IST. Leger des Heils. reclasseringsunit. Eindhoven. Inspectierapport. Doorlichting

Transcriptie

1 IST Leger des Heils reclasseringsunit Eindhoven Inspectierapport Doorlichting

2 Ministerie van Justitie Inspectie voor de Sanctietoepassing j1 Leger des Heils reclasseringsunit Eindhoven Inspectierapport Doorlichting September 2007

3 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Samenvatting 4 1 Inleiding Aanleiding en doel Reikwijdte Objectbeschrijving Toetsingskader Opzet Methode Tijdpad 12 2 Bevindingen Advisering en voorlichting Vroeghulpbezoek en vroeghulpinterventie Voorlichtingsrapporten Advies- en maatregelrapporten Toezicht houden Toeleiding zorg Op recidivevermindering gerichte interventies Gedragsinterventies Leerstraffen Werkstraffen Veiligheid van de werkomgeving Rechtspositie Organisatie 35 3 Conclusies Reïntegratie en recidivevermindering Onderbouwing van reclasseringsinterventies Aanbod van reclasseringsinterventies Samenwerking met zorginstellingen Begeleiding bij werkstraffen Veiligheid van de maatschappij 40

4 3.2.1 Risico-inschatting Controlemiddelen Bijdrage aan strafrechtketen Veiligheid van de werkomgeving Rechtspositie Organisatie 43 4 Aanbevelingen Aanbevelingen m.b.t. LdH reclasseringsunit Eindhoven Aanbevelingen m.b.t. het landelijk reclasseringsbeleid aan het Leger des Heils 45 Bijlage 1 Afkortingen en begrippen 46 Bijlage 2 Bronnen 48 Bijlage 3 Inspectieprogramma 50 Bijlage 4 Toetsingskader 51 Bijlage 5 Geografische ligging unit of object 55

5 Voorwoord De Inspectie voor de Sanctietoepassing (ISt) heeft in juni 2007 een doorlichting uitgevoerd bij de reclasseringsunit Eindhoven van het Leger des Heils. Eerder hebben al doorlichtingen plaatsgevonden van een unit van Reclassering Nederland en een instelling van de Stichting Verslavingsreclassering GGZ-Nederland. De Inspectie heeft aldus een begin gemaakt met het doorlichten van de drie reclasseringsorganisaties die in Nederland werkzaam zijn. De ISt constateert enerzijds een grote betrokkenheid van management en medewerkers van de unit Eindhoven bij de specifieke doelgroep van het Leger des Heils. Toch wordt anderzijds de maatschappelijke veiligheid niet uit het oog verloren. De ISt komt dan ook tot een positief algemeen oordeel over deze unit, hetgeen niet wegneemt dat aan het slot van het rapport een aantal aanbevelingen tot verbetering van de werkwijze wordt gedaan. W.F.G. Meurs hoofdinspecteur 3

6 Samenvatting Op 19 en 20 juni 2007 heeft de Inspectie de reclasseringsunit Eindhoven van het Leger des Heils doorgelicht. Het Leger des Heils probeert maatwerk en extra zorg te leveren voor multi-problemcliënten, dak- en thuislozen, veelplegers en jeugdige delinquenten. Het is de Inspectie opgevallen dat dit gebeurt met grote betrokkenheid van het management en van de medewerkers bij de doelgroep, zonder dat de maatschappelijke veiligheid uit het oog wordt verloren. De Inspectie is dan ook positief in haar algemeen oordeel over de reclasseringsunit Eindhoven, er worden echter ook enkele verbeterpunten geconstateerd. Reïntegratie Door gebruik van de RISc in voorlichtingsrapportages zijn gedragsinterventies, leerstraffen en toeleidingen zorg in beginsel onderbouwd met een diagnose. In de toezichtsfase is bij grote wijzigingen of verder uitwerking van een toezichttraject herhaling van de RISc echter onvoldoende geborgd. Het aanbod van de gedragsinterventies en leerstraffen is door een aantal beleidsmaatregelen fors minder geworden. Als gevolg hiervan bestaat het risico dat de reclasseringsinterventie onvoldoende kan aansluiten bij de delictgerelateerde problematiek van de cliënt. Daar komt nog bij dat er veel tijd verstrijkt tussen het plegen van het delict en het uitvoeren van de training, waardoor vooraf geconstateerde leerpunten soms zijn veranderd. De reclasseringsunit Eindhoven werkt samen met tal van zorginstellingen, instellingen voor maatschappelijke opvang, woon- en werkbegeleiding. Daadwerkelijke plaatsing van sommige cliënten is lastig omdat cliënten van het Leger des Heils vaak nét niet in de doelgroep passen. De reclasseringsunit Eindhoven kiest ervoor om bij de executie van werkstraffen waar nodig enige extra begeleiding te bieden, vanuit betrokkenheid bij de doelgroep en in de traditie van haar werkwijze. Op deze wijze levert de reclasseringsunit een bijdrage aan de reïntegratie van haar cliënten. Veiligheid van de maatschappij De inhoud van reclasseringsrapportages en toezichten is gebaseerd op de RISc. Hiermee wordt recidiverisico is kaart gebracht. Het voorlichtingsrapport 4

7 bevat meestal geen specifieke aanwijzingen of in te zetten controlemiddelen. Deze worden later in de toezichtsfase uitgewerkt. De overeenkomst die aan het begin van een toezicht tussen reclasseringswerker en cliënt wordt opgemaakt bevat ook weinig specifiek beschreven uitvoeringsafspraken. Meestal worden de algemene of specifieke voorwaarden uit het vonnis herhaald met eventueel een algemene aanvulling zoals het informeren over de verblijfplaats of een enkele keer een specifieke aanvulling zoals het werken aan schuldsanering. Het toezicht krijgt nader vorm op basis van de professionele inschatting van de reclasseringswerker en niet zozeer op basis van richtlijnen of handvatten voor de toepassing van controlemiddelen of toezichtarrangementen. De reclassering controleert of de cliënt zich aan de gemaakte afspraken houdt door contact te houden met de zorginstelling, de familie, het netwerk en/of de wijkagent. Afhankelijk van de cliënt en de omstandigheden legt de reclasseringswerker huisbezoek af. De reclasseringswerker bespreekt de consequenties van het niet nakomen van afspraken door de cliënt in eerste instantie met collega s en bepaalt in samenspraak met hen een eventuele nieuwe route. Afhankelijk van de ernst van het breken van de afspraak zoekt de reclasseringswerker contact met het OM. In geval van overtreding van de voorwaarden wordt overgegaan tot retourzending aan het OM. Controlemiddelen en toezichtarrangementen zijn echter onvoldoende vastgelegd in de toezichtovereenkomst. Daarmee ontstaat het risico dat tijdens het toezicht niet altijd wordt toegezien op die risicofactoren die met behulp van de RISc zijn vastgesteld. Bijdrage aan de strafrechtsketen Op de werkvloer werken medewerkers van het OM en de reclassering samen in verschillende overleggen. Er vindt overleg plaats over de wijze waarop casussen worden behandeld en de rol van de reclassering daarbij. De aanwezigheid van reclasseringsmedewerkers van de drie reclasseringsorganisaties (3RO) bij de reclasseringsbalie op het parket heeft de communicatie vergemakkelijkt. Bij de afdoening van taakstraffen door OM en ZM wordt er niet standaard gecommuniceerd met de reclassering, waardoor beslissingen van de rechterlijke macht in de ogen van reclasseringswerkers niet altijd logisch aansluiten op de inhoud van het afloopbericht. De reclasseringsunit Eindhoven levert minder reclasseringsdiensten dan ze volgens planning zou moeten doen, in 2006 was de productie 89%. Vooral de 5

8 uitvoering van gedragsinterventies en leerstraffen blijft achter bij de planning. De reclasseringsunit Eindhoven voert echter aanzienlijk meer vroeghulpbezoeken uit dan gepland. Ten aanzien van dit product is de planning van en de sturing op de aantallen niet transparant. Daarbij leiden deze vroeghulpbezoeken in vergelijking met landelijke cijfers tot relatief weinig vroeghulpinterventierapporten. Vaak wordt gekozen voor een informele overdracht van informatie uit de vroeghulp, wat de inhoudelijke informatie minder transparant en inzichtelijk maakt. De afgesproken termijnen voor het leveren van voorlichtingsrapporten worden niet altijd gehaald. De termijnen voor de TR rapportages in opdracht van PI Vught worden helemaal niet gehaald, volgens unit Eindhoven omdat deze onhaalbaar zijn. PI Vught is wel tevreden over de kwaliteit van de adviesrapportages en de samenwerking met de reclassering LdH in dezen. Sinds de knip tussen tussen advies- en uitvoeringtaken is ingevoerd, wordt een contact na het uitbrengen van het voorlichtingsrapport afgebroken, om weer door een andere reclasseringswerker opgestart te worden als het vonnis ontvangen is. Tussen de twee fases ontbreekt een aanspreekpunt voor de cliënt, en gaat er kennis verloren in de overdracht. De Inspectie concludeert hier een knelpunt in de uitvoering waardoor mogelijk risicovolle situaties kunnen ontstaan. Veiligheid van de werkomgeving De veiligheids- en integriteitprocedures zijn helder en worden voldoende besproken. De organisatie verricht veel zorg en inspanning om de veiligheid in het gebouw te vergroten, zoals het installeren van een (brand)veiligheidsinstallatie en het in gebruik nemen van alarmpiepers. Het landelijke veiligheidsbeleid van het Leger des Heils is duidelijk doorgedrongen tot de werkvloer door bespreking van het landelijke protocol, het reclasseringspaspoort en de cursus bejegening. Integriteitbeleid is hier onderdeel van. Incidenten komen weinig voor, maar als ze zich voordoen wordt er snel en zorgvuldig gereageerd. De Inspectie concludeert dat de reclasseringsunit Eindhoven de veiligheid van de werkomgeving voldoende waarborgt. Rechtspositie Cliënten krijgen bij hun eerste contact met de reclassering niet standaard informatie over hun rechten, plichten en privacy. Dit gebeurt wel bij taakstraffen, als onderdeel van de intake. Momenteel ontwikkelt het Leger des Heils een folder waarin niet alleen informatie staat over rechten, plichten 6

9 en privacy maar ook over de reclassering zelf. Er wordt door iedereen naar die folder uitgezien. Enkele grote projecten waar werkstraffen worden uitgevoerd vragen de reclassering een kopie van het paspoort van de cliënt en willen informatie over het delict. Die informatie wordt verstrekt zonder toestemming van de cliënt. Privacyregels verdienen daarom verduidelijking. Organisatie De reclasseringsunit Eindhoven heeft een open communicatiecultuur en een gedegen communicatiestructuur, de inhoud en de organisatie van het werk worden structureel besproken. De medewerkers zijn betrokken bij elkaar, bij de cliënten en bij de uitvoering van het werk. De communicatie tussen de reclasseringswerkers van de advies- en die van de uitvoeringskant gaat minder gemakkelijk als gevolg van de knip tussen de functies en de als bureaucratisch ervaren taakverdeling die daarmee gepaard gaat. Er zijn nieuwe medewerkers aangenomen en de reclasseringsunit Eindhoven heeft nog een aantal vacatures. Die worden niet allemaal tegelijk ingevuld, omdat het dan lastig is mensen goed in te werken en de organisatie dan kwetsbaar wordt. Opvulling is wel nodig op een zo kort mogelijke termijn om de gewenste productie te kunnen halen. Er wordt aandacht besteed aan opleidingen en begeleiding van reclasseringsmedewerkers, echter het opleidingsaanbod is nog mager, vooral op inhoudelijk vlak. Er wordt gewerkt aan een nieuw cursusaanbod. Aanbevelingen m.b.t. LdH reclasseringsunit Eindhoven 1. Maak met het OM op strategisch niveau duidelijke afspraken over de aanlevertermijn van rapportages en de wijze waarop hierop gestuurd wordt; communicatie over mislukte taakstraffen 1 ; verkorting van aanlevertijden van vonnissen met reclasseringstoezicht. 2. Wees specifieker in het beschrijven van de inhoud van het toezicht op basis van de RISc, in het bijzonder ten aanzien van de inzet van controlemiddelen en de onderbouwing daarvan. 1 In de wederhoorreactie heeft het OM aangegeven dat er vanaf september 2007 nadere afspraken gemaakt zullen worden over omzettingszittingen. Het OM ziet het nut van de aanwezigheid van de reclassering bij de omzettingszittingen. 7

10 3. Voorzie de reclasseringswerkers die toezicht uitvoeren van een heldere instructie ten aanzien van het toepassen van een herdiagnose RISc bij evaluatie van de uitvoering van het toezicht. 4. Versnel, zonodig met nadere organisatorische maatregelen, de adviesprocedure in het kader van de TR-methodiek en draag daarbij zorg voor voldoende tijdige reclasseringscapaciteit. 5. Zorg bij de verdeling van (schaarse) reclasseringscapaciteit voor inzet conform planning, in het bijzonder voor de vroeghulpbezoeken. 6. Garandeer dat reclasseringscliënten bij het eerste reclasseringscontact, ook schriftelijk, gewezen worden op hun rechten (klachtenregeling, inzagerecht dossiers etc.). 7. Werk in overeenstemming met de privacyregels bij het verstrekken van informatie aan een werkgever over een cliënt met een werkstraf. Aanbevelingen m.b.t. het landelijke reclasseringsbeleid aan het Leger des Heils 8. Betrek bij de ontwikkeling van landelijke beleidskaders voor wat betreft het reclasseringstoezicht in ieder geval de methodische indicatiestelling met betrekking tot de toepassing van verschillende toezichtarrangementen en controlemiddelen. 9. Evalueer de splitsing van advies- en uitvoeringstaken op de ongewenste consequenties: onduidelijkheid rond herhalingsdiagnose bij het toezicht; onderbreking van reclasseringscontact in de periode tussen zitting en ontvangst vonnis. 10. Zet vaart achter de ontwikkeling en implementatie van het aanbod van erkende gedragsinterventies. 11. Ontwikkel het inhoudelijke opleidingsaanbod voor reclasseringswerkers zoals voorgenomen. 8

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel De Inspectie voor de Sanctietoepassing oefent toezicht uit op justitiële inrichtingen en reclasseringsinstellingen. Dit toezicht krijgt onder meer gestalte door het regelmatig doorlichten van reclasseringsinstellingen. Dat gebeurt aan de hand van een toetsingskader waarin normen voor het reclasseringswerk zijn opgenomen. De Inspectie concentreert zich op de thema's rechtspositie, veiligheid en reïntegratie. In dit rapport beschrijft de Inspectie in hoeverre de uitvoering van de reclasseringsactiviteiten door de reclasseringsunit Eindhoven van het Leger de Heils (LdH) aan de normen uit het toetsingskader voldoet. De Inspectie heeft gekozen voor een unit van het Leger des Heils omdat zij nog niet eerder een reclasseringsunit van het Leger des Heils op deze wijze heeft doorgelicht. Door de keuze voor Eindhoven is er na doorlichtingen van reclasseringsunits van de verslavingsreclassering in Utrecht en Reclassering Nederland in Zwolle bovendien sprake van enige geografische spreiding. 1.2 Reikwijdte Het onderzoek beperkt zich tot de reclasseringsactiviteiten van de unit Eindhoven van het Leger des Heils. De unit Eindhoven heeft het arrondissement Den Bosch als werkgebied en werkt samen met de veiligheidshuizen in Helmond en Eindhoven. Behalve de reclasseringsunit Eindhoven heeft het Leger des Heils in het werkgebied van de unit een voorziening voor maatschappelijke opvang, Domus. Omdat hier geen reclasseringstaken worden uitgevoerd, heeft de Inspectie deze locatie niet geïnspecteerd. Wel komt Domus kort aan de orde bij de bevindingen, vanwege de relatie met de uitvoering van reclasseringstoezicht en toeleiding naar zorg. 1.3 Objectbeschrijving De minister van Justitie onderscheidt vier hoofdtaken van de reclassering[ 2 ]: [ 2 ] Kamerstukken II , 29270, nr. 1 9

12 1. Advisering en voorlichting aan het Openbaar Ministerie (OM), de Zittende Magistratuur (ZM) en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) 2. Toezicht houden op het nakomen van door OM of ZM opgelegde voorwaarden 3. Het ontwikkelen en uitvoeren van op recidivevermindering gerichte interventies 4. Tenuitvoerlegging van taakstraffen De reclasseringsunit Eindhoven is een onderdeel van het Leger des Heils, Jeugdzorg en Reclassering en voert reclasseringstaken uit ten behoeve van specifieke doelgroepen: multi-problem -cliënten, dak- en thuislozen, veelplegers en jongvolwassen delinquenten. De unit heeft vijftien reclasseringswerkers in dienst (totaal 11,5 fte) van wie er twee tevens werkbegeleider zijn (totaal 0,88 fte). Twee medewerkers zijn tevens werkzaam bij de reclasseringsbalie (totaal 0,75 fte) en één medewerkster besteedt een deel van haar tijd aan het project Stabiel[ 3 ] (0,22 fte). De unit wordt geleid door een unitmanager die verantwoording aflegt aan de regiomanager Zuidoost. Tabel I geeft de reclasseringsproductie weer van de unit Eindhoven in Tabel I: Omvang reclasseringsproductie 2006 Hoofdtaken Product Gerealiseerde productie 2006 Advies en voorlichting Vroeghulp 196 Vroeghulpinterventie 6 Voorlichtingsrapporten 172 Adviesrapporten 125 Maatregelrapport 1 Diagnose 141 RISc 174 Toezicht houden Toezichten 244 Toeleiding zorg 111 Gedragsinterventies Gedragsinterventies 13 Tenuitvoerlegging taakstraffen Leerstraf 104 Werkstraf individueel 128 Werkstraf groep geen [ 3 ] Stabiel is een project dat het LdH uitvoert op basis van een overeenkomst met de gemeente. Het project valt niet onder de reclasseringsactiviteiten van de unit. 10

13 De reclasseringsunit Eindhoven is gehuisvest in een pand even buiten het centrum van Eindhoven. Daar heeft de unit twee verdiepingen tot haar beschikking waar zich spreekkamers, trainingsruimtes en kantoorruimtes bevinden. De ruimtes zijn licht en er is door een ruit in de deur zicht op wat zich binnen afspeelt. Cliënten melden zich bij de administratie die de buitendeur voor hen opent. Zo is altijd duidelijk wie zich in het pand begeeft. 1.4 Toetsingskader De Inspectie komt tot een oordeel over de reclasseringsunit Eindhoven op basis van het toetsingskader dat is opgesteld voor de doorlichting van reclasseringsinstellingen. Het toetsingskader is in bijlage PM opgenomen en omvat de thema's reïntegratie, veiligheid van de samenleving, veiligheid van de werkomgeving, rechtspositie en organisatie. De reclasseringstaken hebben reïntegratie en veiligheid van de samenleving tot doel en vallen daarom voornamelijk onder die twee toezichtaspecten. De overige toezichtaspecten rechtspositie, organisatie en veiligheid van de werkomgeving zijn randvoorwaardelijk voor de uitvoering van de reclasseringstaken. 1.5 Opzet Methode Het onderzoek is uitgevoerd door twee inspecteurs. Zij hebben bij de reclasseringsunit Eindhoven schriftelijke informatie opgevraagd over beleid en uitvoering. Deze informatie hebben zij voorafgaand aan het inspectiebezoek bestudeerd. Om welke informatie het gaat is terug te vinden in bijlage 2. Na bestudering van de documentatie heeft de Inspectie de unit een programma gestuurd voor het inspectiebezoek en een overzicht van tijdens het inspectiebezoek te bestuderen dossiers. Voorafgaand aan het inspectiebezoek hebben de inspecteurs om een interview verzocht met functionarissen van het arrondissementsparket s- Hertogenbosch, opdrachtgever van de reclasseringsunit Eindhoven. Dit interview heeft niet plaatsgevonden. Het arrondissementsparket acht de contacten met de reclasseringsunit Eindhoven te divers om een generaal beeld te kunnen geven van de onderlinge afstemming, de kwaliteit van de rapporten en de uitvoering van het reclasseringstoezicht van het Leger des Heils in het arrondissement. Het parket heeft de Inspectie per 11

14 geïnformeerd over de wijze waarop afspraken met de drie reclasseringsorganisaties tot stand komen. Een andere opdrachtgever van de reclasseringsunit Eindhoven is de penitentiaire inrichting PI Vught. Op verzoek van de Inspectie heeft de PI Vught schriftelijke informatie verstrekt over haar samenwerking met de reclasseringsunit. Tijdens het inspectiebezoek hebben twee inspecteurs kleine groepsinterviews gehouden met twee cliënten, het management (de regiomanager en de unitmanager) en medewerkers. De gesprekken met de medewerkers waren ingedeeld naar taakgebied. De inspecteurs spraken twee medewerkers vroeghulp(-interventie) advies en voorlichting, vier medewerkers toezicht, drie medewerkers leerstraffen en gedragsinterventies, en twee medewerkers werkstraffen. Omdat één reclasseringswerker aan twee verschillende gesprekken deelnam, hebben de inspecteurs in totaal tien uitvoerende medewerkers gesproken. Voorafgaand aan de interviews hebben de inspecteurs tien dossiers bestudeerd op elk taakgebied om een indruk te krijgen van de werkwijze. Die werkwijze is vervolgens in het vraaggesprek uitgediept Tijdpad De Inspectie heeft het onderzoek op 2 mei 2007 aangekondigd bij de algemeen directeur van Leger des Heils Jeugdzorg en Reclassering en bij de regiomanager Zuid-Oost Nederland van Leger des Heils Jeugdzorg en Reclassering. Op 19 juni 2007 hebben de inspecteurs schriftelijke informatie ontvangen van PI Vught. De inspectie heeft plaatsgevonden op 19 en 20 juni Op 3 augustus 2007 is het conceptrapport voor wederhoor naar de regiomanager en parket Den Bosch van het Openbaar Ministerie gezonden. Op 9 en op 21 augustus 2007 heeft de ISt de wederhoorreacties ontvangen. Vervolgens heeft de hoofdinspecteur het rapport op 24 september 2007 vastgesteld en naar de staatssecretaris verzonden. 12

15 2 Bevindingen De bevindingen starten met een beschrijving van de reclasseringsbalie en zijn vervolgens gerangschikt naar de vier hoofdtaken van de reclassering: advisering en voorlichting, gedragsinterventies, toezicht en taakstraffen. Leerstraffen worden beschreven onder de uitvoering van op recidivevermindering gerichte interventies. Werkstraffen worden beschreven onder de tenuitvoerlegging van taakstraffen. Elke paragraaf sluit af met een samenvattende constatering van de Inspectie waarin die elementen worden herhaald die van belang zijn voor de beoordeling op basis van het toetsingkader. Reclasseringsbalie Sinds 1 januari 2007 is in alle arrondissementen de reclasseringsbalie ingevoerd. De reclasseringsbalie is een administratieve verdeeleenheid van de drie reclasseringsorganisaties (3RO) op de locatie van het arrondissementsparket van het OM. De directe aanwezigheid van reclasseringsmedewerkers van de 3RO op het parket Den Bosch heeft naar de mening van zowel het parket als de reclassering de communicatie tussen beide organisaties vergemakkelijkt. Vooral met de weekdienstofficieren en de parketfunctionaris wordt goed samengewerkt. De communicatielijnen zijn kort. Ook de gebiedsgebonden officieren (Helmond en Eindhoven) vormen een toegankelijk en vast aanspreekpunt voor de reclasseringsbalie. De reclasseringsbalie verdeelt de zaken tussen de 3RO. Het LdH krijgt cliënten toebedeeld met problemen op meerdere terreinen, dak- en thuislozen, cliënten met woonproblemen, cliënten met afgebroken hulpverleningscontacten en jongvolwassenen die specifieke programma s nodig hebben die het LdH levert. Bij het verdelen stuurt de balie op doelgroep en productievolume. Deze toedeling gebeurt veelal administratief en verdient naar mening van de het LdH-management van de reclasseringsunit Eindhoven inhoudelijke verdieping. De balie zou naar hun mening bewuster moeten selecteren naar een organisatie die daadwerkelijk uit de voeten kan met de toebedeelde cliënt. 13

16 Een andere taak van de reclasseringsbalie is het bijhouden van rappellijsten waarin zij herinnert aan de oplevertermijn van reclasseringsproducten op het gebied van terugdringen recidive en huiselijk geweld. Deze rappellijsten worden door de reclassering niet altijd als zinvol ervaren, omdat men zich wel bewust is van de termijnen maar deze niet haalbaar acht. Het management van het parket Den Bosch en het Leger des Heils, unit Eindhoven overleggen met elkaar op structurele wijze in het Arrondissementaal Justitieel Beraad (AJB), in de stuurgroep reclasseringsbalie en op incidentele wijze indien nodig. Sinds de invoering van de reclasseringsbalie, ervaren de partijen dat de communicatielijnen korter geworden zijn. Ook de overleggen op de veiligheidshuizen 4 in Helmond, Den Bosch en Eindhoven spelen een belangrijke rol in de communicatie tussen het OM, de reclassering en andere ketenpartners. Zo zijn er het Veelplegers casusoverleg en het Resocialisatieoverleg, waar terugkerende Stelmatige Daders besproken worden. Ook heeft de reclasseringsunit Eindhoven van het LdH overeenkomsten met de gemeente over het begeleiden van jongeren onder de 18 jaar en gezinnen in de projecten Stabiel (operationeel sinds 1 oktober 2006)) en Kenter (nog in de voorbereidingsfase). 2.1 Advisering en voorlichting Vroeghulpbezoek en vroeghulpinterventie Vroeghulpbezoek Vroeghulpbezoek is het eerste bezoek door de reclassering aan een arrestant, in verzekering gestelde of in bewaring gestelde verdachte. In dit eerste bezoek beoordeelt de reclassering of een vervolgaanbod wenselijk is. Er zijn twee kaders waarbinnen vroeghulpbezoek wordt uitgevoerd. Ten eerste meldt de politie alle inverzekeringstellingen bij de reclasseringsbalie. De reclasseringsbalie verdeelt deze meldingen en de units bepalen vervolgens zelf welke cliënten bezocht worden. Op basis kenmerken als leeftijd, delict en informatie uit het CVS worden de cliënten na onderlinge bespreking tussen de reclasseringswerkers verdeeld. Prioriteiten worden bepaald aan de hand van een professionele inschatting. In principe bezoekt de unit iedereen die 4 Het Veiligheidshuis is een samenwerkingsverband van gemeente, Openbaar Ministerie, politie en stedelijke instellingen om de veelplegers die zich crimineel gedragen of overlast veroorzaken, beter aan te pakken 14

17 daarvoor in aanmerking komt. Illegalen spreekt men soms hoewel er geen vroeghulpinterventierapport geschreven mag worden en geen ander reclasseringsaanbod gedaan kan worden. De unit bezoekt geen verdachten die geen Nederlands spreken. Ze bezoekt ontkennende verdachten wel, mits zij de Nederlandse taal machtig zijn. De andere mogelijkheid is dat een cliënt wordt voorgeleid bij de Rechter Commissaris en niet bezocht blijkt te zijn in de vroeghulp. Op dat moment kan OvJ of parketsecretaris de reclasseringsbalie verzoeken de cliënt alsnog te bezoeken. Dit wordt vaak gedaan als men verwacht dat er een schorsing voorarrest (onder voorwaarden) zal plaatsvinden. De reclasseringsunit Eindhoven voert aanzienlijk meer vroeghulpbezoeken uit dan gepland. In 2006 werden er 196 vroeghulpbezoeken gerealiseerd terwijl er 77 gepland stonden. In de eerste vier maanden van 2007 waren dat er 105 bij een planning van 25. Het OM geeft aan geen invloed te hebben op het aantal of de doelgroep van de vroeghulpbezoeken. De Inspectie heeft geen inhoudelijke criteria ten aanzien van de onderbouwing van de planningscijfers voor de vroeghulp kunnen constateren bij reclassering, OM of ministerie van Justitie. De reclasseringsunit Eindhoven hecht veel waarde aan het product. Zij ziet vroeghulp als het voorportaal van de reclassering; er wordt contact gemaakt met de cliënt, er wordt voorlichting gegeven over de reclassering en de rechtsgang en de cliënt wordt geïnformeerd over en gemotiveerd voor eventuele vervolgtrajecten. De productie stijgt als gevolg hierdoor boven de planproductie uit. Vroeghulpinterventie De reclasseringsunit Eindhoven schrijft relatief weinig interventierapporten. In 2006 leidde 3% van de vroeghulpen tot een vroeghulpinterventie (6 stuks conform planning), in 2007 was dat tot nu toe 19% (20 stuks, planning was 3). Het landelijk gemiddelde bij de 3RO ligt op 20%[ 5 ]. De reclasseringswerkers achten het schrijven van een interventierapport niet altijd zinvol omdat de officier op een andere wijze al voldoende informatie over de cliënt ontvangt. Het gespreksverslag van het vroeghulpbezoek wordt [ 5 ] reclasseringsmonitor

18 omwille van privacy niet aan de officier verstrekt. Hij ontvangt wel altijd een registratiebalieformulier (r-balie formulier) waarin een advies is opgenomen over de vraag of er wel of niet een voorlichtingsrapport geschreven dient te worden. Hierin staat ook of een andere vervolgactie wenselijk is. Als er een actie moet volgen op het vroeghulpbezoek heeft de reclassering tevens telefonisch contact met de officier. De reclasseringswerkers ervaren het schrijven van een vroeghulpinterventierapport als een omslachtige, bureaucratische procedure, waar weinig tijd voor is. Ze schrijven mede daarom alleen een interventierapport als ze een specifiek traject voor de cliënt voor ogen hebben. Het OM vraagt zelf niet om interventierapporten, waardoor de reclassering niet de indruk heeft dat het OM ze mist. De reclassering geeft bij het schrijven van een vroeghulpinterventierapport altijd een risico-inschatting, maar maakt daartoe geen gebruik van de RISc 6. Als geadviseerd wordt de zaak te schorsen onder voorwaarden bevat het rapport de mogelijkheid en wenselijkheid van verplicht reclasseringstoezicht en eventueel een contactverbod met slachtoffers, urinecontroles en verplichte contacten met de geestelijke gezondheidszorg (GGz). De reclassering beschrijft de voorwaarden niet erg concreet omdat ruimte voor latere invulling in de begeleidingsfase gewenst is. In het rapport staat op welke gebieden de acute risico s zitten en wat er op korte termijn moet gebeuren. In het geval van huiselijk geweld zijn de adviezen wél concreet omdat een agressieregulatie-aanbod in een convenant met GGz-Eindhoven is geregeld. Als iemand wil meewerken aan dit aanbod wordt hij direct verwezen. In het rapport wordt ook de zienswijze van de cliënt verwoord. De wijze waarop dat gebeurt verschilt. Voorheen werd het rapport in een vaste vorm gegoten, maar reclasseringswerkers kunnen niet al hun informatie in dit sjabloon kwijt en kunnen er soms niet mee werken omdat ze op een andere werkplek zitten. Dat leidt tot verschillende uiterlijke vormen van interventierapporten. Samenvattende constateringen De Inspectie constateert dat de reclasseringsunit Eindhoven aanzienlijk meer vroeghulpbezoeken uitvoert dan gepland. Het is niet duidelijk hoe gestuurd wordt op de planning van de aantallen vroeghulp. De reclassering ziet het vroeghulpbezoek als voorportaal van het reclasseringsaanbod en hecht voor 6 De RISc staat voor Recidive Inschattingsschalen en is een instrument dat op basis van criminogene factoren het recidiverisico en de geschikte reclasseringsinterventie bepaalt, zie paragraaf

19 haar eigen informatie grote waarde aan de bezoeken. Vaak wordt informatie uit het vroeghulpbezoek, bijvoorbeeld of wel of geen voorlichtingsrapport wenselijk is, mondeling aan de OvJ doorgegeven. Dat wordt zowel door de reclassering als door het OM afdoende geacht. Daardoor leiden relatief weinig vroeghulpbezoeken tot een vroeghulpinterventierapport, al stijgt dit aantal in de eerste vier maanden van Voorlichtingsrapporten De reclassering brengt op verzoek van het OM of de rechter voorlichtingsrapporten uit waarin een advies staat over de te nemen justitiële beslissing ten aanzien van een justitiabele. Van de 187 geplande voorlichtingsrapporten in 2006 heeft de reclasseringsunit Eindhoven er 172 gerealiseerd. In de eerste vier maanden van 2007 zijn er 37 voorlichtingsrapporten gerealiseerd van de geplande 62. Voorlichtingsrapporten worden aangevraagd door het OM. De balie overlegt met de weekofficier en de parketsecretaris welke voorgeleidingen er zijn geweest en over wie een rapport gevraagd zal worden. In regio Zuid van het arrondissement Den Bosch bespreekt men ook de niet-voorgeleidingen en is de behoefte van de gebiedsofficier aan voorlichtingsrapporten groter dan in regio Noord 7. Alle aangevraagde rapporten worden ook daadwerkelijk geschreven, zelfs als het een aanvraag voor een illegale cliënt betreft over welke doelgroep in principe geen rapport verschijnt. Voor cliënten die geen Nederlands spreken maakt de reclassering gebruik van de tolkentelefoon. Over ontkennende verdachten rapporteert zij ook, er wordt alleen geen strafadvies in het rapport opgenomen. Als iemand niet met de reclasseringswerker in gesprek wil, wordt het OM hiervan op de hoogte gesteld. Soms levert de reclassering in zo n geval op verzoek van het OM een samenvatting van voorgaande rapportages en eerder door de reclassering ondernomen activiteiten. Volgens landelijke afspraken tussen het OM en de reclasseringsorganisaties heeft de reclassering zes weken de tijd voor het schrijven van een voorlichtingsrapport, te rekenen vanaf de datum waarop de reclassering de opdracht krijgt. Deze termijn wordt bijna nooit gehaald. De geïnterviewde 7 In de wederhoorreactie heeft het OM aangegeven dat de procedures in beide regio s inmiddels zijn gelijkgetrokken. In regio Zuid-(Oost) worden niet meer alle niet-voorgeleidingen besproken op casusniveau. In beide regio s worden nu alle zaken uit de weekdienst besproken. 17

20 reclasseringswerkers achten de termijn niet realistisch en ook niet nodig. In de praktijk hanteert de reclassering de norm dat het rapport uiterlijk twee weken voor de zitting in bezit is van het OM. Als het een cliënt betreft die wordt verdacht van het plegen van huiselijk geweld moet het rapport vier weken voor de zitting bij het OM zijn. Dat gebeurt omdat de zaak van een cliënt die meewerkt aan de interventie huiselijk geweld wordt geschorst en hij daarom van de zittingslijst moet worden afgehaald. De reclassering levert de rapporten volgens de geïnterviewde medewerkers wel op tijd voor de zitting, volgens het OM wordt de termijn van twee weken voorafgaand aan de zitting niet altijd gehaald. De door de reclasseringsbalie uitgebrachte rappellijst, die betrekking heeft op de afgesproken termijn van zes weken schiet volgens de geïnterviewde reclasseringswerkers zijn doel voorbij. Reclasseringswerkers gebruiken bij het schrijven van een voorlichtingsrapport altijd een RISc. Zij vinden de RISc een prima instrument voor een extra toets op risico s. Het gebruik zorgt wel voor vertraging in de rapportage doordat tijdige bespreking van de resultaten met de werkbegeleider lastig te plannen blijkt. Als er sprake is van een psychiatrisch of verslavingsprobleem en als de zitting wordt aangehouden voor een psychiatrisch advies, wordt tevens een verdiepingsdiagnose gedaan. Deze bespreekt de reclasseringswerker met de werkbegeleider en in de casuïstiekvergadering. De zienswijze van de cliënt wordt in het rapport vermeld, zij het niet op een uniform herkenbare wijze. Een voorlichtingsrapport beschrijft altijd de mogelijkheid en wenselijkheid van toezichtarrangementen. Net als in het vroeghulpinterventierapport laat die beschrijving ruimte voor latere invulling. Er is geen zichtbare koppeling tussen de hoogte van de risico s en de aard en intensiteit van de in te zetten controlemiddelen. Hoewel de reclassering meestal wel zicht heeft op risicosignalen, krijgen die niet expliciet een plaats in het rapport. Ze zijn wel te herleiden uit de RISc en dus beschikbaar. In het rapport wordt niet altijd ingegaan op specifieke op reïntegratie gerichte activiteiten. Soms is dat ook niet zinvol omdat een cliënt niets wil of al veel eerdere trajecten zonder succes heeft afgerond. In dat geval adviseert de reclassering een kale werkstraf of gevangenisstraf. Samenvattende constateringen De Inspectie constateert dat de productie van voorlichtingsrapporten in 2006 enigszins is achtergebleven bij de planning. In de eerste vier maanden van 2007 daalt de productie verder. De prioritering in aanvragen door het OM is 18

21 volgens de reclassering gebiedsafhankelijk, al geeft het OM aan dat dit inmiddels is gelijkgetrokken. Bij het schrijven van een voorlichtingsrapport gebruikt de reclassering standaard de RISc. De RISc wordt door de reclasseringswerkers als extra toets op risico s gezien. Zowel de mogelijkheid van op reïntegratie gerichte interventies als risicofactoren komen aan de orde in de rapportages. Er is geen methodische toepassing van controlemiddelen of toezichtarrangementen per risicoprofiel. Voorwaarden zijn vaak weinig concreet beschreven om ruimte te laten voor latere invulling. De termijn van zes weken voor het schrijven van een rapport blijkt moeilijk te halen Advies- en maatregelrapporten In 2006 schreef de reclasseringsunit Eindhoven 125 adviesrapporten. Planning was 124. Het betrof 60 TOM-rapportages, 8 Penitentiair programma/elektronisch toezicht (PP/ET) rapportages, vier schorsingsrapportages, 14 overige rapportages ten behoeve van penitentiaire inrichtingen, zes rapportages in de categorie overig en 33 overige rapportages ten behoeve van OM of SM. Dat laatste zijn bijvoorbeeld aanvullende rapportages voorlichting na de intake in een zorginstelling. In de eerste vier maanden van 2007 was de planning 53 rapportages, maar zijn er slechts 27 gerealiseerd. Hiervan waren 15 TOM-rapportages en zes ten behoeve van een p.i. en vijf overige rapportages. De reclasseringsunit Eindhoven leverde één maatregelrapportage in 2006 bij een planning van zes. In de eerste vier maanden van 2007 was dat er ook één bij een planning van twee. De reclassering schrijft de adviezen voor TOM-zittingen allemaal volgens een zelfde sjabloon. Voor andere adviesrapporten geldt dat niet. Over het wel of niet werken met een sjabloon wordt intern overleg gevoerd bij het Leger des Heils. Een aantal reclasseringswerkers meent dat een sjabloon te weinig ruimte laat voor eigen bevindingen. Andere reclasseringswerkers beoordelen eenduidigheid juist positief. Voorheen schreef de reclassering voorlichtingsrapporten in het kader van Terugdringen Recidive (TR), nu zijn dat adviesrapportages. Reclasseringswerkers zeggen dat daardoor te weinig tijd is overgebleven voor een rapport, wat ten koste gaat van de kwaliteit. PI Vught acht de kwaliteit van de adviesrapporten goed. Dat geldt niet voor de termijn waarbinnen de rapporten worden geleverd; in vrijwel alle gevallen is er sprake van termijnoverschrijding. Reclasseringswerkers geven aan dat het maken van een TR-adviesrapport zoveel tijd kost en zo afhankelijk is van planning van 19

22 afspraken, dat de termijn van zes weken onhaalbaar is. De p.i. wordt alleen over ruime termijnoverschrijdingen geïnformeerd en ook in het geval dat de p.i. gerappelleerd heeft. Dit gebeurt veelal telefonisch of per . De terugkoppeling is voldoende en de samenwerking is goed. Dit leidt echter in veel gevallen niet tot het sneller afwikkelen van de opdracht. Samenvattende constateringen De Inspectie constateert dat de productie in 2006 in overeenstemming met de planning was, maar dat die in de eerste vier maanden van 2007 nog achter loopt. Voor de helft bestaat de productie uit adviesrapporten voor TOMzittingen. Deze adviesrapporten hebben een vast sjabloon. Er bestaat binnen de reclasseringsunit Eindhoven geen duidelijke lijn over het hanteren van een vaste vorm voor de overige adviesrapporten. De adviesrapporten in het kader van TR worden door de PI kwalitatief voldoende geacht maar worden vrijwel nooit binnen de afgesproken termijn geleverd. Over de kwaliteitsbeoordeling door het OM heeft de Inspectie geen informatie ontvangen. 2.2 Toezicht houden Een reclasseringstoezicht houdt in dat een justitiabele zich op grond van een rechterlijke uitspraak (of eventueel in het kader van een extramurale vorm van detentie) moet gedragen naar de aanwijzingen van de reclassering. Het doel hiervan is om het gedrag van de justitiabele zo te beïnvloeden dat recidive wordt voorkomen. De geplande productie toezichten was 231 in De reclasseringsunit Eindhoven heeft 244 toezichten gerealiseerd. De overgrote meerderheid van de toezichten betreft reclasseringstoezicht bij voorwaardelijke veroordeling (205). Bij schorsing van preventieve hechtenis waren het er 22. De overige toezichten vonden plaats in het kader van tbs (8) of bij voorwaardelijk sepot (8). In de eerste vier maanden van 2007 was de planning 96 en de realisatie 97. In 62% van de toezichten bij schorsing preventieve hechtenis in 2006 was binnen een week contact met de cliënt, in 91% van de zaken binnen een maand.[ 8 ] Landelijk is dit respectievelijk 39% en 70%.[ 9 ] [ 8 ] Bron: CVS [ 9 ] Bron: Inspectierapport Ketenaansluiting reclassering en Openbaar ministerie ISt

23 In 2006 zijn 16% van de toezichten als mislukt teruggestuurd. Landelijk is dit ongeveer 33%.[ 10 ] Er is geen wachtlijst. Zodra het vonnis binnen is, roept de reclassering de cliënt vlot op voor een eerste gesprek. Sinds de adviesfunctie ( voorkant ) en de toezichtfunctie ( achterkant ) van elkaar zijn gescheiden en niet meer door dezelfde reclasseringswerker uitgevoerd worden, is een lacune ontstaan tussen het moment van de zitting en het moment dat de reclassering het vonnis ontvangt. Voordat deze scheiding in taken er was, werd de cliënt door de voorlichter begeleid, ook zonder dat het vonnis was ontvangen. Nu wordt er een nieuwe medewerker aan de cliënt gekoppeld, die pas in contact treedt met de cliënt als daar een formele opdracht voor is in de vorm van een vonnis. Dit kan volgens de reclasseringswerkers tot vier of vijf maanden duren. Zo ontstaat er volgens reclasseringswerkers een lacune in de begeleiding. Tussen de twee fases ontbreekt een aanspreekpunt voor de cliënt, er gaat kennis verloren in de overdracht en een cliënt haakt soms ook af omdat hij opnieuw zijn verhaal moet vertellen en een nieuwe persoon moet gaan vertrouwen. In een toezichtovereenkomst legt de reclassering de onderwerpen vast waar het toezicht zich op richt. Daartoe wordt aangesloten op aandachtsgebieden uit de RISc en het voorlichtingsrapport. Bijzondere voorwaarden uit het vonnis worden altijd opgenomen in de overeenkomst. De toezichtovereenkomsten van de reclasseringsunit Eindhoven zijn wisselend voor wat betreft inhoud en detailniveau. Er is geen sjabloon. Reclasseringswerkers vinden het lastig om aan het begin van het toezichttraject heel specifiek te zijn. Al te specifieke afspraken leiden bovendien tot veel overtredingen en daarmee tot uitval van cliënten. Bij de invulling van de overeenkomst houdt de reclasseringswerker daarom de vrijheid eigen accenten te leggen, toegesneden op de actuele situatie van de cliënt. In de loop van de tijd veranderen de accenten. Dit is een dynamisch proces. De accenten worden voorafgaand aan het toezicht vastgelegd in de vorm van afspraken tussen de reclasseringswerker en de cliënt, onder andere over de frequentie van het reclasseringscontact, de bereikbaarheid van de cliënt en de personen waar de reclassering contact mee zal opnemen. In die afspraken worden geen doelen gesteld, die komen aan de orde in de [ 10 ] Bron: Inspectierapport Ketenaansluiting reclassering en Openbaar ministerie ISt

24 evaluatie. In de evaluatie worden de doelen ook bijgesteld. De evaluatie gebeurt niet met behulp van de RISc 11. De frequentie van het contact tussen de reclassering en de cliënt verschilt. Meestal is dit tweewekelijks of maandelijks. De reclassering controleert of de cliënt zich aan de gemaakte afspraken houdt. Hiertoe is er zo nodig contact met de zorginstelling, de familie, het netwerk en de wijkagent. Soms gaat een reclasseringswerker mee met de cliënt, bijvoorbeeld naar schuldsanering. Ook vindt soms huisbezoek plaats. Het contact begint frequent en wordt later minder frequent. Toezicht wordt als een pedagogisch instrument ingezet; men bouwt geleidelijk af en maakt zichzelf geleidelijk overbodig. Als er lopende dat proces signalen zijn dat de cliënt de verkeerde kant op gaat, wordt het toezicht opnieuw intensiever. Hoe het toezicht precies vorm krijgt, bepaalt de reclasseringswerker op basis van een professionele inschatting. Er zijn geen richtlijnen of handvatten voor de invulling van het toezicht. Bij twijfel vindt collegiaal overleg plaats, want toezicht wordt als een gezamenlijke verantwoordelijkheid beschouwd. Met het oog op de doelgroep die moet leren in een proces van vallen en opstaan, gaat de reclasseringswerker flexibel om met de afspraken. Als een cliënt bijvoorbeeld een keer verzuimt bij een afspraak met de GGz, wordt hij niet meteen geretourneerd aan het OM. Er wordt getracht de cliënt te motiveren. Een dergelijke zaak komt altijd aan de orde in de casuïstiekbespreking. Daarin bespreken de reclasseringswerkers wat de consequentie moet zijn van het niet nakomen van de afspraak. Als een cliënt niet op een afspraak verschijnt wordt dat bovendien opgenomen in CVS. Bij ernstiger overtredingen of risico s vindt vaak telefonisch overleg plaats met de OvJ. Dat gebeurt bijvoorbeeld als men verwacht dat het wel gaat lukken met een cliënt maar dat het iets meer tijd kost dan vooraf gedacht, als de dagbesteding wegvalt of als er terugval is in de psychische conditie. Beide geïnterviewde cliënten gaven aan dat ze niet het gevoel hebben dat ze gecontroleerd worden en dat er met de reclasseringswerker overlegd kan worden over zaken als de contactfrequentie of het een keer overslaan van een bezoek. Soms rapporteert de reclassering tussentijds aan het OM. Het ressortparket in Den Bosch vraagt periodiek rapportages, het arrondissementsparket doet dat niet. 11 In de wederhoorreactie heeft de unit Eindhoven aangegeven dat bij evaluatie wel de mogelijkheid bestaat aan te geven dat een herhalingsdiagnose RISc wenselijk is en dat dit in toenemende mate gebeurt. 22

25 Als de cliënt een voorwaarde overtreedt, wordt het toezicht geretourneerd aan het OM. In dat geval heeft de reclasseringswerker altijd ook telefonisch contact met de OvJ om de zaak toe te lichten. Hij wordt na een retourzending vaak uitgenodigd als getuige-deskundige op de zitting. De reclassering krijgt geen reactie op een afloopbericht als dat positief is. De cliënt ook niet. Dat vinden cliënten soms jammer ik heb het goed gedaan en nu hoor ik niets. Als een cliënt van de penitentiaire inrichting een afspraak overtreedt, wordt de p.i. daar zowel schriftelijk als mondeling van op de hoogte gebracht. Samenvattende constateringen De Inspectie constateert dat er een lichte overproductie is op het product toezicht. De reclasseringsunit Eindhoven pakt het toezicht vlot op zodra het vonnis binnen is. Als gevolg van de knip tussen advies en toezicht ontstaat er echter een periode van een paar maanden tussen zitting en ontvangst van het vonnis waarin er geen contact met de cliënt gehouden wordt. Toezichtovereenkomsten variëren voor wat betreft structuur en detailniveau. De reclasseringunit Eindhoven formuleert de toezichtovereenkomst op basis van de RISc. Uitvoeringsafspraken worden bewust niet heel specifiek beschreven zodat ruimte blijft voor accentverschuivingen in het toezicht en zodat een cliënt niet te snel de voorwaarden overtreedt. De unit legt eventuele accentverschuivingen in het toezicht vast in de evaluatie. Het is niet helder in welke gevallen een herijking van het toezicht door middel van de RISc moet plaatsvinden en in de praktijk gebeurt dit niet. Reclasseringswerkers beschouwen toezicht als een gezamenlijke verantwoordelijkheid en opvallende zaken worden met collega s besproken. Er vindt over de voortgang van de cliënt veel telefonisch overleg plaats met het OM. Als een cliënt de voorwaarden overtreedt, wordt hij na telefonisch overleg geretourneerd aan het OM. In vergelijking met landelijke cijfers worden er weinig toezichten als mislukt naar het OM geretourneerd. 2.3 Toeleiding zorg De reclassering kan een reclasseringscliënt toeleiden naar een plaats of behandeling in een zorginstelling. Dat kan in een maatschappelijke opvangorganisatie zijn, een GGz-instelling of een instelling voor verslavingszorg. De zorg is niet altijd intramuraal, maar kan ook extramuraal geleverd worden. Behalve dat de reclassering een cliënt plaatst, tracht de reclassering ook terugval te voorkomen. 23

26 Het geplande aantal toeleidingen naar zorginstellingen in 2006 was 67. In werkelijkheid heeft de reclasseringsunit Eindhoven er 111 gerealiseerd in Plaatsing in een zorginstelling kan in een voorlichtingsrapport aan de rechterlijke macht zijn geadviseerd. In 65% van het aantal gerealiseerde voorlichtingsrapporten van 2006 was dat het geval. In de eerste vier maanden van 2007 waren er 24 toeleidingen naar zorginstellingen gepland waarvan er 21 zijn gerealiseerd. Dat is 57% van het aantal gerealiseerde voorlichtingsrapporten. Landelijk is dit percentage 34%[ 12 ]. In tabel II is te zien naar welke soort instellingen is toegeleid. Tabel II: Gerealiseerde toeleiding zorg in 2006 naar soort instelling Soort instelling 2006 Niet-klinische psychiatrische zorg 36 Maatschappelijke opvang 21 Zorg door een psychiatrische polikliniek 12 Zorg door een Regionale Instelling Beschermd Wonen (RIBW) 9 Psychiatrische deeltijdbehandeling 8 Psychiatrische zorg door een APZ 8 Klinische verslavingszorg 6 Niet-klinische verslavingszorg (ambulant en deeltijd) 4 Psychotherapie 2 Sociale pensions 2 Crisisopvang 24 uur 1 Internaten voor dak- en thuislozen 1 Zorg door een RIAGG 1 Totaal 111 De reclasseringsunit Eindhoven werkt samen met tal van zorginstellingen. Er is intensief telefonisch contact met deze instellingen dat volgens de reclasseringswerkers soepel verloopt. Het betreft onder andere GGz-E (forensische psychiatrie), JJI Den Engh (Plaatsing Inrichting Jeugdigen), Pompestichting (terbeschikkingstelling), Rooyse Wissel (tbs), GGz Helmond (reguliere psychiatrie), Dichterbij (verstandelijk gehandicaptenzorg), Groot Batelaar (forensische psychiatrie), Domus (multi-problem-cliënten) en Exodus (nazorg). Daarnaast werkt de unit samen met een scala aan [ 12 ] Reclasseringsmonitor

27 voorzieningen voor woonbegeleiding, maatschappelijke opvang, werkvoorziening en veiligheidshuizen. Er zijn veel convenanten afgesloten[ 13 ] De toeleiding naar zorg vanuit de voorlichtingsfase vindt altijd plaats op indicatie van een RISc. De reclassering neemt telefonisch contact op met de zorginstelling. Vervolgens stuurt zij stukken aan de zorginstelling. Er volgt een intake met de cliënt en een schriftelijke terugmelding aan de reclassering. Het intakeverslag is als gevolg van lange wachtlijsten vaak te laat voor het advies aan de rechter. Dit probleem doet zich vooral voor in de verslavingszorg. De reclassering stuurt het advies dan onder de noemer overig advies in een later stadium naar OM/ZM. Ook daadwerkelijke plaatsing van cliënten blijkt lastig, omdat sommige cliënten bij geen enkele doelgroep passen. Dat geldt volgens een van de reclasseringswerkers vooral voor verstandelijk gehandicapten. Een verwijzing naar een zorginstelling kan ook tot stand komen in de toezichtsfase. In dat geval maakt de reclasseringsunit Eindhoven geen gebruik van een herdiagnose of nieuwe RISc, want die moet worden uitgevoerd door collega s van de voorkant, wat tijd kost, gepland moet worden en overdracht vraagt. Dit wordt door de reclasseringswerkers als bureaucratisch ervaren. Hoe de veranderende problematiek van de cliënt er uit ziet komt aan de orde in de evaluatie. Op basis van de eerder uitgevoerde RISc wordt daarin beschreven welke activiteiten reeds zijn uitgevoerd en welke nieuwe activiteiten passen bij het veranderende gedrag van de cliënt. Domus Het Leger des Heils beschikt over een specifieke woonvoorziening voor overlastgevende justitiabelen met psychiatrische en/of verslavingsproblematiek; het Domus-huis. Het is een 24-uursvoorziening waarin, naast woonbegeleiding door medewerkers van de woonvoorziening, tevens begeleiding wordt gegeven en toezicht wordt gehouden door reclasseringswerkers van het LdH. Er zijn cliënten met allerlei justitiële titels, zoals PP, ISD, tbs met voorwaarden, schorsing preventieve hechtenis of [ 13 ] Convenant FPC/GGzE Eindhoven en de regionale reclasseringsorganisaties, Convenant aanpak veelplegers Zuidoost-Brabant, Landelijk samenwerkingsprotocol tbs-klinieken en reclasseringsorganisaties bij de uitstroom van tbs-gestelden, Interne routing en werkwijze samenwerking Den Engh inzake PIJ-uitstroom, Convenant samenwerking veiligheidshuis Eindhoven, Convenant veiligheidshuis Helmond, Samenwerkingsprotocol Pompestichting en reclasseringsorganisaties bij de uitstroom van tbs-gestelden, Samenwerkingsprotocol reclassering/tbs kliniek. 25