Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal t Kikkervisje

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal t Kikkervisje Januari 2017 Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari 2017

2 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor de peuterspeelzaal t Kikkervisje van KMN Kind & Co. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van t Kikkervisje. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op de peuterspeelzaal wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure Welkom bij KMN Kind & Co kunt lezen, ziet KMN Kind & Co zichzelf als pedagogisch partner. In het Algemeen Pedagogisch Beleid zijn de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht, in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen KMN Kind & Co werkt volgens een kwaliteitszorgsysteem dat gebaseerd is op de Plan Do Check & (Re) Act (PDCA) cyclus. Dit houdt in dat wij kwaliteit zien als een continu proces. We werken aan de hand van afspraken die vastgelegd zijn in werkwijzen en procedures. Ons beleid en werkwijzen zijn opgenomen in het kwaliteitshandboek en ondersteunen de pedagogisch medewerkers bij het dagelijks handelen. Jaarlijks wordt middels interne audit onderzocht of onze werkwijzen en afspraken in de praktijk doeltreffend zijn, daarbij zijn we tevens alert op mogelijke verbeteringen. Onze locaties worden jaarlijks geïnspecteerd door de GGD. De uitkomsten van een inspectie worden besproken met de pedagogisch medewerkers en de oudercommissie van de locatie. Het inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina. Het pedagogisch werkplan, wijzigingen in beleid en de invulling van het vier ogenprincipe op de locatie, worden jaarlijks besproken met de oudercommissie. Minimaal 1 x per 2 jaar wordt het werkplan bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie. Mocht u nog informatie missen, dan kunt u hier natuurlijk altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of clustermanager. Ook is in de brochure Welkom bij KMN Kind & Co veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden. Wij wensen u veel leesplezier. Team t Kikkervisje Januari 2017 Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

3 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave... 2 Algemene informatie... 3 Onze accommodatie en de groepsruimten... 3 Onze buitenruimte... 3 Onze openingstijden... 3 Onze ochtendindeling... 4 Eten en drinken... 4 Verschonen, zindelijkheid en persoonlijke hygiëne... 5 Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden... 5 De oudercommissie... 6 Observeren en volgen... 6 Overdracht naar de basisschool... 7 Zorgkinderen... 7 Pedagogische ondersteuning van medewerkers... 8 Onze peuterspeelzaal in de wijk; onze externe samenwerkingspartners Pedagogische uitgangspunten... 8 Het bieden van (emotionele) veiligheid... 9 De pedagogisch medewerkers... 9 Het vier ogenprincipe in de praktijk Vast ochtend- en middagritme De groepsruimte De buitenspeelruimte Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Spel & Speelgoed Activiteiten, vrij spelen en de kring Piramide VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie) Zelfstandigheid bevorderen Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Gewenst en ongewenst gedrag Rituelen Tot slot Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

4 Algemene informatie Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich kunnen ontplooien in een warme, veilige en stimulerende omgeving. Wij gaan uit van de behoefte van het kind, ingepast in de groep. Daarbij kijken wij vooral naar de mogelijkheden van het kind. Dit betekent dat wij op een positieve en uitnodigende manier met kinderen omgaan. Wij bewaken de kwaliteit van onze opvang en proberen voortdurend deze kwaliteit te verbeteren. Dit doen wij door te werken volgens interne en externe kwaliteitseisen. Wij staan open voor op- en aanmerkingen van ouders. Wij kijken kritisch naar ons zelf en spreken elkaar aan op ons handelen. Onze deskundigheid vergroten wij door het bijwonen van professionaliseringsbijeenkomsten en door collegiale consultatie tijdens onze teambesprekingen. Maar bovenal vergroten wij onze deskundigheid door te blijven kijken naar ieder kind dat aan onze zorg is toevertrouwd. Onze accommodatie en de groepsruimten Peuterspeelzaal t Kikkervisje ligt bij de scholenvlek Wijkersloot in de OBS De Schakel. De sfeervolle groepsruimte is een ruim licht lokaal, verdeeld in verschillende hoeken. Er is een piramide thema ontdekhoek, poppenhoek met keuken, bouw- en leeshoek. De spelmaterialen liggen voor een deel bereikbaar voor de kinderen. De toiletruimte is aangrenzend aan de groep. Elke dag maakt de peuterspeelzaal gebruik van de gymzaal van de school of de kleuter buitenspeelplein van school. Onze buitenruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. De buitenruimte die gedeeld wordt met de school is een ware ontdekkingstuin, die rijk is aan informatie en nodigt het kind uit om te ontdekken, verkennen en te experimenteren. Er is een zandbak, waterbaan, modderpoel, en er kan geschommeld worden. Onze openingstijden Wij zijn gedurende de schoolweken vier ochtenden per week geopend. Tijdens de algemeen erkende feestdagen zijn wij gesloten; zo ook eens in de vijf jaar op bevrijdingsdag. De vakanties komen overheen met de schoolvakanties van het basisonderwijs, conform de richtlijnen van de betreffende gemeente. Hierin trachten wij ook overeenstemming te vinden met OBS De Schakel waarin wij gesitueerd zijn. Binnen onze peuterspeelzaal hebben wij de een groep van maximaal 16 kinderen in de leeftijd van 2,3 tot 4 jaar. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

5 Dit is op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag ochtend van 8.30 tot uur. Wij vragen de ouders hun kind tussen 8.30 uur en 8.45 uur te brengen. Aangezien het dagprogramma' om 9.00 uur start, is het fijn als iedereen dan aanwezig is. Wij komen om uur door de peuterspeelzaal naar buiten, de ouders wachten op de stoep bij het hek van het peuterspeelplein. Mochten ouder(s) later dan 9.00 uur willen brengen of eerder dan uur willen halen, dan is dat geen probleem, wel vragen wij dit door te geven aan de pedagogisch medewerkers van desbetreffende groep. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee! Onze ochtendindeling Een ochtend bij ons: Goedemorgen! De kinderen komen tussen uur en uur binnen. Zij worden begroet door de pedagogisch medewerker. De peuters mogen vrij gaan spelen of samen met de ouder een spelletje doen. Op dit moment is er ook de mogelijkheid voor het uitwisselen van informatie met betrekking tot het kind. De pedagogisch medewerk(st)er begeleidt peuters en ouders bij het afscheid nemen van elkaar. Bij het afscheid nemen is vooral duidelijkheid geboden. Peuters moeten weten wanneer hun vader of moeder er nog wel is en wanneer niet. Vertrekken zonder afscheid te nemen maakt kinderen angstig en onzeker. Duidelijkheid wordt ook gegeven doordat de pedagogisch medewerk(st)er samen met het kind de ouder uitzwaait. Om uur beginnen wij met onze piramide methode. We zetten het liedje "goedemorgen" op en gaan in de kring bij het dagritme bord. Daar nemen we met de kinderen door wat er die ochtend gaat gebeuren. We tippen het thema van dat moment aan door een spel of boek voor te lezen en we zingen liedjes uit de liedjeskoffer. Hierna gaan we weer fijn spelen en/of knutselen. Ook wordt er getutord, dit zijn spelletjes één op één of in een klein groepje te extra stimulans. Om uur spelen we het liedje opruimen" af op de CD speler en gaan we gezamenlijk opruimen. Hierna gaan we naar buiten of gymmen. Om uur gaan we in de kring om iets te eten en te drinken en aandacht te besteden aan het thema of een groepsspel te doen. Hierna gaan we plassen en eventueel luiers verschonen en weer spelen. Soms worden er knutselwerkjes afgemaakt. En voor het ophalen nemen we samen nog even de ochtend door om te bespreken wat we allemaal gedaan hebben. Eten en drinken Samen eten is belangrijk. Samen eten is gezellig. Dergelijke momenten geven structuur aan de dag. Samen eten/drinken versterkt het onderlinge contact. Na het spelen ruimen we samen op en gaan aan tafel. We zingen we maken een kringetje en doen een spel wat met het thema te maken heeft of we lezen een boek voor. Door de kinderen met dit spel of boek uit te dagen tot antwoorden of iets door te geven en elkaar te helpen, stimuleren we de onderlinge contacten. We eten het fruit op dat de kinderen schoongemaakt in een bakje meenemen van thuis en ze krijgen van ons drinken. KMN Kind & Co stelt zich tot doel om een positieve bijdrage te leveren aan een gezonde ontwikkeling én leefstijl van kinderen. Dit komt onder andere tot uiting in ons voedingsbeleid. Meer informatie vindt u op onze website. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

6 In ons voedingsbeleid zijn ook richtlijnen voor traktaties opgenomen. Deze richtlijnen worden in overleg met de oudercommissie besproken en verder aangevuld. Vervolgens worden alle ouders over de richtlijnen geïnformeerd via de Nieuwsbrief. Verschonen, zindelijkheid en persoonlijke hygiëne Na de kring en voor het naar huis gaan, verschonen de pedagogisch medewerkers de kinderen en is er een toiletronde. Maar natuurlijk mogen de kinderen ieder moment van de ochtend plassen. Zij geven dit dan aan en wij doen de deur open of begeleiden het kind tijdens het naar het toilet gaan. Nog niet alle kinderen zijn zindelijk als ze bij ons komen. Als een kind eraan toe is om zindelijk te worden, zorgen wij ervoor dat het op de wc leert gaan plassen en poepen. Wij doen dit altijd in nauwe samenwerking met de ouders. Het is voor het kind soms spannend, daarom bieden wij dit op een speelse, niet dwingende manier aan. Wij leren de kinderen persoonlijke hygiëne, door hen na wc-gebruik en voor het aan tafel gaan, de handen met zeep te laten wassen. Wij geven hierin natuurlijk het juiste voorbeeld. Maar er zijn ook speciale pictogrammen aanwezig op de WC om de handelingen te visualiseren. Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden Als een kind voor het eerst bij ons komt, nemen wij de tijd voor een kennismakingsgesprek met de ouders, zodat wij van hen zoveel mogelijk informatie krijgen. Bovendien kunnen wij dan ook vertellen hoe wij op onze peuterspeelzaal omgaan met de kinderen en informatie met de ouders uitwisselen waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders dan al een rondleiding gehad, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van de peuterspeelzaal en hoe er gewerkt wordt. Tijdens het kennismakingsgesprek speelt het kind op de groep met de andere pedagogisch medewerker en de kinderen. Elk kind is anders en iedereen heeft op zijn eigen manier en hoeveel tijd nodig om te wennen. Er kunnen afspraken over wennen worden gemaakt, maar in de praktijk blijkt vaak dat deze kennismaking voldoende is. Als ouders hun kind komen brengen, vragen wij hen om bij het weggaan duidelijk afscheid te nemen. Het kind weet dan waar het aan toe is. Soms is het kind verdrietig, waar wij dan direct op inspelen door het te troosten of af te leiden. Vaak is het verdriet ook snel over, als het kind gewoon even verdrietig mag zijn. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

7 Wij vinden een goede overdracht essentieel en nemen hiervoor de tijd. Zo vragen wij de ouders bij binnenkomst hoe het met hun kind is en vertellen wij bij het ophalen over hun kind en de belevenissen van die ochtend. Voor elk nieuw thema is er ook een thema uitleg voor de ouders. We gaan dan om uur samen met ouders en kinderen in de goedemorgen kring en vertellen waar we mee bezig gaan/zijn. Ook zingen de kinderen een liedje van het nieuwe thema, lezen we het nieuwe prentenboek voor of doen we een spelletje. Ouders worden voor aanvang van de startdatum van hun kind uitgenodigd voor een intake gesprek met de groepsleidster en eventueel de tutor. Tijdens dit gesprek worden de ouders geïnformeerd over de werkmethode en informatie over de groep. Maar ook hoe we het traject met hun kind gaan doorlopen. Hierin wordt gelijk duidelijk dat ieder kind anders is en er dus sprake is van maatwerk. Er wordt een wenperiode van drie maanden gehanteerd. In deze periode krijgt het kind bewust meer ruimte om zijn weg te vinden op de peuterspeelzaal. In deze periode geldt er ook een observatie en toets verbod mocht het kind al wat ouder zijn. Dit omdat de uitslagen een vertekend beeld zouden kunnen geven van het kind omdat hij/zij nog niet op zijn gemak is op de groep. Na de eerste drie maanden evalueren we met ouders de voortgang van het kind. Dit kan aan de hand van een observatie. Echter is het voor ouders geen nieuwe informatie. Dit omdat we indien nodig elke dag overdragen hoe het is gegaan met het kind bij het ophalen. Ouders zijn ook in de gelegenheid om tijdens de inloop vragen te stellen. En als ze meer tijd nodig hebben kunnen ze altijd een afspraak aanvragen bij de pedagogisch medewerkers. De 10-minutengesprekken geven echter meer ruimte dan bij een overdracht en kunnen leiden tot gezamenlijke oplossingen of aanpakken voor bepaald gedrag. Ook organiseren we elk kwartaal een ouderinformatiebijeenkomst. Het thema wordt vastgesteld aan de hand van de behoeftes van de ouders. De input kan vanuit de OC komen, vanuit de ouders zelf maar ook vanuit de pedagogisch medewerkers. De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. Daartoe hebben wij een oudercommissie opgericht. Deze heeft ten minste drie keer per jaar overleg met de clustermanager. De oudercommissie heeft een adviserende functie met betrekking tot onderwerpen zoals voeding aangelegenheden, het pedagogisch werkplan en de risico inventarisatie veiligheid en gezondheid. De taken en verantwoordelijkheden van de oudercommissie staan beschreven in het Reglement OC Kindercentrum KMN Kind & Co, dat u kunt vinden op onze website. Peuterspeelzaal t Kikkervisje heeft een oudercommissie samen met peuterspeelzaal De Kikker. De oudercommissie organiseert elk jaar een morgen of middag voor de ouders en medewerkers waarin een thema behandeld wordt. De oudercommissie nodigt daartoe een deskundige uit. Thema s die de laatste jaren aan de orde zijn geweest: Belonen en corrigeren Spel en speelgoed Luisteren naar je kind Brandwonden en kinder-ehbo Verkeer Ook helpen zij mee bij het organiseren van de jaarlijkse (thema)feesten. Naast de oudercommissie van peuterspeelzaal t Kikkervisje is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen en (gevraagd en ongevraagd) over voor ouders belangrijke onderwerpen (coc@kmnkindenco.nl). Observeren en volgen Kijken naar kinderen en de groep geeft iedere dag stof tot praten met collega s en ouders. Om het praten en kijken naar gerichter te doen, maken wij gebruik van de observatiemethode van Puk & Co en Ontluikend Volgsysteem Peuters (OVP) genoemd. Ook gebruiken we de toets methodes van Piramide. We gebruiken het beste van beide methodes. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

8 Piramide is een intensieve taalmethode met een jaarprogramma waarbij alle ontwikkelingsgebieden ruimschoots aan bod komen. Om de drie weken is er een specifiek thema. Soms vullen we een thema aan met Puk activiteiten. Er zijn twee pedagogisch medewerkers één groepsleidster en één tutor. De tutor gaat individueel of in kleine groepjes met de kinderen aan de slag voor extra aandacht en extra oefening. De tutor toets het kind ook vanaf 3 jaar op taal en ordenen. Dit geeft inzicht in de ontwikkeling van het kind en de leidsters gebruiken dit als hulpmiddel om de kinderen beter te kunnen begeleiden. De peuters met een taalachterstand worden regelmatig apart genomen voor spelletjes en speciale activiteiten. Soms in samenwerking met een kindje dat al wat verder is in ontwikkeling. Dit om elkaar te stimuleren. Vanaf het derde levensjaar wordt de observatiemethode OVP gebruikt. Deze is gericht op de diverse ontwikkelingsgebieden. Op de PSZ worden de kinderen minimaal 2 keer geobserveerd. De kinderen op een VVE-zaal worden tijdens de opvangperiode minimaal 3 keer geobserveerd. Deze observaties worden altijd met ouders besproken. Deze observatie richt zich zowel op de individuele kinderen, als op de groep. Met behulp van observatielijsten beschrijft de pedagogisch medewerker het kind in zijn omgeving, het kind in relatie tot de volwassene en het kind in relatie tot andere kinderen. Zo kan het welzijn en de ontwikkeling van het individuele kind en de kinderen in de groep goed worden gevolgd. Ook ouders worden uitgenodigd om een beeld te schetsen van hun kind en zijn/haar ervaringen in de groep. De observatieverslagen worden bewaard in het kind dossier op de locatie. Ook worden er jaarlijks groepsobservaties uitgevoerd. Deze geven een beeld weer over het algehele functioneren van de 16 peuters als geheel. Hieruit kunnen leerdoelen worden gehaald voor de leidsters maar ook concrete acties zoals het herinrichten van de speelzaal. Aan de hand van de observaties en toetsen, vindt na elk toets moment een 10-minutengesprekken plaats met de ouders. Dit gesprek wordt kort en bondig verwoord op een formulier en in het kind dossier bewaard. De uitkomsten van de kind observaties kunnen onder leiding van de senior pedagogisch medewerker worden besproken in de kind besprekingen. Deze kind besprekingen vinden gemiddeld 1 maal per 6 weken plaats. Overdracht naar de basisschool Peuterspeelzalen t Kikkervisje en De Kikker vormen de voorschool in dezelfde wijk. De Kikker is gevestigd in de Beatrixschool, t Kikkervisje in de OBS De Schakel. t Kikkervisje heeft zowel informeel als formeel overleg met beide (vroeg)scholen. Er wordt onderling gesproken over praktische, pedagogische en educatieve zaken en over de kinderen die doorstromen naar hun scholen en over ouderaanpak. Er is 6 x per jaar een lunchoverleg in samenwerking met OBS De Schakel. Bij de Beatrixschool is er een apart aanspreekpunt voor formeel en informeel overleg. De leerkrachten van de scholen krijgen een warme overdracht van de kinderen en komen ook af en toe op de peuterspeelzaal om mee te denken over de ontwikkeling van een specifiek kind. Voordat een kind 4 jaar wordt, maken we een ouderrapportage en een rapportage voor de overdracht naar school, vergezeld met de CITO toets uitslagen. Deze rapportages worden met de ouders besproken en gaan naar de toekomstige scholen van de kinderen. Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan kan de Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

9 clustermanager een van de medewerkers kwaliteit raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn waarbij de procedure Signaleren in de opvang gevolgd zal worden. Indien nodig kunnen wij externe hulp inroepen (bijvoorbeeld het Centrum voor Jeugd en Gezin). Ook dit gebeurt bij voorkeur in samenspraak met de ouders. In geval van ernstige zorg over een kind, welke niet gedeeld wordt door de ouders, kunnen na intern overleg vervolgstappen gezet worden en wordt dit meegedeeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Ricicojongeren (VIR). In geval van vermoeden van huiselijk geweld of, kindermishandeling maakt KMN Kind & Co gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. De meldcode is een stappenplan waarin staat hoe een professional moet omgaan met het signaleren en melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Pedagogische ondersteuning van medewerkers Om de ontwikkeling van kinderen goed te kunnen volgen en zorg bijtijds te kunnen signaleren worden de pedagogisch medewerkers hierbij ondersteund middels: Reguliere werkoverleg of extra overleg: - Kind bespreking: 1 x per 6 weken onder begeleiding van de senior pedagogisch medewerker. Het onderwerp zorgkinderen is een vast onderdeel van de kind bespreking. - Pedagogische ondersteuning door senior pedagogisch medewerker/clustermanager/intern deskundige met behulp van extra observaties en/of pedagogische aanbevelingen in een ingelast overleg. Werkafspraken en procedures zoals: - Observaties tijdens de opvang - Signaleren in de opvang - Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling incl. signalenlijsten, sociale kaart en Verwijsindex Het digitaal Kwaliteitshandboek: hierin zijn alle voor pedagogisch medewerkers belangrijke werkafspraken te raadplegen. Deskundigheidsbevordering: - Werken aan Welbevinden - Puk & Ko - Beweegkriebels - taaltraining Onze peuterspeelzaal in de wijk; onze externe samenwerkingspartners. Peuterspeelzaal t Kikkervisje is gevestigd in OBS De Schakel (gelegen in Wijkersloot) waarmee een prettige samenwerking is op praktisch en inhoudelijk front. Ook kunnen we gebruik maken van collegiale consultatie van de Beatrixschool en de expertise van SBO de Evenaar. Ook met de collega s van peuterspeelzaal de Kikker in de school ernaast wordt samengewerkt, evenals met de Beatrixschool. t Kikkervisje heeft samen met peuterspeelzalen de Kikker, de Blokkendoos, Pippeloentje en Pinocchio om de 6 weken peuterspeelzaaloverleg onder leiding van de clustermanager. Met de senior pedagogisch medewerker worden er om de 6 weken huishoudelijke- en Kind besprekingen gehouden. Onze peuterspeelzaal heeft 1 VVE groep, waar zowel reguliere als VVE kinderen welkom zijn. De meeste kinderen wonen in de wijk. Soms maken we een uitstapje naar een speeltuintje in de wijk of naar de bibliotheek en kinderboerderij. Vier maal per jaar is er overleg met het consultatiebureau over de kinderen. t Kikkervisje heeft een eigen contactpersoon. Tijdens het overleg bespreken we kinderen waarover we vragen/zorgen hebben. Ook kunnen we de hulp van iemand van het consultatie bureau inroepen ten behoeve van ouderochtenden als spreker. Pedagogische uitgangspunten Binnen KMN Kind & Co werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

10 Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen. Het bieden van (emotionele) veiligheid Het jonge kind ontdekt de wereld door te onderzoeken. Dit zal het alleen doen in een veilige wereld. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige wereld voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel zo veilig mogelijk voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind opvangen. Wij zorgen er daarom voor dat elke groep twee vaste pedagogisch medewerkers heeft die geschoold zijn in Piramide. Wij werken voor zover mogelijk met vaste/bekende invalkrachten. Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

11 KMN Kind & Co is een erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerling-pedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN Kind & Co. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt boventallig, maar kan incidenteel binnen de formatie worden ingezet, wanneer dit is toegestaan conform de CAO- bepaling. De pedagogisch medewerkers spreken de kinderen aan vanuit een positieve houding. Bij ongewenst gedrag wordt het gedrag afgekeurd (en uitgelegd waarom) maar niet het kind. Van onze pedagogisch medewerkers verwachten wij dat zij: - open staan voor de kinderen en op de juiste manier ingaan op hun signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar de kinderen uiten; - de kinderen de ruimte geven zich te ontwikkelen in een veilige context; - respect hebben voor de kinderen en hun sociale en culturele achtergrond; - de kinderen kunnen en zullen motiveren, stimuleren en instrueren; - in staat zijn tot een open communicatie met ouders en collega s; Achterwacht: Als er niemand van de basisschool waar wij bij in zitten aanwezig is fungeert kinderdagverblijf Bibelot als achterwacht voor ons. Dit kinderdagverblijf zit in hetzelfde cluster, is binnen 10 minuten afstand bij ons in de buurt. Daar zitten de Clustermanager en de senior pedagogisch medewerker en meerdere pedagogisch medewerkers waardoor er altijd wel iemand weg kan. Het adres is te vinden in het wie wat waar boekje in de computerkast in de inval informatiemap. Indien nodig (bijvoorbeeld in geval van calamiteit) neemt de achterwacht taken over van de pedagogisch medewerker. Andere Volwassene: De vaste beroepskrachten kunnen in hun werk ondersteund worden door andere volwassenen, zoals een vrijwilligster, een stagiaire, een bezoekouder. Deze andere volwassenen zijn altijd boventallig conform het vrijwilligersbeleid. De klusjesman en schoonmaker zijn verantwoordelijk voor de kinderen voor zover het hun materiaal betreft. Gereedschap en schoonmaakmiddelen worden buiten bereik van de kinderen gehouden! Het vier ogenprincipe in de praktijk KMN Kind & Co geeft vorm aan het vier ogenprincipe door: Een open en professioneel werkklimaat (zie: De pedagogisch medewerkers) Inrichting van de ruimten en bouwkundige voorzieningen (zie: Onze accommodatie en groepsruimten). Er worden locatie specifieke afspraken met de oudercommissie gemaakt. Op onze peuterspeelzaal worden de kinderen begeleid door twee vaste pedagogisch medewerkers en een vrijwilliger of stagiaire. Wij zijn altijd op de groep aanwezig en als we met kinderen naar het toilet gaan of verschonen ondersteunen we elkaar als dat nodig is. Vast ochtend- en middagritme Structuur zorgt voor een gevoel van emotionele veiligheid. Daarom zorgen wij voor een vast ochtenden middagritme. Zo wennen de kinderen aan de vaste gewoontes en gebeurtenissen van het dagdeel. Ze leren op deze manier te anticiperen op wat er gaat gebeuren en het biedt hen structuur (en dus veiligheid). De groepsruimte Wij zorgen ervoor dat alles goed beveiligd is, zoals afdekplaten voor de verwarming, plaatjes op de stopcontacten, bescherm strips voor de scharnieren van de deur, beveiliging in de kasten. Maar ook een beveiliging van de toegangsdeur van onze locatie. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden minimaal 1 a 2x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

12 Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om jonge kinderen kennis te laten maken met voor hen spannende en uitdagende situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De buitenspeelruimte Wij spelen ook dagelijks buiten op het kleuterplein van de school. Samen met school zijn er afspraken gemaakt over de tijden dat er buiten gespeeld kan worden. De buitenruimte is gelegen op het zuiden dus lekker licht. Het is hier en daar afgeschermd met bomen voor wat schaduw in de zomer. Er is een zandbak en schommels. Het kleuterplein is een natuur- en ontdektuin. Peuters kunnen hier heerlijk spelen en ontdekken. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van hun taal, motoriek en samenwerking. Extra leuk is dat ze direct leren van en over de natuur. Er wordt rekening gehouden met de leidster-kind ratio en er is altijd voldoende toezicht op de kinderen. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

13 Spel & Speelgoed Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillend aanvoelende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken, samen of alleen! Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed is, dat alle ontwikkelingsgebieden stimuleert. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Speelgoed dat alleen onder begeleiding gebruikt wordt zoals prikpennen, hamertje tik, en kleine kraaltjes, hebben wij opgeborgen in een afgesloten kast. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en bij zijn behoefte om te onderzoeken en ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen. Omdat er genoeg speelmateriaal aanwezig is, adviseren wij om geen speelgoed en dergelijke mee te geven. Spullen kunnen stukgaan of kwijtraken. KMN Kind & Co is niet aansprakelijk voor het zoekraken of kapot gaan van eigendommen van kinderen of ouders op de locatie. Activiteiten, vrij spelen en de kring Elke twee weken hebben wij een thema van waaruit op elke groep activiteiten aangeboden worden. Vaak is dat thema gekoppeld aan het seizoen waarin wij op dat moment zitten. De thema s zijn bedoeld om ook het taalgebruik en het taalbegrip van peuters te stimuleren en te verrijken. Wij starten de dag met vrij spel. De kinderen mogen kiezen uit de speelgoedkast, de poppenhoek of de thema ontdekhoek. Bij de ontdekhoek en in de kast ligt speelgoed van het thema waar we mee bezig zijn. Ook bieden we soms op een tafel apart speelgoed aan en zetten daar dan twee kinderen aan te spelen. Door de verschillende thema s wisselt het speelgoed maar ook hierin wisselt het speelgoed van ontdekken tot puzzelen, rijgen, kleien, fantasiespel en taal zoals bijvoorbeeld boekjes. In de kring bieden we verschillende activiteiten aan zoals een boek voorlezen tot spelletjes zoals wat is er weg, welke kleur heeft ( ) en tellen. Alles wat we aanbieden wisselt ongeveer om de drie weken. We spelen in de speelzaal, gymzaal en buiten. Soms maken wij uitstapjes met de kinderen. Bijvoorbeeld naar de bibliotheek of kinderboerderij. Wanneer wij een uitstapje doen met de kinderen, lichten wij hier ouders over in en vaak vragen wij de ouders gewoon mee. Over het algemeen is dit ook al tijdens het kennismakingsgesprek aan de orde geweest. Piramide De taalontwikkeling verdient extra aandacht. Een goede taalontwikkeling houdt direct verband met de intellectuele ontwikkeling van het kind. Bovendien is de taalontwikkeling belangrijk voor het tot uitdrukking brengen van onze emoties en is taal een van onze belangrijkste communicatiemiddelen. Daarom maken wij gebruik van de methode Piramide, zodat de taal in al haar aspecten aan de orde komt. Met behulp van Piramide stimuleren wij niet alleen de taalontwikkeling van het kind, maar ook de sociaal communicatieve vaardigheden, waardoor het kind de overgang naar de basisschool gemakkelijker zal kunnen maken. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

14 Voorbeeld: een Vietnamees meisje komt voor het eerst op de peuterspeelzaal en moet heel erg huilen als haar moeder weggaat. Dit huilen duurt wel een wenperiode (3 maanden) lang want het meisje beheerst nauwelijks tot geen Nederlandse taal. Toch gaat het gelukkig steeds beter en kunnen we aan de slag met dit meisje. Dit is ook nodig want het meisje heeft een VVE verklaring van het consultatiebureau. Door de observaties en het toetsen met Piramide wordt duidelijk wat ze nodig heeft. Na anderhalf jaar lekker en intensief spelen, zingen, boekjes lezen en heel veel groepsactiviteiten, gaat zij luid zingend en met een grote woordenschat, met veel enthousiasme naar de basisschool. VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie) In onze peuterspeelzaal wordt extra aandacht besteed aan taalontwikkeling. In onze peuterspeelzaal kunnen kinderen geplaatst worden met een VVE indicatie. Als het taalbegrip en taalgebruik duidelijk achterblijven bij dat van leeftijdsgenoten, is het vaak niet direct duidelijk wat daarvan de oorzaak is. Ook zijn het niet altijd de ouders die dit het eerst opmerken, zij kunnen niet altijd vergelijken met het taalniveau van andere kinderen. Soms weten ouders niet hoe belangrijk de spraak- en taalontwikkeling is voor de totale ontwikkeling van de peuter. De pedagogisch medewerk(st)er heeft in ieder geval veel vergelijkingsmateriaal. Hierdoor kan zij bij achterstand in de taalontwikkeling in overleg gaan met de ouders. Hoe meer het kind hoort en kan imiteren, hoe groter zijn taalrijkdom wordt. Om de peuters op hun taalniveau te benaderen zal de pedagogisch medewerk(st)er: - duidelijk praten; - langzaam en veel voorlezen; - veel liedjes zingen in de kring; - een peuter zijn eigen verhaal laten vertellen in de kring of tijdens het spelen; - veelzijdig spelmateriaal aanbieden; - aanwijzen/benoemen van voorwerpen of lichaamsdelen; - aanbieden van allerlei materialen; - gelegenheid geven tot vrij spelen Wij werken dus op onze peuterspeelzaal met de taalmethode piramide. De opbouw van de groep is 12 VVE kinderen en 4 reguliere kindplaatsen. Onze kinderen komen vier ochtenden per week van tot uur. Elke drie weken hebben we een nieuw onderwerp/thema. Deze duurt twee weken en daarna is er een week rust. De thema s hebben een opbouw van oriënteren, demonstreren, verbreden en verdiepen. Door de toetsen weten we welke kinderen er meer aandacht nodig hebben en daar gaan we dan mee aan de slag. Voor thuis maken we een themabrief waarop we laten zien wat we precies met het thema gaan doen. De woordjes, liedjes en tips voor thuis. Hieraan gekoppeld is een thema/koffie ochtend waarop de ouders iets langer blijven spelen, kletsen en koffie drinken. Waarna we met iedereen in de goedemorgen kring gaan en samen met ouders en kinderen het nieuwe thema doornemen. We doen een spelletje of lezen een boek voor zodat de ouders kunnen zien wat we allemaal gaan doen. Wij bieden minimaal 10 uur VVE aan, verdeeld over 4 dagdelen in de week. Zowel in groepsverband (kleine en grote groepen) als één op één begeleiding door de tutor. Zelfstandigheid bevorderen In de kast staat speelmateriaal dat wisselt per thema. De kinderen worden gestimuleerd om zelf iets uit de kast te kiezen en aan tafel te gaan spelen. Ook helpen we de kinderen om het ook zelf weer op te ruimen zodat ze weer iets nieuws mogen kiezen. Als we gaan gymmen, doen de kinderen zelf hun schoenen uit en de gymschoenen aan. Als dit nog niet zo goed lukt helpen we hen daarbij, maar geven duidelijk handvatten om het zelf ook te proberen. Bij het naar buiten gaan leren we de kinderen zelf de jas aan te doen. Ook bij de toiletgang wordt geoefend en gestimuleerd om zelf de broek los te maken, aan en uit te doen. Ook zelf handen wassen is heel belangrijk. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

15 Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte met anderen samen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is wederzijds respect. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. De peuter zal steeds meer leren rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Overdracht van waarden en normen Op de peuterspeelzaal maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan. Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

16 Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen de peuterspeelzaal. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. Soms ontkomen wij er echter niet om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken benaderen wij het kind weer, benoemen de correctie en vragen hem of hij weer verder (mee) wil spelen. Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij afspraken, regels en omgangsvormen opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. De huisregels van t Kikkervisje zijn opgenomen in de Risicoinventarisatie. De algemene voorwaarden van KMN Kind & Co, die natuurlijk ook voor onze peuterspeelzaal gelden, staan beschreven in het boekje Welkom bij KMN Kind & Co. Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, zomerfeest, Suikerfeest, Sinterklaasfeest en Kerstfeest. Dit doen wij dan ook en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Verjaardagen vieren we altijd als we in de kring gaan. We zingen voor het kind en deze mag een kado uit koningkikker pakken als je 3 jaar wordt. Als de kinderen 4 jaar worden krijgen ze een afscheidskadootje ter herinnering aan de speelzaal. Ze mogen dan wat lekkers uitdelen. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

17 Tijdens het sinterklaasfeest komt de Sint van school ook meestal even bij ons langs en dan krijgen de kinderen een kadootje. Met het Kerstfeest versieren we een mooie kerstboom en gaan we op het feest zelf iets lekkers eten met de kinderen en komen de ouders ook om een kerststukje met hun kind te maken. Bij het Offer- en Suikerfeest maken we iets lekkers met de kinderen op de speelzaal en nodigen we de ouders uit om om uur op de speelzaal te komen voor een kopje koffie of thee. Vaak nemen ze dan traditionele gerechten mee. Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari

18 Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen peuterspeelzaal t Kikkervisje werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de senior of de clustermanager hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team peuterspeelzaal t Kikkervisje Pedagogisch Werkplan PSZ t Kikkervisje, januari