Circuitles. Thema: de biologische melkveehouderij Doelgroep: middenbouw Lesduur: maximaal een dagdeel Voorbereidingstijd: 1/2 uur
|
|
- Michiel Gerritsen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ZO ZIT DAT! Handleiding voor de docent Het uitgangspunt van de biologische land- en tuinbouw is de zorg voor de gezondheid en het welzijn van dieren en de zorg voor de gewassen, de bodem en de leefomgeving. Concreet betekent dit dat op biologische bedrijven geen kunstmest of chemische (bestrijdings)middelen worden gebruikt en dat getracht wordt dieren zoveel mogelijk zichzelf te laten zijn. Varkens op een biologisch bedrijf hebben daarom een stal met stro en een uitloop naar buiten. Koeien brengen hun tijd zoveel mogelijk grazend in de wei door. Kippen hebben een stal met stro, zitstokken en legnesten en een uitloop naar buiten, zodat ze vrijuit kunnen scharrelen en bewegen. Op een biologisch veeteeltbedrijf is de kringloop essentieel. Die wordt zo goed mogelijk gesloten. Land met voedergewassen wordt bemest met de mest van de dieren. Het voer dat ze krijgen is zoveel mogelijk geproduceerd op het eigen bedrijf (en anders afkomstig van een bedrijf uit de regio). Het voer is biologisch. Circuitles, werkbladen en film Deze docentenhandleiding bevat lestips en een circuitles met opdrachten en werkbladen. Deze werkbladen ondersteunen de verwerking van de stof. Beide werkbladen gaan over de kenmerken van de biologische melkveehouderij. In het werkblad Koe in de wei ligt bovendien het accent op de rijkdom aan natuur op een biologisch bedrijf. De docentenhandleiding vormt één geheel met de leerlingenkrant en de film Stel dat je een koe was... die over de biologische melkveehouderij is gemaakt. De elf minuten durende film is ondersteuning van de stof die in de leerlingenkrant wordt behandeld. Leerlingenkrant In de leerlingenkrant bij dit project staan diverse artikelen over de biologische melkveehouderij. De artikelen gaan in op de biologie en het natuurlijk gedrag van de koe, op de wijze waarop koeien op een biologisch bedrijf worden gehouden, natuur op het biologisch bedrijf en over biologische zuivel. De krant vormt de basis voor de circuitles die in deze docentenhandleiding wordt beschreven. Voor elke leerling een krant Biologica stelt kosteloos voor elke leerling een krant beschikbaar. U kunt de kranten aanvragen bij Kids for Animals Dierenbescherming: paul.valk@dierenbescherming.nl o.v.v. Leerlingenkrant koe. Eerder is in deze serie voor de bovenbouw een lesproject over de biologische kip verschenen. Zie verder in deze docentenmap. De leerlingenkranten kunt u aanvragen bij: paul.valk@dierenbescherming.nl o.v.v. Leerlingenkrant kip. Circuitles Thema: de biologische melkveehouderij Doelgroep: middenbouw Lesduur: maximaal een dagdeel Voorbereidingstijd: 1/2 uur Tijdens het lezen van de leerlingenkrant en het uitvoeren van de opdrachten van de circuitles leren de leerlingen: wat de kenmerken zijn van de biologische melkveehouderij hoe zorgzaam de biologische melkveehouder met zijn dieren, de natuur en het landschap omgaat hoe de biologische melkveehouder samenwerkt met de aanwezige natuur wat de kringloop is wat het natuurlijke gedrag is van een koe wat koeien eten waarom een koe een herkauwer is waarom een koe melk geeft en hoeveel waarom biologische melk gezond is. Tijdens de circuitles werken de leerlingen in kleine groepjes aan diverse opdrachten. Voor sommige opdrachten zijn materialen nodig. Voorbereiding voor de circuitles Lees de leerlingenkrant en de docentenhandleiding aandachtig door. Selecteer vijf à zes opdrachten uit de circuitles. Houd één opdracht als reserve voor het geval een groepje snel klaar is. Inventariseer welke materialen nodig zijn voor de opdrachten en betrek de leerlingen bij het verzamelen ervan. Laat ze bijvoorbeeld materiaal van thuis meenemen. Plaats de tafels in het lokaal in groepen en leg voor elke groep een genummerde opdrachtkaart met het bijbehorende lesmateriaal klaar. Introductie Laat de leerlingen ter introductie op de les de film Stel dat je een koe was... zien en laat ze de leerlingenkrant doorlezen. Elke leerling houdt de krant bij zich om als naslagwerk te gebruiken bij de opdrachten. Leg uit welke opdrachten de leerlingen gaan doen en in welke volgorde dat gebeurt. Maak groepjes van vier of vijf leerlingen en laat elk groepje met een andere opdracht beginnen. De groepjes werken tien tot vijftien minuten aan een opdracht en schuiven vervolgens door naar de volgende. Biologische melk op school Biologica, Kids for Animals Dierenbescherming, IVN Nederland en de Provinciale Milieufederaties willen zoveel mogelijk basisschoolkinderen kennis laten maken met biologische schoolmelk. De vier organisaties hebben daarom gezamenlijk een schoolmelkproject opgezet. Meer informatie over dit project staat op Afsluiting Verzamel de uitgewerkte opdrachten en beoordeel ze. Neem de opdrachten en uitwerkingen klassikaal door, zodat de leerlingen van elkaar kunnen leren. Dit kan ook een groepsgesprek zijn. OP BEZOEK BIJ EEN BIOLOGISCHE MELKVEEHOUDER Een lesproject over de koe wordt helemaal een feest als dit wordt gecombineerd met een bezoek aan een biologische melkveehouderij. Voor een klassikaal bezoek wordt een bescheiden vergoeding gevraagd. Kijk voor adressen bij u in de buurt op: /ekogids onder de rubriek recreatie en natuur. Een voorbeeld van een leuk bedrijf is Het Koeienhotel in Heino (Overijssel). Het bedrijf is ingesteld op het bezoek van leerlingen van de basisschool. Er is een natuurwandelpad van twee kilometer, waar leerlingen van alles over de natuur op een boerderij leren. Het wandelpad voert onder meer langs een kikkerpoel en een vleermuizenkelder. Meer informatie over de mogelijkheden van een bezoek: Andere biologische melkveehouderijbedrijven die zijn ingesteld op schoolbezoeken: en Aanvullend lesmateriaal Werkbladen en lesideeën ter voorbereiding op het bezoek aan een melkveebedrijf staan op Klik op leerkrachten/lessen en vervolgens op het plaatje met de koe. U heeft daar de keuze uit lesmateriaal voor onder-, midden- en bovenbouw. Onder middenbouw staat het werkblad Een rondje koe, waarin de geboorte van het kalf centraal staat. U vindt daar ook een werkblad Wat doet de melkveehouder? Een werkblad over het gedrag van de koe staat bij bovenbouw. Adopteer een koe Een leuke onderwijsoptie is om met de school of de klas een eigen koe bij een biologische melkveehouder te hebben. De school heeft dan een eigen leskoe, die meerdere malen per jaar bezocht kan worden. Kijk voor adopteeradressen in de buurt op
2 OPDRACHTEN VOOR DE CIRCUITLES De melktest Vertelopdracht Natuur op de boerderij Nodig: Pen, schrijfpapier, bekertjes, verschillende soorten biologische melk Opdracht: Voor je op tafel staan pakken met zuivel en bekertjes met verschillende soorten melk. Neem van elke beker een slokje en geef er een punt voor. Vul het schema in. Geef voor de smaak een cijfer. Welke soort melk krijgt van jou het hoogste eindcijfer? Welk cijfer hebben de anderen uit je groepje aan dat zuivelproduct gegeven? Tel jullie cijfers bij elkaar op en deel dat door het aantal leerlingen. Zo heb je een gemiddeld eindcijfer voor dat product. Vergelijk jullie cijfer met dat van de andere groepjes. Drink je thuis niet-biologische melk? Proef je verschil? Soort biomelk mager halfvol vol karnemelk Smaakcijfer Groepsgesprek: Kinderen die bijvoorbeeld een melkallergie hebben of kinderen die geen (karne)melk lusten, hoeven de smaaktest niet te doen. Hun smaakcijfer telt dus niet mee in de eindbeoordeling van de groep.dat er kinderen in de klas zijn die geen zuivel drinken, is een mooi aanknopingspunt voor een groepsgesprek. Daarin kunnen onderwerpen aan de orde komen als: Waarom drink je geen (karne)melk? Wat drink je als je geen melk drinkt? Welk zuivelproducten drink of eet je wel? Als je geen puur zuivelproduct lust: doe je er dan iets in waardoor je het toch lekker vindt? Karnemelktest: Biologische karnemelk smaakt nadrukkelijk anders dan gewone karnemelk. Laat de kinderen aanvullend een smaaktest met karnemelk en biologische karnemelk doen. Rekenen met melk Nodig: Pen, schrijfpapier Opdracht: - De boer melkt zijn koeien iedere ochtend en iedere avond. Hoeveel keer per week melkt hij dan? Hoe vaak is dat in een jaar? - Stel een koe geeft 25 liter melk per dag. Dat is tweeëneenhalve volle emmer met melk. Hoeveel liter melk is dat per week? Stel de koe geeft in een jaar tien maanden melk. Hoeveel melk geeft ze dan? Hoeveel melk heeft de boer dan per jaar als hij veertig koeien heeft? Van melk worden een heleboel verschillende zuivelproducten gemaakt. Kun je er enkele noemen? Welk zuivelproduct vind je het lekkerst? En welk het minst lekker? Kun je ook uitleggen waarom je dat vindt? Wat vinden de andere leerlingen in je groepje? De kringloop Nodig: Pen, schrijfpapier Opdracht: Lees de leskrant nog eens goed door. Beschrijf in je eigen woorden hoe de kringloop werkt. Hoe probeert de biologische boer de kringloop op zijn bedrijf zo goed mogelijk te sluiten? Waarom koopt een biologische boer liever geen veevoer uit bijvoorbeeld Brazilië? Wat is biologisch? Nodig: Pen, schrijfpapier Opdracht: Elke leerling maakt een lijst met de kenmerken van een biologisch melkveebedrijf. Gebruik de krant of kijk naar het filmpje op de dvd bij dit lesproject om kenmerken te zoeken. Vergelijk je lijst met de lijsten van je groepsgenoten. Maak samen één lange lijst. Koe op internet Nodig: Internet-pc, pen, schrijfpapier Opdracht: Zoek op / kindersite het antwoord op de volgende vragen: Wanneer is een koe een biologische koe? Waarom mag een varken op een biologische boerderij buiten lopen? Hoe leven kippen op een biologisch pluimveebedrijf? Waar kun je biologische producten kopen? Hoe herken je biologische producten in de winkel? Voeding van de boerderij Nodig: Schrijfpapier, pen, markeerstift Opdracht: Maak een lijst met alles wat je de dag ervoor gegeten en gedronken hebt. Schrijf achter elk product of het oorspronkelijk van de koe, de kip, het varken of de plant afkomstig is. Zaten er ook biologische producten bij? Welke? Zet bij die producten een kruisje. Als je klaar bent, vergelijk je jouw lijst met die van de andere kinderen in je groepje. Van welk dier eet of drink je het vaakst iets? Nodig: Schrijfpapier, pen, markeerstift Opdracht: Lees de leskrant nog eens goed door. Wat doet de biologische boer op zijn bedrijf om de natuur te bevorderen? Denk aan de mest, aan wat er in het weiland groeit, aan de boerenzwaluwen en aan de weidevogels! Denk je dat een biologische boer blij is met zwaluwen en andere vogels op zijn bedrijf? Leg uit waarom je dat denkt. Werkblad Koe in de wei WERKBLAD KOE IN DE WEI Maak de tekening van het weiland af met gras, vogels, beestjes en bloemen. In de tekst in de krant vind je wat er in het weiland van een biologische boer groeit en leeft. Nodig: kopie van het werkblad, kleurpotloden of viltstiften Opdracht: Maak de tekening van het weiland af met gras, vogels, beestjes en bloemen. In de tekst in de krant vind je wat er in het weiland van een biologische boer groeit en leeft. Werkblad Zo ziet een koe eruit WERKBLAD ZO ZIET EEN KOE ERUIT Deze koe heeft een ongelukje gehad en een aantal van haar lichaamsdelen verloren. Knip van gekleurd papier die onderdelen en maak van de koe weer een echte koe. Vergeet je ook het uier en de horens niet. Nodig: kopieën van het werkblad (één met de omtrek van een koe en een blad met losse lichaamsdelen van een koe), schaar, kleurpotloden of viltstiften Opdracht: Deze koe heeft een ongelukje gehad en een aantal van haar lichaamsdelen verloren. Knip van gekleurd papier die onderdelen en maak van de koe weer een echte koe. Vergeet je ook de uier en de horens niet? Deze krant is een uitgave van Biologica, IVN Nederland, Kids for Animals Dierenbescherming en de Provinciale Milieufederaties en is mede mogelijk gemaakt door het VSB Fonds, Taskforce Marktontwikkeling Biologische Landbouw en de Provincie Gelderland. Bij deze leerlingenkrant hoort een docentenhandleiding en een dvd. Gratis te verkrijgen via Biologica / 2006
3 WERKBLAD KOE IN DE WEI Maak de tekening van het weiland af met gras, vogels, beestjes en bloemen. In de tekst in de krant vind je wat er in het weiland van een biologische boer groeit en leeft.
4 WERKBLAD ZO ZIET EEN KOE ERUIT Deze koe heeft een ongelukje gehad en een aantal van haar lichaamsdelen verloren. Knip van gekleurd papier die onderdelen en maak van de koe weer een echte koe. Vergeet je ook de uier en de horens niet?
5 WERKBLAD ZO ZIET EEN KOE ERUIT (deel 1) Deze koe heeft een ongelukje gehad en een aantal van haar lichaamsdelen verloren. Knip van gekleurd papier die onderdelen en maak van de koe weer een echte koe. Vergeet je ook de uier en de horens niet?
6 WERKBLAD ZO ZIET EEN KOE ERUIT (deel 2)
Wat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatiegaan de kinderen op ontdekkingstocht langs de verschillende dieren van de boerderij en beantwoorden hun eigen vragen.
5. Er op uit Tijdens deze activiteit: gaan de kinderen op ontdekkingstocht langs de verschillende dieren van de boerderij en beantwoorden hun eigen vragen. Taal Meningen uiten en vragen stellen Groep 1
Nadere informatieBij dit prentenboek Tim zoekt de koe hoort een handleiding met aanvullende opdrachten voor groep 1-4. Daarnaast is een vertelplaat beschikbaar voor
2 3 Bij dit prentenboek Tim zoekt de koe hoort een handleiding met aanvullende opdrachten voor groep 1-4. Daarnaast is een vertelplaat beschikbaar voor in de klas. U kunt deze materialen nabestellen of
Nadere informatieHandleiding docent Waar komt ons eten vandaan?
Waar komt ons eten vandaan? Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15
Nadere informatieDe lessen LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4
LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4 In deze lesbrief staan vier lessen die u kunt gebruiken binnen het thema de boerderij, zuivel, koeien of de lente. De lessen duren ongeveer 35 minuten. Les 1: Het
Nadere informatieVeel veld voor vlees, weinig veld voor groenten
Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig
Nadere informatieWERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN
BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 2 LESUREN WERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN AAN TAFEL! OPDRACHT Tafelindeling Trek een etiketje met daarop de naam van een artikel en de prijs. Zoek het juiste
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieVerwonderen STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 7 en 8
Verwonderen Groep 7 en 8 Leerdoel De kinderen: - Verwonderen zich over voedsel. - Denken na over smaak. - Ze leren de hoofdsmaken en zintuigen (opnieuw) kennen en ervaren. - Ontdekken wat de rol is van
Nadere informatieHandleiding docent De koe in de kringloop
De koe in de kringloop Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15 deelnemende
Nadere informatieInfofiche 1. Melk kan je drinken, maar ook eten. Doelstellingen. De leerlingen weten wat zuivelproducten zijn.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen weten wat zuivelproducten zijn. De leerlingen kunnen peilen naar de kennis over melk en melkproducten en het melkverbruik. Melk is gezond. Het behoort in de actieve
Nadere informatieAnders denken, anders doen!!
Schrijvers: Julia van der Ploeg & Jannie Verloop Sector: economie Vakken: economie & biologie Begeleider: Meneer Boonstra Inleverdatum: 18-12-2014 Inhoudsopgave Inleiding blz 3 De hoofdvraag blz 4 Deelvraag
Nadere informatieOp een melkveehouderij wordt melk gemaakt door de koeien in de wei. De koeien worden minimaal twee keer per dag gemolken.
WERKBLAD KOEIEN > Inleiding Op een melkveehouderij wordt melk gemaakt door de koeien in de wei. De koeien worden minimaal twee keer per dag gemolken. Vroeger gebeurde dit met de hand en moest de boer,
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:
Nadere informatieWerkboekje op school. 1. Boerderijen in het Gooi en de Vechtstreek. Opdrachten: lezen, X aankruisen, invullen, doe-opdracht.
Opdrachten: lezen, X aankruisen, invullen, doe-opdracht. 1. Boerderijen in het Gooi en de Vechtstreek In de Gooi en Vechtstreek houden veel boeren koeien voor de melk. Dit noemen we een melkveebedrijf.
Nadere informatieWerkboek van: Den Haneker Educatie Streekonderwijs
Werkboek van: Den Haneker Educatie Streekonderwijs Inhoud Inhoud... 2 1. De Melkveehouderij in onze streek... 3 1.1 Onze streek... 3 1.2 Wat is veen?... 3 1.3 Boeren vanaf het begin... 3 1.4 Koeien melken...
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieCheck je melkpak. Boerderij in de kijker. Zelf onderzoek doen op een melkveehouderij en een mening vormen. Wat levert een liter melk op?
Wat levert een liter melk op? Wat eet een koe allemaal? Boerderij in de kijker Check je melkpak Zelf onderzoek doen op een melkveehouderij en een mening vormen GROEPEN 7 EN 8 VAN HET BASISONDERWIJS Werkbladen
Nadere informatieLESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?
SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:
Nadere informatieLeesplezier: Laat uw leerlingen 10 minuten verschillende artikelen uit Kidsweek lezen. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze lezen.
Toelichting Naast het papieren lesboekje en de krant bieden wij u een digibordles aan, waar elke week de strategie van de week wordt uitgelegd. Deze week leren uw leerlingen strategie 6 toe te passen om
Nadere informatieLESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES
LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES Inhoud In de introductieles gaat u met de leerlingen aan de slag met het thema duurzaam en eerlijk eten. Samen met de leerlingen bekijkt u drie filmpjes die uitleggen
Nadere informatieover DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt.
over DE KOE Een koe heeft grote oren die in alle richtingen kunnen draaien. Zo horen ze goed als er gevaar dreigt. Een koe kan uitstekend ruiken. Als het voer een beetje stinkt, laat zij het liggen. Wat
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieStreekproducten en eten uit de buurt
Spreekbeurt of werkstuk Streekproducten en eten uit de buurt Inhoud Stap 1. Ga zelf op onderzoek uit Stap 2. Streekproducten of gewoon producten uit de buurt Stap 3. Waarom zijn streekproducten zo bijzonder?
Nadere informatieDichterbij. Melk uit ZUID-HOLLAND MIDDEN »10. Bank denkt mee met kerkbestuur»14. Vijftigers waagden de stap»28. 'De economie trekt weer aan'»18
Dichterbij ZUID-HOLLAND MIDDEN MAGAZINE VOOR LEDEN VAN RABOBANK ZUID-HOLLAND MIDDEN ZOMER 2017 Melk uit Midden-Delfland: lekker!!»10 FINANCIËN JAARVERSLAG 2016 ZELFSTANDIG ONDERNEMEN Bank denkt mee met
Nadere informatieLespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8
Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 kunnen de definitie van voeding benoemen. weten wat de vier hoofdbestanddelen van voeding zijn en wat de functie
Nadere informatieStadswerken. Dierverzorgen. Foto: Hans Kraaijkamp. Informatieblad en handleiding. Groep 5 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc
Stadswerken Dierverzorgen Foto: Hans Kraaijkamp www.utrecht.nl/nmc Informatieblad en handleiding Groep 5 t/m 8 Dierverzorgen Met je laarzen aan in het stro staan, een konijntje voorzichtig uit zijn hok
Nadere informatieTipboek voor de leerkracht
Tipboek voor de leerkracht 1. Inleiding In Boeren voor Natuur komen veel onderwerpen bij elkaar. De boerderij wordt daardoor voor kinderen een plek waar ze verbanden leren zien tussen boeren, natuur, landschap,
Nadere informatiebijlagen bij vmbo VMBO ruimte voor leerlingen
bijlagen bij vmbo VMBO ruimte voor leerlingen 121 bijlage 1 opdrachtblad leerlingen hebben minder ruimte dan biologische kip materiaal meetmateriaal: een kleine en een grote liniaal, rolmaat, meetlint,
Nadere informatieTim zoekt de koe Zuivelopdrachten bij het voorleesboek Tim zoekt de koe
Tim zoekt de koe Zuivelopdrachten bij het voorleesboek Tim zoekt de koe www.zuivelonline.nl www.zuivelonline.nl/kids Inleiding Zuivel is volop aanwezig in het dagelijks leven van kinderen. Dagelijks eten
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieDe melkveehouderij. Biologie en Verzorging. vmbo onderbouw
De melkveehouderij Biologie en Verzorging vmbo onderbouw De melkveehouderij Uitleg In deze module ben je journalist. Je kunt kiezen bij wat voor blad je werkt. pagina 3 t/m 9 pagina 10 t/m 17 pagina 18
Nadere informatieZintuigen. Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:... Leden expertgroep:...
Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:.... Leden expertgroep:... De voorbereiding De neus is er niet alleen om te ademen want door je neus kun je lekkere en vieze geuren ruiken. Jullie
Nadere informatieLesideeën groep 3 en 4
Lesideeën groep 3 en 4 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandheelkundige praktijk eruitziet en wie er werken. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe hun gebit eruitziet,
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieOntbijtles STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6
Ontbijtles Groep 4, 5 en 6 Leerdoel Na de les weten de kinderen: - wat ontbijten is en hoe ontbijt eruit ziet. - waarom ontbijten belangrijk is. - dat mensen in andere landen andere dingen als ontbijt
Nadere informatieVan eitje tot vlinder
Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje
Nadere informatieSmakelijke biologische kazen. Van drie bijzonder eigenwijze boeren
Smakelijke biologische kazen Van drie bijzonder eigenwijze boeren Eén jaar onkruid laten staan, is 7 jaren wieden gaan Geachte kaasliefhebber, Ondanks waarschuwingen boeren we biologisch zoals onze opa
Nadere informatieKoolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8)
Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8) Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort
Nadere informatieStart: Welk dier hoort bij...?
Start: Welk dier hoort bij...? Druk op de deksel van het muziekdoosje. Luister naar het geluid. Welk dier is dit? (Cavia) Zoek ze in de stal. Kijk eens goed, hebben alle cavia s dezelfde jas (vacht) aan?
Nadere informatieIn Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken.
DE ZUIVELSECTOR > Inleiding In Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken. De zuivelsector is belangrijk voor de Nederlandse
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding
Waar groeit mijn eten? handleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens Redactie/layout: Hans Wilschut, Marijntje van
Nadere informatiewerkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?
werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het
Nadere informatie1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed.
D S K C N L gemeente Olst-Wijhe Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Nodig: papier, lijm. 1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. 2. Zoek nu een klasgenoot
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatieWerkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam..
Werkboekje 2010 Boerderijles Groep 5/6 Naam.. 1 Inhoudsopgave 1 KIPPEN 3 1.1 SOORTEN VEREN. 3 1.2 VERENONDERZOEK. 4 1.3 HET GEDRAG VAN KIPPEN 4 1.4 WAT KIPPEN ETEN. 4 1.5 KAN EEN KIP KNIPOGEN? 4 2 SCHAPEN
Nadere informatieBIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE
BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 1 LESUUR FICHES VOOR DE LEERLINGEN FICHE 1 - A WORTELEN Biowortelen van een bioboer die kiest voor natuur en milieu. Bio kiest voor natuur en milieu! De biowortelboer(in)
Nadere informatieDe ezel. Ezels worden gehouden als :... Van ezelinnenmelk maakt men :...
De ezel Dit weet ik over mijn dier Het mannetje: Een kruising tussen een ezelhengst en een paardenmerrie noemt men een. Een kruising tussen een paardenhengst en een ezelin noemt men een Er zijn 3 zichtbare
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatielesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1:
lesbrieven leerlingen werkblad Lesbrief 1: water verzamelen Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatieBeet! 1. Aanzetten. 1a. Beet! Jij gaat aan de slag met het dossier Beet!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent.
1. Aanzetten Beet! 1a. Beet! Jij gaat aan de slag met het dossier Beet!. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN 2 UITNODIGING 15 minuten 3 UITZOEKEN 30 minuten
Nadere informatieWerkblad. LES 5: Spijsvertering (2) www.gavoorgezond.nl GROEP 3-4
LES 5: Spijsvertering (2) Quiz: gezond eten en drinken Vraag 1: wat zijn vezels? A: Kleine deeltjes van planten en vruchten die belangrijk zijn om je darmen te laten bewegen. B: Ongezond eten zoals snoep
Nadere informatieKoolwitjes in de klas!
Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en
Nadere informatieDit stappenplan is ingevuld door:
STAPPENPLAN Dit stappenplan is ingevuld door: Dit is jullie opdracht: Bekijk de kranten en/of nieuwssites die je toegewezen krijgt. Ga op zoek naar een nieuwsartikel waarin techniek een belangrijke rol
Nadere informatieSportdag vrijdag 8 mei 2009 Groep 1 en 2. Naam:
Sportdag vrijdag 8 mei 2009 Groep 1 en 2 Naam: 2 Spelletjes Koetje Prik Voor je staat een koe. Deze koe heeft alleen geen staart. Wil jij nu met een blinddoek voor proberen om de staart op de goede plek
Nadere informatieEen gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie
Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.
Nadere informatieIn deze lesbrief staan vijf lessen die u kunt gebruiken binnen het thema de boerderij, zuivel, koeien of de lente.
LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4 In deze lesbrief staan vijf lessen die u kunt gebruiken binnen het thema de boerderij, zuivel, koeien of de lente. Les 1: Het leven op de boerderij Les 2: Waar zorgt
Nadere informatieMelken: van krukje tot robot. www.lely.com. innovators in agriculture
Melken: van krukje tot robot www.lely.com innovators in agriculture Deze spreekbeurt is ontwikkeld speciaal voor kinderen van de basisschool. Met de spreekbeurt melken, van krukje tot robot wordt er een
Nadere informatieWeetje. Wie eet volgens de Schijf van Vijf krijgt voldoende en vooral niet te veel voedingsstoffen
WERKBLAD MELK > Inleiding Weetje Melkveehouderijen in Flevoland hebben gemiddeld de meeste koeien: 121. Melkveehouderijen in Utrecht de minste: 70. Melk wordt geproduceerd bij melkveehouderijen. Koeien
Nadere informatieInformatieboerderij Zorgvrij
Informatieboerderij Zorgvrij Programma 2013-2014 Middenin Spaarnwoude vind je boerderij Zorgvrij. De naam zegt het al; hier kan klein en groot zorgeloos genieten van het boerenleven. Koeien aaien, lachen
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieBIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE
BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 2 LESUREN GIDS VOOR DE LEERKRACHT 2 BIO ETEN & WETEN - GIDS VOOR DE LEERKRACHT BIO: ETEN & WETEN DOELEN AANSLUITING BIJ (DETAILS ZIE BIJLAGE EINDTERMEN) WAT
Nadere informatie4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:
4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.
Nadere informatieHet Bazzeroet journaal
Het Bazzeroet journaal juli 2015 Het is alweer zomervakantie en dus is het tijd om ons huidige thema af te gaan sluiten. Wij werken op de boerderij was voor de kinderen weer een leuke manier om de wereld
Nadere informatieLESBRIEF NR 1 OPDRACHT 1 FEEST! SAMSAM = 40 JAAR! VOOR GROEP 7 + 8 +
LESBRIEF NR 1 VOOR GROEP 7 + 8 + DOWNLOAD DEZE LESBRIEF OOK OP SAMSAM.NET Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over wereldburgerschap en kinderrechten. Het doel van Samsam is leerlingen te
Nadere informatieElke groep van 3 leerlingen heeft een 9 setje speelkaarten nodig: 2 t/m 10, bijvoorbeeld alle schoppen, of alle harten kaarten.
Versie 16 januari 2017 Sorteren unplugged Sorteren gebeurt heel veel. De namen van alle leerlingen in de klas staan vaak op alfabetische volgorde. De wedstrijden van een volleybal team staan op volgorde
Nadere informatieKoolwitjes in de klas!
Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en
Nadere informatieChina. Chinees porselein versieren. Vakgebied: Beeldende Vorming. Lesduur: 60 minuten
China Chinees porselein versieren Vakgebied: Beeldende Vorming Lesduur: 60 minuten China Pagina 1 - Chinees porselein versieren - Colofon Chinees porselein versieren Les voor groep 5/6 60 minuten Tekenen
Nadere informatieVerzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE
Regionaal Historisch Centrum Eindhoven Postbus 191, 5600 AD Eindhoven www.rhc-eindhoven.nl Lesbrief groep 7 en 8 Verzamelen Van: Les 1 Verzamelen Heel veel mensen sparen iets. Als je iets spaart, dan krijg
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieWerkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die
Nadere informatiebijlagen bij groep 5 en 6
bijlagen bij groep 5 en 6 groep 5 en 6 honing, melk en eieren 75 bijlage 1 opdrachtblad bijendans Bekijk voor deze opdrachten op http://www.fi.uu.nl/toepassingen/00596/ de filmpjes over de bijendans. De
Nadere informatieCheck je melkpak. Boerderij in de kijker. Zelf onderzoek doen op een melkveehouderij en een mening vormen. Wat levert een liter melk op?
Wat levert een liter melk op? Wat eet een koe allemaal? Boerderij in de kijker Check je melkpak Zelf onderzoek doen op een melkveehouderij en een mening vormen GROEPEN 7 EN 8 VAN HET BASISONDERWIJS Handleiding
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens
Nadere informatieHANDLEIDING TELESHOPPEN
HANDLEIDING TELESHOPPEN Algemeen Deze handleiding gaat over de lesstof Teleshoppen, winkelen op internet. Deze handleiding hoort bij de elektronische lesstof die je terug kan vinden op internet. Kijk op;
Nadere informatieMeander. Aardrijkskunde WERKBOEK
5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK 5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK Eindredactie: Carla Wiechers Leerlijnen: Mark van Heck Auteurs: Marc ter Horst, Jacques van der Pijl THEMA 4 thema 4 les 1 Wat eten
Nadere informatieLesbrief Beestjes tekenen naar waarneming
Lesbrief Beestjes tekenen naar waarneming Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Werkvorm: Zelfstandig Doel van de opdracht: Het kennismaken
Nadere informatieAuteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design
Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatieDOCENT. Thema: architectuur WONEN: TERUG IN DE TIJD! groep 5 en 6. Tip. Stadshagen
DOCENT In het thema architectuur gaan op onderzoek uit naar de oude huizen die vroeger in en rondom het gebied stonden dat nu is. Ze vergelijken de bouwstijl van verschillende oude huizen met hun eigen
Nadere informatieRESEARCH & DESIGN. keuzeonderzoeken. Verwondering: het begin van wetenschap. klas 1 havo/atheneum 2013-2014, periodeboek 1A:
RESEARCH & DESIGN klas 1 havo/atheneum 2013-2014, periodeboek 1A: Verwondering: het begin van wetenschap keuzeonderzoeken locatie Mariënburg, Leeuwarden Research & Design Project: Verwondering: het begin
Nadere informatieWERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN
BIO? DA S LOGISCH! INTROLES VOOR DE 2 e GRAAD 1 LESUUR WERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN 2 BIO? DA S LOGISCH? - WERKBLADEN VIDEO: GEERT HOSTE Wat is biologische voeding? Schrijf zoveel mogelijk termen op die
Nadere informatieOnderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten
Onderzoek op de Boerderij 2010 Buitenopdrachten paard sporen stap draf Paarden hebben hoefijzers. Pak eens een hoefijzer uit de emmer en bekijk hem goed. 1 Waar zijn de gaatjes voor? Waar zijn hoefijzers
Nadere informatieWERKBLAD mijn landschap
WERKBLAD mijn landschap Hoe zie jij het landschap? Wat vind je mooi of belangrijk? Ga alleen of in groepjes aan de slag en maak - een presentatie op papier of digitaal - een gedicht, een verhaal of een
Nadere informatieOnderbouw. Ontdektocht Jonge dieren op Zorgvrij. Speurtocht Op handen en voeten. Op schoolreisje naar Zorgvrij
Onderbouw Ontdektocht Jonge dieren op Zorgvrij Onderwerp In deze tijd zijn er op Zorgvrij veel jonge dieren. De kinderen kunnen met de begeleiders (zelf voor de begeleiding zorgen a.u.b!) gebruik maken
Nadere informatieWerkblad. Eten: vroeger en nu. Materiaal. Hoe gaan we te werk? Leestekst. 5 de leerjaar. Schrijf- en tekengerief
Materiaal Schrijf- en tekengerief Hoe gaan we te werk? Opdracht 1 Hieronder vind je een fragment uit De tafel van arm en rijk (bron: http://www.20eeuwennederland.nl/, thema Eten en drinken ). Lees aandachtig
Nadere informatieDe bedoeling van deze opdracht is om aandacht te besteden op de luchtjes op de boerderij.
RONDNEUZEN De paarse kist met daarin 8 speurneuzen, 4 lege potjes en 1 blinddoek. De bedoeling van deze opdracht is om aandacht te besteden op de luchtjes op de boerderij. De neuzen worden opgedaan (het
Nadere informatieIn je kracht. Werkboek voor deelnemers
In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers
Nadere informatieDe meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier
Marlies Huijzer verzorging wat wil jouw dier? De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier om te vertroetelen. Ze denken niet zo na over wat een dier zelf leuk vindt
Nadere informatieLente. groep 3, 4 en 5
Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14
Nadere informatieFilmlinks. Voorbereiding op de lessen
Stadswerken Filmlinks www.utrecht.nl/nmc Voorbereiding op de lessen Korte informatieve filmpjes op internet als eenvoudige voorbereiding op de boerderij- en tuinlessen op de NMC-locaties. Inhoudsopgave
Nadere informatiePlant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8
Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8 Colofon Titel: Plant in de klas - Instructieblad leerkracht, groep 6/7/8 Auteurs: Nienke van den Berg Hilde Spitters (NIGZ) Redacteuren: John Luteijs
Nadere informatieLaat de kinderen ook opzoeken in een woordenboek en/of spreekwoorden boek
Voorbereiding: Materialen verzamelen Voor de les alles al klaarzetten. De tafels in groepjes van vier zetten zodat je elk proefje eventueel twee keer kan klaar leggen. De werkbladen kopiëren De opdrachtvellen
Nadere informatieHoe maak ik een Spreekbeurt?
Hoe maak ik een Spreekbeurt? Stap 1: Kies een onderwerp. Voordat je kunt beginnen met het maken van een spreekbeurt, moet je natuurlijk een onderwerp kiezen. Het hoeft niet perse een hobby van je te zijn,
Nadere informatieBijlage 1. Beste ouders/verzorgers van de leerlingen van groep 3/4,
Bijlage 1 Brief aan de ouders Beste ouders/verzorgers van de leerlingen van groep 3/4, De komende periode gaan wij aan de slag met het thema feesten. We bespreken allerlei feestelijke momenten in het jaar
Nadere informatieBoer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4
Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Handleiding leerkracht H Inleiding Vooraf: Op school hebben de leerlingen al nagedacht over hoe het zou zijn op de kinderboerderij. Wat zou een boer allemaal moeten
Nadere informatieFossiele brandstoffen? De zon is de bron!
Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een
Nadere informatieAfhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62385
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62385 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatie