EEN CRIMINOLOGISCHE BLIK OP VOEDSELFRAUDE. Prof.dr.mr. Wim Huisman

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "EEN CRIMINOLOGISCHE BLIK OP VOEDSELFRAUDE. Prof.dr.mr. Wim Huisman"

Timo de Jonge
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 EEN CRIMINOLOGISCHE BLIK OP VOEDSELFRAUDE 1 Prof.dr.mr. Wim Huisman

3 Think like a Criminal We have to think like a criminal Jenny Morris, principal policy officer at the Chartered Institute for Environmental Health in The Guardian, 3 May 2014

Voedselfraude Economically driven Motivation is

Quality Food Defence Ideologically driven

Adulteration Science based Food borne illness

4 Voedselfraude Economically driven Motivation is GAIN Intentional Adulteration Food Fraud Food Quality Food Defence Ideologically driven Motivation is HARM Unintentional / Accidental Adulteration Science based Food borne illness Food Safety Petra Wissenburg, Danone Corporate Quality & Food Safety

5 Georganiseerde misdaad?

6 Witteboordencriminaliteit, corporate crime?

7 Predatory crime vs regulatory crime In traditional crime investigations, the police are searching for the criminal, but in cases of white collar crime they are searching for the crime. (Friedrichs, Trusted Criminals 2010: 278)

10 10

11 Hoofdverdachten

12 Oorzaken fraude Gerelateerd aan Individuele kenmerken Organisatiekenmerken Branchekenmerken

13 Individuele kenmerken White-collar offenders are psychologically normal (James W. Coleman, 1995)

14 DADERPROFIELEN FRAUDE Low rate offenders (stereotypical white-collar offenders) Crisis responders Opportunity takers Medium rate offenders (opportunity seekers) High rate offenders (stereotypical criminals) 14

16 MOTIVATION Economic gain Opportunity driven fraud Necessity driven fraud Sociale en morele dimensies Differentiële associatie Bedrijfscultuur & sociale norm Standard operating procedures

17 Vleesgroothandel Willy Selten BV Oud-medewerkers in Twee vandaag : Als ik met jou praat op camera, loop ik niet meer veilig rond. Iedereen is doodsbang hier. 'Iedereen wist dat er werd bijgemengd, dat was geen geheim binnen het bedrijf', aldus een ex-werknemer. Een andere medewerker: 'Het meeste ging in de snippers, maar we hebben ook stukken paardenvlees als biefstuk van een rund verkocht. Dan ging er een sticker op met 'rund'. Dat waren trouwens ook de enige stickers die we hadden. 'We konden er bijna niet bij in de buurt werken. We moesten een doek voor ons gezicht doen omdat we er misselijk van werden. Ik wist toen, dit mag nooit, dit is verkeerd. Sinds ik daar heb gewerkt, eet ik geen vlees meer. Selten tegend e rechtbank: Het was een automatisme, vertelde Selten dinsdagochtend bij de rechter in Den Bosch, waar hij terechtstaat voor valsheid in geschrifte. We zijn er misschien iets te makkelijk mee omgegaan 10

18 RATIONALIZATION Neutralisatietechnieken Ontkennen van schade Ontkennen van slachtoffers Omkeren van verwijt Beroep op hogere belangen Afschuiven verantwoordelijkheid Iedereen doet het Ik doe wat de klant wil 18

19 OPPORTUNITY Mogelijkheid tot overtreding Fraude: commissiedelicten Geschikt doelwit en afwezigheid toezicht Aard van het product Aard van de keten en branche Mogelijkheid tot naleving Non-compliance: ommissiedelicten (in) compententie 19

20 OPPORTUNITIES IN THE SUPPLY CHAIN Ketenanalyse Selten door NVWA 132 directe afnemers 14 laatste schakel (diervoeders, winkels, supermarkten, horeca) 118 tussenschakel(handelaren, productiebedrijven, uitsnijderijen) 1722 indirecte afnemers 1432 laatste schakel 290 tussenschakel 11

21 SITUATIONAL CRIME PREVENTION Criminal opportunity Prevention strategy Effort required to offend Perceived Risk of detection Rewards gained from offense Increase the effort Increase detection risk Reduce the rewards Situational conditions Reduce provocations Excuses and neutralizations Remove excuses 13

22 SCP en vleesfraude (Verhoog) moeite om te overtreden Fraudegevoeligheid paardenpaspoort (Verhoog)gepercipieerde pakkans Capaciteit & expertise NVWA (Verminder) opbrengsten Ongeregistreerd paard: negatieve waarde Paard met paspoort: 500 euro Omkatten naar rund: 2000 euro (Voorkom) situationele omstandigheden die uitlokken Verhoog bewustzijn consument Afschrikking werkt niet, geheugen opfrissen wel (Verhinder) neutralisaties Verander mores in de branche 14

23 Dank voor uw aandacht! 15

Vergelijkbare documenten

CRIMINALITEIT IN DE KETEN, FRAUDE MET VOEDSEL het daderperspectief. Wim Huisman (w.huisman@vu.nl)

CRIMINALITEIT IN DE KETEN, FRAUDE MET VOEDSEL het daderperspectief 1 Wim Huisman (w.huisman@vu.nl) FOOD FRAUD: TERRA INCOGNITA CRIMINOLOGICA Research questions criminology Prevalence and harm of crime