Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014"

Transcriptie

1 Aanpak Invasieve exoten Henk Siebel mei 2014

2 Aanpak probleem met invasieve exoten in bos- en natuurgebieden Waar hebben we het over? Welke strategie is de beste? Algemene opties Struiken, bomen en ruigtekruiden

3 Waar hebben we het over? Exoten (on)opzettelijk ingevoerd van buiten Europa Invasieve exoten Toenemend en leidend tot problemen (biodiversiteit, volksgezondheid, veiligheid) Te bestrijden invasieve exoten Daadwerkelijk effectief te bestrijden of beheersen

4 Proactief is altijd beter Populatie omvang Grote problemen, Moeilijke bestrijding, Hoge kosten Nog nauwelijks problemen Bestrijding nog effectief, lage kosten Tijd

5 Aanpak invasieve exoten Introductie tegengaan Vroeg ontdekken en bestrijden Beheersen - invasieve soort steeds in aantal reduceren - verdere verspreiding tegengaan - natuurlijke vijand introduceren Ecosysteem aanpassen (en doel) - door concurrentiekrachtigere inheemse soorten (licht) - door wijziging abiotiek

6 Aanpak invasieve exoten Introductie tegengaan Vroeg ontdekken en bestrijden Beheersen - invasieve soort steeds in aantal reduceren - verdere verspreiding tegengaan - natuurlijke vijand introduceren Ecosysteem aanpassen (en doel) - door concurrentiekrachtigere inheemse soorten (licht) - door wijziging abiotiek

7 Aanpak invasieve exoten Introductie tegengaan Vroeg ontdekken en bestrijden Beheersen - invasieve soort steeds in aantal reduceren - verdere verspreiding tegengaan - natuurlijke vijand introduceren Ecosysteem aanpassen (en doel) - door concurrentiekrachtigere inheemse soorten (licht) - door wijziging abiotiek

8 Aanpak invasieve exoten Introductie tegengaan Vroeg ontdekken en bestrijden Beheersen - invasieve soort steeds in aantal reduceren - verdere verspreiding tegengaan - natuurlijke vijand introduceren Ecosysteem aanpassen (en doel) - door concurrentiekrachtigere inheemse soorten (licht) - door wijziging abiotiek

9 Proactieve aanpak bij planten (No regret en goed nabuurschap) Soorten bestrijden voordat ze problemen gaan geven. Maar welke soorten dan aanpakken? Soorten die heel snel dominant worden en soorten die elders in hetzelfde klimaatgebied al bewezen hebben voor grote problemen te zorgen. Vooral struiken, ruigtesoorten, oeverplanten en waterplanten

10 Struiken Vooral via bessen verspreidende soorten Minder natuurlijke vijanden en beter bestand tegen begrazing dan inheemse soorten Problemen met name in begraasde ecosystemen en lichte bossen Sterk regeneratievermogen van ondergrondse delen Chemische bestrijding (Glyfosaat) struiken alleen effectief bij stobbenbehandeling met grotere diameters (>3 cm)

11 Invasieve struiken Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina) Duinen, heiden, lichte bossen -Planmatig struiken afzetten en zorgvuldige stobbenbehandeling met glyfosaat - Ringen - Zaailingen trekken of drukbegrazen (klepelen in droge zomer) - Beschaduwen

12 Invasieve struiken Aziatische cotoneaster soorten (Cotoneaster ambiguus, (bullatus, dielsianus, horizontalis) Duinen, graslanden, lichte bossen - Uitgraven struiken (- stobbenbehandeling glyfosaat) - Plaggen - Zaailingen trekken

13 Invasieve struiken Trosbosbes (Vaccinium corymbosum) Vochtige heide, herstellend hoogveen - Struiken uitgraven

14 Invasieve bomen Amerikaanse eik (Quercus rubra) Lichte bossen - Zaaddragende bomen ringen - Planmatig stobbenbehandeling glyfosaat - Eikelvraat door varkens - Zaailingen verwijderen

15 Invasieve landplanten Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) Voedselrijke bossen - Maaien voor zaadzetting onder 1 e knoop bij droog weer (evt. uittrekken) - Herstel jaarlijkse voorjaarsoverstroming

16 Invasieve landplanten Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) Bermen en bosranden - Schapenbegrazing - Herhaald uitsteken - Frequent maaien

17 Invasieve landplanten Aziatische duizendknopen (Fallopia japonica) (Fallopia sachalinense) (Fallopia x bohemica) (Persicaria wallichii) - Glyfosaat (injecteren) - Afdekken (Zorgvuldig) - Frequent maaien - Lange inundatie

18 Algemene tips Neem invasieve exoten mee in monitoring Extra aandacht bij natuurontwikkeling/ inrichting Zorg dat invasieve exoten meegenomen worden in beheerplan Natura2000 Gezamenlijke aanpak met de buren Meer informatie op website van het Bosschap/ VBNE

19 Dank u wel. Vragen? En van welke invasieve exoot heeft u last?

20 Invasieve struiken Rimpelroos (Rosa rugosa) Duinen, droge graslanden - Struiken uitgraven

21 Invasieve struiken Canadese kormoelje (Cornus sericea) Beek- en rivierbegeleidende bossen - Struiken uitgraven

22 Invasieve landplanten Late guldenroede (Solidago gigantea) Begraasde voormalige landbouwgronden - 2 x maaien in zomer

23 Invasieve landplanten Alsemambrosia (Ambrosia artemisiifolia)

24 Invasieve oeverplanten Grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides))

25 Invasieve oeverplanten Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides)

26 Invasieve oeverplanten Watercrassula (Crassula helmsii)

27 Invasieve oeverplanten Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora)

Bestrijding invasieve exotische planten, struiken en bomen

Bestrijding invasieve exotische planten, struiken en bomen Bestrijding invasieve exotische planten, struiken en bomen Laatste update: 26 november 2015 Reuzenbalsemien Trosbosbes (Foto s: Johan van Valkenburg) Waarom een advies over bestrijding? In toenemende mate

Nadere informatie

Gedragscode invasieve planten in België

Gedragscode invasieve planten in België LIFE + Information & Communication Gedragscode invasieve planten in België Halford Mathieu (ULg GxABT) Mathys Catherine (CTH) Heemers Leen (PCS) Proefcentrum voor Sierteelt - Destelbergen 15 september

Nadere informatie

Invasieve uitheemse planten in het beheer

Invasieve uitheemse planten in het beheer Invasieve uitheemse planten in het beheer Casper de Groot september 2011 Aanleiding project Keuze voor zes soorten: Japanse duizendknoop, reuzenberenklauw, reuzenbalsemien, Amerikaanse vogelkers, rododendron

Nadere informatie

Eindconclusies AlterIAS

Eindconclusies AlterIAS Eindconclusies AlterIAS Communicatie over invasieve planten en de Gedragscode invasieve planten in België Dorien Van Wesemael (PCS) AlterIAS-team Demonamiddag Groenvoorziening Destelbergen, 27/09/2013

Nadere informatie

Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare groenvoorziening

Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare groenvoorziening Projet LIFE «Information & Communication» Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare groenvoorziening Heemers Leen (PCS) Solidago gigantea 1758 Cotoneaster horizontalis 1877 Aster lanceolatus 17ème

Nadere informatie

Chemievrij beheer groene ruimte Burgerparticipatie bij bestrijding invasieve exoten

Chemievrij beheer groene ruimte Burgerparticipatie bij bestrijding invasieve exoten Chemievrij beheer groene ruimte Burgerparticipatie bij bestrijding invasieve exoten Lodewijk van Kemenade Landschapsbeheer Flevoland Inhoud Invasieve exoten in de groene ruimte Wettelijke aspecten Samenwerking

Nadere informatie

De aanpak ervan is afhankelijk van de plaats en de mogelijkheden voor verspreiding. Onze aanpak verschilt naargelang de exoten voorkomen

De aanpak ervan is afhankelijk van de plaats en de mogelijkheden voor verspreiding. Onze aanpak verschilt naargelang de exoten voorkomen Beheerrichtlijn van de Stad Gent voor de aanpak van invasieve exotische planten Doelstelling Een aantal plantensoorten in het Gentse openbaar groen vormen een bedreiging voor de natuur of een gevaar voor

Nadere informatie

Invasieve planten en de Gedragscode

Invasieve planten en de Gedragscode Projet LIFE «Information & Communication» AlterIAS als communicatieen sensibiliseringsproject Mariijke Dierickx (Proefcentrum voor Sierteelt) Wat kunnen WIJ doen? Solidago gigantea 1758 Cotoneaster horizontalis

Nadere informatie

GEDRAGSCODE INVASIEVE PLANTEN

GEDRAGSCODE INVASIEVE PLANTEN GEDRAGSCODE INVASIEVE PLANTEN Resultaten & eerste lessen Dorien Van Wesemael AlterIAS-team Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) Slotsymposium LIFE AlterIAS Gembloux, 25/09/2013 BOS & HOUT ENERGIE CHEMIE VISSERIJ

Nadere informatie

Bijlage 1: Verspreidingskaarten en trendgrafieken Verspreidingsonderzoek Invasieve Vaatplanten 2017

Bijlage 1: Verspreidingskaarten en trendgrafieken Verspreidingsonderzoek Invasieve Vaatplanten 2017 Bijlage 1: Verspreidingskaarten en trendgrafieken Verspreidingsonderzoek Invasieve Vaatplanten De kaarten en trendgrafieken van de contractsoorten zijn gebaseerd op goedgekeurde gegevens uit de NDFF en

Nadere informatie

Laat je tuinplanten niet ontsnappen!

Laat je tuinplanten niet ontsnappen! Laat je tuinplanten niet ontsnappen! Wat gebeurt er met jouw Plantafval? Na de nodige snoei- en opruimwerken in je tuin zit je waarschijnlijk met een berg groenafval. Veel mensen gooien dit in een hoekje

Nadere informatie

Perzische berenklauw Heracleum persicum

Perzische berenklauw Heracleum persicum Perzische berenklauw Heracleum persicum Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak

Nadere informatie

Bestrijding Duizendknoop

Bestrijding Duizendknoop Bestrijding Duizendknoop (Japanse) duizendknoop: een invasieve soort Invasieve soorten zijn soorten die niet van nature in Nederland voorkomen en vormen een bedreiging voor de Nederlandse planten en dieren.

Nadere informatie

Gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw: gebruiksverbod en uitzonderingen

Gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw: gebruiksverbod en uitzonderingen Gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw: gebruiksverbod en uitzonderingen Geschreven door José Vos (Waterschap De Dommel), Maloe Dekker en Ronald Gylstra (Waterschap Rivierenland) Sinds eind 2017

Nadere informatie

Stedenbouwkundige voorschriften voor percelen in woonparkgebied

Stedenbouwkundige voorschriften voor percelen in woonparkgebied Stedenbouwkundige voorschriften voor percelen in woonparkgebied Algemene voorschriften 1. Indien voor de aanpalende eigendommen de achteruitbouwstrook vastligt, dient deze aangehouden te worden. 2. Bij

Nadere informatie

Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten. 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort

Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten. 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort Aanleiding Brabantbrede samenwerking Interreg project Invasieve exoten (2009-2012) Partners o.a. Waterschap

Nadere informatie

Exoten in terreinen van HZL. Lucien Calle, Ecologie en kwaliteitszorg HZL

Exoten in terreinen van HZL. Lucien Calle, Ecologie en kwaliteitszorg HZL Exoten in terreinen van HZL Lucien Calle, Ecologie en kwaliteitszorg HZL Soorten Hoeveel soorten aanwezig? Totaal > 500? Aanwezigheid, talrijkheid en effecten van de meeste soorten niet precies bekend

Nadere informatie

Wetenschappelijke namen

Wetenschappelijke namen Vraag advies aan uw groenvoorziener alvorens de soorten van deze lijst aan te planten. Deze planten kunnen in sommige natuurlijke habitats of onder bepaalde omstandigheden, inclusief in tuinen en parken,

Nadere informatie

1nvexo. Interreg Vlaanderen Nederland. minder invasieve planten en dieren. Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

1nvexo. Interreg Vlaanderen Nederland. minder invasieve planten en dieren. Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 1nvexo minder invasieve planten en dieren Interreg Vlaanderen Nederland Europa investeert in uw regio Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Casus Grote waternavel en andere invasieve

Nadere informatie

Invasieve exoten in de tuin. KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018

Invasieve exoten in de tuin. KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018 Invasieve exoten in de tuin KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018 In de media 2 Invasieve exoten (definitie) dieren, planten en micro-organismen die door menselijk handelen in een nieuw gebied terechtkomen

Nadere informatie

Bestrijding Duizendknoop

Bestrijding Duizendknoop Bestrijding Duizendknoop (Japanse) duizendknoop: een invasieve soort Invasieve soorten zijn soorten die niet van nature in Nederland voorkomen en vormen een bedreiging voor de Nederlandse planten en dieren.

Nadere informatie

Communicatielijst (Bijlage II van de Gedragscode) Wetenschappelijke namen

Communicatielijst (Bijlage II van de Gedragscode) Wetenschappelijke namen Enkele vormen van de planten (cultivars, variëteiten, hybriden) van deze communicatielijst kunnen invasief worden in sommige natuurlijke habitats of onder bepaalde omstandigheden, en occasioneel ook in

Nadere informatie

Hoe invasieve planten stoppen? Preventie begint in onze tuin! Invasieve planten versus biodiversiteit

Hoe invasieve planten stoppen? Preventie begint in onze tuin! Invasieve planten versus biodiversiteit ANTenne JULI- SEPTEMBER 2011 JAARGANG 5 NR. 3 19 Sablon, R. Vercauteren, T., Lammens, S., Ghyselbrecht, E., 2010b.: Freshwater Molluscs introduced in Belgium in the last two Decades Abstracts of the World

Nadere informatie

Praktijkproef duizendknoop

Praktijkproef duizendknoop Praktijkproef duizendknoop Joyce Penninkhof november 2018 Wie herkent de duizendknoop? Is duizendknoop een probleem of een kans? Wie weet waar de duizendknoop zich bevindt in het gebied dat hij/zij beheert?

Nadere informatie

Stap 1 : vóór de informatiesessie... 4. Stap 2 : tijdens de informatiesessie... 5. Identificeren van invasieve planten... 6

Stap 1 : vóór de informatiesessie... 4. Stap 2 : tijdens de informatiesessie... 5. Identificeren van invasieve planten... 6 AlterIAS Inleiding... 3 Educatie over invasieve planten in 3 stappen... 4 Stap 1 : vóór de informatiesessie... 4 Stap 2 : tijdens de informatiesessie... 5 o Module 1 en module 2... 5 o Klassikale animaties...

Nadere informatie

Invasieve exoten binnen Noord-Brabant en hun effecten

Invasieve exoten binnen Noord-Brabant en hun effecten Invasieve exoten binnen Noord-Brabant en hun effecten In de afgelopen eeuw heeft de mens het Noordbrabantse landschap drastisch veranderd en daarmee ook de biodiversiteit. Veel inheemse soorten zijn achteruit

Nadere informatie

BEHEERPLAN INVASIEVE FLORA 2014 2016

BEHEERPLAN INVASIEVE FLORA 2014 2016 BEHEERPLAN INVASIEVE FLORA 2014 2016 AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN Inhoud Inleiding 5 1 Aanpak 6 1.1 Rimpelroos (Rosa rugosa) 7 1.2 Hemelboom (Ailanthus altissima) 8 1.3 Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum)

Nadere informatie

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders Gedragscode invasieve planten in België Plant anders September 2011 Deze Code werd ontwikkeld in het kader van het LIFE project AlterIAS dat gecoördineerd wordt door het Departement Biodiversiteit en Landschap

Nadere informatie

Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers. Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag

Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers. Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag Studiedag = finale workshop van het project INPLANBEL (2003-2006), 2006), Federaal

Nadere informatie

Socio-economische studie over invasieve sierplanten in België

Socio-economische studie over invasieve sierplanten in België LIFE + «Information & Communication» AlterIAS project Socio-economische studie over invasieve sierplanten in België - Eindrapport februari 2011 - M. Halford, L. Heemers, C. Mathys, S. Vanderhoeven, G.

Nadere informatie

Beslisboom Duizendknoop

Beslisboom Duizendknoop 1 Beslisboom Duizendknoop Achtergronddocument Joyce Penninkhof, Martijn Boosten, Jasprina Kremers, Gebca Velema Wageningen, november 2018 3 Beslisboom Duizendknoop Achtergronddocument Joyce Penninkhof,

Nadere informatie

Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica

Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak

Nadere informatie

CONVENANT WATERPLANTEN. Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ;

CONVENANT WATERPLANTEN. Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ; CONVENANT WATERPLANTEN Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ; B De Unie van Waterschappen, te s Gravenhage, namens alle Waterschappen;

Nadere informatie

Invasieve exoten: Japanse duizendknoop. Rotterdam, 7 november 2017

Invasieve exoten: Japanse duizendknoop. Rotterdam, 7 november 2017 Invasieve exoten: Japanse duizendknoop Rotterdam, 7 november 2017 Inhoud presentatie Invasieve exoten, wat zijn dat? Voorbeeld: Japanse duizendknoop Regelgeving Hoe nu verder? Invasieve exoten dieren,

Nadere informatie

Omgaan met exoten. een controversiële en beladen discussie. Gerard Oostermeijer

Omgaan met exoten. een controversiële en beladen discussie. Gerard Oostermeijer Omgaan met exoten een controversiële en beladen discussie Gerard Oostermeijer Ecologische effecten van exoten Positief soortenrijkdom bloemenrijkdom grote hoeveelheden voedsel - nectar en stuifmeel voor

Nadere informatie

Japanse duizendknoop Fallopia japonica

Japanse duizendknoop Fallopia japonica panse duizendknoop Fallopia japonica Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak door

Nadere informatie

Praktijkproef duizendknoop

Praktijkproef duizendknoop Praktijkproef duizendknoop Joyce Penninkhof 28 sept 2017 Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens. Probos Kennis- en innovatiecentrum Projectorganisatie, 7 collega s Houtketen

Nadere informatie

Maak plaats, maak plaats!

Maak plaats, maak plaats! Maak plaats, maak plaats! Oorspronkelijk: «Pousse toi, que je m installe» (Les Jardins d Eden, 1 er trim. 2011, p. 88-96) Tekst: Dominique Guerrier Dubarle Voorliggende tekst: herwerkte en gecorrigeerde

Nadere informatie

Trosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding

Trosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding Trosbosbes Trosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding GertJan van Duinen Vraagstelling Hoe beïnvloedt Trosbosbes ecosysteem? Peelvenen: veenontwikkeling, biodiversiteit Factoren

Nadere informatie

Beheer van uitheemse probleemplanten

Beheer van uitheemse probleemplanten Beheer van uitheemse probleemplanten Oeverplanten & Ambrosia Johan van Valkenburg Uitheemse planten en regelgeving/beleid Flora en Fauna wet Convenant waterplanten EU richtlijn veevoeder Nieuwe EU regelgeving

Nadere informatie

Wat zijn springzaden? Springzaden in Nederland en Noord-Brabant Gevolgen uitheemse springzaden Bestrijding en monitoring Wat kan jij doen?

Wat zijn springzaden? Springzaden in Nederland en Noord-Brabant Gevolgen uitheemse springzaden Bestrijding en monitoring Wat kan jij doen? Joop Foto: Verburg Piet Bremer Wat zijn springzaden? Springzaden in Nederland en Noord-Brabant Gevolgen uitheemse springzaden Bestrijding en monitoring Wat kan jij doen? Thomas Meyer Eenjarige planten

Nadere informatie

Lezing waterschap en exoten bestrijding

Lezing waterschap en exoten bestrijding Lezing waterschap en exoten bestrijding -Wie -Waarom -Wat -Hoe 20 mei 2017 Jeff Samuels, afd.kennis & Advies Samenwerken! Bestrijding van invasieve exoten vraagt om: Een gezamenlijke aanpak! Het maken

Nadere informatie

Eindrapportage verspreidingsonderzoek vaatplanten 2010 onderdeel invasieven

Eindrapportage verspreidingsonderzoek vaatplanten 2010 onderdeel invasieven Eindrapportage verspreidingsonderzoek vaatplanten 2010 onderdeel invasieven Baudewijn Odé, Wout van der Slikke & Ruud Beringen maart 2011 In opdracht van de Gegevensautoriteit Natuur en Team Invasieve

Nadere informatie

ALTERIAS - NIEUWSBRIEF N 1 - FEBRUARI 2011

ALTERIAS - NIEUWSBRIEF N 1 - FEBRUARI 2011 ALTERIAS - NIEUWSBRIEF N 1 - FEBRUARI 2011 Beste, ONZE COFINANCIERS WEBSITE ONLINE ALTERIAS ONLINE 2 HARMONIA SYSTEEM ALTERNATIEVEN VOOR INVASIEVEN SOCIO- ECONOMISCHE STUDIE INTERESSANTE LINKS 5 NIEUWS

Nadere informatie

39 Invasieve exoten in bossen

39 Invasieve exoten in bossen 39 Invasieve exoten in bossen MARGOT VANHELLEMONT, WIM VAN DER PUTTEN, KRIS VERHEYEN FOTO LEO GOUDZWAARD 39.1 Inleiding 39.2 Invasieve exoten Wereldwijd zijn invasieve exoten een van de belangrijkste bedreigingen

Nadere informatie

Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot. Jeffrey Samuels

Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot. Jeffrey Samuels Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot Jeffrey Samuels 14-11-2018 Kreeftenproblematiek bij Waterschap Brabantse Delta Wat ga ik vertellen? Waar wij als WSBD tegen aanlopen als het om invasieve (uitheems)

Nadere informatie

Watercrassula en Grote waternavel. Paul Hendriks en Saskia de Vries

Watercrassula en Grote waternavel. Paul Hendriks en Saskia de Vries Watercrassula en Grote waternavel Paul Hendriks en Saskia de Vries Inhoud Watercrassula Bekende informatie Ervaringen uit werkveld Grote waternavel Bekende informatie Ervaringen uit werkveld Onze verplichtingen

Nadere informatie

NEM-Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2015

NEM-Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2015 NEM-Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2015 Een rapportage van FLORON Opgesteld in opdracht van: Alterra Auteurs: Baudewijn Odé & Ruud Beringen april 2016 FLORON POSTBUS 9010 1 6500 GL NIJMEGEN

Nadere informatie

Niet allemaal hetzelfde wiel uitvinden

Niet allemaal hetzelfde wiel uitvinden Rob Leuven - Professor invasiebiologie Niet allemaal hetzelfde wiel uitvinden Zorg voor structurele aanpak bestrijding invasieven en vooral voor bundeling van kennis Professor Rob Leuven ziet in de bestrijding

Nadere informatie

Praktijkproef bestrijding duizendknoop

Praktijkproef bestrijding duizendknoop Praktijkproef bestrijding duizendknoop Casper de Groot en Jan Oldenburger Startbijeenkomst 26 september 2013 Inhoud 1. Duizendknoop 2. Aanleiding praktijkproef 3. Opzet praktijkproef a) Deelnemers b) Locaties

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11341 21 juli 2010 Convenant waterplanten 23 februari 2010 Nr. NLP/2010/1031 Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur

Nadere informatie

Bestrijding Invasieve wateren oeverplanten

Bestrijding Invasieve wateren oeverplanten Bestrijding Invasieve wateren oeverplanten wet- en regelgeving 2 mei 2014 Doel presentatie: Inzicht nieuwe/aankomende wet- en regelgeving m.b.t. aanpak invasieve water- en oeverplanten Inzicht nieuwe/aankomende

Nadere informatie

BIOLOGISCHE INVASIES IN BELGIE

BIOLOGISCHE INVASIES IN BELGIE I. INLEIDING BIOLOGISCHE INVASIES IN BELGIE Steeds meer en meer uitheemse soorten ingevoerd in België Momenteel telt men meer dan 200 uitheemse soorten op het Belgisch grondgebied. 80% daarvan zijn superieure

Nadere informatie

Kudzu Pueraria lobata

Kudzu Pueraria lobata Kudzu Pueraria lobata Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak door elkaar gehaald

Nadere informatie

Kleine waterteunisbloem op Tiengemeten. Astrid Withagen 12 juni 2015

Kleine waterteunisbloem op Tiengemeten. Astrid Withagen 12 juni 2015 Kleine waterteunisbloem op Tiengemeten Astrid Withagen 12 juni 2015 Inhoud Even voorstellen Waarom een risico Bestrijding de theorie Tiengemeten Bestrijding de praktijk Inzicht in vindplaatsen en bestrijding

Nadere informatie

A) 1) gevestigd te 2) B) 1) gevestigd te 2) C) 1) gevestigd te 2) verklaart (verklaren) zich door ondertekening dezes bereid de uitvoering van 3)

A) 1) gevestigd te 2) B) 1) gevestigd te 2) C) 1) gevestigd te 2) verklaart (verklaren) zich door ondertekening dezes bereid de uitvoering van 3) RAW83-00915 OT'n Z-Veluwe Bos- en Natuurbeheer 2013-2014, Bladnr. 1 van 2 Behoort bij: 3001300-P-010-70 I N S C H R I J V I N G S B I L J E T De hierna te noemen inschrijver(s): A) 1) gevestigd te 2) B)

Nadere informatie

Amerikaanse vogelkers in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Amerikaanse vogelkers in de Amsterdamse Waterleidingduinen Amerikaanse vogelkers in de Amsterdamse Waterleidingduinen Kartering 2016 en vergelijking met eerdere jaren G&G-rapport 2016-40 Van der Goes en Groot ecologisch onderzoeks- en adviesbureau Amerikaanse

Nadere informatie

Japanse duizendknoop in Vlaanderen

Japanse duizendknoop in Vlaanderen Japanse duizendknoop in Vlaanderen AGENTSCHAP NATUUR & BOS Ongevraagde gast Planten en dieren kunnen door toedoen van de mens op plaatsen belanden waar ze van nature niet voorkomen. Dit kan opzettelijk

Nadere informatie

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders Gedragscode invasieve planten in België Plant anders December 2013 Document opgemaakt in september 2011 door M. Halford, C. Mathys, L. Heemers, S. Vanderhoeven, E. Branquart & G. Mahy, in samenwerking

Nadere informatie

planten voor planten en plantengemeenschappen

planten voor planten en plantengemeenschappen Formele beoordeling van risico s s van planten voor planten en plantengemeenschappen Johan van Valkenburg en Ton Rotteveel Plantenziektenkundige Dienst Wageningen g 11 december 2008 Inhoud Internationale

Nadere informatie

Plan van aanpak INVASIEVE EXOTEN Gelderland

Plan van aanpak INVASIEVE EXOTEN Gelderland Plan van aanpak INVASIEVE EXOTEN Gelderland Provincie Gelderland 11-12-2018 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Decentralisatie... 2 3. Verantwoordelijkheden... 3 4. Landelijk Masterplan... 3 5. Gelderse uitwerking...

Nadere informatie

Aanpak uitheemse probleemplanten

Aanpak uitheemse probleemplanten Aanpak uitheemse probleemplanten Johan van Valkenburg Symposium Ecologie en de praktijk Inhoud van de presentatie Wat zijn (invasieve) exoten? Hoe komen ze in Nederland Beschikbare beleidsinstrumenten

Nadere informatie

Grasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4

Grasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Grasland en Heide Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Planning Grasland Voedselweb opdracht Heide Voedselweb opdracht Grasland Grasland is een gebied van enige omvang met een vegetatie die gedomineerd wordt door grassen

Nadere informatie

Nieuw voor Drenthe. Themadag Invasieve exoten, 28 september 2017 Provinciehuis Assen

Nieuw voor Drenthe. Themadag Invasieve exoten, 28 september 2017 Provinciehuis Assen Nieuw voor Drenthe In Drenthe verschenen planten sinds het verschijnen van de Atlas van de Drentse flora (1999) Themadag Invasieve exoten, 28 september 2017 Provinciehuis Assen Joop Verburg, Edwin de Weerd

Nadere informatie

LIFE+ IN DE AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN

LIFE+ IN DE AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN LIFE+ IN DE AMSTERDAMSE WATERLEIDINGDUINEN De AWD maakt onderdeel uit van Natura 2000, een netwerk van beschermde Europese natuurgebieden. Dankzij een LIFE+ subsidie kan Waternet het duin de komende jaren

Nadere informatie

Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de uitvoering diverse opdrachten langs waterlopen

Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de uitvoering diverse opdrachten langs waterlopen Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de uitvoering diverse opdrachten langs waterlopen ARTIKEL 1 Algemene engagementen... 2 Artikel 1.1 Doelstelling... 2 Artikel 1.2 Partijen...

Nadere informatie

Heidebeheer in de 21 e eeuw

Heidebeheer in de 21 e eeuw Heidebeheer in de 21 e eeuw Henk Siebel Met OBN-faunaonderzoek van Joost Vogels, Arnold van den Burg, Eva Remke, Henk Siepel Stichting Bargerveen, Radboud Universiteit Nijmegen Herstel en beheer van droge

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 55089 3 oktober 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, van 29 september 2017, nr. IENM/BSK-2017/229053,

Nadere informatie

Bijlage 2. Inhoudelijke reactie per soort

Bijlage 2. Inhoudelijke reactie per soort Bijlage 2. BuRO Advies Uitheemse soorten van EU-belang Bijlage 2. Inhoudelijke reactie per soort Inhoudsopgave De kleuren en codes corresponderen met de BuRO-beoordeling per soort (Zie bijlage 1 voor uitleg).

Nadere informatie

Frank Van de Meutter, Floris Vanderhaeghe, Maud Raman & Andy Van Kerckvoorde INBO.R.2012.13 INBO.R.2012.13

Frank Van de Meutter, Floris Vanderhaeghe, Maud Raman & Andy Van Kerckvoorde INBO.R.2012.13 INBO.R.2012.13 Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek - Kliniekstraat 25-1070 Brussel - T.: +32 (0)2 525 02 00 - F.: +32 (0)2 525 03 00 - info@inbo.be - www.inbo.be Invasieve uitheemse planten langsheen bevaarbare waterlopen

Nadere informatie

CONCEPT-AFWEGINGSKADER BEHEERSING INVASIEVE OEVER- EN WATERPLANTEN

CONCEPT-AFWEGINGSKADER BEHEERSING INVASIEVE OEVER- EN WATERPLANTEN 1996-2011: FVAN ina Final l rereport p orttot BRUIKBAAR OPPERVLAKTEWATER EFFLUENT Stationsplein 89 POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT CONCEPT-AFWEGINGSKADER BEHEERSING INVASIEVE OEVER- EN WATERPLANTEN TEL

Nadere informatie

Samenwerken rond het terug dringen van woekerende (invasieve) planten in Noord- Limburg

Samenwerken rond het terug dringen van woekerende (invasieve) planten in Noord- Limburg Samenwerken rond het terug dringen van woekerende (invasieve) planten in Noord- Limburg Inhoud Onze landschapselementen vroeger, nu en morgen: een blik op het verleden de huidige situatie en de toekomst

Nadere informatie

16. INVASIEVE EXOTEN: EVOLUTIE EN BEHEER

16. INVASIEVE EXOTEN: EVOLUTIE EN BEHEER 1. Inleiding Exotische soorten zijn door het toedoen van de mens bewust of onbewust in onze omgeving terechtgekomen. De meeste van deze soorten vormen geen probleem maar ongeveer 1 op de 1000 slaagt erin

Nadere informatie

Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de uitvoering diverse opdrachten langs waterlopen

Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de uitvoering diverse opdrachten langs waterlopen Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de uitvoering diverse opdrachten langs waterlopen Inhoud ARTIKEL 1 Algemene engagementen...2 Artikel 1.1 Doelstelling...2 Artikel 1.2 Partijen...2

Nadere informatie

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2018

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2018 Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2018 Een rapportage van FLORON Opgesteld in opdracht van: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Team invasieve exoten Auteurs: Baudewijn Odé & Ruud Beringen

Nadere informatie

ALTERNATIEF ONKRUIDBEHEER GROENDIENST STAD BERINGEN

ALTERNATIEF ONKRUIDBEHEER GROENDIENST STAD BERINGEN ALTERNATIEF ONKRUIDBEHEER GROENDIENST STAD BERINGEN Inhoud Overzicht pesticiden rapportering Aanpak alternatief onkruidbeheer Aanpak nieuwe ontwerpen Aanpak omvormingsbeheer Aanpak begraafplaatsen Eikenprocessierups

Nadere informatie

Aquatische exoten. Didier Soens Directeur dienst Waterbeleid Provinciebestuur Antwerpen. Departement Leefmilieu. Departement Leefmilieu

Aquatische exoten. Didier Soens Directeur dienst Waterbeleid Provinciebestuur Antwerpen. Departement Leefmilieu. Departement Leefmilieu Aquatische exoten Didier Soens Directeur dienst Waterbeleid Provinciebestuur Antwerpen Dienst Waterbeleid Uitheemse soorten Via tuinvijvers, aquaria, in milieu Niet elke soort zorgt voor problemen 2 Drie

Nadere informatie

Waterlepeltje (Ludwigia)

Waterlepeltje (Ludwigia) Waterlepeltje (Ludwigia) LPW-Florasleutel samengesteld door Veerle Cielen Ludwigia Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) kroonbladen 7-17 mm (12-)15-25 mm

Nadere informatie

natuurbeheer Jens Verwaerde Natuurpunt CVN

natuurbeheer Jens Verwaerde Natuurpunt CVN natuurbeheer Jens Verwaerde Natuurpunt CVN indeling inleiding: voorstelling a geschiedenis van het natuurbeheer b - biotopen en soorten en hun beheer pauze c - beheer richt zich op de omgeving d - natuurbeheer

Nadere informatie

5. Zilver. 5.3 Brons Voor zover van toepassing voldoen aan de criteria voor Brons. Zie hiervoor niveau Brons van de Barometer Duurzaam Terreinbeheer.

5. Zilver. 5.3 Brons Voor zover van toepassing voldoen aan de criteria voor Brons. Zie hiervoor niveau Brons van de Barometer Duurzaam Terreinbeheer. 5. Zilver Toelichting De criteria voor niveau Zilver zijn bedoeld voor terreineigenaren. Criteria Indien een bedrijf/organisatie het Barometer Duurzaam Terreinbeheer certificaat op het niveau Zilver wil

Nadere informatie

Alternatieven voor invasieven

Alternatieven voor invasieven Alternatieven voor invasieven Plant anders Kies voor biodiversiteit in de tuin Inhoudstafel INLEIDING: Invasieve planten, een bedreiging voor de biodiversiteit.... 3 INVASIEVE PLANTEN... 4 Wanneer is een

Nadere informatie

invasieve exoten: beleid en wetgeving Peter Venema, provincie Drenthe

invasieve exoten: beleid en wetgeving Peter Venema, provincie Drenthe invasieve exoten: beleid en wetgeving Peter Venema, provincie Drenthe Verschillende schaalniveaus met verschillende stakeholders Wereldwijd (handel: WTO en COP biodiversiteitsverdrag Nagoya 2010) Europees

Nadere informatie

GROENLINK. Schriftelijke vragen aan het college (art 33 Rv0) Datum: 15 juli Onderwerp: Maaibeleid

GROENLINK. Schriftelijke vragen aan het college (art 33 Rv0) Datum: 15 juli Onderwerp: Maaibeleid GROENLINK Schriftelijke vragen aan het college (art 33 Rv0) Datum: 15 juli 2019 Onderwerp: Maaibeleid oelichting: In tijden van een biodiversiteitscrisis in 2017 vastgesteld in een omvangrijke Duitse studie-

Nadere informatie

Trosbosbes: een lekker lastige exoot

Trosbosbes: een lekker lastige exoot Trosbosbes: een lekker lastige exoot Marcel Vermeulen, Staatsbosbeheer Projectleider Life+ Peelvenen-Mariapeel Rob van Veghel, Staatsbosbeheer Boswachter Beheer, De Pelen Trosbosbes (Vaccinium corymbosum)

Nadere informatie

Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen

Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen Edo van Uchelen Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare natuur, angst voor bos Wildernis, openheid, grote grazers, exoten, maakbare

Nadere informatie

Aanleg & Beheer: poelen

Aanleg & Beheer: poelen Hoofdstuk 2 Aanleg & Beheer: poelen poelen ligging bron: RLNH poelen poelen ligging bron: RLNH poelen poelen vorm en grootte bron: RLNH poelen poelen profiel bron: RLNH poelen afrastering bron: RLNH poelen

Nadere informatie

Oevers 2x maaien Oever 2

Oevers 2x maaien Oever 2 Oevers 2x maaien Oever 2 De vegetatie is rijk aan diverse soorten kruiden, zoals kattenstaart, grote waterweegbree en zwanebloem en behoort tot het Watertorkruidverbond (Oenanthion aquaticae). De vegetatie

Nadere informatie

Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de bestrijding van terrestrische exoten

Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de bestrijding van terrestrische exoten Overeenkomst tussen de provincie Oost-Vlaanderen en RATO vzw voor de bestrijding van terrestrische exoten ARTIKEL 1 Algemene engagementen... 2 Artikel 1.1 Doelstelling... 2 Artikel 1.2 Partijen... 2 Artikel

Nadere informatie

Tussenrapportage ervaringen chemievrij onkruidbeheer recreatiesector

Tussenrapportage ervaringen chemievrij onkruidbeheer recreatiesector Tussenrapportage ervaringen chemievrij onkruidbeheer recreatiesector Arthur Helling, RECRON Projectleider Green Deal Recreatie Gewasbeschermingsmiddelen Definitieve versie - 25 juni 2018 1 Inhoud pag.

Nadere informatie

prunusbeheerplan Amsterdamse WaterleidingduineN

prunusbeheerplan Amsterdamse WaterleidingduineN prunusbeheerplan 2011-2013 Amsterdamse WaterleidingduineN Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Inleiding... 3 1.1 Historie... 3 1.2 Probleemstelling... 3 1.3 Doelstelling... 4 1.4 Uitgangspunten prunusbeheer...

Nadere informatie

Deelgebieden De Doorbraak

Deelgebieden De Doorbraak Deelgebieden De Doorbraak Colofon 2011 Natuurbalans - Limes Divergens BV / Waterschap Regge & Dinkel & Landschap Overijssel Tekst en samenstelling: M.C. Scherpenisse-Gutter Met medewerking van: B. ter

Nadere informatie

1nvexo. Interreg Vlaanderen Nederland. minder invasieve planten en dieren. Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

1nvexo. Interreg Vlaanderen Nederland. minder invasieve planten en dieren. Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 1nveo minder invasieve planten en dieren Interreg Vlaanderen Nederland Europa investeert in uw regio Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Communiceren over invasieve eoten Paul Bogaert

Nadere informatie

De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons?

De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons? De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons? Wiebe Lammers NVWA j.w.lammers@nvwa.nl 8 maart 2018, Eindhoven Deze presentatie: EU-exotenverordening (1143/2014) De Unielijst Uitroeien en beheersen:

Nadere informatie

Nieuws over exotische vaatplanten

Nieuws over exotische vaatplanten H. Duistermaat Nieuws over exotische vaatplanten 2008 Leni Duistermaat i.s.m. Wout Holverda, René van Moorsel, Johan van Valkenburg (PD), Menno Soes (Bureau Waardenburg) en FLORON Nationaal Herbarium Nederland

Nadere informatie

Ecologische impact van invasieve exoten in Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux

Ecologische impact van invasieve exoten in Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux Ecologische impact van invasieve exoten in Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux Onderzoek naar de problematiek en maatregelen rondom huidige en toekomstige invasieve exoten Angela

Nadere informatie

Perceptie van invasieve planten door de groensector in België

Perceptie van invasieve planten door de groensector in België LIFE + Informatie & Communicatie ALTERnatives to Invasive Alien Species Perceptie van invasieve planten door de groensector in België Het AlterIAS-project en gedragswijzigingen na vier jaar sensibilisatie

Nadere informatie

Ecologische bij-structuur: het beheer

Ecologische bij-structuur: het beheer Ecologische bij-structuur: het beheer Bijvriendelijk beheer = ecologisch beheer Verschralingsbeheer Aanleg Beheer gras en kruidachtige vegetatie Beheer ruigtekruiden Beheer houtachtige vegetatie Beheer

Nadere informatie

De Japanse duizendknoop

De Japanse duizendknoop 26 Ons Buiten juli 2015 TEKST ERIK HOOIJBERG De Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) is een frisgroene plant met een prachtige aarvormige bloeiwijze. Van oorsprong komt de plant uit Taiwan, Korea,

Nadere informatie