Actuele ontwikkelingen in de overheidsopdrachtenreglementering - Wet overheidsopdrachten 17 juni 2016 en de nieuwe KB s

Transcriptie

1 Actuele ontwikkelingen in de overheidsopdrachtenreglementering - Wet overheidsopdrachten 17 juni 2016 en de nieuwe KB s 26 september 2016 Seminar Actuele ontwikkelingen overheidsopdrachten Simon Verhoeven (Equator Advocaten) Johan Geerts (Bureau Geerts)

2 Inhoudsopgave I. Algemeen overzicht II. Specifieke topics uitgelicht

3 I. Algemeen overzicht 1. Waarom (weeral) nieuwe wetgeving? 2. Stand van zaken 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden

4 1. Waarom (weeral) nieuwe wetgeving? Huidige overheidsopdrachtenwet gepubliceerd in 2006, in werking getreden op 1 juli 2013: ingevolge Europese Richtlijnen van 2004 Europa 2020-strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei uit 2020 = langetermijnvisie van de Europese Unie op de sociale markteconomie van 21 ste eeuw 3 prioriteiten Slimme groei: voor en op kennis en innovatie gebaseerde economie Duurzame groei: voor een groenere, competitievere economie waarin efficiënter met hulpbronnen wordt omgesprongen Inclusieve groei: voor een economie met veel werkgelegenheid en sociale en territoriale cohesie

5 1. Waarom (weeral) nieuwe wetgeving? Mededeling Akte voor de interne markt: 12 hefbomen voor het stimuleren van de groei en het versterken van het vertrouwen samen werk maken van een nieuwe groei : belang overheidsopdrachten en een modern wettelijk kader Groenboek Europese Commissie betreffende de modernisering van het EU-beleid inzake overheidsopdrachten (27 januari 2011) Europese Commissie ( ): evaluatie over de gevolgen en de effectiviteit van de EU-aanbestedingsregels + effectbeoordeling, o.m. Kosten en de effectiviteit van de aanbestedingsprocedures Vragen ivm grensoverschrijdende aanbestedingen Toegang van KMO s tot overheidsopdrachten Strategisch gebruik van aanbestedingen in Europa Resoluties Europees Parlement: moderniseren overheidsopdrachtenregelgeving

6 2. Stand van zaken Drie Europese Richtlijnen Richtlijn 2014/23/EU van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van concessieovereenkomsten Richtlijn 2014/24/EU van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten in de klassieke sectoren Richtlijn 2014/25/EU van 26 februari 2014 betreffende het plaarsen van overheidsopdrachten in de speciale sectoren Uiterste omzettingsdatum in nationaal recht is 18 april 2016

7 2. Stand van zaken Tijdige omzetting is (weeral) niet gehaald, maar volop in voorbereiding Al gepubliceerd in Belgisch Staatsblad: Wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten, BS 14 juli 2016 Wet van 17 juni 2016 betreffende de concessieovereenkomsten, BS 14 juli 2016 Uitvoeringsbesluiten (KB s plaatsing en uitvoering) + Wet rechtsbescherming in opmaak Volledige inwerkingtreding wordt thans verwacht in de zomer 2017 (of )

8 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.1. Toepassingsgebied In de definitie van werk, levering en dienst doen zich geen wezenlijke wijzigingen voor Afschaffing van het onderscheid tussen zgn. A-diensten en B-diensten Wel soepeler regime voor bepaalde sociale en andere specifieke diensten (hoofdstuk 6) zoals: Gezondheidszorg Onderwijs Maatschappelijke dienstverlening Hotel- en restaurantdiensten Juridische diensten (consultancy) Gevangenis-, opsporings- en beveiligingsdiensten Diensten ivm sport en cultuur, etc.

9 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Nieuwe uitsluitingen (art. 28) Leningen Advocaten (tenzij consultancy). Apart regime voor opdrachten met een beperkte waarde (hoofdstuk 7; art. 92): opdrachten met geraamde waarde < Eur Algemene beginselen, behalve betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties en elektronische communicatie Personeel en materieel toepassingsgebied Inhouse en publiek-publieke samenwerking wettelijk geregeld (op grond van rechtspraak Hof van Justitie, vb. Teckal e.a.) artt. 30 en 31)

10 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.2. (Nieuwe) algemene principes Art. 5: Aanbestedende overheden mogen geen overheidsopdrachten uitwerken met het doel om deze uit te sluiten van het toepassingsgebied van de overheidsopdrachtenwet of om de mededinging op kunstmatige wijze te beperken. De mededinging wordt geacht kunstmatig te zijn beperkt indien de overheidsopdracht is ontworpen met het doel bepaalde ondernemers ten onrechte te bevoordelen of te benadelen (anti-misbruikbepaling) Art. 7: naleving van de toepasselijke verplichtingen op het gebied van het milieu-, sociaal en arbeidsrecht wordt een meer algemene draagwijdte verleend op wordt de naleving van deze verplichtingen tot algemeen beginsel van het overheidsopdrachtenrecht verheven

11 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Art. 14: bepaalt dat de communicatie en de informatie-uitwisseling tussen aanbestedende overheden en ondernemers, met inbegrip van de elektronische indiening en ontvangst van offertes, in alle fasen van de plaatsingsprocedure dient plaats te vinden met behulp van elektronische communicatiemiddelen (behoudens uitzonderingen) Uiterlijk vanaf 18 oktober 2018

12 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.3. Nieuwe terminologie Begrippen aanbesteding en offerteaanvraag afgeschaft Bestaan in wezen nog wel openbare procedure en niet-openbare procedure gegund op basis van enkel prijs/kosten (aanbesteding) of gunningscriteria (offerteaanvraag) Begrip onderhandelingsprocedure met/zonder bekendmaking afgeschaft Bestaat nog Klassieke sectoren: onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking / mededingingsprocedure met onderhandeling Speciale sectoren: onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande oproep tot mededinging / onderhandelingsprocedure met voorafgaande oproep tot mededinging

13 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.4. Nieuwe termijnen Diverse wijzigingen, MAAR opgelet, zijn minimumtermijn Vb. klassieke & speciale sectoren: Openbare procedure: 35 dagen (art. 36) Niet-openbare procedure: 30 dagen (art. 37) Wet 15 juni 2006 Europese bekendmaking Open procedure: 52 dagen Beperkte procedure/opmb: 37 dagen Belgische bekendmaking Open procedure: 36 dagen Beperkte procedure/opmb: 15 dagen

14 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.5. Plaatsingsprocedures A. Algemeen Uitgangspunt open (nu: openbare ) vs beperkte (nu: nietopenbare ) procedures blijft, maar nieuwe en aangepaste procedures Mededingingsprocedure met onderhandeling (vgl OPMB): nieuwe standaardprocedure naast openbare en niet-openbare procedures Concurrentiedialoog: nieuw in de speciale sectoren Innovatiepartnerschap: nieuwe gunningswijze

15 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden B. Innovatiepartnerschap Art. 40 = gunningswijze die gericht is op de ontwikkeling van innovatieve producten, diensten of werken, en de daaropvolgende aankoop van de daaruit resulterende werken, leveringen of diensten, wanneer niet kan worden voorzien in de behoefte van de aanbestedende overheid met de aankoop van reeds op de markt beschikbare werken, leveringen of diensten Ontwikkeling én aankoop in 1 procedure Onderhandelingen en gefaseerde uitsluitingen van deelnemers Deelbetalingen

16 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden C. Onderhandelingsprocedure en concurrentiedialoog Toepassingsgebied OPMB en CD verruimd (versoepeld) en in grote mate gelijkgeschakeld (artt. 38 en 39) Er kan niet worden voorzien in de behoeften van de aanbestedende overheid zonder aanpassing van onmiddellijk beschikbare oplossingen Werken/leveringen/diensten bevatten ontwerp- of innovatieve oplossingen Wegens specifieke omstandigheden die verband houden met de aard, de complexiteit of de juridische en financiële voorwaarden of wegens de daaraan verbonden risico s Technische specificaties kunnen niet nauwkeurig genoeg worden vastgesteld Enkel onregelmatig of onaanvaardbare offertes

17 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Voorbehouden opdrachten < ,00 Eur (opdrachten van werken) Onder voorbehoud: art. 91 ontwerp KB Plaatsing Enkel voor mededingingsprocedure met onderhandeling

18 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Toepassingsgebied OPZB (versoepeld) (art. 42) Werken, leveringen, diensten: < ,00 Eur (goed te keuren uitgave onder voorbehoud - art. 90 ontwerp- KB Plaatsing) Dwingende spoed Geen of geen geschikte aanvraag tot deelneming/offerte Alleen aan één ondernemer Uniek kunstwerk/unieke artistieke prestatie Geen mededinging omwille van technische redenen Alleenrechten (inclusief intellectuele eigendomsrechten) Werken, diensten Herhalingsopdrachten Bijzonder gunstige voorwaarden

19 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Leveringen: Onderzoek, proefneming, studie of ontwikkeling Aanvullende leveringen Op grondstoffenmarkt genoteerde en aangekochte leveringen Diensten: In opvolging van prijsvraag

20 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Toepassingsgebied vereenvoudigde OPMB verruimd (versoepeld) (art. 41) Leveringen en diensten < Europese drempel ( ,00 Eur) Werken < ,00 Eur Tussenbesluit: frequenter gebruik van plaatsingsprocedures met onderhandelingen

21 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Deelnamevergoedingen slechts gedeeltelijk opgelegd Concurrentiedialoog: geen verplichte betaling van deelnamevergoedingen (art. 39, 8) Innovatiepartnerschap: verplichte betaling van deelnamevergoedingen (bij beëindiging van elke fase) (art. 40, 2, tweede lid) Onderhandelingsprocedure: geen verplichte betaling van deelnamevergoedingen en enkel uitzonderlijk (Memorie van Toelichting bij art. 39, 8)

22 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Mededingingsprocedure met onderhandeling meer omkaderd en gereguleerd Geen verplichting tot onderhandelen indien zo bepaald in de aankondiging; anders verplichting tot onderhandelen niet onderhandelen over gunningscriteria en minimumeisen (art. 38, 5) Gelijke behandeling van inschrijvers (art. 38, 6) Geen discriminerende informatie verstrekken die bepaalde inschrijvers kan bevoordelen In kennis stellen van wijzigingen in de technische specificaties en andere opdrachtdocumenten voldoende tijd geven om nieuwe offerte in te dienen Gefaseerde eliminatie (aan te geven in de aankondiging) (art. 38, 7) Geen info vrijgeven zonder toestemming, welke toestemming niet generiek mag zijn (art. 38, 6, tweede lid)

23 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.6. Nieuwigheden bij andere procedures/instrumenten A. Raamovereenkomst Verbod op post factum aansluiting voor zowel aanbestedende overheden als ondernemers Art. 43, 1, tweede lid: Opdrachten die gebaseerd zijn op een raamovereenkomst kunnen alleen worden geplaatst tussen enerzijds een aanbestedende overheid of aanbestedende overheden die duidelijk is aangewezen in de oproep tot mededinging of in de uitnodiging tot bevestiging van de belangstelling en anderzijds een of meerdere ondernemers die partij zijn bij de gesloten raamovereenkomst.

24 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden B. Dynamisch aankoopsysteem Niet langer beperkt tot het verwerven van courante diensten en leveringen, maar kan nu ook voor werken worden aangewend (art. 44) C. Elektronische veilingen Niet langer beperkt tot het verwerven van courante diensten en leveringen, maar kan nu ook voor werken worden aangewend (art. 45)

25 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.7. Keurmerken Art. 54 Aanbestedende overheden, die het voornemen hebben werken, leveringen of diensten met specifieke milieu-, sociale of andere kenmerken aan te kopen kunnen onder welbepaalde voorwaarden in de technische specificaties, de gunningscriteria of de contractvoorwaarden betreffende de uitvoering van de opdracht, een specifiek keurmerk eisen als bewijs dat de werken, leveringen of diensten overeenstemmen met de gevraagde kenmerken Kan worden aangewend in de technische specificaties, de gunningscriteria alsook in de contractvoorwaarden betreffende de uitvoering

26 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.8. Percelen Art. 54, 1, tweede lid Opdrachten > Europese drempels: aanbestedende overheden OVERWEGEN de verdeling in percelen Geen verplichting om in percelen te voorzien, maar de aanbestedende overheden moeten wel telkens nagaan of een dergelijke opdeling zinvol is Als een opdracht in percelen kan worden opgedeeld, maar de aanbestedende overheid beslist toch deze opdracht in zijn geheel in de markt te zetten, dient zij te motiveren waarom er geen opdeling in percelen heeft plaatsgevonden ( comply or explain -principe) Art. 58,, vierde lid In de aankondiging van de opdracht vermeld of offertes mogen worden ingediend voor één, meer of alle percelen

27 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden 3.9. Selectie- & uitsluitingscriteria A. Nieuwe uitsluitingscriteria Verplicht: Terroristische misdrijven of strafbare feiten in verband met terroristische activiteiten; financiering van terrorisme (art. 67, 1, 4 ) Kinderarbeid en andere vormen van mensenhandel (art. 67, 1, 6 )

28 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Facultatief: Miskenning van verplichtingen op het gebied van het milieu-, sociaal en arbeidsrecht (art. 69, eerste lid, 1 ) Mededingingsvervalsende handelingen/overeenkomsten/afspraken (art. 69, eerste lid, 4 ) Belangenconflict (art. 69, eerste lid, 5 ) Voorkennis op grond van voorbereiding opdracht die niet anders kan worden opgelost (art. 69, eerste lid, 6 ) Aanzienlijke of voortdurende tekortkomingen bij uitvoering eerdere overheidsopdracht met ambtshalve maatregelen, schadevergoedingen of vergelijkbare sancties tot gevolg (art. 69, eerste lid, 7 ) Manipulatie plaatsingsprocedure (art. 69, eerste lid, 9 )

29 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden B. Duurtijd uitsluiting Verplicht: 5 jaar vanaf de datum van de veroordeling (art. 67, 2) Facultatief: 3 jaar vanaf de datum van de veroordeling (art. 69, tweede lid) C. Self cleaning Een kandidaat/inschrijver die valt onder één of meerdere uitsluitingsgronden (facultatieve alsook verplichte) mag bewijzen dat hij maatregelen heeft genomen die voldoende zijn om zijn betrouwbaarheid aan te tonen (art. 70) Vb. schadevergoeding betaald, meegeholpen bij onderzoek; organisatorische en personeelstechnische maatregelen

30 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden D. Voorkennis Art. 52 Kandidaat/inschrijver heeft aanbestedende overheid geadviseerd of was betrokken bij voorbereiding van de plaatsingsprocedure (al dan niet via marktconsultatie Aanbestedende overheid neemt passende maatregelen opdat mededinging niet wordt vervalst, waaronder de mededeling van relevantie informatie die is uitgewisseld ingevolge betrokkenheid Slechts uitsluiting indien mededinging niet anders kan worden verzekerd, mits betrokken inschrijver kans heeft gehad via schriftelijke verantwoording te bewijzen dat betrokkenheid mededinging niet kan vervalsen (termijn: 12 dagen)

31 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden E. Selectiecriteria Minimumjaaromzet: in beginsel maximum 2 keer geraamde waarde van de opdracht (art. 58.3, tweede lid Richtlijn 2014/24/EU en (onder voorbehoud) art. 68, 3 ontwerp KB Plaatsing)

32 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden F. Europees Uniform Aanbestedingsdocument Art. 73 Modeldocument Europese Commissie Formele verklaring dat men: Niet valt onder uitsluitingscriteria Voldoet aan selectiecriteria Voldoet aan voorwaarden om geselecteerd te worden ingeval van doorselectie Verlaging administratieve last ondernemers (KMO s) Voorlopig bewijs (stukken ter beschikking houden dan wel duidelijk vermelden waar aanbestedende overheid informatie kan verkrijgen) Hergebruik mogelijk, mits bevestiging dat gegevens nog steeds correct zijn Hoe dan ook actuele stukken opvragen aan inschrijver aan wie wordt gegund

33 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Gunningscriteria A. Algemeen Art. 81 Op basis van de prijs Op basis van de kosten, rekening houdend met de kosteneffectiviteit, zoals de levenscycluskosten Op basis van de beste prijs-kwaliteitsverhouding

34 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Op basis van de beste prijs-kwaliteitsverhouding Kwaliteit (technische verdienste, esthetische en functionele kenmerken, toegankelijkheid, geschiktheid, sociale, milieu- en innovatie kenmerken, handel en voorwaarden waarover deze plaatsvindt Organisatie, kwalificatie en ervaring van het personeel voor de uitvoering van de opdracht wanneer de kwaliteit van het personeel een aanzienlijke invloed kan hebben op het niveau van de uitvoering van de opdracht Klantenservice en technische bijstand, leveringsvoorwaarden Verplicht gebruik: concurrentiedialoog (art. 39, 1, vierde lid) & innovatiepartnerschap (art. 40, 1, vierde lid)

35 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden B. Levenscycluskosten Art. 82 Prijscriterium houdt niet enkel verband met de kost van de verwerving, maar met alle kosten die gepaard gaan met het gebruik van het verworven werk/product/dienst Total Cost of Ownership (TCO)

36 3. Overzicht belangrijkste nieuwigheden Levenscycluskosten: kosten gedragen door aanbestedende overheden of andere gebruikers: Kosten in verband met de verwerving Gebruikskosten, zoals kosten voor verbruik van energie en andere hulpbronnen Onderhoudskosten Kosten volgend uit het einde van de levenscyclus zoals inzamelings- en recyclingskosten Ook: kosten toegeschreven aan externe milieueffecten die verband houden met het product, de dienst of de werken gedurende de levenscyclus, mits de geldwaarde ervan kan worden bepaald en gecontroleerd, vb. broeikasgasemissies en andere verontreinigde emissies en andere kosten voor de bestrijding van klimaatverandering

37 II. Specifieke topics uitgelicht 1. Sociale en andere specifieke diensten 2. Elektronische communicatie 3. Keurmerken en technische specificaties 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument 5. Regelmatigheidsleer 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 7. Inhouse en publiek-publieke samenwerking 8. Directe werking van de Richtlijn Overheidsopdrachten 2014/24/EU (?)

38 1. Sociale en andere specifieke diensten 1.1. Algemeen Voortvloeisel uit afschaffing A- en B-diensten Apart, soepeler regime (hoofdstuk 6, artt )

39 1. Sociale en andere specifieke diensten 1.2. Beginselen A. Algemeen Keuzevrijheid tussen bepaalde gunningswijzen: Vereenvoudigde onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking Geraamd bedrag < Eur of In alle toepassingsgevallen voor mededingingsprocedure met onderhandeling, behalve het toepassingsgeval met specifieke drempel ( Eur) Openbare procedure, niet-openbare procedure, mededingingsprocedure met onderhandeling, concurrentiedialoog, innovatiepartnerschap (ongeacht al dan niet vervuld zijn toepassingsvoorwaarden) Sui generis-procedure (met voorafgaande bekendmaking)

40 1. Sociale en andere specifieke diensten Alleszins beginselen van transparantie, proportionaliteit en gelijkheid respecteren Wat betreft gunningscriteria keuze tussen: Specifiëren relatieve gewicht Specifiëren dalende volgende van belangrijkheid Anders hebben gunningscriteria dezelfde waarde

41 1. Sociale en andere specifieke diensten B. Vereenvoudigde onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking en onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking Verplicht na te leven: Definities Bepalingen inzake procedure (behalve toepassingsvoorwaarden) Voorafgaande marktconsultatie Voorafgaande betrokkenheid kandidaten/inschrijvers Vaststelling van de termijnen Algemene beginselen gunning en selectie Toegangsrecht en selectiecriteria, UEA Beperking aantal offertes, gunningscriteria en levenscycluskosten Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking

42 1. Sociale en andere specifieke diensten Overige bepalingen niet verplicht niet na te leven, tenzij opgenomen in opdrachtdocumenten Mogelijkheid tot voorafgaand onderzoek offertes inzake toegangsrecht en selectiecriteria, welke criteria vrij kunnen worden bepaald. Gebeurt op transparante en onpartijdige wijze zodat opdracht niet wordt gegund aan inschrijver die niet had mogen worden geselecteerd C. Andere procedures Verplicht alle bepalingen met betrekking tot deze procedures na te leven

43 1. Sociale en andere specifieke diensten D. Sui generis-procedure Verplicht na te leven: Definities en algemene beginselen overheidsopdrachten Algemene beginselen klassieke sectoren Toegangsrecht Overige bepalingen niet verplicht niet na te leven, tenzij opgenomen in opdrachtdocumenten: zich laten inspireren of volledig overnemen Mogelijkheid tot voorafgaand onderzoek offertes inzake toegangsrecht en selectiecriteria, welke criteria vrij kunnen worden bepaald. Gebeurt op transparante en onpartijdige wijze zodat opdracht niet wordt gegund aan inschrijver die niet had mogen worden geselecteerd

44 1. Sociale en andere specifieke diensten 1.3. Bekendmaking Verplicht, behalve bij OPZB Bij sui generis-procedure: Inspiratie: op beknopte wijze de regels van de procedure omschrijven Overname: verduidelijking toepassing van deze bepalingen en desgevallend de afwijkingen

45 1. Sociale en andere specifieke diensten 1.4. Voorbehouden opdrachten Federale Staat, gemeenschappen en gewesten en door hen bepaalde aanbestedende overheden kunnen met betrekking tot bepaalde sociale en andere specifieke diensten de deelname aan plaatsingsprocedures voorbehouden aan bepaalde organisaties Voorwaarden organisatie: Doel is het vervullen van een opdracht van algemeen belang die verband houdt met de betrokken dienst Winsten worden opnieuw geïnvesteerd in de organisatie, tenzij winstverdeling op grond van participatieve overwegingen Werknemersaandeelhouderschap of beginselen van participatie In de afgelopen 3 jaar geen opdracht gegund gekregen van de aanbestedende overheid Maximale looptijd: 3 jaar

46 2. Elektronische communicatie Overzicht e-notification: Het publiceren van de overheidsopdracht en de opdrachtdocumenten e-tendering: Het elektronisch indienen en openen van de offertes en het genereren van een PV van opening e-catalogue: Het bestellen van producten via een elektronische catalogus e-awarding: Het evalueren van offertes en het sluiten van de opdracht e-auction Het uitvoeren van een omgekeerde elektronische veiling

47 2. Elektronische communicatie Huidige wetgeving (WOO 2006) e-notification = elektronische beschikbaarheid van de opdrachtdocumenten (art KB Pl 2011) De elektronische ter beschikkingstelling van de opdrachtdocumenten is niet verplicht De Europese termijn voor ontvangst van de offertes mag worden verkort met, cumulatief 7 dagen bij gebruik van e-notification, en 5 dagen, indien het bestek op e-notification ter beschikking wordt gesteld e-tendering = elektronisch indienen van de offertes (art 52 KB Pl 2011) De AO kan vrij kiezen of zij de elektroniche indiening van offertes al dan niet verplicht. Als het bestek niets bepaalt, is het gebruik van elektronische middelen verboden. Regels waaraan de elektronische middelen moeten voldoen, met inbegrip van de elektronische handtekening. e-tendering voldoet aan deze voorwaarden Noodprocedure bij onbeschikbaarheid van het platform (art 90 3 KB Pl 2011)

48 2. Elektronische communicatie Belangrijkste wijzigingen Vanaf de inwerkingtreding van de nieuwe wet overheidsopdrachten (verwacht begin 2017), moet elke opdracht bekendgemaakt worden via e- notification. Dat is al zo sinds 2011 (toen het Bulletin der aanbestedingen werd geïntegreerd in e-notification), maar nieuw is dat ook het bestek bij publicatie meteen online (dus in de praktijk op e-notification) beschikbaar moet worden gesteld Vanaf 18 oktober 2018 (voor aankoopcentrales al vanaf 18 april 2017) moeten alle offertes elektronisch ingediend worden via e-tendering. Het is dan niet meer mogelijk om offertes op papier in te dienen. Voor Belgische opdrachten wordt dit januari 2020 De indieningstermijn voor de open en niet-openbare procedures kan met 5 dagen verkort worden, indien de offertes via e-tendering elektronisch ingediend worden (artikel 36 4 en 37 5 wet 2016)

49 2. Elektronische communicatie Overzicht en deadlines

50 2. Elektronische communicatie Elektronische ontvangst van de offertes (art 14) Elektronisch middel (2,42 ) Ruime definitie. Een valt hier ook onder. Elektronische ontvangst van de offertes (art 14) 1. Verplicht gebruik van elektronische communicatie voor alle plaatsingsprocedures, en voor alle contacten tussen de AO en de ondernemers 2. Uitzonderingen op het principe van elektronische communicatie. Een combinatie van elektronische combinatie en post is mogelijk 3. Uitzondering bij vertrouwelijke informatie 4. Mogelijkheid van mondelinge communicatie en informatiesessies 5. Elektronische communicatie middels niet algemeen beschikbare instrumenten. Zie art. 44 KB Pl Integriteit van de gegevens. Offertes mogen pas geraadpleegd worden NA de indieningstermijn. Een fax is dus nooit geschikt 7. Waarborgen waaraan elektronische platformen voor ontvangst van offertes moeten voldoen

51 2. Elektronische communicatie Elektronische beschikbaarheid van de opdrachtdoc. (art 64) 1. Gebruik van e-notification, mét publicatie van het bestek is de regel. Elke geïnteresseerde inschrijver moet de documenten meteen kunnen downloaden (van e-notification of bvb. de website van de AO) Het verplicht gebruik van e-notification geldt niet voor OZB (artikel 14 2,5 woo) => Hier kan gewoon gebruik gemaakt worden van e- mail opdrachten met beperkte waarde (onder euro) (hoofdstuk 7, artikel 91 wetsontwerp) 2. Vragen om toelichting van de inschrijver uiterlijk 6 dagen voor indiening offertes. art. 44 KB Pl 2011

52 2. Elektronische communicatie Elektronische aangetekende zending Weldra een wettelijk kader Wetsontwerp tot uitvoering en aanvulling van de verordening (EU) nr.910/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 23 juli 2014 betreffende de elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt en tot intrekking van Richtlijn 1999/93/EG, houdende invoeging van titel 2 in boek XII "Recht van de elektronische economie" van het Wetboek van economisch recht, en houdende invoeging van de definities eigen aan titel 2 van boek XII en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan titel 2 van boek XII, in de boeken I, XV en XVII van het Wetboek van economisch recht Op 7 juli 2016 goedgekeurd in de kamer

53 2. Elektronische communicatie Ondertekening van de offertes (art 41 ev KB PL 2017) Definities artikel 2 KB PL 2017 gekwalificeerde elektronische handtekening gescande handgeschreven handtekening Indieningsrapport Artikel 42 KB PL OP en VOMB. Enkel het indieningsrapport moet ondertekend worden. Niet de documenten van de offerte. Bij VOMB moet enkel de initiële en de definitieve offerte ondertekend worden 2. NOP, MMO, CD en IP. In de eerste fase moet enkel het indieningsrapport ondertekend worden. Niet de documenten van de aanvraag tot deelneming. Hetzelfde geldt voor de offerte in de tweede fase Bij MMO en IP moet enkel de initiële en de definitieve offerte ondertekend worden 3. OZB. Zeer grote vrijheid. De AO bepaalt of een handtekening vereist is en welke documenten ondertekend moeten worden

54 2. Elektronische communicatie Ondertekening van de offertes (art 43 KB PL 2017) 1. art. 52 1,1 KB Pl (geavanceerde elektronische handtekening met een geldig gekwalificeerd certificaat) Behoudens andersluidende bepaling in de opdrachtdocumenten, moet het in artikel 42 bedoelde indieningsrapport ondertekend worden door middel van een gekwalificeerde elektronische handtekening De AO mag afwijken van het principe van ondertekening met een gekwalificeerde elektronische handtekening. Zij mag een andere wijze van ondertekening opleggen De elektronische handtekening wordt geregeld door een nieuwe Europese verordening: verordening (EU) nr. 910/2014 van 23 juli 2014 Deze verordening wordt uitgevoerd door de voornoemde wet 2. Wijziging of intrekking van de offerte na indiening. Indien de wijziging niet correct is ondertekend => nietigheid artikel 42 slaat enkel op de wijziging en niet op de ganse offerte.

55 2. Elektronische communicatie Ondertekening van de offertes (art 44 KB Pl 2017) 1 art.51 2 KB Pl Handtekening door de personen die bevoegd of gemachtigd zijn om de inschrijver te verbinden. => De discussie of de ondertekening van de offertes een daad is van dagelijks bestuurd, wordt niet beslecht Leden van een combinatie zijn hoofdelijk verbonden. Ingevolge RS nr is een expliciete uitzondering voorzien voor architecten en aannemers. Gelet op de onafhankelijkheid van de architect kan deze niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten van de aannemer Art 60, 2 KB Pl 2017: mogelijkheid tot vragen voorlegging vennootschapsakten 2 art.82 3 KB Pl Ondertekening door een gemachtigde. Wordt uitgebreid naar alle procedures De machtiging kan worden bijgevoegd middels een scan > Hier volstaat een gescande handtekening dus wel! 3. art.82 4 KB Pl Ondertekening middels een certificaat op naam van de rechtspersoon. Wordt uitgebreid naar alle procedures

56 2. Elektronische communicatie Ondertekening van de offertes Art 76 1,2 KB Pl 2017: Ontbreken van een handtekening = substantiële onregelmatigheid => offerte van rechtswege nietig ( art.95 2, lid 1 KB Pl 2011)

57 3. Keurmerken en technische specificaties Technische specificaties (art 2,44 en 53) Definitie De minimumeisen waaraan de offertes moeten voldoen, worden vervat in de technische specificaties De inschrijvers moeten aan de in het bestek omschreven specificaties voldoen => op straffe van onregelmatigheid. Must haves = technische specificaties Nice to haves = pluspunten onder de gunningscriteria

58 3. Keurmerken en technische specificaties Technische specificaties (art 2,44 en 53) Principes Art. 53 2: De technische specificaties bieden de ondernemers gelijke toegang tot de plaatsingsprocedure en mogen er niet toe leiden dat ongerechtvaardigde belemmeringen voor de openstelling van overheidsopdrachten voor mededinging worden opgeworpen Art. 53 4: In de technische specificaties mag geen melding worden gemaakt van een bepaald fabricaat of een bepaalde herkomst of van een bijzondere werkwijze die kenmerkend is voor de producten of diensten van een bepaalde ondernemer, noch mogen deze een verwijzing bevatten naar een merk, een octrooi of een type, een bepaalde oorsprong of een bepaalde productie, waardoor bepaalde ondernemingen of bepaalde producten worden bevoordeeld of geëlimineerd Art en 6: De inschrijver mag de gelijkwaardigheid van zijn technische oplossing aantonen met elk passend middel (cfr. art. 55, = art. 7 3 en 4 KB Pl 2011). Zowel bij voorgeschreven technische specificaties als bij functionele eisen.

59 3. Keurmerken en technische specificaties Technische specificaties (art 2,44 en 53) 4 Mogelijke manieren van technische specificaties: Verwijzing naar technische specificaties en normen (uitgevaardigd door normalisatie-instellingen). Hierbij moet iedere verwijzing vergezeld gaan van de woorden of gelijkwaardig Aanduidingen als ISO, EN, NBN, NEN, DIN, betreffen allen normen en standaarden die uitgaan van normalisatiebureaus. Vb.: Vuilniszakken dienen te voldoen aan de EN standaard, of gelijkwaardig In termen van prestatie- of functionele eisen (die eventueel milieukenmerken kunnen bevatten) Art, 53 3, 1 WOO 2006 = art. 7 2, b) KB Pl 2011 Prestatie- of functionele eisen waarbij onder vermoeden van overeenstemming met deze prestatie-eisen of functionele eisen wordt verwezen naar technische specificaties Een combinatie van beide

60 3. Keurmerken en technische specificaties Keurmerken en labels (art 2,50-51 en 54) Sterke uitbreiding van de mogelijkheden, zoals geïnterpreteerd door het Hof van Justitie in het Max Havelaar-arrest (HvJ C-368/10) De gedetailleerde specificaties en uitgangspunten van het gevraagde label - de keurmerkeisen - moeten niet langer in de opdrachtdocumenten moeten worden vermeld De AO kan voor werken, leveringen, diensten die aan milieu, sociale of andere kenmerken moeten voldoen een specifiek keurmerk eisen als bewijs dat voldaan is aan de voorgeschreven technische specificaties, contractvoorwaarden en/of gunningscriteria <=> de huidige regelgeving: heeft het enkel over milieukeurmerken kadert milieukeuren enkel in de technische specificaties, terwijl deze ook een grote rol kunnen spelen bij omschrijving van de contractuele uitvoeringsvoorwaarden of beoordeling op basis van de gunningscriteria Eist dat de keurmerkeisen in het bestek zelf worden opgenomen Niet voor werken

61 3. Keurmerken en technische specificaties Keurmerken en labels (art 2,50-51 en 54) De keurmerken moeten voldoen aan de 5 cumulatieve voorwaarden bepaald in artikel 54 1 Alle keurmerkeisen moeten verband houden met het voorwerp van de opdracht. Zo niet => slechts een aantal keurmerkeisen voorschrijven én duidelijk vermelden in het bestek. De verwijzing naar het keurmerk alleen volstaat dan niet! (cfr. art. 54 2) De voorwaarden garanderen verder dat het keurmerk vrij toegankelijk is en dus niet leidt tot discriminatie ( huidig art. 7 5 schrijft ook voor dat de keurmerken moeten steunen op wetenschappelijke gegevens). Nieuw is de regel dat het keurmerk moet zijn vastgesteld door een derde partij waarover de ondernemer die het keurmerk aanvraagt geen beslissingsbevoegdheid heeft De AO is altijd verplicht om gelijkwaardige keurmerken te aanvaarden

62 3. Keurmerken en technische specificaties Keurmerken en labels (art 2,50-51 en 54) De AO is altijd verplicht om andere geschikte bewijsmiddelen te aanvaarden dat het aanbod aan de gestelde keurmerkeisen voldoet, zoals een technisch dossier van de fabrikant, mits de betrokken ondernemer aantoont dat de door hem te leveren werken, leveringen of diensten voldoen aan het door de aanbestedende overheid aangegeven specifieke keurmerk of aan de specifieke eisen. Voor opdrachten onder de EU drempels beschikt de ondernemer steeds over de mogelijkheid om andere geschikte bewijsmiddelen aan te reiken die bevestigen dat aan de specifieke eisen of aan het specifieke keurmerk is voldaan De AO moet in het bestek duidelijk preciseren op welke wijze zij gebruik maakt van het keurmerk (art. 54 3)

63 3. Keurmerken en technische specificaties Keurmerken en labels (art 2,50-51 en 54) Voorbeelden Niet voeding Voeding

64 3. Keurmerken en technische specificaties Keurmerken en labels (art 2,50-51 en 54) Elektro Papier/ hout

65 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Wat? Art 73 WOO 2016: Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA) Engels: European single procurement document (ESPD) Document vergelijkbaar met de impliciete verklaring op erewoord cfr art 61 4 KB PL Een formele verklaring van de ondernemer dat de betrokken grond tot uitsluiting niet van toepassing is, dat aan het selectie criterium/selectiecriteria is voldaan alsook, in voorkomend geval, dat aan de criteria voor de beperking van het aantal kandidaten is voldaan, en bevat de informatie die door de aanbestedende overheid wordt verlangd. Doelstelling: administratieve vereenvoudiging Voor België lijkt dit echter eerder een achteruitgang dan een vooruitgang.

66 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Algemene beginselen selectie en gunning (art 65) 1: Beoordeling van de offertes: 4 onderdelen, in deze volgorde: Uitsluitingsgronden (67-70) selectiecriteria (71 en 79) Regelmatigheidsonderzoek (Art 83 en 84) gunningscriteria (art 81-82)

67 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Algemene beginselen selectie en gunning (art 65) 2: Werking UEA en impliciete verklaring op erewoord Boven EU drempels: Regelmatigheids- en inhoudelijk onderzoek van offertes kan plaatsvinden voor selectie, op basis van het UEA => Uitsluitingsgronden (en selectiecriteria) enkel nakijken voor de inschrijver die voor gunning van de opdracht in aanmerking komt Onder EU drempels: Zelfde methode, maar geen gebruik van UEA (art 75 KB PL onder voorbehoud) + verplichting om sociale en fiscale schulden na te kijken Methode is identiek aan werkwijze van de impliciete verklaring op erewoord, cfr. art 61 4 KB Pl 2011 Dit is echter geen verplichting

68 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Hoe? (art 73 WOO 2016) 1. De inschrijvers zijn niet verplicht om documenten bij hun offerte te voegen. De AO aanvaardt het UEA als voorlopig bewijs dat de inschrijver/ kandidaat voldoet aan: De uitsluitingsgronden (art wet) De selectiecriteria (art. 71 wet) De criteria ter beperking van het aantal kandidaten (art. 79 wet) 2. Model volgens Verordening 2016/7 van de Europese Commissie 3. De AO kan de ondersteunende documenten of andere bewijsstukken (die de verklaringen in het UEA bewijzen) ten allen tijde opvragen. Zij vraagt deze alleszins op voor gunning - aan de inschrijver aan wie zij heeft besloten de opdracht te gunnen.

69 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Opbouw van het UEA Deel I. Gegevens over de plaatsingsprocedure en de aanbestedende overheid of aanbestedende entiteit Deel II. Gegevens over de ondernemer Deel III. Uitsluitingsgronden Deel IV. Selectiecriteria Deel V. Beperking van het aantal gekwalificeerde kandidaten; Deel VI. Slotopmerkingen

70 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Hoe? 4. art juncto art en 2 KB Pl 2011 (zie artikel Telemarc) De AO mag ondersteunende documenten of andere bewijsstukken niet opvragen indien deze elektronisch beschikbaar zijn (Databank Digiflow/ Telemarc) of reeds in haar bezit zijn ten gevolge van een vorige overheidsopdracht. Raadpleegbare documenten in Telemarc: de jaarrekeningen ingediend bij de Nationale Bank; het attest van aangifte en van betaling van de socialezekerheidsbijdragen van de RSZ; De juridische situatie van de ondernemingen (niet-faillissement of soortgelijke situatie) bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (of KBO); het attest fiscale schulden (via de FOD Financiën); de erkenning der aannemers van werken (via de FOD Economie). Dit is ook het uiteindelijke doel van het UEA => Dat alle documenten elektronisch opgezocht kunnen worden door de AO

71 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument KB Plaatsing (art 38) Enkel voor opdrachten boven de Europese drempels! Niet van toepassing op de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking in de in artikel 42, 1, 1, a) (onder dempelbedrag), b) (dwingende spoed) en d) (unieke leverancier), 2 (aanvullende werken en diensten), 3 (aankopen onder gunstige voorwaarden, 4, b) (aanvullende leveringen), en c) (grondstoffenmarkt), van de wet, bedoelde gevallen. Inschrijvers of kandidaten leggen het UEA voor. De opdrachtdocumenten verduidelijken hoe de inschrijvers het UEA moeten invullen (o.a. wat betreft toepassing 35 2).

72 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument KB Plaatsing (art 38) Wat betreft deel IV van het UEA ( selectiecriteria ), kan de AO ervoor opteren om enkel het algemene luik te laten invullen (= 1 vakje aankruisen). Dit is aanbevolen om de administratieve overlast te drukken. Voor sociale en andere specifieke diensten is dit verplicht.

73 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Elektronische verwerking UEA (verplicht vanaf oktober 2018) Online tool van de Europese Commissie: Het onlineformulier kan worden ingevuld, afgedrukt en vervolgens samen met de overige onderdelen van de inschrijving aan de koper worden gestuurd. Als de procedure elektronisch wordt uitgevoerd, kan het UEA elektronisch worden geëxporteerd, opgeslagen en ingediend.

74 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Online informatie van de Europese Commissie you tube: EC website:

75 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument Onder de Europese drempels (art 39 KB PL/ art 74 WOO 2016) art KB Pl De techniek van de impliciete verklaring op erewoord blijft behouden voor opdrachten onder de EU-drempels EN de in artikel 38 1 uitgesloten toepassingsgronden van de OZVB. Het gebruik van het UEA is verboden voor opdrachten < EU drempels Enkel met de uitsluitingsgronden waartoe de AO kosteloos toegang heeft cfr art 73 4 WOO Impliciete verklaring geldt niet voor selectiecriteria (<=> UEA) Indien toepassing corrigerende maatregelen, moeten uiteraard wél documenten worden voorgelegd.

76 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument E-certis Europese databank met een overzicht per lidstaat van de meest gevraagde documenten en certificaten in het kader van de controle van de uitsluitingsgronden en de selectiecriteria Wordt onderhouden door de EU lidstaten zelf Is enkel een overzicht, geen eigen databank => linkt door naar bevoegde instanties in de lidstaat voor afgifte van het document

77 4. Uniform Europees Aanbestedingsdocument

78 5. Regelmatigheidsleer 5.1. Algemeen De vraag wanneer een offerte regelmatig is of niet en dus in aanmerking kan worden genomen voor beoordeling en desgevallend gunning Ingrijpende wijzigingen ten opzichte van KB Plaatsing van 15 juli 2011 Onder voorbehoud art. 76 ontwerp KB Plaatsing Nieuw: Geldt voortaan voor alle procedures! (niet enkel openbare en niet-openbare procedures)

79 5. Regelmatigheidsleer 5.2. Principes Def. = voldoen van de offerte aan de eisen, voorwaarden en criteria in de aankondiging of de opdrachtdocumenten, alsook aan de voorschriften van de wet, het KB Plaatsing en het arbeids-, sociaal en milieurecht Als offerte onregelmatig is, is ze ofwel substantieel onregelmatig of nietsubstantieel onregelmatig

80 5. Regelmatigheidsleer Substantieel onregelmatig Def.:wanneer de onregelmatigheid van aard is de inschrijver een discriminerend voordeel te bieden, tot concurrentievervalsing te leiden, de beoordeling van de offerte van de inschrijver of de vergelijking ervan met de andere offertes te verhinderen, of de verbintenis van de inschrijver om de opdracht onder de gestelde voorwaarden uit te voeren onbestaande, onvolledig of onzeker te maken. Voorbeelden: Niet naleving van milieu-, sociaal of arbeidsrecht, voor zover strafrechtelijk gesanctioneerd Niet naleving van vereisten inzake Prijs- en kostenbevraging, UEA, ondertekening, (verplichte) opties, verbod meerdere offertes, enkel geselecteerden mogen offerte indienen, indiening offertes Niet naleving van minimale eisen en de vereisten die substantieel worden aangemerkt in de opdrachtdocumenten

81 5. Regelmatigheidsleer Gevolgen van onregelmatigheid? Open procedure/niet-openbare procedure Substantiële onregelmatigheid => offerte is nietig Niet-substantiële onregelmatigheid => offerte is niet nietig, tenzij: Meerdere combinatie of cumulatie ervan leidt tot gevolgen die een substantiële onregelmatigheid met zich meebrengt (zie supra) (facultatief karakter van gevolg van relatieve onregelmatigheid afgeschaft) Procedure met onderhandelingen: Vrije keuze om substantieel onregelmatige offerte nietig te verklaren of om deze onregelmatigheid te laten regulariseren Ook indien offerte meerdere niet-substantiële onregelmatigheden bevat die leiden tot gevolgen die een substantiële onregelmatigheid met zich brengt.

82 5. Regelmatigheidsleer Gevolgen van onregelmatigheid bij procedure met onderhandelingen (?) Keuzemogelijkheid om substantieel onregelmatige offerte te regulariseren klemt: Met het feit dat de offerte substantieel onregelmatig kan worden bevonden met eisen die aanbestedende overheid zelf in opdrachtdocumenten als substantieel heeft besteld (cfr. patere legem beginsel) Met de algemene beginselen van het overheidsopdrachtenrecht (gelijkheid, transparantie en eerlijke mededinging): doorsijpeling regelmatigheidsleer in onderhandelingsprocedures door RvS op grond van deze beginselen RvS 17 maart 2015, nr. 230,550, Himpe RvS 18 juni 2009, nr. 194,337, Franki Construct HvJ 5 december 2013, C-561/12, Nordecon To be continued

83 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 6.1. Algemeen Nieuw regime inzake wijzigingen van de opdracht in uitvoering In nieuwe AUR art. 72 Richtlijn 2014/24/EU Codificatie van Pressetext/Wall-rechtspraak Stappenplan: welke wijziging is toegestaan en welke niet?

84 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 6.2. Wijziging opdracht zonder nieuwe plaatsingsprocedure (=ALTIJD mogelijk) 1. Optie- en herzieningsclausules Wijzigingsmogelijkheid voorzien in bestek: omvang, aard en modaliteiten Ongeacht geldelijke waarde wijziging Niet algemene aard opdracht veranderen vb. prijsherzieningsclausules en opties, maar ook verleningen, claims, spel vermoedelijke hoeveelheden

85 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 2. Aanvullende opdrachten (cfr. OPZB) Noodzakelijk en niet opgenomen in oorspronkelijke opdracht en indien verandering opdrachtnemer: Niet mogelijk is om economische of technische redenen (vb. aanvullende goederen of diensten moeten uitwisselbaar of interoperabel zijn met bestaande uitrusting, diensten of installaties die via oorspronkelijke opdracht zijn verworden) Tot een aanzienlijk ongemak of aanzienlijke kostenstijgingen zou leiden voor aanbestedende overheid Prijsverhoging mag niet hoger zijn dan 50% (opeenvolgende wijzigingen: 50%-drempel geldt voor elke wijziging) = art. 26 1,3,b) WOO 2006: aanvullende leveringen inzake interoperabiliteit, maar nu dus mogelijk voor alle opdrachten

86 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 3. Onvoorziene omstandigheden (cfr. OPZB) Wijziging= gevolg van omstandigheden die zorgvuldige aanbestedende overheid niet kon voorzien Geen verandering in algemene aard opdracht Prijsverhoging mag niet hoger zijn dan 50% (opeenvolgende wijzigingen: 50%-drempel geldt voor elke wijziging) = art 26 1,2,a) en 26 1,3 c) WOO 2006: aanvullende werken, diensten, leveringen onvoorziene omstandigheden => Deze gronden zijn niet meer voorzien onder de bepalingen inzake de onderhandelingsprocedure (zie art 42 WOO 2016 en 32 RL 2014/24/EU)

87 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 4. Vervanging van de opdrachtnemer ingevolge (alternatief) Ondubbelzinnige herzieningsclausule of optie Omwille van herstructurering oorspronkelijke opdrachtnemer (fusie, overname, faillissement/wco) Aanbestedende overheid neemt zelf verplichtingen hoofdaannemer op tov onderaannemer 5. wijziging onder de deminimis drempels 10% van de waarde van de aanvankelijke opdracht voor leveringen en diensen, 15% bij werken De opeenvolgende wijzigingen worden opgeteld 6. Niet-wezenlijk wijzigingen => Voorwaarden niet voldaan: plaatsing nieuwe opdracht

88 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 6.3. Wezenlijke wijziging => plaatsing nieuwe opdracht (Pressetext) 1. Wijziging voorziet in voorwaarden die, indien deze vermeld zouden zijn geweest in oorspronkelijk bestek (alternatief): 1. hadden geleid tot de toelating van andere dan de geselecteerde kandidaten en de gunning aan een andere inschrijver zouden hebben mogelijk gemaakt 2. bijkomende kandidaten zouden hebben aangetrokken 2. Wijziging verandert het economisch evenwicht van de opdracht ten gunste van de opdrachtnemer op een wijze die niet voorzien is in de oorspronkelijke opdracht 3. Wijziging leidt tot aanzienlijke verruiming van het voorwerp van de opdracht 4. Wijziging leidt tot vervanging van de opdrachtnemer buiten de voorwaarden onder nr. 1, 4

89 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering 6.4. Wijziging < De minimis-drempels (=ALTIJD mogelijk) Wijziging is altijd mogelijk zonder te onderzoeken of wijziging is toegestaan onder nr. 1 indien bedrag waarmee wijziging gepaard gaat (cumulatief): 1. < Europese drempels: Werken; Eur Leveringen en diensten: EUr 2. De minimis-drempels: Leveringen/diensten: 10% van de waarde van de oorspronkelijke opdracht Werken: 15% van de waarde van de oorspronkelijke opdracht 4. Wijziging leidt tot vervanging van de opdrachtnemer buiten de voorwaarden onder nr. 1, 4

90 6. Wijziging van een overheidsopdracht in uitvoering Wijziging mag algemene aard van de opdracht niet veranderen Opeenvolgende wijzigingen: drempel geldt voor alle wijzigingen => Voorwaarden van de minimis-drempels niet voldaan: check voorwaarden nr. 1

91 7. Inhouse en p-p samenwerking Wat is in house? In-house betekent dat de aanbestedende overheid een opdracht toevertrouwt aan een dochter (met een afzonderlijke rechtspersoonlijkheid) die zij controleert, alsof het haar eigen diensten zijn. Deze samenwerking is niet onderworpen aan de wetgeving overheidsopdrachten.

92 7. Inhouse en p-p samenwerking Criteria Toezicht: kapitaalbezit samenstelling bestuursorganen Activiteitencriterium: 80% (= verstrenging rechtspraak HvJ: het merendeel van haar activiteiten ): Op basis van de gemiddelde totale omzet Geen directe participatie van privé-kapitaal (= versoepeling rechtspraak HvJ). Directe participatie kan wel onder stikte voorwaarden: geen controle of blokkerende macht vereist door nationale wetgeving geen beslissende invloed op de rechtspersoon

93 7. Inhouse en p-p samenwerking Mogelijkheden inhouse Gewone inhouse (30 1) Opwaartse inhouse (30 2) Collaterale inhouse (30 2)

94 7. Inhouse en p-p samenwerking Mogelijkheden in house Gezamenlijke inhouse (30 3): Voorwaarden Controle besluitvormingsorganen samengesteld uit vertegenwoordigers van alle deelnemende aanbestedende overheden AO s oefenen gezamenlijk beslissende invloed uit De gecontroleerde RP handelt niet tegen de belangen van de AO s Activiteiten (= 1) Geen directe participatie van privékapitaal (= 1)

95 7. Inhouse en p-p samenwerking Horizontale p-p samenwerking (art 31) Gezamenlijke inhouse (30 3): Samenwerking zonder oprichting van een rechtspersoon (HvJ C-480/06, Hambrug) Voorwaarden Echte samenwerking: De opdracht voorziet in of geeft uitvoering aan samenwerking tussen de deelnemende aanbestedende overheden om te bewerkstelligen dat de openbare diensten die zij moeten uitvoeren worden verleend met het oog op de verwezenlijking van hun gemeenschappelijke doelstellingen Openbaar belang: de invulling van die samenwerking berust uitsluitend op overwegingen in verband met het openbaar belang Geen marktverstoring: de deelnemende aanbestedende overheden nemen op de open markt niet meer dan 20 % van de onder die samenwerking vallende activiteiten voor hun rekening. Dit activiteitenpercentage wordt bepaald overeenkomstig artikel 30, 4

96 8. Directe werking Richtlijn Overheidsopdrachten 2014/24/EU? Deadline implementatie Richtlijn 2014/24/EU: 18 april 2016 Vanaf 18 april 2016: particulieren kunnen zich ten aanzien van de overheid rechtstreeks beroepen op bepalingen van de Richtlijn voor zover bepaling onvoorwaardelijk en voldoende nauwkeurig, vb. Afschaffing A- en B-diensten Nieuwe uitsluitingsgronden Duurtijd uitsluiting Self-cleaning Wijzigingen Opgelet: Overheid kan zich ten aanzien van particulier niet rechtstreeks op Richtlijn beroepen

97 8. Directe werking Richtlijn Overheidsopdrachten 2014/24/EU? Aanbeveling van Commissie Overheidsopdrachten om UEA te aanvaarden in afwachting van inwerkingtreding Alleszins huidige wetgeving richtlijn conform interpreteren Door verstrijken implementatietermijn kan men zich niet rechtstreeks beroepen op de (nog niet in werking getreden) wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten!

98 Bedankt voor uw aandacht Simon Verhoeven Equator Advocaten Prins Boudewijnlaan Antwerpen T F Bischoffsheimaan Brussel T F E simon.verhoeven@eqtr.be Johan Geerts Drukpersstraat Brussel T E johan@bureaugeerts.be