Les Futailles Ligging en streek. Code : Bespreking : A.O.C Côte de Provence. Datum : Spreker : Patrick Vercammen 02/04/2002.

Transcriptie

1 Bespreking : Code : Spreker : A.O.C Côte de Provence Patrick Vercammen 5.1 Datum : 02/04/ Ligging en streek Pagina 1/9

2 Het wijngebied in de Provence is de oudste wijngaard van Frankrijk. Het dankt zijn bestaan aan de eerste Griekse nederzettingen langs de kust van de Middellandse zee. Het gebied, dat zich uitstrekt over de departementen Bouches-du-Rhône, Var en Alpes-Maritimes, heeft een totale oppervlakte van ha. Alle AOC's van de Provence samen, vormen één van de grootste wijngebieden van Frankrijk. Wijnbouw is sinds mensenheugenis zeer belangrijk voor dit heuvelachtige gebied, bezaaid met olijfbomen, oude dorpjes, en weelderige eigendommen. Voor de wijnboeren is dit het land van de zon, deze schijnt 3000 uren/jaar. Het regent zelden, doch als het regent is dit stormachtig en vijandig. Krachtige windvlagen en onstuimige regenbuien wisselen elkaar af. De topografie zorgt voor voldoende plekken beschermd tegen agressie van de Mistral. De gevarieerde gronden op de hellingen, of ze nu keiachtig of grindhoudend zijn, worden behoorlijk gedraineerd. Men heeft de Provence vaak verweten dat er niet meer geprofiteerd wordt van al deze gunstige omstandigheden, en mogelijkheden van het gebied, om grote wijnen te produceren, in plaats van weg te kruipen in rosé, die ofschoon aangenaam om drinken is. Wijngaarden komen voor vanaf Nice in het oosten tot in de Delta van de Rhône, in het westen. De namen van de verschillende appellations kunnen aanleiding tot verwarring geven. Côtes-de-Provence, de belangrijkste ligt hoofdzakelijk in het zuiden (tussen Toulon en Frejus) en beslaat ook nog op enkele kustpercelen nabij Marseille en rond Trets. Pagina 2/9

3 2. Geschiedenis Franse wijn werd in de Provence geboren. Het was hier, ongeveer 500 jaar voor de annexatie in 125v.C., door de Romeinen van deze Provincie, die ze "nostra provincia" (ons gebied) noemden, dat de eerste wijnstokken werden geplant en verzorgd, door de Fenisische en Griekse kolonisten. De Provence kende een bloeiperiode tijdens de middeleeuwen toen zijn wijn werd geschonken aan de tafels van pausen, koningen en edelen. In de 19de eeuw werd de Provence verplicht, zoals het grootste deel van het zuiden van Frankrijk, kwaliteit op te offeren aan kwantiteit ten gevolge van de druifluisplaag. De oude wijngarden op de hellingen werden verlaten ten voordele van de vlakkere terreinen, waar wijnstokken van mindere kwaliteit werden aangeplant. Er bleven evenwel enkele zones over waar traditie en kwaliteit konden worden gehandhaafd. Ze behoorden dan ook tot de eerste in Frankrijk die in de jaren 30' en 40' een AOC kregen. Dat waren Cassis en Bandol. De Provence is het land van de rosé bij uitstek, maar sinds 1975 geniet de rode wijn meer en meer belangstelling, omdat nieuwe wijnbouwers optreden die kwaliteit vooropstellen. Eléonore de Provence, echtgenote van Henri III, koning van Engeland, bezorgde de wijn uit de Provence bekendheid, net zoals Alienor d'aquitaine dat deed voor zijn wijn afkomstig uit Aquitanië (Gascoigne). Internationaal werden de wijnen uit deze streek vergeten. Slechts de laatste decennia worden ze herontdekt door het toerisme, en krijgen ze stilaan de erkenning die ze verdient. Vooral de roséwijnen, vrolijke op vaten gerijpte wijnen, symboliseren zomervakanties in het gezelschap van Provençiaalse gerechten. 3. Bespreking AOC. Een belangrijke bijdrage tot de grotere bekendheid is ongetwijfeld ook geweest de invoering van de Appellation Côtes de Provence Controlée. Deze status wekt immers vertrouwen bij de consument (terecht of onterecht, daar is best discussie over mogelijk). Maar het is een lange en moeizame strijd geweest om AOC te verwerven. In dit kader is vermeldenswaard de stichting van het Syndicat des Grand Crus des Côtes-du-Rône et des Côtes de Provence eind vorige eeuw. Grappig is dat deze twee gebieden nu zelden of nooit meer in één adem worden genoemd, maar toen schouder aan schouder streden. Weer een stap op weg naar de huidige situatie zetten de verenigde wijnbouwers van het departement Var (met als hoofdstad Draguignan) toen zij in 1931 gingen samenwerken om een betere bescherming van de herkomstaanduiding te bewerkstelligen. Na enig touwtrekken in de naoorlogse jaren mocht de Côtes de Provence vanaf 1955 de VDQS-status voeren. Ongeveer terzelfdertijd meenden achttien wijnbouwers dat hun wijnen een aparte onderscheiding verdienden. Zij riepen hun wijndomeinen uit tot "Crus Classés" en dat "Classé" heeft dan betrekking op het feit dat dit door het Insitut National des Appellation d'origine werd erkend. Dit alles bracht erg veel opschudding teweeg, want de overige wijnbouwers voelden zich zeer gediscrimineerd. De "Crus Classés" zijn altijd omstreden gebleven, temeer ook omdat er zich zeer goede, maar ook heel matige onder bevonden. Er werden later nog enige wijngoederen tot de "Cru Classés" toegelaten, waardoor het totaal op 21 kwam. Door de invoering van de appellation d'origine controlée in 1977 was deze toestand in feite achterhaald, maar een aantal van deze wijngoederen vermeldt nog altijd de kreet "Cru Classé" op het etiket. Pagina 3/9

4 De jaarlijkse productie bedraagt 2 tot 3 miljoen hectoliter, waarvan +-1 miljoen afkomstig is van de 9 AOC's. Alleen al in de regio Var, vertegenwoordigt wijn 45% van het agrarisch produkt, en omvat 51% van de oppervlakte. Net zoals in andere wijngebieden van de Midi, treft men hier een grote variëteit aan druivensoorten, namelijk 13. De Muskaatwijn die men hier voor de druifluiscrisis won, is vandaag verdwenen. Rosé en witte wijnen (zeldzaam, slechts 5% van de productie, maar vaak verrassend), worden overwegend jong gedronken. Men zou deze gewoonte misschien kunnen herzien, indien men minder strenge rijpingsmethodes zou toepassen. Tegenwoordig vindt men in de Provence een verbazend groot aantal robuuste, karaktervolle rode wijnen. De recente belangstelling voor rode wijn komt gedeeltelijk door dat mensen die nooit iets met de wijnwereld te maken hadden, bepaalde eigendommen overnamen. Rode wijn bereikt nu 35% van de productie van de côtes-de-provence, tegen 60% rosé, en 5% wit. Bepaalde rode wijn is ronduit goed en de aandacht waard. De wijnboeren weten gebruik te maken van de Provencaalse omstandigheden, maar ook van de "vreemde" aroma's van niet-autochtone druivensoorten. Ze wende de modernste technieken aan. De beste wijnen zijn bemoedigend en laten veronderstellen dat er later werkelijk grote rode wijn zal gemaakt worden. De rosé en de witte wijn worden beter naargelang de techniek wordt gemoderniseerd, maar de kwaliteit blijft onregelmatig. Een typische wijngaard in de Var. De wijnstokken staan er ogenschijnlijk wat ordeloos bij. Dit is inderdaad maar schijn en wordt veroorzaakt door de vrije groeiwijze van elke wijnstok afzonderlijk. In werkelijkheid staan ze netjes in het gelid Druivensoorten: (13 meestvoorkomende) Grenache, Syrah, Cabernet-Sauvignon, Cinsault, Carignon en Mourvèdre voor rode en rosé wijnen. Clairette, Rolle, Ugni Blanc, Bourboulenc, Sauvignon, Marsanne en Semillon voor witte wijnen. Pagina 4/9

5 3.2. Productie: Totale opp ha, waarvan ha = AOC en AO VDQS. Arme bodem, met veel kiezel. Voorkomende, gecontroleerde herkomstbenamingen: AOC Côtes de Provence: ha over 75 gemeenten. Is de belangrijkste AOC in dit gebied met een gemiddelde jaarproductie van hl. Er wordt ook coöperatief gewerkt. De appellation Côtes de Provence die voornamelijk bekendheid geniet om zijn droge fruitige roséwijnen (75% van de totale productie), produceert eveneens uitstekende rode wijnen (20%) die na een rijping van een jaar of 3, 4 uitstekend kunnen zijn. Er zijn ook droge witte wijnen (5%) die van grote kwaliteit getuigen. De bodem bevat vooral zand, kalk, leem, kristallijn, leisteen, kiezel en zandsteen. *Domain Ott is een van de belangrijkste wijnbouwers AOC Bandol: 1.410ha. De meeste rode wijnen (met minimum 80% mourèdre, rest syrah en grenache) kunnen maar verkocht worden na 18 maanden rijping op vat. De witte en roséwijnen na 8 maanden. Sterk parfum, krachtige smaak en diepe kleur. *Chateau de Pibarnon en Domaine Tempier zijn de 2 bekendste huizen AOC Cassis: 168ha. Havenstadje op 25km ten oosten van Marseille. Dit kleine gebied produceert wat rode en roséwijn, maar deze haalt zelden het niveau van de witte wijn, de specialiteit van Cassis. *Domaine du Bagnol, Clos Ste.-Magdalaine, Domaine de la Ferme Blanche AOC Bellet: Is een heel kleine wijngaard (31ha) die verscholen ligt tussen bloemkwekerijen. Op de heuvels rond Nice. Produceert wit, rood en rosé. *Chateau Bellet, Clot du Baille, Chateau de Cremat AOC Palette: De ongeveer 34ha worden ingenomen door slechts 2 producenten waarvan het Chateau Simone het belangrijkste is. Wit, rood en rosé. Domaine de la Crémande is meer bekend voor zijn witte wijnen AOC Coteaux d'aix en Provence: Tussen lavendel en garrigne, 3.452ha. Deze grote appellation van rode, rosé en witte wijn strekt zich uit in het oosten van de Provence. Nieuwe aanplantingen van Cabernet-Sauvignon hebben deze appellation verjongd, waardoor sommige rode wijnen de aandacht verdient. *Chateau Bas, Chateau Calissane Pagina 5/9

6 AOC Les Baux de Provence: Deze AOC van 23/04/1995 produceert net zoals de vorige herkomstbenaming wit, rood en rosé. 320ha op 7 gemeenten. De wijngaarden bevinden zich in de rotsachtige Les Alpilles rond het versterkte dorp Les Baux-de-Provence. *Mas de Gourgonnier, Chateau Romanin AOC Coteaux Varois: AOC sinds maart gemeenten, 1.865ha. Rode wijn om jong te drinken, wit en klassieke roséwijnen. *Chateau des Chaberts, Domaine du Deffends AOC Coteaux de Pierrevert: AOC sinds 1998, 376ha op 11 gemeenten. Lichte frisse wijnen. Deze (VDQS) ligt in een groot koeler gebied langs de Durance. Er wordt rode, rosé en witte wijn gemaakt. *Domaine Regusse is met 54ha het grootste van deze appellation Serveertips witte AOC's de Provence: Tussen 12 en 14 C serveren. Bij Provençaalse visgerechten en salades. Zachte kazen en lauwe geitenkaas, Foiegras, wit vlees en schaaldieren. Bij oosterse gerechten (persoonlijke tip) Topjaren: de grote jaren: 88, 89,90. De goede jaren: 91. Weinig info te vinden, slechts in het boek: "Franse wijnen, van Rebo/productions" (met dank aan Johan Janssens) heb ik hierover enige info kunnen vergaren. Pagina 6/9

7 4. Gedegusteerde wijnen: A *Chateau Calissanne: "Cuvee Prestige 1998" (Coteaux d'aix en Provence) *Prijs: 9,62, Wijnhuis "De Kok" uit Lier. *Druiven: Clairette en Semillon. *Frisse aromatische wijn. B C *Domaine La Blaque: "Reserve 2000" (Coteaux de Pierrevert) *Prijs: 9,67, Wijnhuis "De Kok" uit Lier. *Frisse witte wijn, kruidig, houtsmaak, wordt fruitiger na enige tijd. *La Vendage des Moines: "Vin de Pays des Alpes Maritimes 1998" (deze wijn komt niet uit één van de 9 AOC's. *Wordt gemaakt op het eiland St. Honnorat, voor de Azurenkust. De monniken van de abdij Lérius, gevestigd op het eiland St. Honnorat aan het einde van de 4de eeuw. Deze wijn wordt nog steeds gemaakt op de traditionele wijze. *Prijs: 19,78, Wijnhuis "Magnus" te Deurne. *50% clairette, 25% ugni blanc, 25% chardonnay. *volle complexe smaak. Evenwichtig en rond. Lekkere, unieke wijn. Pagina 7/9

8 D *Domaine Houchart: "Côtes de Provence 2000". *fris, fruitig jong, aangenaam wijntje. *Prijs: 5,76, "The Wine Shop", A12 te Wilrijk. *Druiven: ugni blanc, rolle. E F *Chateau Bas: "Pierres du Sud 2000" (Coteaux d'aix en Provence) *Prijs: 6,57, Vindemia Wijnimport, Meise *Evenwichtige, goed gestructureerde wijn. Kreeg een zeer goede notering in de gids van Bettane, en een A notering in de Standaard. *Chateau de Berne: "Cuvee Speciale 2000" (Côtes de Provence) *Prijs: 8,84, Firma Van Geyseghem, Tienen. (Bezocht kasteel te Frankrijk, 2001) *Druiven: 50% Semillon en 50% Rolle. *Houtsmaak, lange afdronk, gegrilde noten, aromatische wijn. Pagina 8/9