Techniek in het VMBO. Bedrijfssimulatie Home Office

Transcriptie

1 Techniek in het VMBO

2 Projectkaart Functiekaarten Opdrachtkaarten Formulieren Instructiekaarten

3 Colofon Deze bedrijfssimulatie Instalektro is ontwikkeld in opdracht van het Platform Technische Installaties ( ) in samenwerking met het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB). Projectleiding C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Idee C. van de Graaf & Partners, Amstelveen OTIB, Woerden Opleidingskundige realisatie C. van de Graaf & Partners, Amstelveen Inhoud Platform Technische Installaties OTIB, Woerden Ontwerp Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem Vormgeving / Drukken Accentdesign, Mijdrecht Verweij Printing, Mijdrecht Platform Technische Installaties April 2008

4 Projectkaart

5 Projectkaart Situatie Jeroen Waterman wil zijn eigen bedrijf aan huis starten. Op een industrieterrein beheert hij een stuk grond waar hij opslagboxen aan particulieren wil gaan verhuren. Jeroen Waterman gaat het werk daarvoor vanuit huis uitvoeren. Twee dagen in de week zal Nicolette voor het secretariaat komen. In zijn garage wil Jeroen Waterman een kantoor maken. Maar hij weet niet goed hoe te beginnen. Hij belt daarom met het Technisch Installatiebedrijf Pro Installations om een afspraak te maken. Door de telefoon geeft de directeur al aan dat de volgende onderdelen in het kantoor moeten worden opgenomen: een pantry, een toilet, een telefoon en datanetwerk, een 230 volt installatie, verlichting en verwarming die apart te regelen is. Ook zal Jeroen erover moeten nadenken of hij de garagedeur vervangt door een glaspui zodat er een aparte ingang voor klanten ontstaat. Jeroen krijgt al gelijk vertrouwen in de kundigheid van het Technisch Installatiebedrijf Pro Installations en maakt een afspraak met het bedrijf. Volgende week zullen ze zien wat ze voor elkaar kunnen betekenen. Klantvraag Kantoor aan huis Tijd 50 uur Functies Projectleider Materiaalbeheerder Elektromonteurs Calculator Ontwerper Installatiemonteurs Wensen eisen Een tevreden klant Installatie volgens opdracht en geldende voorschriften zoals NEN 1010, 1006, 3215, 1078 Arbo normen Juiste beroepshouding

6 Projectkaart Opdrachtkaarten Dit zijn kaarten om mee te werken. Offertefase Afspraak met de klant maken Gesprek met de klant Offerte opstellen De offerte aanbieden Formulieren Dit zijn formulieren om te kopiëren. Voorbereiding afspraak maken Klantenkaart Voorbereiding gesprek met klant Gespreksverslag Kostencalculatie Offerte Uitvoeringsfase Het werk voorbereiden Installeren 1 t/m 10 Testen Gebruiksaanwijzing Opleveringsfase Projectoplevering Interne administratie Nacalculatie Nazorg Evaluatiefase Projectevaluatie Installatietekeningen Projectplanning Magazijnbon Weekstaat Installatietekeningen Weekstaat Weekstaat Gebruiksaanwijzing Weekstaat Klantenkaart Gebruiksaanwijzing Weekstaat Weekstaat Magazijnbon Nacalculatie Factuur Voorbereiding nazorggesprek Klantenkaart Evaluatieformulier

7 Functiekaarten

8 Functiekaart Projectleider Als projectleider ben je het aanspreekpunt voor de klant. Je gaat na wat zijn wensen zijn, je geeft hem advies over mogelijke oplossingen en je zorgt dat jullie bedrijf de opdracht krijgt. Ook is het belangrijk dat de klant tevreden is over jullie werk als jullie het project aan hem opleveren. Daarnaast stuur je het projectteam aan. Je houdt de kwaliteit en planning van het project in de gaten. Taken Aanspreekpunt voor de klant. Aansturen van het projectteam. Zorgdragen voor communicatie en overleg binnen het projectteam. Maken van offerte. Controleren van het installatiewerk. Opstellen gebruiksaanwijzing. Opleveren van de installatie. Eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en de planning. Verantwoordelijk voor nazorg. Aandachtspunten Een tevreden klant. Installatie volgens voorschriften. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.

9 Functiekaart Materiaalbeheerder De materiaalbeheerder is verantwoordelijk voor het benodigde materiaal en het gereedschappen. Tijdens de voorbereiding bepaal je wat de benodigdheden voor de klus zijn. Welke materialen zijn er nodig om de installatie aan te leggen? En hoeveel? En welke gereedschappen moeten hiervoor gebruikt worden? Als materiaalbeheerder ben je ook verantwoordelijk voor het op tijd bestellen van het materiaal. Daarnaast houd je bij hoeveel materiaal er bij de uitvoering gebruikt is. Taken Berekenen van het benodigde materiaal. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Bestellen van materiaal. Controleren van de bestelling. Controleren levertijd. Afspreken hoe de materialen geleverd worden. Zorgdragen voor de benodigde gereedschappen. Verzamelen en terugboeken van niet gebruikt materiaal. Ondersteunen bij de nacalculatie. Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan veiligheidsmaatregelen. Installatie volgens voorschriften. Juiste beroepshouding.

10 Functiekaart Calculator De calculator houdt zich bezig met het berekenen van de kosten voor de uitvoering van het project. Voor de offerte maak je een begroting van de kosten. Na de uitvoering maak je de nacalculatie van de kosten. Taken Berekenen wat de kosten voor de benodigdheden zijn. Begroten van de werkuren en de kosten daarvan. Maken van de offerte. Maken van de nacalculatie. Aandachtspunten Het begroten van de kosten en uren vraagt om nauwkeurigheid. Inzicht in de werkzaamheden. Juiste beroepshouding.

11 Functiekaart Ontwerper De ontwerper is verantwoordelijk voor de tekeningen. Bij de offerte moet je een 3D-situatieschets maken. Deze tekeningen gebruik je bij de calculatie van de offerte. Daarna maak je een elektro- en installatietechnische tekening. Op de installatietekeningen geef je aan waar de verschillende onderdelen en leidingen geplaatst moeten worden. De monteurs voeren hun werkzaamheden volgens deze installatietekening uit. Taken Maken van een 3D-situatieschets voor de offerte. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Maken van installatietekeningen volgens de elektro- en installatietechnische voorschriften. Overdragen van ontwerp aan monteurs. Ondersteunen bij de nacalculatie. Aandachtspunten Ontwerpen volgens geldende voorschriften. Een verzorgde en duidelijke 3D-situatieschets. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.

12 Functiekaart Elektromonteur Als elektromonteur ben je vooral bezig met het monteren van de elektrische installatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden. Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatiewerkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren. Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.

13 Functiekaart Installatiemonteur Als installatiemonteur ben je vooral bezig met het monteren van de water- en gasinstallatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden. Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1006, 3215, Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatiewerkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren. Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.

14 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Afspraak maken met de klant Maak een afspraak. Een klant heeft een vraag. Het technisch installatiebedrijf waar jullie werken, wil deze klant graag verder helpen. De projectleider belt om een afspraak met de klant te maken. Stappen 1 Bereid het telefoongesprek voor. Voorbereiding afspraak maken met de klant 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraak in op de klantenkaart. Klantenkaart Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Voeren van een telefoongesprek Aandachtspunten Bedenk gerichte vragen. Gebruik de juiste telefoonomgangsvormen. Noteer de gegevens voor de klantenkaart.

15 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Gesprek met de klant Op gesprek. Voordat de projectleider naar de klant gaat, moeten jullie het gesprek goed voorbereiden. Met het gesprek wil de projectleider te weten komen wat de wensen van de klant zijn. Welke informatie hebben jullie nodig? Aan de hand van deze informatie geeft de projectleider de klant advies. Hij legt uit wat het technisch installatiebedrijf voor de klant kan betekenen. Stappen 1 Bereid samen het gesprek voor. Voorbereiding gesprek met klant 2 Verzamel informatie (folders en documentatie) over de mogelijke onderdelen voor het nieuwe kantoor. 3 Voer het gesprek met de klant (projectleider). 4 Maak een verslag van het gesprek (projectleider). Gespreksverslag Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Soort woning Bouwjaar Gebruiksdoel Energieleverancier Productinformatie op internet Voorbereiden van een gesprek Voeren van een gesprek Gespreksverslag schrijven Aandachtspunten Stel gerichte vragen. Luister goed wat de klant wil. Vraag wat wel en niet mag in verband met leefgewoontes, gevaarlijke situaties enz. Zorg voor een passend en duidelijk advies. Verwerk de gegevens en zet ze op de klantenkaart.

16 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Offerte opstellen Stel de offerte op. De projectleider heeft de wensen van de klant op een rijtje gezet. Jullie bedrijf gaat nu een offerte uitbrengen. De offerte bestaat uit een 3D-situatieschets en de calculatie. Stappen 1 Meet de installatie in. 2 Maak een 3D-situatieschets (ontwerper). 3 Stel vast welk en hoeveel materiaal er nodig is (calculator en materiaalbeheerder). 4 Bereken de tijd die nodig is (calculator en projectleider). 5 Maak een calculatie van de kosten (calculator). Kostencalculatie 6 Verwerk alle informatie in de offerte. Offerte Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Projectie 3D-tekenprogramma Technisch ontwerp maken Afwegen van tijd en kosten Offerte schrijven

17 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Offerte opstellen Aandachtspunten Controleer of de klantvraag mogelijk is. Schrijf duidelijk en helder. Controleer je eigen werk.

18 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase De offerte aanbieden De afhandeling van de offerte. De offerte voor de klant is klaar! De projectleider overhandigt de offerte aan de klant. Nu kijken of de klant de offerte goedkeurt! Stappen 1 Overhandig de offerte aan de klant. 2 Maak een afspraak om de offerte verder toe te lichten (projectleider). 3 Voer het gesprek met de klant en licht de offerte toe. Vraag of de klant de offerte goedkeurt. 4 Zorg dat de klant de offerte tekent. 5 Bewaar de getekende offerte voor de administratie. Offerte Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Offerte aanbieden en toelichten Aandachtspunten Vertel kort en duidelijk wat je gaat doen. Overtuig de klant van jouw oplossing. Laat zien hoe je de vraag van de klant hebt vormgegeven in de oplossing.

19 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Het werk voorbereiden Wat hebben we nodig? Het technisch installatiebedrijf bereidt eerst het werk voor, voordat de monteurs echt aan de slag gaan. Samen denken jullie na over het volgende: Hoeveel tijd is er nodig om het project uit te voeren? Wat hebben we nodig om de opdracht uit te voeren? Is er voldoende personeel of moeten we mensen inhuren? Stappen 1 Maak een elektro- en installatietechnische tekening (ontwerper). Installatietekening 2 Stel vast welk materiaal en gereedschap jullie nodig hebben (materiaalbeheerder). Magazijnbon 3 Bestel de benodigdheden bij het magazijn (materiaalbeheerder). 4 Maak samen de projectplanning. Projectplanning 5 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Projectie Catalogi voor materiaal Website van leveranciers Vergaderen

20 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Het werk voorbereiden Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan de veiligheid bij de installatie (zoals beschermingsmiddelen). Zorg dat iedereen achter de planning staat (conflict hanteren).

21 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 1: Groep met overspanningsbeveiliging Aan de slag! Jullie hebben de werkzaamheden voorbereid. De planning is klaar en de benodigdheden liggen klaar of zijn besteld. Jullie kunnen aan de slag bij de klant! Samen monteren jullie de installatie per onderdeel of apparaat. De projectleider geeft bovendien instructies aan het team, houdt de planning in de gaten en controleert alle werkzaamheden. Jullie beginnen met het uitbreiden van de groepenkast. Jullie installeren twee aparte groepen met overspanningsbeveiliging voor alle 230V installaties van de Home Office. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Schakel de hoofdschakelaar uit. 3 Monteer indien nodig een lege kast. 4 Monteer twee extra groepen. 5 Monteer de overspanningsbeveiligingsunit. 6 Sluit de overspanningsbeveiligingsunit aan op de aardrail. 7 Monteer twee installatieautomaten / aardlekautomaten. 8 Werk de weekstaat bij. Weekstaat

22 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 1: Groep met overspanningsbeveiliging Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Vermogen Aardlekschakeling Wet van Ohm Selectiviteit NEN 1010 NEN 3140 NPR 5310:1 De te verwachten belasting per groep berekenen Groepenkast uitbreiden Overspanningsbeveiligingsunit monteren Aandachtspunten Werk volgens opdracht en geldende regels. Werk veilig en verantwoordelijk. Stem je werkzaamheden af met je collega-monteurs.

23 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 2: 230V installatie Aan de slag! Jullie gaan nu de 230V basisinstallatie aanleggen. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Leg het buizen / plintgootsysteem aan en trek de bedrading. 3 Maak de lassen. 4 Monteer schakelaars en wandcontactdozen. 5 Controleer / meet de vereffeningsleiding en aansluiting. 6 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Materiaal / leidingen NEN 1010 NEN 3140 NPR 5310:1 Aansluiten 230V installatie

24 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 2: 230V installatie Aandachtspunten Let op de tekening in verband met buizen / plintgootsysteem. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels. Stem de werkzaamheden af met je collega-monteurs.

25 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 3: Verlichting Aan de slag! Jullie gaan nu de verlichting installeren. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de armaturen. 3 Bepaal het type armatuur en de lichtsterkte. 4 Monteer de TL-armatuur. 5 Monteer de tubelights. 6 Sluit de verlichting aan. 7 Meet de lichtsterkte met de Luxmeter. 8 Controleer / meet de vereffeningsleiding en aansluiting. 9 Werk de weekstaat bij. Weekstaat

26 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 3: Verlichting Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Vermogen Lichtopbrengst Reflectie Lichtsterkte Luxtabel NEN-EN NEN 1010 NEN 3140 NPR 5310:1 Armaturen monteren Lichtsterkte meten Aandachtspunten Zorg voor een lichtsterkte van 400 Lux! Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

27 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 4: Waterinstallatie en sanitaire installatie Aan de slag! Samen monteren jullie de installatie voor de Home Office. Hier maken jullie de waterinstallatie en sanitaire installatie. Gebruik indien nodig de instructiekaarten. Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Plaats de muurplaten. 3 Leg de drinkwaterleiding aan voor de mengkraan, het reservoir en het fonteintje vanaf de watermeter. 4 Leg de warmwaterleiding vanaf de cv-ketel aan voor de mengkraan. 5 Buig, soldeer / knel en beugel de koperen buis voor de waterleidingen. 6 Sluit de koperen buis voor drinkwater aan op de muurplaten en de aftakking. 7 Monteer de hoekstopkranen in de muurplaten. 8 Pers de waterinstallatie af. 9 Spoel de waterinstallatie door.

28 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 4: Waterinstallatie en sanitaire installatie Stappen Sanitaire installatie 10 Teken en kort de kunststofbuis af. 11 Lijm / klem en beugel de verzamelleiding voor de afvoerleiding. 12 Lijm / klem en beugel de aansluitleidingen van de pantry, het toilet en fonteintje naar de verzamelleiding. 13 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Verbindingen Materiaal / leiding Afschot Doorvoeringen Montagevoorschrift van de fabrikant Geldende normen Hoekstopkraan monteren en aansluiten Aftakkingen maken in drinkwater en sanitaire leidingen Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk met materialen die aansluiten op de bestaande installatie. Werk volgens opdracht en geldende regels.

29 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 5: Pantry Aan de slag! Jullie gaan nu de installatie van de pantry plaatsen en aansluiten. Deze installatie bestaat uit een gootsteenmengkraan met sifon. Gebruik indien nodig de instructiekaarten. Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Monteer de mengkraan op het aanrechtblad. 3 Sluit de mengkraan aan op de hoekstopkranen van de waterinstallatie. Sanitaire installatie 4 Bepaal de plaats van de sifon. 5 Monteer de gootsteensifon aan de afvoerplug. 6 Maak de overloop op maat. 7 Monteer de overloop. 8 Kort de kunststof afvoerbuis af en beugel de kunststofleiding. 9 Lijm of klem de pvc afvoerbuizen en sluit de sifon aan. (Bij pp / pe leidingen gebruik een insteek / rubberring verbinding). 10 Pers de waterinstallatie af. 11 Spoel de waterinstallatie door.

30 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 5: Pantry 12 Controleer de sanitaire installatie op dichtheid. 13 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Beproeving op dichtheid Montagevoorschrift van de fabrikant Geldende normen Gootsteenmengkraan monteren en aansluiten Gootsteensifon met overloop en afvoerploeg monteren Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

31 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 6: Fonteintje Aan de slag! Samen monteren jullie het fonteintje. Jullie sluiten het fonteintje aan op de drinkwaterinstallatie en sanitaire installatie. Gebruik indien nodig de instructiekaarten. Stappen Waterinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van het fonteintje. 3 Monteer de wastafelkraan. 4 Plaats en monteer het fonteintje. 5 Sluit de wastafelkraan aan op de hoekstopkraan. Sanitaire installatie 6 Monteer de sifon van het fonteintje. 7 Kort de kunststof afvoerbuis af en beugel de leiding. 8 Lijm of klem de pvc afvoerbuis en sluit de sifon aan. 9 Pers de waterinstallatie af. 10 Spoel de waterinstallatie door. 11 Controleer de sanitaire installatie op dichtheid.

32 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 6: Fonteintje 12 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Afpersing waterleiding Waterslot Montagevoorschrift van de fabrikant Geldende normen Ophangen wastafel / handwasbakje Monteren wastafelkraan Aanbrengen plugbekersifon Aansluiten plugbekersifon Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

33 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 7: Toilet Aan de slag! Samen monteren en sluiten jullie het toilet aan op de drinkwaterinstallatie en sanitaire installatie. Gebruik indien nodig de instructiekaarten. Stappen Sanitaire installatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de closetpot en boor de gaten om deze te bevestigen. 3 Monteer de manchet van de closetpot op de afvoerleiding. 4 Plaats de closetpot. 5 Bepaal de plaats van het reservoir. 6 Monteer het reservoir. 7 Kort de valbuis af en monteer de valbuis tussen het reservoir en de closetpot. 8 Sluit het reservoir aan op de hoekstopkraan van de drinkwaterinstallatie. 9 Pers de waterinstallatie af. 10 Spoel de waterinstallatie door. 11 Controleer de sanitaire installatie op dichtheid. 12 Monteer de accessoires (indien aanwezig).

34 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 7: Toilet 13 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Vervuiling Zuivering Hygiëne Afpersing waterleiding Montagevoorschrift van de fabrikant Geldende normen Aftekenen en boren closetpot Plaatsen closetpot Plaatsen en aansluiten reservoir Monteren accessoires Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

35 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 8: CV-installatie Aan de slag! Jullie monteren de cv-leidingen en installeren de radiatoren. Gebruik indien nodig de instructiekaarten. Stappen Verwarmingsinstallatie 1 Bekijk de installatietechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de verdeler. 3 Plaats de verdeler. 4 Bepaal de plaats van de radiatoren. 5 Monteer de radiatorkoppelingen, ontluchtingskranen en radiatorkranen. 6 Monteer zo nodig de vul- en aftapkranen en de voetafsluiters. 7 Monteer de radiatoren met behulp van radiatorbeugels. 8 Maak een aftakking op de hoofdaanvoerleiding en hoofdretourleiding. 9 Buig, knel en beugel de buizen vanaf de hoofdaanvoerleiding en hoofdretourleiding naar de verdeler (dunwandig stalen buis). 10 Sluit de verdeler aan op de hoofdaanvoer- en hoofdretourleiding. 11 Monteer de aansluitcombinatie met beschermvoet bij de radiatoren. 12 Leg de leiding vanaf de verdeler naar de radiatoren aan (kunststof beklede buis).

36 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 8: CV-installatie 13 Sluit de leiding aan op de verdeler. 14 Sluit de leiding aan op de aansluitcombinatie. 15 Vul de installatie met water. 16 Ontlucht de cv-installatie. 17 Controleer de installatie op dichtheid. 18 Controleer de waterdruk van de installatie. Indien de waterdruk van de cv-installatie te laag is, vul de installatie bij en ontlucht opnieuw. 19 Stel de installatie in bedrijf. 20 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Appendages Uitzetten en krimpen van leidingen Warmtecapaciteit Ontluchten Vullen Montagevoorschrift van de fabrikant Geldende normen Klemverbinding op aansluitcombinatie met beschermvoet maken Verdeler monteren Radiator monteren Aandachtspunten Zorg voor luchtcirculatie van de radiatoren. Draag zorg voor de leiding op de beschermvoet. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

37 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 9: Telefoon en datanetwerk Aan de slag! Jullie gaan nu de telefoon en het datanetwerk aansluiten. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van de walloutlets en telefoonaansluiting. 3 Monteer de plintgoten / wandgoten. 4 Monteer de walloutlets. 5 Monteer de wandcontactdozen voor de telefoonaansluiting. 6 Trek de UTP-kabels. 7 Bewerk de UTP-kabels met dataconnectoren. 8 Monteer de walloutlets en telefoonaansluiting af. 9 Plaats de computers, printer en router. 10 Sluit alle netwerkkabels aan. 11 Test de werking. 12 Werk de plintgoten / wandgoten af.

38 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 9: Telefoon en datanetwerk 13 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Demping Digitaal / analoog Montagevoorschrift van de fabrikant Geldende normen Telefoon en datanetwerk aansluiten Aandachtspunten Denk aan de UTP-kabel voor de telefoonaansluiting voor het internet. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

39 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 10: Deurvideo Aan de slag! Als laatste rest nog het installeren van de deurvideo. Stappen Elektrische installatie 1 Bekijk de elektrotechnische tekening. Installatietekening 2 Bepaal de plaats van deurcamera / basisstation. 3 Leg de buis aan en trek de bedrading. 4 Monteer de deurcamera. 5 Monteer het basisstation. 6 Sluit de deurcamera aan op het basisstation. 7 Sluit het basisstation aan op het elektriciteitsnet. 8 Stel het zichtbeeld van de deurcamera af. 9 Controleer de spraak- / luisterfunctie. 10 Werk de weekstaat bij. Weekstaat

40 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Installeren 10: Deurvideo Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Preventie Comfort Montagevoorschrift van de fabrikant Deurcommunicatie installeren Deurcamera afstellen Aandachtspunten Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.

41 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Testen Werkt het goed? De installatie is gemonteerd. Maar werkt de installatie goed? Of ontbreekt er nog iets? Samen met de docent stellen jullie de installatie in bedrijf en controleren jullie of de installatie goed werkt. Stappen 1 Breng de waterleiding weer op druk. 2 Controleer of er geen lekkage optreedt. 3 Sanitaire afvoerleidingen controleren op dichtheid. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen. 4 Stel de verwarmingsinstallatie weer in bedrijf. 5 Controleer de werking van de verwarmingsinstallatie. 6 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen. 7 Vraag de docent om spanning op de installatie te zetten. 8 Controleer de werking van de elektrische onderdelen. 9 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen. 10 Maak gereed voor oplevering. 11 Werk de weekstaat bij. Weekstaat

42 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Testen Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Ontluchten Spoelen van de cv-installatie Aansluitschema onderdelen Opleveringschecklist Signaleren knelpunten, fouten en afwijkingen Eigen werk controleren Aandachtspunten Controleer of er geen nadelig effect tussen de verschillende installaties is. Veiligheid. Denk aan opruimen van de werkplek.

43 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Gebruiksaanwijzing Hoe werkt het? De installatie is klaar. En werkt! Om de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn, maken jullie een gebruiksaanwijzing. Dan weet de klant tenminste hoe de installatie werkt! Stappen 1 Maak samen de gebruiksaanwijzing van de verschillende installatiedelen. Gebruiksaanwijzing 2 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Technische gegevens onderdelen Montagevoorschriften van de fabrikant Aansluitschema van technische apparaten tekenen Instructie schrijven Aandachtspunten Beschrijf hoe de klant problemen kan oplossen. Denk aan het schriftelijke taalgebruik. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet.

44 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Projectoplevering Lever de installatie op! Nu gaan jullie de installatie bij de klant opleveren. Bij de oplevering licht je ook de gebruiksaanwijzing toe. Stappen 1 Spreek met de klant af wanneer je de installatie gaat opleveren (projectleider). Klantenkaart 2 Leg aan de klant uit hoe de installatie werkt en stel de installatie in bedrijf. Gebruiksaanwijzing 3 Overhandig de gebruiksaanwijzing. Gebruiksaanwijzing 4 Werk de weekstaat bij. Weekstaat Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Klanttevredenheid Installatie opleveren

45 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Projectoplevering Aandachtspunten Bereid samen het gesprek voor: is er gemaakt wat de klant wil? Maak afspraak met de klant (projectleider). Licht de werking van de installatie toe. Voer samen met de klant de eindinspectie uit. Zorg dat de klant tevreden is. Licht de gebruiksaanwijzing toe.

46 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Interne administratie Een nette afronding. De installatie is aan de klant opgeleverd. Terug op het kantoor werken jullie de interne administratie bij. Jullie vullen de laatste gegevens in op de weekstaat en de magazijnbon. De projectleider houdt het overzicht. Stappen 1 Verzamel de weekstaten (calculator). Weekstaat 2 Reken uit hoeveel uur aan de opdracht is besteed (calculator). Weekstaat 3 Vul op de magazijnbon in welke materialen over zijn (materiaalbeheerder). Magazijnbon 4 Breng de overgebleven materialen en gereedschappen terug naar het magazijn. 5 Lever de weekstaten en de magazijnbon in bij de projectleider. Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Administratie Projectevaluatie Aandachtspunten Ga zorgvuldig om met materiaal. Het project dient binnen de geplande tijd af te zijn.

47 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Nacalculatie Hoe ziet de rekening eruit? De interne administratie is uitgewerkt. De projectleider stelt de status vast. Samen bespreken jullie of de planning en de begroting van het benodigde materiaal goed was. Jullie vragen je daarbij af: Zijn er meer uren besteed dan dat er in de offerte is aangegeven? Zijn er andere materialen gebruikt? Daarna stellen jullie de factuur op voor de klant. Stappen 1 Vergelijk het gebruikte materiaal met de offerte. Zijn er extra materialen gebruikt? 2 Schrijf op welke materialen in rekening worden gebracht en bereken de gemaakte kosten. Nacalculatie 3 Vergelijk de gemaakte uren met de ingeschatte tijd. Is er meerwerk uitgevoerd? 4 Schrijf het aantal uren op dat in rekening gebracht wordt. Nacalculatie 5 Maak de rekening klaar voor de klant. Factuur Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Winst / verlies Projectevaluatie opstellen Aandachtspunten Bedenk samen of jullie de installatie op een goede, snelle en / of goedkope manier hebben aangelegd. De klant betaalt geen meerwerk of extra materiaal als dat niet vooraf met hem afgesproken is.

48 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Nazorg Contact met de klant houden. Voor het technisch installatiebedrijf is het belangrijk dat de klant tevreden is over het geleverde werk. Misschien heeft de klant nog meer opdrachten of heeft hij jullie aanbevolen bij anderen. De projectleider belt daarom de klant voor de nazorg. Stappen 1 Bereid samen het telefoongesprek voor. Voorbereiding nazorggesprek 2 Voer het telefoongesprek (projectleider). 3 Vul de afspraakkaart in (projectleider). Klantenkaart Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Relatiebeheer Inschatting van de klantsituatie Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Zorg dat de klant tevreden is. Hij kan namelijk het bedrijf bij anderen aanbevelen en voor nieuw werk zorgen. Neem in de planning op wanneer je opnieuw contact op moet nemen met de klant.

49 Opdrachtkaart offertefase uitvoerfase opleverfase evaluatiefase Projectevaluatie En hoe is alles gegaan? Jullie hebben de installatie bij de klant opgeleverd, de gereedschappen en materialen opgeruimd, de rekening verstuurd en de nazorg uitgevoerd. Dan is het nu tijd om samen terug te kijken op de uitvoering van het project. Stappen 1 Maak een afspraak met de docent. 2 Kijk samen terug op de uitvoering van het project. Evaluatie 3 Bespreek het evaluatieformulier met de docent. Bronnen Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden Bereid het gesprek voor Evaluatiegesprek voeren Omgaan met conflicten Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Bedenk hoe jullie conflicten hebben opgelost.

50 Formulieren

51 Formulier Voorbereiding afspraak maken met de klant 1 Wie is de klant? 2 Waarom bel je de klant (doel van het telefoongesprek)? 3 Hoe ga je je voorstellen? 4 Hoe ga je afscheid nemen? 5 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?

52 Formulier Klantenkaart Gegevens Naam Adres Plaats Telefoonnummer (thuis) Telefoonnummer (werk) 06-nummer Faxnummer Klantsituatie Hoeveel mensen wonen er? Leeftijd van de inwoners (inschatting) Zijn de bewoners bekend met techniek? (inschatting) Waar moet je rekening mee houden? (wat mag niet / wat wel) Bouwjaar Soort woning Energieleverancier Omgeving Afspraken Datum: Afspraak voor:

53 Formulier Voorbereiding gesprek met klant 1 Wie is de klant (aantal inwoners, leeftijd, randvoorwaarden werkzaamheden, enz.)? 2 Wanneer moet de installatie klaar zijn? 3 Wat is de opdracht van de klant? 4 Aan welke technische specificaties moet de installatie voldoen? 5 Welke materialen gaan jullie gebruiken?

54 Formulier Voorbereiding gesprek met klant 6 Welk extra gereedschap en materieel hebben jullie nodig? 7 Zijn er vragen die jullie niet konden beantwoorden? Welke informatie over de opdracht ontbreekt nog? 8 Welke vragen gaan jullie aan de klant stellen?

55 Formulier Gespreksverslag Gesprek met: Gesproken over: Datum: Plaats: 1 Welke vragen hebben jullie gesteld? 2 Beschrijf kort de informatie die jullie hebben verzameld. 3 Welke afspraken hebben jullie met de klant gemaakt?

56 Formulier Kostencalculatie 1 Wat moeten jullie gaan installeren? Product installatie 1 Product installatie 2 Product installatie 3 Product installatie 4 Product installatie 5 Product installatie... 2 Welke materialen hebben jullie nodig per product installatie? En wat zijn de materiaalkosten? Product installatie Materiaal Aantal Materiaalkosten ( in ) Totaal ( in )

57 Formulier Kostencalculatie 3 Hoeveel tijd hebben jullie nodig om de opdracht uit te voeren? Wat zijn de loonkosten? Product installatie Tijd Loonkosten ( in ) Totaal ( in ) 4 Zijn er extra kosten te verwachten? Product installatie Extra kosten voor: Kosten ( in ) Totaal ( in )

58 Formulier Offerte Klantgegevens Naam Adres Telefoonnummer Met deze offerte bieden wij u aan: het leveren, monteren en bedrijfsvaardig opleveren van: Kosten Materiaalkosten Loonkosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW) Leverings- en montagevoorwaarden van de installatie: Op deze offerte zijn de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC) van UNETO-VNI van toepassing. Voor akkoord opdrachtgever: Voor akkoord opdrachtnemer: Naam: Plaats: Datum: Handtekening:

59 Formulier Installatietekening Maak een elektrotechnische tekening.

60 Formulier Installatietekening Maak een installatietechnische tekening.

61 Formulier Projectplanning Namen: Project: Projectnummer: Activiteit Wie Geplande tijd Tijd p.p. Werktekening maken Materialen en gereedschappen bestellen Planning maken Planning bespreken Groepenkast uitbreiden Elektrische leidingen aanleggen Drinkwaterleiding aanleggen Sanitaire waterleiding aanleggen Verwarmingsinstallatie aanleggen Onderdelen aansluiten Onderdelen afmonteren Testen Gebruiksaanwijzing maken Project opleveren Interne administratie Nacalculatie Nazorg Evaluatie Ontwerper Materiaalbeheerder Projectteam Projectteam Elektromonteur Elektromonteur Installatiemonteur Installatiemonteur Installatiemonteur Elektromonteur, Installatiemonteur Elektromonteur, Installatiemonteur Projectleider, Elektromonteur, Installatiemonteur Ontwerper, Elektromonteur, Installatiemonteur Projectleider Projectteam Calculator Projectleider Projectteam Totaal 35 uur

62 Formulier Projectplanning Namen: Project: Projectnummer: Paraaf projectleider: Paraaf materiaalbeheerder: Paraaf ontwerper: Paraaf calculator: Paraaf elektromonteur: Paraaf installatiemonteur:

63 Formulier Magazijnbon Naam aanvrager: Levering: Project: Projectnummer: Datum: Retour: Materialen / componenten / toestellen / etc. Aantal Omschrijving Over Speciaal gereedschap / materieel Aantal Omschrijving Over Paraaf aanvrager: Paraaf magazijnmedewerker: Tweede paraaf retour magazijnbon Tweede paraaf retour magazijnbon

64 Formulier Weekstaat Namen: Project: Projectnummer: Week: Datum Functie Uitgevoerde werkzaamheden Uren Totaal aantal uren

65 Formulier Gebruiksaanwijzing Naam: Datum: Project: Welke onderdelen van de installatie moet de klant zelf kunnen bedienen? Geef een beschrijving van de werking van de installatieonderdelen.

66 Formulier Gebruiksaanwijzing Maak een tekening van de onderdelen van de installatie.

67 Formulier Nacalculatie 1 Wat zijn de kosten van de materialen? Product Materiaal Aantal Kosten ( in ) Gebruikte materiaalkosten ( in )

68 Formulier Nacalculatie 2 Wat zijn de loonkosten? Product Tijd Kosten ( in ) Gemaakte loonkosten ( in ) 3 Zijn er overige kosten? Product Voor... Kosten ( in ) Gemaakte overige kosten ( in )

69 Formulier Nacalculatie 4 Is tijdens het uitvoeren van de opdracht met de klant afgesproken dat extra kosten in rekening gebracht mogen worden? Zo ja, zijn er extra kosten? Extra kosten voor: Kosten ( in ) Gemaakte extra kosten ( in ) 5 Is het project met winst of verlies afgesloten? Offerte Nacalculatie Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaalbedrag Resultaat (Totaalbedrag nacalculatie Totaalbedrag offerte)

70 Formulier Factuur Factuur Factuurnummer: Klant: Factuurdatum: Omschrijving Bedrag Materiaalkosten Loonkosten Overige kosten Extra kosten Totaal (exclusief BTW) 19% BTW Totaal prijs (inclusief BTW) Garantie Betaling binnen 14 dagen na factuurdatum.

71 Formulier Voorbereiding afspraak maken nazorggesprek 1 Wat is het doel van het telefoongesprek? 2 Hoe ga je je voorstellen? 3 Hoe sluit je het gesprek af? 4 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen? 5 Hoe kom je te weten of de klant wel of niet tevreden is? 6 Hoe kom je te weten of de klant nog een andere opdracht voor jullie heeft?

72 Formulier Evaluatie Namen: Project: Projectnummer: Week / weken: 1 Waren de taken aan het begin van het project voor iedereen duidelijk? Ja / Nee Nee, wat niet? 2 Wat vonden jullie moeilijk? 3 Welke werkzaamheden waren makkelijk?

73 Formulier Evaluatie 4 Hoe verliep de samenwerking? a. Wat ging goed? b. Wat ging minder goed? 5 Wat zouden jullie de volgende keer anders doen? 6 Hebben jullie de planning gehaald? Ja: Waardoor komt dat? Nee: Welk deel van de planning hebben jullie niet gehaald? En hoe komt dat?

74 Formulier Evaluatie 7 Wat hebben jullie van dit project geleerd? 8 Welke onderdelen of werkzaamheden vonden jullie het leukst om uit te voeren?

75 Instructiekaarten

76 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Hoekstopkraan monteren en aansluiten Eigenschappen Een hoekstopkraan sluit de waterstroom in een leiding af. Zo kan een toestel vervangen of gerepareerd worden. Vooraf 1 Zet de hoofdafsluiter dicht. 5 2 Tap de leiding af. Stappen 3 Bepaal de plaats van de muurplaat voor de hoekstopkraan. 6 4 Teken de gaten van de muurplaat af. 5 Monteer de muurplaat. 6 6 Meet de lengte van de benodigde buizen. Teken deze lengte op de buizen af. 7 Kort de buis af met een buissnijder en ontbraam de buiseinden. 8 8 Buig de benodigde sprongen en bochten in de buis. 9 Kies of je de buis op de muurplaat gaat solderen of knellen. A. Bij solderen 10A Demonteer de muurplaat om verbranding van de wand en / of pluggen te voorkomen. 10B Leg een hittewerende plaat onder de muurplaat. Houd de vlam horizontaal tijdens het verwarmen. 10 a 10 b 10C Soldeer de buis aan de muurplaat.

77 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Hoekstopkraan monteren en aansluiten A. Bij solderen 10D Monteer na afkoelen de muurplaat met buis. B. Bij knellen 11A Schuif de wartelmoer (2) en knelring (1) op de buis. 11 a 11B Steek het buiseinde in de muurplaat tot het niet verder kan. 11C Draai wartelmoer handvast aan. 11 b 11D Draai de wartelmoer vast met een goed passende sleutel. 11E 11F Wikkel, indien nodig, hennep of tape om de schroefdraad van de hoekstopkraan. Monteer de hoekstopkraan in de juiste stand op de muurplaat. 11 d Daarna 12 Spoel de leiding door. 11 f 13 Draai de hoekstopkraan dicht. 14 Zet de waterleiding weer op druk. 15 Controleer de installatie op dichtheid. Aandachtspunten Zorg bij solderen dat de achtergrond niet verbrandt. Verwijder overtollig hennep of tape. Nieuwe hoekstopkranen zijn meestal voorzien van pakkingmateriaal. Veiligheid.

78 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Mengkraan monteren en aansluiten Eigenschappen In een mengkraan worden koud en warm water gemengd. Vooraf 1 Zet de afsluiters van het drinkwater en het warm water dicht. 3 t/m 8 2 Tap de leidingen af. Stappen 3 Draai de moer en de ringen van het ondereind van de kraan af. 4 Controleer of de afdichtingsringen (1+2) op zijn plaats zitten. 5 Steek de kraan door het gat van het aanrechtblad. 8 6 Schuif de onderlegring (3) over aansluitleiding en schroefdraad. 7 Schuif de metalen ring (4) over het schroefdraad. 8 Draai de moer (5) licht aan. Houd de mengkraan op zijn plaats met een tang met rubberen inlage. 9 Sluit de rechter flexibele leiding aan op de hoekstopkraan van de drinkwaterleiding. 10 Sluit de linker flexibele leiding aan op de warmwaterleiding van een boiler of hoekstopkraan. Daarna 11 Zet weer druk op de waterleidingen. 12 Controleer de aansluitingen op dichtheid

79 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Mengkraan monteren en aansluiten Aandachtspunten Warm water aansluiten (zit links) op de boiler of hoekstopkraan van de warmwaterinstallatie. Koud water aansluiten (zit rechts) op de hoekstopkraan van de koudwaterinstallatie. Voorkom beschadigingen van het chroom van de nieuwe kraan. Monteer de kraan in de juiste stand. Veiligheid.

80 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Gootsteensifon met overloop en afvoerplug monteren en aansluiten Eigenschappen Een gootsteensifon houdt de rioolgassen tegen. De overloop voorkomt dat het water over de rand van de gootsteen loopt. Vooraf 1 Haal de speciekap uit de afvoer. 1 t/m 5 Stappen Gootsteensifon 2 Draai de schroefbout (1) los met een schroevendraaier Leg de afdichtingsring (3) met plugkelk (2) in de gootsteen. 4 Schuif de schroefbout (1) door de plugkelk (2). 5 Leg de rubberring (4) op het aansluitstuk (5). Zorg dat de aansluiting aan de overloop de goede kant op wijst. Schroef deze vast tegen de onderzijde van de gootsteen. 7 6 Draai de afvoerplug en het aansluitstuk vast met een schroevendraaier. 7 Monteer de gootsteensifon met een wartel op het aansluitstuk. Overloop 8 Monteer de kunststof overloopbuis met rubberen afdichting vóór het overloopgat. 9 Zorg dat de rubberen afdichtingsring op zijn plaats zit. 10 Draai de schroefbout in de overloop met een schroevendraaier of passende steeksleutel.

81 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Gootsteensifon met overloop en afvoerplug monteren en aansluiten Overloop 11 Maak het haakse aansluitstuk tussen de afvoerplug en de overloop op maat Smeer een beetje glijmiddel in de kunststofring. 13 Schuif de wartelmoer met klemring over de overloopbuis Monteer de buis op de gootsteenplug (zie stap 3 en 4). 15 Draai de wartelmoeren met de hand goed vast. Afvoerleiding 16 Smeer een beetje glijmiddel in de kunststofring van de sifon Schuif de wartelmoer met klemring over de afvoerbuis. 18 Monteer de afvoerbuis op de uitlaatzijde van de sifon. 19 Draai de wartelmoeren met de hand goed vast. 16 t/m Draai alle klemverbindingen vast. Daarna 21 Controleer installatie op dichtheid. Aandachtspunten Controleer of er geen vuil in de afvoer zit. Zorg dat de aansluiting in de afvoerplug voor de overloop naar het overloopgat in de gootsteen wijst. Houd rekening met de insteekdiepte van de buizen in de sifon en de overloop. Veiligheid.

82 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Klemverbinding of aansluitcombinatie met beschermvoet maken Eigenschappen Met een aansluitcombinatie sluit men de aanvoer en retour aan op een radiator. Een aansluitcombinatie bestaat uit een radiatorafsluiter, een verbindingsbuis en een radiatorkoppeling- / verdeelstuk. Een beschermvoet voorkomt knikken van de aanvoer- en retourbuis in de bocht naar de radiator. Stappen Mantelbuis inkorten 1 Teken 200 mm af op de mantelbuis van de aanvoerbuis. 2 Schuif een metalen montagebuis tussen de binnenbuis en de mantelbuis. De metalen montagebuis voorkomt beschadiging van de watervoerende binnenbuis. 3 Maak met een schaar een kleine inkeping op de mantelbuis. Door de schaar heen en weer te bewegen, tekent de inkeping zich op de mantelbuis af. N.B. De vloer op de foto bestaat uit een draagvloer met raster van betonijzer. 3 4 Maak het mantelbuiseinde met een draaiende beweging los. 5 Herhaal stap 1 t/m 4 voor de retourbuis. Beschermvoet aanbrengen 6 Schuif de kunststof borgring (3) van de beschermvoet (1, 2) over de mantelbuis van de aanvoerbuis. 6 t/m 10 7 Schuif zowel de mantelbuis als de binnenbuis in de beschermvoet tot de mantelbuis tegen de stootrand zit. 8 Schuif de borgring over de beschermvoet, zodat de mantelbuis op zijn plaats blijft. 7 9 Herhaal stap 6 t/m 8 voor de retourbuis. 10 Schuif de twee beschermvoeten met de zwaluwstaartverbinding in elkaar.

83 Instructiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Klemverbinding of aansluitcombinatie met beschermvoet maken Klemverbinding 11 Zet de beschermvoet naast de aansluitcombinatie op de grond Teken de insteekdiepte van de afvoerbuis en retourbuis af. 13 Knip met een schaar de binnenbuizen af op maat. 14 Schuif een wartelmoer en een klemring over iedere buis. 15 Schuif de buizen over de steunbuis in de aansluitcombinatie. 16 Draai de wartelmoeren vast. Beschermvoet bevestigen 17 Plaats de beschermvoet recht onder de aansluitcombinatie Teken de gaten op de vloer af. 19 Boor de gaten in de vloer. 20 Breng de pluggen aan. 21 Bevestig de beschermvoet met schroeven op de vloer Klap de kunststof beschermbuis, in lengterichting, om de zichtbare binnenbuis. Zorg dat de naad niet zichtbaar is (dus aan de muurkant). Aandachtspunten Indien de radiator hoog hangt, kort dan meer van de mantelbuis af. Voorkom beschadigingen in de binnenbuis. Zorg dat de buigstraal niet kleiner is dan zesmaal de buismiddellijn, om knikken te voorkomen. Veiligheid.

84 Informatiekaart elektrotechniek sanitairtechniek verwarmingstechniek watertechniek Lux tabel Onderverdeling Standaard verlichtings- Functie Voorbeelden verlichting sterkte in lux van ruimten Oriëntatieverlichting 50 Grote objecten en Bezemhok / personen kunnen opslagruimte waarnemen. 100 Zeer grove details Gang, trappenhuis waarnemen en personen kunnen herkennen. Werkplekverlichting 200 Grove details kunnen Magazijn, kelder waarnemen. 400 Details en contrasten Kantoor, klaslokaal kunnen waarnemen om te lezen en schrijven. 800 Nog kleinere details en Fijn montagewerk, zwakkere contrasten atelier met lezen en schrijven kunnen waarnemen. Specifieke 1600 Zeer fijne details en Precisiewerk werkverlichting zwakke contrasten op donkere achtergrond kunnen waarnemen. > 3200 Waarnemingen op Operatietafel de grens van het gezichtsvermogen.

85 Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf Postbus AK Woerden T F E servicedesk@otib.nl I In OTIB zijn vertegenwoordigd: