Het monitoren van (meer)vleermuizen in de winter

Transcriptie

1 Het monitoren van (meer)vleermuizen in de winter Yves Adams A-J Haarsma Universiteit Leiden (IBL) en VZZ

2 Wintermonitoring Het met een vaste methodiek tellen van winterslapende vleermuizen, met als doel populatietrends te bestuderen. Vleermuis tellen is.. een vorm van monitoring een middel tot bewustwording leuk gezellig leerzaam maar is het ook nuttig? a.h.v onderzoek Meer/watervleermuis

3 wat tellen we eigenlijk? meer v.s watervleermuis functie winterverblijf TELFOUT discussie punten

4 Wat tellen we eigenlijk? elk jaar 1500 winterobjecten geteld gemiddeld 10 dieren per object 70 objecten met meer dan 100 dieren gemiddeld 3 tellers per object d.w.z ruim 75 weken van 40 uur zoekuren

5 Aantal meervleermuizen Voorbeeld. Resultaat wintermonitoring meervleermuis. Jaar Maar wat zien we hier? Een vrijwel onmogelijke populatie toename of neemt het gebruik objecten die we monitoren toe?

6 Meervleermuis Watervleermuis Fons Bongers Yves Adams grijs witte buik schuin afstaande oren knobbelneus dikke (paarse) armen crème witte buik ronde, relatief korte oren (roze) dopneus dunne (bruin-paarse) armen

7 Functie van winterverblijf paarplaats (m & f) ontmoetingsplaats (ad & juv) tussenstop tijdens migratie winterslaapplaats **?!!

8 27 juni 2003 in Waddinxveen gevangen 24 juli 2003 in La Croix groeve (belgie) terug * René Janssen Meervleermuis jaarcyclus

9 Bunker Ruighoek Eerste dieren vanaf aug! Periode van officiele winter-rust Laatste dieren tot eind april! aug sept okt nov dec jan feb mrt apr aug sept okt nov dec jan feb mrt apr

10 Telfout Verschil tussen het geteld en werkelijk aantal vleermuizen in een object Telfout wordt bepaald door complexiteit van object temperatuur object soorten samenstelling ***?? Ed Stevenhagen

11 Effect van soortensamenstelling op telfout 3 typen vleermuizen V.n vrijhangend - Ingekorven - vale vleermuis - Beide - rest - V.n verstopt - dwergvleermuis - laatvlieger - Nauwkeurige telling is mogelijk? Nauwkeuri ge telling is onmogelijk

12 TELFOUT in de winter monitoring Stelling: als we elk jaar op dezelfde manier, op dezelfde tijd vleermuizen tellen, zijn we in staat veranderingen in aantallen waar te nemen. Want: Telfout is elk jaar constant Negatief effect heeft effect op hele populatie Is dat wel zo?

13 TELLING TELFOUT Verhouding telling/telfout = constant

14 TELLING TELFOUT Optie 1: ijsberg. Telling/telfout = c

15 TELLING TELFOUT Optie 2: Het aantal dieren is min of meer gelijk aan het aantal hangplekken. Telling = c, telfout = c

16 Hoe telfout onderzoeken? 1. merk en terugvangst 2. vergelijk aantal dieren automatische detectie v.s werkelijk geteld 3. complexiteit van object in kaart brengen Yves Adams Infrarood telpoort

17 1. Merk en terugvangst Individueel merken van dieren in zomer Fons Bongers

18 1. Merk en terugvangst Terugzoeken in de winter In het kader van dit onderzoek worden objecten van augustus tot april één keer per maand bezocht Methodiek langzaam lopen dragen van mondkapjes gebruik van LED licht voorkom wakker-wordt prikkels alleen quickscan determinatie alleen op afstand AJH

19 1. Merk en terugvangst Individuele identificatie op afstand, via scanner Yves Adams Zomer Brujn ook in kieren

20 f Bunker Ruighoek m In november hoogste aantallen ringen en dieren

21 Gedurende één winter totaal 70 individuen waargenomen. Tijdens enkele telling gem. 7 indiv Telfout is 90%

22 2. Vergelijk aantal dieren automatische detectie v.s geteld Infrafrood detectie bunker Klein Heidekamp in ca IN ca 2000 UIT najaar winter voorjaar zomer najaar uit Datum

23 Gedurende één winter totaal 1500 dieren geteld Aantal dieren dmv detectie tussen dieren Telfout is ca 80%

24 3. Complexiteit van object in kaart brengen Test case: bunker wassenaarse slag 800 meter gang 5 bunkers 102 kokers 553 kieren 31 nissen 92 richels 611 gebruikte losse hangplekken 8 verdwijnpunten

25 Discussie punten: Winter trends zijn gebaseerd op klein % van zomerpopulatie Het is onbekend welk deel van de populatie we tellen. Bij de meervleermuis vermoeden we dat alleen de mannen worden geteld zijn huidige telperiodes optimaal? Hoeveel objecten moeten we tellen voor een nuttige trend? Moeten getelde objecten een vergelijkbaar zijn in complexiteit? Telfout is grote onbekende

26 Bedankt voor jullie aandacht!