Wat zijn springzaden? Springzaden in Nederland en Noord-Brabant Gevolgen uitheemse springzaden Bestrijding en monitoring Wat kan jij doen?

Transcriptie

1 Joop Foto: Verburg Piet Bremer

2 Wat zijn springzaden? Springzaden in Nederland en Noord-Brabant Gevolgen uitheemse springzaden Bestrijding en monitoring Wat kan jij doen? Thomas Meyer

3 Eenjarige planten Kenmerkende bloemen met spoor Doosvruchten met springend zaad Verspreiding zaad veelal via stromend water Piet Bremer Blad j f m a m j j a s o n d Bloei j f m a m j j a s o n d Zaad j f m a m j j a s o n d Joop Verburg

4

5 7 soorten in Nederland (waarvan 1 inheems) Als sierplant binnengehaald uit Amerika en Azië Adrie van Heerden Geliefde (hommel- en) bijenplanten Willem Braam Ben Som de Cerff

6 Willem Braam Piet Bremer Erik Slootweg Baudewijn Odé Klein springzaad Impatiens parviflora Groot springzaad Impatiens noli-tangere Oranje springzaad Impatiens capensis Ruig springzaad Impatiens cristata Hans Adema Reuzenbalsemien Impatiens glandulifera Piet Bremer Tweekleurig springzaad Impatiens balfourii Harald Geier Bont springzaad Impatiens edgeworthii

7 Groot springzaad Piet Bremer Reuzenbalsemien Willem Braam Klein springzaad Oranje springzaad Joop Verburg Erik Slootweg

8 Bont springzaad - Impatiens edgeworthii 2015 voor het eerst bij Eefde In 2016 niet teruggevonden Harald Geier Tweekleurig springzaad I. capensis 1 e waarneming: 1997 Maassluis Adrie van Heerden Sterk toenemend (o.a. bossen binnenduinrand) Ruig springzaad I. cristata 2 vindplaatsen: Amsterdam (2010) en Gorinchem (2013) Baudewijn Odé

9 Klein springzaad Impatiens parviflora Groot springzaad Impatiens noli-tangere Oranje springzaad Impatiens capensis Ruig springzaad Impatiens cristata Reuzenbalsemien Impatiens glandulifera Tweekleurig springzaad Impatiens balfourii Bont springzaad Impatiens edgeworthii

10 24 springzaadsoorten verkocht in Europa 13 hebben potentie in Nederlandse natuur 7 uitheemse springzaden zijn al in Nederland Tweekleurig-, Klein- en Oranje springzaad en Reuzenbalsemien in natuurgebieden Bont- en Ruig springzaad en Impatiens arguta in stedelijk gebied Peter Wetzels Hoe snel gaat verbreiding van nieuwe soorten? Meestal goede concurrenten verdringing?! Ecologische gevolgen? Nog te weinig bekend!

11 Vestigt zich op (verstoorde) plekken zonder dichte vegetatie door natuurlijke dynamiek of menselijk handelen Langs waterkanten en op vochtige en op beschaduwde plekken, zoals ruigten, bos- en struweelranden Hoge zaadproductie, vroege en gelijktijdige zaadkieming Snelle lengtegroei zaailingen Vorming dichte, homogene en hoge bestanden Nectarrijke bloemen Sterke concurrentie om ruimte, licht, nutriënten en bestuivers E. Dronkert

12 Vorming monoculturen op oevers en dijken Kale bodem na afsterven plant in winter Erosiegevoelig! Unielijst

13 Snelle groei in het voorjaar Start zaadvorming in juli Zaad verspreidt zich stroomafwaarts Zaad max. 18 maanden kiemkrachtig Plant sterft af in late herfst -> koud Bestrijding alleen effectief voor zaadzetting Blad j f m a m j j a s o n d Bloei j f m a m j j a s o n d Zaad j f m a m j j a s o n d

14 Mechanisch en handmatig bestrijden Afhankelijk van toegankelijkheid gebied Laag bij de grond afmaaien Uittrekken Verwijderen Stroomgebiedbenadering Van bovenstrooms naar benedenstrooms werken Lotte Klaver, lotteklaver.nl CC BY-NC Medewerking van (particuliere) terreineigenaren essentieel om rekolonisatie vanuit bovenstroomse gebieden te voorkomen Brabantbrede aanpak door Brabantse waterschappen

15 Is de bestrijding effectief (geweest)? Vroegtijdige signalering nieuwe uitheemse springzaden en exoten in het algemeen Eventuele laatste exemplaren verwijderen (vóór zaadzetting!) Hans Adema Joop Verburg

16 Kom je ze tegen? Meld ze! Dominanties goed volgen NOVA, Waarneming.nl, Telmee.nl Zoekkaart Springzaden - Impatiens

17 Foto: Piet Bremer

18 Foto: Piet Bremer