Orthopedisch schoeisel Orthoplastie/orthesiologie Tapetechnieken Vilttherapie

Transcriptie

1 Deze artsenwijzer geeft onder meer antwoord op de vragen: wat is een registerpodoloog en waar ligt zijn expertise? Verder komen aan bod welke garanties hij verstrekt voor kwaliteit en verantwoorde zorg, wat u als verwijzer en wat uw patiënt van hem mogen verwachten, wat zijn relatie is tot de wet BIG, hoe zorgverzekeraars registerpodologie vergoeden en hoe het Ministerie van VWS de registerpodoloog beoordeelt, alsmede wat zijn opleidingsniveau is en met wie hij samenwerkt. Tevens is een overzichtelijke opsomming van aandoeningen opgenomen waarvoor de registerpodoloog paramedische zorg kan leveren. Wij hopen dat deze artsenwijzer voor u als verwijzer een waardevol instrument is, en zal helpen uw patiënt naar optimale voetzorg te leiden. Dhr.C.V. Visser Mr. M.C.J. Freijters Algemeen bestuur Stichting LOOP Artsenwijzer Registerpodoloog - Paramedische voetzorg Artsenwijzer Registerpodoloog Zooltherapie Paramedische voetzorg Schoenadvies Orthopedisch schoeisel Orthoplastie/orthesiologie Tapetechnieken Vilttherapie Verstrekking van hulpmiddelen Educatie en voorlichting Voetscreening 19,95 Stichting LOOP Postbus AC Meppel Tel.: Fax: ISBN: NUR: info@loop.nl

2

3 Artsenwijzer Registerpodoloog Paramedische voetzorg

4 Colofon Hoofdtitel: Artsenwijzer Registerpodoloog Ondertitel: Paramedische voetzorg Onder redactie van David Nooitgedagt Uitgever: Stichting LOOP ISBN/EAN: NUR-code: Paramedisch algemeen Trefw.: registerpodoloog, paramedische voetzorg, voetgerelateerde aandoeningen Copyright 2010 Stichting LOOP Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 juncto het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Ontwerp: PSS Media Druk: Ten Brink ISBN/EAN:

5

6

7 Inhoudsopgave pag Inleiding 69 Academie voor Podologie Voorwoord 1. De registerpodoloog Positionering De Wet BIG Onderzoek en diagnostiek Behandeldoelen Therapie Multidisciplinaire benadering 2. Aandoeningen Rol van de registerpodoloog Indeling naar lokalisatie Naamgeving Wanneer verwijzen? Nagels Huid Tenen Voorvoet Middenvoet Achtervoet Enkel/onderbeen Knie Heup Rug Overige (mogelijk) voetgerelateerde aandoeningen 69 Accreditatie Hoger Onderwijs 69 ProCERT 69 CEP 70 Tevredenheidonderzoek 70 Wetenschappelijk onderzoek 70 Jaarcongres voor de Podologie Stichting LOOP 71 Missie en visie 71 Bestuur 71 Accreditatie leden 71 Beroepscode 72 Visitatie 72 Klachtencommissie 72 Voorlichting 72 Ontstaan en toekomst 73 Acties i.s.m. zorgverzekeraars 73 Podologica 73 Contact Partners 74 Dutch Orthopaedic Foot and Ankle Assosiation (DOFAA) 74 Medical Field Lab, Universiteit Maastricht 75 Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) 75 Podopoint 75 Vereniging Gezond Lopen (VGL) Vergoedingen Wat wordt vergoed? Rapportage- en declaratiesysteem Cepamedis 4. Erkenning en scholing Stichting LOOP Zorgverzekeraars AGB-code Registerpodologen 77 Literatuur 81 Trefwoordenregister

8 Inleiding Inleiding Artsen en registerpodologen werken al veelvuldig en goed samen. In het kader van deze samenwerking leek het ons nuttig nog eens op een rij te zetten wat de registerpodoloog voor uw patiënten kan betekenen. Het werkveld van een registerpodoloog strekt zich uit van voetklachten tot voetgerelateerde klachten aan het houding- en bewegingsapparaat. De uitgave die voor u ligt geeft onder meer antwoord op de vragen: wat is een registerpodoloog is en waar ligt zijn expertise? Verder komen aan bod welke garanties hij verstrekt voor kwaliteit en verantwoorde zorg, wat u als verwijzer en wat uw patiënt van hem mag verwachten, wat zijn relatie is tot de wet BIG, hoe zorgverzekeraars registerpodologie vergoeden en hoe het Ministerie van VWS de registerpodoloog beoordeelt, alsmede wat zijn opleidingsniveau is en met wie hij samenwerkt. Tevens is een overzichtelijke opsomming van aandoeningen opgenomen waarvoor de registerpodoloog paramedische zorg kan leveren. Wij hopen dat deze artsenwijzer voor u als verwijzer een waardevol instrument is, en zal helpen uw patiënt naar optimale voetzorg te leiden Dhr. C.V. Visser Mr. M.C.J. Freijters Algemeen bestuur Stichting LOOP - 7 -

9 Voorwoord Van arts tot arts Pijn in de voeten vanwege diverse oorzaken is een van de meest voorkomende klachten waarvoor mensen hun arts raadplegen, velen hebben een kast vol ongebruikte schoenen. Vrijwel alle mensen met reumatoïde artritis hebben last van pijn in de voeten door ontsteking en misvormingen. Dit kan grote beperkingen in hun leven geven. De registerpodologen hebben de afgelopen jaren een sterke ontwikkeling doorgemaakt die hen niet alleen deskundige handwerkers voor de voeten maakt, maar die ook de wetenschappelijke basis heeft geschapen voor verdere vernieuwingen. Zo is er een gezamenlijk protocol ontwikkeld voor de behandeling van de reumatische voeten. Door dergelijke activiteiten is het terecht dat de registerpodoloog in het register van Stichting Hoger Onderwijs Nederland is opgenomen. Deze nieuwe positie in het paramedische landschap vraagt om duidelijkheid voor alle werkers in de gezondheidszorg. Het verheugt me dat de stichting LOOP nu met artsen en andere behandelaars op heldere en overzichtelijke wijze deze nieuwe inzichten en methoden wil delen, zodat de patiënt met voetklachten in de toekomst een optimale zorg kan krijgen. Prof. dr. Hans Rasker, reumatoloog, emeritus hoogleraar, universiteit Twente Artsenwijzer Registerpodoloog - 8 -

10 Voorwoord De voeten dragen het hele lichaamsgewicht, en worden regelmatig te veel belast. Of deze overbelasting nu komt door de bouw van de voet of standsafwijkingen meer craniaal in het lichaam, door sport, werk, reuma, diabetes of een doorgemaakt trauma, het overgrote deel kan uitstekend worden behandeld door aanpassingen aan schoeisel of inlegzolen. De ontwikkelingen op podologisch gebied hebben de laatste jaren een enorme vlucht genomen, mede dankzij nieuwe technische innovaties zoals voetdrukmetingen, videoanalyses, ultrageluidonderzoek e.d. De registerpodologen zijn hierdoor steeds beter in staat om de problemen van de individuele voet in beeld te krijgen en hun therapie hierop aan te passen. Ook in de preventieve voetzorg (bijvoorbeeld bij de diabetische voet) kan de podoloog een belangrijke rol spelen. Het zou zeer goed zijn als de huisarts de registerpodoloog actief betrekt bij de screening van voetproblemen bij patiënten met diabetes. De podoloog heeft vooral een plaats tussen de eerste en tweedelijns gezondheidszorg. Alleen indien er een duidelijke indicatie tot operatieve therapie is, of de podotherapeutische zorg niet het gewenste resultaat biedt, zou naar de tweede lijn moeten worden verwezen. Registerpodologen gaan hopelijk in de toekomst wat nauwer samenwerken met revalidatieartsen en orthopedisch chirurgen, zodat patiënten wat gemakkelijker over en weer verwezen kunnen worden. In Amerika, Canada en ook Australië en Nieuw-Zeeland is de podotherapeutische zorg al jaren veel uitgebreider dan bij ons in Nederland, de podiatrist verricht daar zelf ook een aantal voetoperaties. Het zou heel goed kunnen dat de podologieopleiding en voetzorg ook in Nederland nog een enorme ontwikkeling te wachten staat. Dr. I.V. van Dalen, orthopedisch chirurg en lid van de Dutch Orthopaedic Foot and Ankle Association (DOFAA) - 9 -

11 Voorwoord Voetklachten komen in alle leeftijdscategorieën veel voor, maar met name bij ouderen. De klachten kunnen leiden tot problemen met dagelijkse activiteiten zoals lopen en het verrichten van werk. De invloed van voetklachten op de kwaliteit van leven is groot. Gezien de toekomstige maatschappelijke ontwikkelingen met vergrijzing en toename van ziekten zoals diabetes en reuma zal de vraag naar adequate voetzorg stijgen. Tegelijkertijd staat een optimale zorgverlening onder druk door kostenbesparing en schaarste aan vakmensen. Bovendien worden de eisen betreffende Evidence Based Medicine en kwaliteit van dienstverlening steeds hoger. Deze uitdagingen kunnen alleen tot succes leiden wanneer een beroepsgroep zich ambitieus, anticiperend en innovatief opstelt. Deze aspecten kenmerken de registerpodologen. Reeds vanaf hun ontstaan wordt er veel aandacht besteed aan professionalisering en patiëntgerichte zorginnovatie. Deze artsenwijzer is ook een voorbeeld van een vernieuwd product wat andere zorgverleners helpt de uitgebreide mogelijkheden van de registerpodoloog te overzien. Begrip van elkaars expertise is essentieel voor een complementaire ketenzorg. Tot slot is het goed om te vermelden dat de registerpodologen actief werken aan wetenschappelijke professionalisering. De komende jaren wordt verder gewerkt aan Evidence Based Practise met betrekking tot diagnostiek, klinisch redeneren en therapie. Bijzondere aandacht wordt hierbij gegeven aan preventieve behandeling bij chronisch zieken en ouderen. Hiermee laten de registerpodologen zien dat zij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid als beroepsgroep serieus nemen. Dr. Nick Guldemond, PhD DSc (med) clinical researcher CEO Medical Field Lab, Maastricht University Medical Artsenwijzer Registerpodoloog

12 Voorwoord Wat is een registerpodoloog nu precies? Veel artsen zullen moeite hebben deze vraag goed te beantwoorden, ook vanwege de overlap met de activiteiten van andere zorgverleners, zoals podotherapeuten, podoposturaal therapeuten en misschien ook wel pedicures, medisch pedicures en orthopedisch schoentechnici. Het lezen van deze artsenwijzer, of delen ervan, zal waarschijnlijk de kennis over het beroep doen toenemen. Dus, een goed initiatief. Registerpodoloog is een prachtig beroep. Veel registerpodologen zijn gepassioneerd om patiënten met voetgerelateerde gezondheidsproblemen weer optimaal te laten functioneren. Hoe de kwaliteit van de meeste registerpodologen nu is, daar is moeilijk een gefundeerde uitspraak over te doen. Methoden om die kwaliteit betrouwbaar te evalueren en activiteiten om de conclusies aan belanghebbenden kenbaar te maken, zullen nog ontwikkeld mogen worden. Wat ik wel weet, is dat de registerpodologen de laatste jaren, onder aanvoering van het Landelijk Overkoepelend Orgaan voor de Podologie (Stichting LOOP), een aantal maatregelen getroffen heeft die als doel hebben om de kwaliteit van de beroepsgroep te verbeteren. Voorbeelden zijn: het openstellen van een register voor de podologen, de leden moeten via deskundigheidsbevordering jaarlijks een aantal accreditatiepunten halen, het instellen van visitaties, de accreditatie van onderdelen van het onderwijs, het Jaarcongres voor de podologie trekt volle zalen en de registerpodologen zetten hun eerste schreden op het vlak van de wetenschappelijke onderbouwing. Via een serieuze subsidie hebben de registerpodologen de kans gekregen en genomen om hun opleiding te verbeteren. Ik verwacht dat dergelijke ontwikkelingen nu of later tot kwaliteitsverbeteringen van de door registerpodologen verzorgde patiëntenzorg zullen leiden. Ik zie deze artsenwijzer als een te waarderen stap in het streven van de registerpodologen om naar buiten te treden en de samenwerking met verwijzende artsen te stimuleren. Zij stellen zich met deze artsenwijzer bloot aan een beoordeling van hun doen en laten. Tegelijkertijd tonen zij met dit document dat hun rol binnen de Nederlandse voetbehandelaars groter is geworden en dat hun positie versterkt is. Dr. Antal P. Sanders, revalidatiearts, Dorati adviesbureau voor Voeten en Gezondheid

13 1. De registerpodoloog 1. De registerpodoloog Een registerpodoloog is een erkende paramedische voetspecialist. Hij heeft een vierjarige opleiding gevolgd en is in het bezit van het officiële diploma van Stichting Hoger Onderwijs Nederland. De titel registerpodoloog is wettelijk beschermd en staat geregistreerd in het landelijke kwaliteitsregister voor de podologie. De registerpodoloog herkent en behandelt evenals de podotherapeut 1 voetgerelateerde aandoeningen in het houding- en bewegingsapparaat. Patiënten met voet- en houdingsklachten van algemene aard en i.v.m. reuma, diabetes mellitus, perifeer neurologische klachten en fysiologische klachten behoren tot de doelgroep van de registerpodoloog. De registerpodoloog werkt samen met andere disciplines in de zorg vanuit een multidisciplinaire benadering, en stelt daarbij de patiënt centraal. Positionering De registerpodoloog heeft vooral een plaats tussen de eerste- en tweedelijns gezondheidszorg. Het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) vermeldt dat een huisarts naar een registerpodoloog mag verwijzen. Om invulling te geven aan de kwaliteitsborging van verantwoorde zorg hebben registerpodologen kwaliteitsnormen opgesteld. Dit is eveneens in overeenstemming met de wens van het ministerie van VWS. De Wet BIG De registerpodoloog is gehouden aan wettelijke regelingen, zoals genoemd in de Wet Beroepsuitoefening Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG) artikel 40. Dit betekent dat de organisatie van de beroepsuitoefening op zodanige wijze wordt uitgevoerd en dat de beroepsuitoefenaar zich voorziet van zodanig materieel, dat een en ander leidt of redelijkerwijze moet leiden tot verantwoorde zorg. Met uitzondering van de beroepen die geregistreerd staan in artikel 3 van de wet BIG is het aan de beroepen zelf om de kwaliteit van geboden zorg te verantwoorden en inzichtelijk te maken. De minister wenst dat veldpartijen daar zelf voortvarend invulling aan geven. Om de kwaliteit van de paramedische voetzorg door registerpodologen inzichtelijk te maken en te borgen, is door Stichting LOOP het Kwaliteitsregister voor de Podologie opgericht. Dit is een volwaardig kwaliteitsregister dat de lof van het ministerie van VWS wegdraagt. 1 Een registerpodoloog en een podotherapeut zijn beiden beschermde beroepen en ingeschreven in een kwaliteitsregister. Dit in tegenstelling tot een podoloog die niet beschermd is. Informatie over de podotherapeut is te vinden op de website: Informatie over de registerpodoloog is te vinden op de website: Artsenwijzer Registerpodoloog

14 De registerpodoloog Onderzoek en diagnostiek De registerpodoloog wil een belangrijke bijdrage leveren aan een zorgvuldige diagnose bij voetgerelateerde klachten. Daarom reserveert hij ruim tijd voor de anamnese en het onderzoek van zijn patiënt. In verband met een eventueel behandeladvies zorgt hij er voor dat de hulpvraag van zijn patiënt helder is verwoord. Hij informeert de patiënt over zijn werkwijze en de kosten, alsmede de mogelijkheden tot vergoeding via de zorgverzekeraar. Hij voert de gegevens van de patiënt in en vraagt diens verzekeringsrecht op via een centraal rapportage- en declaratieportaal voor paramedische beroepen. Hij voorziet zijn verwijzer van een heldere gestandaardiseerde rapportage. Aantal consulten Veelal zijn drie consulten nodig: de eerste voor een uitgebreid podologisch onderzoek, de tweede voor het afleveren van de hulpmiddelen en instructies aan de patiënt, de derde voor evaluatie en nacontrole. De registerpodoloog staat een ruim diagnostisch instrumentarium ter beschikking. Technische innovatie in met name beeldvormende technieken wordt bewust ingezet ten behoeve van verbetering van de diagnostiek. Naast de traditionele beeldvormende technieken zijn praktijken van registerpodologen voorzien van geavanceerde fotografie- en videoapparatuur waarmee statiek en gangbeeld worden vastgelegd, evenals digitale 2D en 3D voetscanners en elektronische drukmeetsystemen. Een van de meest recente ontwikkelingen is het gegeven dat echografie zijn intrede doet in de praktijken van registerpodologen

15 De registerpodoloog Behandeldoelen De registerpodoloog benadert de voet in de eerste plaats als het biomechanische fundament van het houding- en bewegingsapparaat. Daarnaast kent hij de anatomische structuren en hij weet wat druk- en schuifkrachten kunnen doen met de complexe en daardoor kwetsbare voet. Zijn behandelingsarsenaal is in de eerste plaats gericht op mobiliteit en beperking van klachten. De registerpodoloog stemt zijn behandeling van voeten houdingaandoeningen af op verschillende factoren, zoals de ernst of fase van de aandoening, het voettype en andere fysiologische geaardheid, nevenrisico s, etiologie van de aandoening, andere aandoeningen van de patiënt en de therapiebereidheid van de patiënt. De podotherapeutische behandeldoelen ter verbetering van gangbeeld, statiek, mobiliteit en de kwaliteit van leven in het algemeen kunnen zijn (een combinatie van): acceptatie immobilisatie compensatie correctie/redressie ondersteuning/stabilisatie reductie van belasting geruststelling Therapie De registerpodoloog staat de volgende therapiemogelijkheden ter beschikking: zooltherapie schoenadvies orthopedisch schoeisel orthoplastie/orthesiologie tapetechnieken vilttherapie verstrekking van hulpmiddelen educatie en voorlichting screening Zooltherapie Het methodologisch ontwerpen, vervaardigen en aanpassen van een individueel op maat gemaakte therapiezool/ steunzool waarmee (combinaties van) de in het behandelplan bepaalde behandeldoelen worden bewerkstelligd. Zooltherapie vereist voor elke patiënt een uitgebreide anamnese en functieonderzoek en een gestandaardiseerde individuele voetafdruk. Zooltherapie gaat in de eerste plaats uit van een biomechanische benadering van de voet, maar kan ook worden uitgevoerd vanuit (of in combinatie met) een proprioceptieve benadering. Artsenwijzer Registerpodoloog

16 De registerpodoloog Schoenadvies Het adviseren van schoeisel dat (al of niet in combinatie met zooltherapie) tegemoetkomt aan de behandeldoelen in het behandelplan. Bij zooltherapie zal altijd tevens een schoenadvies worden meegegeven. Onder schoenadvies vallen eveneens orthopedische voorzieningen aan confectieschoeisel, uitgevoerd door een orthopedisch schoentechnicus. Orthopedisch schoeisel Een weloverwogen combinatie van zooltherapie en schoenadvies die functioneel gelijk staat aan traditioneel orthopedisch maatschoeisel. Veel patiënten die in het verleden afhankelijk waren van orthopedisch maatschoeisel kunnen nu via hun zorgverzekering terecht bij de registerpodoloog, ook voor initiële verstrekkingen van orthopedisch schoeisel. Orthoplastie/orthesiologie Het vervaardigen en aanpassen van op maat gemaakte hulpmiddelen van siliconen materiaal om een of meer delen van de voet te ontlasten, te compenseren en/of te corrigeren. Tapetechnieken Het methodologisch aanbrengen van tape waarmee (combinaties van) de in het behandelplan bepaalde behandeldoelen worden bewerkstelligd

17 De registerpodoloog Vilttherapie Het methodologisch aanbrengen van vilt waarmee (combinaties van) de in het behandelplan bepaalde behandeldoelen worden bewerkstelligd, met name drukontlasting. Verstrekking van hulpmiddelen Registerpodologen zijn erkende leveranciers voor hulpmiddelen vanuit de basisverzekering. Hier gaat het om de leverantie van semiorthopedisch schoeisel, orthopedische voorzieningen aan confectieschoenen, levering van supplementen, hypoallergeen schoeisel, verbandpantoffels, etc. Educatie en voorlichting Actieve en passieve informatie-overdracht aan de patiënt over de behandeling van zijn klachten ter preventie van de patiënt en beperking van risico s. Screening Het (periodiek) onderzoeken van een patiënt op risicofactoren in relatie met systeemziekten ten behoeve van vroegtijdige signalering en beperking van risico s. Artsenwijzer Registerpodoloog

18 De registerpodoloog Multidisciplinaire benadering De registerpodoloog is een schakel in de voetzorg. Hij is zich bewust van zijn eigen deskundigheid en hij kent de grenzen ervan. Het ligt in de visie van de registerpodoloog om de medische consumptie laag te houden, daarom doet hij zelf wat op zijn vakgebied ligt en hij zal voor wat daarbuiten ligt professioneel doorverwijzen. Het past niet in het profiel van de registerpodoloog om zelf voetverzorging uit te voeren zoals door een pedicure of podotherapeut wordt verricht. In de praktijk hebben veel registerpodologen ook een diploma van Provoet en voeren dus ook instrumentele behandelingen uit tegen de daarvoor geldende tarieven. In alle andere gevallen werkt de registerpodoloog samen met een erkende pedicure met de aantekening diabetischeen reumatische voet. Disciplines De belangrijkste disciplines waarmee de registerpodoloog samenwerkt, zijn: huisarts sportarts fysiotherapeut (medisch) pedicure orthopedisch schoentechnicus voetkundig adviseur diabetesverpleegkundige orthopedisch specialist Deze lijst is niet uitputtend. De betrokken partijen variëren per patiënt, afhankelijk van zijn klacht. Voor de vervaardiging van ortheses kan de registerpodoloog gebruik maken van een gediplomeerde podotechnicus die op aanwijzing van de registerpodoloog therapiezolen maakt. De registerpodoloog is opgeleid om voetzorg te verlenen in een multidisciplinaire setting en communiceert met artsen, fysiotherapeuten, pedicures en andere disciplines uit de intra- en extramurale gezondheidszorg. Een belangrijk gereedschap hierbij is een gestandaardiseerde artsenrapportage. Ten behoeve van zorg aan diabetici en reumapatiënten is de registerpodoloog een waardevolle schakel in de totale keten van voetzorg

19 2. Aandoeningen 2. Aandoeningen Bij welke klachten of pathologieën kan een registerpodoloog van dienst zijn? En wat is zijn rol daarin? De podotherapeutische behandeling van de registerpodoloog is altijd gericht op de mobiliteit van de patiënt, het verhelpen of verminderen van de klacht. Bij systeemziekten zal hij niet de ziekte kunnen aanpakken, maar wel de gevolgen kunnen inperken. Zo kan bijvoorbeeld de ontwikkeling van complicaties bij een diabetische voet worden beperkt of vertraagd. Rol van de registerpodoloog In het besef dat elke opsomming onvolledig is, zijn in deze artsenwijzer de aandoeningen opgenomen die het meeste voorkomen in de praktijk van de registerpodoloog. Met daarbij een korte beschrijving van de rol van de registerpodoloog in de behandeling van deze aandoeningen. Daarmee is meteen gezegd dat deze beschrijvingen geenszins volledig zijn. Zij geven slechts de richting aan voor de rol van de registerpodoloog. Hierbij moet tevens worden opgemerkt dat nooit automatisch voor een behandeling wordt gekozen, omdat de klacht gepaard kan gaan met andere aandoeningen die om een andere of zelfs tegengestelde aanpak vragen. Bij hoger gelegen klachten (rug/bekken) is in nog mindere mate dan bij de voet het behandeladvies te standaardiseren. In de eerste plaats kijkt de registerpodoloog naar de functiebeperking en maakt hij de afweging of hij deze tegemoet kan komen. Schoenadvies De registerpodoloog zal altijd een schoenadvies overwegen in zijn behandeladvies, maar bij veel aandoeningen is zelfs sprake van een geprotocolleerd schoenadvies. Wanneer dit het geval is wordt dit bij de aandoening aangegeven met een: In de hierna volgende lijst met aandoeningen is uitgegaan van de indeling van dr. J. de Vries in zijn voetschoenrichtlijnen voor de: reumatische voet degeneratieve voet diabetische voet perifeer neurologische voet centraal neurologische voet Vanuit de online EncycLOOPedie van Stichting LOOP zijn daaraan toegevoegd de: fysiopathologische voet traumatische voet overige voetgerelateerde aandoeningen Artsenwijzer Registerpodoloog

20 Aandoeningen Indeling naar lokalisatie Om de aandoeningen gemakkelijk terug te vinden, is in deze artsenwijzer gekozen voor een indeling naar lokalisatie, namelijk: 1. nagels 2. huid 3. tenen 4. voorvoet 5. middenvoet 6. achtervoet 7. enkel/onderbeen 8. knie 9. heup 10. rug Tot de tenen behoren de distale interphalangeale gewrichten t/m de proximale interphalangeale gewrichten (DIP, IP en PIP). Tot de voorvoet behoren de metatarsophalangeale gewrichten (MTP). Tot de middenvoet behoren de tarsometatarsale gewrichten (TMT). Tot de achtervoet behoren de tarsus met de hiel en het voorste en onderste spronggewricht. Tot enkel/onderbeen behoort het talocrurale gewricht (TC) of het bovenste spronggewricht (BSG). De aandoeningen zijn opgenomen onder de lokalisaties waar ze het vaakst voorkomen. Dit neemt niet weg dat bepaalde aandoeningen ook op andere plaatsen kunnen voorkomen

21 Aandoeningen Naamgeving Per lokalisatie In het trefwoordenregister is elke aandoening op alfabetische volgorde terug te vinden. Sommige zijn vanwege verschillende benamingen herhaald opgenomen. Er is gekozen voor veelgebruikte benamingen van aandoeningen. Tussen haakjes zijn Latijnse of Nederlandse vertalingen toegevoegd. Wanneer verwijzen? Wanneer een arts van mening is dat een registerpodoloog ingezet kan worden voor de beoordeling van een voetgerelateerde aandoening aan het houding- en bewegingsapparaat, dan kan hij zijn patiënt naar hem doorverwijzen. Artsenwijzer Registerpodoloog

22 Nagels Aandoeningen Nagelafwijkingen (qua vorm) Advies en voorlichting. Indien de vormafwijking van de nagel een oorzaak heeft in een standsafwijking van de teen of de gehele voet: een correctieve therapiezool of siliconen teenorthese. Onychomycose (schimmelnagel) Advies en voorlichting

23 Aandoeningen Huid Angiopathie Wanneer microangiopathie leidt tot vulnerabiliteit: voetbed bekleden met zacht polstermateriaal. Schoenadvies: soepel en voegzaam (leren) bovenwerk zonder stiksels op de raakvlakken met de voet. Bromhydrosis (stinkvoeten) Advies en voorlichting. Clavus (likdoorn, eksteroog) Ontlasten door vrijleggen in therapiezool of met behulp van een siliconen orthese. Clavus verwijderen in samenwerking met pedicure. Decubitus Drukreducerende therapiezool of vilttherapie met lokale uitsparingen. Callus (eelt) Oorzaak van overmatige callusvorming opsporen. Drukreducerende therapiezool, indien nodig correctieve therapiezool. Overmatige callus verwijderen in samenwerking met pedicure. Eczeem Advies en voorlichting. Fibromatoseknobbels (M. Ledderhose) Knobbels drukvrij leggen, overrek op de fascie plantaris voorkomen. Hyperhydrosis (overmatige transpiratie) Advies en voorlichting. Hyperkeratose (overmatige eeltvorming) Drukreducerende therapiezool, keratose verwijderen in samenwerking met pedicure. Artsenwijzer Registerpodoloog

24 Huid Aandoeningen Keratoom molle (weke likdoorn) Ontlasten door vrijleggen in therapiezool of met behulp van een siliconen orthese. Clavus verwijderen in samenwerking met pedicure. Maceraties callus (eeltverweking) Advies en voorlichting, drukreducerende therapiezool. Noduli (knobbels) Drukreducerende therapiezool met lokale uitsparingen. Piëzogene papula (huidknobbeltjes) Drukreducerende therapiezool met uitsparingen ter hoogte van de papuli. Ragadevorming (huidkloven) Therapiezool met immobiliserende hielkom of calcaneusvang. Schoenen met zachte zolen en hakken en een hak met extra afwikkeling. Daarnaast kan lichte hielheffing de klachten verminderen, omdat hierdoor het lichaamszwaartepunt naar distaal verschuift. De hielheffing mag niet meer zijn dan 3 cm ten opzichte van de voorvoet op MTP-niveau. Sensibele neuropathie Drukreducerende therapiezool. Voetbed bekleden met zacht polstermateriaal. Soepel, voegzaam (leren) bovenwerk zonder stiksels op de raakvlakken met de voet. Separatie van het capiton Therapiezool met immobiliserende hielkom of calcaneusvang en een uitsparing onder de aangedane plek. Schoenen met zachte zolen en hakken en een hak met extra afwikkeling. Daarnaast kan lichte hielheffing de klachten verminderen, omdat hierdoor het lichaamszwaartepunt naar distaal verschuift. De hielheffing mag niet meer zijn dan 3 cm ten opzichte van de voorvoet op MTP-niveau

25 Aandoeningen Huid Tophi bij chondraal letsel of jicht ( ) Drukreducerende therapiezool, in acuut stadium immobiliseren. Verrucae (wratten) Drukreducerende therapiezool wanneer sprake is van plantaire voetwratten die leiden tot antalgisch gangbeeld. Advies: verrucae laten verwijderen op wrattenspreekuur van huisarts of pedicure. Vulnerabele voet Drukreducerende therapiezool ten behoeve van drukontlasting op alle locaties aan de voet waar overmatige druk kan ontstaan: de tenen, de MTP-regio, CM-regio, laterale en mediale voetrand en prominerende gewrichten. Ontlastend voetbed met uitsparingen en retrocapitale ondersteuning. Artsenwijzer Registerpodoloog

26 Tenen Aandoeningen Acromegalie Functionele ondersteuning en stabilisatie; afwikkeling compenseren. Ankylose van de hallux Drukreducerende therapiezool, interne afwikkeling compenseren; bij pijnlijke gewrichten tevens onder de schoen de afwikkeling compenseren. Arthritis urica (jicht) Drukvrij leggen, in acuut stadium immobiliseren. Callus (eelt) Oorzaak van overmatige callusvorming opsporen. Drukreducerende therapiezool, indien nodig correctieve therapiezool. Overmatige callus verwijderen in samenwerking met pedicure. Clavus (likdoorn) Ontlasten door vrijleggen in therapiezool of met behulp van een siliconen orthese. Clavus verwijderen in samenwerking met pedicure. Digitus infraductus (onderponatie van een teen) Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Digitus quintus varus Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Digitus supraductus (superponatie van een teen, ruiterteen) Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren

27 Aandoeningen Tenen Hallux limitus Compenserende therapiezool. MTP-1 regio hoogleggen om maximale extensie van de hallux te voorkomen. De mediale verhoging van het voetbed moet doorlopen tot en met de MTP-1 regio. Zorgen voor retrocapitale ondersteuning. Ontlasten van de top van de hallux. Zoolverstijving bij pijnlijk MTP-1 gewricht. Intern afwikkelen. Schuiven tegengaan met behulp van een calcaneusdrempel. Hallux recurvatum Compenserende therapiezool. MTP-1 regio hoogleggen om maximale extensie van de hallux te voorkomen. De mediale verhoging van het voetbed moet doorlopen tot en met de MTP-1 regio. Zorgen voor retrocapitale ondersteuning. Ontlasten van de top van de hallux. Zoolverstijving bij pijnlijk MTP-1 of IP gewricht. Intern afwikkelen. Schuiven tegengaan met behulp van een calcaneusdrempel. Hallux rigidus Compenserende therapiezool. MTP-1 regio hoogleggen om maximale extensie van de hallux te voorkomen. De mediale verhoging van het voetbed moet doorlopen tot en met de MTP-1 regio. Zorgen voor retrocapitale ondersteuning. Ontlasten van de top van de hallux. Zoolverstijving bij pijnlijk MTP-1 of IP gewricht. Intern afwikkelen. Schuiven tegengaan met behulp van een calcaneusdrempel. Hallux valgus Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. Het geleng van de voet ondersteunen. Overmatige (schuif- en druk)belasting van de MTP-regio kan voorkomen worden door een drukverdelend voetbed en een dwarse voorvoetsteun. De prononcerende botdelen dienen geheel te worden vrijgelegd. Voetbed bekleden met zacht polstermateriaal. Compensatie voor de beweeglijkheid van het MTPgewricht door een afwikkelrol, aangebracht met de top van de rol achter MTP-niveau (versnellen). Eventueel ter bescherming van de bunion en de tenen een protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese (hallus valgusschild). Hamertenen Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Artsenwijzer Registerpodoloog

28 Tenen Aandoeningen Jicht (arthritis urica) Drukvrij leggen, in acuut stadium immobiliseren. Klauw- en mallettenen met callus/clavus Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning, daarin de MTP s diep leggen (bij RA). Bij reversibele klauwtenen Kelikian push up effect toepassen (MTP s hoog leggen). Belaste plekken met callus dienen ontlast te worden door opdruk proximaal van de callus. Afwikkeling intern compenseren. Klauwtenen Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes (bij RA) of een goede retrocapitale ondersteuning. Bij reversibele klauwtenen Kelikian push up effect toepassen (MTP s hoog leggen). Afwikkeling intern compenseren. Krabbeltenen Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes (bij RA) of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Onderponatie van een teen (digitus infraductus) Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Pes transversoplanus (spreidvoet) Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. De gewelven mediaal, lateraal en transversaal ondersteunen. Prononcerende metatarsale kopjes Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning; afwikkeling intern compenseren

29 Aandoeningen Tenen Ruiterteen (digitus supraductus, superponatie van een teen) Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Eventueel een siliconen teenprothese (voor gebruik in open schoenen). Subluxatie van de metatarsale kopjes Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. De gewelven mediaal, lateraal en transversaal ondersteunen. Afwikkeling (gedeeltelijk) compenseren. Superponatie van een teen (digitus supraductus, ruiterteen) Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Teenamputatie Stabiliserende en drukreducerende therapiezool. De toegenomen druk op de metatarsale kopjes is te verminderen door een supplement met een adequate vorm: achter de metatarsale kopjes wordt in het supplement extra opdruk gegeven en aan de onderzijde en de voorkant van de kopjes wordt een zachte polstering aangebracht om druk te voorkomen. De kopjes verzinken in de vorm van het voetbed. Bij een amputatie van de hallux dient de afwikkelfunctie gecompenseerd te worden door middel van een vorm van afwikkeling onder de schoen. Artsenwijzer Registerpodoloog

30 Voorvoet Aandoeningen Ankylose van de hallux Drukreducerende therapiezool, afwikkeling compenseren; bij pijnlijke gewrichten onder de schoen de afwikkeling compenseren. Artritis van de voorvoet Drukreducerende therapiezool, afwikkeling intern compenseren; bij pijnlijke gewrichten eveneens onder de schoen de afwikkeling compenseren. Atrofie van het capiton Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning; afwikkeling intern compenseren. Artrose van de voorvoet Drukreducerende therapiezool, afhankelijk van de klachten intern of onder de schoen de afwikkeling compenseren. Bunion/-ette Schoenadvies: voldoende ruimte voor de voorvoet, vooral op de ballijn. Compensatie voor de beweeglijkheid van het MTP-gewricht door een afwikkelrol, aangebracht met de top van de rol achter MTP-niveau (versnellen). Ter hoogte van de bunion/-ette soepel, voegzaam leren bovenwerk zonder stiksels op de buiglijn van de voorvoet. Eventueel ter bescherming van de bunion een protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese (hallux valgusschild). Bursitis subcapitaal Drukreducerende therapiezool, afwikkeling compenseren; bursa vrijleggen. Bursitis intermetatarsaal Drukreducerende therapiezool, afwikkeling compenseren; bursa vrijleggen. Extra ruimte voor de voorvoet om samendrukken van de metatarsalia tegen te gaan. Callus (eelt) Oorzaak van overmatige callusvorming opsporen. Drukreducerende (en indien nodig correctieve) therapiezool. Overmatige callus verwijderen in samenwerking met pedicure

31 Aandoeningen Voorvoet Capsulitis Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning, afwikkeling compenseren; aangedane kapsel vrijleggen. Digitus quintus varus Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen teenorthese. Drukreducerende therapiezool met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Erosie ossaal Drukreducerende therapiezool, afwikkeling compenseren; bij pijnlijke gewrichten onder de schoen de afwikkeling compenseren. Freiberg, ziekte van (osteochondrose van een metatarsaal kopje, ziekte van Köhler-II) Drukreducerende therapiezool waarin het aangedane metatarsale kopje is vrijgelegd. Retrocapitale ondersteuning eventueel aangevuld met pelotte. Acceptatie van de afwijkende stand van de voorvoet met voldoende ruimte in de schoen, hielstand indien nodig alleen corrigeren wanneer dat geen pijnklachten geeft. Hallux limitus Compenserende therapiezool. MTP-1 regio hoogleggen om maximale extensie van de hallux te voorkomen. De mediale verhoging van het voetbed moet doorlopen tot en met de MTP-1 regio. Zorgen voor retrocapitale ondersteuning. Ontlasten van de top van de hallux. Zoolverstijving bij pijnlijk MTP-1 gewricht. Intern afwikkelen. Schuiven tegengaan met behulp van een calcaneusdrempel. Hallux rigidus Compenserende therapiezool. MTP-1 regio hoogleggen om maximale extensie van de hallux te voorkomen. De mediale verhoging van het voetbed moet doorlopen tot en met de MTP-1 regio. Zorgen voor retrocapitale ondersteuning. Ontlasten van de top van de hallux. Zoolverstijving bij pijnlijk MTP-1 of IP-gewricht. Intern afwikkelen. Schuiven tegengaan met behulp van een calcaneusdrempel. Artsenwijzer Registerpodoloog

32 Voorvoet Aandoeningen Hallux valgus Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. Het geleng van de voet ondersteunen. Overmatige (schuif- en druk)belasting van de MTP-regio kan voorkomen worden door een drukverdelend voetbed en een dwarse voorvoetsteun. De prononcerende botdelen dienen geheel te worden vrijgelegd. Voetbed bekleden met zacht polstermateriaal. Compensatie voor de beweeglijkheid van het MTPgewricht door een afwikkelrol, aangebracht met de top van de rol achter MTP-niveau (versnellen). Eventueel ter bescherming van de bunion en de tenen een protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese (hallus valgusschild). Hamertenen Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. HMSN (Hereditaire motorische en sensorische neuropathie) Gangbeeld stabiliseren met behulp van hielkom en brede hakafwikkeling. Interdigitale neuroma Drukreducerende therapiezool met subcapitale ondersteuning, stevige schoenzool met extra afwikkeling en een ruime teenbox. Kapselscheuring Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning, afwikkeling compenseren; aangedane kapsel vrijleggen. Klauw- en mallettenen met callus/clavus Drukreducerende therapiezool om de klauw- en mallettenen te ontlasten, daarin de MTP s diep leggen. Het voetbed moet een optimale drukverdeling bieden, schuifkrachten reduceren, schokken absorberen en een goede retrocapitale ondersteuning bieden. Belaste plekken met callus dienen ontlast te worden door opdruk proximaal van de callus

33 Aandoeningen Voorvoet Klauwtenen Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes (bij RA) of een goede retrocapitale ondersteuning. Bij reversibele klauwtenen Kelikian push up effect toepassen (MTP s hoog leggen). Afwikkeling intern compenseren. Kneuzingen Afhankelijk van lokalisatie en aard: stabiliserende therapiezool. Krabbeltenen Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of een goede retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Metatarsalgie Drukreducerende therapiezool. De metatarsale kopjes worden ontlast door het gebruik van een retrocapitale ondersteuning in de vorm van een RCTB of pelotte. Schuifbelasting wordt tegengegaan met behulp van een calcaneusdrempel. Mortonse neuralgie Subdiaphysaire siliconenorthese met een correctieve en ontlastende werking door de afstand tussen de metatarsalia te vergroten. Schoenadvies: ruimte teenbox. Afwijkende stand van de voet corrigeren of compenseren met behulp van een therapiezool, zodat de zenuw wordt ontlast. Neurinoom intermetatarsaal Drukreducerende therapiezool, afwikkeling compenseren; bursa vrijleggen. Extra ruimte voor de voorvoet om samendrukken van de metatarsalia tegen te gaan. Osteofyten (meestal dorsaal) Compenserende therapiezool en afwikkeling onder de schoen bij extensieproblemen. Soepel bovenwerk van de schoen. Artsenwijzer Registerpodoloog

34 Voorvoet Aandoeningen Parese interosseale spieren Afhankelijk van oorzaak, in geval van klauwtenen zie behandeling bij klauwtenen. Stabiliserende therapiezool met retrocapitale ondersteuning, pelotte. Bij afwijkende stand van de tenen: zie behandeling bij deze aandoeningen. Pes transversoplanus (spreidvoet) Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. De gewelven mediaal, lateraal en transversaal ondersteunen. Pivotatie van de voorvoet Drukreducerende therapiezool met een retrocapitale transversale voorvoetsteun om overmatige druk en schuifkrachten op MTP-niveau te voorkomen. Door het kantelen van de voet kan ontlasting van de mediale voetrand nodig zijn om overmatige druk weg te nemen. Correctie van de stand van de calcaneus bij de corrigeerbare pes planus; valgusstand corrigeren door opdruk mediaal subcalcaneaal met uitsparing onder de basis van de vijfde metatarsale/het os cuboideum. Plantaire fibromatose Drukreducerende therapiezool: fibromatoseverdikkingen geheel drukvrij leggen, voetbed polsteren. Plantaire peesplaatbeschadiging (turf toe) Ontlastende therapiezool met als doel de spanning op de plantaire peesplaat te verminderen. In afwachting van de therapiezool kan de registerpodoloog de peesplaat ontlasten door middel van adequate tapetechniek. Prononcerende metatarsale kopjes Drukreducerende therapiezool met diepleggen van de metatarsale kopjes of retrocapitale ondersteuning; afwikkeling intern en onder de schoen compenseren. Ruptuur van de flexoren/extensoren, gedeeltelijk of volledig Advies (rust) en voorlichting. Tevens compensatie van de functie van de geruptureerde spier met behulp van zooltherapie en/of tapetechnieken

35 Aandoeningen Voorvoet Separatie van het capiton Verwijzing naar arts; na immobilisatie een ontlastende therapiezool met uitsparing onder de aangedane plek. Sesamoïditis Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling compenseren; zoolverstijving. Subluxatie van de metatarsale kopjes Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. De gewelven mediaal, lateraal en transversaal ondersteunen. Superponatie van de teen (digitus supraductus) Protectieve (en indien mogelijk correctieve) siliconen orthese. Drukverdelend voetbed met diepleggen van de metatarsale kopjes of retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling intern compenseren. Synovitis (al dan niet met pannusvorming) intracapsulair Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning. Afwikkeling compenseren; zoolverstijving. Tendinopathie flexoren/extensoren Rust adviseren. Oorzaak overbelasting opsporen en dienovereenkomstig behandelen Tenosynovitis (peeskokerontsteking van de flexoren/extensoren) Rust adviseren. Oorzaak overbelasting opsporen en dienovereenkomstig behandelen. Weke delentrauma Stabiliserend en drukverdelend voetbed. Schoenadvies afhankelijk van locatie; veteradvies met uitsparing van pijnlijke plekken. Artsenwijzer Registerpodoloog

36 Middenvoet Aandoeningen Artritis van de middenvoet Drukreducerende therapiezool met adequate gelengondersteuning. Afwikkeling intern compenseren; bij pijnlijke gewrichten eveneens onder de schoen de afwikkeling compenseren. Artrose van de voorvoet Drukreducerende therapiezool, afhankelijk van de klachten intern of onder de schoen de afwikkeling compenseren. Avulsiefracturen Rust adviseren. Immobiliserende en ondersteunende therapiezool. Compensatie afwikkeling. Bursitis Drukreducerende therapiezool, afwikkeling compenseren; bursa vrijleggen. Extra ruimte voor de voorvoet om samendrukken van de metatarsalia tegen te gaan. Capsulitis Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning, afwikkeling compenseren; aangedane kapsel vrijleggen. Charcotvoet In de acute fase volledige immobilisatie met behulp van een gipsverband (doorverwijzing orthopeed). In uitgebluste toestand kan de Charcotvoet geschoeid worden met (semi)orthopedisch schoeisel, voorzien van een vol contact zool. Epiphysaire verstoringen Stabiliserende therapiezool met adequate middenvoetondersteuning, met name ter hoogte van de verstoorde botdelen

37 Aandoeningen Middenvoet Exostose Behandeling is primair gericht op drukreductie, de bursa of exostose drukvrij leggen met lokale uitsparingen; eventueel bursitis geheel drukvrij leggen, vilttherapie; tongpolstering met uitsparing. Fasciitis-/fasciosis plantaris Ontlastende therapiezool met als doel de spanning op de plantaire fascie te verminderen. Hiertoe moet de orthese de voet inverteren (in varusstand brengen) en tegelijkertijd een druk uitoefenen op het os naviculare en het laterale aspect van de voorvoet, zonder dat directe opdruk ontstaat onder de weke delen van de mediale voetboog. Bij aflevering van de zolen worden rekoefeningen meegegeven. In afwachting van de therapiezool kan de registerpodoloog de fascie ontlasten door midden van adequate tapetechniek. Fibromatose ( Ledderhose?) Knobbels drukvrij leggen, overrek op de fascie plantaris voorkomen. Fracturen op metatarsaal niveau Rust adviseren. Immobiliserende therapiezool. Compensatie afwikkeling. Ganglion Afhankelijk van locatie: drukreducerende therapiezool, viltpolstering en/of schoenadvies. Hyperpronatie midtarsaal Correctie van de stand van de calcaneus bij de corrigeerbare (insufficiënte en compensatoire) pes planus; valgusstand is te corrigeren door opdruk mediaal subcalcaneaal met uitsparing onder de basis van de vijfde metatarsale/het os cuboideum. De niet corrigeerbare (contracte) platvoet dient geaccepteerd te worden, standsafwijking accepteren met accepterend voetbed met geringe verhoging onder het sustentaculum tali. Bij een extreme pes planus is het streven de typische stand niet te corrigeren, maar te accepteren met een naar de voet gevormd supplement, dus geen correctie van het lengtegewelf, maar acceptatie ervan. Insertietendopathie van de tibialisgroep/peroneusgroep Advies (rust) en voorlichting. Tevens compensatie van de functie van de geruptureerde spier met behulp van zooltherapie en/of tapetechnieken. Artsenwijzer Registerpodoloog

38 Middenvoet Aandoeningen Köhler-I, ziekte van (osteochondrose van het os naviculare) Stabiliserende therapiezool met adequate middenvoetondersteuning, met name ter hoogte van het os naviculare. Ligamentaire schade Ontlastende therapiezool met als doel de spanning op het aangedane ligament te verminderen. In afwachting van de therapiezool kan de registerpodoloog het ligament ontlasten door midden van adequate tapetechniek. Metatarsalgie Drukreducerende therapiezool met retrocapitale ondersteuning en om schuiven tegen te gaan een calcaneusdrempel. Neurofibromatosis (M. Recklinghausen) Gangbeeld stabiliseren met behulp van hielkom en brede hak met afwikkeling. Osteofyten Compenserende therapiezool en afwikkeling onder de schoen bij extensieproblemen. Soepel bovenwerk van de schoen. Overrekking van de fascia plantaris Ontlastende therapiezool met als doel de spanning op de plantaire fascie te verminderen. Hiertoe moet de orthese de voet inverteren (in varusstand brengen) en tegelijkertijd een druk uitoefenen op het os naviculare en het laterale aspect van de voorvoet, zonder dat directe opdruk ontstaat onder de weke delen van de mediale voetboog. Bij aflevering van de zolen worden rekoefeningen meegegeven. In afwachting van de therapiezool kan de registerpodoloog de fascie ontlasten door midden van adequate tapetechniek

39 Aandoeningen Middenvoet Peroneaal tunnelsyndroom Correctieve therapiezool ter correctie van de stand van de calcaneus in het geval van een corrigeerbare situatie om ruimte te geven aan de n. peroneus. Valgusstand is te corrigeren door mediale subcalcaneale opdruk. Varusstand is te corrigeren door opdruk onder de basis van de vijfde metatarsale met uitsparing van het eerste metatarsale kopje. Bij mediale opdruk, laterale tegendruk geven. Bij laterale opdruk, mediale tegendruk geven. Door het kantelen van de voet kan ontlasting van de mediale of laterale voetrand nodig zijn om overmatige druk weg te nemen. Bij valgusstand/kanteling lokale uitsparing onder de basis van de vijfde metatarsale. Bij varusstand lokale uitsparing onder het eerste metatarsale kopje. Periostitis (als gevolg van marsfracturen plantair of dorsaal) Advies: vermindering gewichtdragende activiteit. Ondersteunende therapiezool zonder opdruk te geven aan de aangedane straal. Pes cavus/-cavovarus Voor ondersteuning van de voetbogen moet het voetbed aansluiten vanaf de hiel tot aan de metatarsale kopjes. Ruimte onder het lengtegewelf kan voor instabiliteit zorgen. Om de stand of kanteling van de calcaneus niet te verergeren: een hielkom of calcaneusvang. Goede retrocapitale ondersteuning, zonder pelotte. Correctieve therapiezool ter correctie van de stand van de calcaneus in het geval van een corrigeerbare situatie. Pes equinus Bij voorvoetspits: extra hielheffing. Door de spitsstand van de voet ontstaat overmatige druk onder de MTP-regio. Deze wordt door een goede drukverdeling of een transversale voorvoetsteun (alleen bij niet te grote spitsstand) ontlast. Pes planus/-planovalgus Correctie van de stand van de calcaneus bij de corrigeerbare (insufficiënte en compensatoire) pes planus; valgusstand is te corrigeren door opdruk mediaal subcalcaneaal met uitsparing onder de basis van de vijfde metatarsale/het os cuboideum en hoge mediale steun. De niet corrigeerbare (contracte) pes planus dient geaccepteerd te worden met behulp van een accepterend voetbed met geringe verhoging onder het sustentaculum tali. Artsenwijzer Registerpodoloog