Eindconclusies AlterIAS

Transcriptie

1 Eindconclusies AlterIAS Communicatie over invasieve planten en de Gedragscode invasieve planten in België Dorien Van Wesemael (PCS) AlterIAS-team Demonamiddag Groenvoorziening Destelbergen, 27/09/2013

2 Invasieve plant (of exotische invasieve plant) 1) Door de mens geïntroduceerd (vrijwillig of toevallig) buiten zijn natuurlijk verspreidingsgebied (zogenaamde «exotische» plant); 2) in staat leefbare populaties te vormen in de natuur; 3) sterke verspreidingscapaciteit die kan leiden tot een exponentiële toename van de populaties; 4) vormen dichte populaties die de inheemse soorten verdringen en zo een invloed hebben op de biodiversiteit. naar Vanderhoeven et al., 2006

3 Exotisch Invasief 1/1000

4 Invasieve plant (of exotische invasieve plant) 1) Door de mens geïntroduceerd (vrijwillig of toevallig) buiten zijn natuurlijk verspreidingsgebied (zogenaamde «exotische» plant); 2) in staat leefbare populaties te vormen in de natuur; 3) sterke verspreidingscapaciteit die kan leiden tot een exponentiële toename van de populaties; 4) vormen dichte populaties die de inheemse soorten verdringen en zo een invloed hebben op de biodiversiteit. naar Vanderhoeven et al., 2006

5 Solidago gigantea Lagarosiphon major

6 Invasieve plant (of exotische invasieve plant) 1) Door de mens geïntroduceerd (vrijwillig of toevallig) buiten zijn natuurlijk verspreidingsgebied (zogenaamde «exotische» plant); 2) in staat leefbare populaties te vormen in de natuur; 3) sterke verspreidingscapaciteit die kan leiden tot een exponentiële toename van de populaties; 4) vormen dichte populaties die de inheemse soorten verdringen en zo een invloed hebben op de biodiversiteit. naar Vanderhoeven et al., 2006

7 Verspreidingsfactoren Natuurlijke vectoren Zaadverspreiding(wind, vogels, waterwegen) Verspreiding van stengel- of wortelfragmenten Vegetatieve vermenigvuldiging Menselijke vectoren Aanplantingen of inzaaien Groenafval Bodemtransport

8 Invasieve plant (of exotische invasieve plant) 1) Door de mens geïntroduceerd (vrijwillig of toevallig) buiten zijn natuurlijk verspreidingsgebied (zogenaamde «exotische» plant); 2) in staat leefbare populaties te vormen in de natuur; 3) sterke verspreidingscapaciteit die kan leiden tot een exponentiële toename van de populaties; 4) vormen dichte populaties die de inheemse soorten verdringen en zo een invloed hebben op de biodiversiteit. naar Vanderhoeven et al., 2006

9 Impact op de inheemse soorten Niet-gekoloniseerde site Gekoloniseerde site Aantal plantensoorten Solidago gigantea Fallopia japonica Heracleum mantegazzianum Bron: Vanderhoeven et al., 2005 Heracleum mantegazzianum Reuzenberenklauw

10 Economische gevolgen

11 Wat kunnen WIJ doen? Invasie niveau Initiële introductie Te laat!! Tijd Preventie Beheer populaties Introducties vermijden

12 Het AlterIAS-project ( ) Eén project, drie objectieven 1) Informeren over de risico s van invasieve planten 2) Identificeren van preventieve maatregelen en alternatieven 3) Begeleiden van de doelgroep en drie campagnes Sensibilisatiecampagne 2. Gedragscode invasieve planten in België 3. Sensibilisatie tuinbouwonderwijs

13 Sensibilisatiecampagne Folders Nieuwsbrief Brochure Plant anders DVD

14 Gedragscode invasieve planten in België Charter dat pleit voor het toepassen van goede praktijken om de introductie van invasieve planten in parken, tuinen en kwekerijen te verminderen. Ontwikkeld in het kader van het AlterIAS-project Geldig in heel België Vrijwillig engagement: iedereen is vrij om te ondertekenen DOELSTELLINGEN: Vrijwillige introducties verminderen De professionele groensector en de particulieren sensibiliseren

15 Ex : Gedragscode for nursery men invasieve planten in België Wie kan de Gedragscode ondertekenen? Professionele groensector Plantenkwekers en -verkopers Consumenten Tuinliefhebbers Openbare groendiensten Landschapsarchitecten Tuinaannemers Botanische tuinen en arboreta Tuinbouwscholen En organisaties!

16 Gedragscode invasieve planten Hoe kwam deze code tot stand? - Overleg met de sierteeltsector (10 rondetafelgesprekken) - Onderhandeling over de maatregelen - Goedkeuring door de beroepsorganisaties

17 Gedragscode voor de PROFESSIONELE GROENSECTOR Vijf eenvoudig toe te passen maatregelen Ken de lijst van invasieve tuin- en waterplanten in België Stopzetten van de verkoop/aanplant van invasieve planten van de consensuslijst Informeer klanten/inwoners over invasieve planten Communicatie en promotie van niet-invasieve alternatieve planten Deelname aan het vroegtijdige detectiesysteem voor nieuwe invasieven

18 Consensuslijst (bijlage I) Landplanten Hemelboom (Ailanthus altissima) Struikaster (Baccharis halimifolia) Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) Sachalinense duizendknoop (Fallopia sachalinensis) Bastaardduizendknoop (Fallopia x bohemica) Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina ) Canadese guldenroede (Solidago canadensis) Late guldenroede (Solidago gigantea) Zwart tandzaad (Bidens frondosa) Bleek cypergras (Cyperus eragrostis) Schijnaardbei (Duchesnea indica) Spaanse hyacint (Hyacinthoides hispanica) Klein springzaad (Impatiens parviflora) Gele maskerbloem (Mimulus guttatus) Afghaanse duizendknoop (Persicaria wallichii) Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens) Waterplanten Watercrassula (Crassula helmsii) Egeria (Egeria densa) Grote waternavel (H. ranunculoides) Verspreidbladige waterpest (Lagarosiphon major) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) Kleine waterteunisbloem (L. peploides) Parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) Ongelijkbladig vederkruid (M. heterophyllum) 28 plantensoorten (alle cultivars en variëteiten inbegrepen)

19 En de andere soorten (bijlage II)? Geen gebruiksbeperkingen, maar communicatie en aanbevelingen betreffende de aanplant.

20 Alternatieve planten

21 Alternatieve planten

22 Resultaten na twee jaar Gedragscode 958 partners 472 professionelen uit de groensector 437 tuinliefhebbers 49 organisaties

23 Effecten van de communicatie METHODE: Enquête vóór en na Rubriek Vraag 1. Kennis van het concept 2. Informatie en communicatie 3. Monitoring Gedragscode Weet u wat een invasieve plant is? Kent u een voorbeeld van een invasieve plant? Wat zijn de gevolgen van invasieve planten? Bent u voldoende geïnformeerd? Bent u al geïnformeerd geweest? Via welk informatiekanaal? Heeft u weet van de Gedragscode? Heeft u zich geëngageerd in de Gedragscode? Indien ja, waarom/indien neen, waarom? Heeft u moeilijkheden ondervonden? Kunt u een maatregel van de Code geven?

24 Kennis van het concept 70.0 Geciteerde voorbeelden van invasieve planten % of respondents soorten in soorten in 2010 Betere kennis van de lijsten

25 Monitoring van de Gedragscode Doelpubliek Organisaties Aantal leden Aantal bedrijven % RESULTAAT Enquête Plantenkwekers en plantenverkopers FWH, AVBS, BTV 602* 57** 9 29% Openbare groenvoorzieners UVCW, VVOG Provinces %. Tuinaannemers FBEP-BFG % Landschapsarchitecten ABAJP-BVTL * : producenten, verkopers én groothandelaars van sierplanten ** : één handtekening = één firma

26 Monitoring van de Gedragscode Heeft u de Gedragscode invasieve planten in België ondertekend? Indien JA, waarom? Bescherming van het milieu Positief voor een groen imago Ondersteund door federaties/verenigingen Eenvoudig toe te passen/weinig hinderlijk Om striktere reglementering te verhinderen Onder druk van klanten/inwoners Aantal % Indien NEEN, waarom? Aantal % Niet geïnformeerd over het bestaan van de Code Geen tijd Het is niet relevant De Code is te hinderlijk Uit gebrek aan interesse/niet belangrijk Er zijn te weinig siertelers geëngageerd (free-riders) De Code is negatief voor het bedrijf/het beroep/de sector

27 Monitoring van de Gedragscode Kunt u mij een voorbeeld geven van een maatregel uit de Gedragscode? Plantenkwekers en - verkopers Openbare groenvoorzieners Private groenvoorzieners Ken de lijst Stop de verkoop/aanplant Verspreid informatie Bied alternatieven aan Vroegtijdige detectie 6 % 81 % 25 % 25 % 0 % 22 % 60 % 51 % 24 % 24 % 15 % 46 % 31 % 54 % 0 % In de Verenigde Staten hebben de plantenkwekers gemiddeld 2,4 van de 7 maatregelen toegepast (Burt et al., 2007).

28 Promotie van de Gedragscode Directe communicatie Situatie Resultaat (n=426) Aantal % Gedragscode ondertekend Gunstig antwoord, maar nog niet getekend Geen antwoord/geen tijd gehad/tijd nodig alvorens te tekenen Gedragscode afgewezen Slaagpercentage van de directe communicatie = 23%

29 Vooruitzichten voor de toekomst After LIFE [ ] - De Gedragscode is nog altijd operationeel eens het project is afgelopen - Procedure voor ondertekening kan enkel nog via de website ( - Akkoord met de beroepsorganisaties om (1) als contactpunt te fungeren en (2) de Code te blijven promoten (doelstellingen nog te definiëren) - De overheden nemen de herzieningsprocedure op zich

30 Besluit Beter voorkomen dan genezen Positieve boodschappen brengen Kennisniveau professionele groensector is gestegen Het overlegproces voor de Gedragscode was een succes Positieve dynamiek in de ondertekening v/d Gedragscode maar noodzaak om de sector nog meer te overtuigen Promotie van de Gedragscode is noodzakelijk zonder communicatie weinig engagement

31 U neemt toch ook deel, niet?

32 Bedankt voor uw aandacht!