PARTICIPATIE PROCES PRESENTATIE

Transcriptie

1 PARTICIPATIE PROCES PRESENTATIE

2 Een dag uit het leven van Stut. Het is uur, de zon schijnt door de ramen van Cultuurhuis Stefanus. Tijd voor een productieoverleg: in maart 2012 viert Stut haar 35-jarig jubileum en er wordt gewerkt aan een theatraal diner waarin muziek, theater, vormgeving en eten tot een geheel worden gesmeed. De telefoon gaat. Stut Theater, goedemorgen. Spreek ik met Joachim? Ton hier, ik heb nagedacht over wat de mens is. Ton is via een oproep STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 4

3 MISSIE, VISIE EN HOOFDDOELSTELLING Stut is al 35 jaar een pionier in het maken van wijktheater, een van de specifieke werkvormen van community art. Stut verbindt zich met mensen en groepen in de maatschappij die weinig of geen toegang hebben tot theater. Stut maakt alledaagse verhalen bijzonder en onzichtbare verhalen zichtbaar. Stut bewerkt deze verhalen tot eigenzinnige theaterproducties, die het publiek prikkelen, verbazen en laten genieten. Stut richt zich op de toekomst en wil naast haar bestaande repertoire experimenteren met nieuwe vormen als muziek-, montage-, bewegings- en locatievoorstellingen. Stut blijft gericht op de authenticiteit van de spelers. Zo blijft het vertelde verhaal persoonlijk en dichtbij. Stut Theater is een professioneel wijktheatergezelschap uit Utrecht dat theater maakt met en voor bewoners, over hun eigen leven. Stut is opgericht in 1977 en heeft sindsdien meer dan 70 producties gemaakt die meer dan 1400 keer zijn gespeeld voor duizenden bezoekers. Talloze wijkbewoners met diverse culturele achtergronden hebben meegespeeld en/of met hun verhalen bijgedragen. De professionele medewerkers van Stut maken theater vanuit hun passie en liefde voor theater en voor de samenleving, met name voor de sociaal-maatschappelijke kant. In tegenstelling tot andere community artists zet Stut haar artistieke ideeën in om de authentieke verhalen van de mensen met wie ze samenwerkt, te verbeelden. Op deze manier wil Stut alledaagse verhalen bijzonder maken en onzichtbare verhalen zichtbaar. Stut wil de bewoners van de Utrechtse wijken de kans bieden te participeren in het theater en daarmee in de samenleving. Zij worden gevraagd en uitgedaagd hun verhaal op het toneel te vertellen. Stut hanteert hierbij drie uitgangspunten: participatie, proces en presentatie. Deze worden in het hoofdstuk Ambities nader uitgewerkt. Stut zet in op twee hoofdtaken: 1. Theater maken. Hieronder valt: - het maken van wijktheatervoorstellingen, - het tonen van theater, - het aanbieden van workshops en het maken van voorstellingen met jongeren (JongStut). 2. Verdieping zoeken. Hieronder valt: - samenwerken met anderen (Stut&Co), - internationalisering (StutInt.), - onderzoek doen naar de processen en producten van Stut (StutLab) In de periode heeft Stut 18 nieuwe producties gemaakt in de Utrechtse wijken Overvecht, Leidsche Rijn, Zuilen en Kanaleneiland en in de plaatsen Cuijk, Amsterdam, Zeist en Maartensdijk. Dat waren grote theaterstukken, maar ook kleine intieme producties zoals de 4-delige portrettenreeks Over Vechters en schoolvoorstellingen in samenwerking met ROC Midden Nederland. In eigen huis heeft Stut bovendien 40 voorstellingen geprogrammeerd onder de noemer Theater Dichtbij. De helft van deze voorstellingen werd gemaakt door andere gezelschappen. bij Stut terecht gekomen. Hij belde om te vragen of Donna hem kon helpen met het installeren van internet. Ton belt vaak naar het kantoor van Stut en spreekt talloze boodschappen in op het antwoordapparaat. Ton is filosoof, een voormalige dakloze die een groot deel van zijn zwervende bestaan doorbracht in Parijs. Ton is in Rimpelingen te horen op het antwoordapparaat of aan de telefoon. Aan de slag met Stuts Surpriseparty. Overleg tussen de STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 5

4 Eind 2010 was een belangrijk omslagpunt voor de organisatie. Sindsdien werkt Stut met een relatief nieuw team op een andere manier dan voorheen. Het bestuur heeft de keuze gemaakt om in plaats van een artistiek en een zakelijk directeur één algemeen directeur aan te stellen. Dat is sinds september 2010 Charlotte Riem Vis. De artistieke leiding is in handen van Donna Risa en zij geeft, meer dan haar voorgangers, regisseurs de ruimte hun eigen methodes en onderwerpen te verkennen. In de periode heeft regisseur Güner Güven voor Stut meerdere voorstellingen gemaakt met jongeren, waaronder de grote zaalvoorstelling Even Serieus, nee maar nu echt!. Deze productie was een groot succes en heeft veel jongeren bereikt in en buiten Utrecht; de voorstelling is zelfs in Marokko opgevoerd. Daarnaast heeft Stut twee schoolvoorstellingen gemaakt met leerlingen van ROC Midden Nederland, vestiging Amerikalaan. Deze zijn op verschillende scholen in en buiten de stad Utrecht gespeeld. De samenwerking met deze jongeren is zo goed bevallen dat Stut in 2011 is begonnen met JongStut. Vanaf 2012 is dit een belangrijke peiler. De afgelopen jaren heeft Stut ook goede ervaringen opgedaan met het werken met ouderen. De voorstelling Rimpelingen is in 2011 in première gegaan en speelt nog in Het is een multimediale voorstelling waarin wordt geëxperimenteerd met vormen die goed aansluiten bij het werken met deze doelgroep. Zo is van één speler alleen een stem op band te horen en worden er videobeelden geprojecteerd van ouderen die zelf niet meespelen. In de komende periode gaat Stut hier graag mee verder. Daarnaast is een muzikaal programma gemaakt met het Stut Koor onder leiding van Donna Risa en Bam Commijs: Er is een huis. Het Stut Koor bestaat uit leden die zich sinds jaar en dag verbonden voelen met én zich verbonden hebben aan Stut. Met Er is een huis en met losse sets is diverse keren opgetreden. Er wordt gewerkt aan een revue en het koor zingt ook mee in de jubileumvoorstelling die in 2012 in première gaat. Een overzicht van alle gespeelde voorstellingen tussen 2009 en 2011 is als bijlage bijgevoegd. Stut beschouwt zichzelf als een lerende organisatie. Daarom is de afgelopen periode, in samenwerking met De Beuk Organisatieadvies, uitgebreid onderzoek gedaan naar de eigen identiteit en positie in het culturele en maatschappelijke veld. Dankzij deze zelfanalyse, en door sleutelfiguren te spreken uit verschillende sectoren, is Stut zich meer bewust geworden van enerzijds haar unieke positie in het kunstenveld, anderzijds van het gevaar geïsoleerd te raken. Dit heeft geleid tot een meer open houding naar de collega s in het Utrechtse culturele veld. Zo blijft Stut in gesprek en expertise delen met culturele organisaties als de Stadsschouwburg Utrecht, de Vrede van Utrecht, het Utrechts Centrum voor de Kunsten en Cal-XL. Dit levert nieuwe input en biedt meerwaarde en diepgang aan de projecten van Stut. AMBITIES Na haar 35-jarig jubileum in 2012 wil Stut de band die ze met de vele Utrechtse wijkbewoners heeft opgebouwd, onderhouden en zich tevens richten op vernieuwing en verbreding. In de periode heeft Stut drie uitgangspunten: participatie, proces, presentatie. PARTICIPATIE Stut blijft mensen uitdagen die niet of weinig met kunst en cultuur in aanraking komen. Dit doet Stut door: - Grote voorstellingen te blijven maken met bewoners als spelers. Zij repeteren gedurende een jaar één of twee keer in de week. De voorstelling speelt vervolgens ook een jaar. - Voorstellingen te maken in een korte periode. Stut wil experimenteren met kortere productieperiodes in de verwachting daarmee meer potentiële spelers aan te trekken. - Binnen JongStut workshops aan te bieden aan jongeren. De nadruk ligt hierbij op talentontwikkeling. - Workshops in te zetten als werkvorm voor (voormalig) dak- en thuislozen. - Voorstellingen te maken over kleine en grote maatschappelijke thema s zoals de rol van godsdienst, de verschillen en overeenkomsten tussen generaties, sociale cohesie en duurzaamheid. vormgever, de eetontwerper, de regisseur, de dramaturg, de productiemedewerker en het hoofd techniek. De plannen worden steeds concreter en het wordt een fantastische avond. Stut zet in op de verrassing: het decor, het eten, de zang, het spel. In alle elementen zal Stut de bezoekers van de theaterdiners confronteren met het onverwachte. Nu moet er nog hard gewerkt worden aan de productionele en inhoudelijke zaken: een mobiele keuken, goede koks, genoeg en mooi tafelgerei en manieren om de verhalen van de bewoners te verzamelen. STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 6

5 - Andere theatervormen dan teksttoneel toe te passen. - Voorstellingen te blijven maken die voortvloeien uit de vragen van of ontmoetingen met bewoners en welzijnsorganisaties. PROCES Stut heeft de afgelopen jaren ruimte gemaakt om collectiever te gaan werken. Dit is een methode waarbij de regisseur niet alleen, maar samen met de dramaturg en soms ook de schrijver, het maakproces begeleidt en stuurt. Ook vormgevers en ontwerpers van licht en geluid worden meer dan voorheen bij het maakproces betrokken. Hoewel Stut naast teksttoneel zoekt naar en experimenteert met nieuwe theaterstijlen en disciplines, blijven de ervaringen van de bewoners voorop staan. Stut is altijd gericht op de authenticiteit van de spelers. Zo blijft het vertelde verhaal persoonlijk en dichtbij. Het proces dat de spelers doormaken, is bij Stut erg belangrijk. De regisseur interviewt de bewoners, en hun verhalen worden onderdeel van de theatrale dialoog. Zij ontwikkelen zich tijdens het maakproces; ze leren hun verhaal op andere wijze vertellen, stellen vooroordelen bij, maken kennis met theater en overwinnen angsten. De ambities die Stut hierbij voor de komende vier jaar heeft, zijn: - Blijvende allianties aangaan met samenwerkingspartners in de verschillende wijken. - Collectieve maakprocessen aanscherpen en ontwikkelen. - Het inzichtelijk maken van de maakprocessen. Hier is behoefte aan bij de kunstvakopleidingen, collega-instellingen, subsidiënten en fondsen. Het StutLab zal zich hiervoor inzetten. - Nieuw talent de kans geven bij Stut voorstellingen te maken. Dit zijn schrijvers, regisseurs, maar ook vormgevers. - De mogelijkheden van cultuureducatie verder onderzoeken. PRESENTATIE De voorstellingen van Stut kenmerken zich door een veelheid aan stijlen die aangepast zijn aan de bewoners met wie wordt gewerkt. Voorheen bouwde Stut sterk op teksttheater. De afgelopen twee jaar is dit veranderd. Stut onderzoekt nu ook de mogelijkheden van bijvoorbeeld montage, muziektheater, locatietheater en installaties. Door kritisch te blijven kijken naar haar werkwijze en open te staan voor andere presentatievormen zoals zang, dans, multimediale en interdisciplinaire vormen van theater, wil Stut haar oude publiek behouden en een nieuw publiek aanspreken. Naast de productie van eigen voorstellingen, valt ook Theater Dichtbij onder presentatie. Stut toont in dit programma eigen producties en voorstellingen van andere wijktheatergezelschappen. Theater Dichtbij vindt tien keer per jaar plaats op de laatste zondag van de maand in Cultuurhuis Stefanus in de Utrechtse wijk Overvecht. Via JongStut wil Stut jongeren aan zich binden, als potentiële spelers én als nieuw publiek. Zo investeert Stut in haar toekomst. ACTIVITEITEN De activiteiten van Stut zijn in twee hoofdtakken te verdelen: Stut Theater en Stut Verdieping. Onder de noemer Stut Theater maakt Stut producties en geeft ze workshops en presentaties. Met Stut Verdieping richt Stut zich op internationalisering, samenwerking en onderzoek. STUT THEATER De activiteiten van Stut Theater zijn ingedeeld in producties van vaste regisseurs, JongStut, Stut Spotlicht, gastregies en coproducties. Per jaar maakt Stut één grote productie, twee kleine producties en zijn er presentaties en een voorstelling van JongStut. Stut wil inspelen op de actualiteit en ingaan op de vraag vanuit bewoners en maatschappelijke organisaties. Stut zal de wijken intrekken, met jongeren werken, dak- en thuislozen opzoeken en aan het woord laten, samenwerken met diverse organisaties en enkele gastregisseurs uitnodigen. Het tosti-ijzer staat aan, de waterkoker borrelt en de borden komen op tafel: lunch. Altijd druk, zeker nu er twee groepen studenten in het pand werken. Bij de lunch schuiven ook de HKU studenten aan, die in het archief zitten te werken. Ze gaan aan de slag met de werkwijze van Stut, maar willen een voorstelling maken zonder repeteren. Daarbij zoeken ze oud-spelers van Stut, maar ook bewoners van Overvecht die nog niet eerder voor Stut gespeeld hebben. STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 7

6 VASTE REGISSEURS Stut wil kunnen inspringen op actuele ontwikkelingen in Utrecht en Nederland. De vaste Stut-regisseurs Donna Risa en Sharon Varekamp hebben daarnaast al enkele plannen voor voorstellingen in de komende periode: VAN GEEN WIJKEN WETEN Met de productie Van geen Wijken weten wil Stut in 2013 bewoners van verschillende Utrechtse wijken aan het woord laten en aan elkaar voorstellen. Veel Utrechters kennen niet veel meer van hun stad dan de wijk waarin ze wonen en de binnenstad. Van geen Wijken weten zal bestaan uit drie korte voorstellingen, elk over één wijk. De wijk als gemeenschap, als locatie, als cultuur en als plek van samenkomst staat centraal. Bewoners uit andere wijken worden actief uitgenodigd om te komen kijken. Van geen Wijken komt tot stand onder leiding van Donna Risa. MANNENUITHUWELIJKING Uithuwelijking is regelmatig in het nieuws. Daarbij gaat de aandacht vooral uit naar de vrouwen, maar ook mannen zijn niet vrij in de keuze van hun echtgenote. Sharon Varekamp wil in deze voorstelling graag mannen uit verschillende culturen over dit onderwerp aan het woord laten. Hoe kijken zij aan tegen uithuwelijking en hoe ervaren zij het? De voorstelling komt uit in DE UTRECHTSE VUILNISMANNEN Utrecht is dé festivalstad van Nederland. Na afloop van de vele muziek- en theaterfestivals ruimen de vuilnismannen de troep van cultuurminnend Utrecht op. Stut wil met deze vuilnismannen een locatievoorstelling maken op een festivalterrein. Hoe zijn zij bij de gemeentereiniging terecht gekomen? Wat zijn hun dromen en wensen? Denken zij na over duurzaamheid en het milieu? Met deze voorstelling wil Stut de stad laten zien door de ogen van de vuilnisman. De voorstelling zal geregisseerd worden door Donna Risa en waarschijnlijk in 2015 in première gaan. BRAAK Het aantal inbraken neemt ieder jaar toe. In Braak komen verschillende mensen aan het woord die dit hebben meegemaakt. Hoe ga je om met het verdriet, de onmacht en de angst? Is het mogelijk om zo n gebeurtenis een plek te geven? Een voorstelling voor slachtoffers, daders en hulpverleners, geregisseerd door Sharon Varekamp. Première JONGSTUT JongStut biedt theaterworkshops aan jongeren. Na een pilot in 2011 zijn in januari 2012 drie groepen gestart: één in Leidsche Rijn en twee in Overvecht met docenten/regisseurs Güner Güven en Sara Bouman. Later in het jaar starten in samenwerking met Stichting JoU (Jongerenwerk Utrecht) nog twee groepen in twee Utrechtse wijken. Stichting JoU bereikt de meest kwetsbare jongens en meisjes uit de stad. Stut wil met name extra aandacht voor de meisjes. Hun verhaal mag, of sterker nog, moet gezien worden. Via JongStut kunnen jongeren kennismaken met podiumkunsten en zich leren uiten. Daarmee draagt Stut bij aan hun talentontwikkeling. Waar andere organisaties zich vaak richten op jongeren met theater- of podiumervaring, richt Stut zich juist op jongeren die hun talenten nog niet hebben ontdekt. In de workshops wordt gewerkt aan de vertaling van hun eigen verhaal naar verschillende disciplines binnen de podiumkunsten: theater, dans en muziek. Ter afsluiting van de workshops geven de jongeren een besloten presentatie van 5 tot 10 minuten voor bekenden en voor medewerkers van Stut. Die veilige omgeving is nodig om de jongeren te laten wennen aan het optreden op een podium. Daarnaast maakt Stut ieder jaar één voorstelling met spelers uit de verschillende groepen van JongStut. Dit zijn interdisciplinaire voorstellingen. Jongeren met talent en ambitie krijgen bovendien de kans zich na de workshops en de voorstelling nog verder te ontwikkelen in een reguliere Stut-productie. William vertelt over de repetitie van Lieve Kinderen van de avond daarvoor. Binnenkort staan ze met de voorstelling in de gevangenis van Almere. De spelers zijn enthousiast. Helaas kan één van de spelers geen twee dagen vrij krijgen van zijn werk: het aantal speelbeurten wordt dus twee in plaats van vier. Hopelijk kunnen ze in 2012 nog twee keer spelen in Almere Buiten. Als het goed is gaat Sharon volgend jaar een voorstelling regisseren in Amsterdam-Zuidoost. Daarvoor is ze nu bij het Bijlmerparktheater. Charlotte, de algemeen directeur van STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 8

7 STUT SPOTLICHT Onder de paraplu van Stut maakt de groep Spotlicht al een aantal jaren voorstellingen met (voormalig) dak- en thuislozen. Dit initiatief is nu geheel door Stut geadopteerd en in de periode wil Stut Spotlicht in ieder geval twee voorstellingen maken. Samen met welzijnsinstanties die werken met dak- en thuislozen wil Stut kijken of het mogelijk is om via workshops een theatergroep te vormen die jaarlijks kan wisselen van samenstelling. De jonge regisseur William van Schagen wil met hen graag een locatievoorstelling maken die in 2013 in première zal gaan. In deze voorstelling wil hij het wereldbeeld en de idealen van de spelers in beeld brengen en de vooroordelen van anderen aan de kaak stellen. Door op locatie te werken staat Stut nog dichterbij de doelgroep van Spotlicht. In 2015 wil Stut Spotlicht een voorstelling maken over liefde: Spotlicht op de liefde. Ze wil met deze voorstelling ingaan op de basisbehoeften van de mens. Er zijn hostels voor onderdak, dagopvangcentra waar gegeten kan worden en er worden kleding en dekens uitgedeeld tegen de kou. Maar waar en hoe krijgen (voormalig) dak- en thuislozen liefde? En hoe wordt (het gemis aan) liefde ervaren door deze mensen? GASTREGISSEURS Stut nodigt jonge talentvolle regisseurs uit om voorstellingen te maken die aansluiten bij de werkwijze van Stut. Deze regisseurs bieden door hun inbreng tegelijkertijd verbreding en vernieuwing. DRIE GENERATIES VROUWEN In samenwerking met de Engelenbak in Amsterdam geeft Stut de jonge regisseur Eline Loomans de mogelijkheid om in 2013 een voorstelling te maken over drie generaties vrouwen. Eline maakte in 2011 haar afstudeervoorstelling voor de HKU over vaders en dochters. VOORSTELLING OVER GOD Stut wil regisseur Suzanne Reindersma de mogelijkheid geven een voorstelling te maken over de beleving van God door bewoners van Utrecht. Zij zal daarbij vooral inzoomen op de religieuze rituelen. Dit project zal in 2013 plaatsvinden in Utrecht Zuid, in samenwerking met de Vrede van Utrecht. THEATER DICHTBIJ Cultuurhuis Stefanus in Overvecht is ook de komende jaren de thuisbasis van Stut. De voorstellingen gaan veelal in de nieuwe theaterzaal in première. Iedere laatste zondag van de maand is er bovendien een matinee onder de noemer Theater Dichtbij. Theater Dichtbij geeft Stut de mogelijkheid eigen voorstellingen in de eigen buurt te laten zien en andere wijktheatervoorstellingen en community art projecten uit binnen- en buitenland onder de aandacht te brengen. De voorstellingen zijn laagdrempelig, de entree is laag. Vanaf 2013 wil Stut ook een lunch aanbieden voorafgaand aan de voorstellingen om mensen met elkaar te laten kennismaken en erachter te komen wat er speelt in de wijk. COPRODUCTIES Ook in de periode zal Stut samenwerkingsverbanden aan gaan met theaters uit andere gemeenten. VOORSTELLING IN AMSTERDAM ZUIDOOST I.S.M. HET BIJLMERPARKTHEATER In 2012 maakt Sharon Varekamp een voorstelling met bewoners uit AmsterdamZuidoost in het Bijlmerparktheater. De voorstelling heeft als werktitel De Reconstructie. Hierin vertellen verschillende mensen vanuit hun gezichtspunt over eenzelfde (heftige) gebeurtenis binnen hun wijk, buurt, familie of werkplek. Als deze samenwerking goed bevalt, willen beide partijen daar na 2012 graag een vervolg aan geven. VOORSTELLING MET SENIOREN I.S.M. HET ROTTERDAMS WIJKTHEATER In 2011 heeft Stut de succesvolle voorstelling Rimpelingen gemaakt. In de komende periode gaat Stut opnieuw aan de slag met senioren, in samenwerking met het Rotterdams Wijktheater. Stut, is vandaag niet op kantoor, maar heeft ook op afstand de touwtjes goed in handen. Ze belt even om te vragen hoe het staat met de plannen voor het jubileum. Ondertussen druppelen de spelers van Rimpelingen binnen, Omar is vroeg vandaag, hij drinkt zijn thee en praat met regisseur Donna. Femke en Gerda komen toevallig samen aan. Maaike en Jasmin twee stagiaires van de opleiding social work ontfermen zich over STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 9

8 VOORSTELLING IN DE HAAGSE SCHILDERSWIJK Stut is benaderd door Bright Richards van Stichting New Dutch Connections. NDC wil samen met Stut een voorstelling maken waarvoor de verhalen van bewoners uit de Haagse Schilderswijk leidraad zijn. Stut wil die uitdaging graag aangaan. STUT VERDIEPING Stut wil haar meerjarige expertise en kennis ook over de grenzen delen en uitwisselen en zich presenteren als een lokaal en globaal gezelschap. Stut Verdieping bestaat uit Stut&Co, StutInt. en StutLab. Ook in deze drie takken richt Stut zich op: participatie, proces en presentatie. STUT&CO In haar samenwerking kiest Stut voor twee peilers: cultuur en welzijn. Door met verschillende partijen samen te werken, of aan een verzoek van derden te voldoen, dienen zich vaak onverwachtse thema s aan die een uitdaging betekenen voor de regisseurs. Stut onderhoudt goede contacten met diverse welzijnsinstellingen in Utrecht, zoals Indigo, Cumulus Welzijn, Portes en de GG&GD. Ook werkt Stut nauw samen met bewonersorganisaties uit diverse Utrechtse wijken. Stichting JoU en het Via Nova College in Leidsche Rijn participeren in JongStut en studenten van de opleiding Social Work van de Hogeschool Utrecht (HU) lopen regelmatig stage bij Stut. Op de HU worden ook elk jaar voorstellingen gespeeld en Donna Risa, artistiek leider van Stut, geeft er gastcolleges. Dit doet zij ook bij de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. In 2011 en 2012 heeft Stut samen met de HKU gewerkt in Community Art Project Overvecht. Hieraan deden studenten mee van de faculteiten Theater & Kunst en Media & Technologie. Daarnaast is Jochem Naafs, dramaturg bij Stut, docent aan de HKU. In de periode gaat Stut haar samenwerking met de HKU uitbreiden en intensiveren. Stut is een sturende kracht in CAL-XL, het community art expertisecentrum van Nederland. Ook heeft Stut zich aangesloten bij de Leidsche Rijn Connectie, een vereniging van culturele organisaties die werkzaam zijn in Leidsche Rijn Utrecht. Van daaruit worden gesprekken gevoerd met verschillende culturele instellingen uit Leidsche Rijn zoals Podiumwerkplaats, Tafelboom en buurtcentrum De Schalm. Bij Kosmopolis Utrecht, waar kunst, cultuur en debat worden ingezet om de dialoog tussen Utrechters tot stand te brengen, speelt Stut haar voorstellingen. Daarnaast werkt Stut samen met bedrijven en brancheverenigingen in de welzijnssector. De voorstellingen van Stut laten hen op een andere manier naar sociaal-maatschappelijke vraagstukken kijken. Stut werkt verder samen met De Vrede van Utrecht. De eerste grote voorstelling van JongStut gaat in première tijdens de Vrede van Utrecht Stut steunt de kandidatuur van Utrecht tot culturele hoofdstad van Europa in STUTINT. Stut brengt op lokaal niveau mensen met diverse culturele achtergronden en nationaliteiten bij elkaar. De verhalen van bewoners van Utrechtse wijken tonen hoe (wereld)gebeurtenissen soms uitwerken op hun alledaagse leven. Uitwisselingen op internationaal niveau, waaronder met herkomstlanden van migranten, is dan ook een logische vervolgstap. De 21e eeuw toont immers dat het lokale en het globale meer dan ooit verweven zijn. De internationale activiteiten van Stut vallen onder StutInt. In 2011 is de Stut productie Even Serieus, nee maar nu echt! opgevoerd in de Marokkaanse hoofdstad Rabat. Stut is daarnaast partner in het symposium Animation of Public Space through the Arts: Innovation and Sustainability dat in september 2011 voor het eerst plaats vond in de Portugese stad Coimbra. Donna Risa gaf daar een workshop en Jochem Naafs een lezing over de unieke werkwijze van Stut. In 2013 vindt een tweede symposium plaats in Utrecht waar Stut vanzelfsprekend aan meewerkt. JongStut heeft via de in Nederland woonachtige acteur Serkan Simsek contact gelegd met theatergroep Belediye Tiyatrosu in Mersin, Turkije. Met deze groep wordt expertise en ervaring uitgewisseld en verdergaande samenwerking voorbereid. de dames. Koffie, suiker en melk én een kletskop voor Gerda komen op tafel. Kort voor 13.00u komt ook Mohand binnen. Hij haalt de gemiddelde leeftijd flink omlaag. Hij zegt gedag tegen iedereen en flirt met Gerda. Na de lunch wordt er gerepeteerd. De techniek heeft het decor samen met de ontwerper opgebouwd. Nadine en Sara een vrijwilliger en een stagiaire zijn er al. Volgende week is de eerste try-out. Ze hebben al maanden STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 10

9 Daarnaast is Stut in gesprek met The Henry Girls, een folk/roots trio uit Noordwest Ierland, om in het kader van de Vrede van Utrecht en van Derry City of Culture 2013 samen met het Stut Koor aan een gezamenlijk liedjesprogramma te werken, dat zowel op 20 of 21 juni 2013 als op een ander tijdstip in de stad Derry gepresenteerd wordt. Ook wordt het Aboriginal vrouwenkoor uit Ernabella, Centraal Australië benaderd om deel uit te maken van dit project. STUTLAB Met StutLab richt Stut zich op praktijkgericht onderzoek naar de werking van haar voorstellingen op het publiek. De voorstelling Achter de schermen, die in 2014 ontwikkeld wordt, is daar een voorbeeld van. Stut krijgt regelmatig vragen over haar werkwijze en methode. De bezoeker van Achter de schermen ziet de spelers voordat een voorstelling begint en tijdens de voorstelling, maar dan in de coulissen. Op een multimediale manier laat Stut zien wat er zich achter de schermen afspeelt. Daarnaast toont de voorstelling ook het maakproces. Stut wil hiermee niet alleen bezoekers inzicht geven in hoe een voorstelling tot stand komt, maar ook het eigen inzicht in het creatieve en sociale proces vergroten. Deze inzichten wil Stut delen met studenten en professionals uit de kunsten en het welzijnswerk om zo haar manier van werken over te kunnen dragen. In 2012 verschijnt een publicatie waarin het onderzoek dat in de loop der jaren naar het werk van Stut is gedaan, wordt beschreven. Stut wil met name meer te weten komen over de verschillen in beleving van ervaren theaterpubliek en wijkpubliek en over de ervaringen van de spelers. Wat maken zij mee, waar lopen ze tegenaan, wat leren ze over zichzelf, de ander en over theater? Stut wil hierbij graag samenwerken met het Community Art Lab, de Hogeschool Utrecht en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Er is een bijlage toegevoegd met een beschrijving van de onderzoeken die door Stut zijn uitgevoerd in de periode BELANG VOOR DE GEMEENTE UTRECHT Stut is al 35 jaar een gezelschap voor en door Utrechters. Ze heeft duizenden bewoners kennis laten maken met theater door ze uit te dagen om het te maken of het te bezoeken. Ook in de periode richt Stut zich op de Utrechtse wijken, zoals blijkt uit het voorgaande. Stut neemt daarmee een unieke positie in in het Utrechtse cultuurveld. De manier waarop participatie en presentatie worden gecombineerd, zorgt ervoor dat Stut de Utrechtse wijkbewoners in hun hart weet te raken. Stut betrekt bewoners voor langere tijd bij cultuur en draagt bovendien bij aan het welzijn van vele buurten. INTERNATIONALE UITSTRALING EN BELANG VOOR DE WIJKEN Samen met en voor gemeenschappen maakt Stut oprechte voorstellingen over persoonlijke verhalen van mensen uit de Utrechtse wijken. Door deze verhalen te vertalen naar tekst, beeld, muziek en beweging, laat Stut zien wat er speelt in de wijk en bij haar bewoners. Stut geldt internationaal als voorbeeld voor het maken van wijktheatervoorstellingen. De komende jaren wil ze zich nog verder internationaal profileren zowel als theatermaker als door voorop te blijven lopen in kennis over en onderzoek naar community art. Zie hiervoor de paragraaf StutInt. CULTUUREDUCATIE Voor Stut is cultuureducatie een belangrijk onderdeel. Tot nu toe bood Stut na afloop van een voorstelling bezoekers vaak de tijd en ruimte om in gesprek te gaan met spelers en makers over de voorstelling, de onderwerpen en de verhalen. Stut richt zich daarnaast in intensief op het geven van workshops aan jongeren. Meer informatie hierover is te vinden in de paragraaf JongStut. Ook wil Stut de komende periode onderzoeken welke educatievormen ingezet kunnen worden om jongeren én volwassenen kwalitatief kennis te laten maken met het theater, de voorstellingen van Stut en de thema s die daarin worden behandeld.er wordt overwogen bezoekers voor te bereiden door middel van bijvoorbeeld voorbeschouwingen op locatie, exposities en/of lesbrieven. Stut wil daarnaast kijken op welke manier vormen van reflectie ingezet kunnen worden om na afloop van de voorstelling een uitwisseling te hebben met de bezoekers. gerepeteerd, maar realiseren de spelers zich wat het betekent als er meer dan 5 of 10 man publiek zit? Begrijpen ze hoe het voelt om een stuk van begin tot eind te spelen zonder dat de regisseur ingrijpt? Maar het gaat steeds beter en 1 december zal er een mooie,aangrijpende voorstelling te zien zijn. Ondertussen zit in de studio een groep vrijwilligers samen met Carla nieuwsbrieven te vouwen en flyers in enveloppen te steken: de uitnodiging voor Rimpelingen. De Indische dames van Portret 2 zijn er, wat leden van het koor en twee nieuwe STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 11

10 BEDRIJFSVOERING TEAM Stut heeft een klein en hecht team bestaande uit tien mensen die vast bij Stut betrokken zijn. Daarnaast werken er vele freelancers, stagiaires en vrijwilligers. Het vaste personeel bestaat uit een algemeen directeur (0,8 fte) die verantwoordelijk is voor het artistieke en zakelijke beleid. De directeur heeft als rechterhand een artistiek leider, tevens regisseur (0,8 fte), en wordt op zakelijk gebied ondersteund door een bureaumanager. De bureaumanager (0,7 fte) is eveneens verantwoordelijk voor publiciteit en marketing. Er is een productieleider (0,7fte) die ook de acquisitie van de voorstellingen voor haar rekening neemt. Daarnaast werken er drie regisseurs (samen 1,3 fte), een dramaturg (0,5 fte) en twee technici (samen 1 fte) bij Stut. De totale bezetting bedraagt 6,8 fte. De organisatie is klein, maar krachtig en zeer hecht. Een keer in de twee weken vergadert het gehele team en het artistieke team vergadert ook eens in de veertien dagen. Daarnaast is er overleg in kleiner verband waar dat noodzakelijk wordt geacht. ORGANISATIESTRUCTUUR Stut heeft in de afgelopen periode de Code Cultural Governance vergaand toegepast. Er is sprake van een bestuur + directiemodel. Het bestuur treedt vooral op als toezichthouder. In januari 2012 zijn nieuwe statuten vastgesteld. In een bestuurs- en directiereglement, waar in 2012 de laatste hand aan wordt gelegd, is alles geregeld op het gebied van transparantie en wijze van verantwoording. Bestuursleden blijven maximaal acht jaar aan. Ook aan de Code Culturele Diversiteit wordt voldaan. Stut Theater heeft een divers samengesteld bestuur op het gebied van geslacht, leeftijd en etniciteit. De doelgroep van Stut voldoet vanzelfsprekend aan de code en ook wat betreft het personeelsbestand is Stut voldoende divers. Uit voorgaande inhoud zal gebleken zijn dat ook het programma en de partners meer dan voldoende gevarieerd zijn en voortkomen uit alle culturele achtergronden die in Utrecht vertegenwoordigd zijn. De visie van Stut op culturele diversiteit ligt ingebed in de missie en de doelstelling en maakt onlosmakelijk deel uit van het werk van Stut. ONDERNEMERSCHAP Stut maakt theater voor, door en met bewoners van de Utrechtse wijken. Deze doelgroep bestaat vaak uit mensen met lage inkomens. Om hen te blijven bereiken, is de entreeprijs laag. Stut heeft de afgelopen vier jaar ruim 30 procent eigen inkomsten gegenereerd. Jarenlang werd ze gesubsidieerd door rijk, provincie en gemeente. Door de overheidsbezuinigingen valt de bijdrage van de provincie weg en staat een bijdrage van het rijk nog ter discussie. Vanwege haar sterke gerichtheid op Utrecht en de directe regio en het belang voor de Utrechtse wijken, vraagt Stut een iets hogere bijdrage van de gemeente Utrecht en andere (private) fondsen. Daarnaast maakt Stut zich hard voor bijdragen vanuit het bedrijfsleven (in natura of in financiën) en zal ze inkomsten verwerven via donaties van particulieren (al dan niet vermogenden), door het geven van workshops en gastcolleges en door te werken in opdracht van derden. Ook een website als gericht op crowdfunding, wordt ingezet. Stut monitort haar inkomsten en uitgaven nauwgezet, zodat bij tegenvallende inkomsten tijdig ingegrepen kan worden. Het is de ervaring dat kleine fondsen Stut op cruciale momenten bijstaan. Er wordt dus gedurende het hele jaar bij verschillende instanties aanvragen ingediend. Ook bovengenoemde samenwerkingsverbanden vergroten de financiële mogelijkheden aanzienlijk. PUBLICITEIT EN PUBLIEK PUBLIEK Stut heeft de ambitie die mensen te bereiken die nog nooit een theater hebben bezocht. Ze wil daarmee een emanciperende rol vervullen. Stut zoekt vele kwetsbare groepen en personen op, om zo de drempel naar voorstellingen te verlagen. Daarnaast wordt veel moeite gedaan om jongeren binnen te halen, onder andere via workshops. Deze intensieve manier van werven, blijkt goed te werken. Stut bereikt publieksgroepen uit kwetsbare hoeken van de samenleving en van diverse culturele achtergronden. jonge vrijwilligers die via Facebook bij Stut terecht kwamen. Het is gezellig binnen,op tafel staat thee met koekjes en snoepjes en af en toe klinkt er luid gelach. Vanavond is er een bijeenkomst van JongStut. Hassan en Güner gaan vanavond aan de slag met dans en beweging. Aan JongStut doen zes jongeren mee, een gemengde groep. Ze zijn erg enthousiast en zorgen ervoor dat Güner en eigenlijk heel Stut zin heeft om JongStut door STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 12

11 Daarnaast verwelkomt Stut graag vakgenoten om te tonen hoe theater dat voortkomt uit alledaagse verhalen, getoond door alledaagse mensen een wezenlijk onderdeel van het kunst- en cultuurleven in Utrecht uitmaakt. En verder bereikt Stut gewoon graag zoveel mogelijk mensen om haar bijzondere voorstellingen te laten zien. Stut staat bekend om haar gastvrijheid jegens (nieuwe) bezoekers, spelers, vrijwilligers en stagiaires. Het publiek is trouw en velen verbinden zich voor jaren aan Stut en werken belangeloos mee. PROMOTIE Onder het publiek van Stut zijn veel mensen met een laag inkomen en/of senioren voor wie toegang tot internet nog lang niet vanzelfsprekend is. Stut maakt daarom veel gebruik van marketingmiddelen als posters, huis-aan-huis verspreide flyers, met name in Overvecht en Zuilen, en flyers bij evenementen en bijeenkomsten. Ook media als huis-aan-huis-bladen en zogenaamde uit-ladders spelen een belangrijke rol bij de promotie van voorstellingen en activiteiten. Maar het belangrijkste marketinginstrument is waarschijnlijk de database met 4000 adressen. Deze mensen ontvangen de papieren nieuwsbrief die minimaal twee keer per jaar uitkomt, en informatie over premières. Stut benadert daarnaast gericht vrouwengroepen, seniorenbijeenkomsten en het jongeren- en meidenwerk. Jongeren worden ook bereikt via Stichting JoU en door de goede relatie met scholen in het voortgezet, middelbaar en hoger onderwijs. Stut is ook actief op internet en social media als facebook en twitter. Deze digitale kanalen bieden een scala aan mogelijkheden ter promotie van de activiteiten en voor het opbouwen en in stand houden van verschillende netwerken. De nieuwe website neemt een centrale plek in binnen de digitale marketing. Vanuit de site worden sociale mediakanalen zoals facebook en twitter gevoed met informatie. De vernieuwde website is zeer informatief. Het biedt actuele informatie over voorstellingen en speeldata en biedt bezoekers de mogelijkheid te reageren op het werk van Stut. Daarnaast wordt op de site het Stut-archief ontsloten: alle 75 voorstellingen die Stut ooit gemaakt heeft, worden beschreven in tekst en beeld. Zo biedt de website een schat aan informatie over het ontstaan en de ontwikkeling van wijktheater in Nederland. In februari 2012 presenteert Stut haar nieuwe huisstijl, die naadloos aansluit op de vernieuwing en verbreding die Stut voorstaat. Stut Theater heeft een nieuwe jas aangetrokken, 35 jaar na haar oprichting. Een bijzondere jas die jaren mee kan en die opvalt binnen de verschillende sectoren van de maatschappij en binnen de kunsten. te zetten. Na de kerst gaat Stut starten met een tweede groep en de eerste groep wil zich graag verder verdiepen in de mogelijkheden van de podiumkunsten. 22 december gaan de jongeren presenteren aan familie en vrienden. Dat zal spannend voor ze zijn. De zon verdwijnt langzaam achter de flats aan de overkant van Stefanus. Nog even en het pand is voor de jongeren van JongStut. STUT THEATER PARTICIPATIE, PROCES, PRESENTATIE 13