Opleiding Neurologie. Opleider: Prof. Dr. H.C. Weinstein. Algemeen. Aios. Duur van de opleiding. Opleidingsetalages.

Transcriptie

1 Opleiding Neurologie Opleider: Prof. Dr. H.C. Weinstein Algemeen Het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ) heeft de volledige opleiding neurologie. Ook is het mogelijk voor opleidingsassistenten uit andere opleidingsklinieken een stage te lopen op onze afdeling. Zie ook hiervoor de Opleidingsetalages. Aios Tijdens de gemoderniseerde competentie gerichte opleiding hechten wij veel waarde aan een brede vorming van de specialist als onderdeel van een team en de organisatie. Op grond van gedocumenteerde ervaring wordt er stapsgewijs gedurende de opleiding meer verantwoordelijkheid toegekend aan de specialist in wording. De neurologische zorg biedt extra verdieping in meerdere zorgpaden. Voorbeelden daarvan zijn: Stroke, Slaapklachten, Radiculaire klachten, Parkinson, Neurogeriatrie en Hoofdpijn. Bekijk onderstaand Lokaal Opleidingsplan Duur van de opleiding De opleiding tot neuroloog duurt zes jaar. Tijdens de opleiding Neurologie in het SLAZ wordt de academische stage in het VUmc en de stage kinderneurologie, neurochirurgie en ic in het AMC gelopen. Opleidingsetalages Neuropsychiatrie/gedragsneurlogie Wetenschappelijk onderzoek Zelf geïnitieerd wetenschappelijk onderzoek speelt zich af op het gebied van Stroke, Cognitie, Pijn en Slaap. Daarnaast participeren we heel actief in multi-centre trials omdat we dat maatschappelijk belangrijke activiteiten vinden. Samen staan we sterk en maken we ons werk beter. Contact opnemen: Prof. Dr. H.C. Weinstein H.

2 LOKAAL OPLEIDINGSPLAN VOOR DE OPLEIDING TOT NEUROLOOG IN HET SINT LUCAS ANDREAS ZIEKENHUIS, AMSTERDAM GEBASEERD OP HET NEUROLOGIE OPLEIDINGSPLAN NEDERLAND (NEURON) VERSIE: 2. NOVEMBER 212 Auteurs: A Vlaar/ T Hilgevoord / H Weinstein 1

3 TER INLEIDING Dit document beschrijft het lokale opleidingsplan van de afdeling neurologie in het SLAZ. Het plan is gebaseerd op het kaderbesluit CCMS, het Besluit Neurologie en het landelijk Neurologie Opleidingsplan Nederland, NEURON en vormt de basis waaruit de individuele AIOS zijn of haar individueel opleidingsplan kan samenstellen. Landelijk opleidingsplan lokaal opleidingsplan persoonlijk opleidingsplan AIOS Het plan bestaat uit delen. Deel A beschrijft de structuur van de opleiding op landelijk niveau. Deel B beschrijft het lokaal opleidingsplan van de neurologie in het SLAZ. Deel C beschrijft de stages en keuze stages die in het SLAZ worden aangeboden. Deel D bestaat uit praktische adviezen voor de A(N)IOS in het SLAZ die niet direct een relatie hebben met de opleiding. Deel E bevat de formulieren die in het SLAZ gebruikt worden voor de toetsing alsmede diverse bijlagen. Dit plan is in samenspraak met de lokale opleidingsgroep SLAZ tot stand gekomen. Bij visitatie geeft dit document, samen met het individuele opleidingsplan van de AIOS, inzicht in de opbouw van de opleiding. AIOS & ANIOS De beginnende AIOS dienen alle delen (A, B, C, D, E) te lezen en de beginnende ANIOS enkel deel B, C en D te lezen. 2

4 INHOUDSOPGAVE Ter inleiding 2 DEEL A. OPleidingsplan neurologie landelijk Profiel neurologie Structuur van de opleiding Toetsing DEEL B. Lokaal opleidingsplan SINT LUCAS ANDREAS ZIEKENHUIS 1 Neurologie in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis 1 Visie op opleiden 1 Opleidingsgroep 11 Introductie voor nieuwe AIOS/ANIOS neurologie 12 SLAZ breed 12 Binnen vakgroep Neurologie 12 Organisatie van de opleiding 13 Structuur van de opleiding 13 Setting van de opleiding 13 Personen verantwoordelijk voor de opleiding 1 Diensten 1 Supervisie 1 Opleidingscommissie Neurologie en opleidingsvergaderingen 1 Opleidingsvergadering 1 Ondersteuning secretariaat 1 Organisatorische en praktische problemen 1 Arbeidsovereenkomst en uren 1 Medische literatuur & protocollen 1 Behandelingsprotocollen 1 Besprekingen en Onderwijsmomenten 1 Wetenschappelijke vorming 1 Intervisie 1 Begeleiding van coassistenten 1 Toetsen en evaluatie 2 Disfunctionerende AIOS 21 Kwaliteitszorg 21 DEEL C. STAGEBESCHRIJVINGEN 2 Inleiding stage beschrijvingen 2 Overzicht stage werkplekken 2 C.1 kliniek & SEH 2 C.2 polikliniek 32 C.3 Consulten 3 C. Klinische neurofysiologie SLAZ 3 C. Academische stage in VUMC 3 C. Intensive care in het AMC C. Kinderneurologie in het AMC C. Neurochirurgie in het AMC C. Perifere stage AIOS vanuit het VUMC C1 Keuzestages in SLAZ en overige opleidingsklinieken C1.1 Keuzestage neuropsychiatrie (SLAZ) 1 C1.2 Keuzestage stroke afdeling en nazorgpolikliniek (SLAZ) 2 c1.3 Keuzestage/ verdiepingsstage KNF (SLAZ) 3 C1. Keuze stage bewegingsstoornissen in het SLAZ c1. Stage geheugenpolikliniek (alzheimercentrum) c1. STAGE Neurologische bewegingsstoornissen AMC c1. Neuro-oncologie DEEL D. Handboek assistent neurologie Overleg met huisartsen en externe specialisten Aanvullend onderzoek Deel E Bijlagen Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP) Neurologie Beoordelings formulieren Algemene competenties Jaar 1 & 2 Neurologie 3

5 Algemene competenties Jaar 3 & Neurologie Algemene competenties Jaar & Neurologie Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Neurologie 2 Critical Appraised Topic (CAT) Neurologie Referaat Neurologie Journal Club Presentatie (JCP) Neurologie Objective Structured Assessment of Technical Skills (OSATS) Neurologie anamnese en neurologisch onderzoek Objective Structured Assessment of Technical Skills (OSATS) Neurologie KNF Objective Structured Assessment of Technical Skills (OSATS) Neurologie lumbaal punctie Objective Structured Assessment of Technical Skills (OSATS) Neurologie neuromusculair onderzoek Eindbeoordeling stagewerkplek Neurologie 2

6 DEEL A. OPLEIDINGSPLAN NEUROLOGIE LANDELIJK Profiel neurologie De neuroloog houdt zich bezig met de werking en ziekten van spieren, zenuwen, ruggenmerg en de hersenen. Het verhaal van de patiënt is, naast het neurologisch lichamelijk onderzoek, van essentieel belang en een neuroloog moet daarom goed kunnen luisteren en doorvragen naar de exacte aard van de klachten. Er is in dit vak veel patiëntencontact, zowel in de kliniek als op de polikliniek. Acute en chronische ziektebeelden kunnen zich presenteren in klinische, poliklinische en consultatieve setting. Het ouderwetse beeld van de neuroloog als arts die precies kan aangeven wat en waar iets mis is, maar vervolgens geen enkele behandeling kan bieden is dan ook achterhaald. Het vak heeft in de afgelopen decennia enorme veranderingen doorgemaakt. Als gevolg van de ontwikkelingen op het gebied van de neuro-imaging (CT, MRI) zijn de diagnostische mogelijkheden sterk verbeterd. Daarnaast zijn er voor ziekten, waar vroeger geen behandeling voor bestond, nu mogelijkheden om het beloop te beïnvloeden. Dit geldt voor ziekten zoals multipele sclerose en de ziekte van Alzheimer maar ook voor het cerebrovasculaire accident, de ziekte van Parkinson en het cerebrale glioom. Psychosociale aspecten en maatschappelijke verwachtingen komen veelvuldig tot uitdrukking in het handelen van de neuroloog. De neurologie heeft raakvlakken met vrijwel alle andere specialismen. Hiernaast speelt de neurologie door haar centrale rol in het ziekenhuis ook een belangrijke rol bij het onderwijs in de opleiding tot basisarts en participeert de neurologie ook vaak in het management van ziekenhuizen. Door de vergrijzing zal het aantal Nederlanders met aandoeningen op het gebied van de neurologie een groei doormaken en de behoefte aan neurologen met aandacht voor deze patiënten groep toenemen. Carrière neuroloog: continuüm aan kennisvergaring Het doel van de opleiding neurologie is het opleiden van neurologen: professionals die hun taak zelfstandig en in teamverband uitoefenen in de complexe omgeving van een academisch of een perifeer ziekenhuis. Na de voltooiing van de opleiding ontwikkelt de neuroloog zich verder. Tijdens de beroepsuitoefening na registratie worden steeds weer nieuwe wegen ingeslagen op het terrein van het medisch handelen. De neuroloog blijft medisch expert, niet alleen op het gebied van ziektebeelden waarmee hij tijdens de opleiding is geconfronteerd, maar ook van methoden van diagnostiek en behandeling die tijdens zijn opleiding onbekend waren. Mogelijk slaat hij nieuwe wegen in en kiest hij voor een ander deelgebied van het vak. De neuroloog blijft zich gedurende zijn gehele carrière ontwikkelen in het medisch handelen. De persoonlijke reflectie over al die rollen is essentieel om ook in de toekomst van ervaringen te blijven leren. CanMEDS bloem voor neurologie In 1 heeft het Royal College Canada een raamwerk voor medische educatie aangenomen, genoemd het CanMEDS-raamwerk, van essentiële competenties voor medici. Dit initiatief is genomen ter verbetering van de patiëntenzorg via competentiegerichte opleidingen. Het CanMEDS-raamwerk beschrijft zeven rollen: Medical Expert (centrale rol), Communicator, Collaborator, Health Advocate, Manager, Scholar en Professional. De CanMEDS-rollen zijn gemakkelijk herkenbaar in het dagelijkse werk van de neuroloog. Introductie van de CanMEDS in het landelijke opleidingsplan geeft de mogelijkheid deze rollen meer expliciet te maken door het structureren van de formatieve feedback en het verdelen van de aandacht voor deze verschillende competenties over de opleidingsjaren. Figuur 1. CanMEDS bloem voor de opleiding neurologie

7 Structuur van de opleiding De neurologie opleiding bestaat uit de volgende verplichte opleidingsonderdelen welke in totaal jaar beslaan: - 3 jaar neurologie (kliniek, polikliniek, SEH, consulten) 1 jaar klinische neurofysiologie. 1 jaar neurologie bestaande uit onderdelen van minstens 3 en ten hoogste mnd: - Kinderneurologie. - Neurochirurgie. - Intensive/medium care. 1 jaar neurologie t.b.v. verdieping, wetenschappelijk onderzoek of subspecialisatie op het gebied van b.v. de neuro-oncologie, cognitieve stoornissen/ gedragsneurologie, bewegingstoornissen en epilepsie. De opleidingsonderdelen ( stage werkplekken ) zoals in de vorige paragraaf genoemd zullen niet door alle AIOS in een gelijke volgorde worden doorlopen. Weergave van de deelcompetenties die landelijk zijn bepaald voor de opleiding tot neuroloog. Naast een lijn voor de groei in de algemene competenties van de CanMEDS bloem zijn voor elke opleidingsonderdeel (stage) de volgende items vastgelegd: 1) thema s 2) te behalen specifieke vakinhoudelijke competenties 3) toetsing Thema s en stages: In het totaal vormen 1 thema s het inhoudelijke aspect van het opleidingsplan. Alle ziektebeelden die in de neurologie aan bod komen zijn in deze 1 thema s ondergebracht en vormen de basis voor de competentie medisch handelen. Thema s en stages zijn aan elkaar gekoppeld op een wijze zoals aangegeven in Figuur 2. Figuur 2. Koppeling tussen stagewerkplekken en thema s welke hierin vooral aan de orde komen.

8 Stage werkplek (minimale duur) 1 Stoornissen van het bewustzijn 2 Stoornissen van de slaap 3 Cerebrovasculaire ziekten Corticale functiestoornissen en dementie Demyeliniserende aandoeningen Epilepsie en kortdurende wegrakingen Hoofd- en aangezichtspijn Infecties van het zenuwstelsel Intoxicaties Kliniek ( mnd) X X X X X X Polikliniek (12 mnd) X X X X X X X X X X X X X X Consulten (3 mnd) X X X X X X X MC / IC (3 mnd) X X X X X X X Kinderneuro. (3 mnd) X X X 1 Liquorcirculatiestoornissen 11 Ziekten van het myelum, cauda en wortels 12 Neurodegeneratieve aandoeningen en bewegingsstoornissen Neurochirurgie (3 mnd) X X X X X X KNF (12 mnd) X X X X X X X SEH (verspreid) X X X X X X 13 Neuromusculaire aandoeningen 1 Neuro-oftalmologie en neuro-otologie 1 Neuro-oncologie 1 Neuropsychiatrische stoornissen 1 Neurologische pijnsyndromen 1 Trauma centrale en perifere zenuwstelsel 1 Algemene interne aandoeningen Overzicht vaardigheden Gedurende de diverse stages zal bekwaamheid worden verkregen in de onderstaande vaardigheden (zie de stagebeschrijvingen). - Fundoscopie - Lumbaal punctie - Intrathecaal toedienen van medicatie - Voorschrijven van geneesmiddelen - Klinische neurofysiologie (EEG, EMG, SSEP, MEP, VEP) - Hersendoodprocedure Leermiddelen Conform het NEURON programma worden verschillende leermiddelen onderscheiden: werkplek gebonden activiteiten, ochtendrapport, overdracht, diensten, visites en besprekingen (neuroradiologie, neurochirurgie, neuropathologie, neuro-vasculaire bespreking en oncologie). Daarnaast zijn landelijk, regionaal en lokaal cursorisch onderwijs en zelfstudie belangrijke leermiddelen. Toetsing

9 Toetsing vindt plaats door het gebruik van meerdere middelen: korte praktijk beoordeling (KPB), criticially appraised topic (CAT), objective structured assessments of technical skills (OSATS), 3 graden beoordeling, beoordelingsgesprekken, jaarlijkse landelijke kennistoets en landelijke Neurologentoets. Deze zijn uitgelegd in figuur 3. Figuur 3 Toetsings methoden KPB: De Korte Praktijk Beoordeling (KPB) is gebaseerd op de observatie van het werken van de AIOS in een praktijksituatie. Vooraf worden het tijdstip en de te beoordelen competenties door de beoordelaar en AIOS bepaald. Per jaar geldt een minimum aantal van 1 KPB s. Hiervan zijn tijdens de gehele opleiding 2 KPB s in een specifieke klinische setting (zie Neuron) verplicht. KPB s worden gedaan door alle leden van de opleidingsgroep. Ieder lid van de opleidingsgroep heeft tenminste een teach-the-teacher cursus gevolgd om de beoordeling goed te laten verlopen. Nabespreking van de KPB vindt plaats op korte termijn na de afgenomen KPB door de verantwoordelijke neuroloog. CAT: De Critically Appraised Topic (CAT) is een presentatie naar aanleiding van een klinische vraagstelling inclusief presentatie van de resultaten van literatuuronderzoek op dit gebied. Functie is met name ontwikkeling en beoordeling van competentie kennis en wetenschap. Per opleidingsjaar geldt een minimum van 2 CAT s. In plaats van één CAT, kan ook één referaat gehouden en beoordeeld worden. Tijdens de grote visite is er wekelijks ruimte voor een CAT. Het onderwerp van de CAT kan door de opleidergroep of door de AIOS aangedragen worden. De CAT s worden onderling door de AIOS verdeeld. Voor het samenstellen van de CAT is structureel assistentie beschikbaar van de clinical librarian in het SLAZ. De CAT zal beoordeeld en nabesproken worden door een van de vakgroepleden. OSATS: Objective Stuctured Assessments of Technical Skills (OSATS): specifieke objective structured assessments of technical skills (OSATS) zoals LP, EEG, EMG, (kinder) neurologische anamnese en onderzoek, neuromusculair onderzoek. 3 graden: 3 graden beoordeling: gericht op het genereren van feedback door een aantal personen met een verschillend perspectief op het gedrag van de beoordeelde persoon. Dit vindt plaats halverwege het eerste, aan het eind van het eerste en aan het einde van het derde jaar. Kennistoets: Jaarlijkse kennistoetsen: kennistoets einde 2e jaar voor de 1e en 2e jaars AIOS en daarna de jaarlijkse landelijke neurologentoets, de jaarlijkse toets tijdens AIOS-dagen en de KNF toets. Aangezien er een variatie in stagewerkplek volgorde zal zijn, zal in het individuele opleidingsplan de afstemming moeten plaatsvinden tussen de ontwikkeling van de algemene competenties en de meer inhoudelijke stagewerkplek competenties. De thema s zijn gekoppeld aan soms meerdere stagewerkplekken. Het niveau (bekwaamheidsniveau) waarop het thema c.q. de competenties uit het thema worden afgesloten, kan dus per stage verschillen. De opleiding tot neuroloog kent de volgende bekwaamheidsniveau s: 1. Heeft kennis van handeling 2. Handelt onder strenge supervisie 3. Handelt met beperkte supervisie. Handelt zonder supervisie. Superviseert en onderwijst bij de handeling De toetsing vindt zoveel mogelijk plaats op de stagewerkplek, direct na het geobserveerde gedrag en gekoppeld aan het opleidingsmoment. Per stage / jaar worden vaste opleidingsmomenten benoemd. Portfolio De beoordelingen (KPB, OSATS, CAT, 3 graden beoordeling) worden opgenomen in het e- portfolio samen met de verslagen van de stage beoordeling gesprekken. Het portfolio wordt verder aangevuld met:

10 Verplichte landelijke kennistoets einde 2e jaar voor de 1e en 2e jaars en aanbevolen voor alle AIOS. Verplichte jaarlijkse landelijke neurologentoets voor AIOS vanaf het 3 e jaar AIOS-dagen Gevolgd lokaal cursorisch onderwijs Gevolgd regionaal onderwijs (klinische avond, wetenschapsavond, regionaal cursorisch onderwijs voor de AIOS) KNF toets uitslag (verplicht in KNF jaar) Gevolgd landelijk cursorisch onderwijs (Biemond) Gevolgd disciplineoverstijgend onderwijs (DOO) De verzamelde ervaringen (ziektebeelden, handelingen, complicaties besprekingen met reflectie) Bijzondere projecten of opdrachten die de algemene competenties vormen Wetenschappelijke activiteiten Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP) Terugkoppeling (beoordelingsgesprekken) Van belang is om gedurende de opleiding de AIOS feedback te geven over de vorderingen. De AIOS is verantwoordelijk voor het verkrijgen van voldoende feedback en het is uitdrukkelijk de bedoeling dat de AIOS ook om deze feedback vraagt. Om over de vorderingen iets te kunnen zeggen worden in de opleiding een aantal ijkpunten vastgelegd. Het betreft de volgende dimensies: De groei in zelfstandigheid, uitgedrukt in bekwaamheidsniveaus van handelingen en/of thema s; De ontwikkeling c.q. groei in de algemene competenties. In de periodieke voortgangsgesprekken en de beoordelingen wordt deze ijkpunten met de AIOS besproken. Tijdens de voortgangs- en beoordelingsgesprekken met de (plaatsvervangend-)opleider en bij voorkeur een ander lid van de opleidergroep is het de verantwoordelijkheid van de AIOS ervoor te zorgen dat het e-portfolio ruim tevoren compleet, bijgewerkt en beschikbaar is voor de (plaatsvervangend- )opleider.

11 DEEL B. LOKAAL OPLEIDINGSPLAN SINT LUCAS ANDREAS ZIEKENHUIS Neurologie in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis is een Topklinisch Ziekenhuis in Amsterdam-West. Het heeft de ambitie om patiëntenzorg, opleiding en wetenschap op hoog niveau te bedrijven. In het SLAZ zijn vrijwel alle specialismen vertegenwoordigd, waarvan 1 specialismen een bij de MSRC geregistreerde opleiding tot medisch specialist verzorgen. De patiëntenpopulatie van het SLAZ is voor circa % allochtoon hetgeen een andere sociaalmaatschappelijke benadering met zich mee brengt, met name als er sprake is van een taalbarrière. Dit vraagt van de AIOS flexibiliteit met betrekking tot bijvoorbeeld de taal, maar zorgt ook voor bewustwording van de eigen visie op gezondheidszorg en laat de AIOS kennismaken met specifieke maatschappelijke en ethische vraagstukken. De vakgroep neurologie deelt de ambitie van het ziekenhuis op het gebied van patiëntenzorg, opleiding en wetenschap volledig De vakgroep neurologie verzorgt de volledige opleiding neurologie De vakgroep neurologie kent een uniek Stroke zorgpad in het SLAZ waarbij ketenzorg en nazorg geborgd is. Trombolyse kandidaten komen niet alleen vanuit onze verzorgingsregio maar ook vanuit de Zaanstreek naar het SLAZ waardoor het SLAZ een zeer hoog trombolyse cijfer kent. Er is een continue aandacht voor goede overdrachten van zowel de medici als paramedici naar de vervolgsetting. Patiënten met een stroke worden in het SLAZ eenmaal teruggezien door de A(N)IOS en eenmaal door de gespecialiseerd verpleegkundige waarbij veel aandacht is voor de gevolgen van de stroke en het optimaliseren van de secundaire preventie. Het SLAZ kent gezien haar aandachtspunt voor chronische zorg een groot aantal patiënten met de ziekte van Parkinson. Naast Parkinson poli s, ondersteund door een verpleegkundig specialist, heeft het SLAZ ook een goed lopend Parkinson dagcentrum en sinds kort ook een parkinson revalidatie afdeling in een nabijgelegen woonzorg centrum waar wekelijks door de vakgroep visite gelopen wordt. Sinds 212 is er op initiatief van de vakgroep Neurologie een Centrum voor Ouderendiagnostiek geopend waar de neurologie samen met de geriatrie en psychiatrie actief aan deelneemt. Er bestaat de intentie om in 213 in samenwerking met afdelingen neurochirurgie (SLAZ/OLVG), revalidatie geneeskunde (SLAZ), orthopedie (SLAZ/OLVG), en anesthesie (ZMC/OLVG) een geïntegreerd spinaal centrum op te richten Visie op opleiden De vakgroep neurologie heeft van oudsher de opleiding hoog in het vaandel staan. Gestreefd wordt om het geven van opleiding volledig te verweven met de dagelijkse patiëntenzorg. Bij de opleiding van de volgende generatie specialisten worden ervaringen en lessen uit de eigen opleidingstijd gecombineerd met opgebouwde klinische kennis en scholing in het geven van opleiding. Dit gebeurt in een klimaat waar een hoog streefniveau ingebed is in een open, professionele omgeving waar voor het opleiden onder de staf neurologie het volgende motto geldt een team, een taak. Er wordt gestreefd naar een veilig, competentiegericht, flexibel en transparant opleidingsklimaat. ##OMPETEN- TIEGERICHT_ ½EXIBEL EN TRANSPARANT ETIRICHT_ ½EXIBEL EN TRANSPARANT Het ontwikkelen van vaardigheden op het gebied van goed medisch handelen staat centraal in de opleiding neurologie maar daarnaast richten de opleiders zich ook op de ontwikkeling van de algemene 1

12 competenties van de AIOS. Naast de intrinsieke competenties van de CanMEDS bloem (zie pg ) is er bij de neurologie binnen het Sint Lucas Andreas ook veel aandacht voor reflecteren als extra competentie. Kunnen reflecteren op eigen functioneren, met patiënten en collega s is ons inziens onontbeerlijk voor het bereiken en behouden van professioneel gedrag. Dit wordt gestimuleerd door onder andere de AI- OS een actieve rol te geven. Aan het begin van elke stage geeft de AIOS zelf waaraan hij/zij wil werken. Ook wordt de AIOS de mogelijkheid geboden deel te nemen aan intervisie en communicatie trainingen. Elkaar feedback geven en feedback ontvangen is binnen de neurologie een natuurlijk proces. Dit geldt naar collega s toe, maar ook bijvoorbeeld van de verpleging naar de AIOS toe of vanuit de AIOS naar de stafleden. Hiernaast zijn er op vaste momenten en op gestructureerde wijze feedbackmomenten middels o.a. D-Rect en Set-Q (zie ook kwaliteitszorg, pagina 21). Daarnaast heeft de opleider op basis van een appraisel en assesment traject en informatie vanuit de aios jaarlijks een gesprek met de leden van de opleidergroep met betrekking tot de kwaliteit van het functioneren als opleider. In de tijd van verandering van financierings structuur en landelijke bezuinigingen worden de AIOS neurologie ook betrokken bij management aangelegenheden op vakgroep en staf niveau. Onze AIOS zijn bijvoorbeeld uitgenodigd om bij het open gedeelte van de maandelijkse stafvergaderingen aanwezig te zijn. Het SLAZ behoort in de Amsterdamse regio tot de top wat betreft het opleidingsklimaat, wat tot uiting komt in de jaarlijkse clusterevaluatie. Hierbij worden onder andere de resultaten van de landelijke evaluatiemethoden D-Rect en SetQ besproken. Wetenschappelijke ontwikkeling in de vorm van presenteren van een abstract op een congres en het schrijven van artikelen wordt gestimuleerd en begeleid. Circa 3% van de AIOS neurologie promoveert tijdens de opleiding door intensieve samenwerking tussen het SLAZ en de academische centra (UMC, AMC, VUmc). Tijd en begeleiding wordt in overleg met de opleider hiervoor vrij gemaakt. Opleidingsgroep De stafleden van de afdeling klinische neurologie zijn: Henry Weinstein, opleider; Renske van den Berg-Vos, plaatsvervangend opleider; Wim Linssen, opleider coassistenten, Jan van Hellenberg Hubar; Ernest Wouda, medisch manager ZMC; Wendy Bosboom, medisch manager SLAZ; Aart Koppenaal; Bas ter Meulen; Annemarie Vlaar, en Bertjan Kerklaan en Kristel Kasius. De stafleden van de afdeling klinische neurofysiologie zijn: Martin Laman (hoofd en opleider), Ton Hilgevoord en Kristel Kasius. Alle neurologen werken op 2 locaties: SLAZ en Zaans Medisch Centrum (ZMC). Zij zijn ieder op vaste dagdelen in het SLAZ en ZMC. Ondanks deze fysieke afwezigheid zijn de stafleden dankzij moderne communicatie middelen (mobiele telefoons, s, video-conferencing ) indien nodig altijd voor overleg beschikbaar. De aanwezigheidslijst hangt op het secretariaat en staat op de G schijf (neurologen -> algemeen neurologen schema s). Aandachtsgebieden: Renske vd Berg-Vos stroke, neuromusculair Jan van Hellenberg Hubar Wendy Bosboom stroke, epilepsie/ wegrakingen Wim Linssen Ton Hilgevoord KNF, slaapstoornissen, Martin Laman botuline toxine behandeling, epilepsie/wegrakingen Kristel Kasius KNF, slaapstoornissen, Bert-Jan Kerklaan bewegingsstoornissen, botuline toxine behandeling kinderneurologie, MS KNF, slaapstoornissen, stroke/vaten cognitieve stoornissen CTS Annemarie Vlaar bewegingsstoornissen Henry Weinstein Cognitieve stoornissen, stroke, neuropsychiatrie/gedragsneurologie 11

13 Aart Koppenaal Ernest Wouda hoofdpijn, cognitieve stoornissen spinale neurologie, oncologie, sportneurologie Bas Ter Meulen Allen hoofdpijn, spinale neurologie spinale neurologie Introductie voor nieuwe AIOS/ANIOS neurologie SLAZ breed Via het ziekenhuis ontvangt de AIOS/ANIOS een modelinstructie. (zie bijlage) Voordat de AIOS aanvangt met de opleiding is er een introductie. De introductie omvat zowel een kennismaking met het SLAZ als een kennismaking met de opleidersgroep en afdeling. De kennismaking met het SLAZ bestaat uit een introductieprogramma van dagen. Dit programma bestaat uit 3 dagen algemene informatie en 2 dagen werkplaats specifieke informatie: Een algemeen introductieprogramma waarin de AIOS kennis maakt met de kernwaarden van het SLAZ: Beter, Veiliger, Vriendelijker en een rondleiding door het ziekenhuis. Werking en gebruik van het Elektronisch Patiëntendossier EPIC Thema s en onderwerpen op het terrein van Kwaliteit en Veiligheid: Veilig Incident Melden, Early Warning System, pijnbestrijding, ziekenhuishygiëne Medische ondersteunende afdelingen (Microbiologisch laboratorium, Klinisch laboratorium) Reanimatietraining (ALS- training) Gebruik van de digitale medische zoekmachines (Medische Bibliotheek) Daarnaast verzorgt het ziekenhuis een Advanced Life Support training voor de AIOS. Binnen vakgroep Neurologie De kennismaking met de opleidersgroep en de afdeling bestaat uit het voorstellen tijdens de overdracht. Op de eerste dag ontvangt de A(N)IOS via Wilma Stoke of Dudu Wiharnadi van het secretariaat neurologie een lijst met telefoonnummers van de afdeling, een inlogcode voor PACS (systeem om radiologisch onderzoek te bekijken) en het EPD systeem EPIC, een sleutel van de arts-assistentenkamer en een naambordje. Tevens krijgt de A(N)IOS een bureau en een computer in gemeenschappelijke assistenten kamer toegewezen. Zij zullen ook een rondleiding geven langs de meest gebruikte afdelingen en de A(N)IOS voorstellen aan de contactpersonen van deze afdeling. Bij het kennismakings gesprek van de AIOS met de opleider komen het opleidingsschema, de voortgangs- en stage-gesprekken, het portfolio en de toetsinstrumenten aan de orde. Ook zal de opleider de A(N)IOS wijzen op de intranetsite waar de discipline overstijgende vakgroepen en de eigen neurologie protocollen te vinden zijn. Voordat de A(N)IOS zijn eerste dienstenblok doet heeft hij de verplichte KPB s (zie pagina van stage beschrijving SEH) gehaald en wordt de AIOS-checklist (orde van medische specialist) met de opleider door genomen. Daarnaast dient de A(N)IOS de cursus Advanced Life Support training voor A(N)IOS in het ziekenhuis gevolgd te hebben. Koppeling jonge assistent- oude(re) assistent. Voor elke nieuwe assistent in opleiding geldt dat hij in samenspraak met een oudere assistent een oudere assistent als maatje mag vragen waaraan hij/zij gedurende de eerste opleidingsjaren gekoppeld is. Dit vooral voor vragen, evaluaties, adviezen, tips etc. Daarnaast kan de A(N)IOS nog een mentor uit de opleidergroep kiezen mocht er de behoefte zijn. De beginnende A(N)IOS krijgt een DOT introductie van Kristel Kasius of Annemarie Vlaar. 12

14 Organisatie van de opleiding Op de afdeling neurologie zijn ongeveer 1-12 arts-assistenten werkzaam waarvan 1-2 ANIOS. De ANIOS doen aan alle opleidingsactiviteiten mee. Alleen de ANIOS verrichten overdag werkzaamheden onder supervisie van de neurochirurgen ten behoeve van de neurochirurgische patiënten en van het SLAZ. De postoperatieve zorg van neurochirurgische patiënten in de dienst wordt in het kader van de opleiding neurologie ook door AIOS verricht maar onder de supervisie van de neurologen. De opleiding neurologie wordt voor circa ½ jaar in het SLAZ gevolgd en voor tenminste 1 maanden in de academische centra van Amsterdam (AMC&VUmc) vanwege verplichte academische stages. Structuur van de opleiding De neurologie opleiding bestaat uit de volgende verplichte opleidingsonderdelen (in totaal jaar): 3 jaar neurologie waarvan 2 ½ jaar in het SLAZ en ½ jaar academische stage in het VUmc 1 jaar klinische neurofysiologie in het SLAZ 1 jaar academische stage neurologie in het AMC bestaande uit de volgende onderdelen van elk maanden: kinderneurologie, neurochirurgie, intensive/medium care. 1 jaar neurologie t.b.v. verdieping, wetenschappelijk onderzoek of subspecialisatie op het gebied van b.v. de neuro-oncologie, cognitieve stoornissen/ gedragsneurologie, bewegingstoornissen en epilepsie in het SLAZ of in ziekenhuis elders in overleg met de opleider. Setting van de opleiding Afdeling B: 3 bedden. De afdeling neurologie omvat 2 klinische bedden waaronder bedden op de neuro-care unit. Tien bedden zijn voor neurochirurigsche patiënten gereserveerd. Jaarlijks worden ongeveer 1 patiënten opgenomen met een gemiddelde verpleegduur van,2 dagen (211). Op de polikliniek neurologie worden elk jaar nieuwe patiënten gezien en er worden dagbehandelingen gegeven (211). Aanmelding voor de opleiding bij de MSRC Liefst vóór, doch uiterlijk binnen één maand na aanvang van de opleiding, dient de assistent zich aan te melden bij de MSRC, met aangifte van het opleidingsschema. Het aanvragen van korting is enkel mogelijk tot één maand voor aanvang van de opleiding. De AIOS ontvangt een vragenformulier dat z.s.m. moet worden teruggestuurd, samen met een (gewaarmerkte fotokopie) van het artsendiploma. Zo nodig kan in een later stadium het opleidings-schema worden gewijzigd, doch toestemming hiervan moet aangevraagd worden zowel aan de opleider als aan de MSRC. De AIOS is zelf verantwoordelijk voor het tijdig indienen van het opleidingsschema en wijzigingen hierin bij de MSRC. Dit kan al 3 maanden voor het eind van de opleiding door het opsturen van het C-formulier. De kosten voor de inschrijving worden niet vergoed. 13

15 Personen verantwoordelijk voor de opleiding De opleider is Henry Weinstein en de waarnemend opleider is Renske van den Berg-Vos. Martin Laman is stage begeleider KNF. Zij zijn gezamenlijk eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en samenhang van de opleiding. De opleider en een staflid voeren de voortgangs- en beoordelingsgesprekken. Iedere stage in het SLAZ heeft 1 of 2 stagehouder(s). Deze specialist is met name belast met het toezicht op de kwaliteit van de stage en voert de gesprekken met de AIOS aan het begin van de stage (vaststellen leerdoelen en reeds gehaalde competenties), indien nodig halverwege (tussenevaluatie) en aan het eind van de stage (stagebeoordeling). De betreffende stage houder zal de leerdoelen en de competenties van de AIOS terugkoppelen aan de rest van de specialisten zodat de betreffende AIOS wat betreft competenties en leerdoelen uniform benaderd wordt. Deze gesprekken worden in het e-portfolio gedocumenteerd. Stagehouders: Polikliniek: Bas Ter Meulen en Wim Linssen Consulten/SEH: Bert-Jan Kerklaan en Ernest Wouda Kliniek: Wendy Bosboom en Henry Weinstein KNF: Martin Laman en Ton Hilgevoord Wissel: Henry weinstein Diensten Buiten de normale werkuren is steeds één assistent in huis met één neuroloog als achterwacht. De nachtdienst en de avonddienst worden volgens het dienstrooster verricht. Het dienstrooster voldoet aan de arbeid tijd normen van de arbeidsinspectie en wordt gemaakt in overleg met de opleider, vertegenwoordigers van de assistenten en de afdeling Personeelszaken. Verdere praktische informatie over dienst doen in het SLAZ vindt u in deel D van dit opleidingsplan. Supervisie Supervisie in de kliniek vindt bij toerbeurt door alle specialisten van de opleidingsgroep plaats. De supervisor wordt hiervoor vrij geroosterd. Na het onderzoek van een patiënt bespreekt de A(N)IOS altijd de klinische bevindingen met de supervisor of zijn waarnemer. Wanneer het spoedconsulten, SEH-consulten en spoedopnames betreft gebeurt dit meteen. Alle reguliere opnames, al dan niet via de polikliniek of de SEH, worden binnen 2 uur door een specialist onderzocht. Dit geldt ook in het weekend. Op de neuro-care-unit wordt dagelijks met de supervisor visite gelopen, ook in de weekenden. Elk dagdeel is er een specialist op de poli aanwezig als polisupervisor. Tijdens de eerste 2 jaren van hun opleiding overleggen de AIOS over alle poliklinische patiënten met de specialist, die dan zelf de patiënt nog zal zien. Hiernaast heeft elke AIOS nog een eigen chronische poli die hij/zij met een vaste supervisor aan wie hij/zij gekoppeld is overlegd. De intensiteit van de supervisie hangt onder andere af van het ervaringsniveau en de reeds verworven competenties van de AIOS. Het overzicht over de juiste samenhang van leerdoelen en verworven competenties en de ontwikkeling daarin berust bij de stage houders. De wijze van supervisie staat ook uitgelegd bij elke stage beschrijving afzonderlijk (zie Deel C van dit opleidingsplan). De opleider zal 2x per jaar met de AIOS eveneens de ontwikkeling bespreken. Opleidingscommissie Neurologie en opleidingsvergaderingen Het afdeling neurologie van het SLAZ heeft een eigen opleidingscommissie neurologie, samengesteld uit de opleider (Henry Weinstein), de plaatsvervangend opleider (Renske van den Berg-Vos ), de opleider KNF (Martin Laman), twee AIOS uit de kliniek en één AIOS KNF. In deze commissie worden inhoudelijke en organisatorische aspecten van de opleiding besproken. De vergaderfrequentie van 1

16 deze genotuleerde vergadering is ongeveer 3x per jaar en zo nodig worden één of meerdere extra vergaderingen ingepland. Opleidingsvergadering Eenmaal per jaar vindt er een genotuleerde algemene opleidingsvergadering plaats waarbij in principe alle stafleden en AIOS aanwezig zijn. Hier worden ontwikkelingen rond de opleiding op initiatief van het opleidingsteam of de AIOS en de resultaten van de D-rect besproken. Zaken rond de opleiding worden ook in de wekelijkse gemeenschappelijk lunch Palaver met de specialisten en A(N)IOS besproken. Deze vergadering wordt ook genotuleerd om eventuele aanpassing van afspraken vast te leggen. Daarnaast vindt frequent overleg plaats tussen de opleider en de vertegenwoordiger(s) van de artsassistenten op beider initiatief. Ondersteuning secretariaat Alle praktische zaken rond de opleiding worden gecoördineerd door Wilma Stoke en Dudu Wiharnadi van het secretariaat neurologie. Daarnaast vindt inhoudelijke ondersteuning plaats vanuit het leerhuis (Marjan van Wegen, Hoofd Medische Opleidingen). Organisatorische en praktische problemen Praktische of organisatorische zaken worden in eerste instantie besproken met Henry Weinstein. Daar de A(N)IOS in dienst staat van het ziekenhuis en niet van de specialisten, zullen administratieve organisatorische problemen soms opgelost moeten worden via P & O, de heer E. Lievestro. Tijdens de klinische en poliklinische stages dienen praktische zaken, zoals het vaststellen van afwezigheid wegens omstandigheden, overlegd te worden met de eigen supervisor. Arbeidsovereenkomst en uren De A(N)IOS is in loondienst van de stichting SLAZ, zoals de neurologische stafleden eveneens in loondienst zijn. Alle financiële zaken van de A(N)IOS worden door het ziekenhuis geregeld. De CAO regeling van het ziekenhuiswezen geldt voor de A(N)IOS. De A(N)IOS is door het ziekenhuis verzekerd voor civiel rechterlijke aansprakelijkheid, doch alleen voor medische verrichtingen binnen het ziekenhuis. Voor vergoedingen van verhuizing, reiskosten, subsidies voor congressen en nascholing en diensten buiten normale werktijden bestaan vaste afspraken. Hiervoor kan men zich wenden tot de afdeling P & O. Conform de Maatregel van Bestuur is het aantal werkuren voor de A(N)IOS uur. De arbeidstijden worden door de A(N)IOS geregistreerd en de daarvoor bestemde formulieren worden ingeleverd bij Dudu Wiharnadi van het secretariaat neurologie. Hij zal er zorg voor dragen dat de uren worden geregistreerd in Harmony. Medische literatuur & protocollen Lidmaatschappen. De AIOS zijn verplicht lid te worden van de American Academy of Neurology (AAN) en de Nederlandse Vereniging van Neurologie (ondermeer vanwege verplicht onderwijs, kortingen op nascholingscursussen, een abonnement op het Tijdschrift voor Neurologie & Neurochirurgie, contacten met collegae). Contributies van deze verenigingen mogen bij de opleider gedeclareerd worden. 1

17 Boeken en artikelen. Op de arts-assistentenkamer en in de bibliotheek zijn boeken over neurologie beschikbaar ter inzage. Via de medische bibliotheek is het mogelijk om een alert te krijgen met fulltext artikelen van de meest recente publicaties in (neurologische) tijdschriften. Artikelen kunnen worden opgezocht via Pubmed. Door in te loggen op de bibliotheek van het SLAZ, kunnen in het ziekenhuis en thuis fulltext artikelen worden gedownload. Dit werkt als volgt: klik op Medische bibliotheek klik op Tijdschriften klik op de betreffende letter van het tijdschrift indien je thuis inlogt; inlogcode: sla, password: sla Behandelingsprotocollen Er bestaat consensus over de behandeling van alle neurologische aandoeningen. Er zijn meerdere mogelijkheden om snel te weten te komen wat de optimale behandeling is voor een patiënt: 1. Het Acute Boekje van VU/SLAZ/AMC/OLVG met behandelingsprotocollen van acute neurologische aandoeningen (213) 1. Onze eigen protocollen op de G-schijf 2. De richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie. Maar protocol van het Acute boekje of ons eigen protocol gaat voor indien beschikbaar). 3. De richtlijnen van de American Academy of Neurology (AAN). Snelle informatie over de recentste inzichten is uiteraard ook verkrijgbaar via internet. Bijvoorbeeld via Uptodate, Pubmed en de Cochrane database. Hulp bij het zoeken via de medische bibliotheek is mogelijk.. Overige handleidingen en protocollen. Op intranet zijn nog vele protocollen en handleidingen te vinden over bijvoorbeeld hoe te handelen bij een prikaccident, medicatieprotocollen, het rampenplan, de modelinstructie etc. Een aantal van deze worden als gelezen beschouwd bij aanvang van je werkzaamheden in het ziekenhuis. Dit betreft onder andere de brandinstructie en het rampenplan van het ziekenhuis. 1

18 Besprekingen en Onderwijsmomenten De besprekingen en onderwijs momenten worden periodiek g d en op de overdracht van de betreffende dag herhaald. Ook staat het onderwijs op de G-schijf. De besprekingen worden zoveel mogelijk aangegrepen als onderwijsmoment voor de AIOS, daarom staan in onderstaand weekschema zowel de besprekingen als de expliciete onderwijsmomenten vermeld. De volgende niet-stagegebonden besprekingen zijn voor alle A(N)IOS verplicht om bij te wonen: Overdracht Er wordt tweemaal per dag een overdracht gehouden, waarbij alle A(N)IOS en alle aanwezige neurologen aanwezig zijn om de problemen die zich met de klinische patiënten hebben voorgedaan te bespreken. De zorg voor deze patiënten word hiermee s avonds aan de dienstdoende arts-assistent en de achterwacht overgedragen. Bij de overdracht 's morgens worden ook alle opgenomen patiënten overgedragen. De ochtendoverdracht is maandag tot en met vrijdag om.1 uur in de overdrachtsruimte. Deze overdracht wordt voorgezeten door de kliniek supervisor. De avondoverdracht is maandag tot en met donderdag om 1. uur en op vrijdag om 1:3 in de overdrachtsruimte. Deze avond overdracht wordt door de dienstdoende AIOS voorgezeten. Bij de ochtend overdracht draagt de AIOS de patiënt voor. Van de AIOS wordt daarbij verwacht dat dit systematisch gebeurt waarna de vraagstelling of het discussiepunt helder en onderbouwd wordt geformuleerd. Hierbij wordt de fase van de opleiding van de betrokken AIOS in ogenschouw genomen. Bij de voorbereiding hiervan kan een supervisor betrokken worden. De overdracht en met name het bespreken van de patiënten gebeurt volgens een vast format. Een uitdraai hiervan hangt ook in de overdrachtsruimte. In aansluiting aan de overdracht wordt deze met de klinieksupervisor, de opleider en alle aanwezige A(N)IOS nabesproken. Tijdens deze korte bespreking wordt aandacht besteedt aan de kwaliteit en het opleidingsklimaat van de overdracht Intern verplichte bijeenkomsten voor de AIOS en ANIOS 1. Neuroradiologisch onderwijs wekelijks woensdag hr 2. Cursorisch onderwijs wekelijks dinsdag ochtend.3 -. hr 3. Neurochirurgie bespreking wekelijks dinsdag hr. KNF onderwijs wekelijks dinsdag hr. Epilepsie onderwijs maandelijks dinsdag hr (ipv KNF onderwijs). Grote visite*: wekelijks donderdag : -11:. Patiëntendemonstratie poli wekelijks donderdagochtend hr. Complicatie/ dilemma bespr. wekelijks donderdagochtend hr. Referaat wekelijks vrijdag ochtend.3-. hr 1. Neuroradiologie bespreking wekelijks vrijdag hr 11. Neurovasculaire bespreking maandelijks maandag hr 12. Neuropathologie sectie maandelijks donderdag hr 13. Bewegingsstoornissen onderwijs maandelijks dinsdagochtend : :1 1. Neuropathologie microscopie elk kwartaal donderdag hr. 1. Journal club maandelijks woensdag 1.3 uur 1. Discipline overstijgend onderwijs plaats (SLAZ samen met OLVG)** x per jaar 1. Klinisch Pathologische conferentie (2 x / jaar) 1. Discipline overstijgende cursussen (binnen SLAZ/ dan wel via VUmc) als bijv. timemanagement etc. *** * toelichting grote visite: De moeilijke of interessante klinische patiënten worden tijdens de "grote" visite op donderdagochtend gedemonstreerd door een van de neurologen. Hij/zij kan ook de A(N)IOS vragen een deel van de anamnese of het neurologisch onderzoek voor de groep te demonstreren voor een klinische praktijk beoordeling (KPB). De klinieksupervisor heeft de leiding over deze visite. De diagnostische en therapeutische proble- 1

19 men worden daarna kort in vergaderkamer besproken, waarbij een actieve deelname van de a(n)ios wordt verwacht. Er is tijdens deze visite ook gelegenheid om diagnostische of beleid problemen te bespreken. ** toelichting DOO SLAZ en OLVG: Binnen het SLAZ vindt x per jaar DOO plaats in samenwerking met het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amsterdam. Het programma hiervan wordt jaarlijks door de COC vastgesteld en door het de Onderwijsunie verzorgd. Het SLAZ DOO betreft onderwijs in de algemene competenties in de vorm van workshops. Hierbij komen o.a. management, leiderschap en kwaliteitszorg aan bod. Deelnamecertificaten en behaalde resultaten worden opgenomen in het portfolio. *** toelichting Discipline overstijgende cursussen: De Onderwijsunie biedt naast het DOO een breed aanbod bijscholing voor medewerkers aan. Zo zijn er mogelijkheden voor bijscholing in communicatie- en vergadertechnieken, timemanagement, conflicthantering, grip op stress en individuele coaching met een onafhankelijke coach van de Onderwijsunie. Deelname aan de cursus feedback geven aan coassistenten wordt AIOS sterk aanbevolen. Extern verplichte bijeenkomsten voor de AIOS (niet A(N)IOS) 1. Biemond cursus 1 x per jaar 2 dagen 2. Regionaal onderwijs (samen met AMC en VUmc) 3 x per jaar 3. Refereeravonden A damsche Neurologen Vereniging x per jaar. AIOS dagen van de NVN 1 x per jaar 2 dagen. KNF dagen 1 x per jaar 2 dagen, tijdens KNF Weekschema in het SLAZ Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag :1 ochtendoverdracht 12:3 neurovasculaire bespreking (eerste maandag van maand) 1. avondoverdracht :1 ochtendoverdracht : cusorisch onderwijs 1:3 MDO 12: oncologie bespreking 12:3 KNF onderwijs incl. lunch 1. avondoverdracht 1:1 neurochirurgiebespreking :1 ochtendoverdracht.3 co-referaat 12.3 radiologieonderwijs 1. avondoverdacht :1 ochtendoverdracht : 12:3 grote visite (bedsite teaching, CAT, complicatie/ dilemma bespreking) 12:3-13: Palaver Neuropatholgie (laatste donderdag van de maand) 1. avondoverdracht 1:1 1: Neuropathologie microscopie (elk kwartaal) :1 ochtendoverdracht : referaat/ 1x wk bewegingsstoornissen onderwijs 12:3 radiologie bespreking 1:3 weekend overdracht Wetenschappelijke vorming Tijdens de opleiding houden AIOS meerdere malen een voordracht tijdens de klinische avonden van de Amsterdamsche Neurologenvereeniging voor de leden en toehoorders. Tevens nemen ze deel aan het verrichten van klinisch patiëntgebonden wetenschappelijk onderzoek en het publiceren van klinische artikelen. Er zal naar gestreefd worden dat AIOS minimaal een artikel tijdens hun opleiding publiceren. In overleg zijn er regelmatig mogelijkheden voor een promotie traject al dan niet in samenwerking met naburige academische centra (AMC, VUmc, UMC) Intervisie Alle AIOS in het SLAZ wordt aangeboden deel te nemen aan een intervisiegroep. In deze intervisiegroep zijn naast AIOS Neurologie ook AIOS Interne Geneeskunde aanwezig. Tijdens de intervisie 1

20 wordt onder begeleiding van een externe groepsleider (huisarts) over uiteenlopende onderwerpen gesproken waar een AIOS tijdens zijn werkzaamheden tegen aan kan lopen of tegenaan is gelopen. Tevens zal gepoogd worden een in 212 georganiseerde communicatie cursus met behulp van video onderwijs regelmatig te laten continueren. Begeleiding van coassistenten Het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis is geaffilieerd met de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam. In het kader van deze affiliatieovereenkomsten volgen coassistenten een curriculum van weken (VUmc) dan wel weken (AMC) op de afdeling en polikliniek neurologie. De coassistenten zijn volledig betrokken in het dagprogramma van de arts-assistenten. Voor begeleiding van coassistenten (o.a. het geven van feedback) organiseert het SLAZ een cursus voor arts-assistenten. De klinische A(N)IOS begeleiden 2 coassistenten, die gedurende een aantal weken met hen samenwerken in de kliniek. Tevens geven de A(N)IOS wekelijks bij toerbeurt onderwijs aan de coassistenten (in de co-kamer). 1

21 Toetsen en evaluatie Toetsen is nodig om de voortgang van de opleiding met betrekking tot kennis en de ontwikkeling van competenties vast te stellen. Korte Praktijk Beoordelingen (KPB s) Hierbij wordt in het algemeen en bij voorkeur één competentie beoordeeld naar aanleiding van een functioneren in het dagelijks werk. Bijvoorbeeld: overdracht, familiegesprek, kwaliteit van ontslagbrief. Zie ook de specifieke KPB formulieren in Deel E van dit opleidingsplan. Er dienen minimaal 1 KPB s per opleidingsjaar plaats te vinden. CAT (Critically Appraised Topic) Aan de hand van een PICO wordt een klinische vraagstelling beantwoord. Hierbij kunnen medewerkers van het leerhuis ondersteuning bieden. Dit dient 3x per jaar plaats te vinden. Verplicht regionaal en landelijk onderwijs Zie overzicht besprekingen en onderwijs pagina 1. Jaarlijkse kennistoets neurologie verplicht voor 1 e en 2 e jaar AIOS. De opleider wordt op de hoogte gesteld van de behaalde cijfers van de AIOS. Wetenschappelijke bijdrage Tenminste één voordracht (bijvoorbeeld tijdens de wetenschapsdag van het SLAZ of NVN), poster op een (inter-)nationaal congres of artikel in een medisch tijdschrift. De jaarlijkse NvN toets Deze toets is voor alle AIOS verplicht, voor de A(N)IOS vrijwillig en moet met een voldoende worden gehaald. De opleider wordt op de hoogte gesteld van de behaalde cijfers van de AIOS. E-portfolio Vanuit de NVN is voor alle assistenten in opleiding tot neuroloog een elektronisch portfolio beschikbaar. Alle behaalde KPB s, CAT s e.d. en vaardigheden alsmede verslaglegging van de voortgangs- en beoordelingsgesprekken worden gedocumenteerd in het elektronisch portfolio. De verschillende onderdelen van het portfolio geven samen een beeld van de ontwikkeling tijdens de opleiding en de mate waarin gestelde leer- en opleidingsdoelen worden gerealiseerd. Het portfolio is ook de leidraad bij voortgangs- en beoordelingsgesprekken. Voortgangsgesprekken en beoordelingsgesprekken Voortgangsgesprekken vinden in het eerste jaar iedere 3 maanden en daarna iedere maanden plaats. Tijdens dit gesprek wordt nadrukkelijk gekeken naar de juiste samenhang van leerdoelen en verworven competenties en de professionele ontwikkeling van de AIOS. Beoordelingsgesprekken vinden jaarlijks plaats. Hierbij wordt formeel door de opleider beoordeeld of de opleiding doorgang kan vinden en of er aanpassingen aan het opleidingsschema nodig zijn. Overzicht periodieke voortgangsgesprekken en beoordelingen: Type gesprek 3 mnd mnd mnd 12 mnd 1, jaar 2 jaar 2, jaar 3 jaar jaar jaar jaar Voortgang X X X X X X X X X X X Beoordeling X X X X X X 2

22 Disfunctionerende AIOS Tijdens bovengenoemde voortgangs- en beoordelingsgesprekken en de te lopen stage krijgt de opleidersgroep een goed beeld van het functioneren van de AIOS en kan indien nodig bij onvoldoende prestaties, het functioneren worden bijgestuurd d.m.v. het bijstellen van leerdoelen en het intensiveren van de begeleiding. Het functioneren van de AIO komt tijdens de voortgangsgesprekken expliciet aan de orde. Ook kan de AIOS geadviseerd worden om gebruik te maken van het cursusaanbod van de Onderwijsunie voor het opdoen van kennis op specifieke gebieden zoals time-management of professioneel communiceren. Bij continueren van de onvoldoende prestaties overlegt de opleider met het dagelijks bestuur van de COC waarbij een verbeter plan wordt opgesteld. Bij een AIOS van buiten zal de hoofdopleider worden ingelicht en zal samen met de hoofdopleider, opleider van het SLAZ en de betreffende AIOS de verdere gang van zaken worden besproken. Kwaliteitszorg 21

23 De opleidingsgroep streeft ernaar de kwaliteit van de opleiding te bewaken en continu te verbeteren. Dat vraagt een op kwaliteitsverbetering ingestelde cultuur waarvoor diverse kwaliteitssystemen worden gebruikt. Externe visitatie Uiteraard is een vitaal onderdeel van de kwaliteitsmeting de deelname aan de externe opleidings- en kwaliteitsvisitatie. Daarnaast neemt de opleidingsgroep deel aan het interne kwaliteitssysteem van het SLAZ waarbij benchmarking binnen en buiten het SLAZ wordt gebruikt. Intern kwaliteitssysteem afdeling neurologie Hiervoor gebruiken we onder andere een kwaliteitsmeting op basis van gevalideerde indicatoren noodzakelijk zoals voorgesteld in de Eindrapportage van de projectgroep kwaliteitsindicatoren van het College voor de beroepen van opleidingen in de Gezondheidszorg (CBOG) onder leiding van prof. A.J.J.A. Scherpbier van 2. Dit interne kwaliteitssysteem sluit aan bij de externe kwaliteitsvisitatie en streeft naar een continue kwaliteitsbewaking en kwaliteitsverbetering van de opleiding. Naast deze gevalideerde indicatoren vinden er regelmatig vergaderingen plaats tijdens welke de kwaliteit van de opleiding wordt besproken en gemaakte afspraken worden gecontroleerd: 1. Wekelijkse genotuleerde opleidingsvergadering binnen een gemeenschappelijke lunch met aio s en specialisten gericht op incidentele problemen. 2. Drie keer per jaar een genotuleerde opleidingsvergadering met de 2 vertegenwoordigers van de aio s, de opleider Neurologie en klinische Neurofysiologie en de waarnemend opleider neurologie gericht op structurele problemen en evaluatie van afspraken gemaakt in het kader van de PDCA cyclus. 3. Een vergadering per jaar in december waarbij alle in de kliniek aanwezige aio s en specialisten over een onderwerp van gedachte wisselen en de resultaten van de D-RECT worden besproken. Afdelingsfeedback en verbeterplan De D-RECT wordt jaarlijks gebruikt voor de meting van 11 aspecten van het opleidingsklimaat. Samen met andere gegevens zoals een quickscan van de implementatie van de modernisering van de opleiding en de gegevens uit exitgesprekken met AIOS wordt een rapport opgesteld door het leerhuis en besproken met de opleider en AIOS in een opleidingsvergadering. Het rapport komt ook terug bij de COC. Daar kunnen tips en adviezen worden gezocht. Door de opleider wordt jaarlijks een verbeterplan gemaakt die als actielijst op de opleidings- en maatschapvergadering terug komt. Individuele feedback voor het opleiderteam Om de twee jaar wordt door de AIOS een SetQ-vragenlijst (Systematic Evaluation of Teaching Qualities) ter beoordeling van de didactische kwaliteiten van de individuele leden van het opleidingsteam ingevuld. Daarnaast doet elke specialist eens in de 2 jaar verplicht mee aan een Appraisal en Assesment traject waar zijn functioneren in het ziekenhuis beoordeeld wordt. De faciliteiten van de opleidingsinrichting worden in groter verband door de assistenten in opleiding in het SLAZ beoordeeld. Centrale Opleidings Commissie (COC) Binnen het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis is een actieve COC. Naast alle opleiders zijn de volgende personen lid van de COC: voorzitter Raad van Bestuur, leerhuismanager, staffunctionaris COC, onderwijscoördinator en wetenschapscoördinator. De COC heeft een dagelijks bestuur bestaande uit de voorzitter en 2 opleiders, de leerhuismanager en de staffunctionaris COC. De COC vergadert maal per jaar en het dagelijks bestuur maandelijks. De belangrijkste doelstelling van de COC is het bevorderen, handhaven en bewaken van een optimaal opleidingsklimaat in het ziekenhuis. De kwaliteitsbewaking staat hoog op de agenda en is de afgelopen jaren volledig geformaliseerd. Naast de activiteiten op het terrein van kwaliteitsbewaking en coaching van opleiders in het moderniseringsproces, verzorgt de COC het lokale Discipline Overstijgend Onderwijs, draagt zij verantwoordelijkheid voor het centrale inwerkprogramma en bespreekt zij algemene belangen van AIOS en punten van kritiek van zowel opleiders als AIOS. 22