Verkort jaarverslag 2011

Transcriptie

1 Stichting Pensioenfonds PostNL Stichting Pensioenfonds PostNL 2011: Een jaar in het middelpunt van de belangstelling Ook in het afgelopen jaar stonden de pensioenen en pensioenfondsen in het middelpunt van de belangstelling. De schuldencrises bepaalden de vermogensmarkten en vooral in het derde kwartaal van dit jaar was er sprake van sterk dalende rentes en als gevolg daarvan hogere pensioenverplichtingen. Pensioenfondsen moesten dus steeds meer geld in kas hebben om pen sioen en nu en in de toekomst uit te kunnen betalen. Daarnaast verslechterde de economie in algemene zin, bijna alle gepubliceerde cijfers wijzen op een groeivertraging. Door al deze omstandigheden zijn veel pen sioen fondsen gedwongen om in de nabije toekomst de pen sioen en te verlagen. Gelukkig behoort Stichting Pensioen fonds PostNL op dit moment niet tot deze pensioenfondsen. Financiële positie Ondanks het positieve beleggingsrendement van 6,6% daalde de dekkingsgraad eind 2011, door de hogere waardering van de veplichtingen als gevolg van de lagere rente, per saldo met bijna 8% van 107,4% eind 2010 tot 99,7% eind Eind 2011 was er sprake van een dekkingstekort, omdat de werkelijke dekkingsgraad van 99,7% lager is dan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen van 104,1%. Om te zorgen dat de financiële positie van het pen sioen fonds zich in de toekomst verder kan verbeteren en daarbij de kans op grote tekorten zo veel als mogelijk wordt voorkomen, heeft het bestuur een beleid gevoerd dat erop is gericht de beleggingsrisico s te beperken. Ontwikkeling dekkingsgraad in Dekkingsgraad 1 januari 107,4% Effect premies 1,5% Effect toeslagverlening 0,0% Effect beleggingsresultaat (exclusief renteafdekking) -/- 1,8% Effect renteafdekking 7,2% Effect rentetermijnstructuur -/- 14,2% Effect aanpassing levensverwachting 0,0% Effect overige oorzaken -/- 0,4% Dekkingsgraad 31 december 99,7% Dekkingsgraad 99,7% 107,4% 108,3% 93,0% 141,4% Beleggingsrendement 6,6% 12,7% 16,8% -14,2% 2,4% Gemiddelde rentetermijnstructuur 2,8% 3,5% 3,9% 3,6% 4,9%

2 Herstelplan In maart 2009 is er een herstelplan ingediend. De dekkingsgraad was per eind mei 2010 opnieuw gedaald tot onder de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist vermogen. In combinatie met de gewijzigde premiesystematiek en beleggingsbeleid leidde dit tot de verplichting om een aangepast herstelplan in te dienen. Op 21 oktober 2010 is een aangepast herstelplan met de bijbehorende continuïteitsanalyse ingediend. De belangrijkste kenmerken van het aangepaste herstelplan zijn: de premie wordt vastgesteld op basis van de door De Nederlandsche Bank (DNB) gepubliceerde rentetermijnstructuur minus 0,5%-punt; er is sprake van een aanvullende vermogensdotatie; zolang de dekkingsgraad zich niet boven de 105% bevindt, worden geen toeslagen toegekend. Indien de dekkingsgraad zich bevindt tussen 105% en het vereist eigen vermogen, kan er na een bestuursbesluit lineair een toeslag worden toegekend uitgaande van 0% bij een dekkingsgraad van 105% en overeenkomstig het ambitieniveau van 80% (100% voor pensioen gerechtigden en gewezen deelnemers die inactief geworden zijn voor 1 januari 2006) bij het vereist eigen vermogen; het beleggingsbeleid gedurende de herstelperiode is zodanig dat geen toename van het fondsrisico plaatsvindt. Het aangepast herstelplan is op 17 januari 2011 goedgekeurd door DNB. Hoewel de werkelijke dekkingsgraad achterblijft bij het verwachte herstel, heeft de jaarlijkse evaluatie van het aangepaste herstelplan niet geleid tot bijstelling van de uitgangspunten van het aangepaste herstelplan. Op grond van de huidige situatie voorziet dit herstelplan in herstel binnen de daarvoor geldende termijnen. Toeslagverlening Het pen sioen fonds streeft er naar om de pen sioen en aan te passen aan de algemene prijsontwikkeling (CPI) voor de deelnemers van PostNL N.V. en TNT Express N.V. Voor Postkantoren B.V. wordt gestreefd om de CAO-ontwikkeling te volgen. De financiële situatie van het pen sioenfonds was echter dusdanig, dat het bestuur op 9 december 2010 heeft moeten besluiten per 1 januari 2011 geen toeslag te verlenen. Aangezien eind 2011 de positie was verslechterd ten opzichte van eind 2010 heeft het bestuur op 13 december 2011 moeten besluiten om ook per 1 januari 2012 geen toeslag te verlenen. Beleggingen Aan het begin van het jaar 2011 was de algemene marktverwachting nog dat de economie licht zou groeien en dat een nieuwe recessie onwaarschijnlijk zou zijn. De bedrijfsresultaten waren over het algemeen goed. Dit bevestigde het beeld van een aantrekkende economische groei. Dit kwam ook terug in de positieve rendementen op de aandelenmarkten in het eerste kwartaal. Wel bleven de hoge schulden van overheden van Zuid-Europese landen onderwerp op de Europese agenda. Ook in de Verenigde Staten waren de staatsschuld en een verlaging van de kredietwaardigheid een belangrijk thema. Deze problemen domineerden de markt de rest van het jaar. Zowel in de Verenigde Staten als in Europa kwamen politici niet met daadkrachtige oplossingen. De problemen van Griekenland verspreidden zich over Europa. Beleggers gingen hierdoor ook twijfelen aan de kredietwaardigheid van andere Europese landen en de risicopremies voor Spaanse, Italiaanse en Belgische staatsobligaties stegen sterk. Daarnaast was er een verslechtering van het economische nieuws. Bijna alle gepubliceerde cijfers wezen op een groeivertraging. Vooral in het derde kwartaal was de crisissituatie op de financiële markten hierdoor groot. Na het zeer negatieve derde kwartaal, herstelden de aandelenkoersen wereldwijd weer in het vierde kwartaal. Dit maakte de eerdere koersdalingen echter niet goed, waardoor de aandelenmarkten wereldwijd (dollar, yen, pond afgedekt naar de euro) het jaar 2011 negatief eindigden.

3 Resultaten beleggingsportefeuille In 2011 bedroeg het rendement van de beleggingsportefeuille 6,6%. In de tabel hiernaast staan de rendementen van de beleggingsportefeuille weergegeven. De aandelenbeleggingen droegen negatief bij aan het rendement door de koersdalingen wereldwijd. De bijdrage van de beleggingen in vastrentende waarden was positief. Het rendement op de vastgoed beleggingen (beursgenoteerd) en de overige beleggingen was negatief. De bijdrage van de renteafdekking aan het rendement was door de daling van de rente positief. Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Het fonds geeft invulling aan het Maatschappelijk Verantwoord Beleggen door: een actief stembeleid te voeren op aandeelhoudersvergaderingen; deel te nemen aan het Governance Platform waarin de dialoog gezocht wordt met beursgenoteerde ondernemingen om de kwaliteit van de corporate governance te bevorderen; het screenen van ondernemingen waarin wordt belegd op duurzaamheid; het hanteren van een uitsluitingenlijst van bedrijven die niet voldoen aan de principes van de Global Compact. De Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling heeft in 2011 wederom een onderzoek uitgevoerd naar het duurzame beleggingsbeleid van pensioen fondsen. Het doel is het vergelijken en beoordelen van het beleid van ieder Rendementen beleggingsportefeuille (in %) Rendement Portefeuille Bijdrage aan rendement Aandelen - 10,8% -1,4% Bijdrage aandelenopties -1,4% Vastrentende waarden 7,0% 4,1% Vastgoed - 0,5% 0,0% Overige beleggingen (grondstoffen en hedgefondsen) - 2,6% - 0,2% Overig (futures/kas/overig) - 0,2% Bijdrage renteswaps en swaptions aan rendement 5,7% Totaal (gemiddeld over de gehele portefeuille) 6,6% 6,6% pen sioen fonds op dit gebied. Stichting Pen sioen fonds PostNL kan nog steeds gezien worden als toonaangevend op dit gebied, waarbij wel geldt dat vooral bedrijfstakpensioenfondsen een inhaalslag hebben gemaakt. Communicatie Een belangrijke taak van het bestuur, juist in deze turbulente tijden, is het verzorgen van een goede communicatie met alle belanghebbenden. In 2011 is er telkens ingespeeld op de actualiteiten. Zowel op de website als in de pensioen kranten is er extra aandacht geweest voor de bijzondere situatie waarin het pen sioen fonds zich bevindt. Iedere maand wordt op de website ( postnl.nl) de actuele dekkingsgraad gepubliceerd. En ieder kwartaal is er uitgebreide informatie over de financiële situatie van het pen sioen fonds te vinden op de website. De website is in 2011 vernieuwd om nog beter dan voorheen aan te sluiten met de verschillende doelgroepen van deelnemers. Hierdoor kan het pen sioen fonds de deelnemers op een adequate wijze helpen met het maken van de voor hen juiste keuzes bij belangrijke gebeurtenissen zoals pensioneren, trouwen, scheiden, arbeidsongeschiktheid en overlijden. Uitvoeringskosten In navolging van de publicatie Kosten pen sioen fondsen verdienen meer aandacht van de Autoriteit Financiële Markten op 12 april 2011 heeft de Pensioen federatie op 10 november de notitie Aanbevelingen uitvoeringskosten 2011 gepubliceerd. Hiervan is door de Pensioen federatie op 20 maart 2012 nog een nadere uitwerking gepubliceerd ( Aanbevelingen Uitvoeringskosten Nadere uitwerking kosten vermogensbeheer 2012 ). In deze publicaties benoemt de Pen sioenfederatie de verschillende uitvoeringskosten en worden aanbevelingen gedaan hoe over deze kosten gecommuniceerd kan worden richting de verschillende stakeholders. In onderstaande tabel worden de uitvoeringskosten weergegeven 1 : Uitvoeringskosten Pensioenbeheerkosten (in euro per actieve/gepensioneerde deelnemer) Vermogensbeheerkosten (als percentage van het gemiddeld belegd vermogen) 0,41% 0,48% 0,51% 0,62% 0,56% Transactiekosten (als percentage van het gemiddeld belegd vermogen) 0,06% 1 Opgemerkt wordt dat de cijfers met betrekking tot voorgaande jaren enigszins zijn aangepast ten opzichte van de eerder gerapporteerde cijfers in het jaarverslag van De reden hiervoor is dat in de opstelling in dit jaarverslag is aangesloten bij de aanbevelingen vanuit de Pen sioen federatie.

4 Eind mei 2011 is de vennootschap TNT N.V. afgesplitst in PostNL N.V. en TNT Express N.V, waardoor het pen sioen fonds zich geconfronteerd zag met twee werkgevers. Daarom is in de eerste helft van 2011 overleg gevoerd met de werkgever TNT N.V. om te komen tot afspraken, zodat de deelnemers van het pen sioenfonds geen negatieve gevolgen van deze afsplitsing zullen ondervinden. Dit heeft na uitvoerige discussies, onderhandelingen en afwegingen van belangen van alle belanghebbenden geresulteerd in separate uitvoeringsovereenkomsten van het pen sioen fonds met PostNL N.V. en TNT Express N.V. en een vaststellingsovereenkomst, waarbij PostNL N.V. de nakoming van de verplichtingen van de betaling van de pen sioen premies en de aanvullende vermogensdotaties en TNT Express N.V. garandeert en TNT Express N.V. de verplichtingen van de betaling van de aanvullende vermogensdotaties van PostNL N.V. garandeert. De vermogensbeheerkosten zijn over meerdere jaren berekend. De verschillen per jaar worden voornamelijk verklaard door wijzigingen in de beleggingsmix (bijvoorbeeld minder aandelen vanaf 2010, wat een neerwaarts effect heeft op de kosten). Ook rendement gerelateerde vergoedingen en advieskosten (derivatenstrategie) hebben invloed op de verschillen per jaar van de vermogensbeheerkosten. Verantwoordingsorgaan en visitatiecommissie Om een goede en actieve dialoog te houden met het verantwoordingsorgaan, zijn er op kwartaalbasis bijeenkomsten geweest om het te informeren over het reilen en zeilen van het pen sioen fonds. Deze bijeenkomsten zijn door het bestuur als zeer nuttig ervaren en zullen ook in 2012 worden voorgezet. Het verantwoordingsorgaan heeft over 2011 het door het bestuur gevoerde beleid, de gemaakte beleidskeuzes en de naleving van de Principes voor Goed Pen sioenfondsbestuur beoordeeld en heeft hierover een positief oordeel afgegeven. In 2011 heeft geen visitatie plaatsgevonden. Toekomstverwachting Medio 2011 is de nadere uitwerking van het Pen sioen akkoord door de Stichting van de Arbeid gepresenteerd. Verwacht wordt dat wetsvoorstellen tot aanpassing van wet- en regelgeving om de pen sioenen aan te passen aan de stijgende levensverwachting en de financiële positie van het pen sioen fonds niet eerder dan in 2013 bij de Tweede Kamer zullen worden ingediend. Het bestuur volgt deze ontwikkelingen nauwlettend. De AOW gaat per 1 april 2012 in op de 65e verjaardag in plaats van op de eerste dag van de maand waarin iemand 65 jaar wordt. Het pen sioen fonds heeft de sociale partners gewezen op de mogelijke gevolgen van deze wijziging. Bijzondere aangelegenheden Afsplitsing TNT N.V. In het kader van de afsplitsing zijn de verplichtingen van het pen sioen fonds op basis van de vaststellingsovereenkomst tussen het fonds en beide werkgevers gealloceerd aan hetzij PostNL N.V, hetzij TNT Express N.V. Omdat het grootste deel van de verplichting horen bij PostNL N.V, heeft het bestuur besloten de naam van het fonds te wijzigen in Stichting Pen sioen fonds Post NL. Dit heeft in goed overleg met beide werkgevers plaatsgevonden. Ook is de samenstelling van het bestuur aangepast, in die zin dat vier van de vijf bestuursleden namens de werkgever door PostNL N.V. wordt benoemd. Het vijfde lid namens de werkgever wordt door TNT Express N.V. benoemd. Ook wordt de samenstelling van de delegatie namens de werknemers aangepast, in die zin dat de bonden Abvakabo FNV, CNV Publieke Zaak en de BVPP ieder één lid voordragen en de Centrale Ondernemingsraden van PostNL N.V. en TNT Express N.V. ieder één lid. Door toename van het aantal gepensioneerden wordt het bestuur uitgebreid met een tweede bestuurszetel namens de gepensioneerden. Betwisting aanvullende vermogensdotaties Per eind september 2011 was de dekkingsgraad lager dan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist vermogen. Volgens de Uitvoeringsover

5 eenkomst zal het pen sioen fonds in het geval dat volgens de ABTN een aanvullende vermogensdotatie noodzakelijk is, conform de bepalingen uit de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN) deze aanvullende vermogensdotatie vaststellen. In geval van een dekkingstekort is de werkgever per kwartaal een aanvullende vermogensdotatie verschuldigd waarmee in een periode van maximaal 12 kwartalen het dekkingstekort is opgeheven. Dit betekent dat de werkgevers PostNL N.V. en TNT Express N.V. per eind september een aanvullende vermogensdotatie latent verschuldigd zijn. De omvang van deze aanvullende vermogensdotatie bedraagt 40,0 miljoen (PostNL N.V: 37,8 miljoen en TNT Express N.V: 2,2 miljoen). In de ABTN is bepaald dat deze latente aanvullende vermogensdotatie opeisbaar wordt als de dekkingsgraad per 31 december 2011 lager is dan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen. Dit was ultimo 2011 het geval. TNT Express N.V. heeft op 31 januari 2012 de aanvullende vermogensdotatie van 2,2 miljoen voldaan. Het pen sioenfonds heeft tot op heden de aanvullende vermogensdotatie van PostNL N.V. van 37,8 miljoen niet ontvangen. Op de valreep van 2011 heeft het bestuur een mededeling van PostNL N.V. ontvangen, waarbij PostNL N.V. aangeeft dat het van mening is dat de financiële risico s die voortvloeien uit de pen sioen regeling onverantwoord hoog en onhoudbaar zijn. PostNL N.V. betwist de noodzaak voor aanvullende vermogensdotaties en daarom stelt PostNL N.V. dat ze de aanvullende vermogensdotaties niet verschuldigd is. Het bestuur van het pen sioen fonds is echter van oordeel dat er geen onvoorziene en ingrijpende wijziging van omstandigheden zijn die het stoppen van bijstortingen voor PostNL N.V. rechtvaardigen. PostNL N.V. is van mening dat zij op basis van de met het pen sioen fonds overeengekomen Uitvoeringsovereenkomst, niet gehouden is om de bijstorting te voldoen omdat PostNL N.V. vindt dat dit niet noodzakelijk zou zijn en dat het fonds ook zonder bijstortingen zou kunnen herstellen. Het bestuur van het pen sioen fonds is van mening dat de afspraak is dat er een verplichting is om bij te storten als het fonds in een situatie van een dekkingstekort is gekomen. Dat is het geval. Of het fonds ook zonder bijstortingen kan herstellen is daarbij gezien de bepalingen in de Uitvoeringsovereenkomst niet van belang. Het geschil gaat over de uitleg van de Uitvoeringsovereenkomst. In deze overeenkomst is geregeld dat partijen geschillen die gaan over de uitleg daarvan zullen voorleggen aan een onafhankelijke geschillencommissie die een bindende uitspraak zal doen. Het fonds heeft inmiddels stappen gezet om de kwestie voor te leggen aan deze commissie en ziet de uitspraak daarvan met vertrouwen tegemoet. Doordat de dekkingsgraad zich ook per ultimo december 2011 beneden de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen bevond, ontstaat ook per deze datum een latente aanvullende vordering op de werkgevers. Deze is vastgesteld op 22,4 miljoen (PostNL N.V: 21,2 miljoen en TNT Express N.V: 1,2 miljoen). Deze latente vordering is per 31 maart 2012 opeisbaar.

6 Kerncijfers en kengetallen Verkort jaarverslag 2011 Bedragen x 1,0 miljoen Aantal verzekerden Deelnemers, actief en voortgezet Gewezen deelnemers Ingegane pensioenen Totaal aantal verzekerden Pensioenen Kostendekkende premie Gedempte kostendekkende premie Feitelijke premie Jaarpremie Aanvullende vermogensdotatie n.v.t.* 0 0 Uitvoeringskosten Uitkeringen Reguliere toeslagverlening PostNL N.V./ TNT Express N.V.(voorheen TNT N.V.) Actieve deelnemers 0,00% 0,14% 0,00% 3,00% 0,75% Gewezen deelnemers en uitkeringsgerechtigden - Regeling op of na 1 januari ,00% 0,14% 0,00% 3,00% 0,75% - Niet toegekende toeslagen (cum.) 1,51% 0,42% 0,00% 0,00% 0,00% - Regeling voor 1 januari ,00% 0,17% 0,00% 3,00% 0,75% - Niet toegekende toeslagen (cum.) 1,90% 0,53% 0,00% 0,00% 0,00% Reguliere toeslagverlening Postkantoren Actieve deelnemers 0,00% 0,21% 0,00% 3,00% 0,00% Gewezen deelnemers en uitkeringsgerechtigden - Regeling op of na 1 januari ,00% 0,21% 0,00% 3,02% 0,00% - Niet toegekende toeslagen (cum.) 2,45% 1,48% 0,80% 0,00% 0,00% - Regeling voor 1 januari ,00% 0,27% 0,00% 3,02% 0,00% - Niet toegekende toeslagen (cum.) 3,06% 1,84% 1,00% 0,00% 0,00% Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen Minimaal vereist eigen vermogen Vereist eigen vermogen Voorziening pensioenverplichtingen ** Dekkingsgraad in % 99,7% 107,4% 108,3% 93,0% 141,4% Gemiddelde duration (in jaren) Actieve deelnemers 19,8 19,4 18,4 19,7 - Gewezen deelnemers 23,2 22,6 21,5 22,7 - Pensioengerechtigden 9,8 9,3 8,5 8,8 - Totaal 16,9 16,5 15,6 16,8 16,1

7 Bedragen x 1,0 miljoen Gemiddelde rekenrente 2,8% 3,5% 3,9% 3,6% 4,9% Beleggingen Balanswaarde *** Beleggingsopbrengsten Beleggingsportefeuille Aandelen 35,7% 45,1% 46,6% 37,5% 41,7% Vastrentende waarden 37,4% 32,5% 38,5% 44,8% 38,5% Overige beleggingen **** 26,9% 22,5% 14,9% 18,0% 19,6% Liquide middelen 0,0% -0,1% 0% -0,3% 0,2% Gemiddeld rendement per jaar ***** Jaarrendement in % 6,6% 12,7% 16,8% -14,2% 2,4% Afgelopen 5 jaar in % 4,9% 5,2% 5,2% 3,6% 8,3% Afgelopen 10 jaar in % 5,4% 4,2% 2,8% 3,4% 6,0% Vanaf oprichting in % 7,4% 7,5% 7,2% 6,8% 7,9% Standen zijn per het einde van het genoemde jaar; stromen betreffen de gehele verslagperiode * De aanvullende vermogensdotatie maakt in 2009 deel uit van het vastgestelde Dynamisch Financieringssysteem en is daarmee onderdeel van de jaarpremie. ** Met ingang van 31 december 2010 maakt de overige technische voorziening (ingegane ziektegevallen) deel uit van de technische voorzieningen. *** De balanswaarde van de beleggingen bestaat uit de beleggingen voor risico pen sioen fonds en voor risico deelnemers minus de negatieve derivaten die zijn gepresenteerd onder de schulden op de balans. **** Met ingang van 2010 zijn de renteswaptions meegenomen in de bepaling van het gewicht van de overige beleggingen. Daarnaast zijn bij de aandelen de gewichten van de vastrentende waarden en de waarde van de opties die ten grondslag liggen aan de aandelenoptiestrategie meegenomen. ***** Betreft een rekenkundig gemiddelde. Balans Bedragen x ACTIVA Beleggingen voor risico pen sioen fonds Beleggingen voor risico deelnemers Vorderingen en overlopende activa Overige activa TOTAAL ACTIVA PASSIVA Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Voorziening pen sioen verplichtingen voor risico deelnemers Overige schulden en overlopende passiva TOTAAL PASSIVA