Schoolondersteuningsprofiel Linie College VSO Pagina 1 van 19

Transcriptie

1 Pagina 1 van 19

2 Contactgegevens Linie College VSO Fresiastraat NS DEN HELDER Tel.: info@liniecollege.nl Website: Postadres voor beide locaties: postbus 6013, 1780 KA DEN HELDER SCHOOLLEIDING: Directeur: Mary Anne Poortman directie@liniecollege.nl Adjunct-directeur: Dula Brandsma directie@demeerpaaldenhelder.nl Pagina 2 van 19

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pg.: 1. Inleiding 4 2. Visie en missie 6 3. Ons onderwijs 7 4. Arbeidstoeleiding/stages Het ondersteuningsaanbod van onze school Ambities 15 Bijlage I: Uitstroomgegevens 16 Bijlage II: Stroomschema zorgtraject 17 Bijlage III: Stroomschema stage 18 Bijlage IV: Lijst van afkortingen 19 Pagina 3 van 19

4 1. Inleiding Hierbij beschrijven wij het schoolondersteuningsprofiel van het Voortgezet Speciaal Onderwijs aan het Linie College, een school voor Zeer Moeilijk Lerenden. Wij willen leerlingen met een verstandelijke beperking een goede onderwijsplek bieden, met een passend ontwikkelingsperspectief, uitlopend in een goede, passende uitstroom. Het Linie College maakt deel uit van het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Kop van Noord Holland. Website: Op deze website kunt u informatie vinden over alles wat het samenwerkingsverband aangaat. Het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Kop van Noord Holland streeft naar een dekkend netwerk van scholen waarbinnen alle leerlingen een passende onderwijsplek krijgen. Wanneer uw kind in aanmerking komt voor onze school wordt door de Commissie Toelaatbaarheid VO een Toelaatbaarheidsverklaring afgegeven. Wij bieden leerlingen met een verstandelijke beperking, die volgens de landelijke norm dieptezorg (schil 3 binnen ons samenwerkingsverband) nodig hebben, een passend onderwijsaanbod. Onze zorg start al vóór de eerste schooldag met een warme overdracht van de leerlingen vanuit onze eigen SO-afdeling, vanuit andere S(B)O-scholen of vanuit de basisschool. In principe eindigt onze zorg pas als de leerling een plaats heeft binnen de uitstroombestemming arbeid of dagbesteding of elders. De basis van de school is gebaseerd op de kernwaarden van het speciaal onderwijs zoals die zijn ontwikkeld door het Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs (LESCO). Het gaat om de volgende kernwaarden: - De school is ambitieus en werkt vanuit een missie en visie planmatig aan innovatie en het verbeteren en borgen van kwaliteit. - De school realiseert voor elke leerling op basis van het ontwikkelingsperspectief passende en duurzame deelname aan onderwijs en samenleving. - De school werkt vanuit gedeelde verantwoordelijkheid, op basis van actieve betrokkenheid en heldere communicatie met ouders en jongeren aan de realisatie van onderwijs-/zorgarrangementen. - De school wordt gekenmerkt door ortho-didactisch en orthopedagogisch handelen binnen een veilig, uitdagend en respectvol leerklimaat. - De school heeft medewerkers in dienst met specifieke competenties die samenwerken in een multidisciplinaire omgeving. - De school zet aangepaste voorzieningen in op het gebied van de fysieke omgeving, vervoer, ICT, leer- en hulpmiddelen en materialen. - De school werkt nauw samen in de keten van (regulier) onderwijs, zorg en arbeid en is verantwoordelijk voor ontwikkelen en uitwisselen van kennis en expertise. Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) De Commissie Toelaatbaarheid Passend Onderwijs (CTPaO VO) beoordeelt de aanvraag en geeft na een positieve beoordeling een toelaatbaarheidsverklaring af, afgekort TLV. Het kernteam van de Commissie Toelaatbaarheid bestaat uit: - voorzitter/directie samenwerkingsverband, - orthopedagoog, - maatschappelijk deskundige. Het kernteam wordt per dossier aangevuld met partners uit een flexibele schil. De flexibele schil bestaat uit: - ondersteuningscoördinator van de school die aanmeldt, - ondersteuningscoördinator van de VSO-school waarbij wordt aangemeld, - jeugdarts van de GGD, - leerplichtambtenaar van de gemeente waar de leerling staat ingeschreven. Voor de aanmelding moet een dossier worden opgesteld waaruit blijkt dat: - de ondersteuningsbehoefte van leerling, ouders en leerkrachten in kaart is gebracht; - er passende ondersteuning is geboden, maar deze niet toereikend is gebleken; - er passende begeleiding is aangeboden aan gezin/ouders (lopend of afgesloten). Pagina 4 van 19

5 Het dossier bevat - een aanmeldformulier, - een schema van handelingsgericht werken inclusief handelingsplan en evaluatie, - optioneel een verslag van maatschappelijk werk, - indien van toepassing, het ontwikkelingsperspectief. Adres: De Commissie Toelaatbaarheid Samenwerkingsverband Kop van Noord Holland VO Postbus AG SCHAGEN Leerlingen die nu met een CvI-indicatie op een VSO-school zitten: Voor leerlingen wonende in de Kop van Noord-Holland geldt, dat als zij op 1 augustus 2013 met een geldige indicatie op het VSO zaten, dat deze indicatie dan nog 3 jaar geldig blijft, dus tot 1 augustus 2016, mits zij niet van school veranderen. Leerlingen die nu met een CvI-indicatie op ons VSO zitten, zullen op 1 augustus 2016 nog steeds aangewezen zijn op VSO. Voor hen moet dan door de VSO-school een TLV aangevraagd worden. Aanmeldingsprocedure op het Linie College Wanneer de TLV is afgegeven wordt de leerling aangemeld op school. Er vindt een gesprek plaats met de directie en de leerling wordt aangemeld bij de Commissie van Begeleiding en Onderzoek (CvB). Voordat de leerling wordt toegelaten tot de school vinden er onderzoeken en gesprekken plaats door leden van de Commissie van Begeleiding en Onderzoek. De directeur vormt samen met de jeugdarts, de maatschappelijk deskundige en de psycholoog de Commissie van Begeleiding en Onderzoek. De Commissie van Begeleiding en Onderzoek heeft een aantal wettelijke taken: o.a. het adviseren of bijstellen van het ontwikkelingsperspectief; het tenminste een maal per jaar evalueren van het OPP; het adviseren over terugplaatsing of overplaatsing en het doen van aanbevelingen omtrent het begeleiden van de individuele leerling. De Commissie van Begeleiding en Onderzoek komt maandelijks bij elkaar. Uit praktische overwegingen woont ook de zorgcoördinator deze bijeenkomsten bij. Na de gesprekken en onderzoeken kan het zijn dat er nogmaals een gesprek met de directeur plaatsvindt over eventuele aandachtspunten die uit de onderzoeken en gesprekken met de CvB zijn gekomen. Daarna wordt de leerling definitief ingeschreven. Na toelating en plaatsing start de begeleiding van de leerling. Onder auspiciën van de CvB en O wordt in de eerste maand een ontwikkelingsperspectief geschreven. Omdat dit een groeidocument is, bevat het ontwikkelingsperspectief ook de voorgeschiedenis van de leerling, relevante onderzoeksgegevens en adviezen van de CvB en O en wensen van ouders. Het ontwikkelingsperspectief wordt met de ouders besproken door de mentor. Pagina 5 van 19

6 2. Visie en missie Wij werken vanuit een visie en missie. Missie het Linie College biedt passend onderwijs aan leerlingen die belemmeringen ondervinden in hun leer- en ontwikkelingsproces van 13 t/m tot 20 jaar. Ons onderwijs kenmerkt zich door orthopedagogisch- en didactisch handelen in een veilig, respectvol, duidelijk en inspirerend leerklimaat. We willen een passend en eigentijds antwoord geven op de onderwijsbehoeften van onze leerlingen in een veilig klimaat om onze leerlingen begeleiden naar en voorbereiden op een zo geïntegreerd en zelfstandig mogelijke plaats in onze samenleving op het gebied van wonen, passende arbeid, vrije tijd en burgerschap. Visie We geven orthodidactische en orthopedagogische arrangementen vorm, om leerlingen te stimuleren binnen hun eigen mogelijkheden te komen tot optimale ontwikkeling en prestaties. We willen er met elkaar voor zorgen dat onze leerlingen zich optimaal ontwikkelen en zich zo goed mogelijk kunnen voorbereiden op de toekomst door: - Respect voor elkaars achtergrond en onderlinge verschillen is een belangrijke richtlijn in de sociale omgang. - Wij willen werken aan een schoolcultuur waarin het verantwoordelijkheidsgevoel van leerlingen toeneemt en willen er voor zorgdragen dat leerlingen met plezier naar school gaan. - We willen een schoolcultuur creëren waarin de leerling zich veilig voelt, er sprake is van betrokkenheid voor elkaar, verantwoordelijkheid voor elkaar en waarin leerlingen hun conflicten met elkaar en/of met hulp op een positieve manier leren oplossen. - We willen dat onze leerling zich geaccepteerd en gewaardeerd voelen door de leerlingen en de volwassenen om hen heen. Pagina 6 van 19

7 3. Ons onderwijs Leerlingen met een verstandelijke beperking van 12 tot 18 jaar (met een uitloop mogelijk tot 20 jaar) en een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) zijn welkom op onze school voor het VSO voor Zeer Moeilijk Lerenden. Veelal zal de jongere doorstromen vanuit SO ZML naar het VSO ZML. De overdracht van de leerling tussen de leerkrachten van het SO en het VSO vindt plaats via een protocol, waarvan een warme overdracht een belangrijk onderdeel uitmaakt. In samenspraak met de ouders en de toeleverende school wordt de schoolplaatsing voorbereid door de Commissie voor de Begeleiding en Onderzoek (CvB) nadat er een TLV is afgegeven of in sommige gevallen eerst een observatieplaats is geadviseerd. De CvB bestaat uit: - directeur van het Linie College, - maatschappelijk deskundige, - jeugdarts van de GGD, - psycholoog, - zorgcoördinator. Basisondersteuning Alle leerlingen krijgen onderwijs binnen de basisondersteuning van onze school. Daartoe behoren alle ondersteuningsvormen die het Linie College in huis hebben om leerlingen, die binnen onze leerlingprofielen, onderwijs te geven. Er is een verschil in definiëring van ondersteuning in het reguliere onderwijs en het speciaal onderwijs. Op onze scholen is gespecialiseerde ondersteuning nodig. Het is daarom noodzakelijk dat de basisondersteuning van het Linie College wordt ingezet door personeel wat expert is in het geven van onderwijs aan onze doelgroep. Teamleden hanteren de volgende didactiek voor basisondersteuning in ons onderwijs: 1. Totale Communicatie en communicatie niveaus 2. Structuur in tijd, ruimte en personen 3. Denk stimulerende Gespreksmethodieken 4. Begeleid Ontdekkend Leren 5. Leerlijnen specifiek voor ZML gekoppeld aan de kerndoelen voor onze doelgroep. Leerlingen die meer nodig hebben dan bovenstaande didactiek krijgen extra ondersteuning. Dit wordt beschreven in het OPP in de bijlage Ondersteuningsbehoefte. OntwikkelingsPerspectief (OPP) Binnen 6 weken na de schoolplaatsing wordt een eerste OPP voor de leerling opgesteld en met de ouders/verzorgers besproken. Elke leerling heeft op het Linie College een ontwikkelingsperspectief. Het OPP is een inschatting van de ontwikkelingsmogelijkheden van een leerling voor een bepaalde, langere periode, gebaseerd op het verwachte uitstroomniveau. We kijken hierbij naar: - leerresultaten (leergebiedspecifieke doelen), - sociaal-emotionele ontwikkeling (leergebiedoverstijgende doelen), - leren leren, taakaanpak (leergebiedoverstijgende doelen), - bevorderende en belemmerende factoren, - stage/arbeidstoeleiding. Naar aanleiding hiervan wordt door de CvB een leerling in een uitstroomprofiel geplaatst. Dit ontwikkelingsperspectief wordt besproken met de ouders. Het OPP is dus onder meer afhankelijk van de mate van verstandelijke beperking, de diagnostiek, bevorderende en belemmerende factoren. Door het in kaart brengen van deze factoren kan het OPP naar boven of beneden bijgesteld worden. Jaarlijks evalueren we het OPP met de leerkrachten, de ouders en vanaf 16 jaar ook met de leerling, indien dit mogelijk is (dit is afhankelijk van het ontwikkelingsniveau van de leerling). Uitstroomprofielen VSO Linie College Wij werken binnen ons VSO met twee uitstroomprofielen: 1. Uitstroomprofiel Dagbesteding, deze is verdeeld in a. Arbeidsmatige dagbesteding Pagina 7 van 19

8 b. Niet-arbeidsmatige (belevingsgerichte) dagbesteding 2. Uitstroomprofiel Arbeid a. Arbeid in een regulier bedrijf, in combinatie met landelijk erkend(e) certificaat/ certificaten. b. Arbeid in een regulier bedrijf, zonder certificaten. c. (Beschermde) Arbeid in sociale werkvoorziening. Hoe geven we ons onderwijs vorm Voor het realiseren van passend onderwijs, gekoppeld aan het uitstroomprofiel, is een goede afstemming van het onderwijs van groot belang. Werken vanuit een ontwikkelingsperspectief zorgt ervoor dat wij de opbrengstgerichtheid van ons onderwijs doelgericht plannen. Ons onderwijs is gebaseerd op de uitgangspunten van het handelingsgericht werken (HGW). Met het HGW hebben wij een instrument in handen om onze onderwijskwaliteit te definiëren d.m.v. plannen, uitvoeren, monitoren (toetsen) en evalueren (Plan, Do, Check, Act). De kerndoelen VSO ZML zijn leidend voor ons onderwijs. Er zijn twee soorten kerndoelen: 1. Leergebiedoverstijgende doelen Kerndoelen gericht op algemene maatschappelijke voorbereiding en persoonlijke vorming: - Leren leren - Leren taak uitvoeren - Leren functioneren in sociale situaties - Ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief 2. Leergebiedspecifieke doelen Kerndoelen gericht op: - Nederlandse taal en communicatie - Rekenen - Mens, natuur en techniek - Mens en maatschappij - Culturele oriëntatie en creatieve expressie - Bewegen en sport - Seksualiteit - Arbeid - Dagbesteding Aan de kerndoelen zijn leerroutes gekoppeld. Wij werken met vier leerroutes: A, B, C en D. Aan de leerroutes zijn de leerlijnen gekoppeld die voortkomen uit de hierboven genoemde kerndoelen. Leerlijnen worden gebruikt om: a. het onderwijs inzichtelijk en overdraagbaar te maken. Wij laten hiermee zien waaraan wij daadwerkelijk aandacht besteden en wat wij willen bereiken. Wij beschrijven in leerlijnen het te geven onderwijsaanbod op een leergebied. b. het onderwijsaanbod af te stemmen op het ontwikkelingsperspectief, de leerroute en het uitstroomprofiel van de leerling. Het leerstofaanbod wordt waar mogelijk aan methoden en didactiek gekoppeld. c. de leeropbrengsten inzichtelijk te maken. Leeropbrengsten worden inzichtelijk door de vorderingen in het leerlingvolgsysteem (LVS) te verbinden met de leerlijnen. Dit proces verloopt cyclisch: de gegevens uit het LVS geven richting aan de onderwijsdoelen voor een volgende periode. Na deze periode worden vorderingen wederom geregistreerd in het LVS. We gebruiken verschillende toetsen voor een objectieve beoordeling van de niveaus van de leerlingen: - CITO rekenen - PI-dictee (spelling) Pagina 8 van 19

9 - DMT (technisch lezen) - SCOL (sociaal emotioneel) - VLDP (aanspreekniveau) Naarmate de schoolloopbaan vordert, zullen zowel de leergebiedspecifieke als de leergebiedoverstijgende doelen steeds meer worden gekoppeld aan de toekomstige praktijk van dagbesteding en arbeid. Op het Linie College hebben we, omdat we een kleine school zijn, de volgende indeling in groepen: Groepen binnen het VSO Vanwege het steeds kleiner worden van onze school werken wij leeftijd doorbrekend in de school. De Brugklas is de enige groep die niet leeftijd doorbrekend werkt. Brugklas Wij hebben één brugklas. In deze groepen zitten in principe de jongste leerlingen van het Linie College. Zij maken kennis met praktijkvakken die gegeven worden door vakdocenten. Deze vakken zijn: Techniek, Creatieve Expressie, Groen & Dier en Horeca en Faciltair. Daarnaast is er in de brugklas veel aandacht voor taal, functioneel rekenen, wereldoriëntatie en leergebied overstijgende doelen. Er wordt gestart met het arbeidstrainingsprogramma Zedemo. De leerlingen zitten in een vaste groep met een vaste leerkracht die wij mentor noemen. Basisgroepen Wij werken met 4 basisgroepen die leeftijddoorbrekend zijn. Het eerste half uur krijgen leerlingen les over leergebied overstijgende doelen o.a. sociale vaardigheid, werkhouding, leren leren. Daarna gaan zij naar de vakken die verder op school worden gegeven gekoppeld aan de kerndoelen. Deze vakken zijn verdeeld over lesblokken. Het kan ook zijn dat een leerling op de dag stage loopt. Deze groepen hebben een letter. Uitstroom dagbesteding met een vast team Leerlingen met het eerste leerlingprofiel hebben een vast team gedurende de week vanwege de grote ondersteuningsbehoeften van deze leerlingen. Zij gaan op maandagochtend en donderdagochtend naar de Meerpaal met de teamleden om groepsstage te lopen en daarnaast ook te werken aan praktijkvakken en leergebiedoverstijgende vakken. Om leerlingen veel praktische ervaring te laten opdoen richting dagbesteding en arbeid, werken wij met leerlingwerkplaatsen. Wij hebben de volgende leerlingwerkplaatsen: - Groen en dier - Horeca en Facilitair - Creatieve Expressie - Techniek en een Kaarsenmakerij. Daarnaast hebben we een stagebureau om leerlingen vanaf 16 jaar voor te bereiden op dagbesteding of arbeid. Pedagogisch handelen De basis van een goed pedagogisch klimaat is dat de begeleiding van alle leerlingen is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de leerlingen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Op het Linie College investeren we veel tijd aan het opleiden en bijscholen van al het personeel op het gebied van de competenties die vereist zijn om deze leerlingen onderwijs te geven. Binnen ons onderwijs passen we, als het nodig en mogelijk is, de situatie aan om bepaalde activiteiten voor de leerlingen mogelijk te maken. We gebruiken hiervoor o.a. - De TEACCH-methode (duidelijkheid en structuur); - ondersteunde communicatie d.m.v. foto s, picto s, gebaren en verwijzers om duidelijkheid te geven over programma en activiteiten; - klok en/of timetimer om tijdsduur aan te geven. Pagina 9 van 19

10 Leerkrachten geven ruimte aan het autonomiegevoel van hun leerlingen. Ze honoreren initiatieven van leerlingen. Ze waarderen ideeën van leerlingen en wat ze ermee doen. Ze dagen leerlingen uit om eigen oplossingen te bedenken via Begeleid ontdekkend leren. Ze laten de leerlingen zelf keuzes maken bij het doen van taken (hoe en wat). Ze vertrouwen organisatorische zaken zoveel mogelijk aan leerlingen toe. Belangrijk is daarom het aanspreekniveau van de leerlingen. Dit bepalen wij d.m.v. een test. Voor leerkrachten, leerlingen en ouders geldt dat men respect heeft voor elkaar en voor de omgeving. We werken bij voorkeur preventief. De algemene schoolregels en schoolroutines gelden voor allen en worden door allen nageleefd, Door ons handelen zorgen we voor een goed orthopedagogisch klimaat. Op school hebben we een Veiligheidsplan en uitgewerkte schoolroutines. Leerlingprofielen Wij bieden leerlingen met een verstandelijke beperking een goede onderwijsplek met een passend ontwikkelingsperspectief. Een aantal leerlingen heeft een stoornis binnen het autistisch spectrum (ASS), het syndroom van Down of andere syndromen. Er zijn leerlingen met een zeer disharmonisch intelligentieprofiel. Zo kan het zijn dat een leerling met een verbale intelligentie en/of performale intelligentie boven de 70 door een bijkomende stoornis of andere belemmerende factoren een onderwijsplek op het Linie College nodig heeft. Uiteraard stemmen we het ontwikkelingsperspectief af op de mogelijkheden en behoeften van deze speciale leerling. We kennen de volgende leerlingprofielen: Doelgroep: 1. Leerlingen met zeer ernstig beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden en zeer geringe zelfredzaamheid vanaf ontwikkelingsleeftijd leeftijd van 24 maanden tot IQ Leerlingen met stabiel ernstig beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden IQ 55 tot Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden en problemen in gedrag en/of redzaamheid, inclusief stoornissen in het autistisch spectrum IQ 55 tot Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden IQ 55 tot 70 Bekostiging: Bekostiging MG + Cat 3+ Bekostiging MG + Cat 3/3+ Bekostiging ZML - Cat 2/3 Bekostiging ZML - Cat 1 Arrangement voor Uitstroom Karakteristiek 1. Leerlingen met zeer ernstig beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden en zeer geringe zelfredzaamheid vanaf ontwikkelingsleeftijd leeftijd van 24 maanden tot IQ 55 Dagbesteding Het speciaal onderwijs aan leerlingen met een zeer laag ontwikkelingsniveau wordt gekenmerkt door de zoektocht naar te ontwikkelen functies en te trainen vaardigheden. Een ontwikkelingsleeftijd van 24 maanden is een criterium, maar zegt op zich niet veel over de mogelijkheden. Deze hangen ook af van sociale, de praktische intelligentie en de emotionele ontwikkeling. Leerling met zeer ernstig meervoudige beperking, verstandelijke beperking of (ernstige) fysieke beperking, niet-sprekende leerling. Leerling met lichaamsgebonden of associatieve ervaringsordening. Pagina 10 van 19

11 Diversiteit aan syndromen, stoornissen in het autistisch spectrum, gedragsstoornissen, epilepsie, eetstoornissen. Tijd Arrangement voor Uitstroom Karakteristiek Gedurende schoolloopbaan 2. Leerlingen met stabiel ernstig beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden IQ 55 tot 70 Arbeid en Dagbesteding Het speciaal onderwijs aan leerlingen met ernstig beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden en beperkte cognitieve mogelijkheden richt zich op de kerndoelen voor zeer moeilijk lerende kinderen, met als complicerende factoren: de beperkte motoriek en mobiliteit en vaak spraak-/taalproblemen. Deze combinatie betekent meervoudig gehandicapt en vraagt extra inspanningen voor leren door doen (waaronder de spelontwikkeling), mondeling en schriftelijk uiten en de omgang met jezelf en de wereld. Hierdoor heeft de leerling intensieve ondersteuning of specifieke voorwaarden op motorisch en orthodidactisch gebied. IQ tot 70 Tijd Arrangement voor Uitstroom Karakteristiek Gedurende schoolloopbaan 3. Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden en problemen in gedrag en/of redzaamheid, inclusief stoornissen in het autistisch spectrum IQ 55 tot 70 Arbeid of Dagbesteding 7. Deze leerlingen zijn meervoudig gehandicapt, zonder de erkenning van een meervoudige handicap. Primair kennen zij een mentale en secundair een psychiatrische stoornis (waaronder stoornissen in het autistisch spectrum). De verstoorde informatieverwerking en de verstoorde zintuigelijke waarneming van deze leerlingen leidt tot moeilijk verstaanbaar gedrag en vraagt om expertise en aanpassingen voor alle aspecten van het onderwijs. Het ontbreken van een formele erkenning van deze problematiek vergt veel van scholen en leerlingen. Ze zitten vaak in voor hen te grote groepen met een te grote diversiteit aan hulpvragen voor extra ondersteuning. Alleen wanneer voldoende leerlingen met deze vragen zijn aangemeld kan een passend aanbod in een eigen groep gerealiseerd worden. IQ tot 70 Tijd Arrangement voor Uitstroom Hele schoolloopbaan of overstap naar praktijkschool 4. Leerlingen met stabiel beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden IQ 55 tot 70 Arbeid of overstap praktijkonderwijs Karakteristiek 8. Deze leerlingen vragen om een veilige en vertrouwde omgeving waar zij uitgedaagd worden om hun mogelijkheden onder optimale omstandigheden te ontplooien. Afhankelijk van de opbouw van de cognitieve, praktische en sociale intelligentie variëren hun vragen om extra ondersteuning. Sommige leerlingen vragen alleen om extra ondersteuning op grond van beperkte cognitieve mogelijkheden en ontwikkelen zich sociaal en praktisch zonder grote problemen. Anderen hebben problemen op meerdere ontwikkelingsgebieden en vragen om afstemming op de wisselende Pagina 11 van 19

12 prioriteiten die daar voor het onderwijs in verschillende situaties en leeftijdsfasen uit voortvloeien. IQ tot 70 Tijd Hele schoolloopbaan of overstap naar praktijkschool 4. Arbeidstoeleiding/stages Introductie De toeleiding naar arbeid en/of arbeidsmatige dagbesteding is een van de primaire doelstellingen van het Linie College. Daarom is het van groot belang het ontwikkelingsniveau van de competenties van de leerlingen goed in beeld te krijgen: welke competenties beheerst de leerling al, in welke mate worden deze beheerst en welke competenties moeten nog (verder) ontwikkeld worden? We vinden het heel belangrijk voor de ontplooiing van onze leerlingen dat ze ervaring opdoen in de praktijksituatie. Om hiertoe een zo groot mogelijke kans van slagen te realiseren, hebben we gekozen voor een opbouw vanuit de veilige situatie binnen de eigen school naar een werkplek buiten de school. Eerst lopen de leerlingen interne stage, gevolgd door externe stage. Soms loopt een leerling als tussenvorm ook nog groepsstage. Ook volgt een aantal leerlingen verlengde groepsstage, met uitstroom naar dagbesteding. Stagegeschiktheid van de leerling is een voorname succesfactor voor de arbeid voorbereidende stages. Door het volgen van hoogwaardige schoolinterne stages en/of arbeidstraining kan de leerling zich voorbereiden op bedrijfsstages in de volgende fase. De leerling wordt steeds meer stagegeschikt. Ook goede informatievoorziening en assessments dragen hieraan bij. Assessment Om vast te stellen of de leerlingen stagerijp zijn, nemen we het stage-assessment SIABO af. In februari nemen we bij alle leerlingen van de brugklas deze test af. Bij leerlingen die in leerroute C/D zitten, wordt individueel bekeken wie hiervoor in aanmerking komen. Voor en tijdens de interne stage wordt bij de leerlingen die hiervoor in aanmerking komen voor de tweede keer de SIABO afgenomen. Het assessment bestaat uit de volgende onderdelen: I. Sterk In Werk Interesse Test (SIWIT): bij deze test wordt gekeken naar de werkplekken waar de leerlingen stage zouden willen lopen. II. SIABO: bij deze test wordt gekeken naar de ontwikkeling van de - arbeidsvaardigheden - zelfstandigheid (mede t.a.v. het reizen) - sociale vaardigheden - motivatie - werkhouding - fysieke gesteldheid (kan de leerling een hele werkdag aan?) De assessoren (dit zijn de stagedocenten) bespreken de uitslag van het onderzoek met de mentoren en bepalen aan de hand van de uitslagen op welk niveau en in welke richting een stageplek gezocht moet worden. De mentor/stagedocent stelt de ouders hiervan op de hoogte. Er wordt rekening gehouden met de volgende kwalificaties: - cognitieve aspecten - sociale aspecten - psychomotorische aspecten Pagina 12 van 19

13 - communicatieve aspecten - aspecten t.a.v. de uitvoering (zoals werkhouding en taakaanpak) Interne stage Wanneer de leerling vijftien jaar oud is, gaat hij of zij interne stage lopen. Vanuit een vertrouwde schoolsituatie kan de leerling ervaringen opdoen die nodig zijn om later stage buiten de school te gaan lopen. In deze periode willen wij een goed beeld krijgen van de leerlingen en hun competenties in een geheel andere setting. Zo kunnen we hen goed voorbereiden op arbeidstraining of groeps-/externe stage. We kijken naar de volgende competenties: - sociale competenties - communicatieve competenties - cognitieve competenties - werkcompetenties - competenties m.b.t. het zelfbeeld. De leerlingen krijgen een interne stage-map, waarin de leerdoelen van de leerlijn Leren leren staan, waaraan gewerkt wordt. Deze leerdoelen noemen we in het vervolg competenties. Naar aanleiding van de ontwikkelde competenties, het assessment, en in overleg met de ouders/verzorgers en de leerling wordt, als de leerling 16 jaar oud is, een externe stageplek gezocht. Dit kan een groepsstage of een individuele stage zijn. Externe stage Stagetijd is onderwijstijd. De zorg en begeleiding op school en op stage moet zoveel mogelijk op elkaar betrokken zijn. De samenhang tussen leren op stage en leren op school en de daarvoor nodige coördinatie moet door de schoolorganisatie worden gewaarborgd. Na intensief overleg tussen leerling, ouders, mentor en stagedocent, legt de stagedocent contact met een stagebedrijf voor de leerling. Daarna vindt er met de leerling, de stagedocent en de stagebegeleider van de desbetreffende stageplek een kennismakingsgesprek plaats. Tijdens dit gesprek worden afspraken gemaakt over de competenties waaraan gewerkt moet worden en over de mogelijkheden en beperkingen van de leerling. Ook wordt voor de leerling tijdens dit gesprek duidelijk wie de begeleider is, op welke tijd de leerling aanwezig moet zijn en wat er van hem/haar wordt verwacht. De stagedocent komt minimaal eens in de vier weken op bezoek en bespreekt tijdens het gesprek de competentieontwikkeling en verdere bijzonderheden. Er zijn regelmatig overlegmomenten tussen de stagedocent en de mentor. De mentor plant momenten waarop met de leerling over competenties op de stageplek wordt gesproken. Aan het eind van de stageperiode hebben de stagedocent, de leerling en de stagebegeleider van het stagebedrijf een evaluatiegesprek, wordt het evaluatieformulier ingevuld en wordt er een stagerapport geschreven. Medio februari is er een, eventuele, wisseling van stagebedrijf. De ouders worden dan door de stagedocent geïnformeerd over de afgelopen periode en de behaalde competenties en er wordt gesproken over de nieuwe stageplek. De stagedocent is aanwezig bij de leerlingbespreking en bij het laatste oudergesprek over het OPP. Bij dit OPP wordt het competentieformulier gevoegd, waarop de competenties staan, waaraan de leerling het jaar daarop tijdens de stage gaat werken. Afhankelijk van de competentieontwikkeling en de hulpvraag van de leerling worden de stagedagen verder uitgebreid. Groepsstage Het kan zijn dat een leerling wel buiten de school kan gaan stagelopen, maar nog veel begeleiding nodig heeft of nog aan een aantal competenties moet werken. Een leerling gaat dan op groepsstage. Pagina 13 van 19

14 Samen met een leerkrachtondersteuner gaat een aantal (4 à 5) leerlingen aan het werk op verschillende locaties. Wanneer een leerling voldoende competenties heeft ontwikkeld kan de leerling individuele, externe stage gaan lopen. 5. Het ondersteuningsaanbod van onze school Binnen onze samenwerkingsverbanden en ook daarbuiten, kunnen we scholen, dagverblijven en andere instanties helpen bij het vinden van antwoorden op vragen over de begeleiding van en onderwijs aan leerlingen die (zeer) moeilijk leren. Het kan gaan om vragen op leerkracht-/klassenniveau en op schoolniveau. Hieronder staan een aantal (deels overlappende) gebieden waarop onze school geconsulteerd kan worden. - Diagnostiek en psychodiagnostisch onderzoek. - Het in kaart brengen van onderwijsbehoeften van een ZML-leerling. - Beleidsmatige aspecten rondom de begeleiding van ZML-leerlingen. - Onderwijsorganisatie op schoolniveau rondom de aanname van ZML-leerlingen (passend onderwijs). - Kennis over leerlingen met een verstandelijke beperking en autisme en autisme in het algemeen. - Kennis over leerlingen met het syndroom van Down en evt. andere syndromen. - Begeleiding van leerlingen met een verstandelijke beperking al dan niet in combinatie met een stoornis binnen het autistisch spectrum (TEACCH) en van leerlingen met het syndroom van Down grondhouding. - Pedagogische benadering van leerlingen met een verstandelijke beperking, omgang met (on)gewenst gedrag, onwil en onmacht, pedagogisch klimaat (relatie, competentie en autonomie). - Totale Communicatie (TC) met leerlingen met een verstandelijke beperking. - Onderwijsinhoud m.b.t. alle leergebiedspecifieke en leergebiedoverstijgende kerndoelen van het ZML-onderwijs (methodiek en didactiek effectieve leerkracht). - Handelingsgericht Werken (HGW) in praktijk met leerlingen met een verstandelijke beperking. - Effectief klassenmanagement, inrichting van lokaal. - Leerlingvolgsysteem, registratie van vorderingen en planning van volgende leerdoelen. - Ondersteuning van de leerkracht bij de bespreking van de ontwikkeling van de leerling met de ouders/verzorgers; moeilijk bespreekbare onderwerpen ter sprake brengen en medewerking verwerven voor een actieve ondersteuning voor het gedrag van de leerling. We werken vraaggestuurd. Dit betekent dat we verschillende mogelijkheden hebben om de vragen te beantwoorden, variërend van individuele begeleiding en coaching tot teamscholing en cursussen voor personeel van meerdere scholen door o.a. een orthopedagoog, intern begeleider, logopedist of gespecialiseerde leerkracht. Pagina 14 van 19

15 6. Ambities Het Linie College streeft er naar om samen met de ketenpartners ervoor te zorgen dat er een goede doorgaande lijn is voor leerlingen met uitstroom dagbesteding en arbeid. Met behulp van ESF-subsidie en samenwerking met andere praktijkscholen, VSO-scholen, bedrijven en gemeenten, hopen wij dat leerlingen die het uitstroomprofiel arbeid hebben meer kans hebben op een baan. Door samen te werken met zorginstellingen in de regio proberen wij onze leerlingen een goede plaats in de dagbesteding te geven. Om goed onderwijs te geven, scholen teamleden zich voortdurend bij om te blijven aansluiten bij de bekwaamheidseisen van ons onderwijs. Wij volgen om deze reden teamscholing en individuele scholing. Ouders zijn belangrijke gesprekpartners. Wij streven ernaar om tot een goede samenwerking te komen met ouders, door de komende jaren de communicatie en samenwerking verder te verbeteren. Wij werken hard aan kwaliteitsverbetering. De inspectie heeft daarom het vertrouwen in ons uitgesproken d.m.v. een basisarrangement. De aandachtspunten worden dit jaar opgepakt, zodat we streven om aan alle kwaliteitseisen te voldoen. Afsluiting Voor alle vragen, die u na het lezen van dit document heeft, kunt u zich wenden tot de school. Pagina 15 van 19

16 Bijlage I: Uitstroomgegevens Uitstroom leerlingen schooljaar Dagactiviteiten WSW (voorl. wachtlijst) (Begeleide) Arbeid Arbeid vrijwilligersovereenk. Verhuizing/ andere school (Nog) geen bestemming 6 lln. 1 leerling 8 lln. 2 lln. 3 lln. 1 leerling Uitstroom leerlingen schooljaar Dagactiviteiten (Begeleide) Arbeid Vervolgonderwijs (PrO) (Nog) geen bestemming 10 lln. 5 lln. 1 leerling 2 lln. Pagina 16 van 19

17 Bijlage II: Stroomschema zorgtraject Linie College 2x per jaar een groepsbespreking met het team, waarbij zeker aanwezig: mentor, leerkrachten, evt. assistente, zorgcoördinator, evt. logopediste, evt. stagebegeleider. Een tussentijdse leerlingbespreking of MDO met ouders en externe disciplines is mogelijk met mentor, leerkracht, evt. assistente, zorgcoördinator, schoolpsycholoog, evt. stagebegeleider, evt. logopediste. geen hulpvraag hulpvraag Begin schooljaar: oudergesprek + verslag leerlingbespreking Einde schooljaar: oudergesprek + bespreken OPP De zorgcoördinator beslist over het nu te volgen traject: ernstige hulpvraag Zorgbespreking met: mentor zorgcoördinator schoolpsycholoog evt. andere (externe) deskundige Bespreking in Commissie van Begeleiding met: commissieleden mentor (op afroep) zorgcoördinator Eventueel oudergesprek waarin verslag van de bespreking. Eventueel oudergesprek waarin verslag van de bespreking. Eventueel verder onderzoek. Uitvoeren plan van aanpak. Pagina 17 van 19

18 Bijlage III: Stroomschema stage Linie College Leerlingen brugklas (in april) eerste stagegeschiktheidsonderzoek/stage-assessment (de 0-meting ), daarna werken aan competenties aan de hand van de uitslag. - Brugklasleerlingen: stage-assessment SIABO. - Leerlingen van leerroute C/D: individuele beoordeling wie hiervoor in aanmerking komen. Tot het volgende assessment werken aan competenties aan de hand van de 0-meting. 1x per jaar (in oktober) een stage-assessment (stagegeschiktheidsonderzoek) voor leerlingen tussen de 15 en 16 jaar: I. SIWIT = arbeidsinteressetest via de computer II. SIABO = een test in verschillende onderdelen, waarbij wordt gekeken naar de ontwikkeling v/d leerling Leerlingen van 15 jaar starten met voorbereidende stage. Leerlingen van leerroute C/D krijgen in principe géén assessment, maar starten wel met interne stage. Assessoren (stagedocenten) bespreken de uitslag(en) met mentoren en maken aan de hand van de uitslagen een voorstel op welk niveau en in welke richting een stageplek gezocht moet worden. Dit voorstel wordt besproken en vastgesteld in de CVB. Leerlingen van 16 jaar worden afhankelijk v/d resultaten, als er verdere arbeidstraining nodig is, geplaatst in (verlengde) interne stage of groepsstage. Bij stagegeschiktheid wordt de leerling een externe stageplaats aangeboden. Elke stageperiode worden de stageplaatsingen geëvalueerd. Leerlingen van leerroute C/D van 16 jaar worden aan de hand van de resultaten van de interne stage (en de schoolresultaten) geplaatst in verlengde interne stage, of krijgen verdere training middels groepsstage, of worden (bij stagegeschiktheid) geplaatst in een beschermde externe stageplaats of een stageplaats in de dagbesteding. Elke stageperiode worden de stageplaatsingen geëvalueerd. (VERLENGDE) INTERNE STAGE GROEPSSTAGE INDIVIDUELE STAGE - In vertrouwde schoolsituatie ervaringen opdoen. - Beeldvorming v/d leerling en zijn competenties in een andere setting. - Voorbereiding op arbeidstraining of groepsen externe stage. - Leerling is alleen met begeleiding stagegeschikt of moet nog werken aan aantal competenties. - Een groep van 3-5 lln. werkt samen met een leerkracht/-ondersteuner op verschillende locaties. - Bij voldoende ontwikkelde competenties: plaatsing in individuele, externe stage of eventueel verlenging van groepsstage en bij gebleken geschiktheid: externe stageplaatsing in de dagbesteding. DAGBESTEDING (Externe stage) Voor leerlingen die niet in aanmerking komen voor een individuele, externe stage, gaan wij op zoek naar een passende stageplaats voor dagbesteding. We streven ernaar om voor het laatste schooljaar van de leerling een plaatsingsstage aan te bieden. EXTERNE STAGE Voor leerlingen (ongeacht de uitstroom) die geschikt zijn om extern stage te lopen, wordt er gezocht naar een passende stageplaats. We streven ernaar om de leerling tijdens zijn/haar laatste schooljaar een plaatsingsstage aan te bieden. We informeren de ouder(s)/verzorger(s) over de verschillende regelingen betreffende uitstroom en begeleiden hen hierbij. NAZORG - begeleiding bij uitstroom Dagbesteding - begeleiding bij uitstroom Arbeid - jobcoaching - wanneer een leerling uit beeld is: via jaarlijks contact op de hoogte blijven van ontwikkelingen en functioneren van de (oud)leerling Pagina 18 van 19

19 Bijlage IV: Lijst met afkortingen ASS CED CITO CvB DGM GIP HGW IB IQ MW OPP PRO SO STiP TEACCH TLV VSO ZML Autisme Spectrum Stoornis Naam van een organisatie voor Educatieve Dienstverlening Organisatie op het gebied van toets- en examenontwikkeling Commissie voor de Begeleiding Denkgestuurde GespreksMethodiek Groeps- en Individueel gericht Pedagogisch en didactisch handelen van de leerkracht HandelingsGericht Werken Intern Begeleider Intelligentiequotiënt Maatschappelijk Werk Ontwikkelingsperspectief Praktijk Onderwijs Speciaal Onderwijs Sociale Training in Praktijk Treatment and Education of Autistic and related Communication Handicapped Children Toelaatbaarheidsverklaring Voortgezet Speciaal Onderwijs Zeer Moeilijk Lerenden Pagina 19 van 19