IST. Unit Zwolle. Reclassering Nederland. Inspectierapport. Doorlichting

Transcriptie

1 IST Unit Zwolle Reclassering Nederland Inspectierapport Doorlichting

2 Ministerie van Justitie Inspectie voor de Sanctietoepassing j1 Unit Zwolle Reclassering Nederland Inspectierapport Doorlichting Juli 2007

3 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Samenvatting 4 1 Inleiding Aanleiding en doel Reikwijdte Objectbeschrijving Toetsingskader Opzet Methode Tijdpad 12 2 Bevindingen Uitvoering reclasseringstaken Advisering en voorlichting Toezicht houden Gedragsinterventies Veiligheid van de werkomgeving Veiligheid op kantoor Veiligheid tijdens huisbezoek en vervoer van cliënten Voorkomen van intimidatie Integriteitbeleid Rechtspositie Informatie aan de cliënt Culturele diversiteit doelgroepen Organisatie Interne communicatie en sturing Opleidingsbeleid 34 3 Conclusies Algemeen Reïntegratie Bijdrage aan reïntegratie en recidivevermindering Samenwerking met zorginstellingen 36

4 3.3 Veiligheid van de maatschappij Risico-inschatting Controlemiddelen Bijdrage aan strafrechtsketen Veiligheid van de werkomgeving Rechtspositie Organisatie 39 4 Aanbevelingen Aanbevelingen m.b.t. de RN-unit Zwolle Aanbevelingen m.b.t. het landelijk reclasseringsbeleid 42 Bijlage 1 Verklaring begrippen en afkortingen 43 Bijlage 2 Documentatie 45 Bijlage 3 Toetsingskader 46 Bijlage 4 Geografische ligging locatie 51

5 Voorwoord De Inspectie voor de Sanctietoepassing (ISt) heeft in mei 2007 een doorlichting uitgevoerd bij de unit Zwolle van Reclassering Nederland. Deze unit voert, met uitzondering van de werkstraffen, alle reclasseringstaken uit voor de regio Zwolle. Bij een doorlichting wordt het totale functioneren van een reclasseringsinstelling beoordeeld, bezien vanuit de aspecten reïntegratie, veiligheid van de samenleving, veiligheid van de werkomgeving, rechtspositie van justitiabelen en organisatie. Het algemene eindoordeel van de Inspectie over de unit Zwolle is positief. Dat neemt niet weg dat de ISt een aantal aanbevelingen doet ter verbetering van de werkwijze. Enkele daarvan hebben niet alleen betrekking op de unit Zwolle, maar richten zich op het landelijke reclasseringsbeleid. W.F.G. Meurs Hoofdinspecteur 3

6 Samenvatting Op 14 en 15 mei 2007 heeft een doorlichting plaatsgevonden van de unit Zwolle van Reclassering Nederland. Deze unit voert alle reclasseringsproducten uit ten behoeve van de regio Zwolle, uitgezonderd de werkstraffen. De nieuwe oriëntatie van de reclassering op het delict(gedrag) in plaats van op persoonlijke hulpverlening aan reclasseringscliënten komt naar de mening van de Inspectie goed uit de verf in de unit Zwolle. Dat blijkt niet alleen uit de gehanteerde werkmethoden en uit de manier waarop de samenwerking met de rechterlijke macht en het gevangeniswezen vorm wordt gegeven, maar ook uit de taakopvatting van de reclasseringswerkers waarmee de ISt heeft gesproken. Hoewel de Inspectie een positief algemeen oordeel heeft over het functioneren van de RN-unit Zwolle, zijn er enkele punten verbeteringen wenselijk. Reïntegratie De wenselijkheid van specifieke reclasseringsactiviteiten om de kans op latere recidive te verminderen wordt standaard geïndiceerd met behulp van het diagnose-instrument RISc. Het professioneel oordeel van de reclasseringswerker speelt daarnaast een belangrijke rol. Soms worden echter in de praktijk gedragsinterventies toegepast die niet uit de RISc naar voren zijn gekomen. Dat is onwenselijk. Bij de uitvoering van gedragsinterventies is het verder van belang dat de gedragstrainer goed afstemt met de vaste begeleider van de cliënt. De ISt heeft vastgesteld dat vooral de communicatie met de trajectbegeleiders van gedetineerden binnen het gevangeniswezen over het verloop en de afloop van gedragsinterventies nog wel eens te wensen over laat. Een belangrijke taak van de reclassering is het houden van toezicht op justitiabelen. De unit Zwolle werkt daarbij intensief samen met twee forensisch psychiatrische instellingen in de regio. De forensisch psychiatrische poliklinieken zijn vaak beter in staat om de persoonlijke hulpverlening aan reclasseringscliënten voor hun rekening te nemen. De reclasseringswerker blijft dan als casemanager meer op afstand toezicht houden. Er heeft sinds kort een forse stijging in de toeleidingen naar de 4

7 genoemde instellingen plaatsgevonden. Veiligheid van de maatschappij De controlemiddelen die bij het reclasseringstoezicht op justitiabelen worden ingezet, beperken zich vooral tot gesprekken met de cliënten en indien mogelijk en wenselijk tot het opvragen van informatie bij referenten zoals personen uit het sociaal netwerk van de cliënt, behandelaars, andere hulpverleners, de werkgever of de wijkagent. Technische controlemiddelen zoals elektronisch toezicht of urinecontroles worden slechts beperkt toegepast. Urinecontroles zijn volgens de medewerkers lastig te organiseren. De ISt meent dat daarvoor een oplossing gevonden moet worden. Controles op alcohol- en druggebruik die op basis van eerder verrichte risicotaxaties zijn geïndiceerd, dienen plaats te kunnen vinden. Een ander probleem is dat de reclassering uitsluitend binnen kantoortijden werkt, wat de (fysieke) controle buiten die uren beperkt. Meer in het algemeen is de ISt van oordeel dat er onvoldoende sprake is van een methodische of systematische onderbouwing welke controlemiddelen bij welke reclasseringstoezichten ingezet zouden moeten worden. Dit is een punt dat landelijk aandacht behoeft. Bijdrage aan de strafrechtsketen Jaarlijks wordt na overleg met de rechterlijke macht en de DJI als opdrachtgevers van de reclassering een planning van reclasseringsproducten afgesproken. De feitelijke kwantitatieve bijdrage aan de strafrechtsketen is in grote lijnen iets minder dan de geplande. In 2006 produceerde de unit 7,5% te weinig. Op individuele producten zijn er soms grotere afwijkingen naar boven of naar beneden. Opvallend is dat de bijdrage aan de samenwerking met het gevangeniswezen in het kader van Terugdringen Recidive zo sterk achterblijft bij de planning. De instroom van TR-kandidaten blijft achter en bij opdrachten die binnenkomen wordt de beoogde termijn van 28 dagen om een conceptreïntegratieplan TR aan te leveren in 80% van de gevallen niet gehaald. Vereenvoudiging van werkprocessen en een andere organisatie van de reclasseringsinzet ten behoeve van TR zal daarvoor een oplossing kunnen bieden. Een vergelijking met de reclasseringsbalie, met zijn korte communicatielijnen tussen vertegenwoordigers van de reclassering en van het OM, dringt zich in dit verband op. 5

8 De invoering van reclasseringsbalie op het parket Zwolle heeft een positieve bijdrage geleverd aan de samenwerking tussen OM en reclassering. Het heeft geleid tot een betere prioritering van reclasseringsdiensten. Meestal vindt op casusniveau afstemming plaats. Beide partijen zijn hier enthousiast over. Toch zou het OM nog wel iets meer en beter greep willen hebben op de bewaking van prioriteiten en termijnen. Over het algemeen zijn de opdrachtgevers tevreden over de kwaliteit van de reclasseringsproducten, ook al is er nog geen systematische monitoring en terugkoppeling van de kwaliteit of de tevredenheid. Ook de inhoudelijke terugkoppeling van de reclassering aan de opdrachtgevers zou beter kunnen. Veiligheid werkomgeving Er zijn binnen de RN-unit Zwolle instructies om de veiligheid van medewerkers te waarborgen en om agressie en intimidatie te voorkomen. Ook zijn er regels die integriteitschendingen moeten helpen voorkomen. Deze onderwerpen komen echter niet structureel en pro-actief aan de orde in functioneringsgesprekken of teamoverleg en worden ook niet systematisch geëvalueerd. De borging van regels is naar de mening van de ISt onvoldoende. Vooral in een organisatie met veel nieuwe medewerkers levert dit risico s op. Rechtspositie Reclasseringscliënten worden onvoldoende vooraf geïnformeerd over hun rechten en plichten. Informatie over de klachtregeling, recht op inzage van het eigen dossier zou vooraf moeten worden gegeven en niet pas als daarom wordt gevraagd. Organisatie Er is sprake van een goed functionerende organisatie en communicatiestructuur. Sinds kort zijn de advies-, voorlichtings-, en vroeghulptaken gescheiden georganiseerd van de toezichttaken en de uitvoering van gedragsinterventies. De medewerkers die zijn belast met voorlichtings en vroeghulpactiviteiten ervaren als gevolg van deze strikte scheiding een grotere werkdruk. De mogelijkheden om een evenwichtigere werkdruk te realiseren door te schuiven met toezichttaken, ontbreekt nu. De organisatie kent veel nieuwe medewerkers. Ook al heeft elke nieuwe medewerker een mentor toegewezen gekregen, zijn niet alle medewerkers tevreden over de mate waarin zij zijn opgeleid en toegerust voor het 6

9 reclasseringswerk. Vooral met betrekking tot aspecten die niet systematisch terugkomen in overleggen en werkbegeleiding levert dat risico s op in de uitvoering van het werk. Ook hebben sommige medewerkers meer behoefte aan coaching en begeleiding. Aanbevelingen m.b.t. de RN-unit Zwolle - Maak nadere afspraken met het Openbaar Ministerie en met de DJI (m.n. coördinatiebureau TR) over de gewenste monitoring van de kwaliteit van de reclasseringsproducten (w.o. klanttevredenheidsmetingen), en de gewenste inhoudelijke terugkoppeling van het resultaat van individuele gedragsinterventies en reclasseringstoezichten. - Verbeter de afstemming tussen de trainers van gedragsinterventies en de vaste begeleiders van justitiabelen. Vooral de afstemming met de trajectbegeleiders van het gevangeniswezen verdient aandacht. - Pas alleen gedragsinterventies toe als die met behulp van de RISc zijn geïndiceerd. - Tref zonodig nadere organisatorische maatregelen om de adviesprocedure in het kader van de TR-methodiek te versnellen en draag daarbij zorg voor voldoende tijdige reclasseringscapaciteit. - Ontwikkel een vlotte, werkbare procedure om op indicatie het gebruik van alcohol en drugs door reclasseringscliënten te kunnen vast te stellen. - Borg door middel van nadere instructies het beleid met betrekking tot de veiligheid van de werkomgeving en met betrekking tot de integriteit van de medewerkers en stel deze instructies op basis van periodieke evaluaties bij. - Garandeer dat reclasseringscliënten bij het eerste reclasseringscontact (eventueel schriftelijk) gewezen worden op hun rechten (klachtenregeling, inzagerecht dossiers etc.) - Besteed nadere aandacht aan de kennelijke behoefte van (vooral nieuwe) reclasseringswerkers aan systematische coaching en begeleiding. 7

10 Aanbevelingen m.b.t. het landelijk reclasseringsbeleid - Betrek bij de ontwikkeling van landelijke beleidskaders met betrekking tot het reclasseringstoezicht in ieder geval ook de volgende elementen: (1) de methodische indicatiestelling met betrekking tot verschillende toezichtsarrangementen (2) de wenselijkheid om zonodig ook buiten kantooruren en gedurende de weekeinden toezicht te kunnen houden op reclasseringscliënten. - Evalueer de splitsing van advies- en uitvoeringstaken op de consequenties ten aanzien van de werkdrukverdeling en tevens ten aanzien van de verdieping en uitwerking van toezichten in de fase na de voorlichtingsrapportage. 8

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel De Inspectie voor de Sanctietoepassing (ISt) oefent onder andere toezicht uit op de reclasseringsorganisaties. Het toezicht krijgt onder meer gestalte door het regelmatig doorlichten van reclasseringsinstellingen. Dat gebeurt aan de hand van een algemeen toetsingskader waarin normen zijn opgenomen waaraan het reclasseringswerk dient te voldoen rond de thema's reïntegratie, veiligheid, rechtspositie en organisatie. In dit rapport beschrijft de ISt in hoeverre de uitvoering van de reclasseringsactiviteiten door de unit Zwolle van Reclassering Nederland aan die normen voldoet. De ISt heeft gekozen voor deze unit omdat er nog niet eerder een unit van Reclassering Nederland (RN) op deze wijze is doorgelicht. Daarnaast was er over deze unit en dit arrondissement op grond van eerdere inspecties nog weinig bekend bij de ISt. 1.2 Reikwijdte Het onderzoek is afgebakend tot de activiteiten van de reclasseringsunit Zwolle van Reclassering Nederland. De unit Zwolle voert geen werkstraffen uit en deze zijn daarom geen onderwerp van onderzoek. Daarbij moet worden bedacht dat de ISt in 2005 een themaonderzoek heeft uitgevoerd naar de uitvoering van de werkstraffen door de reclassering. 1.3 Objectbeschrijving Reclassering Nederland is de grootste van de drie reclasseringsorganisaties (3RO) en voert haar taken uit in ongeveer 50 units verspreid door het land. Het arrondissement Zwolle-Lelystad bestaat uit twee werkgebieden met elk een eigen volwaardige vestiging van het parket van het Openbaar Ministerie en een eigen (justitieel) netwerk. De RN-unit Zwolle is een zogenaamde reguliere unit die alle reclasseringsproducten uitvoert ten behoeve van de regio Zwolle, uitgezonderd de werkstraffen. In tabel 1 is de reclasseringsproductie van de unit Zwolle in 2006 weergegeven. 9

12 Tabel 1: Omvang reclasseringsproductie 2006 Hoofdtaken Product1 Gerealiseerde productie 2006 Advies en voorlichting Vroeghulp 157 Vroeghulpinterventie 59 Voorlichting 328 Voorlichting TR2 15 Adviesrapportage 114 Adviesrapportage TR 68 Maatregelrapportage 12 Diagnose 354 RISc 117 RISc TR 58 Diagnose TR Herhaling 7 Toezicht houden Toezichten 300 Toezichten TR 10 Toeleiding Zorg 40 Toeleiding Zorg TR 3 Gedragsinterventies Gedragsinterventies 33 Gedragsinterventies TR 22 Tenuitvoerlegging taakstraffen Leerstraf 9 1 In bijlage 1 worden de reclasseringsproducten kort toegelicht. 2 TR staat voor Terugdringen Recidive. TR is een nieuwe methode om de kans op herhalingscriminaliteit van langergestrafte gedetineerden te reduceren. Daartoe stelt de reclassering samen met het gevangeniswezen op basis van een diagnose van criminogene factoren een zg. reïntegratieplan op, dat vervolgens gezamenlijk wordt uitgevoerd. 10

13 Er bevinden zich in het arrondissement Zwolle-Lelystad nog een reguliere unit en een werkstrafunit van de RN in Lelystad. Ook is er een werkstrafunit in Apeldoorn die onder andere gedeeltelijk het arrondissement Zwolle- Lelystad bedient. Belangrijke steden waar de cliënten van de unit Zwolle zich bevinden, zijn Zwolle en Deventer. De unit Zwolle heeft 24 reclasseringswerkers (totaal ongeveer 16 fte) in dienst en vijf administratief medewerkers. De unit wordt geleid door een unitmanager die verantwoording aflegt aan de regiomanager Midden Oost Nederland. De unitmanager wordt in de inhoudelijke aansturing ondersteund door een werkbegeleider. De unit Zwolle is gehuisvest in een modern bedrijfsverzamelgebouw bij een winkelcentrum aan de rand van Zwolle. Daar heeft zij één verdieping tot haar beschikking waar zich spreekkamers, een trainingsruimte, kantoorruimte voor de unit Zwolle en kantoorruimte voor het regiokantoor Midden-Oost Nederland bevinden. 1.4 Toetsingskader De bevindingen van de Inspectie zijn getoetst aan het toetsingskader dat is opgesteld voor de doorlichting van reclasseringsinstellingen. Op deze toetsing zijn de conclusies en het oordeel van de Inspectie ten aanzien van de unit Zwolle gebaseerd. Het toetsingskader is in bijlage 3 opgenomen en omvat de thema's reïntegratie, veiligheid van de samenleving, veiligheid van de werkomgeving, rechtspositie en organisatie. 1.5 Opzet Methode Het onderzoek is uitgevoerd door twee inspecteurs. Samen met de aankondiging van de inspectie heeft de Inspectie schriftelijke informatie opgevraagd bij de unit Zwolle over beleid en uitvoering. Deze informatie is voorafgaand aan het onderzoek bestudeerd. De gebruikte documentatie is terug te vinden in bijlage 2. Na bestudering van de documentatie heeft de Inspectie een voorgesteld programma naar de instelling gestuurd en een overzicht van tijdens de inspectie te bestuderen dossiers. 11

14 Voorafgaand aan de inspectie hebben de uitvoerende inspecteurs interviews gehouden met een vertegenwoordiging van het Openbaar Ministerie in Zwolle en van de penitentiaire inrichting (PI) in Zwolle in hun rol als opdrachtgever van de reclasseringsinstelling. Tijdens de inspectie hebben twee inspecteurs kleine groepsinterviews gehouden met cliënten (twee cliënten in de PI Zwolle en één cliënt op de locatie van de unit), met het management (de regiomanager en de unitmanager) en met medewerkers. De gesprekken met de medewerkers waren steeds gericht op één reclasseringstaak of productgroep te weten vroeghulp en vroeghulpinterventie (drie medewerkers), advies- en voorlichtingsrapportage (drie medewerkers, inclusief de werkbegeleider), toezicht (drie medewerkers), en gedragsinterventies (twee medewerkers). Omdat één reclasseringswerker aan twee interviews deelnam, is er in totaal met negen uitvoerende medewerkers gesproken. Voorafgaand aan de interviews met de medewerkers hebben de inspecteurs van elk van de reclasseringsproducten tien dossiers bestudeerd om een indruk te krijgen van de werkwijze die vervolgens in het vraaggesprek werd uitgediept Tijdpad De Inspectie heeft het onderzoek op 26 maart 2007 aangekondigd bij de algemeen directeur van Reclassering Nederland, bij de regiomanager Midden Oost Nederland van Reclassering Nederland en bij de Directie Sanctie- en Preventiebeleid van het ministerie van Justitie. Op 8 en 9 mei 2007 hebben de inspecteurs gesprekken gevoerd met het parket Zwolle en de PI Zwolle. De inspectie heeft plaatsgevonden op 14 en 15 mei Op14 juni 2007 is het conceptrapport voor wederhoor naar de regiomanager van RN Midden Oost Nederland gezonden. Op 29 juni is de wederhoorreactie ontvangen Vervolgens is het rapport op 30 juli door de hoofdinspecteur vastgesteld en aan de staatssecretaris van Justitie aangeboden. 12

15 2 Bevindingen De minister van Justitie onderscheidt vier hoofdtaken van de reclassering 3 : 1. Advisering en voorlichting aan OM, ZM en DJI; 2. Toezicht houden op het nakomen van door OM of ZM opgelegde voorwaarden; 3. Het ontwikkelen en uitvoeren van op recidivevermindering gerichte interventies; 4. Tenuitvoerlegging van taakstraffen. De bevindingen zijn eerst gerangschikt naar de eerste drie genoemde hoofdtaken. De vierde hoofdtaak valt voorzover dit de tenuitvoerlegging van werkstraffen inhoudt, buiten de reikwijdte van dit onderzoek. De leerstraffen zijn niet specifiek onderzocht omdat het in de unit RN Zwolle om zeer kleine aantallen ging. De reclasseringstaken zijn vooral gericht op reïntegratie en veiligheid van de samenleving en vallen daarom voornamelijk onder die twee toezichtaspecten (zie ook het toetsingskader). De overige toezichtaspecten rechtspositie, organisatie en veiligheid van de werkomgeving zijn randvoorwaardelijk voor de uitvoering van de reclasseringstaken en komen vanaf paragraaf 2.2 aan de orde. Aan het eind van elke paragraaf volgt een korte samenvattende constatering waarin die elementen worden herhaald die van belang zijn voor toetsing aan het toetsingkader (zie bijlage 3). 3 Kamerstukken II , 29270, nr. 1 13

16 2.1 Uitvoering reclasseringstaken Advisering en voorlichting Reclasseringsbalie Sinds 1 januari 2007 is in alle arrondissementen de reclasseringsbalie ingevoerd. De reclasseringsbalie is een administratieve verdeeleenheid van de 3RO op de locatie van het arrondissementsparket van het OM. Via de reclasseringsbalie worden de binnenkomende opdrachten van de rechtelijke macht en van DJI aan de reclassering verdeeld over de drie reclasseringsorganisaties en gemonitord. In het arrondissement Zwolle is de reclasseringsbalie geïntegreerd in het reeds bestaande Justitieel Intake- en Afdoeningcentrum (JIC). Het JIC beoogt de afdoening van strafzaken te versnellen. In het JIC komen alle standaardzaken binnen, uitgezonderd zaken waar het gaat om preventieve hechtenis of waarbij bijzondere opsporingsbevoegdheden van toepassing zijn. De politie meldt de zaak telefonisch aan. De strafzaak wordt vervolgens vanuit het politiesysteem in het OM-systeem gelezen. Dan vindt er overleg plaats met de medewerkers van de reclasseringsbalie. Het OM bepaalt vervolgens hoe de zaak wordt afgehandeld. Het OM ervaart het als een groot voordeel dat de medewerkers van de reclasseringsbalie fysiek op het parket aanwezig zijn. Men weet daardoor snel of de verdachte al bekend is bij de reclassering en als dat het geval is, wat er speelt. De reclasseringsbalie heeft voor een stroomversnelling in de samenwerking gezorgd. De directe aanwezigheid van reclasseringsmedewerkers van de drie reclasseringsorganisaties (3RO) op het parket en de korte communicatielijnen met OM-medewerkers hebben er volgens het OM toe bijgedragen dat het cultuurverschil minder is geworden. De reclasseringsbalie vervult ook in andere opzichten een scharnierfunctie tussen het OM en de 3RO. Ook als een reclasseringswerker bijvoorbeeld tevergeefs contact zoekt met de executieofficier i.v.m. een slecht lopend toezicht, kan de communicatie via de reclasseringsbalie verlopen. 14

17 Vroeghulpbezoek en vroeghulpinterventie Vroeghulpbezoek is het eerste bezoek door de reclassering aan een in verzekering gestelde of in bewaring gestelde verdachte waarbij de reclasseringswerker beoordeelt of een vervolgaanbod wenselijk is. Volgens de jaarplanning 2006 en 2007 zou bij 200 in verzekering gestelden een vroeghulpbezoek moeten plaatsvinden. De praktijk blijft iets achter met 157 vroeghulpbezoeken in 2006 en 38 in de eerste drie maanden van De vroeghulp wordt uitgevoerd door een medewerker van de reclassering waaraan de vroeghulp is toegewezen. Een probleem is het sterk fluctuerende aantal gewenste vroeghulpbezoeken; op sommige dagen geen enkele en op andere dagen drie of vier, verspreid over verschillende politiebureau s in de regio. Die piekbelasting zorgt voor een hoge werkdruk bij de medewerker die vroeghulpdienst heeft. De wijze waarop de vroeghulpdienst wordt ingeroosterd, is vanwege deze grote werkdruk onderwerp van overleg en ontwikkeling binnen de unit Zwolle. De prioritering van de vroeghulp vindt plaats door de reclasseringsbalie. De medewerker van de reclasseringsbalie overlegt met het OM of een vroeghulpbezoek gewenst is. Een voordeel van deze afstemming vooraf is dat er dan voor de vroeghulpbezoeker meestal aanvullende informatie van de politie beschikbaar is. Voorrang voor een vroeghulpbezoek hebben daders van huiselijk geweld, jeugdigen tot 23 jaar en zedendaders. De prioriteit voor daders van huiselijk geweld is gebaseerd op een samenwerkingsprotocol Relationeel geweld met onder meer het OM. Niet gemotiveerde, niet Nederlands sprekende cliënten en veelplegers worden niet bezocht door het vroeghulpteam. Niet Nederlands sprekende cliënten worden niet bezocht vanwege het praktische taalprobleem en veelplegers niet omdat ze reeds bekend zijn bij het OM en de 3RO. 5 Verzoeken van advocaten voor reclasseringsrapportages in verband met een eventuele schorsing van de voorlopige hechtenis van een al dan niet bezochte cliënt, worden doorverwezen naar het OM. Het aantal vroeghulpbezoeken dat tot een vroeghulpinterventierapport leidt, is zowel in absolute als in relatieve aantallen hoog. In 2006 werd het geplande 4 Inmiddels spoort de productie tot en met mei 2007 met het afgesproken productiekader (realisatie 102%). 5 Veelplegers worden wel bezocht, maar in overleg met de Officier van Justitie door de reclasseringswerker die toezicht houdt op de veelpleger. 15

18 aantal van 30 rapporten met 59 rapporten ver overschreden. In de eerste drie maanden van 2007 werden al 17 vroeghulpinterventierapporten geschreven terwijl er op jaarbasis slechts 40 zijn gepland. Het percentage vroeghulpbezoeken dat tot een vroeghulpinterventierapport leidt, is bij de RN Zwolle respectievelijk 38% (2006) en 45% (eerste drie maanden 2007) 6, terwijl de verhouding tussen vroeghulpbezoek en vroeghulpinterventie landelijk gemiddeld 20% 7 is. Het parket Zwolle hecht veel waarde aan informatie van de reclassering in deze fase van de rechtsgang. Wanneer het gevaar op recidive of maatschappelijke onrust te groot is, wordt in een vroeghulpinterventierapport geadviseerd de hechtenis niet te schorsen. Anderzijds kan bijvoorbeeld het behouden van werk een reden zijn om juist wel tot schorsing van voorlopige hechtenis te adviseren. Er wordt volgens de geïnterviewde reclasseringswerkers een zakelijke afweging gemaakt, waarbij het uiteindelijke resultaat voor de maatschappelijke veiligheid centraal staat. De meerderheid van de vroeghulpinterventierapporten betreft daders van huiselijk geweld. Vaak volgt (verplichte) doorverwijzing naar behandeling bij een forensisch psychiatrische polikliniek. Doordat het OM de informatie uit de rapportage snel wil hebben, ervaren de reclasseringswerkers soms dat ze onvoldoende tijd hebben om gedegen onderzoek te doen en eventuele toezichtarrangementen of gedragsinterventies goed te onderbouwen. Dat moet dan in een latere fase gebeuren. Hoewel het OM op casusniveau betrokken is bij de keuze voor vroeghulp en vroeghulpinterventie, wordt er door het OM - los van het samenwerkingsconvenant met betrekking tot huiselijk geweld- niet beleidsmatig gestuurd welke in verzekering gestelden worden bezocht of over wie wordt gerapporteerd. Het OM is tevreden over de kwaliteit van de vroeghulpinterventierapportages, maar betreurt het dat er buiten kantooruren en in de weekenden geen vroeghulp wordt uitgevoerd door de reclassering. Samenvattende constatering ISt De inspectie constateert dat de unit Zwolle onderproduceert op het aantal af 6 Bron: CVS 7 Bron: reclasseringsmonitor

19 te leggen vroeghulpbezoeken, maar overproduceert op het aantal vroeghulpinterventierapporten. Vaak komen die onder tijdsdruk tot stand waardoor in een later stadium het plan van aanpak voor de reclasseringsinterventie of de doorverwijzing naar een zorginstelling verder uitgewerkt moet worden. Het percentage vroeghulpbezoeken dat tot een vroeghulpinterventierapportage leidt, ligt ruim boven het landelijk gemiddelde. Over de vraag welke in verzekering gestelden te bezoeken en over wie te rapporteren, voert de reclasseringsbalie op casusniveau overleg met het parket. De beleidsmatige sturing op de vroeghulpen door het OM beperkt zich tot het samenwerkingsprotocol Relationeel geweld. De vroeghulpinterventierapporten besteden aandacht aan zowel veiligheidsals reïntegratieaspecten. Het OM waardeert de informatie uit de reclasseringsrapportages over het algemeen positief. Voorlichtingsrapportages De reclassering brengt op verzoek van het OM of de rechter voorlichtingsrapportages uit waarin een advies staat over de te nemen justitiële beslissing ten aanzien van een justitiabele. De unit Zwolle had voor voorlichtingsrapportages gepland en heeft er dat jaar 343 uitgebracht. In de eerste drie maanden van dit jaar heeft de unit er 78 gerealiseerd. Dat is iets minder dan de 87 opdrachten die volgens het gelijk gebleven productiekader in de eerste drie maanden zouden moeten zijn gerealiseerd. Landelijk zijn binnen de reclasseringsorganisaties sinds kort de adviestaken organisatorisch gescheiden van de interventie- en toezichtstaken. De medewerkers aan de advieskant geven aan dat de werkdruk daardoor groter is geworden. De uitvoering van de adviestaken van de reclassering wordt nu gedomineerd door de noodzaak om deadlines te halen. Vroeger kon voor een gelijkmatiger werkverdeling gemakkelijker worden geschoven tussen voorlichtingstaken en toezichttaken. Het OM doet idealiter twee tot drie maanden voorafgaand aan een zitting een aanvraag voor een voorlichtingsrapport bij de reclassering. Als er na acht weken nog geen respons is, rappelleert het OM. De bedoeling is dat de reclasseringsbalie dat in de toekomst zelf gaat monitoren. 17

20 Het komt nog steeds voor dat rapportages op het laatste moment worden aangeleverd, maar er is een verbetering ten opzichte van vroeger. Er is nu een wachtlijst van ongeveer 40 voorlichtingsverzoeken, waar de wachtlijst vroeger gemiddeld ongeveer 70 verzoeken betrof. Op dit moment worden er geen opdrachten meer geretourneerd wegens een tekort aan capaciteit. Dat gebeurt alleen nog vanwege inhoudelijke redenen die bij de cliënt liggen (bv. ontkennende cliënten en cliënten die niet komen opdagen). Het OM volgt bij de prioritering in welke zaken reclasseringsrapportage gewenst is in grote lijnen de door het Parket Generaal ingevoerde beslisboom. Daders van huiselijk geweld en van zware geweldsdelicten, alsmede zedendelinquenten, veelplegers en verdachten die naar verwachting tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf zullen worden veroordeeld, hebben in principe voorrang bij het aanvragen van een reclasseringsrapportage. Meestal vindt op de reclasseringsbalie op casusniveau overleg plaats tussen OM en reclassering over de wenselijkheid van voorlichting. Voor alle voorlichtingsrapportages gebruiken de reclasseringswerkers inmiddels de RISc. De RISc staat voor Risico Inschattings Schalen en is een instrument dat op basis van criminogene factoren het recidiverisico en de geschikte reclasseringsinterventie bepaalt. De opvattingen over de meerwaarde van de RISc lopen uiteen. Een medewerker waarmee de ISt heeft gesproken, geeft aan dat de RISc helpt bij het trechteren van informatie en dat het goed is om het advies wetenschappelijk te kunnen onderbouwen. Wel kan het instrument nog verder worden verbeterd. Een andere medewerker geeft aan dat het vooral een bevestiging is van wat je toch al dacht en dat het daardoor weinig oplevert in verhouding tot de tijd die het afnemen ervan kost. Een derde medewerker geeft aan dat de RISc gezien moet worden als een instrument ter ondersteuning van het professionele oordeel en niet in plaats daarvan. Ook dwingt het om vanuit het delict te redeneren en is het nadrukkelijker gericht op interventies om de toekomstige recidive te beperken. Bij bekennende verdachten wordt in het kader van de voorlichtingsrapportage altijd een recidive-inschatting gemaakt. Soms worden in deze fase ook al concrete toezichtarrangementen voorgesteld, maar vaak worden deze pas in de begeleidingsfase uitgewerkt. 18