Leren van de kredietcrisis: ethische noties bij governance in de financiële sector

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leren van de kredietcrisis: ethische noties bij governance in de financiële sector"

Transcriptie

1 Leren van de kredietcrisis: ethische noties bij governance in de financiële sector Johan Graafland Hoogleraar Economie, Onderneming en Ethiek Universiteit van Tilburg Tilburg Sustainability Center

2 Geen vertrouwen in financiële instellingen 14% van Nederlanders vertrouwt woord van bankier Nationalisatie ABN AMRO en SNS Banken profiteren van hun publieke functie Beloning in bankensector veel te hoog

3 Wat is de inhoud van dit boek?

4 Gat in perceptie Publiek beschuldigt bankiers van hebzucht en andere ondeugden Bankiers: Publiek gebruikt banken als zondebok Publiek begrijpt bankieren niet Het zijn maar een paar rotte appels Bankiers treft geen blaam vanwege de druk vanuit de markt Niet alleen bankiers zijn hebzuchtig Kritiek getuigt van jaloersheid

5 Wat is uw inschatting? Stelling I: Gebrekkige ethiek in bankwezen; heeft bijgedragen aan ontstaan van de crisis Of Stelling II: Kritiek dat ethiek in banken gebrekkig is, is overdreven. De crisis is door andere oorzaken ontstaan

6 Experiment Stel een asset manager hoort van een goede vriend die CEO van een middelgroot beursgenoteerd bedrijf is, dat hij een lucratief overnameaanbod heeft gekregen. Zal de asset manager gebruik maken van deze inside informatie en voor zichzelf handelen? De kans op ontdekking is verwaarloosbaar. Optie a:< 30% Optie b: 30-50% Optie c: 50-70% Optie d: > 70%

7 Vragen Als bankiers moreel gefaald hebben in de aanloop van de crisis, waarin dan? Zou ethiek de crisis hebben voorkomen? Welke lessen kunnen wij leren van de crisis?

8 Integriteit Drie professionele deugden Integrity and honesty are at the heart of our business. We expect our people to maintain high ethical standards in everything they do, both in their work for the firm and in their personal lives (Goldman Sachs) Zorg voor de klant providing those financial services considered best and most appropriate by our clients, ensuring the continuity of those services, with a view to the long-term interests of the client and by demonstrating our commitment to our clients and their environment, in ways that help them achieve both their personal, social, and economic ambitions. (RABO bank) Kwaliteit en nauwkeurigheid As a German global brand, a desire for accuracy, thoroughness and quality runs through our organization. We understand issues in depth. This is why we keep things simple and clear. (Deutsche Bank)

9 Krediet crisis als test voor de morele kwaliteit van bankensector Missie: voorzien in behoeften van klanten tegen concurrerende tarieven Integriteit Zorg voor klant Kwaliteit Over het algemeen weinig bewuste misleiding; Wel in sommige gevallen Gebrekkige kennis van risico s Wel gebrek aan zorg voor belangen van klanten

10 Effect van ethiek op functioneren van markt Integriteit bevordert transparantie en vermindert marktfalen Zorg voor klanten zou tot minder leningen aan huizenbezitters hebben geleid Betere kwaliteit van risicoanalyse zou tot minder excessieve risico s hebben geleid Ethiek zou de kans op en de ernst van de crisis hebben verkleind

11 Financiële crisis meer dan kwestie van falen van bankiers Kredietcrisis was niet alleen gevolg van morele tekortkomingen van bankiers: Politieke druk van de regering van de V.S. Deregulering van bankwezen in jaren zeventig en tachtig Meer concurrentie leidde tot fusies en megabanken Risico s werden meer homogeen; ontstaan systeem risico s Introductie complexe producten; gebrekkige transparantie Druk vanuit de aandeelhoudersmarkt om op korte termijn te presteren Ideologisch klimaat in vrije markt: nadruk op eigen belang als motor van de economie

12 Les 1: Micro, meso en macro niveau Simultane realisatie van ethiek Individu: deugden Bedrijf: bedrijfscultuur; corporate governance Bedrijfstakorganisaties: zelfregulering Nationale en internationale overheden: marktregulering

13 Intern Les 2: Organisatieniveau Intern en extern CEO moet moreel leiderschap tonen Heeft steun nodig van directeuren Ethische training van personeel Corporate governance structuren hierop aanpassen Stakeholder dialoog Klanten Samenleving

14 Les 3: Persoonlijk niveau Situationele druk en bias Weersta situationele druk Gehoorzaamheid aan leiding Conformeren aan groepsdenken Hellend vlak verplaats u in positie van outsider Onderken uw eigen bias Optimisme Focus op korte termijn, zichtbare effecten Oordeel gekleurd door eigen belang Rationalisatie

LET S SHARE SOME VALUES OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS ONZE NORMEN EN WAARDEN

LET S SHARE SOME VALUES OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS ONZE NORMEN EN WAARDEN LET S SHARE SOME VALUES OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS ONZE NORMEN EN WAARDEN ABOUT ENERGYRA OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS OVER ENERGYRA ONZE NORMEN EN WAARDEN ETHICS & INTEGRITY We

Nadere informatie

Duurzame ontwikkeling met én binnen ABN AMRO IBM Future enterprise. Vincent G.P. van Assem ABN AMRO Amsterdam, 13 september 2006

Duurzame ontwikkeling met én binnen ABN AMRO IBM Future enterprise. Vincent G.P. van Assem ABN AMRO Amsterdam, 13 september 2006 Duurzame ontwikkeling met én binnen ABN AMRO IBM Future enterprise Vincent G.P. van Assem ABN AMRO Amsterdam, 13 september 2006 1 Planet The world is flat 2 People 3 Wereldbevolking: 6.541.920.085 (per

Nadere informatie

GOOD TRAINING 2 juni 2016 Mireille Goos

GOOD TRAINING 2 juni 2016 Mireille Goos GOOD TRAINING 2 juni 2016 Mireille Goos GOOD TRAINING COALITIE GEMEENTE AMSTERDAM RANDSTAD GOOD HOTEL AMSTERDAM PREFERRED PARTNER PROGRAM Create Beauty, Do Good WHY Create Beauty, Do Good 2009 2012 2014

Nadere informatie

Visie vanuit de BIG-5 op Standard Business Reporting

Visie vanuit de BIG-5 op Standard Business Reporting www.pwc.nl SBR Programma Visie vanuit de BIG-5 op Standard Business Reporting Amersfoort, Inhoud 1. Introductie en disclaimer 2. Rol binnen het SBR programma 3. Samenwerken of concurreren? 4. Bijzondere

Nadere informatie

Prof.dr. Sylvester Eijffinger. Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas

Prof.dr. Sylvester Eijffinger. Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas Prof.dr. Sylvester Eijffinger Hoogleraar Financiële Economie Universiteit Tilburg Oud-lid adviescommissie Maas Inleiding Adviescommissie Toekomst Banken Aanbevelingen ter verbetering van functioneren van

Nadere informatie

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Ik zal boven alles voor mijn patiënten zorgen, hun gezondheid bevorderen en hun lijden verlichten. Monty Python s The Meaning of Life, 1983 MEDISCHE PROFESSIONALITEIT?

Nadere informatie

Materialiteit en waardecreatie. Jos Reinhoudt 21 mei 2015

Materialiteit en waardecreatie. Jos Reinhoudt 21 mei 2015 Materialiteit en waardecreatie Jos Reinhoudt 21 mei 2015 JOS REINHOUDT MVO Nederland Speerpuntonderwerpen: Transparantie Stakeholderdialoog Impact MVO Trendrapport 2015 j.reinhoudt@mvonederland.nl @JosReinhoudt

Nadere informatie

Duurzame integriteit Michelle Rocker

Duurzame integriteit Michelle Rocker Duurzame integriteit Michelle Rocker Duurzame integriteit AGENDA FMO Integriteit in het nieuws HEXACO basis eigenschappen Dilemma Duurzaam & integriteit Duurzame integriteit en: * medewerkers * klanten

Nadere informatie

Tonen aan de Top. Het belang van ethisch leiderschap voor de integriteit van organisaties. Workshop 6

Tonen aan de Top. Het belang van ethisch leiderschap voor de integriteit van organisaties. Workshop 6 Tonen aan de Top Het belang van ethisch leiderschap voor de integriteit van organisaties Workshop 6 dr. Leonie Heres (voorzitter) prof. dr. Karin Lasthuizen (inleider) panelleden: prof.dr. Muel Kaptein,

Nadere informatie

Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks?

Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks? Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks? Over de rol van de Operational Auditor in sturen op kernwaarden, cultuur en gedrag Olof Bik Behavioral & Cultural Governance Trophy Games, 28 nov 2013, Hilversum

Nadere informatie

VITP 15 april 2013 WORKSHOP INTEGRITEIT PENSIOENFONDSEN!

VITP 15 april 2013 WORKSHOP INTEGRITEIT PENSIOENFONDSEN! "Het verlies van vertrouwen in het financiële systeem bij het grote publiek is meer dan alleen een probleem van de financiële sector; het is een maatschappelijk probleem" - John G. Taft WORKSHOP INTEGRITEIT

Nadere informatie

IT risk management voor Pensioenfondsen

IT risk management voor Pensioenfondsen IT risk management voor Pensioenfondsen Cyber Security Event Marc van Luijk Wikash Bansi Rotterdam, 11 Maart 2014 Beheersing IT risico s Het pensioenfonds is verantwoordelijk voor de hele procesketen,

Nadere informatie

De Waarde van Duurzaamheid

De Waarde van Duurzaamheid De Waarde van Duurzaamheid Business case voor duurzaamheid, rankings én.. de kredietcrisis mr. ing. Klaas van den Berg Sustainability Leader the Netherlands PwC De Waarde van Duurzaamheid Agenda 1. Duurzaamheid

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

Enterprise Portfolio Management

Enterprise Portfolio Management Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Oud en Nieuw In Control

Oud en Nieuw In Control NNK Oud en Nieuw In Control 17-01-2017 Zonheuvel, Doorn NNK NNK Hét landelijk netwerk voor kwaliteitsmanagement Vakkennis verdiepen, verbreden en verspreiden Vakgenoten verbinden en erkennen Klankbord

Nadere informatie

Een nieuwe rol voor het auditcomité en een aangepast audit rapport

Een nieuwe rol voor het auditcomité en een aangepast audit rapport Een nieuwe rol voor het auditcomité en een aangepast audit rapport Jean-François CATS Inhoud van de uiteenzetting Nieuwe opdrachten van het auditcomité ingevoerd door de Audit Directieve en het Audit Reglement

Nadere informatie

Vertrouwen in Banken

Vertrouwen in Banken Vertrouwen in Banken Opinieonderzoek door onderzoeksconsortium Waar Goede Markten Goed voor Zijn www.moralmarkets.org/nl/onderzoeksproject Johan Graafland (J.J.Graafland@uvt.nl) Govert Buijs (G.J.Buijs@vu.nl)

Nadere informatie

Maturity van security architectuur

Maturity van security architectuur Renato Kuiper Principal Consultant LogicaCMG renato.kuiper@logicacmg.com LogicaCMG 2006. All rights reserved Over de spreker Renato Kuiper Principal consultant Information Security bij LogicaCMG Hoofdredacteur

Nadere informatie

Asset protection & privacy planning

Asset protection & privacy planning Asset protection & privacy planning Amsterdam, 11 juni 2014 For information purposes only INHOUDSOPGAVE 1. SPF nieuwe stijl 2. Curaçao Trust 3. Structuren STICHTING PARTICULIER FONDS NIEUWE STIJL Stichting

Nadere informatie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie 1 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technische hype cycles 2 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technologische trends en veranderingen Big data & internet

Nadere informatie

Toezicht op Gedrag & Cultuur

Toezicht op Gedrag & Cultuur Toezicht op Gedrag & Cultuur 25 mei, 2010 Inge Veldhuis Expertise Centrum Integriteit DNB (Deze presentatie is op persoonlijke titel) De aankondiging 8 februari 2010 FD/NRC: DNB gaat letten op de invloed

Nadere informatie

Zencap de innovatieve online marktplaats voor bedrijfsfinanciering

Zencap de innovatieve online marktplaats voor bedrijfsfinanciering Persmap 2015 Zencap de innovatieve online marktplaats voor bedrijfsfinanciering Onze missie Succesvolle ondernemers hebben mensen nodig die in hen geloven en die hen de benodigde mielen ter beschikking

Nadere informatie

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap

Nadere informatie

Corporate Social Responsibility

Corporate Social Responsibility Corporate Social Responsibility Maatschappelijk verantwoord omgaan met klanten Dr. Jenny van Doorn Prof. dr. P.C. Verhoef Rapport CIC-2012-01 ISBN 978-90-367-5486-6 Onderzoeksrapport maatschappelijk verantwoord

Nadere informatie

Franchisegever. Search & Selection - www.searchselection.com - is sinds ruim 30 jaar duurzaam en met succes in HR consultancy werkzaam

Franchisegever. Search & Selection - www.searchselection.com - is sinds ruim 30 jaar duurzaam en met succes in HR consultancy werkzaam Franchisegever SEARCH & SELECTION DE FRANCHISEGEVER... 1 WAARDEN DIE SEARCH & SELECTION TYPEREN... 1 ETHIEK - EEN HEEL BIJZONDERE WAARDE... 2 SEARCH & SELECTION HISTORIEK... 2 MISSIE I VOOR DE KLANTEN

Nadere informatie

Wat zijn mogelijke resultaten van supplier finance voor uw onderneming? Gefaciliteerd door: Pro Quididty

Wat zijn mogelijke resultaten van supplier finance voor uw onderneming? Gefaciliteerd door: Pro Quididty Wat zijn mogelijke resultaten van supplier finance voor uw onderneming? Gefaciliteerd door: Pro Quididty De business case voor ketenfinanciering Het optimaliseren van uw werkkapitaal én de relatie met

Nadere informatie

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM 5 maart 2014 De Beukenhof Terweeweg 2-4 2341 CR Oegstgeest 071-517 31 88 Security Intelligence Bijeenkomst Corporate IAM On the Internet,

Nadere informatie

Nadere uiteenzetting prijsaanbieding gemeente Tiel 2014

Nadere uiteenzetting prijsaanbieding gemeente Tiel 2014 Nadere uiteenzetting prijsaanbieding gemeente Tiel 2014 Aanscherping vereisten accountantscontrole: korte uitleg Aanscherping vereisten accountantscontrole: kwaliteit is het sleutelbegrip! Hoe ziet aanscherping

Nadere informatie

6e Sustainability Congres 17 maart 2005. Jacqueline Cramer (EUR) Dick Hortensius (NEN) Louise Bergenhenegouwen (NEN)

6e Sustainability Congres 17 maart 2005. Jacqueline Cramer (EUR) Dick Hortensius (NEN) Louise Bergenhenegouwen (NEN) 6e Sustainability Congres 17 maart 2005 Jacqueline Cramer (EUR) Dick Hortensius (NEN) Louise Bergenhenegouwen (NEN) Programma Voorstel voor ISO Guidance on Social Responsibility Resultaten eerste vergadering

Nadere informatie

Fraude & Integriteit: what makes people tick?

Fraude & Integriteit: what makes people tick? Fraude & Integriteit: what makes people tick? 6 december 2010 Peter Schimmel Grant Thornton Forensic & Investigation Services B.V Alle rechten voorbehouden. Integriteitbeheersing Fraud & Integrity Management

Nadere informatie

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Delta Lloyd Groep Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Aanwezige leden van de Raad van Bestuur Niek Hoek CEO Emiel Roozen CFO Voorzitter van de Raad van

Nadere informatie

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event Building the next economy met Blockchain en real estate Lelystad Airport, 2 november 2017 Blockchain en real estate Programma Wat is blockchain en waarvoor wordt het gebruikt? BlockchaininRealEstate Blockchain

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

MILIEUPROGRAMMA F CGI NEDERLAND

MILIEUPROGRAMMA F CGI NEDERLAND MILIEUPROGRAMMA F2015 2016 CGI NEDERLAND Building on our fundamentals, creating a sustainable future together Augustus 2015 cginederland.nl 2015 CGI GROUP INC. Introductie Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Nadere informatie

Identity & Access Management & Cloud Computing

Identity & Access Management & Cloud Computing Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information

Nadere informatie

Creeër test awareness in een grote organisatie: een cultuur wijziging Jeroen Rosink

Creeër test awareness in een grote organisatie: een cultuur wijziging Jeroen Rosink Creeër test awareness in een grote organisatie: een cultuur wijziging Jeroen Rosink Picture of presenter Jeroen Rosink Test Manager ITD Europe Over DAF Productie 2011: LF: 9500 CF/XF: 42.300 Marktaandeel:

Nadere informatie

THE ART OF INTEGRATION Rens Verweij, VICE Sophie Schade, Kantar Millward Brown

THE ART OF INTEGRATION Rens Verweij, VICE Sophie Schade, Kantar Millward Brown THE ART OF INTEGRATION Rens Verweij, VICE Sophie Schade, Kantar Millward Brown BEOORDEEL DEZE LEZING VIA DE MIE2018 APP! Geef direct na deze lezing jouw beoordeling. Zoek de lezing op via Programma en

Nadere informatie

Verpak je project! PETS 2015 Bert Bruns (RC Schoonhoven, bert.bruns@bridges2beyond.nl) 7 maart 2015

Verpak je project! PETS 2015 Bert Bruns (RC Schoonhoven, bert.bruns@bridges2beyond.nl) 7 maart 2015 Verpak je project! PETS 2015 Bert Bruns (RC Schoonhoven, bert.bruns@bridges2beyond.nl) 7 maart 2015 Projecten, fondsen werven en duurzaamheid Fondsenwerven hoort bij Rotary! Niet altijd makkelijk:! Mooie

Nadere informatie

Kunst(raad) en Samenleving Evert Bisschop Boele,

Kunst(raad) en Samenleving Evert Bisschop Boele, Kunst(raad) en Samenleving Evert Bisschop Boele, 17-12-2014 Lectoraat Lifelong Learning in Music Kenniscentrum Kunst & Samenleving, Hanzehogeschool Groningen Abigail Gilmore Raising our Quality of Life:

Nadere informatie

Ondernemen dankzij 3 lines of defense. Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren

Ondernemen dankzij 3 lines of defense. Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren Ondernemen dankzij 3 lines of defense Hoe 3 lines of defense ondernemerschap binnen uw organisatie kan stimuleren Introductie Allebei Bedrijfskundige achtergrond Brede ervaring met non-financial risicomanagement.

Nadere informatie

Wat is de rol van bestuurders bij MVI

Wat is de rol van bestuurders bij MVI Wat is de rol van bestuurders bij MVI 14 December 2017 Waar is dit? Palm Islands, Dubai Waarom is MVI van belang? Impact! De uitdaging van duurzame transities The challenge we are facing today is to manage

Nadere informatie

02/10/2015. Co-operative Compliance en de rol van Compliance Management Systemen

02/10/2015. Co-operative Compliance en de rol van Compliance Management Systemen Co-operative Compliance en de rol van Compliance Management Systemen 1 Uitgangspunten Co-operative Compliance Vertrouwen, Begrip en Transparantie Governance Control Responsief Handhaven VERTROUWEN versus

Nadere informatie

Veranderende opvattingen over toezicht op cultuur en gedrag: Een rondje langs de velden

Veranderende opvattingen over toezicht op cultuur en gedrag: Een rondje langs de velden Veranderende opvattingen over toezicht op cultuur en gedrag: Een rondje langs de velden VITP Muel Kaptein 26 september 2017 Even voorstellen Hoogleraar Bedrijfskunde, Erasmus Universiteit Rotterdam Partner

Nadere informatie

2 e webinar herziening ISO 14001

2 e webinar herziening ISO 14001 2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar

Nadere informatie

HOLOCAUST BIBLIOTHEEK FOTOBOEK. The Emptiness of Auschwitz. Linda Schouten

HOLOCAUST BIBLIOTHEEK FOTOBOEK. The Emptiness of Auschwitz. Linda Schouten HOLOCAUST BIBLIOTHEEK FOTOBOEK The Emptiness of Auschwitz Linda Schouten De leegte van Auschwitz The Emptiness of Auschwitz 2015 Uitgeverij Verbum en Linda Schouten Design: Van Boom & Rijnbende, Amsterdam

Nadere informatie

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 167 Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 Task clarity 1. I understand exactly what the task is 2. I understand exactly what is required of

Nadere informatie

FINANCIËLE INTEGRITEIT & VOETBAL

FINANCIËLE INTEGRITEIT & VOETBAL FINANCIËLE INTEGRITEIT & VOETBAL UNIVERSITEIT UTRECHT 22 JANUARI 2014 AGENDA 1. Opening 2. Licentiesysteem 3. Licentie-eisen 4. Financieel kader PAGINA 2 VAN 17 OPENING Even voorstellen Jan Peter Dogge

Nadere informatie

Gemeente Ridderkerk Controle jaarrekening Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt

Gemeente Ridderkerk Controle jaarrekening Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt Gemeente Ridderkerk Controle jaarrekening 2018 Ridderkerk 4 juli 2019 Jesper van Koert Reinier Moet Rein-Aart van Vugt Status van de controle Raad Gemeente Ridderkerk 2018 - bevindingen jaarrekening 1

Nadere informatie

Wat heeft een tester aan ASL en BiSL?

Wat heeft een tester aan ASL en BiSL? TestNet Noord, Heerenveen, 20 november 2012 Wat heeft een tester aan ASL en BiSL? Eibert Dijkgraaf Intro Wie zit er in een typische beheer omgeving? Wat is kenmerkend voor testen : IN BEHEER? IN ONDERHOUD?

Nadere informatie

Business as (un)usual

Business as (un)usual Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?

Nadere informatie

AERZEN Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO AERZEN Corporate Social Responsibility CSR

AERZEN Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO AERZEN Corporate Social Responsibility CSR AERZEN Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO AERZEN Corporate Social Responsibility CSR De Aerzener Maschinenfabrik is gecertificeerd volgens verschillende internationale normen die specifieke eisen

Nadere informatie

Risico's en risicoperceptie: Een kwestie van vertrouwen? Reint Jan Renes Associate Professor Communication Science Wageningen University

Risico's en risicoperceptie: Een kwestie van vertrouwen? Reint Jan Renes Associate Professor Communication Science Wageningen University Risico's en risicoperceptie: Een kwestie van vertrouwen? Reint Jan Renes Associate Professor Communication Science Wageningen University 21 April 2010 Risico s en vertrouwen Waarom is vertrouwen belangrijk?

Nadere informatie

Seriously Seeking Security

Seriously Seeking Security Seriously Seeking Security The Quest for the Holy Grail? Aart Bitter 27 november 2007 SBIT congres: Taking Security Seriously Aart.Bitter@information-security-governance.com Agenda Taking Security Seriously

Nadere informatie

Navigeren in krediet- en kapitaalmarkten in beweging

Navigeren in krediet- en kapitaalmarkten in beweging Navigeren in krediet- en kapitaalmarkten in beweging Programma 18u30 18u40 Inleiding Luc Boelaert - directeur regio Oost- en West-Vlaanderen, Bank Degroof Hoe de balans strategisch versterken om financiële

Nadere informatie

Effectiviteitsmeting van de IAF Dennis Webbers EMIA RO CISA

Effectiviteitsmeting van de IAF Dennis Webbers EMIA RO CISA Effectiviteitsmeting van de IAF Dennis Webbers EMIA RO CISA Effectiviteitsmeting van de IAF Rondvraag Aanleiding voor de paper Project Feedback Research Rondvraag I. Wie meet de effectiviteit van de IAF?

Nadere informatie

NATIONAAL BTW CONGRES 2012 HOE GAAT HET OPZETTEN VAN EEN TCF IN HET KADER VAN HET HORIZONTAAL TOEZICHT IN DE PRAKTIJK?

NATIONAAL BTW CONGRES 2012 HOE GAAT HET OPZETTEN VAN EEN TCF IN HET KADER VAN HET HORIZONTAAL TOEZICHT IN DE PRAKTIJK? NATIONAAL BTW CONGRES 2012 HOE GAAT HET OPZETTEN VAN EEN TCF IN HET KADER VAN HET HORIZONTAAL TOEZICHT IN DE PRAKTIJK? Marlon van Amersfoort - Shell International BV juni 2012 1 AGENDA 1.0 Introductie

Nadere informatie

TULP & PIET BOON.

TULP & PIET BOON. 1 TULP & PIET BOON Het verhaal TULP TULP, Het verhaal van passie voor vuur. Genieten van mooie momenten, bij haarden met pure ontwerpen. Geloven in tijdloze ontwerpen. En altijd gaan voor vuur zoals vuur

Nadere informatie

JOB OPENING OPS ENGINEER

JOB OPENING OPS ENGINEER 2016 DatacenterNext All rights reserved Our Mission Wij zijn een On-Demand Technology Office die bedrijven helpt technologie te organiseren, zekeren en innoveren. Dit stelt onze klanten in staat, vertrouwende

Nadere informatie

Gamification , Berry Kersten

Gamification , Berry Kersten Gamification 16-02-2017, Berry Kersten Agenda Level 1: Waarom Level 2: Wat Level 3: Hoe Level 4: Toekomst Gamification - TestNet 16-02-2017 2 Kennismanagement Testen Agile / DevOps KM Quest Gamification

Nadere informatie

Safety Values in de context van Business Strategy.

Safety Values in de context van Business Strategy. Safety Values in de context van Business Strategy. Annick Starren en Gerard Zwetsloot (TNO) Papendal, 31 maart 2015. NVVK sessie Horen, Zien en Zwijgen. Safety Values in de context van Business strategy.

Nadere informatie

Duurzaamheidverslag: ook voor u? Koen Vanbrabant FEBEM, 10 maart 2015

Duurzaamheidverslag: ook voor u? Koen Vanbrabant FEBEM, 10 maart 2015 Duurzaamheidverslag: ook voor u? Koen Vanbrabant FEBEM, 10 maart 2015 Mission: Creating Responsible Business in society Vision: Sustainability Coach Values: Responsibility & Respect Ons Engagement geïntegreerd

Nadere informatie

Schenker Logistics Nederland Fit for the Future. DB Schenker Logistics Nederland EIC Dag van de Logistiek

Schenker Logistics Nederland Fit for the Future. DB Schenker Logistics Nederland EIC Dag van de Logistiek Schenker Logistics Nederland Fit for the Future DB Schenker Logistics Nederland EIC Dag van de Logistiek Paul Boers 6 november 2011 Introductie Schenker Logistics Nederland Fit for the future De wereld

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

ExxonMobil SHE beleid

ExxonMobil SHE beleid ExxonMobil SHE beleid Samen werken aan Veiligheid Contractors én eigen personeel VOMI Themamiddag Veiligheid Focus op Veiligheid! Delta hotel, Vlaardingen, 12 oktober 2010 Ton Jeen, Environmental Advisor

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

#ThoughtExpedition voorbereiding

#ThoughtExpedition voorbereiding #ThoughtExpedition voorbereiding Thema: waar blijft herstel van crisis Kies een voorbeeld uit welke je tijdens het groepswerk wilt inbrengen en waar je een dialoog over wilt voeren. Inhoudsopgave 1. Algemeen

Nadere informatie

Van belang. Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken

Van belang. Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken Van belang Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken De som der delen De uitdagingen van de sector Door de NVB Van belang De nieuwe realiteit In Nederland zijn ruim tachtig Nederlandse en buitenlandse

Nadere informatie

Stel de juiste vraag

Stel de juiste vraag Missie, visie strategie Ethiek de zorg Finance Ondernemerschap Verandermanagement Stel de juiste vraag Het belang van de juiste vraag Aan wie is het om de juiste vraag te stellen? Missie, visie strategie

Nadere informatie

Bedrijven Particulieren

Bedrijven Particulieren Spanje Bedrijven Particulieren Welkom Oprichtingen Koopbegeleiding Boekhoudingen Belastingaangiften Compliance Erven& Schenken Wij zijn Euro Economics 45 collega s Internationale focus Wij willen graag

Nadere informatie

CONFERENTIE. Dit verslag is opgemaakt door de VBA commissie Ethiek & Integriteit en is de interpretatie van de opstellers.

CONFERENTIE. Dit verslag is opgemaakt door de VBA commissie Ethiek & Integriteit en is de interpretatie van de opstellers. CONFERENTIE Dit verslag is opgemaakt door de VBA commissie Ethiek & Integriteit en is de interpretatie van de opstellers. _be ETHIEK EN INTEGRITEIT BIJ FINANCIËLE INSTELLINGEN ANNO 2014: HOE KUNNEN WE

Nadere informatie

Geleerde lessen Compliance. Utrecht, 19 januari 2017 Mr. Stijn Sarneel MBA CIPP/E. Agenda

Geleerde lessen Compliance. Utrecht, 19 januari 2017 Mr. Stijn Sarneel MBA CIPP/E. Agenda Geleerde lessen Compliance Toegepast op WP 29: Guideline DPO Utrecht, 19 januari 2017 Mr. Stijn Sarneel MBA CIPP/E Agenda Kennismaken met VCO Ontwikkeling van Compliance in NL WP 29 Triggers Lessons learned

Nadere informatie

BETERE COMMUNICATIE DOOR DE EXTERNE ACCOUNTANT

BETERE COMMUNICATIE DOOR DE EXTERNE ACCOUNTANT BETERE COMMUNICATIE DOOR DE EXTERNE ACCOUNTANT Auke de Bos Ernst & Young / Erasmus Universiteit Marco Korff Vice-voorzitter Nivra Liesbeth Feuth Bex*communicatie 24 November 2010 Programma Waarom een White

Nadere informatie

Business Architectuur vanuit de Business

Business Architectuur vanuit de Business Business Architectuur vanuit de Business CGI GROUP INC. All rights reserved Jaap Schekkerman _experience the commitment TM Organization Facilities Processes Business & Informatie Architectuur, kun je vanuit

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie wordt de

Nadere informatie

Opzet en invoering van programma management Case bespreking separatie ABN/RBS. DHV Amersfoort, 23 februari 2010

Opzet en invoering van programma management Case bespreking separatie ABN/RBS. DHV Amersfoort, 23 februari 2010 Opzet en invoering van programma management Case bespreking separatie ABN/RBS DHV Amersfoort, 23 februari 2010 Hoofdsponsors Sponsors IPMA-NL Jaarsponsors Opzet en invoering van programma management Case

Nadere informatie

How to make Compliance fit for the future? June 2019

How to make Compliance fit for the future? June 2019 ABN AMRO Compliance René Kleine How to make Compliance fit for the future? June 2019 Introductie René Kleine Head of Compliance Risk Management ABN AMRO Bank NV Part-time teaching at post graduate education

Nadere informatie

ISO 20000 @ CTG Europe

ISO 20000 @ CTG Europe ISO 20000 @ CTG Europe 31/10/2007 mieke.roelens@ctg.com +32 496266725 1 Agenda 31 oktober 2007 Voorstelling Project Business Case: Doel & Scope Projectorganisatie Resultaten assessments en conclusies De

Nadere informatie

Duurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016

Duurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium Hoe te beleggen in turbulente tijden? 2 april 2016 Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016 2014 Morningstar. All Rights Reserved. Agenda Morningstar Duurzaam Beleggen Introductie Morningstar

Nadere informatie

JOB OPENING DEVOPS ENGINEER

JOB OPENING DEVOPS ENGINEER 2016 DatacenterNext All rights reserved Our Mission Wij zijn een On-Demand Technology Office die bedrijven helpt technologie te organiseren, zekeren en innoveren. Dit stelt onze klanten in staat, vertrouwende

Nadere informatie

Enkele klanten. Copyright 2012 IP Bank BV

Enkele klanten. Copyright 2012 IP Bank BV CGE Risk Management Solutions B.V. 1 Methods & Training Research Building concepts 2 Software Standard tools Industry leading 3 4 Development Projects Capturing industry expertise Partners Training Consultancy

Nadere informatie

Effectief Toezicht ervaringen van een commissaris

Effectief Toezicht ervaringen van een commissaris Effectief Toezicht ervaringen van een commissaris Margot Scheltema September 2014 22-9-2014 Scheltema - VITP 1 Wanneer is toezicht effectief? (1) Samenstelling RvT Profielschets Competenties; verschil

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging van Banken

Nederlandse Vereniging van Banken Nederlandse Vereniging van Banken Onderzoek naar klachtenprocedures zakelijke klanten in Bijzonder Beheer Bespreking MKB-NL en LTO 19 februari 2016 The better the question. The better the answer. The better

Nadere informatie

WELKOM BIJ TELEPERFORMANCE SHOPPING TOMORROW

WELKOM BIJ TELEPERFORMANCE SHOPPING TOMORROW WELKOM BIJ TELEPERFORMANCE SHOPPING TOMORROW 175.000 30% 1.6 miljard Shopping 2020 6 Shopping 2020 Hoofdstuk 28 Social Services Shopping 2020 7 Retail in het social media tijdperk 2. Social Services in

Nadere informatie

IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten

IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional Practice

Nadere informatie

Symposium SCGOP 27 augustus 2003

Symposium SCGOP 27 augustus 2003 Symposium SCGOP 27 augustus 2003 Prof. mr S.R. Schuit steven.schuit@allenovery.com I Het overzicht NL - UK - G - F Wat zijn de grote verschillen? (met name van belang voor institutionele beleggers) II

Nadere informatie

Individueel vermogensbeheer

Individueel vermogensbeheer Individueel vermogensbeheer Update btw aspecten VV&A vergadering Breukelen September 2014 If co-branding the template use this area for the Client logo Taxand introducties Martijn Jaegers Taxand Nederland

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Optional client logo (Smaller than Deloitte logo) State of the State

Optional client logo (Smaller than Deloitte logo) State of the State Optional client logo (Smaller than Deloitte logo) State of the State Den Haag 28 maart 2017 State of the State - Presentatie Taxlab 1 plancapaciteit hebben dan de veronderstelde huishoudensgroei. State

Nadere informatie

AAIZOO symposium 2014. door M.J.Enders-Slegers en N.Rethmeier

AAIZOO symposium 2014. door M.J.Enders-Slegers en N.Rethmeier AAIZOO symposium 2014 door M.J.Enders-Slegers en N.Rethmeier Wat is IAHAIO? International Association of Human Animal Interaction Organizations Bestaat uit ongeveer 70 organisaties over de hele wereld,

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag 7 oktober 2017

Programmaoverzicht Bachelor Open dag 7 oktober 2017 Programmaoverzicht Bachelor Open dag 7 oktober 2017 Ronde en tijd Ronde 1 09.15-10.00 uur Sessies en activiteiten Cognitive Science and Artificial Intelligence - Information session (followed up by optional

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Duurzame ketens, kans of obstakel. voordekost Wilbert Hilkens

Duurzame ketens, kans of obstakel. voordekost Wilbert Hilkens Duurzame ketens, kans of obstakel voordekost Wilbert Hilkens 13-4-2017 Diverse rapporten over duurzame ketens 2014 2015 2016 Wat hebben we kunnen leren over verschillende ketens Gemiddelde inkomen: historie,niveau

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Private Governance : Werkt het? Is het genoeg?

Private Governance : Werkt het? Is het genoeg? Private Governance : Werkt het? Is het genoeg? Workshop Public & Private Governance Wageningen UR / MinBuZa Th Hague, February 1, 2013 The Hague, Febr. 1, 2013 Public & Private Governance slide 1 Initiatieven

Nadere informatie

De beleidsrobot. Realiteit of illusie?

De beleidsrobot. Realiteit of illusie? De beleidsrobot Realiteit of illusie? In een minuut.. 2017 Deloitte The Netherlands Insert your footer here De mogelijkheden van analytics nemen snel toe.. Data Informatie Inzicht Beschrijvend Wat is er

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

Integriteit Prof. Dr. Ronald Jeurissen

Integriteit Prof. Dr. Ronald Jeurissen Integriteit Prof. Dr. Ronald Jeurissen Hoogleraar bedrijfsethiek Nyenrode Business Universiteit Even voorstellen Hoogleraar bedrijfsethiek Nyenrode Commissie Toelating en Integriteit IVBN (2008-2016) Lid

Nadere informatie