Voedselfraude. seminar Kwaliteit & Voedselveiligheid in de AGF Groentenfruithuis/N&S. Gerard van der Ven en René Voermans (ISACert BV)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Voedselfraude. seminar Kwaliteit & Voedselveiligheid in de AGF Groentenfruithuis/N&S. Gerard van der Ven en René Voermans (ISACert BV)"

Gert Hermans
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Voedselfraude seminar Kwaliteit & Voedselveiligheid in de AGF 28-09-17

1 Voedselfraude seminar Kwaliteit & Voedselveiligheid in de AGF Groentenfruithuis/N&S Gerard van der Ven en René Voermans (ISACert BV)

2 Voedselfraude

3 Definitie Elke opzettelijke vervalsing, vervanging of toevoeging aan een product of grondstof, of het geven van een verkeerde voorstelling van het product of materiaal, om er financieel voordeel mee te behalen. Bron: Spink en Moyer (2011)

4 Definitie

5 Voorbeelden van fraude Verdunning Mengsel van een ingrediënt met hoge waarde ($ / ) en één van lagere waarde Kruiden: deel van gedroogde oregano is vervangen door fijngemalen olijftakjes en bladeren. Of peper gemengd met papaya-zaden. Fruitsappen: deel van bv granaatappel vervangen door druiven.

6 Voorbeelden van fraude Vervanging Vervangen van een ingrediënt (of een deel van het product) met hoge waarde ($ / ) door een ander van lagere waarde Melkeiwit vervangen door Melamine Paardenvlees verkocht als rundvlees Goedkope witvis verkocht als kabeljauw

7 Voorbeelden van fraude Verbergen: de slechte kwaliteit van een product, ingrediënt of proces verbergen: Steekproefsystemen manipuleren (classificeren) Slechte partijen mengen met goede partijen Conserveringsmiddelen gebruiken om slechte kwaliteit te maskeren Kleuren van olijven

8 Voorbeelden van fraude Misleidende etikettering Verkeerde bewering(en) aanduiden op de verpakking Scharreleieren etiketteren als vrije uitloop eieren Verlengen THT

9 Voorbeelden van fraude Misbruik / inbreuk: Kopiëren van de naam van een merk, misbruik van een keurmerk of certificatiestatus - Misbruik keurmerk: Biologisch, MSC, GlobalGAP, Beter Leven etc. - Herkomst fraude: land, productielocatie - Misbruik van merken en beschermde herkomst

10 Omvang voedselfraude (Interpol 2016) Operatie OPSON V (2016): opsporing food fraud - 23 EU landen + 34 niet EU landen ton voedsel miljoen liter drank miljoen food units proces verbaal verdachten + 41 arrestaties

11 Omvang voedselfraude (Interpol 2016) (ex dranken)

12 Omvang voedselfraude (Interpol 2016) AGF: - Kruiden (vermengd met laagwaardige ingrediënten; herkomst onbekend) - Bewerkte olijven (kleur) - Aardappel (geen gezondheidsverklaringen; niet traceerbaar) - Noten en producten van noten (hazelnoot vervangen door pistache en amandel noten)

13 Omvang voedselfraude 10 % van alle consumenten producten hebben te maken met een vorm van voedselfraude. Aldus: John Spink and Douglas C Moyer (2014); Michigan State University (MSU); Food Fraud Initiative en Britse Food Standards Agency MSU is de adviseur van GFSI voor o.a. Bench Marking 7.1. Dit is de basis voor alle GFSI goedgekeurde standaarden. Waaronder BRC, IFS en GlobalGAP FV

14 Omvang voedselfraude Nederland Op basis van RASFF (Rapid alert) Van 2005 tot 2014: 27 incidenten, waarvan 6x vleesfraude, 14x identiteits-fraude (bv keurmerk) en 7x illegale importen. Op basis van publicaties (dagbladen etc) Van 2008 tot 2014: 33 incidenten, waarvan 13x goedkope substitutie, 7x identiteitsfraude, 7x productieproces (bv lang houdbaar ipv vers) Bron: quick scan van voedselfraude in NL (WUR)

15 Omvang voedselfraude Nederland Incidenten per sector (RASFF ): Vis: 11 Vlees: 7 Veevoer: 5 Honing: 2 Oliën en vetten: 1 Noten: 1

16 Omvang voedselfraude Nederland Incidenten per sector (Publicaties ): Vlees: 18 Eieren: 3 Zuivel: 2 Vruchtensappen: 2 Overig: 8

17 De consument

18 De consument Uit de uitgevoerde authenticiteitsmetingen blijkt dat bij 33 van de 156 onderzochte producten (21%) afwijkingen zijn aangetroffen. - Manuka Honing (50% afwijkingen) - Lamsvlees (46 % afwijkingen) - Olijfolie (31% afwijkingen) - Oregano (11% afwijkingen)

19 De consument In maart 2016 heeft kwantitatief consumentenonderzoek plaatsgevonden. De vragenlijst bestond uit 13 vragen en had betrekking op voorbeelden van voedselfraude en de houding van consumenten ten aanzien van voedselfraude consumenten namen deel aan dit onderzoek.

20 Voorbeeld: De consument

21 Bron: Gesjoemel met eten ; consumetenbond De consument

22 Bron: Gesjoemel met eten ; consumetenbond De consument

Preventie : analyse VACCP : Vulnerability Analysis Critical Control Points Beoordeel de kwetsbaarheid van de keten en producten: Breng de keten in kaart Verzamel historische

23 Preventie : analyse VACCP : Vulnerability Analysis Critical Control Points Beoordeel de kwetsbaarheid van de keten en producten: Breng de keten in kaart Verzamel historische gegevens Neem geografisch / politieke / culturele / economische factoren) in acht. Bv de corruptie-index en prijsontwikkeling, Bepaal de risicovolle producten / leveranciers. En:

24 Preventie : beheersmaatregelen Elementen van een Voedselfraude beheersplan: 1. Prioritering / strategie: deel producten in van laag naar hoog risico 2. Kies een passende maatregel (van laag naar hoog risico): Label verificatie Visuele / organoleptische keuring Controleer de samenstelling (suiker, vet etc) bv aan de hand van analysecertificaten Test op bekende substituties Test op nog onbekende substituties (brede screening) 3. Product Integrity audits bij de leverancier.

25 BRC 7/ IFS 6 / FSSC V4.1 BRC 7: - The review process shall include the evaluation of: review of the management of the systems for HACCP, food defence and authenticity (1.1.3) - Suppliers ( ) - Outsourcing (3.5.4) - Specification (3.6) - Product authenticity, Claims and Chain of Custody (5.4)

26 BRC 7/ IFS 6 / FSSC V4.1 IFS 6 - The purchased products shall be checked in accordance with the existing specifications and their authenticity (4.4.5) - Based on hazard analysis, assessment of associated risks and on any internal or external information on product risks which may have an impact on food safety and/or quality (incl. adulteration and fraud), the company shall update its control plan and/or take any appropriate measure to control impact on finished products. (5.6.8)

27 BRC 7/ IFS 6 / FSSC V4.1 FSSC V Food Fraud prevention Vulnerability assessment Preventive measures

28 Ontwikkelingen: IFS International Featured Standards (IFS): Product & Process Integrity standard Introductie: eind 2017

29 Ontwikkelingen: IFS Elementen: - Management commitment - Company culture - Supply Chain and Subcontractors - Claims and Certificates - Product & Process Integrity Risk Management - Traceability & Product Balance - Product Integrity Management System - Product Integrity Financial Management

30 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. Traceability & Product Balance voor AGF verpakkers en handelaren: GlobalG.A.P. Chain of Custody

31 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. IFA 5.1: verplicht vanaf 1 oktober 2017 AF16 VOEDSELFRAUDE TEGENGAAN AF16.1 en AF 16.2 gaan van aanbeveling naar minor AF16.1Heeft de producent een risico-inventarisatie gericht op de kwetsbaarheid voor voedselfraude? AF16.2 Heeft de producent een plan om voedselfraude tegen te gaan en is dit ten uitvoer gelegd?

32 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. Hulpdocument Risicoanalyse Voedselfraude Planten en zaden: zijn niet van het bestelde ras; zijn (chemisch) behandeld en dat is niet bij u bekend; zijn (chemisch) behandeld met een illegaal middel; er is een onjuist Land van Oorsprong vermeld bij planten/zaden; zijn niet biologisch/eko, terwijl dit wel besteld is; zijn genetisch gemodificeerd terwijl dit niet besteld is

33 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. Hulpdocument Risicoanalyse Voedselfraude Gewasbescherming/meststoffen: Nagemaakte middelen Geleverde middelen zijn van illegale of onbekende herkomst Geleverde middelen bevatten onjuiste inhoud(stoffen) Geleverde middelen bevatten een onjuist etiket c.q. gebruiksaanwijzing

34 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. Hulpdocument Risicoanalyse Voedselfraude Verpakkingen/materialen: Geleverde verpakkingen migreren (geven af op het product) Geleverde verpakkingen bevatten onjuiste aanduidingen Foodgrade verpakkingen blijken niet foodgrade Foodgrade smeer- en/of schoonmaakmiddelen blijken niet foodgrade

35 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. Hulpdocument Risicoanalyse Voedselfraude Diensten: Diensten worden niet volgens afspraak uitgevoerd Diensten worden niet met de afgesproken materialen uitgevoerd Diensten worden met wettelijk NIET toegelaten middelen uitgevoerd

36 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. Hulpdocument Risicoanalyse Voedselfraude

37 Ontwikkelingen: GlobalG.A.P. Hulpdocument Risicoanalyse Voedselfraude Risicoprofiel middel of hoog:

38 Vragen?

Vergelijkbare documenten

White paper Foodfraud

White paper Foodfraud Aldo Rus WP-V-201605-01 Voedselfraude is van alle tijden Voedselfraude is een aantal jaar geleden scherp onder de aandacht gekomen, maar ook in de (verre) geschiedenis kennen we al