combinatie veel voordeel oplevert. Een mooi voorbeeld is de dekking voor versnelde diagnostiek binnen deze combinatie. Hoe eerder een aandoening bij iemand wordt vastgesteld, hoe eerder hij behandeld kan worden. Daarmee daalt het verzuim. Maarten Aarts, Menzis Jeroen Kuijlen, CZ en OZ veranderen - hoe houd je ze dan in beweging? Initiatieven als stoppen met roken hebben ook niet altijd een blijvend effect. Jeroen: Ik voorzie dat werkgevers straks, net als bij de politie nu al gebeurt, harde eisen stellen aan werknemers over hun levenswijze. Als verzekeraar kun je samen met de werkgever programma s daaromheen bedenken. Verzekeraars doen eigenlijk nog te weinig aan preventie, klopt dat? Ivo: Er ontstaan steeds meer doelgroepinitiatieven. Kijk naar de chauffeurs- en bouwbranche. Deze initiatieven gaan vaak veel verder dan alleen fysiotherapie. Controle van houdingsaspecten ter voorkoming van klachten aan bewegingsapparaat bijvoorbeeld. Maarten: Bij preventie spelen twee lastige zaken: hoe bereik je de mensen die je wilt bereiken en - als je hun gedrag hebt kunnen Hoe zorgen we dat de rol van die werkgever minder passief wordt en wie gaat dat doen? Ivo: Als er iets meer rust is aan het front denk ik dat het besef bij werkgevers vanzelf komt. Werkgevers willen wel degelijk een verzuimverzekering aangevuld met hele goede re-integratieactiviteiten en toegang tot de zorgmarkt. Het is aan de verzekeraars om daar een goede oplossing voor te bieden en om deze adviesgevoelige producten op een goede manier over het voetlicht te brengen. >> pagina 16 >> >> 15

5 Pierre: Dat ligt helemaal aan de HR-functie binnen een bedrijf of dat besef groeit. Sommige partijen kopen ziektekosten in door een afdeling die ook de pennen inkoopt. Jeroen: Organisaties die sterk kijken naar kostenvoordeel zien in de combinaties een ontdubbelingsvoordeel. Je hebt ook organisatie die vanuit de employability gedachte deze zaken als toegevoegde waarde zien. Gaan de premies komende jaren stijgen? Ivo: Als de uitgaven van gezondheidszorg toenemen, gaan de premies stijgen. Je moet goed uitleggen aan de mensen dat het niet alleen de financiële huishouding van de verzekeraar is die bepaalt of de premie stijgt, maar vooral wat daarvoor uitgegeven wordt. Maarten: Mensen gaan het wel beter begrijpen. Ze zijn - onder meer door de invoering van de basisverzekering - meer bezig met hun gezondheid en de zorgpremie. Ik denk dat ze zich niet zoveel aantrekken van de premiestijging maar zich wel bewust zijn van de logica erachter. Tot slot Jullie visie is helder, al denken de zorgverzekeraars pur sang anders over de toekomst dan de zorg- en inkomensverzekeraars. Het voorkomen van medische kosten is een belangrijk issue voor de komende jaren, al is het niet gezegd dat er een koppeling komt met de WIA. Jullie zien een groeiend belang van de collectiviteiten, met name van die van de werkgevers. En de werkgevers zullen zich meer gaan buigen over de inhoud van hun collectiviteit, daar valt nog veel te halen. En als laatste; de zorgkosten stijgen nog steeds fors en de verzekeraars zullen deze kosten gewoon gaan doorberekenen in de premies. We kunnen dus premiestijgingen tegemoet gaan zien. Een uitgebreide versie van deze discussie vindt u op onze website: 16