Techniek in het VMBO. Bedrijfssimulatie Slaapkamer

Transcriptie

1 Techniek in het VMBO

2 Projectkaart Functiekaarten Opdrachtkaarten Formulieren Instructiekaarten

3 Colofon Deze bedrijfssimulatie Elektro is oorspronkelijk ontwikkeld in het kader van het Impulsproject VMBO-Elektrotechniek. In samenwerking met het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB), het Ministerie van Onderwijs Cultuur & Wetenschappen en het Platform Technische Installaties. Deze simulatie is herzien door OTIB. Projectleiding C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Idee C. van de Graaf & Partners, Amstelveen OTIB, Woerden Opleidingskundige realisatie C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Inhoud Platform Technische Installaties OTIB, Woerden Ontwerp Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem Vormgeving / Drukken Accentdesign, Mijdrecht Verweij Printing, Mijdrecht Platform Technische Installaties April 2008

4 Projectkaart

5 Projectkaart Situatie De familie Stevens wil de slaapkamers in hun woning opknappen. Eén van de slaapkamers is van Sander, hun oudste zoon. Omdat Sander zijn vmbodiploma heeft behaald, willen zijn ouders flink uitpakken. Sander krijgt een moderne slaapkamer. Voorzien van alle gemakken. Hij moet er niet alleen kunnen slapen, maar ook relaxen. Daarnaast moet hij een goede plek hebben om te studeren, want na de zomer gaat Sander naar het ROC. Bij het bureau komt een aansluiting voor telefoon en internet. Om de werkplek goed te verlichten wordt gebruik gemaakt van halogeenverlichting. In een woontijdschrift hebben de ouders van Sander een bijzonder decoratieve verlichting gezien. Dit systeem heet Fiber Optic verlichting. Dit willen ze ook graag in Sanders slaapkamer gebruiken. Sanders vader doet de verbouwing voor een groot deel zelf. Voor het aanleggen van de elektriciteit en het vervangen van de radiator schakelt hij een installatiebedrijf in. Hij vraagt installatiebedrijf Broeks BV om een offerte op te stellen. Klantvraag Een moderne tienerkamer Tijd 22 uur Functies Projectleider Materiaalbeheerder Calculator Ontwerper Elektromonteurs Installatiemonteurs Wensen eisen Een tevreden klant Installatie volgens opdracht en geldende voorschriften zoals NEN 1010, NEN-EN / NEN 3140 en NPR 5310:1, NEN 1006 en NEN 3215 Arbo normen Juiste beroepshouding

6 Projectkaart Opdrachtkaarten Dit zijn kaarten om mee te werken. Offertefase Afspraak met klant maken Gesprek met klant Offerte opstellen De offerte aanbieden Uitvoeringsfase Het werk voorbereiden Installeren 1 t/m 4 Testen Gebruiksaanwijzing Opleveringsfase Projectoplevering Interne administratie Nacalculatie Nazorg Evaluatiefase Projectevaluatie Formulieren Dit zijn formulieren om te kopiëren. Voorbereiding afspraak maken Klantenkaart Voorbereiding gesprek met klant Gespreksverslag Kostencalculatie Offerte Offerte Installatietekeningen Projectplanning Magazijnbon Weekstaat Installatietekeningen Weekstaat Weekstaat Gebruiksaanwijzing Weekstaat Klantenkaart Gebruiksaanwijzing Weekstaat Weekstaat Magazijnbon Nacalculatie Factuur Voorbereiding nazorggesprek Klantenkaart Evaluatieformulier

7 Functiekaarten

8 Functiekaart Projectleider Als projectleider ben je het aanspreekpunt voor de klant. Je gaat na wat zijn wensen zijn, je geeft hem advies over mogelijke oplossingen en je zorgt dat jullie bedrijf de opdracht krijgt. Ook is het belangrijk dat de klant tevreden is over jullie werk als jullie het project aan hem opleveren. Daarnaast stuur je het projectteam aan. Je houdt de kwaliteit en planning van het project in de gaten. Taken Aanspreekpunt voor de klant. Aansturen van het projectteam. Zorgdragen voor communicatie en overleg binnen het projectteam. Maken van offerte. Controleren van het installatiewerk. Opstellen gebruiksaanwijzing. Opleveren van de installatie. Eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en de planning. Verantwoordelijk voor nazorg. Aandachtspunten Een tevreden klant. Installatie volgens voorschriften. Een goede samenwerking binnen het projecteam. Juiste beroepshouding.

9 Functiekaart Materiaalbeheerder De materiaalbeheerder is verantwoordelijk voor het benodigde materiaal en de gereedschappen. Tijdens de voorbereiding bepaal je wat de benodigdheden voor de klus zijn. Welke materialen zijn er nodig om de installatie aan te leggen? En hoeveel? En welke gereedschappen moeten hiervoor gebruikt worden? Als materiaalbeheerder ben je ook verantwoordelijk voor het op tijd bestellen van het materiaal. Daarnaast houd je bij hoeveel materiaal er bij de uitvoering gebruikt is. Taken Berekenen van het benodigde materiaal. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Bestellen van materiaal. Controleren van de bestelling. Controleren levertijd. Afspreken hoe de materialen geleverd worden. Zorgdragen voor de benodigde gereedschappen. Verzamelen en terugboeken van niet gebruikt materiaal. Ondersteunen bij de nacalculatie. Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan veiligheidsmaatregelen. Installatie volgens voorschriften. Juiste beroepshouding.

10 Functiekaart Calculator De calculator houdt zich bezig met het berekenen van de kosten voor de uitvoering van het project. Voor de offerte maak je een begroting van de kosten. Na de uitvoering maak je de nacalculatie van de kosten. Taken Berekenen wat de kosten voor de benodigdheden zijn. Begroten van de werkuren en de kosten daarvan. Maken van de offerte. Maken van de nacalculatie. Aandachtspunten Het begroten van de kosten en uren vraagt om nauwkeurigheid. Inzicht in de werkzaamheden. Juiste beroepshouding.

11 Functiekaart Ontwerper De ontwerper is verantwoordelijk voor de tekeningen. Bij de offerte moet je een 3D-situatieschets maken. Deze tekeningen gebruik je bij de calculatie van de offerte. Daarna maak je een elektro- en installatietechnische tekening. Op de installatietekeningen geef je aan waar de verschillende onderdelen en leidingen geplaatst moeten worden. De monteurs voeren hun werkzaamheden volgens deze installatietekening uit. Taken Maken van een 3D-situatieschets voor de offerte. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Maken van installatietekeningen volgens de elektro- en installatietechnische voorschriften. Overdragen van ontwerp aan monteurs. Ondersteunen bij de nacalculatie. Aandachtspunten Ontwerpen volgens geldende voorschriften. Een verzorgde en duidelijke 3D-situatieschets. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.

12 Functiekaart Elektromonteur Als elektromonteur ben je vooral bezig met het monteren van de elektrische installatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden. Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatiewerkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren. Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.

13 Functiekaart Installatiemonteur Als installatiemonteur ben je vooral bezig met het monteren van de water- en gasinstallatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden. Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1006, 3215, Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatiewerkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren. Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.

14 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Afspraak met klant maken Maak een afspraak. Een klant heeft een vraag. Het technisch installatiebedrijf waar jullie werken, wil deze klant graag verder helpen. De projectleider belt om een afspraak met de klant te maken. Stappen 1 Bereid samen het telefoongesprek voor. Voorbereiding afspraak maken 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraak in op de klantenkaart (projectleider). Klantenkaart Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Voeren van een telefoongesprek Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Vragen stellen. Stel gerichte vragen.

15 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Gesprek met klant Op gesprek. Voordat de projectleider naar de klant gaat, moeten jullie het gesprek goed voorbereiden. Met het gesprek wil de projectleider te weten komen wat de wensen van de klant zijn. Welke informatie hebben jullie nodig? Aan de hand van deze informatie geeft de projectleider de klant advies. Hij legt uit wat het technisch installatiebedrijf voor de klant kan betekenen. Stappen 1 Bereid samen het gesprek voor. Voorbereiding gesprek met klant 2 Verzamel informatie (folders en documentatie) over de mogelijke onderdelen voor de nieuwe slaapkamer. 3 Voer het gesprek met de klant (projectleider). 4 Maak een verslag van het gesprek (projectleider). Gespreksverslag Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Productinformatie op internet Gesprek voorbereiden Zakelijk gesprek uitvoeren Doorvragen

16 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Gesprek met klant Aandachtspunten Gebruik de juiste omgangsvormen. Begin het gesprek door jezelf voor te stellen en het doel van het gesprek toe te lichten. Stel vragen aan de klant om te weten wat er precies moet gebeuren. Gebruik non-verbale gebaren ter ondersteuning van het gesprek. Indien je een woord niet kent, gebruik een omschrijving voor het woord. Houd het gesprek gaande door de beurt te nemen, samen te vatten en te bevestigen wat de ander zegt. Maak de benodigde afspraken en rond het gesprek af.

17 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Offerte opstellen Stel de offerte op. De projectleider heeft de wensen van de klant op een rijtje gezet. Jullie bedrijf gaat nu een offerte uitbrengen. De offerte bestaat uit een 3D-situatieschets en de calculatie. Stappen 1 Meet de installatie in. 2 Maak een 3D-situatieschets (ontwerper). 3 Stel vast welk en hoeveel materiaal er nodig is (calculator en materiaalbeheerder). 4 Bereken de tijd die nodig is (calculator en projectleider). 5 Maak een calculatie van de kosten (calculator). Kostencalculatie 6 Verwerk alle informatie in de offerte. Offerte Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Projectie 3D-tekenprogramma Technisch ontwerp maken Afwegen van tijd en kosten Offerte schrijven

18 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Offerte opstellen Aandachtspunten Geef in duidelijke zinnen de omschrijving van de op te leveren installatie aan. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet. Zorg dat de offerte ondertekend is.

19 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase De offerte aanbieden De afhandeling van de offerte. De offerte voor de klant is klaar! De projectleider overhandigt de offerte aan de klant. Nu kijken of de klant de offerte goedkeurt! Stappen 1 Overhandig de offerte aan de klant. 2 Maak een afspraak om de offerte verder toe te lichten (projectleider). 3 Voer het gesprek met de klant en licht de offerte toe. Vraag of de klant de offerte goedkeurt. 4 Zorg dat de klant de offerte tekent. 5 Bewaar de getekende offerte voor de administratie. Offerte Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Offerte aanbieden en toelichten Aandachtspunten Blijf vriendelijk tegen de klant. Zorg dat de klant akkoord gaat met de hele offerte.

20 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Het werk voorbereiden Wat hebben we nodig? Het technisch installatiebedrijf bereidt eerst het werk voor, voordat de monteurs echt aan de slag gaan. Samen denken jullie na over het volgende: Hoeveel tijd is er nodig om het project uit te voeren? Wat hebben we nodig om de opdracht uit te voeren? Is er voldoende personeel of moeten we mensen inhuren? Stappen 1 Maak een elektro- en installatietechnische tekening (ontwerper). Installatietekening 2 Stel vast welk materiaal en gereedschap jullie nodig hebben (materiaalbeheerder). Magazijnbon 3 Bestel de benodigdheden bij het magazijn (materiaalbeheerder). 4 Maak samen de projectplanning. Projectplanning 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Projectie Catalogi voor materiaal Technisch ontwerp maken Schema lezen Materialenstaat maken

21 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Het werk voorbereiden Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan de veiligheid bij de installatie (zoals beschermingsmiddelen). Plan alleen mogelijke werkuren in.

22 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 1: 230V installatie Aan de slag! Jullie hebben de werkzaamheden voorbereid. De planning is klaar en de benodigdheden liggen klaar of zijn besteld. Jullie kunnen aan de slag bij de klant. Samen monteren jullie de installatie per onderdeel of apparaat. De projectleider geeft bovendien instructies aan het team, houdt de planning in de gaten en controleert alle werkzaamheden. Jullie beginnen met de 230V basisinstallatie. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de aansluitpunten. 3 Leg het plintgootsysteem aan. 4 Trek de elektrische bedrading. 5 Maak de lassen. 6 Monteer centraaldoos, wandcontactdozen en schakelaars. 7 Controleer / meet de vereffeningsleiding en aansluiting. 8 Werk de weekstaat bij. Weekstaat

23 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 1: 230V installatie Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Stroom Spanning Weerstand Geleider / isolator Schakelaar Video of DVD van plintgoot diverse fabrikanten of juiste module van leerstofnet Informatie video of DVD van Attema of Kiss Inmeten van de installatieonderdelen en bevestigingspunten Monteren van sterkstroomschakeling Monteren en aansluiten meterkast Belasting per eindgroep berekenen Kabels / bedrading aanleggen Lasklemmen aanleggen Monteren van schakelaar / wandcontactdoos Aandachtspunten Let op de tekening in verband met plintgootsysteem. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

24 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 2: ICT-installatie Aan de slag! Jullie gaan nu de ICT-installatie aanleggen. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de walloutlets, de telefoonaansluiting en het CAI-aansluitpunt. 3 Monteer de walloutlets. 4 Monteer de wandcontactdozen voor de telefoonaansluiting. 5 Monteer het CAI-aansluitpunt. 6 Leg de coax kabels aan. 7 Trek de UTP-kabels. 8 Voorzie de UTP-kabels van dataconnectoren. 9 Monteer de walloutlets, telefoonaansluiting en CAI-aansluitpunt. 10 Maak de lassen. 11 Monteer de telefoonaansluiting en het CAI- aansluitpunt.

25 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 2: ICT-installatie 12 Controleer de werking. 13 Werk de plintgoten af. 14 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Datacommunicatie Signaalverlies Montagevoorschriften van de fabrikant Telefoon en datanetwerk aansluiten Connectoren verbinden Aandachtspunten Denk aan de UTP-kabel voor de telefoonaansluiting voor het internet. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

26 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 3: Verlichting Aan de slag! Jullie gaan nu de verlichting installeren. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Monteer de Fiber Optic componenten. 3 Plaats de armaturen van de halogeenverlichting. 4 Sluit de armaturen aan. 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Vermogen Lichtopbrengst Reflectie Montagevoorschrift van de fabrikant

27 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 3: Verlichting Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

28 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 4: Radiator vervangen Aan de slag! Nu gaan jullie de oude radiator vervangen voor een grotere radiator. Stappen Verwarmingsinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bekijk of de oude radiator wel of geen voetventielen heeft. 2a. Wel voetventielen: laat alleen de radiator leeglopen. 2b. Geen voetventielen: laat het hele circuit leeglopen. 3 Verwijder de oude radiator en de aansluitleidingen. 4 Bepaal de plaats van de nieuwe radiator. 5 Monteer de radiatorkraan, het voetventiel en de ontluchtingskraan. Wanneer het niet op de bestaande aansluitingen past, pas deze leidingen dan aan. 6 Monteer zo nodig de vul- en aftapkraan of de radiatorstop. 7 Bepaal de plaats van de radiatorbeugels. 8 Plaats de radiatorbeugels. 9 Hang de radiatoren op. 10 Sluit de radiator aan.

29 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 4: Radiator vervangen 11 Vul de installatie met water. 12 Ontlucht de cv-installatie. 13 Controleer de installatie op dichtheid. 14 Controleer de waterdruk van de installatie. Indien de waterdruk van de cv-installatie te laag is, vul de installatie bij en ontlucht opnieuw. 15 Stel de installatie in bedrijf. 16 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Centrale verwarming Warmte overdracht Straling Stroming Geleiding Afschot Hevelwerking Overdruk/onderdruk Ontluchten Aftappen, vullen en bijvullen Montagevoorschrift van de fabrikant Klemverbinding op aansluitcombinatie met beschermvoet maken Aftekenen, afmonteren en plaatsen van radiatoren Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

30 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Testen Werkt het goed? De installatie is gemonteerd. Maar werkt de installatie goed? Of ontbreekt er nog iets? Samen met de docent stellen jullie de installatie in bedrijf en controleren jullie of de installatie goed werkt. Stappen 1 Vraag de docent om spanning op de installatie te zetten. 2 Controleer de werking van de elektrische onderdelen. 3 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen. Verwarmingsinstallatie 4 Vul de installatie met water. 5 Ontlucht de cv-installatie. 6 Controleer de installatie op dichtheid. 7 Controleer de waterdruk van de installatie. Indien de waterdruk van de cv-installatie te laag is, vul de installatie bij en ontlucht opnieuw. 8 Stel de installatie in bedrijf. 9 Werk de weekstaat bij. Weekstaat

31 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Testen Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Opleveringschecklist Signaleren knelpunten, fouten en afwijkingen Eigen werk controleren Aandachtspunten Veiligheid. Denk aan opruimen van de werkplek.

32 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Gebruiksaanwijzing Hoe werkt het? De installatie is klaar. En werkt! Om de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn, maken jullie een gebruiksaanwijzing. Dan weet de klant tenminste hoe de installatie werkt! Stappen 1 Maak samen de gebruiksaanwijzing van de verschillende installatiedelen. Gebruiksaanwijzing 2 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Technische gegevens onderdelen Aansluitschema van technische apparaten tekenen Aandachtspunten Denk aan het schriftelijk taalgebruik. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet.

33 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Projectoplevering Lever de installatie op! Nu gaan jullie de installatie bij de klant opleveren. Bij de oplevering licht je ook de gebruiksaanwijzing toe. Stappen 1 Spreek met de klant af wanneer je de installatie gaat opleveren (projectleider). Klantenkaart 2 Leg aan de klant uit hoe de installatie werkt en stel de installatie in bedrijf. Gebruiksaanwijzing 3 Overhandig de gebruiksaanwijzing. Gebruiksaanwijzing 4 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Opleveren Presenteren Klantvriendelijk zijn Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Vertel kort aan de klant hoe de verschillende installaties werken.

34 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Interne administratie Een nette afronding. De installatie is aan de klant opgeleverd. Terug op het kantoor werken jullie de interne administratie bij. Jullie vullen de laatste gegevens in op de weekstaat en de magazijnbon. De projectleider houdt het overzicht. Stappen 1 Verzamel de weekstaten (calculator). Weekstaat 2 Reken uit hoeveel uur aan de opdracht is besteed (calculator). Weekstaat 3 Vul op de magazijnbon in welke materialen over zijn (materiaalbeheerder). Magazijnbon 4 Breng de overgebleven materialen en gereedschappen terug naar het magazijn. 5 Lever de weekstaten en de magazijnbon in bij de projectleider. Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Meer / minder werk Aandachtspunten Ga zorgvuldig om met materiaal. Het project dient binnen de geplande tijd af te zijn.

35 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Nacalculatie Hoe ziet de rekening eruit? De interne administratie is uitgewerkt. De projectleider stelt de status vast. Samen bespreken jullie of de planning en de begroting van het benodigde materiaal goed was. Jullie vragen je daarbij af: Zijn er meer uren besteed dan dat er in de offerte is aangegeven? Zijn er andere materialen gebruikt? Daarna stellen jullie de factuur op voor de klant. Stappen 1 Vergelijk het gebruikte materiaal met de offerte. Zijn er extra materialen gebruikt? 2 Schrijf op welke materialen in rekening worden gebracht en bereken de gemaakte kosten. Nacalculatie 3 Vergelijk de gemaakte uren met de ingeschatte tijd. Is er meerwerk uitgevoerd? 4 Schrijf het aantal uren op dat in rekening gebracht wordt. Nacalculatie 5 Maak de rekening klaar voor de klant. Factuur Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Aandachtspunten De klant betaalt geen meerwerk of extra materiaal als dat niet vooraf met hem afgesproken is.

36 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Nazorg Contact met de klant houden Voor het technisch installatiebedrijf is het belangrijk dat de klant tevreden is over het geleverde werk. Misschien heeft de klant nog meer opdrachten of heeft hij jullie aanbevolen bij anderen. De projectleider belt daarom de klant voor de nazorg. Stappen 1 Bereid samen het telefoongesprek voor. Voorbereiding nazorggesprek 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraakkaart in (projectleider). Klantenkaart Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Zorg dat de klant tevreden is. Hij kan namelijk het bedrijf bij anderen aanbevelen en voor nieuw werk zorgen.

37 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Projectevaluatie En hoe is alles gegaan? Jullie hebben de installatie bij de klant opgeleverd, de gereedschappen en materialen opgeruimd, de rekening verstuurd en de nazorg uitgevoerd. Dan is het nu tijd om samen terug te kijken op de uitvoering van het project. Stappen 1 Maak een afspraak met de docent. 2 Kijk samen terug op de uitvoering van het project. Evaluatie 3 Bespreek het evaluatieformulier met de docent. Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Kritiek Omgaan met kritiek Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen.

38 Formulieren

39 Formulier Voorbereiding afspraak maken met de klant 1 Wie is de klant? 2 Waarom bel je de klant (doel van het telefoongesprek)? 3 Hoe ga je je voorstellen? 4 Hoe ga je afscheid nemen? 5 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?

40 Formulier Klantenkaart Gegevens Naam Adres Plaats Telefoonnummer (thuis) Telefoonnummer (werk) 06-nummer Faxnummer Klantsituatie Hoeveel mensen wonen er? Leeftijd van de inwoners (inschatting) Zijn de bewoners bekend met techniek? (inschatting) Waar moet je rekening mee houden? (wat mag niet / wat wel) Bouwjaar Soort woning Energieleverancier Omgeving Afspraken Datum: Afspraak voor:

41 Formulier Voorbereiding gesprek met klant 1 Wie is de klant (aantal inwoners, leeftijd, randvoorwaarden werkzaamheden, enz.)? 2 Wanneer moet de installatie klaar zijn? 3 Wat is de opdracht van de klant? 4 Aan welke technische specificaties moet de installatie voldoen? 5 Welke materialen gaan jullie gebruiken?

42 Formulier Voorbereiding gesprek met klant 6 Welk extra gereedschap en materieel hebben jullie nodig? 7 Zijn er vragen die jullie niet konden beantwoorden? Welke informatie over de opdracht ontbreekt nog? 8 Welke vragen gaan jullie aan de klant stellen?

43 Formulier Gespreksverslag Gesprek met: Gesproken over: Datum: Plaats: 1 Welke vragen hebben jullie gesteld? 2 Beschrijf kort de informatie die jullie hebben verzameld. 3 Welke afspraken hebben jullie met de klant gemaakt?

44 Formulier Kostencalculatie 1 Wat moeten jullie gaan installeren? Product installatie 1 Product installatie 2 Product installatie 3 Product installatie 4 Product installatie 5 Product installatie... 2 Welke materialen hebben jullie nodig per product installatie? En wat zijn de materiaalkosten? Product installatie Materiaal Aantal Materiaalkosten ( in ) Totaal ( in )

45 Formulier Kostencalculatie 3 Hoeveel tijd hebben jullie nodig om de opdracht uit te voeren? Wat zijn de loonkosten? Product installatie Tijd Loonkosten ( in ) Totaal ( in ) 4 Zijn er extra kosten te verwachten? Product installatie Extra kosten voor: Kosten ( in ) Totaal ( in )

46 Formulier Offerte Klantgegevens Naam Adres Telefoonnummer Met deze offerte bieden wij u aan: het leveren, monteren en bedrijfsvaardig opleveren van: Kosten Materiaalkosten Loonkosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW) Leverings- en montagevoorwaarden van de installatie: Op deze offerte zijn de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC) van UNETO-VNI van toepassing. Voor akkoord opdrachtgever: Voor akkoord opdrachtnemer: Naam: Plaats: Datum: Handtekening:

47 Formulier Installatietekening Maak een elektrotechnische tekening.

48 Formulier Installatietekening Maak een installatietechnische tekening.

49 Formulier Projectplanning Namen: Project: Projectnummer: Activiteit Wie Geplande tijd Tijd p.p. Werktekening maken Materialen en gereedschappen bestellen Planning maken Planning bespreken Elektrische leidingen aanleggen; telefoon, CAI en Fiber Optic verlichting Aanleggen leidingen wandcontactdozen en centraaldoos Aanleggen leidingen wisselschakeling en halogeenverlichting Draden trekken Aansluiten draden op de meterkast Aanleggen p.m.m.a. kabels (Fiber Optic) Aflassen draden en kabels Afmonteren wandcontactdozen Afmonteren schakelaars en telefoonaansluiting Plaatsen armaturen voor halogeenverlichting Aansluiten armaturen Radiator vervangen Ontwerper Materiaalbeheerder Projectteam Projectteam Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Elektromonteur Installatiemonteur

50 Formulier Projectplanning Activiteit Wie Geplande tijd Tijd p.p. Testen Gebruiksaanwijzing maken Project opleveren Interne administratie Nacalculatie Nazorg Evaluatie Projectleider, Elektromonteur installatiemonteur Ontwerper, Elektromonteur installatiemonteur Projectleider Projectteam Calculator Projectleider Projectteam Totaal 22 uur Paraaf projectleider: Paraaf materiaalbeheerder: Paraaf ontwerper: Paraaf calculator: Paraaf elektromonteur: Paraaf installatiemonteur:

51 Formulier Magazijnbon Naam aanvrager: Levering: Project: Projectnummer: Datum: Retour: Materialen / componenten / toestellen / etc. Aantal Omschrijving Over Speciaal gereedschap / materieel Aantal Omschrijving Over Paraaf aanvrager: Paraaf magazijnmedewerker: Tweede paraaf retour magazijnbon Tweede paraaf retour magazijnbon

52 Formulier Weekstaat Namen: Project: Projectnummer: Week: Datum Functie Uitgevoerde werkzaamheden Uren Totaal aantal uren

53 Formulier Gebruiksaanwijzing Naam: Datum: Project: Welke onderdelen van de installatie moet de klant zelf kunnen bedienen? Geef een beschrijving van de werking van de installatieonderdelen.

54 Formulier Gebruiksaanwijzing Maak een tekening van de onderdelen van de installatie.

55 Formulier Nacalculatie 1 Wat zijn de kosten van de materialen? Product Materiaal Aantal Kosten ( in ) Gebruikte materiaalkosten ( in )

56 Formulier Nacalculatie 2 Wat zijn de loonkosten? Product Tijd Kosten ( in ) Gemaakte loonkosten ( in ) 3 Zijn er overige kosten? Product Voor... Kosten ( in ) Gemaakte overige kosten ( in )

57 Formulier Nacalculatie 4 Is tijdens het uitvoeren van de opdracht met de klant afgesproken dat extra kosten in rekening gebracht mogen worden? Zo ja, zijn er extra kosten? Extra kosten voor: Kosten ( in ) Gemaakte extra kosten ( in ) 5 Is het project met winst of verlies afgesloten? Offerte Nacalculatie Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaalbedrag Resultaat (Totaalbedrag nacalculatie Totaalbedrag offerte)

58 Formulier Factuur Factuur Factuurnummer: Klant: Factuurdatum: Omschrijving Bedrag Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW) Garantie Betaling binnen 14 dagen na factuurdatum.

59 Formulier Voorbereiding afspraak maken nazorggesprek 1 Wat is het doel van het telefoongesprek? 2 Hoe ga je je voorstellen? 3 Hoe sluit je het gesprek af? 4 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen? 5 Hoe kom je te weten of de klant wel of niet tevreden is? 6 Hoe kom je te weten of de klant nog een andere opdracht voor jullie heeft?

60 Formulier Evaluatie Namen: Project: Projectnummer: Week / weken: 1 Waren de taken aan het begin van het project voor iedereen duidelijk? Ja / Nee Nee, wat niet? 2 Wat vonden jullie moeilijk? 3 Welke werkzaamheden waren makkelijk?

61 Formulier Evaluatie 4 Hoe verliep de samenwerking? a. Wat ging goed? b. Wat ging minder goed? 5 Wat zouden jullie de volgende keer anders doen? 6 Hebben jullie de planning gehaald? Ja: Waardoor komt dat? Nee: Welk deel van de planning hebben jullie niet gehaald? En hoe komt dat?

62 Formulier Evaluatie 7 Wat hebben jullie van dit project geleerd? 8 Welke onderdelen of werkzaamheden vonden jullie het leukst om uit te voeren?

63 Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf Postbus AK Woerden T F E servicedesk@otib.nl I In OTIB zijn vertegenwoordigd: