14-DAAGS T IJD S C H R IF T, G EW IJD A A N SC H E E PSB O U W, SCH EEPV AART EN HAVENBELANGEN

Transcriptie

1 S c h i p enw e r f 14-DAAGS T IJD S C H R IF T, G EW IJD A A N SC H E E PSB O U W, SCH EEPV AART EN HAVENBELANGEN ORGAAN VAN DE VEREENIGING VAN TECHNICI OP SCHEEPVAARTGEBIED DE CENTRALE BOND VAN SCHEEPSBOUWMEESTERS IN NEDERLAND HET INSTITUUT VOOR SCHEEPVAART EN LUCHTVAART HET NEDERLANDSCH SCHEEPSBOUWKUNDIG PROEFSTATION IN SCHIP EN WERF" IS OPGENOMEN HET MAANDBLAD DE TECHNISCHE KRONIEK 1 VIERENTWINTIGSTE ja a r g a n g Overnemen van artikelen enz. zonder toestemming van de uitgevers verboden 14 JUNI 1957 No. 12 t ^ a ó ó a e j i e r ó ó c k i p y Een uitermate fraai schip, zonder overbodige luxe / doch overigens in alle opzichten voldoende aan de meest moderne eisen, hield op 23 januari 1957 de officiële proeftocht. O p deze dag, die ongetwijfeld zowel bij de Holland Amerika Lijn als bij de bouwers van het schip de N.V. Dok- en W erf Mij. W ilton-fijenoord" in dankbare herinnering zal blijven gegrift, heeft H.K.H. Prinses Beatrix de doopplechtigheid verricht, een feit dat diepe indruk heeft gemaakt op alle genodigden j ' P pr p f ly l \ r \., 7 ' m a Ê m m w m vöor de^e exceptionele plechtigheid. W il vi Jj Officiële proeftocht Nadat de vele prominente genodigden, waaronder de ministers Luns, Cals, Hofstra, Staf en Suurhoff, de heer Pos, gemachtigd minister van Suriname, en vele leden van het corps diplomatique zich in de namiddag aan boord hadden begeven, arriveerde tegen 5 uur Prinses Beatrix met haar gevolg, de kapitein-lt. ter zee P. J. S. de Jong, adjudant van H.M. de Koningin, en mejuffrouw Mr. M. Meurs, particulier secretaresse der Prinses. H.K.H. werd op de kade ontvangen door de heren W. H. de Monchy en W. N. H. van der Vorm, directeuren der Holland- De doopplechtigheid door H.K.H. Prinses Beatrix

2 * '" -ïfe- SPINTAPSUNO <-?... TOPDEK. BRUGDEK. BOVEN - PROMENADEDEK. PROMENADEDEK. ALGEMEEN PLAN T.S.S. STATENDAM

3 C DEK D" DEK. n ** r I > [ d e > r 3 * r... ;..'.... J 1 «USL.fmj.ifJMA 1 rnrttwca

4 AANZICHT OP DE VLOER AANZICHT OP PLATFORMDEK INDELING MACHINEKAMER EN KETELRUIM DOORSNEDE OVER SPT. 9 0 GEZIEN NAAR ACHTERSCHIP PLATFORMDEK. 1. H.D. Turbine L.D. Turbine Hoofdcondensor Tandwielkast Hoofdcirculatiepomp Hoofdluchtejecteur Manoeuvreerstand Machine telegraaf Hoofdschakelbord Turbo generator H ulpluchtejecteur Sm.oliepomp turbogenerator Sm.oliefilter (Vokes) Sm.oliefilter (m agnetisch) Sm.olievoorw armer 16. Sm.oliepurifier Sm.olieaftaptank Sm.oliepomp Sm.oliekoeler S.O.S. pomp Injectiepomp drinkw ater D rinkwaterm engtank Lenspomp Sanitary pomp Zoutwaterhydrofoor Zoutwaterdruktank W asw aterfilter Waswaterhydrofoor W aswaterdruktank Waswaterpomp Drinkwaterpomp D rinkw aterfilter D rinkwaterhydrofoor D rinkwaterdruktank Condens.pomp turbogenerator Zout koelwaterpomp verdamper Verdamper Hulpcirculatiepomp V oedingwatertrimpomp Schone ballastpomp Vuile ballastpomp Condens.pomp A.C. condensor W armzoetwaterpomp A.C.set Koudzoetwaterpomp A.C.set Airconditioning set Zoutkoelwaterpomp A.C.set Lage druk voorwarmer & drainkoeler Condens.pomp L.D. voorwarmer Sewage tank Sewage compressor Hoofdcondensaatpomp Atm. draintank Brandbluspomp O ntluchtingsvoorwarmer Condens.pomp ontl. voorwarmer Hoofdvoedingpomp Havenvoedingpomp Luchtcompressor W erkluchtvat R egelluchtvat Ketelbord Ketel Observatie- en draintank Voedingpomp contaminated systeem Stoomontwikkelaar Lenswaterreiniger Brandstof trimpomp Stookoliepomp Stookolievoorwarmer Stookoliezuigfilter Stoomoliepersfilter Elek. opstookpomp Sprinklertank Sprinkler zeewaterpomp Sprinkler compressor Sprinkler zoetwaterpomp O nderwindventilator Sm.olie settlingtank Sm.oliedruktank Draaibank Slijpmachine Boormachine Condensor A.C.sets Luchtverhitter Res. gedistilleerdwatertank Z uig-trek-ventilator Persventilator ketelruim Nooddynamo aggregaat Persventilator machinekamer Zuigventilator machinekamer Brandstofsettlingtank Sm.olie voorraadtank Sm.olie aflooptank Zoetwatertank no. 9 Ketelvoedingwatertank Brandstoftank Vuile lenswatertank (B.B.) Brandstofovervloeitank (S.B.) Cofferdam Pakkingbuscondensor INDELING MACHINEKAMER T.S.S. STATENDAM

5

6 H J? y H1 mn m hm int mi«liiiriim ui SölS Vertrek s.s. Statendam voor de overdrachtsproefvaart De doopplechtigheid H.K.H. Prinses Beatrix wordt bij de doopplechtigheid door de heer W. H. de Monchy gefeliciteerd. Aan de andere zijde van de Prinses bevindt zich de heer C. J. A. van Daalen, oudste directeur van Wilton-Fijenoord en de Kapt.-Lt. t.z. P. J. S. de Jong, adjudant van H.M. de Koningin.

7 Kiellegging Amerika Lijn. Aan boord van de Statendam werd de Prinses verwelkomd door de kapitein, de heer C. Haagmans, en werden de directie-leden van Wilton-Fijenoord en commissarissen van de H.A.L. en Wilton-Fijenoord aan H.K.H. voorgesteld. De standaard der Prinses werd gehesen en het schip vertrok. Allereerst werden aan H.K.H. de verschillende zalen van het schip getoond en werd thee geserveerd. Bij die gelegenheid maakten de ministers en het corps diplomatique hun opwachting en vond voorstelling van een aantal gasten plaats. Tussen 7 en 8 uur werd een aperitief gebruikt en onderhield de Prinses zich met de aanwezigen. Te E uur verzamelde men zich in de eetzaal. Alvorens de maaltijd aan ving werd door H.K.H. de doop van het schip verricht. Niet zoals gewoonlijk door het breken van een fles gevuld met champagne tegen de scheepshuid, doch, in verband met het jaargetijde en de reeds heersende duisternis, in de eetzaal, waar H.K.H., daartoe uitgenodigd door de oudste directeur van Wilton-Fijenoord, de heer C. J. A. van Daalen, de champagne deed vloeien over de daar opgestelde scheepsklok, terwijl zij de woorden uitsprak: Ik doop u Statendam en wens u behouden vaart. De heer Van Daalen dankte de Prinses en bood H.K.H. een souvenir aan, zomede de zilveren bijl, waarmede het koord van de gongklepel werd doorgehakt, zodat deze voor de gongslag, die de doop bezegelde, werd vrijgegeven. De heer De Monchy richtte eveneens enige erkentelijke woorden tot de Prinses en bood H.K.H. ter herinnering de bokaal aan, waaruit de champagne voor de doop was gegoten. Tegen het einde van het diner vond de overdracht van het schip plaats. De heer Van Daalen wendde zich daartoe namens Wilton-Fijenoord tot de heer De Monchy, die de Holland- Amerika Lijn vertegenwoordigde. De heer Van Daalen uitte zijn vreugde erover, dat hij die dag het schip aan zijn reders kon aanbieden. Wel was de tijdige voltooiing van dit schip geen lichte taak geweest, gezien de korte tijd, die ter beschikking stond, de grote bedrijfsdrukte op de werf en de daaraan niet geheel beantwoordende personeelsbezetting, waarvan verdere aanvulling wenselijk is. De heer Van Daalen was dankbaar gestemd ten aanzien van allen, die het succes van die dag mogelijk hadden gemaakt, directie en andere heren der H.A.L., Lloyds, diverse autoriteiten, onderaannemers en hun personeel en de eigen mensen, die met enthousiasme dit grote werk hadden tot stand gebracht. De heer De Monchy aanvaardde de Statendam en betuigde zijn tevredenheid over het mooie schip. Hij prees o.a. de aangename verhouding tussen rederij en werf en wees er op, wat er zo al aan te pas kwam om een schip als dit in de vaart te brengen, vanaf het moment, dat de bouw overwogen wordt tot het moment van voltooiing. Nauwe samenwerking is daartoe onontbeerlijk. Ook de heer De Monchy gaf uiting aan zijn dankbaarheid tegenover alle betrokkenen. Nog sprak op geestige wijze minister Luns, die werf en rederij namens de Regering geluk wenste. De heer Luns merkte op, dat hij aanvankelijk had geaarzeld, bij afwezigheid wegens familie-omstandigheden van zijn collega van Verkeer en W aterstaat, hier te spreken, tot hij zich herinnerde zelf in zoverre bij zee en zeevaart betrokken te zijn, dat hij nog altijd de status van reservematroos-seiner van de Kon. Marine bezit, waarbij hij voor 26 jaren diende. De heer Luns kwam weer meer in de sfeer van minister van buitenlandse zaken, toen hij de Statendam een nieuwe trotse ambassadeur van Nederland noemde. Hij deelde mede, dat H.M. de Koningin het voornemen had de heer De Monchy op 24 maart, de geboortedag van admiraal Michiel de Ruyter, te begiftigen met de De Ruytermedaille in goud, een hoge en zeer zelden verleende onderscheiding.

8 Ter vervanging van de passagiersschepen Volendam en Veendam, welke respectievelijk in de jaren 1952 en uit de vaart waren genomen, verzocht de Holland-Amerika Lijn aan de Werf Wilton-Fijenoord een voorlopig plan te maken van een passagiersschip van ongeveer dezelfde grootte als beide uit de vaart genomen schepen. Dit plan zou als basis moeten dienen voor onderhandelingen over de bouw van een nieuw groot passagiersschip. De gedachten gingen uit naar een schip met een snelheid van ongeveer 19 knoop, de diepgang zou in verband met het voornemen om het schip het grootste gedeelte van het jaar cruises te laten maken, waarbij vele havens met beperkte diepte bereikbaar moesten zijn, ongeveer 7,50 meter moeten zijn. Daar het schip overeenkomstig de voorschriften van de Nederlandsche Scheepvaart Inspectie gebouwd moest worden, zou de breedte bepaald zijn door de eis, dat met toepassing van een minimum hoeveelheid vaste ballast voldaan zou worden aan de gestelde eisen voor de stabiliteit in geval van lekworden. Na verschillende wijzigingen waarbij, ten gevolge van het opvoeren van het aantal passagiers dat voor een rendabele exploitatie noodzakelijk werd geacht, de oorspronkelijk vastgestelde lengte met ca. 8 meter werd vergroot met behoud van de oorspronkelijke breedte en diepgang, kon de uitwerking van de definitieve plannen in het najaar van 1953 ter hand worden genomen, zodat in november 1953 gelijktijdig met de opdracht voor het t.s. Dinteldyk aan de Werf de definitieve opdracht voor de bouw kon worden verstrekt. Beide schepen zouden ongeveer gelijktijdig gebouwd worden en wel naast elkaar in het grote bouwdok van de W erf van Wilton-Fijenoord. De toebereidselen tot de bomt van de Statendam Op 18 juni werd de eerste vlaksectie voor de Statendam in het bouwdok gelegd, op 12 juni 1956 kon het schip voor verdere af bouw aan de afbouwkade uit het dok gevaren worden. De eerste technische proeftocht werd gehouden op 15 en 16 december 1956 gevolgd door een proeftocht op 14, 15 en 16 januari De eerste reis naar New York werd op 6 februari 1957 aangevangen. De Statendam is het derde schip dat onder deze naam door de Fïolland-Amerika Lijn in de vaart is gebracht, de eerste Statendam, groot bruto register ton aanvaardde in 1898 haar eerste reis, in 1929 voltooide Wilton-Fijenoord het op de Werf Harland & Wolf gebouwde casco van de tweede Statendam, groot ruim bruto register ton, welk schip in 1940 door brand tengevolge van oorlogshandelingen in Rotterdam verloren ging. Opbomv der privé-badkamer secties Overzicht tijdens de bouw kort na de kiellegging Met de voorlopige ontwerpen waren reeds weerstands- en voortstuwingsproeven genomen in de sleeptank van het Nederlandsch Scheepsbouwkundig Proefstation te Wageningen, met modellen volgens de definitieve hoofdafmetingen werden de proeven afgemaakt waarbij voor diepgangen van 26'-0" en 24'-0" proeftocht- en bedrijfsprognoses werden gemaakt. Tegelijkertijd werd de gunstigste vorm en stand van de asbroeken vastgesteld. De schroeven, welke volgens een ontwerp van het N.S.P. zijn vervaardigd, zijn op cavitatie-eigenschappen onderzocht in de cavitatietank van deze instelling. In de windtunnel van het Nationaal Luchtvaart Laboratorium te Amsterdam is een boven-watermodel onderzocht om de meest gunstige vorm van de schoorsteen vast te stellen waarvoor de neerslag van rook en roetdeeltjes op de Promenadeen Sportdekken tot een minimum beperkt zou blijven. Daar in de achterzijde van de schoorsteen ook de af voer van de ven tilatielucht van de kombuizen is aangebracht, is gelijktijdig in de windtunnel onderzocht op welke wijze de open dekken achter de schoorsteen vrij van hinderlijke etenslucht konden worden gehouden. De bouw van de Statendam Met de bouw van de Statendam, eerst alleen bekend onder bouwnummer 753 en daarna onder de naam X-dam, werd op 18 juni in het bouwdok van Wilton-Fijenoord een aanvang gemaakt. In maart van datzelfde jaar werden de eerste w erk zaamheden verricht op de mallenzolder en toen de kiel aan de zuidzijde van het bouwdok gelegd werd, was ruim 1500 ton van het voor het schip benodigde materiaal bewerkt.

9 Kiellegging BOUW N 753 Stellmgiverk rondom het voorschip Uitdokking De bouw verliep voorspoedig. Reeds twee weken later werden de eerste secties van de dubbele bodem aan boord geplaatst en in begin augustus werd het eerste paneel van de huid bijgezet. In verband met de hoogte van de huid werd deze in twee secties boven elkaar uitgevoerd. Begin september kwamen secties van het onderste dek aan boord. Reeds in januari werd de vooraf gereed gemaakte sectie van de voorpiek met een gewicht van 46 ton aan het schip gemonteerd en in februari en m aart volgden respectievelijk het onder- en bovenstuk van de heksectie. De voorpiek was evenwel niet het zwaarste deel dat in één geheel geplaatst werd; secties van de dubbele bodem kwamen tot een gewicht van 51 ton. In maart was men ook aan de montage van het bovenste geheel doorlopende dek, het promenadedek, toe. Gedurende de

10 Plattegrond van binnen- en buitenkmtten touristenklasse wintermaanden werd buiten op de bouwplaats nogal wat hinder van de strenge koude ondervonden. Er werd besloten de Statendam op 12 juni 1956 uit het bouwdok te varen. De bouw verlangde eigenlijk nog een langere tijd in het bouwdok, maar in verband met de diepgang van het casco en de beperkte waterhoogte boven de drempel van de deur, die het dok afsloot, was deze datum noodzakelijk. 11 juni was het schip drijvende in de vaargeul van het dok en lag recht voor de uitgang. De volgende dag* werd het schip bij hoog water langzaam door de lieren van de drijvende bok Titan en met behulp van sleepboten door de opening van het bouwdok heengetrokken. Met ballast beladen wagens voor sectie-vervoer hadden aan BB en SB vastgemaakt om het schip recht boven de geul te houden. Dit alles was nodig omdat aan weerszijden van het schip bij de opening slechts een afstand van 22 cm vrij bleef. De operatie slaagde uitstekend en werd begunstigd door goed weer. Na het uitdokken werd de Statendam aan de afbouwkade gemeerd voor de verdere afbouw. Technische proeftocht Van 14 tot 17 januari 11. vond, onder zeer grote belangstelling, de technische proeftocht plaats van het nieuwe, grote passagiersschip voor de Holland-Amerika Lijn, welke uitstekend is verlopen en waarbij het fraaie schip ruimschoots aan de verwachtingen heeft voldaan. Tijdens de proeftocht bleek dat het schip nagenoeg trillingvrij is. De laatste nieuwigheden zijn bij de bouw toegepast. Het schip is praktisch geheel gelast, waardoor een besparing van % op het gewicht werd verkregen. De Statendam is uit gerust met de z.g. stabilisatievinnen, welke het slingeren tot een minimum beperken. Hoewel tijdens

11 Eetsalon lc Klasse de proeftocht het schip vrijwel niet heeft geslingerd, is de ervaring opgedaan met de Kyndam en Maasdam, dat de slingeringen van 20 tot 2 slagzij kunnen worden teruggebracht, waardoor het comfort voor de passagiers aanm erkelijk stijgt. Rederij en w erf zijn unaniem uiterst tevreden over de behaalde resultaten met dit op één na grootste schip van onze koopvaardijvloot (behalve de Willem Barendsz en de tankers). De inrichting is uitermate geriefelijk en voor deze inrichting werd de Nederlandse industrie in de gelegenheid gesteld te tonen tot w at zij in staat is. Als de Statendam volgeboekt is, bevinden zich 1388 personen aan boord, nl. 433 bemanningsleden, 84 eerste klasse passagiers en 871 passagiers in de toeristenklasse. De eerste klasse accommodatie bevindt zich op het brugdek (9 éénpersoonshutten en 1 tweepersoonshut) en op het boven-promenadedek (4 éénpersoonshutten en 29 tweepersoonshutten) waarvan 11 hutten m et pullmanbed. In de toeristenklasse vindt men op het hoofddek het A-dek, het B-dek en het C-dek 197 éénpersoonshutten, waarvan 195 met pullmanbed en 134 tweepersoonshutten, alle m et pullm anbed. Alle bovenstaande hutten zijn voorzien van eigen bad- of douchekamer. Op het B- en C-dek bevinden zich 20 éénpersoonshutten met pullm anbed, 7 tweepersoonshutten met pullmanbed en 4 tweepersoonshutten met elk twee pullmanbedden. Deze z.g. Atlantic Class3 -hutten zijn zonder eigen bad- of douchekamer. Aan boord hebben de passagiers te hunner beschikking: Op het boven-promenadedek een restaurant, de Drawingroom, de Club-Room en een bar. Op het promenadedek zijn verder voor de toeristenklasse aanwezig de Observatory met bibliotheek, de Lounge met kaartkamer, een bar, een rooksalon en nog enkele andere vertrekken. De eetzaal voor de toeristenklasse bevindt zich op het B-dek. Verder is er een theater op het C-dek en een kinderspeelplaats op het sportdek. Op het D-dek bevindt zich ook een zwembad. Verder treft men aan boord al die zaken aan die de verwende passagier, zeker de Amerikaanse passagier, verlangt. Er zijn kapsalons, een parfumeriewinkel, een radiostation met wachtkamer en spreekcel voor de passagiers, hospitalen voor passagiers en bemanning, met operatiezaal, spreek- en onderzoekingskamer, tandartskamer, een isolatiehospitaal voor besmettelijke ziekten, een roomijsfabriek, patisserie, koffiepantry, wijnbar, een wasserij met wasmachines, centrifuges, droogtrommel, overhemden- en boordenpers, enz., een drukkerij, een fotografie-werkplaats en w at dies meer zij. Er zijn verschillende belangrijke kenmerken van de inrichting der accommodatie, die de Statendam van andere schepen onderscheidt. H et promenadedek is met glas afgeschut over twee-derde van de lengte van het schip en bevat een aantal

12 appartementen, die werkelijk schitterend genoemd mogen worden. Het voorste compartiment met gebogen front, dat uitzicht heeft over het bakdek, wordt terecht het Observatorium genoemd. Achter dit Observatorium vindt men de Bibliotheek en de H.A.L. staat er bekend voor dat deze bibliotheek benevens de schrijfsalon prima is ingericht. Daarachter bevindt zich de Hoofdfoyer, met kaartkamer aan BB en wat bekend staat als de Ocean Bar aan SB. Dit is een groot appartement en wordt eveneens gekenmerkt door twee cirkelvormige constructies, één aan elk einde. Bij de lay-out van dit schip is knap gebruik gemaakt van cirkels en cirkelgedeelten. ^jfyutr oruirl r = 7 5 t = = f r Passagiersfait le Klasse Achter de foyer bevindt zich een zeer grote Lounge, waarvan de afmetingen alleen worden onderbroken door het ketelhoofd, dat door het allerachterste gedeelte loopt. Achter het machinekamerhoofd bevindt zich de grote pantry waarachter een zeer grote rooksalon met warande. De salon voor de toeristenklasse strekt zich over de gehele breedte van het schip uit vanaf de voorzijde van de bovenbouw tot aan het vooreinde van het machinekamerhoofd. De met glas afgeschutte promenade loopt naar achter voorbij de warande-rooksalon, alwaar men een open dekruimte vindt met een openlucht-zwembad. De bioscoop of schouwburgzaal bevindt zich hier beneden op het C-dek. Het is een afzonderlijk appartement met 332 z itplaatsen, een groot toneel en een projectie-cabine. Op het vóór- D-dek treft men nog een binnenzwembad en gym nastiekzaal aan. Over het algemeen kan worden geconstateerd dat in het gehele schip smaakvolle eenvoud werd betracht, welke men voornamelijk aantreft in de hutten van de toeristenklasse. Hier overheersen prettig aandoende lichte kleuren, zowel in de stoffering als bij de gebezigde gevarieerde houtsoorten. Passagiers ver blij ven A tlan tic klasse B-dek en C -dek Op het B-dek en C-dek bevinden zich 31 hutten welk tijdens de cruises voor het surplus aan bemanning worden gebruikt en op de regelmatige lijndienst als goedkoopste accommodatie kunnen worden verhuurd. Deze hutten zijn voorzien van wastafels en bezitten gemeenschappelijke toiletruimten. Alhoewel eenvoudiger van opzet dan de toeristenklasse, bieden deze wisselhutten nog een zeer geriefelijke accommodatie. Voor de vloerbedekking werd linoleum gekozen in lichte kleur. De bedden zijn hier 80 cm breed in de toeristenklasse 90 cm. De telefoons zijn afneembaar, terwijl de airconditioning door middel van panairs plaatsvindt. In totaal zijn er 31 hutten plaats biedend aan 77 passagiers. T oeristenklasse Bijgaande figuur geeft de plattegrond van twee buiten- en binnenhutten aan, waartussen de dwarsgang die zich bij de deuren der buitenhutten verwijdt. Aan de langsgang is deze afsluitbaar zodat de beide buitenhutten voor grotere gezinnen als één complex kunnen worden verhuurd. Uit de tekening blijkt, dat de buitenhutten in het algemeen beschikken over een badkamer met ligbad, wastafel en closet, terwijl de binnenhutten uitgerust zijn met een douche. Het getekende type kan als standaard worden beschouwd waarvan een zo groot mogelijk aantal is toegepast, waarvan slechts is afgeweken bij het vóór- en achterschip. Het aantal hutten is 3 31, plaats biedend aan 794 passagiers. Elke hut is van individual controlled airconditioning voorzien (thermostatische regeling) en bevat bovendien een fan. Bij de toilettafel en het schrijf meubel bevinden zich stopcontacten en een telefonische aansluiting, welke naar believen u itgeschakeld kan worden. Teneinde het plafond zo weinig mogelijk te onderbreken en de meestal sfeerloze verlichting vanuit het midden te vermijden werd voor de verlichting in hoofdzaak gebruik gemaakt van indirecte T.L.-armaturen: 1. Boven de poortbakken in een koofornament met sleuf voor het aanlichten der gordijnen. 2. Boven het schrijfgedeelte, gedeeltelijk ingebouwd in de bovenkast en afgeschermd door een geprofileerde perspex rand. 3. Boven de toiletspiegel in het plafond 2 Philips diepstralers met kopspiegellamp terwijl een wandlamp als aanvullende verlichting is toegepast. Elke kast is van een kast verlichting voorzien, werkend op microschakelaar. De zitmeubelen fauteuil, tabouret en toiletkrukje zijn bekleed met Vynide, gestoffeerd op schuimrubber in essen-uitvoering.

13 Eetzaal Touristenklasse Eerste klasse, Upper Promenade- en Boatdek Alhoewel het grootste gedeelte nl. 871 passagiers in de touristenklasse kan worden ondergebracht, zijn op het Upper Promenadedeck en het Boatdeck 43 hutten aanwezig voor 84 eerste klasse passagiers. De figuur op pagina 3 52 geeft de plattegrond van het standaardtype, waarvan echter, in verband met het plan, op vele plaatsen moest worden afgeweken. De standaardhut bevat een gescheiden zit- en slaapgedeelte. De bedden zijn los van elkaar gehouden. In het zitgedeelte is een bank met fauteuils geplaatst. Ook hier zijn de kasten zoveel mogelijk ingebouwd teneinde gladde wanden en daardoor grotere ruimtewerking te bereiken. De toilettafel bevindt zich tegenover de bedden. De spiegel wordt vanaf de zijden door Philinea armaturen verlicht. Evenals in de toeristen- en atlanticklasse zijn 5 kleurcombinaties toegepast elk met verschillende houtsoorten. De vloerbedekking bestaat uit een hoogpolig moquette tapijt. Alle eerste klasse hutten zijn buitenhutten. De badkamers van de tweepersoonshutten zijn iets ruimer bemeten dan die van de toeristen. Het bad is 160 cm lang. In een aantal hutten (18 stuks) is in verband met de beschikbare ruimte een zitbad toegepast. In de 9 éénpersoonshutten op het boatdeck zorgen Nijwabankbedden ervoor, dat de slaaphut overdag in een geriefelijke zithut kan worden veranderd. Recreatieruimte eerste klasse Op het Upper Promenadedeck zijn de recreatieruimten van de eerste klasse passagiers welke bestaan uit een Drawingroom (Lounge), Clubroom met aangrenzende Bar en een restaurant, plaats biedend aan 89 personen. De Drawingroom, gelegen op het Upper Promenadedeck, naar een ontwerp van Joost Schuil, is in de plattegrond in drie gedeelten onderverdeeld waarvan in het middengedeelte de dansvloer is geprojecteerd, terwijl de beide vleugels als ronde erkers zijn opgevat, waarin handgeknoopte tapijten van Han Polak. Tegen het gebogen wandgedeelte van de middenpartij werd het gobelin Angarium van Gisèle van Waterschoot van der Gracht geplaatst tegen een palissander achtergrond. De kastdeuren zijn bezet met decoratieve spiegels van dezelfde kunstenares, met motieven aan het gobelin ontleend, uitgevoerd in de ateliers van Tetterode te Amsterdam. Het plafond is bekleed met zacht groen Yynide. Voor de gebogen gesloten wandgedeelten in de erkers werd essen toegepast met metalen biezen waarop een verhoogd gedeelte van palissander. De overige wanden zijn in fraai getekend essen en palissander uitgevoerd. Yoor het moquette tapijt zijn twee kleuren gekozen. De Clubroom met Bar is dusdanig geprojecteerd, dat de bezoekers van de Bar eveneens het uitzicht op zee hebben. De

14 Gezicht in de eetzaal van de totmstenklasse scheidingswand wordt n.1. voor een groot deel geformeerd door een open bronzen plastiek van Han Rehm, die eveneens de beide reliefs tegen de wanden van de rookzaal uitvoerde. De eetzaal eerste klasse (U.P.D.), werd ontworpen door Carel Wirtz, die evenals de beide andere eerste klasse ruimten werd uitgevoerd door H. P. Mutters & Zn. te s-gravenhage. De gekozen materialen voor wanden en plafonds zijn noten en Vynide, voor de vloerbedekking moquette tapijt. De inkijk naar de pantry wordt gemaskeerd door een plastiek van Rudy Rooyackers van de vangst terugkerende vissers uitgevoerd in brons. Dienmeubelen en dressoirs zijn gelakt in kleur. Smoke room Verandah In verband met het gebruik op de cruises is deze ruimte in een sportieve sfeer gehouden. De metalen stoelen zijn besponnen met nylondraad. Het plafond is gelakt in twee kleuren. Tegen de achterwand is een linorelief geplaatst van Pieter den Besten, waarop de vijf werelddelen zijn uitgebeeld. De langswanden bieden gelegenheid voor het aanbrengen van posters van reisbureaux die van tijd tot tijd gewisseld kunnen worden. Library Zoals op de dekplannen is te zien werd de library geheel ingebouwd, waardoor voor de passagiers een bijzonder rustige ligging werd verkregen. De binnenramen, welke uitzien op de observatory zijn bezet met dubbel glas voor geluidwering. In deze ruimte is de bibliotheek ondergebracht evenals een drietal schrijftafels. De betimmering is uitgevoerd in Honduras mahonie in combinatie met ahorn, naar een ontwerp van H. van Tienhoven door De Nijs N.V. te Rotterdam, terwijl de tafelbladen in warerite werden gedecoreerd door Cuno van der Steene. De zaal werd in rustige kleuren gehouden. De stoffering werd geleverd door Convair te Amsterdam. Observatory Deze zaal ligt geheel op het voorschip en staat door middel van metalen hekken in verbinding met de vestibule, hetgeen een voordeel is voor de passage indien het show-buffet is opgesteld. Rond de kolommen werden leestafels geplaatst, terwijl een schrijftafel werd onder gebracht tegen het frontschot. H ierboven bevindt zich een relief van Nico Nagier, de ontdekking van Amerika, gestoken in notenhout en daarna in tonen van grijzen gepolychromeerd. De wanden zijn uitgevoerd in blank essen en vynide in lichte kleuren. Direct op de essen wand bracht Nel Klaassen een viertal decoraties aan, de vier winden, welke sterk werden geabstraheerd. De tafelbladen werden door Nel Klaassen en Nico Nagier gedecoreerd en zijn in warerite uitgevoerd. Voor de stoffering werd van wollen streepstof gebruik gemaakt van Convair te Amsterdam. Het tapijt in goudgeel en oud rose met kleine motieven werd geleverd door Gebrs. van den Brink in Hilversum. De verlichting vindt plaats door vele kleine lichtbronnen

15 Lounge Touristenklasse tegen het diagonaal onderverdeelde plafond en door wand- en staande lampen, welke door de N.V. Dam te Amsterdam werden geleverd naar ontwerp van H. van Tienhoven, die deze ruimte geheel verzorgde. De uitvoering was in handen van De Nijs N.V. te Rotterdam. Anteroom De anteroom is een voorruimte voor de rookzaal aansb-zijde. H et grote gobelin boven de lange bank aan de bron werd ontworpen door Nel Klaassen en uitgevoerd in het atelier de Knipscheer te Laren. De vloerbedekking is gedeeltelijk in rubber en handgeknoopt tap ijt van Kinheim uitgevoerd. De betimmering is in Kerasingo een Afrikaanse mahoniesoort met zeer fraaie tekening. Deze ruimte werd naar een ontwerp van J. Schuil uitgevoerd door H. Pander & Zn. te Leidschendam. Rookzaal Deze ruimte werd ontworpen door J. Schuil en uitgevoerd door H. Pander & Zn. te Leidschendam. De toegepaste houtsoort is geonduleerd mahonie van een zeer fraaie tekening. De wanddecoraties in ceramiek werden door Peter Roovers te Heijen ontworpen en uitgevoerd en stellen de jacht voor. Eveneens zijn van zijn hand de tafelbladen. Lounge Ontwerp H. van Tienhoven, uitvoering De N ijs. Deze zaal heeft een oppervlakte van 520 m2 en heeft zitplaats voor ca. 500 personen. H et niveau van de vloeren werd bij de raamwanden verhoogd, ten eerste om uitzicht over de zee te verkrijgen en ten tweede met het oog op de floorshows tijdens de cruises. De gehele zaal is belegd met D atap tapijt in verschillende kleuren, waarbij het motief hetwelk in het plafond werd gebruikt zich in het tapijt herhaalt. Teneinde een zo groot mogelijk aantal zitplaatsen te bereiken werden de meubelen zo ontworpen dat ze niet teveel ruimte innemen zonder concessies aan het comfort te doen. Voor de wanden werd palissander gekozen waartegen op enkele plaatsen versieringen in perkament met goud opdruk werden toegepast. De decoratieve voorstellingen zijn de vier jaargetijden naar ontwerp van Cuno van der Steene, uitgevoerd in ceram iek door Goedewagen te Gouda. Rond de döme bevindt zich een lichtkoof met neon sfeerverlichting, uitgevoerd door Philips. De gehele verlichting kan door trafos worden geregeld, ook door de pianist tijdens het dansen. De parketvloer is in drie houtsoorten uitgevoerd nl. teak, wenge en ahorn en werd geleverd door Bruijnzeel. Voor het m etaalw erk werd geanodiseerd aluminium in goudkleur toegepast. Voor de verlichting boven de dansvloer werden venetiaanse glaskelkjes gekozen, terwijl de eigenlijke dansverlichting in kleur door dubbel focusarmaturen in het plafond gebouwd w ordt bereikt. Bekledingsstoffen werden geleverd door Convair te Amsterdam, uit de ateliers de Haspel terw ijl de gordijnen uit Italië werden geïmporteerd. De wandkleden werden ontworpen en uitgevoerd door Ernée van der Linden- t Hooft.

16

17 Eetzaal toeristenklasse Deze zaal werd hoofdzakelijk in lichte tonen gehouden. Voor de betimmering werd eucalyptus gekozen, terw ijl de hoogtew erking van de zaal door het lichte plafond en de blauw geschilderde döme en verhogingen bij de lichtornam enten opm erkelijk kan worden genoemd. Opvallend zijn de grote glasmozaïeken langs de drie casingwanden, welke tropische landschappen voorstellen, uitgevoerd door Van Tetterode te Amsterdam, naar ontwerp van de glazenier Akkerm ans. Ook een abstracte metaaldecoratie van de hand van de te Parijs wonende N ederlander Cesar Domela N ieuwenhuis, u itgevoerd in verschillende metaalsoorten, verdient de aandacht. De zaal biedt plaats aan 5 30 personen. Het meubilair werd uitgevoerd in gebleekt essen en met drie verschillende kleuren Vynide gestoffeerd. Voor de vloer werden drie kleuren rubber toegepast, het gangpad in synthetische rubber. De gordijnen zijn van Italiaans Chintz, welke vanaf de achterzijde worden aangelicht. Het ontwerp is van J. Schuil en de uitvoering door De Nijs N.V. te Rotterdam. Ocean Bar De Ocean bar staat in verbinding met de vestibule en de lounge en dient dus tijdens grotere feesten als overflow voor een groot aantal passagiers. De geestige cartoons zijn op warerite en vynide aangebracht door Frans Haseveld. Voor de betimmering werd zw art gebeitst en in de nerf gekleurd essen gekozen. Tegen de wanden van de beide ronde nissen voor en achter zijn ronde banken geplaatst. De vloerbedekking welke oorspronkelijk in rubberbanen werd uitgevoerd zoals de foto laat zien, werd later gewijzigd in tapijt. De barinrichting werd verzorgd door W ilmeta. Het ontwerp is van H. van Tienhoven. Uitvoering De Nijs, Rotterdam. C ar droom Een gedeelte van deze ruimte wordt tijdens de cruises als cruise office gebruikt, waarbij schuifdeuren voor de afsluiting zorgen. De decoraties zijn gebaseerd op het gebruik van de ruimte en Cuno van der Steene ontwierp hiervoor een gobelin het kaartspel, geweven in de ateliers van Edward de Cneudt te Baarn. Aan de tegenover liggende wand en dus in het cruise office-gedeelte schilderde Riet Kooijman een wereldkaart op vynide met motieven welke aan de verschillende landen werden ontleend. De betimmering is uitgevoerd in eucalyptus met ahornbiezen, naar ontwerp van Van Tienhoven. De uitvoering werd verzorgd door De Nijs te Rotterdam. Z urm bad Het zwembad is gelegen op het D-dek en heeft een pool van 7 X 5 m, bezet met Venetiaans glasmozaiek in verlopende kleuren blauw om de kleur van het water te versterken. De bodem is belegd met glasmozaiek in golffiguren waartussen gedeelten die in zandkleur zijn gehouden.

18 Bruto inhoud ,33 reg. tons Netto inhoud ,45 reg. tons Aantal d ek k en... 9 Laadruim inhoud: gewone lading (balen) cub. ft. koellading cub. ft. Dienstsnelheid knoop Maximum vermogen... 2 X apk Aantal passagiers: eerste klasse toeristenklasse 868 to ta a l Bemanning totaal a a n ta l Touristenklasse buitenhut Eén der wanden is bezet met een glasdecoratie over de gehele breedte en hoogte van de hand van de glazenier Akkermans, een abstracte voorstelling gevend van submarine life. De kleedcabines voor dames en heren bevinden zich ter weerszijden evenals een turks bad, met de daarbij behorende massage en rustkamers. Het plafond heeft het verloop van het amphitheater van de cinema, die boven het zwembad is gelegen, waarin de schuine lijnen de lengte accentueren en is uitgevoerd in wit arbosite terwijl ook de andere kleuren in het bad licht en hygiënisch gehouden zijn. Banken en tafels in de observatoir zijn bekleed met glasmozaiek en hebben een eenvoudige decoratie in diverse kleuren. De ruimte is mechanisch geventileerd. Grote aandacht is besteed om het klotsen van het water bij slingerend schip zoveel mogelijk tegen te gaan. Onderwaterverlichting is aangebracht aan de twee lange zijden. De uitvoering geschiedde door De Lint N.V. te s-gravenhage naar ontwerp van architect C. J. Engelen. T heater Het theater is gelegen op het C-dek en biedt plaats aan 340 passagiers, waarvan een gedeelte is afgescheiden door lage wanden, hetgeen gereserveerd is voor 46 passagiers der eerste klasse, waarvoor aparte ingangen zijn geprojecteerd. In verband met de geringe hoogte en de mogelijkheid van het weerkaatsen der projectiestralen is het plafond in night blue uitgevoerd terwijl willekeurig geplaatste diepstralers voorzien van stervormige openingen een starlit hemel suggereren. Teneinde een rustige sfeer te bereiken, aangezien het theater ook voor godsdienstoefeningen zal worden gebruikt, zijn de kleuren in hoofdzaak goud-koningsblauw en anthraciet. Algemene gegevens De dekplannen geven een overzicht van de indeling van het schip, waarvan hieronder de voornaamste afmetingen en enkele algemene gegevens volgen: Lengte over alles Lengte tussen de loodlijnen 195,77 m 642'- 35/8" 176,24 m 578'- 2 5/%' Breedte op buitenkant spanten Grootste breedte gemeten over het 24,00 m 78'- 9" promenadedek 24,61 m 80'- 9" Holte in de zijde tot B-dek (schottendek) 10,15 m 33'- 3/g" Holte in de zijde tot H oofddek 15,83 m Sl'-ll1//' Holte in de zijde tot Promenadedek.. 18,50 m 60'- 83/$" Maximum diepgang... 7,92 m 26'- 0" Draagvermogen op deze diepgang.. ± 6000 tons Het langsaanzicht geeft een indruk van het uiterlijk van het schip, waarvan de hellende, iets gebogen voorsteven met de sterk uitwaaiende spanten in het voorschip, karakteristieke kenmerken zijn. Als gevolg van de uitwaaiende vorm is het open voordek vóór de opbouw zeer ruim, achter de opbouw loopt het dek door tot het achterste punt van het ca. 10 m overhangend kruiserhek. Het frontschot staat iets hellend en heeft een flauwe ronding met afgeronde hoeken in de zijden. Over de gehele lengte van de opbouw is het Promenadedek overgebouwd, aan de zijden steekt dit dek ongeveer 305 mm buiten de romp. De zijden van de scheepsromp staan verticaal zonder tumble home. De sterk uitwaaiende vorm van het voorschip boven de waterlijn werd gekozen om het schip goede zee-eigenschappen te geven, verwacht wordt, dat met deze vormgeving de stampbewegingen in zware zeegang zullen worden gedempt. Om de slingerbewegingen in zeegang te reduceren is het schip uitgerust met fin-stabilizers, welke vóór het ketelruim zijn aangebracht. Het schip is geconstrueerd volgens de hoogste klasse van Lloyd s Register voor een maximum diepgang van 7,92 m, enige boven-langsverbanddelen zijn met het oog op de vaart in de Noord-Atlantische Oceaan extra boven Lloyd s eisen verzwaard. De afmetingen van de voornaamste verbanddelen zijn te vinden in de grootspanttekening. Uitgezonderd het stringerhoekstaal, de berghoutsgang en de kimgang, welke geklonken zijn, is de gehele romp elektrisch gelast. In de dubbele bodem is een systeem van langsspanten in combinatie met dwarsscheepse raamspanten toegepast, de huidspanten en de dekbalken van alle dekken zijn dwarsscheeps. Door 4 rijen stutten worden de dekken gesteund, waarbij zoveel mogelijk de in de dragerlijnen gelegen stalen schotten als dragende wanden zijn uitgevoerd. Bijzondere vermelding verdient de ondersteuning van de le Klasse hut

19 Kaart kamer dekken boven liet theater, waarin geen stutten geplaatst konden worden om het filmdoek voor alle toeschouwers vrij van obstakels in de gezichtslijn te houden. De oplossing is gevonden door de gangwanden op het A-dek over de lengte van het theater als hoge liggers uit te voeren, welke de stutdrukken van de hogere dekken opvangen en naar onder overbrengen. De voorsteven, welke boven de w aterlijn volgens sterk toenemende stralen gebogen is, is geheel uit gelaste platen opgebouwd. De achtersteven en de schroefasdragers zijn van gietstaal. H et roer is als dubbelplaatroer uitgevoerd en geheel gelast. Om de lager gelegen dekhuiswanden van schuifspanningen te ontlasten is het bovenste dekhuis op het Brugdek op twee plaatsen dwarsover doorgesneden, de vrijstaande delen zijn door expansievoegen flexible met elkaar verbonden. Veel aandacht is besteed aan het schrankverband van de opbouwen, op regelmatige afstanden zijn hoge webspanten tegen de dekhuiswanden aangebracht, ter plaatse van de webspanten zijn de dekbalken als hoge plaatliggers uitgevoerd, waardoor een zeer sterk verband tegen schranken gevormd wordt. Dubbele bodem Onder de machinekamer is deze ingericht voor berging van smeerolie en zoetwater, onder het ketelruim en de voorste brandstofbunkers voor berging van brandstof, het resterende gedeelte is geheel beschikbaar voor het innemen van w aterballast. Totaal kan ca ton waterballast in de dubbele bodemtanks worden ingenomen. Op gebouwde tanks en bunkers Voor en achter het voortstuwingsgedeelte zijn op de dubbele bodem tanks voor brandstof en water aangebracht, welke tot het D-dek zijn opgetrokken. In totaal kan 1900 ton zoetwater worden medegenomen, dat uitsluitend gebruikt wordt voor wasdoeleinden. Naast waswater wordt drinkw ater gebruikt, dat echter niet wordt medegenomen maar wordt gedestilleerd uit zeewater door middel van twee in de machinekam er opgestelde verdampers. Een buffervoorraad van ca. 200 ton kan worden opgeslagen in een gedestilleerd-watertank, welke zich tussen de astunnels bevindt, deze tank is door een kofferdam gescheiden van de daaronder lig gende dubbele bodem. Ter weerszijden van de as tunnels zijn waswatertanks aangebracht en vóór de stabilizerruimte naast de kuip van het zwembad. Voor en tussen deze laatste tanks zijn in het voorschip brandstofbunkers aangebracht, door kofferdam m en van de w atertanks gescheiden. Bij het arrangement van bunkers en watertanks is er naar gestreefd, dat bij het verbruiken van brandstof en water slechts geringe variaties in de langsscheepse ligging van het gewichtszwaartepunt van het schip optreden. Om eenzijdig vollopen van de aan de huid grenzende tanks te voorkómen, waardoor in geval van een aanvaring zeer grote hellingshoeken zouden

20 kunnen ontstaan, zijn deze tanks paarsgewijze door grote overstroomleidingen met elkaar verbonden. De overstroomleidingen liggen in de dubbele bodem en kunnen door schuifafsluiters, welke van boven het schottendek bediend worden, geopend of gesloten worden. Er wordt steeds voor gezorgd, dat zodra een stel tanks ledig raakt, de afsluiter in de overstroomleiding geopend wordt. Aan de voorzijde van het ketelruim zijn de brandstofsettlingtanks aangebracht, welke zijn opgetrokken tot onder het C- dek. De voorpiek en de achterpiek zijn ingericht voor berging van waterballast en dienen uitsluitend om de trim van het schip te regelen. Waterdichte schotten en deuren Door 12 waterdichte schotten wordt de romp onderverdeeld in 13 waterdichte kompartimenten; behalve het aanvaringsschot, dat tot het A-dek doorloopt, zijn alle W.D.-schotten opgetrokken tot het B-dek (schottendek). Bijzondere maatregelen voor de waterdichte indeling waren nodig ter plaatse van het zwembad en het theater, welke ruimten onder het schottendek gelegen, grotere lengten vereisten, dan met de waterdichte indeling overeenkwam. De oplossing is gevonden door het voorste gedeelte van de langsscheepse begrenzingswanden waterdicht uit te voeren, waardoor in het waterdichte schot een nis gevormd wordt; om de ingangen naar het zwembad en het theater vrij te houden van waterdichte deuren is de nis tot voorbij het hoofdtrappenhuis getrokken. Totaal 24 waterdichte schuifdeuren maken het verkeer tussen de verschillende W.D. kompartimenten mogelijk. Alle deuren kunnen op de brug elektrisch worden geopend of gesloten, bovendien kunnen alle deuren boven het schottendek en ter plaatse van de deur door handwielen worden bediend. Op de brug is een verklikkerbord aangebracht, waarop met verklikkerlampjes wordt aangegeven welke deuren gesloten of geopend zijn. Bij de handwielen op het schottendek zijn eveneens verklikkerlampjes angebracht, welke de stand van de betreffende deur aangeven. Elke deur is voorzien van een elektro-magnetische koppeling, die automatisch de handbeweging uitschakelt als de deur elektrisch wordt bewogen, ter plaatse kan de deur door middel van een schakelaar elektrisch worden geopend, na het passeren sluit de deur weer automatisch. Brandschotten en branddeuren Overeenkomstig de eisen van de Nederlandsche Scheepvaart Inspectie is het schip door brandschotten in 5 verticale hoofdsecties verdeeld. Deze z.g. hoofdbrandschotten zijn geïsoleerd met gespoten asbest en strekken zich over de volle hoogte van het schip uit, onder het schottendek maken zij deel uit van de waterdichte indeling van het schip. Brandschotten zijn verder aangebracht rondom trappenhuizen en scheiden ruimten voor accommodatie van die ruimten welke bestemd zijn voor de voortstuwing, machines, lading, dienstgebruik e.a. De dekken welke de genoemde ruimten van elkaar scheiden zijn eveneens geïsoleerd met gespoten asbest, terwijl ter plaatse van brandschotten geïsoleerde stroken het doortrekken van warmte tegenhouden. Totaal zijn meer dan 160 branddeuren aangebracht, deze Drawingroom le Klasse