Beheer van uitheemse probleemplanten

Transcriptie

1 Beheer van uitheemse probleemplanten Oeverplanten & Ambrosia Johan van Valkenburg

2 Uitheemse planten en regelgeving/beleid Flora en Fauna wet Convenant waterplanten EU richtlijn veevoeder Nieuwe EU regelgeving exoten in aantocht

3 Activiteiten NVWA algemeen Betrokken bij beleid Controle op naleving convenant waterplanten en EU veevoeder richtlijn Advies & voorlichting in brede zin

4 Activiteiten waterplanten Controle naleving Convenant Veldgids Q-bank EUPHRESCO DeCLAIM project EU interreg INVEXO & RINSE Advisering terreinheerders Voorbeelden projecten met terreinbeheerders (waterteunisbloem & watercrassula)

5 Convenant Waterplanten Bijlage 1 Crassula helmsii Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides Ludwigia grandiflora Ludwigia peploides Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum Bijlage 2 Azolla spp. Cabomba caroliniana Egeria densa Eichhornia crassipes Lagarosiphon major Pistia stratiotes Salvinia molesta

6 Communicatie Waterplanten Algemeen publiek Training herkenning

7 Communicatie Waterplanten Beheerders veldgids Infosheets

8 Informatie Q-bank factsheets Herkenning / verwarring met andere soorten : Kleine waterteunisbloem heeft steunbladen die rond tot ovaal en opgezwollen zijn, terwijl die van Waterteunisbloem (L. grandiflora) driehoekig, dun en plat zijn. Bovendien heeft Kleine waterteunisbloem helmknoppen die mm lang zijn, dat is voor Waterteunisbloem 2 3 mm. Herkenning / verwarring met andere soorten : Watercrassula kan worden verward met vetmuur (Sagina spp.) en sterrenkroos (Callitriche spp.). De stengel van watercrassula is meestal wit tot rood gekleurd en de bloem heeft 4 kroonbladen (vetmuur 5, soms 4; sterrenkroos met zeer kleine bloemen zonder kroonbladen).

9 Q-bank interactieve identificatie sleutels

10 EUPHRESCO DeCLAIM project 4 soorten (Grote waternavel, Parelvederkruid, Waterteunisbloloem & Waterwaaier) Veldkaart Risicokaart Handleiding voor beheer Achtergrondinformatie (Engelstalig)

11 Onderkenning van het probleem: Waterteunisbloem Taxonomische verwarring Vrij in de handel (populair: mooie bloemen) tot soorten rukken op uit het zuiden (L. peploides & L. grandiflora) Ecologische schade (verdringing & licht) Economische schade (reiniging watergangen) Mogelijk nog beheersbaar Opruimactie Biesbosch 2007

12 Bevestiging november 2007

13 Management advies in overleg met SBB Afgraven tot een diepte van cm en afgegraven grond in depot Ludwigia op het land markeren en bodem afgegraven tot een diepte van 30 cm Drainage van sloten voorafgaand aan afgraven Ter plaatse graven van depot op niet besmette grond. Besmette grond met fragmenten en planten begraven en afdekken met minimaal 1 meter grond Herprofilering van sloten en oever na afgraven

14 Uitroeiing november 2007

19 Controle na opruimactie Biesbosch

20

21 Verspreiding 2012

22 Tiengemeten 2012 natuurontwikkeling

23 December 2012 survey

24 Mechanische en handmatige aanpak 2013

27 helpende handjes

28 Resultaten 2013 survey Hergroei en nieuwe vestigingen

29 December 2012 survey

30 Kostenplaatje Excavator Amphibic excavator Materials 300 Employees 160 hours 252 hours Volunteers 60 hours 414 hours

31 Onderkenning van het probleem: Watercrassula Eerste vondst 1995 Geen effect op waterhuishouding Groeiend probleem bij natuurontwikkeling en duinvalleien Meldingen in amfibieën poelen

32 Noordenveld natuurontwikkeling SBB

33

34 Crassula helmsii Huis ter Heide Juni 2012 verzoek management advies van Erwin de Hoop

35 Juni 2012

36 Juni 2012

37 Observaties juni 2012 Verspreide planten op droge grond Wisselende dichtheden in droogvallende poelen Zware besmetting op de oever van het grote ven Waarschijnlijk aanwezig op grotere diepte Alle besmettingen zijn op enig moment van het jaar in contact met het water van het grote ven

38 Advies op basis bezoek juni 2012 Besmetting isoleren Grote grazers uitrasteren Grote ven droogpompen Verwijderen bovenste grondlaag 20 cm Besmette grond ter plaatse in depot begraven

39 Juli 2012 pomp operationeel

40 Juli 2012 effect drainage

41 Status activiteiten eind juli 2012 Na weken van pompen is het minimale niveau bereikt ten gevolge van druk grondwater Centrale deel van het ven nog steeds 50 cm water Aanvang afgraven 20 cm op droge delen en drooggevallen bodem ven

42 Bezoek augustus 2012 Bodem drooggevallen deel ven afgegraven Waterpeil stijgt Bodem van alle besmette plekken afgegraven Nieuwe surveys opgestart

43 Bezoek augustus 2012

44 Status van het project augustus kubieke meter grond afgegraven Nog 1200 kubieke meters te gaan Resterende planten op de bodem van het ven vormen een permanente bron van besmetting Optie om kleurstof toe te passen

45 Oktober 2012 Vrijwilligers survey van alle nieuwe vennen Administratief traject voor vergunning toepassing kleurstof opgestart Nieuwe vondsten bij 2 vennen INBO aan boord voor monitoring vegetatie ontwikkeling

46 Bezoek oktober 2012

47 Bezoek oktober 2012

48 Advies & vervolg acties Kale oevers van het ven bedekken met plastic Monitoring plots aanleggen Nieuwe besmettingen melden en verwijderen/isoleren Nalopen aanspoelsel watercrassula

49 Oktober - November 2012

50 Kostenplaatje Tussenstand (December 2012) Drainage, afgraven, begraven m plastic (4 m breed) m afzetting Staf tijd Natuurmonumenten & vrijwilligers (877 uur) Kleurstof (30 kg) 600 Staf tijd INBO p.m. Staf tijd NVWA p.m.

51 Januari 2013 Waterpeil stijgt boven niveau afgedekte oever Fragmenten spoelen aan Vrijwilligers schonen wekelijks de oevers

52 Toepassing kleurstof e dosis Januari 16 kg Ven c. 120 m doorsnee Centrale deel 150 cm diep

53 Toepassing kleurstof 2013 onderhoudsdosis maart 14 kg 2e dosis 30 kg augustus

54 DEPTH (cm) State-of-the-art najaar Huis ter Heide: light availability 2013 August (2nd addition) Octobe March (1st addition) July effective shading? 0 10 PAR (% incident)

55 Vrijwilligerswerk 2 e & 3 e ven

56 Kostenplaatje 2013 Kleurstof 1200 Vrijwilligers 482 dagen Staf tijd Natuurmonumenten 95 dagen Staf NVWA p.m. Staf INBO p.m. Natuurmonumenten >4600 uur

57 Vervolg 2013/2014 Voortzetten toediening kleurstof Eenmalig maaien van de vegetatie Lichtmetingen en vegetatie opname

58 Is mechanische controle mogelijk? Ludwigia peploides: Ja met vastberadenheid en bij voorkeur in een vroeg stadium van besmetting (2e jaar) Crassula helmsii: Alleen op droge grond met zeer zorgvuldig werken Schaal afhankelijk In dras situaties hoogst problematisch Bereid je voor op het ergste (ook als je weinig ziet is er nog veel meer!!) Praktijkadvies watercrassula bosschap :

59 Activiteiten Ambrosia Controle richtlijn Q-bank interactieve sleutel vogelvoer Advisering doelgroepen COST SMARTER Beheer proef in samenwerking SBB Beheer experiment met Gemeente Velsen

60 Ambrosia artemisiifolia Probleem in Centraal Europa Export probleem naar Russische Federatie Continue aanvoer via vogelvoer Verlenging hooikoorts seizoen

61 Is de dreiging echt groot? Ambrosia in Frankrijk

62

63 Communicatie Ambrosia

64 Meerjarige mediacampagne (free publicity): Voorkom hooikoorts jaarrond, trek Ambrosia uit de grond Interviews met: Q-music, RTL4, NOS journaal, RTL-Z, radio 1, regionale zenders, dagbladen, etc. Creëren bewustwording bij particulieren, gemeenten, terreinbeheerders en akkerbouwers

65 Voorlichting Website Ambrosia 65

66 Website Ambrosia Waarnemingen info: *iphone app (Ambrosia melder) *Android app (Ambrosia alert) *De Natuurkalender *Waarneming.nl Partners in communicatie: NVWA FLORON Natuurkalender Pollennieuws Bestrijding info: *Tuineigenaren *Gemeenten& terreinbeheerders *Akkerbouwers Links naar alle partners & producten 66

67 Controle Ambrosia Notificaties derde landen (probleem Russische Federatie) Pogingen voor Convenant Sinds 2012 EU diervoeder richtlijn gerichte inspecties NVWA 67

68 Digitale sleutel zaden

69 Fauna strook september 2010

70 Effect op fauna strook 1 maand na maaien

71 Fauna strook 1 maand na maaien

72 Bouwvoor na oogst en 1 maal extra ploegen

73 Akker juni 2011 Fauna strook opgeheven Winter gerst Bemonstering zaadbank in relatie tot afstand rand

74 Akker september 2011

75 Akker november 2011

76 Vervolg aanpak en toekomst Gewas in de winter Extra nabehandeling 2 maal Bemonstering zaadbank Resultaat: geen vooruitgang (zaadbank wordt aangevuld) Nieuwe aanpak 2014 *2 extra nabehandelingen ter voorkoming late vruchtzetting

77 2012: Ambrosia app voor gebruiksgemak en controle! (2014 update beschikbaar)

78 Zandambrosia ( A. psilostachya) Reeds decennia ingeburgerd in met name de duinen Recent uitbreiding bij stadsontwikkeling IJmuiden Hooikoortsproblematiek vergelijkbaar Overjarig met wortelstokken

79 Ambrosia psilostachya IJmuiden Augustus 2011

80 Ambrosia psilostachya IJmuiden Augustus 2011

81 Beheerexperiment A. psilostachya Maaien 2 maal per jaar Monitoring vegetatie bedekking Herbicide toepassing Roundup Evolution glyfosate 2% toediening in herfst Monitoring vegetatie bedekking

82 Activiteiten duizendknopen PROBOS Voorkomen verspreiding 1. Zorgvuldig maaien om verspreiding tijdens het maaiwerk te voorkomen: klein stukje kan al zorgen voor een nieuwe plant; 2. Voer het maaisel af naar een composteerinrichting of laat het drogen op een dichte ondergrond en zorg ervoor dat de (tijdelijke) opslaglocatie duizendknoop schoon wordt opgeleverd; 3. Gebruik schone grond, dus zonder wortelstokken van duizendknoop; 4. Zorg ervoor dat er zorgvuldig wordt omgegaan met afgegraven grond waarin duizendknoop aanwezig is. Begraaf het (min. 3 m diep) of voer het af naar een composteerder.

83 Landelijke praktijkproef PROBOS Dé bestrijdingsmethode bestaat niet 32 deelnemers ca. 100 locaties l/proeflocaties.html

84

85 Landelijke praktijk proef PROBOS Proeven intensief maaibeheer, behandeling met Ultima, chemische bestrijding met Glyfosaat (bladbehandeling, stobbebehandeling en injecteren), afdekken, afgraven, begrazing. Meer info

86 Toekomstbeeld?

87 Met dank aan: Astrid Withagen, Esther Dijkstra, Menno van Zuijen (Natuurmonumenten Beheereenheid Haringvliet / Krammer Volkerak) & alle vrijwilligers Erwin de Hoop, Donald van Hoek, Gerard van den Burg (Natuurmonumenten Midden Brabant) & alle vrijwilligers Tim Adriaens, Jo Packet, Wouter Van Landuyt, Lon Lommaert, Sander Devischer, Kris Decleer, Bart Vandevoorde (INBO) Allan Krijgsheld, Jacques van der Neut, Maarten Perdeck David Lau, Carlo van Dooren (Staatsbosbeheer)