Introductie. Introductie. Introductie. Vleermuizen Ecologie. Vleermuizen Ecologie. Vleermuizen Herkenning en inventarisatie

Transcriptie

1 Herkenning en inventarisatie Introductie Inhoud Aanleiding Pauze Bescherming Inventariseren Even naar buiten! April 2013 Carola van den Tempel Introductie Introductie Inleiding Nachtdier en vampier? Onbekend maakt onbemind? Weinig data Bedreigd / beschermd Aanleiding Bescherming Mensen en groen bij elkaar brengen Meer groene vrijwilligers in gemeente Lichaamsbouw Voedsel In NL alleen insecteneters Per nacht ¼tot ¹/₃van zijn lichaamsgewicht = 300 insecten per nacht! Echolocatie 1

2 Het jaar rond Zomerverblijven (mannen en vrouwen leven gescheiden) Paarplaatsen Winterverblijven Netwerk van verblijfplaatsen Kraamkolonies Paarplaatsen Foerageergebied Winterverblijven Noord Holland belangrijk voor Laatvlieger (RL) Meervleermuis Ruige dwergvleermuis Rosse vleermuis (RL) in Noord Holland Laatvlieger Gewone dwergvleermuis Meervleermuis Ruige dwergvleermuis Watervleermuis Rosse vleermuis Gewone grootoorvleermuis Gewone dwergvleermuis Verspreiding NH Algemeen cm Steden, parken, bossen Laag, dicht bij vegetatie Gebouwen 2

3 Ruige dwergvleermuis Gewone grootoorvleermuis Verspreiding NH Algemeen (in najaar) Verspreiding NH Verspreid maar niet algemeen cm cm Parken, bossen Laag, bij vegetatie Steden, parken, bossen, landgoederen Gebouwen, boomholtes, kasten Dicht op of door de vegetatie Z/P: Gebouwen, boomholtes, kasten W: groeves, bunkers, forten Laatvlieger Rosse vleermuis Verspreiding Meest algemene soort in NH Verspreiding Bosrijke gebieden op de zandgronden cm cm (half) open landschap Middelhoog, bij opgaande groene elementen Tussen oude loofbossen en waterrijke omgeving Hoog boven boomtoppen Gebouwen Boomholtes Watervleermuis Meervleermuis Verspreiding Verspreiding NH Verspreid met nadruk op bosgebieden op zandgronden Laagveen/ veenweide gebieden cm cm Wateren Oude bossen met water Laag boven brede wateren Laag boven water Z: boomholtes P/W: groeves, bunkers, forten Z: gebouwen P: kasten, bij winterverblijf W: groeven, bunkers, forten 3

4 Habitatgebruik Habitatgebruik Foerageergebied en vliegroutes van Grootoorvleermuis Dwergvleermuis Watervleermuis Rosse vleermuis Migratie Pauze Niet: Middellang: Ver: gewone dwergvleermuis gewone grootoorvleermuis meervleermuis rosse vleermuis ruige dwergvleermuis Bescherming Bescherming Rode Lijst 5 van de ca. 15 soorten opgenomen Rode Lijst Zoogdieren 2009 VerdwenenuitNederland Kleinehoefijzerneus Vale vleermuis Kwetsbaar Grijzegrootoorvleermuis Ingekorvenvleermuis Laatvlieger Rossevleermuis Rode Lijst Flora en Faunawet Alle soorten strikt beschermd! Natuurbeschermingswet Er zijn natuurgebieden aangewezen voor de Meervleermuis Gevoelig Tweekleurigevleermuis 4

5 Met de ogen Habitat Zicht Met de ogen Habitat Zicht Soort Gewone dwergvleermuis Ruige dwergvleermuis Rosse vleermuis Laatvlieger Meervleermuis Watervleermuis Grootoorvleermuis Kenmerk Kleine bruine vleermuis. Trillende vleugelslag, vliegt vaak zelfde rondje. Heen zwenkende vlucht van eenvlinder Als gewone dwergvleermuis, maar iets minder vlinderig Grote, licht gekleurde vleermuis met vrij smalle vleugels. Vliegt hoog en snel. Grote vleermuis met trage vleugelslag. Heeft brede vleugels Middel grote vleermuis met witte buik. Vliegt iets hoger en sneller dan watervleermuis Middel grote vleermuis met witte buik. Vliegt laag over het wateroppervlak met veel kleine bochtjes. Vrij klein. Ondiepe vleugelslag. Zeer wendbaar en kan bidden. Batdetectoren Pettersson Pettersson Pettersson SSF Bat2 D240x D100 D200 Geluiden Piekfrequentie (1) Geluidsoort (droog / nat) Fequentiebereik(2) Pulsritme (3) Geluiden Piekfrequentie (1) Geluidsoort (nat / droog) Fequentiebereik(2) Pulsritme (3) Geluiden Soort Freqentie bereik Piek freq Klank Tikken p sec Bijzonderheden Gewone dwergvleermuis (80) nat (vrij snel) Twiet op 40, sociale roep op 18 (enkel) 2 3 1? 6-10 (vrij Ruige dwergvleermuis nat Twiet op 38. sociale roep op 18 (dubbel) langzaam) nat (twiettjok) Rosse vleermuis (traag) Vaak met het blote oor goed te horen Onregelmatig ritme met af en toe versnelling Laatvlieger nat (tap-tap) 3-9 (traag) (tapdanser) Meervleermuis droog of nat 7-15 Soms spetterend op lage frequentie Watervleermuis droog 8-20 (snel) 'Huppend ritme', versnelt in bochten Grootoor vleermuis droog (snel) Met blote oor te horen als tikken van polshorloge 5

6 Mogelijkheden van detector onderzoek Soort Aantal Activiteit (foerageren, uitvliegen, zwermen) Landschapsgebruik (foerageergebied, vliegroute, verblijfplaats) Met de batdetector op stap Weer Doel Tijdstip (avond / ochtend) Habitat Hoe (lopen / fiets / auto) Vleermuisprotocol Indeling per soort en functie Wanneer voldoende onderzoek Ook steun bij wanneer onderzoeken functie en onderzoeksconditie kraamverblijfplaats versie 24 jebruari2012 Pipistrelluspipistrellus gewone dwergvleermuis Zwermen zoeken Zwermen voor het binnengaan van het verblijf Van 1,5 uur voor tot zonsopkomst (per soort verschillend) Ook zonder detector goed te zoeken / vinden periode van (10 mei) 15 mei - 15 jul(1 aug) starttijd t.o.v. zonsondergang 30 min voor, tussentijds terugkeren [1,5 uur] eindtijd t.o.v. zonsopkomst aantal & duur veldbezoeken periode tussen veldbezoeken werkwijze bij determinatie (60 min) 0 min voor 2 x 2 uur tenminste (10) 20 dagen altijd mogelijkheid tijdverlengen& opname (& sonogram) foto & handwaarneming vondst juveniel, zichtwaarneming, temperatuur hoger dan (7-9 C) 10 C windkracht minder dan maximale neerslag 5 Bft(6 Bft) motregen Overige methodes (Hier zijn ontheffingen en bij beetpakken van dieren ook rabiës inenting voor nodig!) Kerkzolders Kasten Vangen Wintertellingen Kasten Goed middel om te kijken of bepaalde soorten in je gebied zitten Let op; juiste kast voor de juiste soort! Soort Gewone dwergvleermuis Hout plat Houtbeton rond x Ruige dwergvleermuis x x Rosse vleermuis X x Gewone grootoorvleermuis x X Watervleermuis Meervleermuis x x 6

7 Afgelopen jaren minder waarnemingen = minder gewone dwergvleermuizen of minder waarnemers??? Benodigdheden batdetector zaklamp hoofdlamp Kaart / gps/ smart-phone voor het noteren van de waarnemingen enthousiasme stukje nachtrust Invoeren Gebruikersnaam: groenhhw Wachtwoord : middenweg Data en leerdoelen 8 mei Hoe werkt de batdetector en herkenning soorten in bebouwing 5 juni in het Waarderhout 17 juli bij water (park van Luna) 7 aug Paartijd van vleermuizen; sociale roepen Praktijk! 7

8 8