Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie Jaarverslag 2014

Transcriptie

1 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie Jaarverslag 2014 Verrijn Stuartlaan 1E, 2288 EK Rijswijk ZH Telefoon Fax Mail: Internet:

2 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Karakteristieken van het pensioenfonds... 3 Bestuursmodel... 4 Missie, Visie, Strategie en Kernwaarden... 4 Organisatie... 5 Kerncijfers Verslag van het bestuur Belangrijkste ontwikkelingen, regelgeving en overheidsbeleid Bestuurlijke aangelegenheden Actuariële paragraaf Pensioenparagraaf Risicoparagraaf Beleggingen Toekomst Samenvatting rapport Raad van Toezicht Oordeel van het verantwoordingsorgaan Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Actuariële analyse Toelichting op de balans en staat van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Actuariële verklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Verklarende woordenlijst Lijst van afkortingen Nevenfuncties van (plv) bestuur Nevenfuncties van Raad van Toezicht Nevenfuncties van verantwoordingsorgaan Normportefeuille 2014 (definitieve gewichten) Normportefeuille Jaarverslag 2014 bpf dranken 1

3 VERSLAG VAN HET BESTUUR Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2014 van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie (bpf dranken). Het jaarverslag is verdeeld in de karakteristieken van het pensioenfonds, een verslag van het bestuur, een jaarrekening en overige gegevens. In karakteristieken geven wij een weergave van het profiel van bpf dranken, de organisatie hiervan en de kerncijfers. In het verslag van het bestuur informeren wij u over beleidsmatige zaken die in 2014 hebben gespeeld, zowel op het gebied van pensioenen als op het gebied van beleggingen. In de jaarrekening presenteren wij het fondsvermogen en de mutaties daarin gedurende 2014 alsmede een toelichting op de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling en de mutaties in de beleggingsportefeuille. In overige gegevens geven wij de actuariële verklaring, de controleverklaring van de onafhankelijke accountant evenals gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen voor het fonds weer. Met dit verslag leggen wij verantwoording af aan aangesloten werkgevers, (gewezen) deelnemers en andere belanghebbenden van bpf dranken. Ook in dit verslagjaar was er sprake van een voortzetting van een heel voorzichtig economisch herstel, waarin de centrale banken een grote invloedrijke rol hadden. Van de hoogontwikkelde economieën was vooral in het VK en de VS de groei hoog. In Japan en China vertraagde de groei. Het eurogebied volgde qua groei aarzelend. De vooruitzichten voor de economische groei elders in de wereld bleven zwak. Een groot risico van invloed op de economische groei waren de geopolitieke spanningen op diverse plekken in de wereld. De tot een historisch dieptepunt gedaalde rente bemoeilijkte een verder herstel van de pensioensector. Ook onder de nieuwe regels van het FTK (in de volksmond: nftk) waarbij naar de gemiddelde dekkingsgraad over de laatste 12 maanden moet worden gekeken blijft het voor de sector een uitdaging om in herstel te komen. Op de bestuurs- en cao-tafel wordt in 2015 de blauwdruk van de pensioenregeling vervaardigd volgens deze nieuwe FTKregels. Per einde van het eerste en tweede kwartaal van 2014 lag de dekkingsgraad van bpf dranken hoger dan het vereist eigen vermogen, waardoor het fonds per 1 juli 2014 formeel uit herstel was. Het bestuur heeft besloten om de pensioenen per 1 januari 2015 te indexeren met 0,45% vanwege de dekkingsgraad van 119,8% ultimo Als gevolg van nftk ontstaat in 2015 waarschijnlijk weer een reserve tekort. In 2014 heeft de Nederlandse regering besloten om de zogenaamde BTW-koepelvrijstelling voor pensioenadministratie te laten vervallen per 1 januari Dit is een kostenverhogende maatregel voor bpf dranken, omdat zij deze BTW niet kan aftrekken door het verdwijnen van deze BTWvrijstelling. Bpf dranken is in voorbereiding op de implementatie van de Wet Pensioencommunicatie, die per 1 juli 2015 van kracht zal zijn. Deze wet biedt tevens meer mogelijkheden voor pensioenfondsen tot digitale informatievoorziening. De informatievoorziening zal daarnaast beter moeten aansluiten op de informatiebehoefte van de deelnemers. Alle bedragen in dit verslag zijn afgerond op en vermeld in een veelvoud van duizend euro ( 1.000), tenzij expliciet anders is aangegeven. Rijswijk, 29 juni 2015 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie J.A.M. Bergervoet werknemersvoorzitter R.R. Munniks, plv. werkgeversvoorzitter Jaarverslag 2014 bpf dranken 2

4 VERSLAG VAN HET BESTUUR Karakteristieken van het pensioenfonds Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie, statutair gevestigd te Rijswijk, is opgericht in De laatste statutenwijziging was op 12 augustus De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Het fonds is een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds en is aangesloten bij de Pensioenfederatie. Het fonds heeft tot doel uitvoering te geven aan het uitvoeringsreglement, zoals deze geldt voor de aangesloten ondernemingen. Hiertoe wordt voor 289 aangesloten werkgevers en deelnemers en gewezen deelnemers/slapers circa 646 miljoen vermogen belegd. Jaarverslag 2014 bpf dranken 3

5 VERSLAG VAN HET BESTUUR Bestuursmodel Ingaande 1 juli 2014 heeft het bestuur van bpf dranken zijn governance structuur paritair ingericht conform de wet Versterking bestuur pensioenfondsen en de Code pensioenfondsen. Dit heeft tot gevolg gehad dat de deelnemersraad, het verantwoordingsorgaan en de visitatiecommissie per genoemde datum opgeheven zijn. Hiervoor in de plaats zijn er een raad van toezicht en een verantwoordingsorgaan nieuwe stijl ingericht. Daarnaast zijn er twee bestuursleden namens pensioengerechtigden benoemd. Missie, Visie, Strategie en Kernwaarden Missie: Het fonds voert de pensioenregeling uit zoals overeengekomen tussen cao-partijen in de aangesloten drankensector. Dit wordt vooraf door het bestuur getoetst op financiële haalbaarheid en uitvoerbaarheid. Bij de uitvoering neemt het fonds de eigen verantwoordelijkheid in acht. Visie: Het bestuur stelt de belangen van alle belanghebbenden (deelnemers, ex-deelnemers, pensioengerechtigden en werkgevers) voorop. Het bestuur is van mening dat er de komende jaren veranderingen zijn die ingepast moeten worden om de continuïteit van de pensioenregeling veilig te stellen en om de uitvoering van de pensioenregeling passend te laten zijn voor de deelnemers. Specifieke ontwikkelingen bijvoorbeeld de schaalgrootte en niveau van de uitvoeringskosten van het fonds vormen de aanleiding om concreet naar de toekomst van het fonds te kijken. Het bestuur volgt daarbij nauwlettend de ontwikkelingen in de drankensector. Strategie: Rekening houdend met de wensen van cao-partijen in de drankensector volgt het bestuur een actief tweesporenbeleid. Hierbij vindt enerzijds de inpassing van de belangrijkste veranderingen plaats en anderzijds vindt een onderzoek plaats naar de toekomst van het fonds. Het onderzoek naar de toekomst van het fonds richt zich op de keuze stand alone of samen met een ander fonds. Kernwaarden: De volgende kernwaarden zijn vastgesteld: a. betrouwbaar; b. efficiënt; c. klantgericht; Het fonds houdt daarbij rekening met de risicobereidheid van de deelnemer in de aangesloten sectoren; d. professionaliteit; e. maatschappelijk verantwoord en duurzaam handelen/beleggen; f. belang van de deelnemer staat voorop; De inhoud van de pensioenregeling voor de deelnemer moet passen bij de arbeidsvoorwaarden in de aangesloten sectoren; g. transparantie pensioencontract voor deelnemer, fonds en cao-partijen voor nu en in de nabije toekomst. Jaarverslag 2014 bpf dranken 4

6 VERSLAG VAN HET BESTUUR Organisatie 1.Bestuur Samenstelling van het bestuur per 31 december 2014: Werkgevers Naam Functie Vertegenwoordiging M.B. Kerkmeester lid KVNW Vacature Plv. lid KVNW R.R.. Munniks Plv. voorzitter Spirits NL Vacature Plv. lid Spirits NL A. Voogt Lid FWS R.J.M. Gianotten Plv. lid FWS A.J.H.J. Emmen Lid GDH C.T. Hamminga Plv. lid GDH KVNW = De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren FWS = Nederlandse vereniging Frisdranken, Waters, Sappen GDH = De Vereniging van Nederlandse Groothandel in Dranken en Horeca benodigdheden Spirits NL= De branchevereniging van merkhouders van gedistilleerde dranken in Nederland Werknemers Naam Functie Vertegenwoordiging R.A.J. Lahoye Lid CNV Vakmensen Vacature Plv. lid CNV Vakmensen mw. J.A.M. Bergervoet Voorzitter FNV Vacature Plv. lid FNV J.W. Eggen Lid De Unie, vakbond voor industrie en dienstverlening Vacature Plv. lid De Unie, vakbond voor industrie en dienstverlening Gepensioneerden A.A.M. Steijaert Lid Gepensioneerden Vacature Plv. lid Gepensioneerden H. Rijken Kandidaat-lid Gepensioneerden Vacature Plv. lid Gepensioneerden Per 1 april 2014 is de heer D.R. Bosma teruggetreden als werkgeversvoorzitter. Het bestuur bedankt de heer Bosma voor zijn werkzaamheden en inzet gedurende meer dan 15 jaar ten behoeve van bpf dranken. Vanaf 1 juli 2014 is de heer Steijaert namens gepensioneerden als bestuurslid benoemd. Voorheen was hij namens de werknemers bestuurslid. De heer Rijken is per 29 april 2015 benoemd als bestuurslid. Het bestuur van bpf dranken heeft op grond van een analyse waarin de sterke en zwakke punten van alle vijf mogelijke bestuursmodellen naar voren kwamen besloten te kiezen voor het paritaire model. Met ingang van 1 juli 2014 bestaat het bestuur van bpf dranken uit negen leden. Vier leden namens de werkgevers worden voorgedragen door de werkgeversorganisaties, drie leden namens de werknemers worden voorgedragen door de werknemersorganisaties, twee leden zijn namens de pensioengerechtigden benoemd en voorgedragen door de werknemersorganisaties. Allen voor een periode van vier jaar met de mogelijkheid van herbenoeming. De maximale zittingstermijn bedraagt twaalf jaren. Jaarverslag 2014 bpf dranken 5

7 VERSLAG VAN HET BESTUUR Het bestuur van het fonds heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan Administratie Groep Holland (AGH) te Rijswijk. Deze werkzaamheden betreffen administratie, bestuursondersteuning, monitoren vermogensbeheer en communicatie. Uitgangspunt is dat het bestuur, conform de eisen van de Pensioenwet, verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. 2.Deelnemersraad Tot 1 juli 2014 had bpf dranken een deelnemersraad. De deelnemersraad is per hiervoor genoemde datum opgeheven, vanwege de invoering van een nieuw bestuursmodel. De deelnemersraad was samengesteld uit deelnemers en gepensioneerden. De deelnemersraad en (een delegatie van) het bestuur kwamen ten minste tweemaal per jaar in vergadering bijeen. Bij belangrijke wijzigingen, zoals omschreven in de Actuariële en BedrijfsTechnische Nota (ABTN), de statuten van het fonds en het reglement van de deelnemersraad vroeg het bestuur advies aan de deelnemersraad. De leden hadden namens werkgevers, deelnemers en gepensioneerden zitting. Samenstelling van de deelnemersraad per 30 juni 2014: Naam Functie Vertegenwoordiging H.C.M. in t Veen Voorzitter Werknemers C. Visser Lid Werknemers M.F.M. van Broekhoven Lid Werknemers C. Broekhans Lid Gepensioneerden Vacature Lid Gepensioneerden Het bestuur bedankt de leden van de deelnemersraad voor hun werkzaamheden en inzet ten behoeve van bpf dranken. 3.Verantwoordingsorgaan vanaf 1 juli 2014 Tot 1 juli 2014 had bpf dranken een verantwoordingsorgaan oude stijl. Het verantwoordingsorgaan oude stijl is per hiervoor genoemde datum opgeheven, vanwege de invoering van een nieuw bestuursmodel. Het verantwoordingsorgaan oude stijl was samengesteld uit afgevaardigden vanuit werkgevers, deelnemers en gepensioneerden. Het verantwoordingsorgaan oude stijl en (een delegatie van) het bestuur kwamen ten minste tweemaal per jaar in vergadering bijeen. Bij belangrijke wijzigingen, zoals omschreven in de Actuariële en Bedrijfstechnische nota (ABTN), de statuten van het fonds en het reglement van de deelnemersraad vroeg het bestuur advies aan het verantwoordingsorgaan oude stijl. De leden hadden namens werkgevers, deelnemers en gepensioneerden zitting. Bij de invoering van het nieuwe bestuursmodel per 1 juli 2014 is de samenstelling en de rol van het verantwoordingsorgaan gewijzigd. Het verantwoordingsorgaan is samengesteld uit een deelnemer, een pensioengerechtigde en een werkgever. Het bestuur legt verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan over het beleid en de wijze waarop het is uitgevoerd. Tevens legt het bestuur verantwoording af over de naleving van de principes voor goed pensioenfondsbestuur. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur en over het door het bestuur uitgevoerde beleid, evenals over beleidskeuzes voor de toekomst. Daarnaast draagt het verantwoordingsorgaan kandidaten Raad van Toezicht voor en geeft een bindend advies bij ontslag van leden van de Raad van Toezicht. De leden van het verantwoordingsorgaan hebben namens werkgevers, deelnemers en gepensioneerden zitting. Jaarverslag 2014 bpf dranken 6

8 VERSLAG VAN HET BESTUUR Samenstelling van het verantwoordingsorgaan oude stijl per 30 juni 2014: Naam Functie Vertegenwoordiging mw. W.A.P.J. Caderius van Veen Voorzitter Werkgevers H.C.M. in t Veen Plv. lid CNV Vakmensen M.F.M. van Broekhoven Lid De Unie C. Broekhans Lid Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) vacature Plv. lid Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) Samenstelling van het verantwoordingsorgaan per 31 december 2014: Naam Functie Vertegenwoordiging mw. W.A.P.J. Caderius van Veen Lid Werkgevers D. de Boer Lid De Unie, namens actieve deelnemers M.F.M. van Broekhoven Lid De Unie, namens gepensioneerden Vacature Lid?..,namens actieve deelnemers 4. Raad van Toezicht vanaf 1 juli 2014: Bij de invoering van het paritair bestuursmodel moet conform artikel 103 lid 1 PW ingaande 1 juli 2014 een Raad van Toezicht worden ingericht. De Raad van Toezicht heeft als taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in het pensioenfonds. Zij is tenminste belast met het toezien op adequate risicobeheersing en evenwichtige belangenafweging door het bestuur en legt verantwoording af over de uitvoering van de taken en de uitvoering van de bevoegdheden aan het verantwoordingsorgaan en in het jaarverslag. Voorts heeft de Raad van Toezicht goedkeuringsrecht op de besluiten van het bestuur ten aanzien van de in artikel 104 lid 3 van de Pensioenwet vastgelegde onderwerpen. Samenstelling van raad van toezicht per 31 december 2014: Mw. I. Van Duijn-Pennenburg Lid Zelfstandige pensioendesk C. Tromp Lid IPFOS J. Carrière Lid Carrière Actuarieel Advies (CAA) De Raad van Toezicht heeft in 2015 uit zijn midden mevrouw Van Duijn-Pennenburg tot voorzitter benoemd. 5.Beleggingscommissie In 2006 heeft het bestuur een beleggingscommissie opgericht met als mandaat het (on)gevraagd adviseren van het bestuur over het door het bestuur vast te stellen beleggingsbeleid en de jaarlijkse beleggingsnota, het adviseren van het bestuur over het door het bestuur vast te stellen beleggingsplan, het toezien op de uitvoering van het door het bestuur vastgestelde beleggingsbeleid, de vastgestelde beleggingsnota en het vastgestelde beleggingsplan en overige haar door het bestuur op te dragen taken. De commissie is paritair samengesteld. Daarnaast kunnen externe deskundigen benoemd worden; deze externe deskundigen hebben geen stem in de commissie. De vergaderingen van de beleggingscommissie kunnen bijgewoond worden door alle daarin geïnteresseerde bestuursleden. Jaarverslag 2014 bpf dranken 7

9 VERSLAG VAN HET BESTUUR De beleggingscommissie bestaat uit de heren Eggen, Voogt, Munniks en mevrouw Bergervoet. Als adviseur is benoemd de heer drs. M. Thomassen (Aon Hewitt). 6.Commissie Risicomanagement Het bestuur heeft ultimo 2010 de commissie risicomanagement ingesteld en opgedragen aan de hand van FIRM een analyse van risico s en beheersingsmaatregelen te maken en de risico s te monitoren en te managen. In 2014 heeft de commissie het bestuur geadviseerd een IRM-proces te implementeren in Daarbij zal ook de handreiking IRM van de Pensioenfederatie in ogenschouw worden genomen. De commissie risicomanagement bestaat uit de heren Rijken en Steijaert. 7.Communicatiecommissie De communicatiecommissie is binnen het bestuur verantwoordelijk voor de voorbereiding en de uitvoering van het communicatiebeleid. Het gaat hier bijvoorbeeld om het communicatiebeleidsplan, de website, het logo en nieuwsbrieven. Tevens is zij belast met de implementatie van de Wet Pensioencommunicatie welke in 2015 van kracht wordt. De communicatiecommissie bestaat uit de heren Lahoye, Eggen, Emmen en Hamminga. 8.Klankbordgroep communicatie De eenvoudigste manier om de begrijpelijkheid van de fondscommunicatie te toetsen is door middel van een klankbordgroep communicatie. Zo n klankbordgroep, bestaande uit deelnemers, werkgevers en gepensioneerden, leest en beoordeelt communicatie-uitingen als het magazine, de website en brochures. De klankbordgroep bestaat uit maximaal acht personen. Het is de bedoeling dat de leden van de klankbordgroep nagenoeg geen kennis hebben van pensioenen, omdat de communicatie juist voor deze groep betrokkenen begrijpelijk moet zijn en dus ook door die groep beoordeeld moet worden. 9.Klachten- en geschillencommissie Het bestuur heeft een klachtencommissie ingesteld, welke is samengesteld uit de bestuursvoorzitters en een onafhankelijke derde. Daarnaast beschikt het fonds over een geschillencommissie, bestaande uit drie onafhankelijke personen. 10.Adviseurs Actuaris Het fonds wordt bijgestaan door een externe adviserend actuaris en een externe certificerend actuaris. Beiden zijn in dienst van Towers Watson B.V.. De adviserend actuaris is de heer R. Westhoff en de certificerend actuaris is de heer W. Hoekert. Beleggingsadviseur Vanaf december 2008 heeft de beleggingscommissie zich bij haar werkzaamheden laten adviseren door de heer drs. M. Thomassen verbonden aan Aon Hewitt. Jaarverslag 2014 bpf dranken 8

10 VERSLAG VAN HET BESTUUR Vermogensbeheer Het vermogensbeheer van het fonds is uitbesteed aan: - State Street Global Advisors LTD te Amsterdam; - F&C Netherlands BV te Amsterdam; - Syntrus Achmea Real Estate & Finance te Amsterdam. KAS BANK NV te Amsterdam is aangesteld als custodian en als onafhankelijke performancemeter en risicoanalist. Ook is de KAS BANK NV aangesteld voor de financiële administratie van de beleggingen. Compliance officer De voorzitters van het fonds zijn compliance officer en laten zich daarbij ondersteunen door de heer G.J. Mersch AA CB van GBA Accountants en Adviseurs te Den Haag. De onafhankelijke externe accountant De accountant voor het fonds is de heer drs. F.J. van Groenestein RA, PricewaterhouseCoopers Accountants N.V te Rotterdam. Beheer pensioenfonds en -regelingen AGH (Administratie Groep Holland) voorheen servicekantoor AGH te Rijswijk. Beloning De volgende vergoedingen zijn in 2014 gehanteerd: - Voorzitters 2.500,-- per jaar. - Bestuur inclusief Dagelijks Bestuur 820,-- per vergadering - Plv. bestuur 820,-- per vergadering bij vervanging, tenzij er sprake is van inwerken, dan geldt 410,-- per vergadering. - Raad van Toezicht ,-- excl. BTW per jaar. - Verantwoordingsorgaan 307,50 per vergadering. Jaarverslag 2014 bpf dranken 9

11 VERSLAG VAN HET BESTUUR Kerncijfers bedragen x Maximum jaarsalaris Franchise Maximum grondslag Aantal werkgevers Aantal verzekerden Actieve deelnemers waarvan arbeidsongeschikten Gewezen deelnemers ( slapers ) Pensioengerechtigden Pensioenen Premiebijdrage 22,70% 21,95% 21,20% 23,20% 21,20% Kostendekkende premie (zuiver) Kostendekkende premie (intern) Feitelijke premie Uitvoeringskosten Uitkeringen Toeslagverlening per 1 januari Actieve deelnemers 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Vermogen en solvabiliteit Aanwezig vermogen Minimaal vereist eigen vermogen (PW art. 131) Vereist eigen vermogen (PW art. 132) Pensioenverplichtingen Dekkingsgraad 119,8 114,5 108,4 100,0 104,0 Duration Alle verzekerden 20,5 18,7 19,3 19,6 - Actieve deelnemers (+ arb.ongeschikten) 25,8 23,9 24,0 23,9 - Gewezen deelnemers 25,5 23,5 24,1 23,9 - Pensioengerechtigden 10,6 10,1 10,5 10,0 - Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen Beleggingsopbrengsten Beleggingsrendement Totale portefeuille 29,17% 0,39% 14,32% 12,01% 10,27% Benchmarkrendement portefeuille 29,05% 0,28% 14,23% 12,61% 10,03% Z-score 0,19 0,18 0,17-0,31 0,27 Performancetoets +1,28 1,50 1,65 1,20 1,01 1,19 Opmerking: Kostendekkende premie vanaf 2012 excl. OPI-module Jaarverslag 2014 bpf dranken 10

12 VERSLAG VAN HET BESTUUR Uitvoeringskosten per deelnemer / pensioengerechtigde Totaal waarvan AGH Aantal verzekerden aantal wegingsfactor Actieve deelnemers , Einde deelname 741 0,5 371 Afkopen 855 0,5 428 Gewezen deelnemers (slapers) ,0 0 Pensioengerechtigden , Totaal Pensioenbeheer Totale kosten pensioenbeheer Kosten per deelnemer ( 1,00) Kosten Vermogensbeheer Het pensioenfonds volgt de adviezen van de Pensioenfederatie bij het transparant maken van de kosten voor vermogensbeheer- en transactiekosten. Indien aanwezig en tegen redelijke inspanning te verkrijgen, wordt gebruikgemaakt van de werkelijke kosten en anders worden schattingen gebruikt op basis van ervaringscijfers of adviezen van de Pensioenfederatie. Er wordt een uitsplitsing gemaakt naar de verschillende beleggingscategorieën zoals voorgeschreven door DNB. Voor 2014 bedroegen de vermogensbeheer, de beleggingsportefeuilles (beheerkosten) 0,26% (2013: 0,25%) en de directe en indirecte transactiekosten 0,06% (2013: 0,04%) van het gemiddeld belegd vermogen. In onderstaande tabel zijn de kosten over 2014 en 2013 verder uitgesplitst naar de verschillende beleggingscategorieën en overige kosten. Vermogensbeheer-categorie Totaal Beheerfee Totaal Transactiekosten Totaal Beheerfee en transactiekosten Vastgoed 73 bps 70 bps 0 bps 0 bps 73 bps 70 bps Vastrentende waarden 18 bps 20 bps 8 bps 4 bps 26 bps 24 bps Aandelen 18 bps 14 bps 0 bps 0 bps 18 bps 14 bps Overige kosten 6 bps 6 bps 1 bps 2 bps 7 bps 8 bps Jaarverslag 2014 bpf dranken 11

13 VERSLAG VAN HET BESTUUR Verslag van het bestuur Belangrijkste ontwikkelingen, regelgeving en overheidsbeleid Het bestuur van bpf dranken volgt de ontwikkelingen in de pensioen- en financiële sector. In deze paragraaf komen de sociaal-economische en financiële ontwikkelingen en de pensioenontwikkelingen aan de orde. Sociaal-economische en financiële ontwikkelingen De wereldeconomie De geopolitieke spanningen op diverse plekken in de wereld vormen een risico voor de wereldeconomie. Bij het uitblijven van verdere escalatie kan de wereldeconomie uit het dal klimmen zij het met horten en stoten. Van de hoogontwikkelde economieën is vooral in het VK en de VS de groei hoog. In Japan en China vertraagt de groei. Met uitzondering van de FED voert het merendeel van de Centrale Banken een ruimer monetair beleid ultimo 2014 en begin Het eurogebied volgt qua groei aarzelend. In veel landen in het eurogebied is het begrotingsbeleid nog steeds restrictief om aan de Europese begrotingsregels te voldoen. Ook in 2014 bleef de inflatie in het eurogebied dalen en het is de verwachting dat die in 2015 ook nog laag zal zijn. De ECB probeert deflatie te voorkomen door middel van een opkoopprogramma van Staatsobligaties. Het ruime monetaire beleid heeft vooralsnog niet tot toenemende inflatie geleid, maar in een aantal landen wel tot een waardestijging van financiële titels en onroerend goed. Lichtpunten zijn dat de kredietverlening aan bedrijven en huishoudens voorzichtig op gang lijkt te komen en dat de euro in waarde is gedaald ten opzichte van de USD. Meer geldcreatie is positief voor de aandelenkoersen. En betekent mogelijk een neerwaartse druk op de korte termijn rente. Op de langere termijn rentes kan het daarentegen iets opwaartse druk uitoefenen in verband met minder angst voor deflatie. De stemming op de financiële markten is verder verbeterd. In Griekenland is een nieuwe regering aangetreden en het heeft er even om gespannen of Griekenland haar noodkrediet wel of niet zou verlengen. De Griekse overheidsschuld bestaat voornamelijk uit leningen van Europese landen. Begin 2015 kwamen Griekenland en de eurozone overeen dat de noodsteun met vier maanden wordt verlengd, in ruil voor hervormingen. Levensverwachting Het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG) heeft op 9 september 2014 de nieuwe verwachting van de overlevingskansen voor de Nederlandse bevolking gepresenteerd. De nieuwe waarnemingen en voorspellingen, gepubliceerd in de Prognosetafel AG 2014, zijn in lijn met de in september 2012 afgegeven prognose. Het AG verwacht daarom geen grote aanpassingen in de technische voorzieningen van de meeste pensioenfondsen en verzekeraars. Uit de nieuwe prognose blijkt dat de sterftekansen nog steeds dalen en dat de levensverwachting blijft stijgen. Algemeen kan worden gesteld dat bij pensioenfondsen en pensioenportefeuilles met relatief veel ouderen en relatief veel mannen, de technische voorzieningen licht dalen. Bij pensioenfondsen en pensioenportefeuilles met relatief veel jongeren en relatief veel vrouwen stijgen de technische voorzieningen licht. De nieuwe prognose levensverwachting heeft per saldo weinig impact op bpf dranken. De doorsneepremie een (on)gewenste solidariteit tussen jongeren en ouderen De toename van de levensverwachting leidt niet alleen tot een verdere vergrijzing van de Nederlandse bevolking, maar brengt ook de tegenstelling tussen jong en oud meer nadrukkelijk in beeld voor wat betreft de solidariteit. De financiering van de Nederlandse pensioenfondsen is onder meer gebaseerd Jaarverslag 2014 bpf dranken 12

14 VERSLAG VAN HET BESTUUR op de solidariteit tussen jongeren en ouderen in de vorm van een doorsneepremie. De doorsneepremie houdt in dat iedere deelnemer, ongeacht de leeftijd, hetzelfde pensioen krijgt voor zijn premie-inleg. Maar de inleg van een jonge deelnemer is voor een pensioenfonds natuurlijk veel meer waard dan de inleg van een 55-plusser. Het pensioenfonds kan met de inleg van de jonge deelnemer meer verdienen met beleggen. Toch krijgen beiden hetzelfde pensioen. In 2014 is ook de doorsneepremie weer regelmatig onderwerp van gesprek. De AFM heeft aangegeven dat de pensioensector hierover eerlijk moet communiceren. De Pensioenfederatie stelt dat niet bij voorbaat de huidige doorsneepremie onwenselijk is. De doorsneesystematiek is van invloed op deelnemers, werkgevers en de arbeidsmarkt. Eenzijdige subsidiestromen moeten worden voorkomen. Op punten waar de doorsneepremie wringt met een eerlijke verdeling van lasten en lusten (bijvoorbeeld tussen laag- en hoogopgeleiden), kunnen oplossingen ook buiten de doorsneepremie worden gezocht. Bijvoorbeeld in de uitkeringsfase. De Pensioenfederatie betrekt de huidige doorsneesystematiek en alternatieven daarvoor bij haar toekomstvisie op het pensioenstelsel. Dekkingsgraden van de pensioenfondsen In 2014 ontwikkelde de langetermijnrente zich naar een lager niveau dan in Renteontwikkeling 10 jaars 20 jaars 30 jaars Ultimo ,38% 2,47% 2,53% Ultimo ,56% 2,06% 2,22% Ultimo ,14% 2,70% 2,71% Ultimo ,82% 1,36% 1,52% Bron: ICC (10 en 30 jaars) en Thomson Reuters (20 jaars) De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen bedroeg eind december 108 procent. Met ingang van 2015 zijn nieuwe regels van kracht over hoe de dekkingsgraad moet worden vastgesteld. Daardoor zakte de gemiddelde dekkingsgraad op 1 januari 2015 in één keer naar 103 procent. Daarmee kwam de gemiddelde dekkingsgraad eigenlijk onder het wettelijk vereiste minimum ligt, van circa 104,3 procent. Toch betekent dit niet automatisch dat er fondsen moeten gaan korten. Volgens de nieuwe regels van FTK moet voortaan worden gekeken naar de gemiddelde dekkingsgraad over de laatste twaalf maanden. Deze staat per eind december 2014 op 110 procent. Als gevolg van het behoedzame beleggingsbeleid van bpf dranken en de hierin opgenomen afdekking van het renterisico, laat de dekkingsgraad van het fonds een beter beeld zien dan het gemiddelde van de Nederlandse Pensioenfondsen. Maar ook bpf dranken wordt geconfronteerd met de nieuwe regels, waardoor de dekkingsgraad met circa 5 procentpunt daalde, maar door het hoge uitgangsniveau niet onder het wettelijk vereiste minimum is gedaald. Met ingang van 1 januari 2015 is het nieuwe toezichtskader (nftk) van toepassing. Met de invoering van het nftk is de beleidsdekkingsgraad geïntroduceerd. De beleidsdekkingsgraad is het gemiddelde van de afgelopen 12 maanden. De beleidsdekkingsgraden over 2015, hebben dus deels betrekking op In het nftk is de berekeningswijze van de verplichtingen aangepast. Tot en met 31 december 2014 moet bij het berekenen van de verplichtingen gerekend worden met een driemaands middeling van de rente en de UFR (Ultimate Forward Rate). De driemaands middeling is met ingang van 1 januari 2015 komen te vervallen. Daarnaast zijn de eisen voor aanwezige buffers om schokken op te vangen in de beleggingen verzwaard. Dit leidt tot een hoger Vereist Eigen Vermogen. Het Vereist Eigen Vermogen op basis van het oude toezichtskader (FTK) bedraagt 112,1%. Jaarverslag 2014 bpf dranken 13

15 VERSLAG VAN HET BESTUUR Op basis van de beleidsdekkingsgraad per 1 januari 2015 van 119,0% en het vereist eigen vermogen onder het nftk van 114,9% kan geconcludeerd worden dat onder het nftk geen sprake is van een situatie van tekort. Besloten is om in 2015 de huidige UFR-methode te handhaven, met dien verstande dat de driemaandsmiddeling komt te vervallen. Daarmee komen renteveranderingen directer in de dekkingsgraad. Voor beleidsmatige besluiten die zijn gebaseerd op de financiële positie van het pensioenfonds, is vanaf 1 januari 2015 de beleidsdekkingsgraad de maatstaf. Deze beleidsdekkingsgraad wordt in principe vastgesteld op basis van het gemiddelde van de dekkingsgraden van de voorafgaande twaalf maanden. Als overgangsmaatregel mag voor de bepaling van de beleidsdekkingsgraad in 2015 ook worden uitgegaan van de dekkingsgraden op basis van de kwartaaleinden in Tot slot wordt het VEV hoger als gevolg van gewijzigde parameters en zwaardere eisen. De belangrijkste pensioendossiers Zowel de Europese- als de nationale beleidsbepalers zijn bezig met de hervorming van het pensioenstelsel. De Code Pensioenfondsen Op 1 januari 2014 is de Code Pensioenfondsen in werking getreden. De Code komt voor pensioenfondsen in de plaats van de Principes voor goed pensioenfondsbestuur en maakt deel uit van het volledige stelsel van bestaande wet- en regelgeving. Daarnaast geven de aanbevelingen, convenanten en Code Pensioenfondsen van de Pensioenfederatie en de Stichting van de Arbeid richting aan de governance. De Code bestaat uit 83 normen die een aanvulling vormen op wet- en regelgeving. Deze normen zijn weliswaar leidend, maar de Code laat ruimte voor de eigen verantwoordelijkheid van het pensioenfondsbestuur in de beleidskeuzes die men maakt. Pensioenfondsen mogen de normen naleven volgens het pas toe of leg uit -beginsel. Dit betekent dat een pensioenfonds de normen toepast of in het jaarverslag motiveert waarom het een norm niet (volledig) toepast. De Code is erop gericht om het bewustzijn van goed pensioenfondsbestuur te stimuleren bij bestuurders, leden van intern toezicht, verantwoordingsorgaan en belanghebbendenorgaan. De Monitoringcommissie Code Pensioenfondsen monitort jaarlijks de naleving van de Code. Kort na haar aantreden heeft deze commissie onderzoek laten doen aan de hand van ruim 200 jaarverslagen over het jaar 2013 met als vraag of deze in overeenstemming zijn met de normen zoals die zijn vastgelegd in de nieuwe Code. Hiervoor is een (pragmatische) selectie gemaakt van 34 uit het totaal van 83 in de Code opgenomen normen. Veel van de 34 geselecteerde normen sluiten goed aan bij de rapportagepraktijk van de meerderheid, en in een aantal gevallen ook de meeste, pensioenfondsen. Uit het onderzoek blijkt ook dat het voor een aantal van de getoetste normen gemakkelijk zal zijn de gevraagde informatie in het jaarverslag 2014 op te nemen. Soms zal dit ook duidelijk extra werk betekenen. Het onderzoeksverslag over de jaarverslagen 2013 bevat geen informatie of oordeel over de afzonderlijke pensioenfondsen. In de nabije toekomst zal opnieuw een onderzoek gedaan worden om de naleving over 2014 te toetsen. Bij dat onderzoek zal de Commissie een eigen oordeel toevoegen; bij deze nul-toets is het daar nog te vroeg voor. In de bijlage bij dit jaarverslag legt het bestuur verantwoording af over de mate waarin het bestuur voldoet aan de Code Pensioenfondsen. Samenvattend geldt dat het bestuur aan alle normen uit de Code Pensioenfondsen voldoet m.u.v. norm 68 (in het bestuur en het VO zitten tenminste één lid onder en één lid boven de veertig jaar). Alle leden van het bestuur en het verantwoordingsorgaan van Jaarverslag 2014 bpf dranken 14

16 VERSLAG VAN HET BESTUUR het pensioenfonds zijn ouder dan veertig. In vijf gevallen is verdere ontwikkeling mogelijk. Het vorenstaande is weergegeven in onderstaande tabel. Nr. Norm Aan voldaan? 17 Het bestuur geeft inzicht in het beleid, de besluitvormingsprocedures, de besluiten en de realisatie van het beleid. 19 In dit jaarverslag legt het bestuur verantwoording af over de mate waarin het bestuur voldoet aan de Code Pensioenfondsen. Het bestuur weegt daarbij de verschillende belangen af van de groepen die bij het pensioenfonds betrokken zijn. Ook geeft het bestuur inzicht in de risico s van de belanghebbenden op korte en lange termijn, gerelateerd aan het overeengekomen ambitieniveau. Op de website van het pensioenfonds is de volledige verantwoording van het bestuur met betrekking tot de Code Pensioenfondsen opgenomen. 24 Het bestuur houdt expliciet rekening met risico s en risicobeheersing bij het bepalen van het beleid en het nemen van besluiten. Deze risicoafweging legt het bestuur vast. 66 Het bestuur stelt - in overleg met het desbetreffende orgaan concrete stappen vast om te bevorderen dat fondsorganen divers worden samengesteld. Ook geeft het bestuur aan hoe en binnen welke termijnen het van plan is om de gewenste diversiteit in leeftijd en geslacht te realiseren. Het bestuur legt dit vast in een diversiteitsbeleid. Jaarlijks beoordeelt het bestuur in hoeverre de gestelde doelen zijn gehaald. Driejaarlijks evalueert het bestuur het diversiteitsbeleid. 68 In het bestuur en het VO zitten ten minste één lid boven en één lid onder de veertig jaar. 73 Als leden van het bestuur, het BO, de raad van toezicht en andere medebeleidsbepalers in functie treden, ondertekenen ze de gedragscode van het pensioenfonds. Ook ondertekenen ze jaarlijks een verklaring over het naleven van de gedrags-regels. Op het overtreden van de gedragscode staan sancties. Deze staan in de gedragscode. Implementatie Wet versterking bestuur pensioenfondsen Opmerkingen +- Dit is en blijft een punt van aandacht. Verbetering is altijd mogelijk. +- Het recente onderzoek naar risicobereidheid heeft uitgewezen dat de deelnemers meer informatie zouden wensen over gemaakte keuzes en bijbehorende risico s. Het bestuur zal hier meer invulling aangeven. +- De verslaglegging van de bestuursvergaderingen is hierop aangepast. Risicogebieden worden jaarlijks besproken en afhankelijk van de actualiteit nauwgezet doorgenomen. +- De intentie en het beleid zijn besproken, waarbij in de praktijk steeds de goede balans gezocht moet worden tussen diversiteit, geschiktheid en deskundigheid. Nee Alle leden van zowel bestuur als VO zijn ouder dan 40 jaar. De reden hiervan is dat geen andere geschikte kandidaten beschikbaar zijn. +- In 2015 is e.e.a. verder vertaald in regelingen en beleid. De op 10 juli 2013 in werking getreden Wet versterking bestuur pensioenfondsen geeft een herziening van de wettelijke regels voor de governance en medezeggenschap voor pensioenfondsen. Er zijn drie aanleidingen voor deze herziening: versterking van deskundigheid en intern toezicht (Commissie Frijns); adequate vertegenwoordiging van alle risicodragers (Commissie Goudswaard); stroomlijning van taken en organen. De Wet versterking bestuur pensioenfondsen is erop gericht dat het pensioenfondsbestuur meer in control kan zijn, zodat het bestuur goed kan bijsturen en corrigeren indien nodig. Jaarverslag 2014 bpf dranken 15

17 VERSLAG VAN HET BESTUUR De bestuursorganen van een pensioenfonds gaan nog meer als een systeem van checks and balances functioneren, met een duidelijke verdeling van de verschillende bestuurlijke taken (zeggenschap, medezeggenschap, toezicht en verantwoording) over de verschillende organen. De Wet versterking bestuur pensioenfondsen introduceert naast het bekende paritaire bestuur - een viertal nieuwe bestuursmodellen, namelijk: paritair gemengd bestuur, onafhankelijk bestuur, onafhankelijk gemengd bestuur en omgekeerd gemengd bestuur. Welke organen een fonds moet hebben is afhankelijk van het gekozen bestuursmodel. Ook worden er verdergaande eisen gesteld inzake geschiktheid, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van bestuurders. Pensioenfondsen dienden uiterlijk 10 juli 2014 te voldoen aan de in deze wet opgenomen bepalingen. Wet nieuw financieel toetsingskader Op 1 januari 2015 is de Wet aanpassing financieel toetsingskader pensioenfondsen in werking getreden. Door deze wet zijn de financieringsregels voor pensioenfondsen ingrijpend veranderd. In tegenstelling tot eerdere voorstellen is volgens deze wet maar één pensioencontract mogelijk. Kernpunten van de wet zijn: Beleidsdekkingsgraad Om minder afhankelijk te zijn van dagkoersen wordt een beleidsdekkingsgraad ingevoerd. De beleidsdekkingsgraad is het 12-maands gemiddelde van de dekkingsgraad. Alle beleidsmaatregelen moeten gebaseerd worden op deze beleidsdekkingsgraad. De 3-maandsmiddeling van de RTS is hiermee komen te vervallen. Herstelsystematiek In plaats van een lange en korte termijn herstelplan komt er één herstelplan van maximaal tien jaar. Jaarlijks wordt dit geëvalueerd. Het resterende tekort mag dan weer in maximaal tien jaar worden weggewerkt. Hierdoor zal het herstel naar de vereiste dekkingsgraad langer duren dan tien jaar. Tijdens herstel mag het risicoprofiel niet worden vergroot. Dat kan ertoe leiden dat pensioenfondsen hun risicoprofiel niet in lijn kunnen brengen met de risicohouding van de belanghebbenden. De premie hoeft in een situatie van dekkingstekort niet meer bij te dragen aan herstel. Korten Er moet gekort worden als de beleidsdekkingsgraad en de actuele dekkingsgraad vijf jaar lang lager zijn dan de minimaal vereiste dekkingsgraad of als er onvoldoende herstelkracht is om binnen tien jaar te herstellen tot de vereiste dekkingsgraad. Dit kan ineens of evenredig, gedurende maximaal tien jaar. Indexatie Indexatie is pas toegestaan vanaf een dekkingsgraad van 110% en indien dezelfde mate van indexeren ook in de toekomst gefinancierd kan worden uit het eigen vermogen boven 110%, rekening houdend met het maximale aandelenrendement. Inhaalindexatie kan pas als de reguliere indexatie in de toekomst naar verwachting volledig kan worden verleend uit het aanwezige vermogen en de beleidsdekkingsgraad boven de vereiste dekkingsgraad blijft. Van het beschikbare vermogen mag dan jaarlijks 1/5 deel gebruikt worden voor inhaalindexatie. Voor het ongedaan maken van kortingen gelden dezelfde voorwaarden. Fondsen mogen niet meer inhalen van de gemiste toeslagen en toegepaste kortingen. Dit betekent dat deze per individu moeten worden bijgehouden. Jaarverslag 2014 bpf dranken 16

18 VERSLAG VAN HET BESTUUR Kostendekkende premie De kostendekkende premie mag nog steeds gedempt worden op basis van het verwachte fondsrendement of op basis van de 10-jaarsgemiddelde rente. De premie mag niet stijgen ten gevolg van een toename van de voorziening door toegenomen levensverwachting. De levensverwachting moet worden meegenomen in het herstelplan of in een verlaging van de indexatie. Haalbaarheidstoets Er komt een jaarlijkse haalbaarheidstoets, waarvan de consistentietoets deel uitmaakt. Fondsen moeten zelf een bandbreedte vaststellen voor de toegestane afwijking van het verwachte pensioenresultaat bij een slecht weer scenario. Deze bandbreedte moet passen bij de risicohouding van de deelnemers in het fonds. Jaarlijks wordt bekeken of het verwachte pensioenresultaat nog aansluit bij de gewekte verwachtingen. Voor de toets wordt een uniforme aanpak voorgeschreven. Beleggingsbeleid Het risicoprofiel van de beleggingen moet aansluiten bij de risicohouding van het fonds. Dit moet ook in de communicatie naar voren komen. Daarnaast zullen fondsen kwantitatieve limieten moeten stellen. Door de inwerkingtreding van het nieuwe Financieel toetsingskader worden beleidsbeslissingen per 1 januari 2015 gebaseerd op de 12-maands dekkingsgraadmiddeling. Aan de nieuwe haalbaarheidstoets, het beleggingsbeleid, het indexatiebeleid en het financieel crisisplan hoeft pas per 1 oktober 2015 voldaan te worden. Voor de premie 2015 mocht nog worden uitgegaan van het oude FTK, mits deze premie vóór 31 december 2014 werd vastgesteld. DNB zal de wijziging van de Ultimate Forward Rate (UFR) in de actuele rentetermijnstructuur voor pensioenfondsen vooralsnog niet doorvoeren. Besloten is eerst een onderzoek af te wachten naar de wenselijkheid om de UFR voor pensioenfondsen te stroomlijnen met de UFR voor verzekeraars die de Europese toezichthouder EIOPA in 2015 zal publiceren. De bestaande herstelplannen vervallen op 1 januari Wanneer dan sprake is van een tekort, dan moet vóór 1 juli 2015 een nieuw herstelplan worden ingediend. Hiervoor geldt dan een herstelperiode van 12 jaar. Bij een tekort op 1 januari 2016 geldt een herstelperiode van elf jaar. Genoemde hersteltermijnen zijn telkens maxima. Wetsvoorstel pensioencommunicatie Het is de verwachting dat het wetsvoorstel pensioencommunicatie per 1 juli van kracht zal worden (inmiddles is deze aangenomen) en op onderdelen gefaseerd zal worden ingevoerd. Doel van het wetsvoorstel pensioencommunicatie is om de communicatie beter aan te laten sluiten op de wensen van de deelnemers en eerlijker te communiceren over onzekerheden. Een van de belangrijkste voorstellen in de wet Pensioencommunicatie is de uitbreiding van het Pensioenregister. Dit register gaat inzicht bieden in de toereikendheid van het pensioen en keuze- en actiemogelijkheden. Ook geeft het register inzicht in de gevolgen van belangrijke gebeurtenissen zoals een scheiding of het overlijden van de partner en biedt het de deelnemer handelingsperspectief. Het geeft de verwachtingen weer van het toekomstige pensioen, inclusief de risico s. Hierdoor wordt men zich meer bewust van risico s en de koopkracht op het moment van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Daarnaast komen er meer mogelijkheden voor pensioenfondsen tot digitale informatievoorziening. De informatie moet meer gelaagd worden aangeboden en zal daardoor beter aansluiten op de informatiebehoefte van de deelnemers. BTW-koepelvrijstelling Het kabinet heeft besloten de zogenaamde BTW-koepelvrijstelling voor pensioenfondsen te laten vervallen per 1 januari Volgens het kabinet kan op grond van de Wet op de omzetbelasting 1968 Jaarverslag 2014 bpf dranken 17

19 VERSLAG VAN HET BESTUUR (en de EU BTW-richtlijn 2006) de BTW-koepelvrijstelling niet worden toegepast als sprake is van (ernstige) verstoring van concurrentieverhoudingen. In de praktijk zou zijn gebleken dat de BTWkoepelvrijstelling marktverstorend werkt, doordat bepaalde (commerciële) aanbieders van pensioenadministratiediensten niet kunnen delen in de btw-koepelvrijstelling, omdat zij geen deel kunnen uitmaken van een samenwerkingsverband. Hierdoor moeten deze aanbieders BTW in rekening brengen over de verleende pensioenadministratiediensten, BTW die niet in vooraftrek kan worden genomen en daardoor het kostenniveau van de afnemer verhoogt. Dit zou betekenen dat pensioenuitvoerders BTW moeten gaan rekenen over de diensten die zij voor pensioenfondsen verrichten. Het voorstel is door de Tweede Kamer en de Eerste Kamer aangenomen. Inmiddels ligt er echter een uitspraak van het Europese Hof van Justitie waarin een pensioenfonds dat een DC-regeling uitvoert wordt aangemerkt als een gemeenschappelijk beleggingsfonds (de zogenaamde ATP-zaak). Omdat beheer van een gemeenschappelijk beleggingsfonds btw-vrijgesteld is, betekent dit dat door dergelijke fondsen uitbestede diensten vrijgesteld van btw zijn. De voornaamste overweging van het Hof is dat de risico s bij een dergelijke regeling geheel bij de deelnemer liggen. Vooralsnog heeft de ATP-zaak alleen relevantie voor pensioenfondsen die een zuivere DC-regeling uitvoeren. Op 5 december jl. heeft het Gerechtshof Den Haag een uitspraak gedaan over of het bedrijfstakpensioenfonds in de sector zorg en welzijn (PFZW) in aanmerking komt voor een BTWvrijstelling over de vermogensbeheerdiensten die aan het pensioenfonds worden geleverd. Het gaat daar om een DB-regeling met voorwaardelijke indexatie, de mogelijkheid tot korten en geen bijstortingsverplichting voor de werkgevers. De uitspraak van het Hof is dat, om BTW-vrijstelling te krijgen, een pensioenfonds een beleggingsfonds moet zijn. De rechter oordeelt dat het pensioenfonds geen beleggingsfonds is en dus niet voor BTW-vrijstelling in aanmerking komt. De hoop was dat het Hof met de uitspraak in algemene zin duidelijkheid zou creëren over onder welke voorwaarden een pensioenfonds geen BTW hoeft te betalen over verrichte diensten aan het fonds. Die duidelijkheid is er niet gekomen. Wetsvoorstel versnelde verhoging AOW-leeftijd Het wetsvoorstel over de versnelde verhoging van de AOW-leeftijd is op 17 november 2014 naar de Tweede kamer gestuurd en op 26 maart 2015 door deze Kamer aangenomen. Ten tijde van het verschijnen van dit jaarverslag werd het wetsvoorstel besproken in de Eerste Kamer. Met dit wetsvoorstel wordt de AOW-leeftijd vanaf 2016 in stappen van 3 maanden verhoogd en vanaf 2018 in stappen van 4 maanden. Daarmee wordt de AOW-leeftijd 66 jaar in 2018 en 67 jaar in Vanaf 2022 wordt de AOW-leeftijd gekoppeld aan de levensverwachting. Wetsvoorstel Werken na de AOW-gerechtigde leeftijd Met het onderhavige wetsvoorstel worden maatregelen getroffen die het (door)werken na de AOWgerechtigde leeftijd op basis van een reguliere arbeidsovereenkomst vergemakkelijken en worden tegelijkertijd maatregelen getroffen om verdringing van nog niet AOW-gerechtigden tegen te gaan. De belangrijkste aanleiding voor dit wetsvoorstel is het feit dat werknemers en werkgevers belemmeringen ervaren bij hun wens om te (laten) werken na de AOW-gerechtigde leeftijd. Daarom vindt de regering het van belang het werken na de AOW-leeftijd te faciliteren voor werknemers die dat willen. Pensioendialoog Staatssecretaris Klijnsma (SZW) heeft een brief aan de Tweede Kamer gestuurd met een tussenrapportage over de Pensioendialoog. Ook is een analyse van de uitkomsten gepubliceerd. Samenvattend blijkt uit de pensioendialoog het volgende: Jaarverslag 2014 bpf dranken 18

20 VERSLAG VAN HET BESTUUR - veel deelnemers zien het huidige stelsel als een in de basis goed functionerend stelsel. Het zou wel minder complex moeten worden en ook minder beleidswijzigingen en stelselherzieningen zouden het stelsel en de begrijpelijkheid daarvan ten goede komen; - een groot deel van de deelnemers ziet voor de overheid in de tweede pijler alleen een faciliterende rol weggelegd; de overheid zou in die pijler met name kaders moeten stellen en slechts verantwoordelijk zijn voor de AOW in de eerste pijler. Het vertrouwen in de overheid is niet groot; - in de tweede pijler zou wel een belangrijke rol weggelegd moeten zijn voor pensioenfondsen. Men wil echter wel minder pensioenfondsen (dit zou ook de overzichtelijkheid van het stelsel bevorderen), meer autonomie voor die fondsen en meer medezeggenschap voor deelnemers en gepensioneerden; - het hervatten van indexatie wordt als zeer belangrijk gezien. Het idee leeft dat de huidige gepensioneerden door het uitblijven van die indexatie benadeeld worden ten opzichte van toekomstige gepensioneerden; - deelnemers pleiten voor meer keuzevrijheid tussen pensioenfondsen en meer vrijheid in het zelf kunnen kiezen op welke manier pensioenfondsen omgaan met de afdrachten van individuele premiebetalers; - collectiviteit wordt over het algemeen gezien als een voorwaarde voor het goed functioneren van het huidige systeem; - solidariteit wordt nog steeds belangrijk geacht, maar beperkt zich voor veel deelnemers tot een bepaald cohort van de samenleving, met name het cohort waarmee men zichzelf identificeert. Men is eerder solidair met de eigen generatie of beroepsgroep. Wijziging Witteveenkader De Eerste Kamer heeft op 27 mei 2014 ingestemd met het wetsvoorstel verlaging maximum opbouwen premiepercentages pensioen en maximering pensioengevend inkomen (inclusief de zogenaamde novelle waarin het maximale opbouwpercentage van 1,875% voor middelloonregelingen is opgenomen). Op grond van deze wet zal het maximale opbouwpercentage voor middelloonregelingen vanaf 1 januari ,875% bedragen en voor eindloonregelingen 1,657%. Over salaris boven kan niet langer fiscaal gefaciliteerd pensioen worden opgebouwd. Over het deel van het inkomen boven de aftoppingsgrens van wordt een nieuwe spaarmogelijkheid op vrijwillige basis geïntroduceerd. Daarbij is het mogelijk om als groep deelnemers een collectiviteitskorting te regelen (al dan niet bij een door de groep deelnemers zelf opgerichte aanbieder van netto lijfrenten). Voor inkomen vanaf kan via een netto lijfrente een oudedagsvoorziening worden opgebouwd die grosso modo overeenkomt met een jaarlijkse bruto pensioenopbouw van 1,875% van het gemiddeld verdiende arbeidsinkomen. De premie of inleg wordt betaald uit het netto-inkomen. Hierover is reeds belasting geheven. De waarde van een aanspraak op een nettolijfrente vormt vrijgesteld vermogen in box 3. Ook wordt de uit die aanspraak voortvloeiende uitkering niet belast in box 1. In de Verzamelwet Pensioenen 2014 is geregeld dat de netto regelingen als vrijwillige modules aangeboden mogen worden binnen verplichtgestelde regelingen. Naar aanleiding DNB heeft in haar nieuwsbrief van juli 2014 aangekondigd een onderzoek te verrichten naar de evenwichtige premievaststelling voor Aanleiding hiervoor is de inperking van het Witteveenkader. De verwachting is dat door de lagere opbouw ook de premie lager zal zijn. DNB heeft tijdens de behandeling van het wetsvoorstel aangekondigd bij alle pensioenfondsen een onderzoek te verrichten naar evenwichtige premievaststelling voor Verder zal DNB vragen stellen over het besluitvormingsproces en de manier waarop het fonds evenwichtige belangenafweging vorm heeft gegeven bij deze wijzigingen. Jaarverslag 2014 bpf dranken 19