Werkboek van: Den Haneker Educatie Streekonderwijs
|
|
- Jan van de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkboek van: Den Haneker Educatie Streekonderwijs
2 Inhoud Inhoud De Melkveehouderij in onze streek Onze streek Wat is veen? Boeren vanaf het begin Koeien melken Voer voor de koeien Werken in het land Vragen De boer en de natuur Bemesten: Sloten schoonmaken: Agrarisch Natuurbeheer: Vragen: Excursie "Planten zoeken in het weiland"...13 Meer weten? Den Haneker, de landschapsvereniging in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Ga naar Educatie, website voor kinderen. Alles over de boerderij Informatie, spreekbeurten, werkstukken, knutsel-ideeën, quizzen en spelletjes over de koe en zuivel. Natuur voor kinderen, allerlei foto s en proefjes over de natuur. Vragen: info@denhaneker.nl Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 2
3 1. De Melkveehouderij in onze streek 1.1 Onze streek De prachtige streek waar je op school gaat heet de Alblasserwaard of de Vijfheerenlanden. Het is een heel groene streek. Je ziet er vooral weilanden vol gras, soms wat boomgaarden (vooral bij de rivieren) en knotwilgen en populierenbosjes. De boerenbedrijven zijn vooral veeteeltbedrijven. Dat heeft te maken met de ondergrond of de grondsoort. In deze streek zit heel veel veen in de ondergrond. De laag veen is wel 8 meter dik. Bovenop het veen ligt een dun laagje klei, soms niet meer dan 40 cm. Vlakbij de rivieren ligt meer klei op het veen. 1.2 Wat is veen? Veen bestaat uit resten van planten, die hier 8000 tot 6000 jaar geleden in moerassen groeiden. Toen de planten stierven kwamen ze onderwater terecht. Ze verteerden daar niet. Om de plantenresten nu ook niet te laten verteren, moeten ze onder water blijven. Dus de waterstand in de streek moet hoog worden gehouden. Voor de wortels van de planten blijft dan maar weinig ruimte om de diepte in te gaan. Daarom zie je hier veel gras, gras wortelt maar ondiep. De fruitbomen staan daarom dichtbij de rivieren of op de hogere delen van het land. 1.3 Boeren vanaf het begin Vanaf ongeveer het jaar 1100 wonen er flink wat mensen in deze streek. De meeste mensen waren toen boer. Later kwamen er ook steden met burgers. De boerenbedrijven zijn eeuwenlang hetzelfde gebleven. De boeren hadden koeien, maar ook paarden voor het werk (tractoren bestonden nog niet) en een grote groentetuin, een paar varkens en kippen. Dat is wel veranderd in de vorige eeuw! Op de meeste bedrijven is nu alleen nog veeteelt te vinden en teelt van gras en maïs, maar dat is ook voor het vee. De veehouderij waar het hier over gaat is de melkveehouderij. Er bestaat ook nog een ander soort veehouderij: de intensieve veehouderij. Hierbij gaat het om het vlees of de eieren van de dieren. Bij de melkveehouderij gaat het natuurlijk om de melk die de koeien produceren. Voor de mensen is dit heel belangrijk. Waar zouden wij anders onze melk, boter, kaas en yoghurt vandaan halen? Zelf lusten we tenslotte geen gras, waar we melk van kunnen maken! Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 3
4 1.4 Koeien melken Tegenwoordig worden in Nederland de koeien met de machine gemolken. Dit gaat veel sneller dan het melken met de hand, en melklokaal het is nog schoner ook. De koeien worden meestal twee keer per dag gemolken. Een keer 's morgens vroeg en een keer aan het einde van de middag. In een ligboxenstal is een speciaal ingerichte plaats waar gemolken wordt. De koeien komen daar naar toe. Op die plaats staat de melkrobot of er is een put waar de boer in staat, terwijl de koeien op werkhoogte staan om gemolken te worden. Met volle uiers komen de koeien de melkstal binnen. De uiers worden eerst goed schoongemaakt. Daarna worden de tepelhouders aan de spenen gehangen. Tijdens het melken krijgt de koe vaak krachtvoer. Via slangen en leidingen gaat de melk van de tepelhouders naar de koeltank. Daar wordt de melk bewaard. Drie keer per week wordt de melk opgehaald door een tankauto van de zuivelfabriek. Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 4
5 1.5 Voer voor de koeien In de zomer lopen de koeien dag en nacht in de wei. Ze eten dan voornamelijk gras. In de winter blijven de koeien in de stal. Ze lopen dan wel los en kunnen de hele dag kuilgras eten. Koeien krijgen ook vaak snijmaïs en krachtvoer. snijmais kuilgras gras 1.6 Werken in het land In de zomer groeit er genoeg gras voor de koeien die buiten lopen, maar ook om te bewaren voor de winterperiode. Het gras wat bewaard moet worden, wordt eerst gemaaid, om te drogen wordt het gras regelmatig geschud. Kuilgras wordt kort gedroogd en moet onder een zeil bewaard worden. Hooi wordt langer gedroogd en kan dan zonder verpakking bewaard worden. 1.7 Vragen: 1) Hoe verdient de boer zijn geld? 2) Hoe vaak wordt de melk opgehaald? 3) Is de melk die wij thuis drinken precies hetzelfde als de melk "vers van de koe"? Laten we eens vergelijken. De melk van de koe bestaat voor ongeveer 4,5% uit vet. Hoe is dat bij melk uit een pak? 4) Waarom zou dat verschil er zijn? Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 5
6 5) Wat staat er allemaal op het menu van de koe? 6) De boer kan het menu zo samenstellen dat de koe zoveel mogelijk melk geeft. Van welk modern hulpmiddel kan hij daarbij gebruik maken? 7) Als de koeien buiten lopen, zoeken ze zelf uit wat ze eten: gras dus. Maar naast gras staat er ook nog iets anders in het weiland. Weet je wat dat is? 8) Een paardebloem heeft een groot rozet Wat gebeurt er met het weiland als er veel paardebloemen in het weiland staan? 9) Probeer de volgende woorden: melkproductie - kruiden - koeien gras op de juiste plek in te vullen: Veel... Minder...voor de... lagere... 10) Zou je een plek in het weiland weten waar toch veel kruiden (bloemen) kunnen groeien?... Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 6
7 2. De boer en de natuur Boeren leven nauw samen met de natuur. Ze onderhouden hun land en werken rondom de boerderij. Daarbij hebben ze veel te maken met het weer en met de natuur. Bij bepaald weer kun je zaaien, bij ander weer kun je oogsten. Daar moet een boer rekening mee houden. Op het land verbouwt de boer gras (soms ook maïs) voor de koeien. Maar er staat niet alleen maar gras op het land, er komen ook boterbloemen of paardebloemen en nog veel meer planten. Ze komen uit de zaadjes die op het land waaien. Ook bodemdieren en vogels komen uit zichzelf naar het land toe. De natuur komt vanzelf op die plaatsen waar ze kunnen overleven. Je kunt zeggen dat er op het land een soort boerennatuur ontstaat. Veenweidegebieden zijn de meest slootrijke gebieden. De Alblasserwaard en Vijfheerenlanden heeft vele kilometers slootkant. In het cultuurlandschap zijn sloten en slootranden de plaatsen waar de meeste natuur voor komt. 2.2 Bemesten: Gras groeit erg goed als het veel mest krijgt. En een boer wil natuurlijk veel gras voor de koeien. De grasplanten verdringen dan alle andere plantensoorten. Dat zijn juist soorten die goed groeien met weinig mest in de grond. Bij weinig mest hebben ze ook nog eens geen last van het gras. Wat gebeurt er nu als de boer zijn land gaat bemesten? Inderdaad, er kan ook mest in de slootkant komen en dan verdwijnen deze planten. Wat kan de boer nu doen om te voorkómen dat deze planten verdwijnen? Wanneer hij mest of kunstmest op zijn land brengt moet hij zorgen dat de mest niet in de slootkant komt. Dit kan door de machines goed af te stellen. De slootkant wordt dus minder voedselrijk. Planten die van voedselarme grond houden krijgen daar dan weer kansen om te groeien. Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 7
8 2.2 Sloten schoonmaken: De planten verdwijnen ook doordat de boer iedere herfst moet 'sloten'. Hij haalt dan alle plantenresten uit de sloot en maakt de slootkant weer recht. 's Zomers groeien er immers veel planten in het water, waardoor de sloot verstopt raakt. Als deze plantenresten op de slootkant worden gelegd, verstikken ze de planten daar. Om dat te voorkomen kan de boer het slootvuil dat hij uit de sloot haalt, wat verder weg in het land gooien. De planten in de slootkant verstikken dan niet. 2.3 Agrarisch Natuurbeheer: Deze manier van rekening houden met de natuur heet ook wel: 'agrarisch natuurbeheer'. Je begrijpt dat het belangrijk is dat dit gebeurt. De overheid wil dit ook graag en heeft daarom een afspraak gemaakt met de boeren. Want voor boeren is het best wel lastig om hier rekening mee te houden. Bovendien kost het ook nog geld, want de rand langs de slootkant kan hij nu niet meer gebruiken voor de koeien. Daarom heeft de overheid aan de boeren iets beloofd: ze krijgen geld als er bij hen in de slootkant weer bijzondere planten groeien. Er is een lijst gemaakt met bijzondere planten, zodat een boer weet voor welke planten hij geld krijgt. Dus als de boer het goed doet, verdient hij er wat mee, èn hij zorgt meteen voor de natuur! Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 8
9 2.4 Vragen: 1 ) Wat is voedselarme grond? A. grond waarin weinig voedsel voor de planten zit B. grond die erg droog is C. grond waar de koeien heel veel gras hebben platgetrapt 2) Wat groeit er op voedselarme grond? A. niets B. meer grassen dan kruiden C. meer kruiden dan grassen 3) Waarom is het beter dat de boer de slootkant niet bemest? A. omdat er anders mest in de sloot terecht komt B. omdat er anders teveel voedsel in de grond komt, waardoor plantensoorten verdwijnen C. omdat het niet nodig is, er lopen toch geen koeien zo dicht bij de sloot 4) Wat is 'sloten'? A. het graven van een sloot B. kanten van de sloot recht maken en verwijderen van planten uit de sloot C. het strooien van mest in de slootkant 5) Wat is agrarisch natuurbeheer? A. als de boer in zijn werk rekening houdt met de natuur B. als de boer geen koeien meer melkt en alleen nog voor de planten zorgt C. als de boer in zijn werk geen rekening houdt met de natuur 6) Wat doet de overheid als er weer mooie planten groeien in de slootkant? A. ze nemen de planten mee naar een laboratorium B. ze geven de boer een boete C. ze geven geld aan de boer Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 9
10 7) Vragen aan de boer. Binnenkort ga je op bezoek bij een boer. Hieronder is ruimte om de vragen op te schrijven die je aan de boer wilt stellen. Tijdens het bezoek kun je de antwoorden opschrijven die de boer op je vragen geeft. Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 10
11 Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 11
12 Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 12
13 3. Excursie "Planten zoeken in het weiland" Straks is het de bedoeling dat jullie zoveel mogelijk verschillende soorten planten ontdekken in het weiland. Niet plukken of beschadigen! Blijf bij je groep. 1. De boer heeft 4 vakken (ABCD) uitgezet met stokjes en draad. De vakken zijn 1 m. bij 1 m. groot. Tel nauwkeurig het aantal soorten planten, ook grassen. Noteer het in de tabel. Kijk ook naar de blaadjes: veel soorten hebben geen bloemen. slootkant A slootkant B weiland C weiland D 2 Valt je iets op in de tabel? Heb je hier een verklaring voor? Egelboterbloem (gele bloem) 3. Nu gaan jullie namen geven aan de planten langs de slootkant. Gebruik de zoekkaarten. Ze staan er allemaal op. De boer heeft bij 5 planten een stokje met een nummer geplaatst. Vul hieronder de namen in. Schrijf erachter wat jou het meest opvalt aan die plant Welke planten ontdekken jullie zelf nog meer? De boer wil dit graag weten!... Den Hâneker Educatie Onderdeel van lespakket Planten in de slootkant 13
Melken: van krukje tot robot. www.lely.com. innovators in agriculture
Melken: van krukje tot robot www.lely.com innovators in agriculture Deze spreekbeurt is ontwikkeld speciaal voor kinderen van de basisschool. Met de spreekbeurt melken, van krukje tot robot wordt er een
Nadere informatieWerkboekje op school. 1. Boerderijen in het Gooi en de Vechtstreek. Opdrachten: lezen, X aankruisen, invullen, doe-opdracht.
Opdrachten: lezen, X aankruisen, invullen, doe-opdracht. 1. Boerderijen in het Gooi en de Vechtstreek In de Gooi en Vechtstreek houden veel boeren koeien voor de melk. Dit noemen we een melkveebedrijf.
Nadere informatieLespakket Planten in de Slootkant Handleidingen
Lespakket Planten in de Slootkant Handleidingen Handleiding Leerkracht Handleiding leerkracht pagina: Handleiding Leerkracht... 2 Colofon... 2 Les 1 Werkboekje... 3 Les 2 Excursie naar de boerderij...
Nadere informatieStreekproducten en eten uit de buurt
Spreekbeurt of werkstuk Streekproducten en eten uit de buurt Inhoud Stap 1. Ga zelf op onderzoek uit Stap 2. Streekproducten of gewoon producten uit de buurt Stap 3. Waarom zijn streekproducten zo bijzonder?
Nadere informatieGrond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De plaats waar de grond wordt weggenomen.
Les 1 De bodemverontreiniging. afgraven Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De afgraving De plaats waar de grond wordt weggenomen. De bodemverontreiniging De grond
Nadere informatieDe bodemverontreiniging
Les 8.1 Vervuilde grond? 1.Graven : een gat in de grond maken. 5. Boren: met een boor ergens een gat in maken. Dat kan in de grond, maar ook in metaal, hout of gesteente. 2. Afgraven: grond of aarde weghalen
Nadere informatieOp een melkveehouderij wordt melk gemaakt door de koeien in de wei. De koeien worden minimaal twee keer per dag gemolken.
WERKBLAD KOEIEN > Inleiding Op een melkveehouderij wordt melk gemaakt door de koeien in de wei. De koeien worden minimaal twee keer per dag gemolken. Vroeger gebeurde dit met de hand en moest de boer,
Nadere informatieWoordenschat les 8.1. Vervuilde grond?
Woordenschat les 8.1 Vervuilde grond? Afgraven en de afgraving Afgraven is de grond of aarde weghalen door te graven. De afgraving is de plaats waar de grond wordt weggenomen. Boren We boren een gat in
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding
Waar groeit mijn eten? handleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens Redactie/layout: Hans Wilschut, Marijntje van
Nadere informatieIk ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent.
De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent Zo! Goedemorgen of goedemiddag, wat is t? Ik moet zo de koeien weer melken, dus... Excuus, dat ik wat stink. Ik heb het zo
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieHandleiding docent Waar komt ons eten vandaan?
Waar komt ons eten vandaan? Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15
Nadere informatieThema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5
Meander Samenvatting groep 5 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Bijna alles wat je eet, komt van de landbouw. De akkerbouwer verbouwt bijvoorbeeld aardappelen, tarwe of mais. Hij strooit eerst mest
Nadere informatieIn Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken.
DE ZUIVELSECTOR > Inleiding In Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken. De zuivelsector is belangrijk voor de Nederlandse
Nadere informatieDe koe. De geschiedenis van de koe. Kenmerken van de koe
De koe Waar je ook bent in Nederland, bijna overal buiten de stad zie je ze: koeien. De zwart- of bruin-wit gevlekte runderen grazen in de weilanden. Ook zien we ze vaak terug op melkpakken die we op onze
Nadere informatieDe lessen LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4
LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4 In deze lesbrief staan vier lessen die u kunt gebruiken binnen het thema de boerderij, zuivel, koeien of de lente. De lessen duren ongeveer 35 minuten. Les 1: Het
Nadere informatieBijlage 1. Brief Damisi groep 3
Bijlage 1. Brief Damisi groep 3 Hoi, Ik ben Damisi. Ik ben 8 jaar. Ik woon in Afrika. Mijn oma woont in Nederland. Ik heb een van mijn oma gekregen. Ik zag Nederland. Daar stond een gek dier. Wat is dit?
Nadere informatieInstructie voor de begeleiders
Informatie voor de begeleiders Boerderij-educatie Gooi en Vechtstreek is een initiatief van de Agrarische Natuurvereniging Vechtvallei en LTO-Noord afdeling Gooi, Vecht en Amstelstreek. Een tiental bedrijven
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieAuditieve oefeningen. Boek van de week: 1; De boerderij 2; De koe die in het water viel 3; 4;
Auditieve oefeningen Boek van de week: 1; De boerderij 2; De koe die in het water viel 3; 4; Auditieve synthese (Henk Hak en Piet Plak) Lettergrepen samenvoegen tot een woord Letters samenvoegen tot een
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding opwarmles
Waar groeit mijn eten? handleiding opwarmles Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding, opwarmles Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens www.boerenstadswens.nl Redactie/layout:
Nadere informatieCircuitles. Thema: de biologische melkveehouderij Doelgroep: middenbouw Lesduur: maximaal een dagdeel Voorbereidingstijd: 1/2 uur
ZO ZIT DAT! Handleiding voor de docent Het uitgangspunt van de biologische land- en tuinbouw is de zorg voor de gezondheid en het welzijn van dieren en de zorg voor de gewassen, de bodem en de leefomgeving.
Nadere informatieAchtergrondinformatie
1 Achtergrondinformatie Planten groeien niet willekeurig door elkaar. Afhankelijk van verschillende milieufactoren (grondsoort, waterstand, zon, schaduw, betreding, bemesting, enz.) kunnen we verschillende
Nadere informatieNatuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin
Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en
Nadere informatieDe Kaasmaakster. Schoolplaat De kaasbereiding (Copyright Wolters-Noordhoff bv)
De Kaasmaakster Schoolplaat De kaasbereiding (Copyright Wolters-Noordhoff bv) Misschien is het je wel eens opgevallen, als je over een landweg reed, of over de dijk. Langs de kant van de weg staat een
Nadere informatieVeel veld voor vlees, weinig veld voor groenten
Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig
Nadere informatieMeander. Aardrijkskunde WERKBOEK
5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK 5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK Eindredactie: Carla Wiechers Leerlijnen: Mark van Heck Auteurs: Marc ter Horst, Jacques van der Pijl THEMA 4 thema 4 les 1 Wat eten
Nadere informatieinhoud blz. 1. Borst of fles 2. Zogen 3. De boer en zijn dieren 4. De fabriek 5. Slagroom, boter en karnemelk 6. Kaas 7. Meer zuivel 8.
Melk inhoud blz. 1. Borst of fles 3 2. Zogen 4 3. De boer en zijn dieren 5 4. De fabriek 6 5. Slagroom, boter en karnemelk 7 6. Kaas 8 7. Meer zuivel 9 8. Melkweetjes 10 9. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen
Nadere informatieFEITEN OVER BIOLOGISCHE GEITEN
FEITEN OVER BIOLOGISCHE GEITEN Info over de geitenmelksector Alles over productie, verwerking en afzet De melkgeit is terug Kenmerken van de melkgeit De melkgeit in Nederland is terug van weggeweest. In
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 4: Thuis tuinieren
Materiaal Groen Deel 4: Thuis tuinieren Colofon Deel 4: Thuis tuinieren Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren
Nadere informatieOpdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool
Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool 2012 is het jaar van de bever. Vroeger kwam de bever in een groot deel van Nederland voor, maar er kwamen er steeds minder. De bevers werden
Nadere informatieCheck je melkpak. Boerderij in de kijker. Zelf onderzoek doen op een melkveehouderij en een mening vormen. Wat levert een liter melk op?
Wat levert een liter melk op? Wat eet een koe allemaal? Boerderij in de kijker Check je melkpak Zelf onderzoek doen op een melkveehouderij en een mening vormen GROEPEN 7 EN 8 VAN HET BASISONDERWIJS Werkbladen
Nadere informatieAnders denken, anders doen!!
Schrijvers: Julia van der Ploeg & Jannie Verloop Sector: economie Vakken: economie & biologie Begeleider: Meneer Boonstra Inleverdatum: 18-12-2014 Inhoudsopgave Inleiding blz 3 De hoofdvraag blz 4 Deelvraag
Nadere informatieover DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt.
over DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt. Een koe kan uitstekend ruiken. Als het voer een beetje stinkt, laat zij het liggen. Wat
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6
Inhoud Voorwoord 5 Mag ik u een paar vragen stellen? 6 1 Het platteland 13 1.1 Veehouderij 13 1.2 Akkerbouw en (glas)tuinbouw 19 1.3 Samenwerking tussen boer en natuur 22 1.4 Welkom bij de boer en de boerin!
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieZAAI- GOED DEZE LESBRIEF IS VAN..
ZAAI- GOED DEZE LESBRIEF IS VAN.. DIT BOEKJE GAAT OVER ZADEN EN WAT ER MEE GEBEURT ALS JE ZE IN DE GROND STOPT Heb jij wel eens wat in de tuin gezaaid? ja / nee Misschien woon je in een huis zonder tuin
Nadere informatieZand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen.
5 Lastige woorden Blad Zand en klei Heide Een lage plant met paarse bloemen. Voedingsstoffen Voedsel dat planten nodig hebben om te groeien. Boomgaard Een stuk land met fruitbomen. Greppel Een kleine droge
Nadere informatieFilmlinks. Voorbereiding op de lessen
Stadswerken Filmlinks www.utrecht.nl/nmc Voorbereiding op de lessen Korte informatieve filmpjes op internet als eenvoudige voorbereiding op de boerderij- en tuinlessen op de NMC-locaties. Inhoudsopgave
Nadere informatie3. Zinnen knippen: De woorden zijn allemaal aan elkaar geschreven. Zet een streepje tussen elk woord en lees de zin nog een keer.
Taalles 1. Maak van de volgende woorden een goede zin: a. kaas - gemaakt - boerderij - wordt - Op de. Op.. b. ik - elke - drinken - melk - dag - moet. c. kaas - Jonge - oud - drie weken - is. d. koe -
Nadere informatieHandleiding docent De koe in de kringloop
De koe in de kringloop Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15 deelnemende
Nadere informatieIntroductieles. Tim eet op Texel. Brief - groepstekening - reactiespel
Tim eet op Texel 3 en 4 Tim eet op Texel 3 en 4 1 Introductieles Tim eet op Texel Brief - groepstekening - reactiespel Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: worden enthousiast voor het thema
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen.
De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.
Nadere informatieDASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen
DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 1-2-3
Voorbereiding post 2 Met de mens mee Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Met de mens mee, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel
Nadere informatieTim zoekt de koe Zuivelopdrachten bij het voorleesboek Tim zoekt de koe
Tim zoekt de koe Zuivelopdrachten bij het voorleesboek Tim zoekt de koe www.zuivelonline.nl www.zuivelonline.nl/kids Inleiding Zuivel is volop aanwezig in het dagelijks leven van kinderen. Dagelijks eten
Nadere informatieWerkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam..
Werkboekje 2010 Boerderijles Groep 5/6 Naam.. 1 Inhoudsopgave 1 KIPPEN 3 1.1 SOORTEN VEREN. 3 1.2 VERENONDERZOEK. 4 1.3 HET GEDRAG VAN KIPPEN 4 1.4 WAT KIPPEN ETEN. 4 1.5 KAN EEN KIP KNIPOGEN? 4 2 SCHAPEN
Nadere informatieDe familie schaap. Praat eens zoals een schaap Welke dierengeluiden ken je nog? Doe ze eens na?
Het schaap De familie schaap Schapen zijn bange dieren. Daarom leven ze met velen samen en blijven ze dicht bij elkaar. Een groepje schapen noemen we een kudde. Schapen praten met elkaar door te blaten.
Nadere informatieWERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen
Dassenwerk WERKBLAD OPDRACHTEN Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je gaat een onderzoek doen in een klein gebied van Nationaal
Nadere informatieGrond onder je voeten
Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar
Nadere informatieMELK BESTAAT UIT: De melk die van de koe komt wordt ook wel de rauwe melk genoemd. Dit is een plaatje van wat er in de melk van de koe zit.
INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Melk bestaat uit 3 Campina 4 Geschiedenis over schoolmelk 5 Van koe tot melk 6\7 Fabriek 8\9 Wat kun je van melk maken? 10 Tot slot + Bronvermelding 11 1 INLEIDING
Nadere informatieWerkblad. Eten: vroeger en nu. Materiaal. Hoe gaan we te werk? Leestekst. 5 de leerjaar. Schrijf- en tekengerief
Materiaal Schrijf- en tekengerief Hoe gaan we te werk? Opdracht 1 Hieronder vind je een fragment uit De tafel van arm en rijk (bron: http://www.20eeuwennederland.nl/, thema Eten en drinken ). Lees aandachtig
Nadere informatieOpdrachten over de Hooge Boezem achter Haastrecht. Op de kaart hierboven zie je het hele gebied.
Opdrachten over de Hooge Boezem achter Haastrecht In deze les en tijdens de excursie gaat het over het gebied de Hooge Boezem achter Haastrecht en het gebied eromheen. In de omgeving van Haastrecht en
Nadere informatieAlleen C: Van voedsel met veel calorieën, zoals frites en chocolade, krijg je veel energie.
Project Voeding ABC Week 1ABC: Ons voedsel Info: Waarom eten en drinken we? Je lijf heeft eten en drinken nodig; eet en drink je niet, dan ga je dood. Eetgewoontes verschillen per land. In India eten mensen
Nadere informatieOPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!
ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1
Nadere informatieZuivel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/49097
Auteur DigilessenPO Laatst gewijzigd 18 mei 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/49097 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieTuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel!
Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel! Hallo. Ik ben Jerom de compostworm. Ik eet alles wat in de natuur groeit. Ik ben verlekkerd op overschotjes uit de tuin en de keuken. Ik sabbel en
Nadere informatieOntwikkeling en beheer van natuurgraslanden in Utrecht: Kruiden- en faunarijk grasland
Provincie Utrecht, afdeling FLO, team NEL, 5 februari 2015 is het basis-natuurgrasland. Het kan overal voorkomen op alle grondsoorten en bij alle grondwaterstanden, maar ziet er dan wel steeds anders uit.
Nadere informatiePapa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.
Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.
Nadere informatieDe scholen regelen zelf het vervoer naar de locatie.
l Veel kinderen eten slecht, weten niet waar hun eten vandaan komt en hebben zo verhoogde kans op Obesitas. Met dit project gaan we met de kinderen naar de plek waar het eten vandaan komt. Groenten- en
Nadere informatiederde leerjaar www.lessenpakket.be
derde leerjaar De koe Wat weet jij al over een koe? Wat eet ze? Welk soort dier is het? Hoe heten het mannetje, het vrouwtje en het jong? Wie heeft al eens een koe gemolken? Vertel. Wie bezocht al eens
Nadere informatieEen gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie
Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatiemens en milieu mens en natuur b i o d o e n.n l > biologie > natuur en milieu > mens en milieu
mens en milieu mens en natuur b i o d o e n.n l > biologie > natuur en milieu > mens en milieu Voer in de onderstaande tekeningen één ruilverkaveling uit in die gunstig is voor de boerenbedrijven en voer
Nadere informatienaam:. nr: datum:.. Het gouden ei van de kinderboerderij. 1
naam:. nr: datum:.. Het gouden ei van de kinderboerderij. 1 In de kinderboerderij zagen jullie ontgetwijfeld heel wat dieren. Je moest er zelfs opdrachten bij maken. Herinner je je nog welke opdrachten
Nadere informatieRegenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.
KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je
Nadere informatieBio-industrie. Wat is de bio-industrie? Om hoeveel dieren gaat het eigenlijk. De legbatterij
Bio-industrie Wat is de bio-industrie? Bio betekent,,leven'' en industrie is een verzamelnaam voor fabrieken. Bio-industrie is een nieuw woord voor bepaalde moderne vormen van veeteelt. In de veeteelt
Nadere informatieHistorie. Feiten Nederlandse zuivelsector
Nederland Zuivelland Feiten Nederlandse zuivelsector 18 duizend melkveebedrijven 1,5 miljoen melk- en kalfkoeien 30% van het Nederlandse landoppervlak, ofwel 1,2 miljoen hectare in beheer voor grasland
Nadere informatieFossiele brandstoffen? De zon is de bron!
Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een
Nadere informatie3C Voeding herkauwer
Naam: Klas:.. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 3C Voeding herkauwer WETEN De leerling weet wat krachtvoer en ruwvoer is. De leerling weet dat een herkauwer vier magen heeft. De leerling
Nadere informatieStart: Welk dier hoort bij...?
Start: Welk dier hoort bij...? Druk op de deksel van het muziekdoosje. Luister naar het geluid. Welk dier is dit? (Cavia) Zoek ze in de stal. Kijk eens goed, hebben alle cavia s dezelfde jas (vacht) aan?
Nadere informatieBIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.
BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.
Nadere informatieLespakket Weidevogelbeheer
Lespakket Weidevogelbeheer Erf- en weidevogels op de boerderij Werkboek Inhoudsopgave Les 1.1 Weidevogels en vogels op het erf - Vogels op het erf en in de wei blz 3 - De lichaamsbouw van een vogel blz
Nadere informatieSportdag vrijdag 8 mei 2009 Groep 1 en 2. Naam:
Sportdag vrijdag 8 mei 2009 Groep 1 en 2 Naam: 2 Spelletjes Koetje Prik Voor je staat een koe. Deze koe heeft alleen geen staart. Wil jij nu met een blinddoek voor proberen om de staart op de goede plek
Nadere informatie2. Landbouwlandschap
2. Landbouwlandschap 2.1 Landbouwlandschap omgeving koeien akkers gezaaid in rijen koeien akkers Aangezien ik in de Kempen woon, wordt er vooral aan akkerbouw en veeteelt gedaan in mijn leefomgeving. De
Nadere informatieAardoliealarm in het bos
de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5
Nadere informatieBIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE
BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 1 LESUUR FICHES VOOR DE LEERLINGEN FICHE 1 - A WORTELEN Biowortelen van een bioboer die kiest voor natuur en milieu. Bio kiest voor natuur en milieu! De biowortelboer(in)
Nadere informatie5 Daags Afvalprogramma
5 Daags Afvalprogramma Dag 1 Dieetsnel.nl De eerste dag van mijn dieet is aangebroken, het zal je vast meevallen wat er vandaag op het menu staat! s Morgens 2 crackers met melk, s middags 2 boterhammen
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38
Nadere informatieNIEUWSBRIEF 8 1 oktober 2012 redactie: Rebecca van Delft
NIEUWSBRIEF 8 1 oktober 2012 redactie: Rebecca van Delft Ik was met de riek gras aan het opruimen in de paarden wei samen met brian. Ik schrok me zelf `t apenzuur. Ik dacht even dat ik `m een kopie kleiner
Nadere informatieDe koe in de kringloop
De koe in de kringloop Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er is een tiental bedrijven,
Nadere informatieWerkblad Meander Thema 4: Platteland
Werkblad Meander Thema 4: Platteland 4.1 Volop voedsel Schrijf op wat er in Nederland groeit, kies uit: sinaasappel / olijf / tomaat / komkommer / mais Schrijf de naam Wat groeit er in Nederland, Zet een
Nadere informatieNaam: Werken voor geld
Naam: Werken voor geld Dat niet alle Nederlanders koeien melken en kaas maken voor hun werk wist je waarschijnlijk al. Maar wat doen Nederlanders nog meer en wat maakt Nederland zo bijzonder om in te werken?
Nadere informatieBoterbloemen in het gras
Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk
Nadere informatieWerkstuk Biologie Koeien
Werkstuk Biologie Koeien Werkstuk door een scholier 1819 woorden 18 november 2004 6,2 220 keer beoordeeld Vak Biologie Koeien Inleiding: mijn werkstuk gaat over koeien omdat dat mijn lieveling s dieren
Nadere informatieDe aardappel: van het veld tot op je bord
Lesinfo De aardappel: van het veld tot op je bord 1.1. Doelstelling De leerlingen inzicht geven in: de oorsprong van een aardappel en welke weg deze aflegt van het veld tot op je bord, de verschillende
Nadere informatieinh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.
Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten
Nadere informatieDe koe in de kringloop
De koe in de kringloop Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 14 deelnemende
Nadere informatieDieren in de winter. Kids for Animals winter spreekbeurt. Brrr. Honden
Dieren in de winter Brrr In de winter kun jij een lekkere warme trui aantrekken. Bij dieren werkt dit anders. Sommige kunnen heel goed tegen de kou, andere minder. Het ene dier krijgt een dikke vacht,
Nadere informatiebemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien
maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien WEEK 1 bemesten Je hebt nu de tijd om alles in orde te maken. Heb je in huis wat je de komende maanden nodig gaat hebben? Mest, zaden, gereedschap? En
Nadere informatieDe lente! Werkboekje leeftijd: 10+
De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ Seizoenen De lente begint meestal op 21 maart. Soms kan het begin van de lente ook vallen op 20 maart. Dat heeft te maken met de stand van de zon. Afgesproken is dat
Nadere informatieJe kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei.
Lentetips April Vroegbloeiende struiken kan u na de bloei snoeien. Vanaf april ziet onkruid vaak zijn kans. Onbeplante oppervlaktes zijn snel bedekt met ongewenst groen. Schoffelen is dus de boodschap!
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van. winter 2011. Kinderbijlage_winter11.indd 1 05-11-11 14:3
Limburgs Landschap natuurboekje van winter 2011 Kinderbijlage_winter11.indd 1 05-11-11 14:3 Hoi! Wat voor winter krijgen we? Een kwakkelwinter met regen, natte sneeuw en af en toe een beetje vorst? Misschien
Nadere informatieDe teelt van zonnebloemen
De teelt van zonnebloemen De zonnebloem heeft als wetenschappelijke naam: Helianthus annuus. Deze naam komt van de Griekse woorden voor zon (helios) en bloem (anthos). De plant behoort tot de grote familie
Nadere informatieDe Bovenstreek, Oldebroek
De Bovenstreek, Oldebroek Educatief project Lesbrief Handleiding 1 Projectoverzicht leerlijn erfgoededucatie Elburg Groep 4 Museum Elburg Musa - de museumman, een project over verzamelen Groep 5 Museum
Nadere informatieBoerderij in de Kijker. Superboer. Ontmoet de man die ons eten maken kan! groep 5 en 6
Boerderij in de Kijker Superboer Ontmoet de man die ons eten maken kan! groep 5 en 6 Boerderij in de Kijker Superboer Ontmoet de man die ons eten maken kan! groep 5 en 6 Colofon Bewaar de handleiding voor
Nadere informatieWERKBLAD mijn landschap
WERKBLAD mijn landschap Hoe zie jij het landschap? Wat vind je mooi of belangrijk? Ga alleen of in groepjes aan de slag en maak - een presentatie op papier of digitaal - een gedicht, een verhaal of een
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatieIk ben de Klomp. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. EUROPEES LANDBOUWBELEID GROEP 5 6
Ik ben de Klomp De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese
Nadere informatie