Prioriteiten voor vleermuisonderzoek. Anne-Jifke Haarsma

Transcriptie

1 Prioriteiten voor vleermuisonderzoek Anne-Jifke Haarsma

2 Gebied of soortgericht onderzoek? Vanwege subsidie regelingen vaak soortgericht onderzoek

3 Vleermuissoorten in Nld (16x) Dwaalgasten, verdwenen of nieuw - Grote hoefijzerneus - Grote rosse vleermuis - Mopsvleermuis - Noordse vleermuis - Kleine dwergvleermuis

4 Hoe prioriteit bepalen? Populatie trend (toe/afname) Zeldzaamheid (nld/ Europese schaal) Mate van afhankelijkheid van mensen Cultuurlandschap Menselijke bebouwing Effectiviteit van beschermingsmaatregelen Groepsgrootte Stuurbaarheid van een soort

5 Welk deel van de populatie? Zomer Vrouwen (kraamverblijven, zomerverblijven) Mannen (paarverblijven, zomerverblijven) Winter Ook import uit buitenland! Ondergrond/bovengrond Gemengd (meeste winterverblijven) Mannen (paarverblijven)

6 Zeldzaamheid (+ tot +++++) Voorkomen Nld Voorkomen Europa Hoeveel landen Dichtheid p land Baardvleermuis Bechsteins vleermuis Bosvleermuis Brandt's vleermuis Gewone grootoorvleermuis Franjestaart Gewone dwergvleermuis Grijze grootoorvleermuis Ingekorven vleermuis Laatvlieger Meervleermuis Rosse vleermuis Ruige dwergvleermuis Tweekleurige vleermuis Vale vleermuis Watervleermuis

7 Mate afhankelijkheid van mensen Verblijfplaats zomer (vrouwen), % populatie Jachthabitat, % populatie boom gebouw grot weiland schuur Baardvleermuis Bechsteins vleermuis Bosvleermuis Brandt's vleermuis Gewone grootoorvleermuis Franjestaart Gewone dwergvleermuis Grijze grootoorvleermuis Ingekorven vleermuis Laatvlieger Meervleermuis Rosse vleermuis Ruige dwergvleermuis Tweekleurige vleermuis Vale vleermuis Watervleermuis

8 Effectiviteit maatregelen (+ tot +++++) Gem groep grootte (Europa) Gebruik kasten zomer Gebruik kasten paartijd Baardvleermuis 30 + Bechsteins vleermuis Bosvleermuis Brandt's vleermuis 30 + Gewone grootoorvleermuis Franjestaart Gewone dwergvleermuis Grijze grootoorvleermuis 20 Ingekorven vleermuis 120 Laatvlieger 70 Meervleermuis Rosse vleermuis Ruige dwergvleermuis Tweekleurige vleermuis 40 Vale vleermuis 200 Watervleermuis 40 +

9 Soort gericht onderzoek is nodig Waarneming.nl Verspreiding Diverse ecologische onderzoeken* Landschapgebruik, dieet Locatie van verblijfplaatsen Locatie vliegroute/migratieroute

10 Onderzoek in uitvoering (zomer) Wie Waar Landelijke monitoring Zomer/najaar Winter Baardvleermuis René, ZWG-ZH ++++ Bechsteins vleermuis René, WG Ov, Ruud K Ov, Gld, Lim + Bosvleermuis WG Ov, NJN Ov, Veluwe Brandt's vleermuis René, Regelink Limburg + Gewone grootoorvleermuis A&W, Jan Bu, Jan-Piet Franjestaart WG Ov, Ruud K +++ Gewone dwergvleermuis Peter T, Erik K ++ Grijze grootoorvleermuis Regelink, René, Jan Bu Brabant, Limburg +++ Ingekorven vleermuis Regelink, René Brabant, Limburg Laatvlieger Peter L. Nld ++ Meervleermuis Herman L, A-J Nld + + Rosse vleermuis Theo, ZWG ZH Ov, ZH + Ruige dwergvleermuis Jan Bo, A-J, Peter T, Peter L Nld ++ Tweekleurige vleermuis Vale vleermuis René Limburg +++ Watervleermuis A-J ZH, NH

11 Welke resultaten nodig voor bescherming? Representativiteit Uitvoerbaarheid Herhaalbaarheid Toepassing gericht Bruikbaar als monitoring Follow up (wie gaat er wat mee doen? Bijdrage tot bescherming) data data data data data data? onderzoeker ambtenaar

12 Voorbeeld meervleermuis Doel kennis en bescherming Tussen 2002 en 2014 onderzoek, totaal >30 nieuwe verblijven gevonden. Nieuwe kennis over landschapgebruik, migratie, etc etc. Representatief Uitvoerbaar Herhaalbaar Toepassing gericht Theoretisch bruikbaar als monitoring, maar niet uitgevoerd (m.u.v. vrijwillig initiatief) geen kennis over populatie verloop Geen follow up (m.u.v. vrijwillig initiatief) resultaat 40 verblijven verdwenen/vernietigd

13 Hoe verder 1? Follow up moet beter, ambtenaar/zv, etc Bescherming is vooral reactief Beperkte handhaving? ambtenaar

14 Hoe verder 2? Grote knelpunten*, - Verbreden van wegen - Spouwmuur na-isolatie - Windmolen - Bosbeheer - Verlichting* Toch maar gebied/toepassing gerichte aanpak?

15 Bedankt voor jullie aandacht

16 Methode afstemmen op doel Bv telemetrie om essentiële landschap elementen te beschermen Representativiteit (1-10 dieren, matig R voor hele populatie) Uitvoerbaarheid (duur, kwaliteit afh v onderzoeker) Herhaalbaarheid (elk dier is anders, matig H) Toepassing gericht (is het landschapgebruik nu bekend? onnauwkeurigheid van 50m, matig T) Monitoring (nee) Follow up (beperkt) Bv verblijfplaats tellen om populatie te beschermen. Representativiteit (1 groep dieren, matig R voor hele populatie) Uitvoerbaarheid (vrijwilliger, goed U) Herhaalbaarheid (zelfde tijd, temperatuur, goed H) Toepassing gericht (bij meerdere tellingen, populatie is bekend, goed T) Monitoring (ja) Follow up (ja, overleg eigenaar = bescherming)