Protocol Agressie en Geweld Gemeente Druten (Landelijke norm voor een veilige publieke taak) Augustus 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Protocol Agressie en Geweld Gemeente Druten (Landelijke norm voor een veilige publieke taak) Augustus 2010"

Transcriptie

1 Protocol Agressie en Geweld Gemeente Druten (Landelijke norm voor een veilige publieke taak) Augustus 2010

2 Inhoudsopgave Agressieprotocol gemeente Druten Inleiding Algemeen Landelijke norm voor een veilige publieke taak Opbouw protocol agressie en geweld gemeente Druten 1. Agressie algemeen 1.1 Vormen van agressie 1.2 Algemene uitgangspunten in het omgaan met agressie 1.3 Wettelijke kaders in het geval van fysiek geweld 1.4 Algemene voorwaarden om agressie te voorkomen 1.5 Huisregels 1.6 Veiligheid van de medewerkers 1.7 Afdelingsplan 1.8 Vastleggen van afspraken met de burger 1.9 Melding gebouwontzegging 1.10 Collegiale hulp en slachtofferhulp 1.11 Cursus agressiebeheersing 1.12 Gemeentelijke Incidenten Registratiesysteem (GIR) 2. Binnen Druten geldende procedures A. Procedures m.b.t. de burger 1. Inroepen van politieassistentie 2. Ontzegging toegang gebouwen 3. Verhaal van schade 4. Verkrijgen van een kasbetaling onder dwang B. Procedures m.b.t. de dienst 1. Vaststellen schade 2. Melding van de situatie inzake agressie waarbij aangifte gedaan wordt 3. Registratieformulier 4. Dossiervorming 5. Informatiebeveiligingsplan cluster Bevolking Bijlagen: Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5: Bijlage 6: Bijlage 7: Bijlage 8: Bijlage 9: Bijlage 10: Bijlage 11: Bijlage 12: Protocol 1 Protocol 2 Protocol 3 Protocol 4 Protocol 5 Protocol 6 Het doen van aangifte bij de politie Het opleggen van een gebouwontzegging Checklist voor medewerkers met burgercontacten Checklist voor leidinggevende/afdelingshoofden Registratieformulier agressie Correspondentie (excuus)gesprek Correspondentie, maatregelen Schema hoe te handelen bij agressie Instellen agressie interventieteam Wettelijke kaders in het geval van fysiek geweld Procedure Overvalinstructie en agressie publiek Aangifteformulier overval a. Huisregels gemeente Druten b. Huisregels medewerkers Fysieke Veiligheid Melding en registratie van agressievoorvallen Sanctionering agressief gedrag Opvang na een incident Aangifte 2

3 Inleiding Algemeen De omvang van agressie tegen (overheids)beroepsbeoefenaren die werken in de (semi)- openbare ruimte kan aanzienlijk zijn. Dit geldt voor verbale vormen van geweld, maar geldt ook voor fysiek geweld. De zorg om de toename van agressie in de samenleving is groeiende, hetgeen zich onder meer vertaalt in het streven naar grotere veiligheid in de ruimte zelf, naar preventieve maatregelen voor de medewerkers en naar het opzetten van voorzieningen voor nazorg. De werkgever heeft dus de plicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving voor zijn medewerkers. Om die redenen is het agressieprotocol van de gemeente Druten dan ook opgesteld. De zorg voor de medewerkers staat hierbij centraal. Het Agressieprotocol is bedoeld om de medewerkers handvatten te bieden hoe om te gaan met agressie. Het agressieprotocol biedt dus een leidraad, een medewerker behoudt hiermee de vrijheid te handelen naar bevinden. In 2005 is het Agressieprotocol Gemeente Druten reeds door het college van b&w vastgesteld. Na vaststelling heeft implementatie van het protocol plaats gevonden. Landelijke norm voor een veilige publieke taak Op 29 mei 2008 heeft Minster ter Horst de landelijke norm gepresenteerd voor de aanpak van agressie tegen werknemers met een publieke taak. De landelijke norm bestaat uit vier basisregels: Agressief of gewelddadig gedrag tegen werknemers met een publieke taak wordt nooit getolereerd Geef de professional de ruimte om zijn werk te doen Volg de aanwijzingen van de professional op Verstoor de (bedrijfs) orde niet. De gepresenteerde landelijke norm is een activiteit in het kader van het programma een veilige publieke taak. Het programma is opgezet om de agressie en het geweld tegen hulpverleners, baliemedewerkers, buschauffeurs etc. te bestrijden. De landelijke norm is tot stand gekomen met steun van werkgevers- en werknemersorganisaties uit verschillende sectoren. Ook de VNG steunt de landelijke norm. Om de kracht van de boodschap die breed gedragen wordt te bevorderen, adviseert de VNG gemeenten om deze landelijke norm als basis te gebruiken voor de eigen huisregels en daarnaast het beeld merk te gebruiken. In onze huisregels is inmiddels de landelijke norm verwerkt inclusief het beeldmerk. Het beeldmerk zal als hoofdblad op het agressieprotocol te zien zijn. Hiermee geeft ook de gemeente Druten aan de landelijke norm voor een veilige publieke taak te ondersteunen. De landelijke norm voor een veilige publieke taak, de wijzigingen in het AIT en de verbouwing van het gemeentehuis hebben o.a. geleid tot aanpassingen van het bestaande agressieprotocol. Bijgaand treft u dus de herziene versie aan van februari Opbouw protocol Agressie en Geweld gemeente Druten De opbouw van het agressieprotocol is niet veranderd. Het agressieprotocol is in algemene termen beschreven en geldt voor alle afdelingen met burgercontacten. Voor zover niet vermeld heeft dit protocol ook betrekking op de buitendienst en het zwembad. Iedere medewerker dient op de hoogte te zijn van de inhoud van dit agressieprotocol. Medewerkers die nieuw op een afdeling komen krijgen een exemplaar van het agressieprotocol. 3

4 Het agressieprotocol bestaat uit twee gedeelten; een algemeen (begrippen) gedeelte en een gedeelte met een korte beschrijving van een aantal binnen de gemeente Druten bestaande procedures. Bij dit laatste is een onderscheid gemaakt in procedures m.b.t. de burger en procedures m.b.t. de organisatie. Druten, augustus

5 1. Agressie Algemeen 1.1 Vormen van agressie Onder agressie wordt verstaan iedere vorm van gedrag, dat gericht is op het teweegbrengen van onlustgevoelens bij de medewerkers (van de gemeente Druten), dan wel op het doelbewust toebrengen van schade en/of gedrag dat voortkomt uit de ontlading van onlustgevoelens van de burger. Agressie staat in relatie tot de functie of het functioneren van de organisatie en dus van een mogelijkheid van wederzijdse beïnvloeding. In zijn algemeenheid zijn drie vormen van agressie te onderscheiden t.w. frustratie-agressie, instrumentele agressie en psychopathologische agressie. a. Frustratie-agressie Dit is een reactie op de contacten met de organisatie. Het geboden product voldoet niet, de dienstverlening was niet zoals verwacht. Naarmate de frustratie groter is, neemt ook de kans op agressie toe. Of er frustratie ontstaat, hangt mede af van de verwachting die de burger vooraf had. b. Instrumentele agressie Dit is agressie die door iemand gebruikt wordt om een van tevoren bepaald doel te bereiken. Men gebruikt de agressie om de gesprekspartner onder druk te zetten en zo de besluitvormingsprocessen bij de ander in het eigen voordeel te beïnvloeden. De oorzaak van instrumentele agressie ligt bij de burger. Het is in tegenstelling tot de frustratie-agressie, die reactief is, een actieve vorm van agressie. c. Agressie samenhangend met psychopathologie Psychopathologie, of geestesziekte, wordt vaak aangewezen als oorzaak van agressie. Denk bijvoorbeeld aan mensen met een psychiatrische stoornis. Psychopathologie is echter op zichzelf geen oorzaak van het ontstaan van agressie. Ook mensen met een ernstige stoornis hebben prikkels nodig om agressief te worden. Met andere woorden, de psychopathologische agressor kan om dezelfde redenen agressief worden zoals ieder ander. Mogelijk wel eerder en sneller, en de manifestatie van agressie kan mede worden bepaald door het ziektebeeld. Omgaan met psychopathologische burgers dient in feite volgens dezelfde uitgangspunten te geschieden als het omgaan met burgers met gewone agressie. Indien echter een en ander leidt tot langdurige verstoring van de orde of het functioneren van medewerkers kan via het afdelingshoofd contact gezocht worden met specialisten en/of kan overleg plaatsvinden met andere organisaties (geestelijke gezondheidszorg) waar betreffende burger bekend is. 1.2 Algemene uitgangspunten in het omgaan met agressie Medewerkers van onze gemeente met publiekscontacten kunnen tijdens uitoefening van hun werkzaamheden te maken krijgen met agressie van burgers. De gemeente Druten hanteert in het bestrijden van de problematiek zowel een preventieve aanpak als een curatieve aanpak. Het preventieve deel heeft betrekking op veilig ingerichte werkplekken en op eigen organisatorisch functioneren. Het is ook van toepassing op de buitendienst en het zwembad, alhoewel men daar geen beschikking heeft over een werkplek. Het curatieve deel richt zich op de opvang van collega s na een agressie-incident. Om agressie tegen te gaan is het noodzakelijk dat er binnen de organisatie over alle afdelingen eenzelfde beleid gehanteerd wordt. Dit vanwege een eenduidige lijn binnen de eigen organisatie en om te bereiken dat er in de relatie met de burger helderheid is over wat wel en niet kan. 5

6 Dit beleid is samengevat in huisregels (zie protocol 1), waarin staat dat agressief of gewelddadig gedrag tegen medewerkers nooit wordt getolereerd. In zijn algemeenheid geldt dat agressie binnen onze organisatie niet getolereerd wordt (zero tolerance), tenzij zich ernstige persoonsbedreigende situaties voordoen en geldt dat agressie in principe niet leidt tot enigerlei vorm van bevoorrechting in welke vorm dan ook. Een bijzondere vorm van agressie is een bedreiging met een wapen 1. Bedreiging met een wapen wordt gelijk beschouwd aan een overval of afpersingssituatie, waar dan ook als zodanig op gereageerd dient te worden. Hiervan wordt aangifte gedaan. Als sprake is van een agressiesituatie vormt het agressieprotocol een leidraad. Echter zoals eerder aangegeven heeft een medewerker de vrijheid te handelen naar bevinden. De agressie-incidenten worden besproken met het afdelingshoofd en/of de coördinator en men zal gezamenlijk het agressieregistratieformulier (zie bijlage 5; agressie registratieformulier) invullen. Een kopie hiervan zal worden overhandigd aan het cluster P&O. Cluster P&O houdt een register bij van alle agressievoorvallen. Met name de evaluatie van het incident kan belangrijke informatie voor verbeterpunten opleveren. Daarom ontvangt het managementteam en het Agressie Interventie Team van de gemeente 1 keer per kwartaal dit overzicht van de agressievoorvallen en worden de gevallen besproken. Tevens biedt de organisatie de mogelijkheid tot nazorg. Voor deze zorg kan men terecht bij de directe collega s, het afdelingshoofd, de coördinator en cluster P&O. Ook kan men voor nazorg terecht bij de bedrijfsmaatschappelijke dienst van ArboNed. 1.3 Wettelijke kaders in het geval van fysiek geweld In paragraaf 1.2 is aangegeven dat agressie binnen onze organisatie niet getolereerd wordt (zero tolerance), tenzij zich ernstige persoonsbedreigende situaties voordoen en geldt dat agressie in principe niet leidt tot enigerlei vorm van bevoorrechting in welke vorm dan ook. Het kan voorkomen dat een lid van het AIT geconfronteerd wordt met fysiek geweld. In die gevallen biedt de wet mogelijkheden om het AIT-lid of een ander hiertegen te beschermen. Het een en ander is geregeld in de wettelijke regeling die bekend staat als noodweer. Noodweer staat beschreven in het Wetboek van Strafrecht. De wettelijke regeling Noodweer is toegevoegd als bijlage Algemene voorwaarden om agressie te voorkomen Wanneer eenmaal sprake is van agressie is het meestal niet gemakkelijk om de agressie beheersbaar te maken. Het leidt veelal tot frustraties bij de burger en de medewerker. Beter is het agressie te voorkomen. Agressie voorkomen kan door een aantal voorwaarden te scheppen zoals: het geven van duidelijkheid aan de burger wat hij/zij van de dienst mag en kan verwachten en tegelijkertijd laten weten wat de dienst van de burger vraagt. Dit betreft zowel de wet en regelgeving, de arbeidstoedeling, als de bestaande procedures (rechten en plichten) het moet tevens voor de burger duidelijk zijn wanneer hij/zij in contact kan komen met de organisatie. Er is dus duidelijk aangegeven wanneer, waar en waarvoor de burger bij de gemeente terecht kan. Een goede voorlichting hierover aan de burger vormt een bijdrage tot het voorkomen van agressie. De medewerk(st)ers hebben aandacht voor hun telefonische bereikbaarheid en voor de kwaliteit van de telefonische beantwoording. 1 Onder wapen wordt verstaan: Een voorwerp bedoeld om mee te dreigen of om mee aan te vallen. 6

7 de burger wordt altijd fatsoenlijk en beleefd te woord gestaan, waarbij de privacy van de burger (o.a. noemen naam e.d.) voldoende in acht wordt genomen uit het gedrag van de medewerker blijkt respect voor de burger. Burgers worden in principe niet getutoyeerd. Ook de uiterlijke verzorging van de medewerker is in overeenstemming met de representatieve functie welke deze vervult een klantvriendelijke publieksruimte levert ook een belangrijke bijdrage in het voorkomen van agressie ook het onnodig aanwezig zijn van medewerkers in de receptie of andere publieksruimte moet worden vermeden afspraken met de burger worden nagekomen. Wees duidelijk over eventueel gemaakte fouten door de dienst. Biedt excuses aan en maak duidelijk hoe een en ander weer wordt rechtgetrokken voorkom te allen tijde dat de burger onnodig naar elders wordt verwezen zowel binnen als buiten de organisatie en maak zo mogelijk afspraken, zodat de burger verwacht wordt en een afspraak heeft. Bovengenoemde zaken zijn vertaald in huisregels voor medewerkers (protocol 2) 1.5 Huisregels Algemeen uitgangspunt is: burgers houden zich aan algemene omgangsvormen en normale gedragsregels. Daarnaast gelden de huisregels van de gemeente die gebaseerd zijn op de vier basisregels van de landelijke norm voor een veilige publieke taak. Het is voor onze organisatie van groot belang dat er huisregels zijn. Deze regels worden aan alle medewerkers bekend gemaakt en worden ook door hen gehandhaafd. Ook voor de burger moet het duidelijk zijn dat die regels er zijn en dat de medewerker, maar ook de burger zich daar aan behoort te houden. Deze regels zijn gebaseerd op de omgangsregels welke in het normale maatschappelijke verkeer gebruikelijk zijn. Als burgers zich niet houden aan de huisregels heeft dit in ieder geval tot gevolg dat een waarschuwing wordt verzonden. De huisregels zijn: burgers worden, m.u.v. de balie, in principe niet zonder afspraak te woord gestaan. Indien medewerkers vanuit de backoffice niet beschikbaar zijn tijdens het baliecontact, wordt er zo mogelijk een afspraak gemaakt. Burgers met betrekking tot Soza nemen contact op met medewerkers tijdens het telefonisch spreekuur. De ambtenaar is dan voor de burger bereikbaar. Bij afwezigheid wordt voor vervanging gezorgd. Als een uitzondering gemaakt wordt op de regel dan is dit ook duidelijk gemaakt aan de burger en aan de receptie stemverheffing, grove of racistische taal, beledigingen, schelden, bedreigingen en (seksuele) intimidatie hebben, als de burger na te zijn gewaarschuwd zijn uitlatingen niet aanpast, tot gevolg dat overgegaan wordt tot beëindiging van het telefoongesprek of het persoonlijk onderhoud. Zo nodig wordt overgegaan tot verwijdering uit het gebouw. Hierbij wordt aan de burger mondeling/schriftelijk duidelijk gemaakt waarom tot betreffende maatregel/actie is overgegaan. Zo nodig volgt aangifte bij de politie. De burger wordt hiervan op de hoogte gesteld dreigementen zijn ontoelaatbaar. Alle dreigementen leiden tot een schriftelijke waarschuwing of indien daar aanleiding toe is tot ontzegging van de toegang tot een of meerdere gebouwen van de gemeente. Zo nodig volgt aangifte bij de politie. De burger wordt hiervan op de hoogte gesteld. vernieling of mishandeling leidt altijd tot het doen van aangifte bij de politie en tot ontzegging van de toegang tot een of meerdere gebouwen van de gemeente. Ontstane schade wordt altijd verhaald op de burger. 7

8 het is burgers niet toegestaan vuur-, slag- en/of steekwapens mee naar binnen te nemen. Het omgaan met een burger met een wapen is burger- en situatiegebonden. In principe wordt een burger met wapenbezit niet te woord gestaan. Van het in bezit hebben van een vuurwapen wordt melding gedaan aan de politie. Er iets van zeggen of niets is per situatie verschillend. De veiligheid van de individuele medewerker staat altijd voorop. De individuele medewerker weegt af wat hij/zij op zo'n moment het beste kan doen. Indien tijdens het gesprek wordt bespeurd dat de burger in bezit van een wapen is en dit wapen is niet onderdeel van het gesprek dan wordt het gesprek op normale wijze afgerond. Als sprake is van het in bezit hebben van een vuurwapen wordt hiervan melding gedaan aan de politie. De burger wordt hiervan niet in kennis gesteld. Indien het wapen onderdeel van het gesprek wordt, wordt als uitgangspunt gehanteerd direct aan de burger tot uiting te brengen dat dit niet wordt getolereerd. Tevens wordt het gesprek beëindigd. Echter de individuele medewerker weegt af wat hij/zij op zo'n moment het beste kan doen. De burger ontvangt vervolgens een brief van het hoofd van de desbetreffende vakafdeling, waarin wordt aangegeven dat het in het bezit hebben van een wapen niet wordt getolereerd. Als sprake was van een vuurwapen wordt hiervan aangifte/melding gedaan aan de politie. De huisregels worden op diverse wijzen bekend gemaakt aan de burgers. Ze zijn gepubliceerd in de Waalkanter (maart 2007), ze staan vermeld op de website van de gemeente Druten, in de hal van het gemeentehuis hangt een bord waarop de huisregels vermeld staan en op de leestafel ligt een exemplaar waarop de huisregels vermeld staan. Daarnaast worden de huisregels elk jaar vermeld in de gemeentegids. Zoals eerder vermeld zijn er ook huisregels opgesteld voor de medewerkers zelf, deze staan beschreven op intranet. Soorten van agressie Om in geval van agressie erger te voorkomen, is het goed om een aantal situaties en mogelijke reacties te beschrijven. Ongericht schelden Er is sprake van een vorm van schelden op van alles en nog wat, het is ongericht. Deze vorm is vaak een uiting van frustratie en komt voort uit onmacht ten aanzien van de eigen situatie. Omdat de agressie niet is gericht op personen, is het van de medewerker afhankelijk op welk punt hij of zij gaat ingrijpen. Soms is even uit laten razen voldoende, maar mocht dit te lang duren of is het schelden buiten proporties, dan dient de medewerker de cliënt te verzoeken om op normale wijze het gesprek verder te voeren. Indien dit niet lukt, dan mag de medewerker mededelen dat een gesprek op deze wijze niet zinvol is en dat het wordt beëindigd. Schelden op basis van discriminatie Deze vorm van schelden wijkt niet af van bovenstaande. Door de discriminerende toon wordt het door de medewerker echter als ernstiger opgevat. Sneller dient de medewerker mede te delen dat hij zo'n gesprek niet wenst te voeren. Indien betrokkene zich daar niet aan houdt, deelt de medewerker mede dat een gesprek op deze wijze niet zinvol is en dat het wordt beëindigd. 8

9 Gericht schelden Hierbij wordt tegen de medewerker zelf, een collega of tegen de organisatie gescholden. Onmiddellijk dient de medewerker duidelijk te maken dat dit gedrag niet wordt geaccepteerd en dat het gesprek wordt beëindigd tenzij betrokkene zijn of haar excuses maakt en het gesprek op normale wijze voortzet. Afpersing en bedreiging Hierbij wordt geprobeerd de medewerker door bedreiging te dwingen iets te doen, iets niet te doen of te dulden. Onmiddellijk dient de medewerker duidelijk te maken dat betrokkene via bedreigingen niet het gewenste doel zal bereiken en dat indien hij zijn uitlatingen niet aanpast, het gesprek beëindigd zal worden. Fysiek geweld Er is sprake van vernielingen of mishandeling. De medewerker dient te proberen rustig te blijven en op de cliënt in te praten. Ondertussen roept hij via de alarmknop het agressie interventieteam in. Indien de situatie zo bedreigend wordt, probeert de medewerker weg te lopen of zichzelf te verweren. Het agressie interventieteam (AIT) zal proberen de cliënt te kalmeren / in bedwang te houden en zal proberen de medewerker in veiligheid te brengen. De politie wordt gebeld en de burger wordt verwijderd uit het pand. Vernielingen en schade aan eigendommen Indien de burger in het bijzijn van de medewerker zijn agressie botviert op eigendommen van de gemeente Druten dan kan de medewerker aangeven dat op deze manier geen gesprek kan worden gevoerd en dat hij het gesprek beëindigt. Dit is echter afhankelijk van de mate van agressie. Er kan ook volstaan worden met de mededeling dat de politie gebeld wordt. Aangiftes namens gemeente Druten Vraag is: in hoeverre vindt de gemeente Druten dat in geval van een bedreigende situatie (in de optiek van de medewerker) er aangifte gedaan moet worden bij de politie. Uitgangspunt kan zijn dat je door dit te doen een duidelijk signaal afgeeft naar de agressieve burgers, dat dergelijk gedrag richting medewerkers van de gemeente Druten niet wordt getolereerd. Verschillende uitingsvormen van agressie Niet alleen de soort van de agressie, maar ook de vorm waarop en waar de agressie geuit wordt is belangrijk om te onderscheiden. Iedere vorm heeft een ander effect op de medewerker en heeft een andere manier van handelen nodig. Telefoon De telefoon neemt een bijzonder positie in omdat hier niet rechtstreeks contact is tussen de twee partijen. Er is alleen sprake van verbale communicatie, terwijl de non-verbale communicatie een grote rol speelt bij gesprekken tussen burger en medewerker. Toch gelden er ook voor de telefoon een aantal regels. 9

10 Indien een burger zich tijdens een telefoongesprek agressief uit, mag een medewerker duidelijk maken dat hij het gesprek niet op een dergelijke toon wenst voort te zetten. Wijzigt het gedrag niet dan maakt de medewerker kenbaar dat hij het gesprek beëindigt. De medewerker kan nog een reactie afwachten, maar als deze nog niet wijzigt dan nogmaals mededelen dat het gesprek wordt beëindigd. Daarna legt de medewerker rustig de hoorn op de haak. Mail of brieven Ook bij deze vorm is geen sprake van rechtstreeks contact tussen beide partijen. Dit wil niet zeggen dat we daar dan niets mee kunnen doen. Afhankelijk van de inhoud en de reden kan er actie worden ondernomen. Enerzijds kan in overleg met het Afdelingshoofd besloten worden om een brief of mail terug te sturen met de mededeling dat wij dergelijke brieven niet in behandeling nemen. Anderzijds kan besloten worden dat de burger uitgenodigd wordt voor een (excuus)gesprek. Tevens kan, afhankelijk van de inhoud van de brief, sprake zijn van een strafrechtelijke bedreiging. Bij een burger thuis Hiervoor geldt dat de medewerker die zich bedreigd voelt bij een burger thuis of bijvoorbeeld tijdens een huisbezoek te allen tijde het gesprek of activiteit mag beëindigen. Ook kan het zijn dat in een extreem bedreigende situatie de medewerker toezeggingen doet die niet volgens de procedures zijn. Toezeggingen gedaan onder dwang zijn niet rechtsgeldig. Die kunnen later door het afdelingshoofd ongedaan worden gemaakt. De te ondernemen vervolgactie is afhankelijk van de vorm van agressie die zich buiten de deur heeft afgespeeld. Op straat (b.v. medewerker wordt opgewacht) Het belangrijkste is dat de medewerker zichzelf zo spoedig mogelijk in veiligheid brengt. Dit kan door terug te gaan naar het gemeentehuis en de politie te waarschuwen of bij achtervolging door te rijden naar het dichtstbijzijnde politiebureau. Indien vluchten niet meer mogelijk is probeer dan de aandacht te trekken van omstanders. Ga niet in op wat de belager zegt en probeer rustig te blijven. Nadat zich een van deze situaties heeft voorgedaan moet de medewerker de volgende stappen in ieder geval ondernemen: het incident melden aan het afdelingshoofd collega s informeren registratieformulier invullen politie waarschuwen Bij een medewerker thuis Het kan ook voorkomen dat een burger een medewerker op het privé adres lastig valt. Dit kan telefonisch zijn maar ook fysiek. Op het moment dat zich thuis een situatie voordoet die bedreigend is en niet op te lossen is door het negeren ervan dan kan de politie gebeld worden. Soms hoeft het niet zo ernstig te zijn dat je de politie inschakelt maar belangrijk is dat de medewerker dit soort incidenten altijd direct de volgende dag meldt aan het afdelingshoofd. Een brief naar de burger, waarin we aangeven dat de gemeente Druten dit gedrag niet tolereert, is dan in ieder geval noodzakelijk. 10

11 Afhandeling van agressie Voor alle agressieve uitingen geldt dat per situatie bekeken moet worden door de betrokken medewerker in samenwerking met zijn leidinggevende wat voor sancties hier op volgen. Sommige situaties zijn heel duidelijk, zoals bijvoorbeeld fysiek geweld. Daarnaast gelden er natuurlijk diverse combinaties van agressie en zullen er ongetwijfeld situaties zijn die men in het protocol niet terug kan vinden. Voor elke agressieve vorm geldt dat opnieuw bekeken wordt of de sanctie passend is. Voorop staat de inbreng van de betrokken medewerker. Uitgangspunt bij het uitdelen van sancties is dat de pleger altijd duidelijk wordt gemaakt dat de gemeente Druten duidelijke grenzen stelt ten aanzien van de veiligheid van het personeel. Bovendien hanteert de gemeente Druten bepaalde gedrags- en fatsoensnormen waar iedereen, zowel burger als medewerker, zich aan te houden heeft. De pleger wordt duidelijk gemaakt op welke gedragingen welke sanctie voortvloeit en wat dit betekent voor toekomstig gedrag. Voor alle uitingen van geweld geldt dat de burger duidelijk gemaakt moet worden dat agressieve uitingen in welke vorm dan ook, nooit beloond worden. Mogelijke sancties Afhankelijk van de ernst van de agressie zal de zwaarte van de sanctie toenemen. De mogelijke sancties zijn: het uitnodigen van de burger voor een (excuus)gesprek met het afdelingshoofd het opleggen van een toegangsverbod tot het gebouw een burger laten verwijderen door de politie ofwel het agressie interventieteam een melding maken van het incident bij de politie het doen van aangifte bij de politie het verzoeken om een straatverbod. Bij het opleggen van de sancties dienen de onderstaande zaken in acht genomen te worden: de burger krijgt een duidelijke reden waarom hij een brief krijgt of uitgenodigd is voor een (excuus)gesprek in de brief of gesprek dient duidelijk gemaakt of omschreven te worden wat er is gebeurd en wat voor de gemeente Druten ontoelaatbaar is de burger wordt duidelijk gemaakt dat de veiligheid van medewerkers voorop staat en dat het getoonde gedrag niet getoleerd wordt en zeker niet beloond als een burger uitgenodigd wordt voor een gesprek zal niet ingegaan worden op de inhoud van de situatie die aanleiding geeft tot het gesprek. Alleen het voorval wordt besproken. Er kan dus niet opnieuw onderhandeld worden de burger krijgt een kans om zijn versie van het verhaal te geven in brief of gesprek worden de sancties medegedeeld aan de burger kopieën van de brieven met de opgelegde sancties worden opgeborgen in het dossier van de cliënt en apart gedocumenteerd door de preventiemedewerker 2. 2 Waar in dit document gesproken wordt van preventiemedewerker kan ook aangewezen functionaris worden gelezen 11

12 Uitvoerende handelingen De afhandeling gebeurt door het afdelingshoofd. Hieronder vallen de 1 e opvang van de medewerkers, schriftelijke uitnodigingen, berispingen, informeren van collega s, invullen van de registratieformulieren, toezien dat afspraken worden nagekomen, ontzeggingen uit het gebouw en de procedure bij aangifte (bij aangifte dient de betrokken medewerker de aangifte te doen, het afdelingshoofd of een collega gaat in principe altijd mee ter ondersteuning). In principe wordt dezelfde dag of een dag later actie ondernomen door de pleger te bellen of te schrijven. Bij een schrijven wordt de brief aangetekend verstuurd. 1.6 Veiligheid van de medewerkers Elke medewerker heeft er recht op zich veilig te voelen op het werk. Vaak kan men zelf al maatregelen treffen om de veiligheid zo optimaal mogelijk te laten zijn. Zo is het raadzaam om indien een agressieve burger verwacht wordt de medewerker van de backoffice of een van de andere balies te waarschuwen. Zorg zo nodig ervoor dat een of meerdere collega s in de aangrenzende spreekkamer aanwezig zijn. Neem zo nodig een collega mee in de spreekkamer. Kortom, is een collega in moeilijkheden, spring dan bij of waarschuw andere collega s. Bij een onaangekondigd huisbezoek of bij een huisbezoek bij een burger die eerder agressief gedrag heeft vertoond, gaat een medewerker daar níet alleen op huisbezoek maar samen met een ervaren collega of leidinggevende en altijd in overleg met het afdelingshoofd. Degenen die het huisbezoek gaan afleggen beschikken, indien gewenst, over een van dienstwege verstrekte mobiele telefoon. Cluster Interne Zaken heeft deze mobiele telefoon in beheer. Medewerkers melden zich af bij hun afdeling wanneer zij aan het einde van de dag op huisbezoek zijn geweest bij een potentieel agressieve burger. Of veiligheidsmaatregelen als boven beschreven nodig zijn, wordt in belangrijke mate door de medewerker zelf bepaald en wordt in positieve zin geïnterpreteerd. Het signaal van de medewerker legt daarin het meeste gewicht in de schaal. Niet het daadwerkelijk gedrag van de burger dient daarbij als maatstaf te worden genomen. In het uiterste geval kan worden overwogen niet op huisbezoek te gaan. 1.7 Afdelingsplan Iedere afdeling met burgercontact is bekend met het agressieprotocol. In het plan wordt aangegeven hoe er gehandeld dient te worden indien zich agressie voordoet maar ook waar men terecht kan voor aangifte of collegiale hulp, gebaseerd op het algemeen geldende beleid en de vastgestelde procedures. In september 2006 heeft de coördinator cluster P&O het agressieprotocol toegelicht tijdens de afdelingsoverleggen van de diverse afdelingen. Nieuwe medewerkers krijgen een korte toelichting op het protocol tijdens de introductiedag. De medewerkers van de afdeling dienen actief betrokken te zijn en te blijven in het opstellen en actualiseren van het afdelingsplan. Hierin heeft de leidinggevende een ondersteunende en initiërende rol. Het streven is het agressieprotocol regelmatig te bespreken in het reguliere overleg en het protocol blijvend te toetsen aan de praktijk. Daarom is er voor gekozen agressie als vast agendapunt op te nemen tijdens de afdelings- en clusteroverleggen. In het Burgerjaarverslag wordt gerapporteerd over de aantallen incidenten en de wijze van afhandeling ervan en over zich voordoende knelpunten. 12

13 1.8 Vastleggen van afspraken met burger Agressief gedrag van een burger leidt tot het doen uitgaan van een waarschuwingsbrief en/of een gebouwenontzegging en/of het doen van aangifte bij de politie. Het afdelingshoofd heeft hierin een ondersteunende en initiërende rol. Zodra er zich een vorm van agressief gedrag voordoet, kan dit aanleiding zijn om afspraken vast te leggen met de burger over wat van de burger verwacht wordt in termen van gedrag en hoe de medewerker dit met de burger wil bereiken. Een moment voor een dergelijk gesprek is het aflopen van de ontzeggingtermijn gebouwen. De preventiemedewerker heeft een signaalfunctie v.w.b. de afloop van een dergelijke termijn. Voor probleemburgers wordt een individueel plan opgesteld om vast te leggen hoe er in de toekomst met deze burger moet worden omgegaan, met als doel de eerder ervaren agressie te voorkomen en duidelijkheid te geven welke houding ten aanzien van de burger wordt aangenomen. De bespreking van burgers waarvoor een plan is opgesteld kan een vast onderdeel vormen van het afdelingsoverleg of de vergadering van het Managementteam (ter informatie). 1.9 Melding gebouwontzegging Een aan een burger opgelegde gebouwontzegging wordt door het afdelingshoofd gemeld in het MT. Tevens wordt daarvan melding gedaan bij de preventiemedewerker, die t.b.v. de signaalfunctie termijnen bewaakt. Ook wordt het AIT op de hoogte gesteld van de gemaakte afspraken mocht de desbetreffende burger onverwachts op het gemeentehuis komen tijdens de opgelegde gebouwontzegging Collegiale hulp en slachtofferhulp 1. Collegiale hulp De opvang van slachtoffers en het verlenen van nazorg - indien nodig na een agressieincident is de verantwoordelijkheid van het afdelingshoofd. Op de afdeling is iedere medewerker toegerust in het bieden van collegiale steun aan collega s die te maken hebben gehad met een agressie-incident. Het afdelingshoofd benoemt na het plaatsvinden van het incident in overleg met de betrokkene een collega die zorg draagt voor de eerste opvang, begeleiding en nazorg. De collega zorgt voor de opvang na het incident en houdt het initiatief om het slachtoffer gedurende enige tijd te volgen in doen en laten en gaat actief over tot gespreksvoering. De ondersteunende collega heeft eveneens signalerende taken naar het afdelingshoofd. Alle leidinggevenden en medewerkers van een afdeling met burgercontact volgen verplicht de (interne) agressiecursus. De agressiecursus levert een belangrijke bijdrage aan de ondersteuning van de medewerker als deze in aanraking komt met agressie. De cursus levert eveneens een bijdrage aan de toerusting van de collega. 2. Slachtofferhulp Voor slachtofferhulp kan een beroep worden gedaan op het bedrijfsmaatschappelijk werk(arboned). De eerste (collegiale) opvang gebeurt door de directe collega s en vaak zal dit voor een medewerker die te maken heeft gehad met agressie voldoende zijn om weer verder te kunnen. Soms zal het niet zo zijn dat de opvang op de afdeling voldoende is. Zo kan degene die geconfronteerd werd met een agressiesituatie last blijven houden van de gevolgen. Het afdelingshoofd draagt de verantwoording voor de begeleiding en schakelt zo nodig het bedrijfsmaatschappelijk werk(arboned) en/of de bedrijfsarts op eigen initiatief in. Indien nodig kunnen deze functionarissen doorverwijzen naar gespecialiseerde vormen van hulpverlening. 13

14 1.11 Cursus agressiebeheersing Het cluster P&O draagt zorg voor een cursus agressiebeheersing voor medewerkers en leden van het agressie interventieteam. Het is van belang om de kennis op peil te houden. In september 2006 zijn de medewerkers die het meeste risico lopen, getraind door Magda Vincken van de Bestuursacademie Nederland. Het is de bedoeling dat deze training in 2007 een vervolg krijgt, meer gericht op omgaan met fysiek geweld. In februari 2007 is het agressie interventieteam en een aantal consulenten getraind in weerbaarheid. Deze training was toegespitst op de rol van het agressie interventieteam in geval van agressie incidenten. Nieuwe medewerkers die risico lopen, zullen ook een basistraining krijgen Omgaan met agressie. In 2010 wordt er een training voor het AIT en medewerkers met een publieksfunctie georganiseerd. Dit zal zich richten op omgang met agressie en weerbaarheid. 14

15 1.12 Gemeentelijke Incidenten Registratie Systeem (GIR) Het Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem (GIR) is een specifiek voor gemeenten ontwikkeld agressieregistratiesysteem. Het GIR is een internetapplicatie die gemeenten kunnen inrichten in hun eigen organisatie. Op twee manieren kunt u gebruik maken van het systeem: Vanaf de eigen beeldschermwerkplek of - voor buitendiensten - via een aangewezen derde kunnen medewerkers op een eenvoudige wijze een agressie-incident melden. Afdelingshoofden en het cluster P&O kunnen vervolgens in samenspraak met de melder passende maatregelen nemen. Via een apart scherm kan de preventiemedewerker het registratiesysteem beheren. Ook zijn er managementoverzichten te genereren waar mee u inzicht krijgt in aard en omvang van agressie en geweld tegen uw medewerkers. Kenmerken van het GIR: internetapplicatie is simpel in te passen in elk IT-systeem verschaft inzicht in aard en omvang van agressie met benchmarkinformatie mogelijkheden voor maatregelen en bijsturing van beleid; dataverkeer en bescherming van gegevens zijn optimaal beveiligd het GIR is kosteloos beschikbaar voor gemeenten. Het GIR is ontwikkeld in opdracht van A+O fonds Gemeenten samen met A+O Provincies en A+O fonds Rijk onder de naam ARO (Agressie Registratiesysteem Overheden) met ondersteuning van het programma Veilige Publieke Taak van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Vanaf medio 2009 wordt binnen de gemeente Druten gewerkt met het GIR. In eerste instantie ligt de gehele in- en uitvoering van het GIR bij het cluster P&O. Na de aanloopfase zal het geïmplementeerd worden in de organisatie zodat elk afdelingshoofd of melder het incident digitaal kan melden in GIR. 15

16 2. Binnen de gemeente Druten geldende procedures Binnen de gemeente geldt een aantal regelingen voortvloeiende uit en samenhangende met agressiesituaties. Hierbij is een onderscheid gemaakt in procedures met betrekking tot de burger en procedures met betrekking tot de gemeentelijke organisatie. Als uitgangspunt geldt dat voor alle situaties waarin schade is ontstaan dit zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk verdere gevolgen heeft. A. Procedures m.b.t. de burger 1. Inroepen van politieassistentie (zie ook bijlage 1) De hulp van de politie (alarmnummer 112) kan worden ingeroepen bij een overtreding die dusdanig is dat tot aanhouding kan worden overgegaan. Er dient sprake te zijn van een overtreding zoals lokaalvredebreuk, bedreiging, vernieling en/of mishandeling. Het is het afdelingshoofd die contact onderhoudt met de politie. Als politieassistentie wordt ingeroepen direct na de overtreding, ook al heeft de burger inmiddels het gebouw verlaten, is er voor de politie nog sprake van heterdaad, zodat zij de burger kan trachten aan te houden. Zo spoedig mogelijk na het incident wordt op het politiebureau aangifte gedaan. Eventueel door of namens het afdelingshoofd als de betrokkene niet in staat is om aangifte te doen. 2. Ontzegging toegang gebouwen (zie ook bijlage 2) De ontzegging houdt in principe in dat het de burger niet is toegestaan een of meerdere gebouwen van de gemeente te betreden. Deze ontzegging is een eenzijdige maatregel vanuit de gemeente. De preventiemedewerker heeft hiervan een afschrift t.b.v. de bewaking van termijnen. Het is dus op initiatief van de burger niet toegestaan de dienstgebouwen te betreden. Alleen op initiatief vanuit de gemeente kan er reden zijn contact op te nemen met de burger (bijv. voor heronderzoek Abw, voor toeleiding naar werk, identiteitsbewijs, bouwvergunning, uitvoering Wet inburgering Nieuwkomers, rijbewijs en identiteitsbewijs), waardoor het deze burger is toegestaan het dienstgebouw te betreden in deze specifieke situatie. De balie/receptie wordt in kennis gesteld van deze uitzonderingssituatie. Tevens is de receptie op de hoogte voor welke burgers de ontzegging van kracht is. Het ligt echter niet in de bedoeling conform het gemeentelijk beleid de burger te belemmeren in het voldoen aan de verplichtingen verbonden aan het ontvangen van een uitkering of het aanvragen van een rijbewijs/identiteitsbewijs. 3. Verhaal van schade Als door een situatie m.b.t. agressie schade ontstaat, pleegt de burger hiermee als agressor een onrechtmatige daad. De gemeente en/of de individuele medewerker heeft de mogelijkheid tot verhaal van de geleden schade langs minnelijke weg of desnoods via de rechter (voor de gemeente als organisatie loopt deze procedure via de afdelingen Openbare Werken (OW) en Centrale Staf (CS). Ook al vindt geen strafvervolging plaats, dan is het mogelijk via een civiele procedure (huisadvocaat) te komen tot een schadevergoeding. Vindt wel een strafzaak plaats en volgt een strafvervolging, dan kan tevens een uitspraak worden gedaan m.b.t. eventuele schadevergoeding. De gemeente verleent aan haar medewerkers hierbij zoveel ondersteuning als mogelijk is. Overigens geldt in algemene zin dat alle schade, veroorzaakt in en door de dienst, ten gevolge van agressie, wordt vergoed door de gemeente Druten. 16

17 4. Verkrijgen van een (kas)betaling onder dwang Indien een burger de medewerker door middel van bedreigingen al dan niet met een wapen dwingt hem/haar een (kas)betaling te verstrekken, is sprake van een zgn. afpersingssituatie of overval waarvan aangifte wordt gedaan bij de politie. Deze betaling aan de burger wordt niet verstrekt op basis van recht op bijstand. Het is derhalve niet de beslisser, maar het afdelingshoofd die voor akkoord tekent, gezien de situatie. Het ten onrechte verstrekte bedrag wordt teruggevorderd. De burger wordt op enig verantwoord moment van het doen van aangifte en inbrengen van de terugvordering door het afdelingshoofd op de hoogte gesteld. B. Procedures m.b.t. de dienst 1. Vaststellen van schade Om de schade te kunnen achterhalen is het noodzakelijk het schadebedrag nauwkeurig te omschrijven. Hierbij is de reële schade van belang ofwel de kosten van vervanging van diezelfde zaak. De dienst mag bij vervanging van het beschadigde niet van de gelegenheid gebruik maken een andersoortige voorziening te treffen en dit als schade te claimen. Los van een eventueel telefonisch verzoek aan de afdeling OW om een spoedreparatie te bewerkstelligen, moet het afdelingshoofd door middel van een formulier om reparatie verzoeken. 2. Melding van de situatie inzake agressie waarbij aangifte wordt gedaan Als een medewerker betrokken is geraakt bij een ernstige agressiesituatie worden, voor het kunnen bieden van ondersteuning maar ook eventueel voor het kunnen nemen van de nodige maatregelen, diverse personen binnen de dienst geïnformeerd. Bij ernstige situaties meldt het afdelingshoofd dit aan: de secretaris, zodat ondersteuning kan worden geboden en indien nodig actie kan worden ondernomen. Maar ook voor het opnemen van contact met de politie, indien de medewerking van hen niet geheel volgens wens is verlopen de bedrijfsmaatschappelijk werker zodat deze hulp kan bieden de Centrale Staf (communicatie) zodat men op de hoogte is, voor het geval er door de media informatie wordt ingewonnen of er reeds berichtgeving plaatsvindt. 3. Registratieformulier Binnen de gemeente Druten wordt gewerkt met een procedure Melden en Registreren van (bijna) ongevallen, incidenten, gevaarlijke situaties en agressie. Voor het invullen en doorsturen van het registratieformulier (o.a. naar de preventiemedewerker en de gemeentesecretaris) is het afdelingshoofd verantwoordelijk. Verwezen wordt naar bijlage Dossiervorming Alle registratieformulieren en alle desbetreffende stukken en eventuele kopieën m.b.t. een situatie inzake agressie worden centraal beheerd. Het centrale beheer en de coördinatie van de verdere afdoening berust bij de preventiemedewerker. Onder de stukken wordt verstaan kopie-aangifteformulier, het schadeformulier, de correspondentie met betrokkenen en het Openbaar Ministerie, de correspondentie met interne afdelingen. Het centraal beheren van dossiers is doelmatig in verband met het houden van een totaaloverzicht. Dit mede gelet op het feit dat hierover op gezette tijden cijfers dienen te worden aangeleverd. De preventiemedewerker rapporteert in ieder geval iedere drie maanden aan de gemeentesecretaris. 17

18 5. Procedure uit het Informatiebeveiligingsplan cluster Bevolking Bij het cluster Bevolking is er naast het protocol Agressie en Geweld ook nog een procedure overvalinstructie en agressief publiek. Deze (externe) procedure wordt vermeld in het Informatiebeveiligingsplan Burgerzaken. De informatie uit de genoemde procedure is nagenoeg gelijk aan die van het protocol Agressie en Geweld gemeente Druten. De procedure en het aangifteformulier is ter informatie toegevoegd als respectievelijk bijlage 11 en

19 Bijlage 1 Het doen van aangifte bij de politie In het algemeen geldt dat het hoofd van de betrokken afdeling verantwoordelijk is voor het feit dat er aangifte wordt gedaan. Bij zijn/haar afwezigheid worden hierover afspraken gemaakt met het plaatsvervangend afdelingshoofd. Het doen van aangifte kan, indien de ernst van het feit daartoe aanleiding geeft, een strafrechtelijke procedure tot gevolg hebben. a. Werkafspraken met politie Tussen de gemeente (evt. op afdelingsniveau) en de politie zijn werkafspraken gemaakt. Een van de afspraken is dat in het geval politieassistentie op het gemeentehuis nodig is (escalatie, bedreiging e.d.) 112 wordt gebeld. De regel is dat een aangifte altijd wordt opgenomen. Op de behandeling van aangiften door medewerkers van de gemeente zijn dezelfde afspraken met het OM van toepassing als de politie gemaakt heeft in het kader van het geweldsprotocol politie Gelderland-Zuid. Dit protocol is bekend bij de afdelingshoofden. b. Doen van aangifte Zo spoedig mogelijk, eigenlijk direct nadat de situatie zich heeft voorgedaan, dient aangifte te worden gedaan bij de politie. Iedereen die aangifte doet, heeft recht op een afschrift van het proces-verbaal. Het afschrift wordt gevoegd bij het registratieformulier dat naar aanleiding van het incident wordt ingevuld en gestuurd wordt aan de preventiemedewerker. Aangifte wordt gedaan door (een) medewerker(s) die betrokken was/waren van de gebeurtenis. In verband met de verantwoordelijkheid van het afdelingshoofd gebeurt dit altijd in overleg, zodat eventueel een collega voor ondersteuning kan zorgen. In de situatie waarin sprake is van materiële schade moet de betrokken medewerker altijd zelf aangifte doen. Is de betrokkene niet in staat direct gehoord te worden, dan vindt dit horen op een later tijdstip plaats. De aangifte moet wel binnen de gestelde termijn plaatsvinden en kan derhalve in bovenbeschreven situatie ingediend worden door het afdelingshoofd. c. Domicilie Bij aangifte wordt alleen het adres vermeld van het gemeentehuis Druten, Postbus 1, 6650 AA Druten t.a.v. preventiemedewerker. Dit heeft tot gevolg dat nadere informatie welke wordt gegeven van de zijde van de politie niet herleid kan worden naar privé-adressen. Doordat de (vervolg-)informatie zo rechtstreeks terechtkomt bij de gemeente is het ook mogelijk dat, naast de centrale registratie van agressievoorvallen, door de preventiemedewerker wordt geregistreerd wat er verder gebeurd is met de aangiften welke zijn gedaan bij de politie en kan deze informatie zo nodig worden gebruikt in het periodiek overleg tussen de burgemeester, de medewerker, belast met Openbare Orde en Veiligheid en de politie. Eventueel wordt ook afgestemd met het Openbaar Ministerie. d. Getuigen Waren er meerdere personen getuige van de situatie, dan dienen de namen van de betrokken getuigen te worden doorgegeven aan de politie. Zo nodig worden zij later gehoord. e. Voegen als beledigde partij Met het oog op een mogelijke vergoeding van de geleden schade moet bij de aangifte gemeld worden dat de dienst zich opstelt als beledigde partij in de strafzaak. f. Kopie van het aangifteformulier Door de politie wordt een kopie van het aangifteformulier verstrekt. Een afschrift van het aangifteformulier wordt door de betrokken medewerker of het afdelingshoofd toegezonden aan de preventiemedewerker, opdat centraal inzicht wordt verkregen in de wijze van afhandeling, zowel door de afdelingen als door de politie en het Openbaar Ministerie. Het afdelingshoofd bewaart de originelen. De preventiemedewerker betrekt in die gevallen waarin dat geboden is de Centrale Staf (Juridische Zaken) bij de behandeling van de zaak. 19

20 De preventiemedewerker houdt de manager op de hoogte van het vervolg op de aangifte. Het afdelingshoofd houdt vervolgens de medewerker van het vervolg op de hoogte. 20

21 Bijlage 2 Het opleggen van een gebouwontzegging a. Wanneer ontzegging? Een burger wordt de toegang ontzegd wanneer, al dan niet bij herhaling, sprake is van overtreding van de huisregels. Indien sprake is van een (echt)paar wordt slechts de burger die zich heeft misdragen de toegang ontzegd, tenzij ook de partner zich heeft misdragen. Afhankelijk van de ernst van het misdragen van de burger kan het afdelingshoofd besluiten een waarschuwingsbrief uit te laten gaan, voordat wordt overgegaan tot ontzegging. Voor het uit laten gaan van een waarschuwing geldt dezelfde procedure als voor de ontzegging. Het is mogelijk in voorkomende gevallen een afschrift van de ontzegging en een begeleidend schrijven te zenden aan de plaatselijke politie. Dit is echter ter beoordeling aan het afdelingshoofd. b. Wie bepaalt de ontzegging? Het afdelingshoofd bepaalt uiteindelijk of tot ontzegging wordt overgegaan en verzendt de brief aangetekend en met een ontvangstbevestiging aan de burger. Het afdelingshoofd trekt eveneens de ontzegging weer in. Het college van B&W wordt hiervan in kennis gesteld. c. Ontzeggingtermijn. De ontzegging is in eerste instantie aan een termijn gebonden van zes maanden. Uitgangspunt hierbij is dat in beginsel gestreefd wordt naar een herstel van contact met de burger. Het afdelingshoofd bekijkt periodiek de bestaande lijst en draagt de verantwoordelijkheid voor het actueel houden en schonen van deze lijst. Het aflopen van de ontzeggingtermijn is het moment voor het vastleggen van afspraken (behandelplan) met de burger over wat van de burger verwacht wordt in termen van gedrag en hoe de medewerker dit met burger wil bereiken. d. Ontzegging toegang gebouwen niet in eigen gebouwen. Ontzegging in gebouwen welke niet alleen door gemeente Druten worden gebruikt kan niet meer als een eenzijdige maatregel geschieden van de zijde van gemeente Druten. Het zal nodig zijn om als gemeente (verantwoordelijk manager) afspraken te maken met de beheerder van het gebouw en de andere gebruikers om tot sluitende maatregelen te kunnen overgaan. De gemaakt afspraken worden op papier gesteld. e. Lijst met ontzeggingen. De preventiemedewerker stuurt een afschrift van een ontzeggingbrief naar het cluster IZ ter verspreiding over de overige locaties/afdelingen. f. Burger houdt zich niet aan de ontzegging. Indien een burger die de toegang tot de gebouwen is ontzegd, toch een van de gebouwen betreedt, zal de medewerker die hem/haar ontvangt een vordering tot het verlaten van het gebouw moeten instellen. Dit doet men twee keer. Indien hieraan geen gevolg wordt gegeven, wordt de politie ingeschakeld. Indien de politie de burger heeft verwijderd, doet de medewerker die de vordering heeft ingesteld aangifte bij de politie wegens lokaalvredebreuk. Bij deze aangifte is het zaak de brief met de ontzegging te overleggen (leidt tot procesverbaal). De aangifte wordt tevens gemeld aan de preventiemedewerker t.b.v. de centrale registratie. Het is mogelijk, indien de burger herhaaldelijk het gebouw wederrechtelijk blijft betreden, een versnelde procedure op te starten bij de Officier van Justitie. g. Bezwaar. Indien een burger het niet eens is met een gebouwontzegging kan hij/zij een gesprek aanvragen met het afdelingshoofd of directie. 21

Gegevens dader : Naam: Voorletters: Geb. datum:

Gegevens dader : Naam: Voorletters: Geb. datum: Bijlagen Omgangsprotocol (2013) BIJLAGE 1. REGISTRATIEFORMULIER INCIDENTEN in te leveren bij P&O Datum voorval :... Naam medewerker : Gegevens dader : Naam: Voorletters: Geb. datum:... 1. Om welk soort

Nadere informatie

Veiligheidsprotocol bij agressie-incidenten

Veiligheidsprotocol bij agressie-incidenten Veiligheidsprotocol bij agressie-incidenten Veiligheidsprotocol, procedure 8.0.2 Pagina 1 van 5 vastgesteld: 29-05-2008 Procedure 8.0.2 Veiligheidsprotocol Versie: 1 Hoofdproces: werkapparaat (8) Subproces:

Nadere informatie

AGRESSIE PROTOCOL Gemeente Rijswijk

AGRESSIE PROTOCOL Gemeente Rijswijk AGRESSIE PROTOCOL Gemeente Rijswijk DEFINITIE Onder agressie en geweld worden voorvallen verstaan, waarbij een medewerker psychisch of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen onder omstandigheden

Nadere informatie

Protocol Hulp aan leerling en personeel

Protocol Hulp aan leerling en personeel Protocol Hulp aan leerling en personeel IV PROTOCOL Agressie, geweld, seksuele intimidatie, discriminatie en pesten binnen de school (Dit protocol is gebaseerd op het beleidsplan in bijlage I) Hieronder

Nadere informatie

P70 Omgaan met agressie

P70 Omgaan met agressie P70 Omgaan met agressie Eerstverantwoordelijke Tim olde Hartman, HA Datum vaststelling 2013 Datum herziening 2016 Inleiding In huisartspraktijk Oosterhout komen dreigende, beledigende of agressieve patiënten

Nadere informatie

Agressieprotocol. Voor als je je bedreigd voelt. Oosterhout, april 2001 (Inc. Aanvulling juni 2006)

Agressieprotocol. Voor als je je bedreigd voelt. Oosterhout, april 2001 (Inc. Aanvulling juni 2006) Agressieprotocol Voor als je je bedreigd voelt Oosterhout, april 2001 (Inc. Aanvulling juni 2006) 1 Hoofdstuk 2. Hoe te handelen in het geval van: 1. Vooraf te verwachten problemen. In het geval van

Nadere informatie

7.5 HANDELINGSINSTRUCTIES AGRESSIE AAN DE TELEFOON

7.5 HANDELINGSINSTRUCTIES AGRESSIE AAN DE TELEFOON 7.5 HANDELINGSINSTRUCTIES AGRESSIE AAN DE TELEFOON Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten Doelgroep Inhoud Coördinator agressie en geweld, leidinggevenden en medewerkers

Nadere informatie

Agressieprotocol. Veilig en respectvol werken, met klanten en met elkaar

Agressieprotocol. Veilig en respectvol werken, met klanten en met elkaar Agressieprotocol Veilig en respectvol werken, met klanten en met elkaar Publieksversie, April 2014 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 De norm: agressie wordt niet geaccepteerd... 3 3 Het voorkomen van agressie...

Nadere informatie

Protocol omgangsvormen klanten

Protocol omgangsvormen klanten Inleiding Agressief gedrag in de vorm van intimidatie en fysiek geweld is een veel voorkomend verschijnsel geworden in onze samenleving. Vanuit het oogpunt van de Arbowet heeft Patrimonium als werkgever

Nadere informatie

Eigen Regie Friesland

Eigen Regie Friesland Protocol Agressie en Geweld Belang van dit protocol. Medewerkers van Eigen Regie Friesland kunnen doordat zij werken met een kwetsbare doelgroep in aanraking komen met gevoelens van onmacht welke bij deelnemers

Nadere informatie

Agressiebeleid inclusief agressieprotocol vastgesteld MT: 24-07-2013 OR: 04-11-2013 def. vastgesteld MT 13-11-2013. 4,9 x 5,25 mm

Agressiebeleid inclusief agressieprotocol vastgesteld MT: 24-07-2013 OR: 04-11-2013 def. vastgesteld MT 13-11-2013. 4,9 x 5,25 mm Agressiebeleid inclusief agressieprotocol vastgesteld MT: 24-07-2013 OR: 04-11-2013 def. vastgesteld MT 13-11-2013 4,9 x 5,25 mm 1 Beleidsmatige aanpak agressie Op de werkvloer geconfronteerd worden met

Nadere informatie

Agressieprotocol«1» 1. Vooraf

Agressieprotocol«1» 1. Vooraf Agressieprotocol«1» 1. Vooraf 1.1. Definities Onder agressie wordt verstaan het gehele scala van voorvallen of situaties waarbij een werknemer psychisch of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen

Nadere informatie

Omgaan met ongewenst gedrag in de thuiszorg

Omgaan met ongewenst gedrag in de thuiszorg Inleiding: Ongewenst gedrag, zoals in dit document beschreven wordt, is een veel voorkomend verschijnsel geworden in onze samenleving. Het veroorzaakt in het algemeen gevoelens van onveiligheid en machteloosheid.

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE: 1. Voorwoord 2 3. Wat verstaan wij onder agressie 3 4. Agressiebeleid: 4 Bijlage I; Introductiebrief 5

INHOUDSOPGAVE: 1. Voorwoord 2 3. Wat verstaan wij onder agressie 3 4. Agressiebeleid: 4 Bijlage I; Introductiebrief 5 Agressieprotocol Omnia Wonen INHOUDSOPGAVE: Hfd.stuk Paginanr. 1. Voorwoord 2 3. Wat verstaan wij onder agressie 3 4. Agressiebeleid: 4 Bijlage I; Introductiebrief 5 2 1. VOORWOORD Van tijd tot tijd is

Nadere informatie

Bijlage 2 Agressieprotocol (inclusief gebruik alarmknop) Versie 0.1. 1. Aandachtspunten bij reageren op agressieve situaties

Bijlage 2 Agressieprotocol (inclusief gebruik alarmknop) Versie 0.1. 1. Aandachtspunten bij reageren op agressieve situaties Bijlage 2 Agressieprotocol (inclusief gebruik alarmknop) Versie 0.1 Inleiding Voor je ligt het protocol omgaan met agressie. R&B Wonen wil haar medewerkers zoveel mogelijk beschermen tegen agressie en

Nadere informatie

CENTRAAL AGRESSIEPLAN DSZW juni 2006

CENTRAAL AGRESSIEPLAN DSZW juni 2006 CENTRAAL AGRESSIEPLAN DSZW juni 2006 INHOUDSOPGAVE Inleiding 1 1. Agressie algemeen 1.1. Vormen van agressie 2 1.2. Algemene uitgangspunten in het omgaan met agressie 2 1.3. Algemene voorwaarden om agressie

Nadere informatie

Protocol veilig klimaat

Protocol veilig klimaat Protocol veilig klimaat Onze school wil een veilige school zijn voor iedereen. Kernwoorden hierbij zijn respect voor en acceptatie van elkaar. Een goede samenwerking tussen personeel, ouders/verzorgers

Nadere informatie

6.21. Gedragscode THUIS met zorg Zaanstreek B.V.

6.21. Gedragscode THUIS met zorg Zaanstreek B.V. 6.21. Gedragscode THUIS met zorg Zaanstreek B.V. Inleiding Wij willen graag dat de cliënten van THUIS met zorg Zaanstreek thuiszorg tevreden zijn over de zorg die aan hen wordt geboden. Ook vinden we het

Nadere informatie

Gedragscode Raad & Daad Den Haag

Gedragscode Raad & Daad Den Haag Gedragscode Raad & Daad Den Haag Inleiding Wij willen graag dat de cliënten aan wie Raad & Daad Den Haag thuiszorg verleent, daarover tevreden zijn. Ook vinden we het belangrijk dat onze medewerkers met

Nadere informatie

Protocol Agressie januari Inhoud

Protocol Agressie januari Inhoud Inhoud 1 Voorwoord... 2 2 Agressie... 2 3 Integraal beleid... 3 3.1 Medewerkers... 3 3.2 Organisatie... 3 3.3 (on)roerende zaken... 3 3.4 repressieve maatregelen... 3 3.5 Draaiboek en registratie van agressieve

Nadere informatie

Protocol digitale agressie gemeente Almere

Protocol digitale agressie gemeente Almere Pagina 1 Om het Protocol digitale agressie gemeente Almere leesbaar en begrijpelijk te maken is er een publieksversie van gemaakt. Deze treft u hier aan. Dit is niet de juridische versie. Inhoud 1 Waarom

Nadere informatie

7.10 REAGEREN OP AGRESSIEF GEDRAG IN DIVERSE WERKSITUATIES

7.10 REAGEREN OP AGRESSIEF GEDRAG IN DIVERSE WERKSITUATIES 7.10 REAGEREN OP AGRESSIEF GEDRAG IN DIVERSE WERKSITUATIES Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten Doelgroep Inhoud Coördinator agressie en geweld, hoger management, leidinggevenden,

Nadere informatie

AGRESSIEPROTOCOL GEMEENTE ACHTKARSPELEN, GEMEENTE TYTSJERKSTERADIEL EN WERKMAATSCHAPPIJ 8KTD

AGRESSIEPROTOCOL GEMEENTE ACHTKARSPELEN, GEMEENTE TYTSJERKSTERADIEL EN WERKMAATSCHAPPIJ 8KTD AGRESSIEPROTOCOL GEMEENTE ACHTKARSPELEN, GEMEENTE TYTSJERKSTERADIEL EN WERKMAATSCHAPPIJ 8KTD AGRESSIEPROTOCOL GEMEENTE ACHTKARSPELEN, GEMEENTE TYTSJERKSTERADIEL EN WERKMAATSCHAPPIJ 8KTD INHOUD Inleiding...2

Nadere informatie

Vragenlijst monitor VPT Provincie Zeeland. Nulme&ng

Vragenlijst monitor VPT Provincie Zeeland. Nulme&ng Vragenlijst monitor VPT Provincie Zeeland Nulme&ng Nulme7ng. In het landelijk programma Veilige Publieke Taak worden er door het ministerie van Binnenlandse Zaken acht maatregelen genoemd die belangrijk

Nadere informatie

*Z0060F12823* 14 april 2015

*Z0060F12823* 14 april 2015 *Z0060F12823* 14 april 2015 Agressieprotocol 2015 Aanleiding Agressie en geweld tegen publieke dienstverleners is de afgelopen jaren meer en meer onderwerp geworden van het politieke en publieke debat.

Nadere informatie

d. Noteer de 7 W s voor eventuele aangifte bij de politie. Zie bijlage 2.

d. Noteer de 7 W s voor eventuele aangifte bij de politie. Zie bijlage 2. Doel: Het creëren van een veilige werkomgeving. Onder agressie verstaan wij elke vorm van ongewenst gedrag zowel verbaal als ook fysiek. Zie bijlage 1. Handelwijze bij telefonisch ongewenst gedrag: 1.

Nadere informatie

Protocol Sociale Veiligheid. Onderwerp: agressie & geweld

Protocol Sociale Veiligheid. Onderwerp: agressie & geweld Versie 2010-11-29 Protocol Sociale Veiligheid Onderwerp: agressie & geweld Aanvullend op het handboek van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Op 2 maart 2010 is het Handboek agressie en

Nadere informatie

SCHOOLVEILIGHEIDSPLAN MONTESSORISCHOOL ELZENEIND

SCHOOLVEILIGHEIDSPLAN MONTESSORISCHOOL ELZENEIND SCHOOLVEILIGHEIDSPLAN MONTESSORISCHOOL ELZENEIND Inhoudsopgave Inleiding Onderzoek Visie schoolveiligheidsplan Montessorischool Elzeneind Doelstelling beleidsplan Preventief beleid Curatief beleid Registratie

Nadere informatie

Protocol Ongewenste Omgangsvormen. Van. De Banketgroep. en haar dochtervennootschappen

Protocol Ongewenste Omgangsvormen. Van. De Banketgroep. en haar dochtervennootschappen Protocol Ongewenste Omgangsvormen Van De Banketgroep en haar dochtervennootschappen van toepassing vanaf 1 december 2013 Inleiding De Banketgroep wil ongewenste omgangsvormen zoals seksuele intimidatie,

Nadere informatie

Protocol Agressie, Geweld en Diefstal RK Bs De Duinsprong

Protocol Agressie, Geweld en Diefstal RK Bs De Duinsprong Protocol Agressie, Geweld en Diefstal RK Bs De Duinsprong Agressie En Geweld... 2 Richtlijn... 2 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid... 3 Stappenplan bij agressief gedrag van:... 3 De medewerker...

Nadere informatie

OPVANG LEERLINGEN BIJ INCIDENTEN M.B.T. AGRESSIE, GEWELD OF (SEKSUELE) INTIMIDATIE

OPVANG LEERLINGEN BIJ INCIDENTEN M.B.T. AGRESSIE, GEWELD OF (SEKSUELE) INTIMIDATIE OPVANG LEERLINGEN BIJ INCIDENTEN M.B.T. AGRESSIE, GEWELD OF (SEKSUELE) INTIMIDATIE Apeldoorn, 1 december 2006 Auteur M.H. Luikinga Afdeling Personeel & Organisatie December 2006 INHOUD blz. 1 Inleiding...

Nadere informatie

PROTOCOL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG

PROTOCOL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG PROTOCOL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG Op de Lidwinaschool gelden algemene gedragsregels voor leerlingen, leerkrachten, ouders, schoolleiding en andere medewerkers. Die staan beschreven in een gedragscode.

Nadere informatie

Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie

Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie Sint Clemensschool School

Nadere informatie

Agressie protocol. Wst Buitenlust

Agressie protocol. Wst Buitenlust Agressie protocol Wst Buitenlust INHOUDSOPGAVE 1. Omgaan met agressief gedrag p.3 1.2 Procedures bij agressie p. 4 1.3 Extreme incidenten p. 7 2 Opvang en nazorg p. 8 2.1 Opvangmodel in drie stappen p.

Nadere informatie

Protocol Omgaan met agressie. Stichting Woningbouw Slochteren

Protocol Omgaan met agressie. Stichting Woningbouw Slochteren Protocol Omgaan met agressie Stichting Woningbouw Slochteren September 2010 1. Inleiding Voor je ligt het protocol omgaan met agressie van de Stichting Woningbouw Slochteren. Dit protocol is een verlengde

Nadere informatie

Gedragscode. De doelen van de gedragscode zijn:

Gedragscode. De doelen van de gedragscode zijn: Gedragscode Wij willen graag dat cliënten aan wie NovaFarm-Grip haar zorg- en dienstverlening aanbiedt, daarover tevreden zijn. Ook vinden wij het belangrijk dat onze medewerkers met plezier hun werk doen.

Nadere informatie

Protocol digitale agressie gemeente Almere

Protocol digitale agressie gemeente Almere Pagina 1 Om het Protocol digitale agressie gemeente Almere leesbaar en begrijpelijk te maken is er een publieksversie van gemaakt. Deze treft u hier aan. Dit is niet de juridische versie. Inhoud 1 Waarom

Nadere informatie

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor opvang bij ernstige incidenten Sint Clemensschool School Sint Clemensschool Bevoegd gezag Stichting Catent Bestuursnummer

Nadere informatie

Voorbeeldbrieven van waarschuwingen en ontzeggingen

Voorbeeldbrieven van waarschuwingen en ontzeggingen Voorbeeldbrieven van waarschuwingen en ontzeggingen Schriftelijke Waarschuwing Kantoorbezoek Op bezocht u , . U heeft hier onder andere gesproken met een van onze medewerkers.

Nadere informatie

OMGAAN MET AGRESSIE EN GEWELD. Samenvatting

OMGAAN MET AGRESSIE EN GEWELD. Samenvatting OMGAAN MET AGRESSIE EN GEWELD Samenvatting 1. Definitie, aard en oorzaak van agressie. Onder agressie en geweld worden voorvallen verstaan, waarbij een medewerker psychisch of fysiek wordt lastiggevallen,

Nadere informatie

Gedragsregels - voor patiënten en bezoekers

Gedragsregels - voor patiënten en bezoekers Gedragsregels - voor patiënten en bezoekers De Sint Maartenskliniek verwacht van u dat u zich gedraagt als gast en dat u respectvol en vriendelijk met elkaar omgaat. Behandel de ander zoals u zelf behandeld

Nadere informatie

af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang

af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang Grensoverschrijdend gedrag Klik Kinderopvang wijst alle vormen van grensoverschrijdend gedrag af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang grensoverschrijdend gedrag voorkomen

Nadere informatie

X.5 Protocol omgaan met agressie

X.5 Protocol omgaan met agressie X.5 Protocol omgaan met agressie 1. Waarom dit protocol? In 1999 hebben veel medewerkers een training omgaan met agressie gevolg. Uit de evaluatie van deze trainingen zijn veel vragen en suggesties gekomen.

Nadere informatie

PROCEDURE M.B.T. HET HANDELEN TEGEN AGRESSIE EN GEWELD. 1. Inleiding Deze procedure is een onderdeel van het ARBO-beleid van het Esdal College.

PROCEDURE M.B.T. HET HANDELEN TEGEN AGRESSIE EN GEWELD. 1. Inleiding Deze procedure is een onderdeel van het ARBO-beleid van het Esdal College. PROCEDURE M.B.T. HET HANDELEN TEGEN AGRESSIE EN GEWELD 1. Inleiding Deze procedure is een onderdeel van het ARBO-beleid van het Esdal College. Het Esdal College is een veilige school. Dit betekent dat

Nadere informatie

Om goed te definiëren wat we bedoelen met agressie wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds boosheid en anderzijds agressie

Om goed te definiëren wat we bedoelen met agressie wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds boosheid en anderzijds agressie 1 AGRESSIEPROTOCOL. 1. Inleiding. Agressief gedrag, in al zijn verschijningsvormen is een regelmatig terugkerend verschijnsel in onze samenleving. Dit stopt niet aan de deur van het OCMW. Ook binnen de

Nadere informatie

KlachtenProtocol SKPOOV

KlachtenProtocol SKPOOV KlachtenProtocol SKPOOV Voorwoord In iedere organisatie waarin mensen samen werken worden fouten gemaakt. Dit geldt zowel voor de medewerkers als voor de leerlingen op onze school. Belangrijk hierin is

Nadere informatie

V1 PR 01. Integriteit, Respect en Loyaliteit

V1 PR 01. Integriteit, Respect en Loyaliteit Gedragscode Medewerkers Pagina 1 van 6 Gedragscode Inleiding Wij willen graag dat de cliënten aan wie onze organisatie diensten verleent, daarover tevreden zijn. Ook vinden we het belangrijk dat onze medewerkers

Nadere informatie

Bijlage 2: Klachten regelement Klachten regelement Autstekend

Bijlage 2: Klachten regelement Klachten regelement Autstekend Bijlage 2: Klachten regelement Klachten regelement Autstekend 1 Inhoud 1. Doelstelling... 3 2. Verantwoordelijkheden... 3 3. Beschrijving procedure... 3 3.1 Interne klachten... 4 3.2.Vertrouwenspersoon...

Nadere informatie

Gedragscode de Hoofdlijn

Gedragscode de Hoofdlijn Gedragscode de Hoofdlijn Versie 2016 Inleiding Wij willen graag dat de cliënten aan wie onze instelling diensten verleent, daarover tevreden zijn. Ook vinden we het belangrijk dat onze medewerkers met

Nadere informatie

Protocol ongewenst gedrag Stichting Mensen Met Mogelijkheden.

Protocol ongewenst gedrag Stichting Mensen Met Mogelijkheden. Protocol ongewenst gedrag Stichting Mensen Met Mogelijkheden. 1. DOEL Deze procedure is bedoeld om zorgvuldig handelen te waarborgen bij constatering van ongewenst gedrag op de werkplek. 2. REIKWIJDTE

Nadere informatie

Veiligheidsprotocol Team Leerlingzaken 2013

Veiligheidsprotocol Team Leerlingzaken 2013 Veiligheidsprotocol Team Leerlingzaken 2013 Gemaakt door Nadia en Patrick dd: 15-03-2013 1 Inhoudsopgave 1. Vormen van agressie en geweld p. 3 2. Voorkomen van agressie en geweld p. 3 3. Gedragsregels

Nadere informatie

OPVANG PERSONEEL BIJ INCIDENTEN M.B.T. AGRESSIE, GEWELD OF (SEKSUELE) INTIMIDATIE

OPVANG PERSONEEL BIJ INCIDENTEN M.B.T. AGRESSIE, GEWELD OF (SEKSUELE) INTIMIDATIE OPVANG PERSONEEL BIJ INCIDENTEN M.B.T. AGRESSIE, GEWELD OF (SEKSUELE) INTIMIDATIE Apeldoorn, 1 december 2006 Auteur M.H. Luikinga Afdeling Personeel & Organisatie December 2006 INHOUD blz. 1 Inleiding...

Nadere informatie

1.KLACHTEN 1.1. KWALITEIT VAN WERKEN:

1.KLACHTEN 1.1. KWALITEIT VAN WERKEN: 1.KLACHTEN 1.1. KWALITEIT VAN WERKEN: Ondanks het feit dat de School voor Educatie en Inburgering kwaliteit wil leveren, kan het zijn dat de cliënt niet tevreden is over de geleverde dienstverlening. De

Nadere informatie

Klachtenreglement 2015

Klachtenreglement 2015 Klachtenreglement 2015 1.0 Doel & toepassingsgebied Doel Toepassingsgebied Datum opstellen Januari 2015 Frequentie evaluatie Dit reglement beschrijft de wijze waarop de organisatie en zorgverleners omgaan

Nadere informatie

Gedragscode Estherzorg

Gedragscode Estherzorg Gedragscode Estherzorg 1 Inleiding Wij willen graag dat de cliënten aan wie Estherzorg thuiszorg verleent, daarover tevreden zijn. Ook vinden we het belangrijk dat onze medewerkers met plezier hun werk

Nadere informatie

GEDRAGSCODE voor patiënten en bezoekers

GEDRAGSCODE voor patiënten en bezoekers GEDRAGSCODE voor patiënten en bezoekers de regels, de toelichting, de actie bij overtreding juni 2010 Bergen op Zoom, juni 2010 Het Lievensberg ziekenhuis wil graag een gastvrij ziekenhuis voor zijn patiënten

Nadere informatie

Protocol Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen

Protocol Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen Protocol Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen Doel Door een goede opvang en nazorg bij schokkende gebeurtenissen wordt het risico op psychische overbelasting verminderd. Er is sprake van een schokkende

Nadere informatie

Protocol Agressie januari 2013. Inhoud

Protocol Agressie januari 2013. Inhoud Inhoud 1 Voorwoord... 2 2 Agressie... 2 3 Integraal beleid... 3 3.1 Medewerkers... 3 3.2 Organisatie... 3 3.3 (on)roerende zaken... 3 3.4 repressieve maatregelen... 3 3.5 Draaiboek en registratie van agressieve

Nadere informatie

6.1 SERVICECODE, GEDRAGSREGELS, HUISREGELS

6.1 SERVICECODE, GEDRAGSREGELS, HUISREGELS 6.1 SERVICECODE, GEDRAGSREGELS, HUISREGELS Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten Doelgroep Inhoud Coördinator agressie en geweld, leidinggevenden Voorbeeld van een servicecode

Nadere informatie

Protocol Agressie en geweld

Protocol Agressie en geweld Protocol Agressie en geweld Januari 2005 1 I Inleiding Steeds vaker worden ambtenaren van de gemeente met publiekscontacten geconfronteerd met tegen hen gerichte vormen van agressie en geweld, zowel fysiek

Nadere informatie

MET ALLE RESPECT. 1. Inleiding blz Definities blz Verantwoordelijkheid van het management blz. 3

MET ALLE RESPECT. 1. Inleiding blz Definities blz Verantwoordelijkheid van het management blz. 3 MET ALLE RESPECT OMGANGSPROTOCOL BURGERS EN MEDEWERKERS A. Inhoud 1. Inleiding blz. 2 2. Definities blz. 2 3. Verantwoordelijkheid van het management blz. 3 4. Wat is niet-acceptabel gedrag blz. 3 Fysiek

Nadere informatie

Voorbeeld Protocol Omgaan met agressie

Voorbeeld Protocol Omgaan met agressie Voorbeeld Protocol Omgaan met agressie Dit is een geanonimiseerd protocol van een corporatie. 1 Inleiding... 3 2 Omgaan met agressief gedrag... 4 2.1 Reageren op frustratieagressie... 4 2.2 Reageren op

Nadere informatie

In deze factsheet worden vier vormen van agressie en de daarbij behorende acties door personeel uitgewerkt:

In deze factsheet worden vier vormen van agressie en de daarbij behorende acties door personeel uitgewerkt: Agressie overzicht In deze factsheet worden vier vormen van agressie en de daarbij behorende acties door personeel uitgewerkt: Verbale agressie Bedreiging Fysieke agressie en geweld Opschaling personeel

Nadere informatie

Protocol Ongewenste Omgangsvormen

Protocol Ongewenste Omgangsvormen Protocol Ongewenste Omgangsvormen 1. Uitgangspunten Om een veilig sociaal sportklimaat te waarborgen wordt van ieder lid, trainer, vrijwilliger, ouder of gast bij de vereniging (nader samenvattend genoemd:

Nadere informatie

GEDRAGSCODE AGRESSIE, GEWELD EN SEKSUELE INTIMIDATIE

GEDRAGSCODE AGRESSIE, GEWELD EN SEKSUELE INTIMIDATIE GEDRAGSCODE AGRESSIE, GEWELD EN SEKSUELE INTIMIDATIE Wat te doen op scholen bij incidenten waarbij agressie een rol speelt? Aanleiding In de afgelopen jaren hebben zich diverse incidenten voorgedaan op

Nadere informatie

Protocol ongewenste omgangsvormen

Protocol ongewenste omgangsvormen Protocol ongewenste omgangsvormen Versiebeheer: revisienummer datum omschrijving verandering 4-03-2013 Vaststelling in bestuursvergadering 4 maart 2013, met ingang van 1 maart 2013 Protocol ongewenste

Nadere informatie

MAATREGELENVERORDENING IOAW EN IOAZ 2010

MAATREGELENVERORDENING IOAW EN IOAZ 2010 Pag.1/5 HOOFDSTUK 1ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1 Definities 1. In deze verordening wordt verstaan onder: a. IOAW: de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers;

Nadere informatie

Handreiking. Uitleg huisvredebreuk

Handreiking. Uitleg huisvredebreuk Handreiking Uitleg huisvredebreuk Huisvredebreuk in ziekenhuizen Ziekenhuizen mogen mensen een waarschuwing en/of toegangsontzegging geven. Voordat hiertoe wordt overgegaan, moet aan een aantal voorwaarden

Nadere informatie

Agressieprotocol. Voorbeeld

Agressieprotocol. Voorbeeld Voorbeeld Agressieprotocol Over dit voorbeeldprotocol. Uit diverse protocollen, zoals deze op internet te vinden zijn, is materiaal verzameld en bewerkt. Dit protocol voldoet aan de wettelijke eisen en

Nadere informatie

KLACHTENREGELING BERG EN BOSCHSCHOOL

KLACHTENREGELING BERG EN BOSCHSCHOOL KLACHTENREGELING BERG EN BOSCHSCHOOL Klachtenregeling Berg en Boschschool - april 2015 1 1 Inleiding In artikel 3 van de Arbowet is opgenomen dat het bevoegd gezag beleid betreffende preventie en bestrijding

Nadere informatie

http://apwfg16/dks/document/document_content.asp?secid=59f9d0ced8aa84b728...

http://apwfg16/dks/document/document_content.asp?secid=59f9d0ced8aa84b728... pagina 1 van 5 Titel Veilige Zorg: Het standpunt en de (preventieve) maatregelen van het Westfriesgasthuis inzake agressie en geweld tegen medewerkers. Publicatiedatum 16-08-2007 Doel Het voorkomen of

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

De gedragscode voor patiënten/cliënten, bezoekers, klanten en derden

De gedragscode voor patiënten/cliënten, bezoekers, klanten en derden De gedragscode voor patiënten/cliënten, bezoekers, klanten en derden In het onderstaande kader staan de gedragsregels in het kort samengevat en omschreven. Op de volgende pagina s staan de regels een voor

Nadere informatie

Functie en taakomschrijving vertrouwenspersoon

Functie en taakomschrijving vertrouwenspersoon Functie en taakomschrijving vertrouwenspersoon VEILIG SPORTKLIMAAT Budovereniging Asahi Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Doel van aanstelling van een vertrouwenscontactpersoon 2 3 Taken en bevoegdheden van

Nadere informatie

PROTOCOL ONGEWENST GEDRAG

PROTOCOL ONGEWENST GEDRAG 2016 PROTOCOL ONGEWENST GEDRAG Inhoudsopgave: Intentieverklaring Ongewenst gedrag Sancties Voorlichting / training Klachtenregeling Toezicht Checklist G. Stassen LVO Maastricht 6-9-2016 Locatie: Bonnefanten

Nadere informatie

In dit agressie draaiboek wordt omschreven hoe medewerkers van Woonstede dienen te handelen wanneer agressie optreedt.

In dit agressie draaiboek wordt omschreven hoe medewerkers van Woonstede dienen te handelen wanneer agressie optreedt. In dit agressie draaiboek wordt omschreven hoe medewerkers van Woonstede dienen te handelen wanneer agressie optreedt. Om agressie te voorkomen zijn diverse maatregelen getroffen om de bereikbaarheid van

Nadere informatie

GSR Protocol Melding, Klacht of Incident 2015

GSR Protocol Melding, Klacht of Incident 2015 GSR Melding, Klacht of Incident 2015 1. Op het moment dat een incident van welke aard dan ook heeft plaatsgevonden, dient de betrokkene (klager) dit te melden bij de manager onderwijs van de eigen afdeling.

Nadere informatie

Verzuimprotocol Adopsa Payroll

Verzuimprotocol Adopsa Payroll Verzuimprotocol Adopsa Payroll 1. Ziekmelding De medewerker meldt zich op de eerste dag van ziekte telefonisch vóór 10.00 uur ziek bij zowel Adopsa Payroll als bij zijn opdrachtgever. Wanneer een medewerker

Nadere informatie

Handboek Personeelsmanagement

Handboek Personeelsmanagement Handboek Personeelsmanagement Hoofdstuk 8 : ARBO Onderwerp : Melding (bijna) bedrijfsongevallen, agressie en geweld en (mogelijke) beroepsziekten. Datum : 1 augustus 2006 Versie : 1.0 Autorisatie : RvB,

Nadere informatie

Agressieprotocol. Hoofddorp, 7 juni 2017 Vastgesteld door de OR: 2 mei 2017 Jolanda de Jong

Agressieprotocol. Hoofddorp, 7 juni 2017 Vastgesteld door de OR: 2 mei 2017 Jolanda de Jong Agressieprotocol Hoofddorp, 7 juni 2017 Vastgesteld door de OR: 2 mei 2017 Jolanda de Jong Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel 4 3. Agressie en geweld Arbowet (art. 1 lid 3 sub f) 5 4. Protocol 6 4.1

Nadere informatie

Verzuimprotocol Centrum Arbeid en Mobiliteit B.V.

Verzuimprotocol Centrum Arbeid en Mobiliteit B.V. Verzuimprotocol Centrum Arbeid en Mobiliteit B.V. 1. Ziekmelding De medewerker meldt zich op de eerste dag van ziekte telefonisch vóór 10.00 uur ziek bij zowel Centrum Arbeid en Mobiliteit B.V. (CAM) als

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 2 2 WAT SCHRIJFT DE WET VOOR 3 3 DEFINITIES 4 4 PROCEDURE VOOR BEHANDELING 5 5 GESCHILLENINSTANTIE 6

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 2 2 WAT SCHRIJFT DE WET VOOR 3 3 DEFINITIES 4 4 PROCEDURE VOOR BEHANDELING 5 5 GESCHILLENINSTANTIE 6 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 2 2 WAT SCHRIJFT DE WET VOOR 3 3 DEFINITIES 4 4 PROCEDURE VOOR BEHANDELING 5 5 GESCHILLENINSTANTIE 6 6 ALGEMENE BEPALINGEN 7 Klachtenprocedure versie 1 - juli 2018

Nadere informatie

Melding incidenten op school protocol + formulier

Melding incidenten op school protocol + formulier Wettelijke basis: Artikel 3 Arbowet. Relatie met overige documenten: - Schoolregels; - Gedragregels; - Arbo-beleidsplan; - Pestprotocol; - Klachtenprocedure. Begripsomschrijving Volgens Van Dale is een

Nadere informatie

ORDEREGLEMENT DR. NASSAU COLLEGE PENTA

ORDEREGLEMENT DR. NASSAU COLLEGE PENTA 1 ORDEREGLEMENT DR. NASSAU COLLEGE PENTA Juli 2018 2 Inleiding Wij vinden het belangrijk dat er op onze school goede afspraken zijn over hoe we met elkaar omgaan, wat mag en niet mag, en wat we doen als

Nadere informatie

Incidentenprotocol Informatie voor ouders

Incidentenprotocol Informatie voor ouders Incidentenprotocol Informatie voor ouders Uitgangspunten bij dit protocol Op OBS Beukenlaan wordt blijvend aandacht geschonken aan een veilig klimaat in de school en op het schoolplein. De Gouden weken,

Nadere informatie

Klachtenregeling Kelderwerk

Klachtenregeling Kelderwerk Klachtenregeling Kelderwerk (Seksuele) intimidatie, agressie, geweld, discriminatie en/of onbehoorlijk gedrag Advies Platformoverleg d.d. 6 februari 2008 Vastgesteld d.d. 28 februari 2008 Op grond van

Nadere informatie

Gedragscode. Toepassing door:

Gedragscode. Toepassing door: Parochiebureau: Dorpsstraat 26 2712 AL Zoetermeer Telefoon: 079 316 30 Gedragscode Toepassing door: alle beroepskrachten, vrijwilligers en stagiaires die werkzaamheden en activiteiten verrichten binnen

Nadere informatie

RI&E agressie en geweld

RI&E agressie en geweld Bijlage H RI&E agressie en geweld De Arbeidsomstandighedenwet verplicht werkgevers tot het opstellen van een risico inventarisatie en evaluatie (RI&E). Onderdeel van deze RI&E zijn agressie en geweldsrisico

Nadere informatie

Protocol Agressie januari 2013. Inhoudsopgave. 1. Voorwoord blz. 1. 2. Agressie blz. 2

Protocol Agressie januari 2013. Inhoudsopgave. 1. Voorwoord blz. 1. 2. Agressie blz. 2 Inhoudsopgave 1. Voorwoord blz. 1 2. Agressie blz. 2 3. Integraal beleid blz. 3 3.1 Medewerkers blz. 3 3.2 Organisatie blz. 3 3.3 Bouwkundige voorzieningen blz. 4 3.4 Lik op stuk beleid blz. 4 3.5 Draaiboek

Nadere informatie

Algemene huisregels Rijnstate

Algemene huisregels Rijnstate Algemene huisregels Rijnstate Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Inleiding Wij vinden het belangrijk dat iedereen zich prettig voelt in ons ziekenhuis. Een prettige omgeving

Nadere informatie

Protocol Agressie en Geweld

Protocol Agressie en Geweld Protocol Agressie en Geweld Bestuur scholengemeenschap voor vmbo havo atheneum gymnasium school voor praktijkonderwijs Dit is het van de Stichting Voortgezet Onderwijs Ubbo Emmius, statutair gevestigd

Nadere informatie

Protocol agressie en geweld

Protocol agressie en geweld Protocol agressie en geweld Juni 2015 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Verantwoordelijkheden... 4 Definitie agressie en geweld... 5 Preventie... 6 Huisregels... 7 Handelingsprotocollen... 8 Protocol 1: Verbale

Nadere informatie

Jeugd gezond heids zorg. 0-19 jaar

Jeugd gezond heids zorg. 0-19 jaar Jeugd gezond heids zorg 0-19 jaar Ongewenst gedrag binnen het onderwijs Meldingsregeling Vertrouwenspersoon Inleiding Meldingen van machtsmisbruik Soms is er sprake van meldingen over een vorm van machtsmisbruik

Nadere informatie

PROTOCOL TIME-OUT EN VERWIJDERING

PROTOCOL TIME-OUT EN VERWIJDERING PROTOCOL TIME-OUT EN VERWIJDERING Protocol time-out en verwijdering, maart 2013 pagina 1 van 5 Dit protocol treedt in werking als er sprake is van grensoverschrijdend gedrag door een judoka, ouders en/of

Nadere informatie

Protocol (ernstig) ongewenst gedrag.

Protocol (ernstig) ongewenst gedrag. Protocol (ernstig) ongewenst gedrag. Op de Wilgenhoek hanteren we: I. Werkwijze ongewenst gedrag - Wilgenhoek II. Protocol Schorsing en verwijdering bij ernstig ongewenst gedrag Spaarnesant I. Werkwijze

Nadere informatie

Protocol Omgaan met agressie. Onderdeel RI&E

Protocol Omgaan met agressie. Onderdeel RI&E Protocol Omgaan met agressie Onderdeel RI&E Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Omgaan met agressief gedrag... 4 2.1 Preventie van en reactie op agressie... 4 2.2 Procedure... 5 3 Opvang en nazorg... 6 4

Nadere informatie

PROTOCOL AGRESSIE EN GEWELD. Hoe gaan wij in de gemeente Renswoude om met agressie en geweld

PROTOCOL AGRESSIE EN GEWELD. Hoe gaan wij in de gemeente Renswoude om met agressie en geweld PROTOCOL AGRESSIE EN GEWELD Hoe gaan wij in de gemeente Renswoude om met agressie en geweld Versie: 6 januari 2014 Agressie en geweld komen in de hedendaagse maatschappij in toenemende mate voor. Steeds

Nadere informatie

Beleid ongewenste omgangsvormen VMCA (versie 16 december 2011 Sociaal Beleidsplan, hoofdstuk 14.14 t/m 14.17)

Beleid ongewenste omgangsvormen VMCA (versie 16 december 2011 Sociaal Beleidsplan, hoofdstuk 14.14 t/m 14.17) Beleid ongewenste omgangsvormen VMCA (versie 16 december 2011 Sociaal Beleidsplan, hoofdstuk 14.14 t/m 14.17) Bij de VMCA moet elke medewerker in een gezonde en veilige omgeving kunnen werken. De VMCA

Nadere informatie

Protocol Omgaan met agressie. 26 januari 2009

Protocol Omgaan met agressie. 26 januari 2009 Protocol Omgaan met agressie 26 januari 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Omgaan met agressief gedrag...4 2.1 Preventie van en reactie op agressie...4 2.2 Procedure...5 3 Opvang en nazorg...6 4 Corrigerende

Nadere informatie

6.13 Agressieprotocol Versiedatum Juli 2013 Vervaldatum/revisiedatum Juli 2014. Goedgekeurd Directeur/Adjunct-directeur

6.13 Agressieprotocol Versiedatum Juli 2013 Vervaldatum/revisiedatum Juli 2014. Goedgekeurd Directeur/Adjunct-directeur 6.13 Agressieprotocol Versiedatum Juli 2013 Vervaldatum/revisiedatum Juli 2014 Status MR Eigenaar Goedgekeurd Goedgekeurd Directeur/Adjunct-directeur 1 Inhoud Algemeen -context-... 3 1. Inleiding... 4

Nadere informatie