Houd ouderen op de been:

Transcriptie

1 Houd ouderen op de been: wijkgerichte aanpak valpreventie Suzanne Polinder Erasmus MC

2 Letsels door valongevallen

3 Kosten vallen Directe medische kosten: Per letsel gemiddeld o Heupfractuur o Hoofdletsel o jaar o Totaal alle valongevallen 912 miljoen

4 Kunnen deze valongevallen voorkomen worden? 80% al risico vóór SEH bezoek Valgeschiedenis Medicatiegebruik Andere chronische ziektes Kon val voorkomen worden door eerdere screening?

5 Werkzame elementen valpreventie Bron: VeiligheidNL

6 Preventie loont!

7 Impuls valpreventie hard nodig Waarom werkt het niet? Ouderen met verhoogd risico niet altijd bereikt Effectieve interventies: aanbod versnipperd, onbekend bij doelgroep, moeilijk bereikbaar Opzet en uitvoering: samenwerking kan beter Wat werkt wel? Motivatie en betrokkenheid van ouderen Wijkgerichte aanpak Borging uitvoeringsfinanciering

8 Studie Houd ouderen op de been Doel: De implementatie en structurele borging van valpreventie programma s in het zorg- en welzijnsstelsel binnen een wijkgerichte aanpak met ouderenparticipatie in Breda

9 Opzet Houd ouderen op de been NPO vs. FNO NPO FNO Looptijd Jan dec 2018 juni 2017 dec 2018 Doelgroep 65+ Zelfstandig thuiswonend Aantal beoogde deelnemers Valpreventie programma Senior Stap Wijkgerichte aanpak Ja Ja Ouderenparticipatie Ja Ja 65+ Zelfstandig thuiswonend Alleenstaand Eén of meer beperkingen Senior Stap, In balans, Otago, Vallen verleden tijd, Zicht op evenwicht

10 Senior Stap Fotolijstje als hightech sensor Doel: simpele zelftest hun eigen mobiliteit en stabiliteit in de gaten houden: loopsnelheid, de maximale staplengte en het eenvoudig kunnen opstaan uit een stoel Oefenboek: Gerichte oefeningen op niveau Door ouderen zelf zeer Positief gewaardeerd Senior-Stap studie: Yvonne Schoon, Radboud UMC

11 Opzet Houd ouderen op de been Bredase wijken

12 Kwalitatief onderzoek (maand 1-3) Voorbereidin g project (maand 4-5) Uitvoering implementatie (maand 6-14) Analyse en rapportage (maand 15-18) Delphi studie zorgverlener + overleggen wijkaanpak en visie Interviews ouderen Breda Onderzoeks Protocol schrijven Inclusie ouderen wijken Breda Pilot In Balans Vallen Verleden Tijd Senior stap oefenboek OTAGO Analyses Rapportage T0 T3 maanden Ouderen forum / focus groepen ouderen METC aanvraag indienen Ouderen vragenlijst Ouderen vragenlijst Flowchart studie Houd ouderen op de been

13 Delphi Overzicht van de huidige valpreventie-activiteiten van zorgprofessionals in Nederland Wie heeft rol bij casefinding, screening en interventie? Hoe kan deelname worden verhoogd? Ronde 1 Ronde 2 78% (100/129) 72% (93/129) Beroepen (19 uit Breda) (Geriatrie) fysiotherapeut (n = 40) Wijkverpleegkundige/medewerker thuiszorg (n = 18) Ergotherapeut (n = 6) Huisarts (n = 5) Geriater (n = 4) Overig (n = 27)

14 Delphi Opsporing Ideaal scenario Huidige scenario Belemmering Succesfactor Belangrijkste rol Structureel, jaarlijks Incidenteel, na een val Ouderen zien nut van preventie pas in na een val Samenwerking huisarts Mantelzorger (partner)

15 Delphi Valpreventie programma s Verwezen 0-25% Ouderen bereid om deel te nemen Ideale duur + frequentie Belangrijkste rol 26-50% 8-12 weken 1-2 keer per week (Geriatrie) fysiotherapeut

16 Delphi Deelname stimulatie Meest effectief Belangrijkste rol Belemmering Succesfactor Zorg voor bewustwording over gevolgen Huisarts Niet op de hoogte van de mogelijkheden, kosten Behoud van zelfstandigheid

17 Delphi: wijkgerichte aanpak Succesfactoren Nabije, vertrouwde omgeving Screening bij mensen thuis Samenwerking tussen ouderen en (niet-)professionals Korte lijntjes tussen verschillende partijen Belemmeringen Slecht te bereiken ouderen Slechte communicatie tussen partijen Ontbreken van regievoerder Te weinig kennis over valpreventie

18 Delphi conclusies Ruimte voor verbetering bij valpreventie: Experts adviseren om opsporing van kwetsbare ouderen jaarlijks plaats te laten vinden Opsporing ouderen met verhoogd valrisico is een uitdaging Ouderen tonen weinig bereidheid om deel te nemen Aanbod en uitvoering van valpreventie (beweeg) programma s Stimuleren deelname door combinatie van voorlichting overheid, advisering zorg en wegnemen financiële belemmeringen

19 Interviews + focusgroepen ouderen Hoe kunnen ouderen het beste benaderd worden om deel te nemen aan valpreventie activiteiten? Tuinzigt 3 individuele interviews Hoge Vucht 2 focusgroepen (à 6 deelnemers) Princenhage 2 focusgroepen (à 4-8 deelnemers)

20 Interviews + focusgroepen ouderen Nut van valpreventie Zelf gevallen Bewust van risico s Zelfstandig thuis blijven wonen Mobiel zijn Anderen bewust maken Combinatie van positieve en negatieve boodschap Langer zelfstandig thuis wonen Gevolgen van een val Niet bang maken Niets moet advies geven Op eigen niveau kunnen bewegen Informeren heldere verwachtingen vooraf

21 Interviews + focusgroepen ouderen Belemmeringen Onvoldoende bekendheid met (bereikbaarheid) voorzieningen Moeite met volhouden interventie (duur en intensiteit) Onvoldoende aandacht valpreventie bij zorgverleners Zelfvertrouwen Geen zin / noodzaak er niet van in zien Angsten en pijn Houding en overtuiging tav bewegen Kosten Stimulatie Thuiszorg Steun naasten: Familie Samen meedoen met vrienden/ Buren Vertrouwd persoon om op terug te vallen Centraal punt

22 Wijkgerichte aanpak Het voorkómen van vallen door samenwerking van multidisciplinaire teams uit lokale zorg- en welzijnsinstellingen, ingezet in de directe leefomgeving en passend bij de behoefte en wensen van ouderen in de wijk

23 Opzet wijkgerichte aanpak Onderverdeeld in 5 onderdelen* 1. Profiel van de wijken opstellen 2. Lokale werkgroep samenstellen en overige relevante samenwerkingen aangaan 3. Samenwerking met lokale partners 4. Bereiken van de ouderen in de wijk 5. Borgen en plannen * Gebaseerd op: Wijkgericht werken, doel of middel van Pim Assendelft, Even Buurten van Hanna van Dijk en eigen ervaringen.

24 Wijkgerichte aanpak: 1. Profiel van de wijken opstellen Wat hebben we gedaan? Wijkprofielen gemaakt (lft, % thuiswonend, SES etc) Behoeftes van wijken en bewoners in beeld gebracht Mogelijkheden per wijk geïnventariseerd (fysio s, huisartsen, oefenruimtes etc) Overzicht aanbod valpreventie per wijk Draagvlak bij zorgverleners in kaart gebracht

25 Wijkgerichte aanpak 2. Lokale werkgroep samenstellen Inzicht krijgen in bestaande werkgroepen en wijkteams Bestaande (zorg)netwerken in kaart gebracht en bij aansluiten Sleutelfiguren uit wijk betrekken Verbindingen tussen partijen zichtbaar maken en samenwerking tot stand brengen Werkgroep met kernpartners per wijk: thuiszorg, fysio s, huisartsen, vrijwilligers, ouderen zorg voor elkaar Breda, NOOM, ouderenbonden etc

26 Wijkgerichte aanpak 3. Samenwerking met lokale partners Betrek samenwerkingspartners bij de aanpak en werving Houd samenwerkingspartners op de hoogte van voortgang Zorg voor continuïteit van de samenwerking Voorbeelden: Vaste aanspreekpunten per organisatie Werving deels via thuiszorg Wijkbijeenkomsten Gezamenlijk plan fysiotherapeuten Afstemming over klanten Nieuwsbrief

27 Wijkgerichte aanpak 4. Bereiken van de ouderen in de wijk Informeer de inwoners van de wijk

28 Wijkgerichte aanpak 4. Bereiken van de ouderen in de wijk #valpreventieweek

29 Wijkgerichte aanpak 4. Bereiken van de ouderen in de wijk Werving van deelnemers voor valpreventie - Kenbaarheid geven aan studie via zorgverleners - Werving verloopt vooral erg goed via de thuiszorg organisaties - Persoonlijk contact en stimulatie vanuit de directe zorgverlener zorgt er voor dat ouderen gaan deelnemen!

30 Wijkgerichte aanpak 4. Bereiken van de ouderen in de wijk Motiveren en enthousiasmeren voor de interventie Zorg voor een geschikt aanbod voor iedereen binnen de doelgroep Menukaart valpreventie: Thuis of op locatie Alleen of met elkaar Vaste tijdstippen of wanneer het me uitkomt Rustig tempo of uitdaging Nadruk op gezellig of nadruk op sportief Alleen kosteloos of tegen betaling Gemengd of alleen met mannen/vrouwen

31 Uitkomsten keuzemenu (n=125)

32 Wijkgerichte aanpak 5. Borgen en plannen Doel: Structurele financiering regelen Zorg voor borging van thema s en integrale acties in de wijk Meerdere mogelijke financiers: zo goed mogelijk aansluiten bij wensen en belangen financiers Maak afspraken over verdere samenwerking werkgroep Maak kernpartners verantwoordelijk voor acties of plan overdragen coördinatie

33 MKBA model: Opbrengst wijkscenario Wet Langdurige Zorg Wet Maatschappelijke Ondersteuning Mantelzorg WMO Thuiszorg WLZ- verpleeghuis revalidatie Huisarts Fysiotherapie Ambulance Thuiszorg - verpleging verzorging Ziekenhuis - SEH opnamen polikliniek Zorgverzekeringswet (ZWV)

34 Conclusies 1. Per regio (wijk/stad/dorp): breng de keten van valpreventie in kaart Wijkprofiel opstellen 2. Organiseer lokaal samenwerking 3. Bereiken van de ouderen met verhoogd risico is een uitdaging 4. Stimuleren deelname van valpreventie werkt vooral goed vanuit de zorgverlener 5. Multifactorieel preventie aanbod 6. Zorg voor een geschikt aanbod voor iedereen binnen doelgroep breng wensen oudere in kaart!