Orthopedische casuïstiek

Transcriptie

1 Orthopedische casuïstiek

2 Onderzoek en behandeling van middenhand en vingers Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Frederik Verstreken Mascha Friderichs Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010

3 Ó 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN NUR 894 Ontwerp omslag: A-graphics, Anita Amptmijer, Apeldoorn Ontwerp binnenwerk: TEFF ( Automatische opmaak: Pre Press Media Groep, Zeist Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus GA Houten

4 Inhoud Lijst van auteurs 1 Inleiding 3 Anatomie van middenhand en vingers 4 Musculatuur en pezen 10 Handrug en dorsale zijde van de vingers 10 Flexie van de vingers 13 De duim en de pink 14 Literatuur 14 1 Pijn aan de radiale zijde van hand en onderarm bij een 26-jarige mondhygiëniste 15 Inspectie 15 Algemene palpatie 15 Functieonderzoek 16 Therapie 17 2 Geleidelijk toenemende pijn aan de radiale zijde van de rechterpols bij een 45-jarige vrouw 19 Inspectie 19 Algemene palpatie 19 Functieonderzoek 19 Specifieke palpatie 20 Therapie 20 Literatuur 21

5 VI Onderzoek en behandeling van middenhand en vingers 2a Addendum: de ziekte van De Quervain: tendovaginitis stenosans of tendinose? 23 Symptomatologie 23 Etiologie 24 Therapie 25 Literatuur 26 3 Frequent optredende blokkeringen van ring- en wijsvinger bij een 78-jarige timmerman 29 Algemene palpatie 30 Inspectie 30 Functieonderzoek 30 Specifieke palpatie 30 Therapie 31 3a Addendum: trigger finger 33 Mascha Friderichs Inleiding 33 Anatomie 34 Etiologie 34 Nevenpathologie 38 Risicofactoren 38 Symptomatologie 38 Klinisch onderzoek 39 Behandeling 39 Literatuur 43 4 Pijn en disfunctie van derde metacarpofalangeale gewricht, acuut ontstaan bij het tandenstoken 45 Inspectie 45 Algemene palpatie 45 Functieonderzoek 45 Palpatie 46 Therapie 46

6 Inhoud VII 4a Addendum: luxatie van de pees van de m. extensor digitorum ter plaatse van het metacarpofalangeale gewricht 49 Anatomie 49 Mechanisme van het letsel 50 Etiologie 50 Therapie 53 Literatuur 54 5 Een 22-jarige vrouwelijke topjudoka blesseert haar wijsvinger tijdens een internationale trainingsstage 55 Inspectie 55 Algemene palpatie 55 Functieonderzoek 56 Specifieke palpatie 56 Aanvullend onderzoek 57 Therapie 57 Literatuur 58 5a Addendum: veelvoorkomende peesrupturen 61 Mallet finger 61 Swan-neckdeformiteit 64 Boutonnièredeformiteit 67 Jersey finger 68 De reumatische hand 69 Literatuur 70 6 Een 65-jarige man met hevige pijn in de wijs- en middelvinger 73 Frederik Verstreken Inspectie 73 Palpatie 73 Functieonderzoek 73 Aanvullend onderzoek 74 Therapie 76

7 VIII Onderzoek en behandeling van middenhand en vingers 7 Pijn en functieverlies van de linkerhand bij een 57-jarige vrouw met reumatoïde artritis 77 Frederik Verstreken Inspectie 77 Algemene palpatie 78 Functieonderzoek 78 Aanvullend onderzoek 79 Therapie 79 8 Een 48-jarige man met een kromme ringvinger van zijn rechterhand 83 Dos Winkel Inspectie 84 Palpatie 84 Functieonderzoek 84 Therapie 85 8a Addendum: de dupuytrencontractuur 87 Geassocieerde aandoeningen 88 Therapie 89 Recidieven 91 Literatuur 92 9 Pijn aan de ulnaire zijde van de rechterhand bij een 36-jarige man, ontstaan na een hartinfarct 93 Algemene palpatie 93 Functieonderzoek 93 Specifieke palpatie 94 Therapie 94 9a Addendum: compressie van de n. ulnaris in het kanaal van Guyon 97 Symptomatologie bij n. ulnariscompressie 97 Onderzoek 99 Aanvullend onderzoek 102 Compressieneuropathie in het kanaal van Guyon 103 Therapie 104 Literatuur 107

8 Inhoud IX 10 Een 46-jarige vrachtwagenchauffeur met chronische pijn ter hoogte van de hypothenar van zijn rechterhand 109 Frederik Verstreken Inspectie 109 Palpatie 110 Functieonderzoek 110 Therapie 112 Literatuur 113 I Functieonderzoek van middenhand en vingers 115 II Toegevoegde tests 119 III Innervatie van de huid van de hand 123 IV Motorische uitval bij zenuwletsel 125 V Excentrische spierversterking als therapie bij de ziekte van De Quervain 127 Verwijzingen naar eerder verschenen Orthopedische Casuïstiek 129 Register 131

9 Lijst van auteurs Dos Winkel, orthopedisch fysiotherapeut. Oprichter van de International Academy of Orthopaedic Medicine, waarvan hij van 1978 tot maart 2005 president was., fysiotherapeut in een particuliere praktijk te Nijmegen. Specialisatie: orthopedische aandoeningen. Dr. Frederik Verstreken, orthopedisch chirurg*, verbonden aan het O.L.V. Ziekenhuis Middellares te Deurne-Antwerpen en het Universitair Ziekenhuis te Antwerpen. Specialisatie: hand, pols en voet. Mascha Friderichs, fysiotherapeut te Nijmegen. * Dr. Frederik Verstreken heeft naast patiëntencasuïstiek bijzonder veel fotomateriaal geleverd voor dit boek van Orthopedische Casuïstiek. Zonder zijn inbreng was dit boek in de huidige vorm niet mogelijk geweest.