Uitvoering van het regeerakkoord Prioriteiten voor de bouwsector

Transcriptie

1 Nota van de Confederatie Bouw Uitvoering van het regeerakkoord Prioriteiten voor de bouwsector Woord vooraf De bouwsector heeft de gevolgen van de economische en financiële crisis beter doorstaan dan de andere sectoren. Dat is ontegensprekelijk zo omdat er begin 2009 een herstelplan van de regering werd uitgevoerd en omdat daarin maatregelen stonden die de bouwactiviteit ondersteunden. Dankzij het herstelplan kon de sector de crisisjaren doorkomen, met relatief beperkt verlies van arbeidsplaatsen en marktaandelen, en daarna kon hij vanaf 2010 weer beginnen te groeien. Helaas was het groeiherstel maar van korte duur. De aanhoudende economische crisis en de financiële instabiliteit van de afgelopen maanden remmen de investeringen in vastgoed sterk af. Bovendien versterken de regeringsbeslissing om de fiscale voordelen voor energiebesparende werken af te schaffen en de onzekerheid die gepaard gaat met de overdracht aan de gewesten van de bevoegdheid op het gebied van aftrekbaarheid van hypothecaire leningen nog meer de neiging van de gezinnen om vastgoedprojecten uit te stellen of af te blazen. De bouwsector bevindt zich dan ook in een toestand die wellicht meer precair is dan die van 2008 toen de economische crisis uitbrak. Bij de nieuwbouwwoningen daalde het aantal bouwvergunningen met 20% in 2011 vergeleken met het vorige jaar; tijdens dezelfde periode viel de renovatie met 7,5% terug en de nieuwe niet-woningbouw kromp, in volume, met circa 10%. Maatregelen die de activiteit ondersteunen zijn dus noodzakelijk, zowel om de voor 2012 verwachte recessie te vermijden of te beperken als om een duurzame groei structureler te bevorderen. De activiteit ondersteunen, veronderstelt uiteraard dat er maatregelen worden genomen die investeren in vastgoed aanmoedigen. Het veronderstelt ook dat er op ruimere schaal gewerkt wordt en dat er daarbij een sociaal-economisch en juridisch kader tot stand komt dat gunstig is voor de bedrijven. Vanuit deze invalshoek moet het regeerakkoord uitgevoerd worden rekening houdende met de rechtmatige belangen van de bedrijven. Deze nota belicht de prioriteiten waarvan de regering volgens de Confederatie de komende maanden werk moet maken. Een nota met de berekening van de budgettaire gevolgen van de voorgestelde acties is ook als bijlage opgenomen

2 Inhoudstafel 1. Een ondersteuningsbeleid voor vastgoedinvesteringen... 3 Het fiscaal voordeel gekoppeld aan energiebesparende investeringen in gebouwen geleidelijk verminderen... 3 Fiscaal voordeel voor muur- en vloerisolatie herinvoeren... 3 De waarborg dat een regeling voor belastingvermindering voor hypothecaire leningen blijft bestaan... 3 Btw-tarief gericht verminderen... 4 De toekenning van fiscale voordelen om het investeren van privékapitaal in nieuwbouwwoningen te bevorderen... 4 Een norm voor overheidsinvesteringen Een efficiënt beleid ter bestrijding van illegale arbeid en sociale fraude... 5 Aansprakelijkheidsregeling voor sociale en fiscale schulden... 6 Een aansprakelijkheidsregeling voor de lonen invoeren... 6 Strijd tegen de schijnzelfstandigen... 7 Wijzigingen in de structuur van vennootschappen in de gaten houden... 7 Tijdelijke werkloosheid beter controleren... 7 Een attest dat bewijst dat de onderneming in orde is Zoeken naar evenwichten bij het invoeren van een eenheidsstatuut voor werknemers Een optimale herziening van de reglementering overheidsopdrachten... 8 Noodzakelijk herinvoeren van de fundamentele evenwichten in het ontwerp van koninklijk besluit uitvoering... 9 Sommige aspecten van de erkenningsregeling voor aannemers actualiseren Kwaliteitsgaranties voor consumentenbescherming... 9 Een betere kennis van de Wet-Breyne en een betere controle op de toepassing ervan Een grondig en objectief onderzoek naar de wenselijkheid van een verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor aannemers Samenhang in vestigingsregels bewaken is noodzakelijk Instrumenten om bedrijven bij hun ontwikkeling te begeleiden Ondersteuning bij toegang tot krediet De voltooiing van de hervorming van de prijslijst voor de bouwmaterialen Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 2

3 1. Een ondersteuningsbeleid voor vastgoedinvesteringen Een goed beleid dat groei ondersteunt, is niet strijdig met een doelstelling om het tekort in de overheidsfinanciën terug te dringen. De bouw is één van de drijvende krachten van onze nationale economie en zijn activiteit slim stimuleren, in het bijzonder bij de nieuwbouwwoningen, brengt positieve gevolgen mee voor de staatsbegroting. Daarenboven is het belangrijk in de eerste plaats maatregelen te nemen die de overheidsfinanciën niet veel, of zelfs helemaal niets, kosten. De maatregelen moeten ook op een precieze doelgroep gericht worden zodat ze een maximaal positief effect hebben op de groei en een minimaal negatief effect op het overheidstekort. Er moet ten slotte ook rekening gehouden worden met de duurtijd van de maatregelen. Sommige zullen in de tijd beperkt zijn, om de noodzakelijke prikkel te geven, en andere zullen permanent toegepast kunnen worden als structurele ondersteuning van de activiteit. Het fiscaal voordeel gekoppeld aan energiebesparende investeringen in gebouwen geleidelijk verminderen De regeringsbeslissing om met onmiddellijke ingang de belastingvermindering voor energiebesparende investeringen af te schaffen, berust op een schromelijk overdreven budgettaire raming. De Confederatie heeft berekend dat de budgettaire besparing door de afschaffingsmaatregel geen 780 miljoen zal bedragen, zoals door de regering geraamd, maar wel maar 240 miljoen. Dit verschil valt te verklaren door de sterke terugval van de bouwactiviteit en dus door minder fiscale en parafiscale inkomsten die de afschaffingsmaatregel in 2012 zal veroorzaken en waarmee geen rekening werd gehouden in de raming van de regering voor dit jaar. Tegen deze achtergrond is het toepassen van een maatregel die het fiscaal voordeel geleidelijk aan vermindert in plaats van de dadelijke afschaffing een alternatief dat, met een vergelijkbaar begrotingseffect, tegelijk de activiteit op een hoog peil houdt in Berekend over een periode van 3 jaar zijn de gevolgen van de geleidelijke afschaffing (30% in 2012 en 20% in 2013 en 2014), vanuit alle opzichten, interessanter dan die welke voortvloeien uit het dadelijk schrappen van die voordelen. Fiscaal voordeel voor muur- en vloerisolatie herinvoeren Het herinvoeren, voor werken uitgevoerd vanaf 2012, van een fiscaal voordeel om muren en vloeren te isoleren dat vergelijkbaar is met dat uit het herstelplan zou netto extra inkomsten doen ontstaan voor de staatsbegroting in 2012 zonder extra uitgaven tot stand te brengen (aangezien het voordeel voor belastingjaar 2013 berekend wordt). De extra uitgave die voortvloeit uit de effectieve toepassing van het voordeel in 2013 zal in elk geval ruimschoots gecompenseerd worden door de inkomsten uit de groei van de activiteit. De waarborg dat een regeling voor belastingvermindering voor hypothecaire leningen blijft bestaan De beslissing om de bevoegdheden voor fiscale voordelen op het gebied van hypothecaire kredieten aan de Gewesten over te dragen, ging tegelijk gepaard met een onmiddellijke afschaffing van het fiscaal voordeel voor vele belastingplichtigen (de omvorming van de huidige aftrek voor eigen Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 3

4 woning naar een forfaitaire belastingvermindering) en met grote onzekerheid over het behoud van het voordeel na de overdracht. Het is voor de activiteit in de sector van de woningbouw broodnodig dat gewaarborgd wordt dat de regeling voor belastingvermindering voor hypothecaire leningen en het bedrag van het huidige voordeel zullen blijven bestaan. Daarvoor moeten aan de Gewesten voldoende middelen worden overgedragen om hen in staat te stellen een beleid te ontwikkelen dat met dit noodzakelijke voortbestaan rekening houdt. Btw-tarief gericht verminderen De verruiming van de toepassing van het verlaagde btw-tarief op nieuwbouwwoningen door het herstelplan heeft onbetwistbaar positieve gevolgen meegebracht voor de ontwikkeling van de activiteit tijdens de meest kritieke periode van de crisis. Algemeen heeft het heffen van een verlaagd btw-tarief op werken in onroerende staat altijd gunstige effecten gehad op de ontwikkeling van de activiteit en de werkgelegenheid in de woningsector en op de vermindering van het zwartwerk. Uiteraard moet, bij het beoordelen van de maatregel tot uitbreiding van het verlaagde tarief, rekening gehouden worden met minder fiscale inkomsten die rechtstreeks gekoppeld zijn aan de vermindering van het btw-tarief. Tegen deze achtergrond wijzen wij erop dat de negatieve invloed op de begroting mettertijd wegvalt tijdens de toepassing van het verlaagde tarief en de gevolgen ervan voor de verhoging van het activiteitsvolume. Om de "kortetermijninvloed" en de impact ervan op het overheidstekort zo veel mogelijk te beperken, moet men kiezen voor een gerichte toepassing van het verlaagde btw-tarief. Het verlaagde tarief zou dus in de toekomst moeten kunnen worden toegepast op de volgende werken die beginnen op een te bepalen datum: De vernieuwbouw van woningen die als hoofdverblijfplaats gebruikt worden in het hele land, en niet meer enkel op het grondgebied van 32 stadsgebieden zoals vandaag het geval is. Dankzij die maatregel zou er daarenboven een breed beleid tegen verkrotting gevoerd kunnen worden en zouden kansarme wijken opgewaardeerd kunnen worden. De maatregel zal ook moeten worden uitgebreid tot nieuwe woningen die na vernieuwbouw te koop worden aangeboden. Bouwen van een nieuwbouwwoning die aan een aantal criteria en voorwaarden voldoet die aansluitend bij het sociaal beleid bepaald moeten worden. Deze criteria en voorwaarden kunnen bijvoorbeeld worden opgesteld op grond van de oppervlakte van de woning. De toekenning van fiscale voordelen om het investeren van privékapitaal in nieuwbouwwoningen te bevorderen Het beschikbare woonaanbod is vandaag kleiner dan de behoeften van de bevolking. Welnu, deze behoeften, die met demografische en sociologische ontwikkelingen te maken hebben, zullen de komende jaren aanzienlijk toenemen. Het is zeer belangrijk dat wij aan de groeiende vraag kunnen voldoen en dat wij daarbij tegelijkertijd gezinnen kunnen aanmoedigen om kapitaal te investeren in de bouw van nieuwbouwwoningen, onder andere op de huurmarkt. Twee maatregelen moeten daarvoor in aanmerking worden genomen: Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 4

5 Een fiscaal voordeel toekennen aan particulieren die een huis of appartement verwerven of laten bouwen dat ongemeubeld verhuurd wordt op lange termijn als hoofdverblijfplaats van de huurder. Het voordeel zou kunnen bestaan in een belastingvermindering die overeenstemt met een percentage van de aankoopprijs of de waarde van de woning. Een fiscaal voordeel toekennen aan particulieren die, als ze met pensioen gaan, beslissen om het kapitaal van hun aanvullend pensioen (tweede en derde pijler) volledig of gedeeltelijk te investeren in een nieuwe woning die als eigen woning gebruikt zal worden. Het voordeel kan er in bestaan een lager tarief toe te passen op het uitgekeerde kapitaal. Een norm voor overheidsinvesteringen De Confederatie heeft met belangstelling kennisgenomen van de beleidsverklaring van 22/12/2011 over de werking van de Regie der Gebouwen, de strategische doelstellingen ervan en haar prioriteiten voor de komende maanden. De federale regering kan wellicht op korte termijn, tegen de huidige achtergrond van begrotingsdiscipline, geen ambitieuzer investeringsbeleid voeren. Er moet echter op langere termijn gepland worden en er mag niet uit het oog verloren worden dat overheidsinvesteringen in gebouwen, net als in infrastructuur, sterk tot groei en werkgelegenheid bijdragen. Maar zoals de Nationale Bank al herhaaldelijk heeft aangetoond, kampt het land met het opbouwen van een verborgen schuld vanaf het moment waarop de overheidsinvesteringen niet meer volstaan om het onderhouden van de infrastructuur en de gebouwen te waarborgen. Vanuit deze invalshoek kunnen we enkel wijzen op het lage gemiddelde percentage overheidsinvesteringen in België (1,7%) al meer dan 20 jaar, vergeleken met het Europese gemiddelde (2,8%). De Confederatie pleit er bij de federale regering voor om op middellange termijn samen met de gewestelijke overheden een impulsbeleid te voeren dat leidt tot het aannemen van een nationale referentienorm voor overheidsinvesteringen van ongeveer 3%. 2. Een efficiënt beleid ter bestrijding van illegale arbeid en sociale fraude Ondanks de inspanningen van de sector zelf en van de overheid blijft de bouw een voor zwartwerk, sociale fraude en oneerlijke concurrentie gevoelige sector. Er dient een allesomvattend beleid ter bestrijding van fraude in de bouw gevoerd te worden dat onder andere stoelt op een betere coördinatie van de actoren, het slagkrachtiger maken van de controles en op begeleidende maatregelen die de toevlucht tot zwartwerk ontraden. Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 5

6 De Confederatie steunt het beleid dat de regering wil voeren in het kader van de strijd tegen sociale fraude en zij is verheugd over de bilaterale besprekingen die de regering met de verschillende sectoren wenst te houden. Toch wenst zij, in de volgende punten, te benadrukken hoe belangrijk een aantal antifraudemaatregelen voor haar zijn. Aansprakelijkheidsregeling voor sociale en fiscale schulden De hoofdelijke aansprakelijkheidsregeling voor sociale en fiscale schulden, ook bekend onder de naam stelsel van artikel 30bis, wordt al verschillende jaren efficiënt toegepast en de bedrijven en de administratie zijn hier tevreden over. De onderdelen van deze regeling, waaronder het mechanisme voor inhouding op facturen, dragen bij tot de efficiëntie van de maatregel als instrument in de strijd tegen fraude en geven daarbij tegelijkertijd aan de bedrijven de rechtszekerheid die zij nodig hebben. Deze regeling zou ideaal gezien moeten behouden worden. De Confederatie kant zich echter niet tegen het plan van de Staatssecretaris voor de Bestrijding van de sociale en de fiscale fraude om in het stelsel van artikel 30bis een systeem in te voegen voor opklimmende subsidiaire aansprakelijkheid, op voorwaarde dat de uitvoering van deze regeling gepaard gaat met voldoende waarborgen om de rechtszekerheid van de bedrijven in de keten te vrijwaren. Een van de basisvoorwaarden hiervoor is het behouden van het vaststellen van het bestaan van fiscale of sociale schulden op het ogenblik van het afsluiten van de aannemingsovereenkomst als enig incident dat de hoofdelijke aansprakelijkheid doet ontstaan. Een aansprakelijkheidsregeling voor de lonen invoeren De lonen bepaald door de sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten worden toegepast in de meeste bouwbedrijven die in België gevestigd zijn. Dit is niet altijd het geval bij buitenlandse ondernemingen die personeel detacheren op Belgische bouwplaatsen. Op basis van die vaststelling wil de Staatssecretaris voor de Bestrijding van de sociale en de fiscale fraude een wettelijke regeling voor de hoofdelijke aansprakelijkheid van bedrijven invoeren voor tekortkomingen op het gebied van de betaling van het loon aan de werknemers. De Confederatie is niet gekant tegen de toepassing van een regeling voor aansprakelijkheid voor de lonen voor zover de regeling, ook hier, kan werken in omstandigheden die de bedrijven voldoende rechtszekerheid bieden. Dit veronderstelt onder meer dat erop toegezien wordt dat de medecontractanten pas aansprakelijk worden gesteld nadat zij, door een formele handeling van de sociale inspectie, werden ingelicht over een ernstige tekortkoming op het gebied van de betaling van het loon door een onderaannemer, dat de aansprakelijkheid beperkt wordt tot de loonbetalingen voor de periodes na de kennisgeving van de inspectie en dat aan de medecontractanten wettelijke middelen worden gegeven om de toepassing van de aansprakelijkheid te vermijden, zoals de consignatie van een deel van de bedragen die aan de in gebreke gebleven aannemer verschuldigd zijn. Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 6

7 Strijd tegen de schijnzelfstandigen Het wetgevend kader dat in 2006 werd aangenomen om het onrechtmatig gebruik van het zelfstandigenstatuut te bestrijden, is niet aangepast en heeft nooit voldoening geschonken, vooral omdat de toepassing ervan in grote mate de mist in ging door uitvoeringsmaatregelen die laattijdig werden genomen of nog hangende zijn. De Confederatie pleit ervoor om dit juridisch kader te herzien en er een bestrijdingsinstrument van te maken dat werkelijk aangepast is aan wat er echt op het terrein leeft en dat geschikt is om de meest schrijnende misbruiken aan te pakken die zich er voordoen bij het gebruik van het statuut van zelfstandige. De vrije keuze van het statuut en de vrijheid van contractuele relaties moeten integraal worden behouden maar de sociale inspectie moet, onder controle van de hoven en rechtbanken, kunnen beschikken over de bevoegdheid om de contractuele relatie te herkwalificeren wanneer voldoende bewijzen van het misbruik van het zelfstandigenstatuut verzameld zijn. Wijzigingen in de structuur van vennootschappen in de gaten houden Vastgesteld wordt dat er heel wat tekortkomingen zitten in het controleren van de wijzigingen die worden aangebracht in de structuur van vennootschappen (verandering van zaakvoerder, adres enz.). Deze tekortkomingen vergemakkelijken het ontstaan van fraudegevallen. Het is zeer belangrijk dat elke structurele wijziging in de KBO geregistreerd wordt en dat dit uitsluitend via de ondernemingsloketten gebeurt. Bovendien kan voor de ondernemingen die onderworpen zijn aan de toepassing van de wet op de continuïteit van de ondernemingen geen enkele wijziging in de gegevens van de onderneming worden aanvaard zonder een uitdrukkelijke toestemming van de rechtbank. Ten slotte zou de identiteit van de actieve vennoten van een onderneming ook in de KBO vermeld moeten worden. Tijdelijke werkloosheid beter controleren Het genummerde formulier C 3.2.A uitgegeven door het Fonds voor Bestaanszekerheid, dat dagelijks door de arbeider moet worden ingevuld, is niet het beste middel om misbruiken (gecombineerde arbeid en tijdelijke werkloosheid) te bestrijden die voortvloeien uit een medeplichtigheid tussen werkgever en werknemer. Deze procedure zou moeten worden vervangen door het invoeren van een verplichting voor de werkgever om op elektronische wijze aan de RVA alle dagen tijdelijke werkloosheid mee te delen. Een attest dat bewijst dat de onderneming in orde is De nakende afschaffing van de registratieregeling vergt dat aan particulieren een eenvoudig attesteringssysteem ter beschikking wordt gesteld dat bewijst dat de aannemer op wie een beroep gedaan wordt over een vestigingsattest beschikt en dus de beroepskennis heeft die vereist is voor het type uit te voeren werkzaamheden en dat hij geen sociale of fiscale schulden heeft op het ogenblik van het sluiten van de overeenkomst. Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 7

8 3. Zoeken naar evenwichten bij het invoeren van een eenheidsstatuut voor werknemers De afwijzing van het ontwerp van interprofessioneel akkoord van januari 2011 en van de interessante mogelijkheden die het bood om het arbeiders- en bediendestatuut te harmoniseren heeft de kansen om de kwestie van het eenheidsstatuut voor de werknemer via een sociaal akkoord te regelen sterk doen slinken. De Confederatie blijft er echter van overtuigd dat overleg tussen de sociale partners de meest aangewezen weg is om het arbeiders- en bediendestatuut te harmoniseren en zij zal tijdens de komende maanden proberen bij te dragen tot een interprofessioneel sociaal akkoord over dit dossier. Als er geen sociaal akkoord uit de bus komt, moet de regering haar verantwoordelijkheid opnemen en, uiterlijk in de lente van 2013, aan het parlement een wetsontwerp voorleggen tot invoering van een eenheidsstatuut voor werknemers. Tegen deze achtergrond wordt de regering uitgenodigd om te innoveren door het invoeren van een modern, evenwichtig statuut, dat past in de logica van de niveaus van sociale bescherming die van kracht zijn in de andere landen van de Europese Unie. Naast het billijke en realistische karakter van de rechten en verplichtingen die het nieuwe statuut zullen vormen, is een harmonisering voor de arbeiderssectoren enkel overweegbaar als zij gepaard gaat met overgangsbepalingen en, vooral, mechanismen om de extra kosten van de handeling te compenseren. Het compenseren van de kosten is een cruciaal element voor het concurrentievermogen van een sector zoals de bouw die voor 85% uit arbeiderspersoneel bestaat. De regering moet zich bewust zijn van de uitdagingen die verbonden zijn aan het invoeren van een eenheidsstatuut voor de arbeiderssectoren. 4. Een optimale herziening van de reglementering overheidsopdrachten De Confederatie heeft lang en actief deelgenomen aan de herziening van de wetgeving en de reglementeringen rond overheidsopdrachten die de Commissie Overheidsopdrachten de afgelopen jaren heeft uitgevoerd in het kader van het omzettingsproces van Europese richtlijnen in intern recht. Sommige heel precieze punten die echter van cruciaal belang zijn moeten evenwel worden herzien want zij voldoen niet aan de rechtmatige belangen van de aannemersbedrijven. Bovendien zouden sommige aspecten van de reglementering nuttigheidshalve geactualiseerd kunnen worden om beter te voldoen aan de behoeften van de aannemersbedrijven en de aanbestedende overheden. Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 8

9 Noodzakelijk herinvoeren van de fundamentele evenwichten in het ontwerp van koninklijk besluit uitvoering Het ontwerp van nieuw besluit uitvoering, afkomstig van de herziening die werd uitgevoerd in de Commissie Overheidsopdrachten, omvat een aantal bepalingen die het evenwicht tussen de belangen van de contracterende partijen, zoals het werd uitgewerkt tijdens het aannemen van de initiële reglementeringen, fundamenteel op de helling zetten. Dit is het geval voor de bepaling betreffende de schadeloosstelling voor het belangrijk nadeel dat de onderneming heeft geleden vanwege onvoorziene omstandigheden. Deze bepaling, die erop gericht is een drempel op te leggen (minimumbedrag van de schade) voor de uitvoering van het herstelprincipe, moet worden geschrapt en vervangen door een bepaling die de toepassing van de huidige regeling behoudt, namelijk de beoordeling geval per geval van het begrip belangrijk nadeel. Voor sommige bedrijven gaat het om hun economisch overleven. Daarnaast is het ook belangrijk om, daar waar dat noodzakelijk is, de administratieve formaliteiten te vereenvoudigen, zoals bij de bepalingen uit het ontwerp van besluit die gaan over de vrijgave van de borgtocht, het indienen van klachten of nog de bewijslast. Ten slotte moeten in het ontwerp van besluit de sancties worden opgenomen die de rechtspraak oplegt bij schending van de precontractuele verplichting, en beperkingen voor elke vorm van misbruik. Sommige aspecten van de erkenningsregeling voor aannemers actualiseren De erkenning voor overheidsopdrachten wordt toegekend aan bouwbedrijven die voldoen aan een aantal technische, financiële, economische en administratieve criteria. Naast haar voornaamste opdracht als preselectiesysteem is de erkenningsregeling ook een instrument om het beleid van bedrijven periodiek door te lichten en om te controleren of zij hun wettelijke verplichtingen in tal van domeinen naleven. Vandaar het belang dat aan deze regeling en aan het behoud ervan in de toekomst moet worden gehecht. De criteria voor de toekenning van de erkenning werden niet meer geactualiseerd sinds ze werden aangenomen in de wet van 1991 en haar uitvoeringsbesluiten. Er moet dan ook worden nagedacht over de wenselijkheid en de manier van actualiseren van die criteria (referenties aan werken, omzet, kader- en uitvoerend personeel en eigen vermogen enz.) en van herzien van de verhouding zodat ze worden aangepast aan wat nu leeft op het terrein in de bouwsector. Aangezien de communicatiemiddelen daarenboven sterk geëvolueerd zijn sinds de regeling werd aangenomen, zullen de wetteksten moeten worden aangepast om de mogelijkheid te bieden dat het verzamelen van de bewijsstukken om een erkenningsdossier samen te stellen op elektronische wijze kan gebeuren. 5. Kwaliteitsgaranties voor consumentenbescherming Het bouwrecht, de technische normen, de regels van goed vakmanschap en de voorwaarden van de vestigingsregeling die in België gelden, vormen samen een efficiënte bescherming van de klant van de aannemer tegen bouwfouten en andere bouwgebreken. Maar natuurlijk is niet alles perfect in dit domein. Soms worden er ernstige tekortkomingen vastgesteld in de beschermingsmechanismen, Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 9

10 maar meestal zijn zij het gevolg van verkeerde informatie waarover de consument beschikt. Oplossingen voor die gevallen zijn mogelijk op grond van de volgende voorstellen: Een betere kennis van de wet-breyne en een betere controle op de toepassing ervan De wet-breyne heeft tot doel de kandidaat-bouwer of de koper van een te bouwen woning te beschermen. De bepalingen van die wet, waarvan het merendeel van dwingend recht is - en dus niet vatbaar voor afwijking in de individuele overeenkomsten - bieden de consument een hoog niveau van bescherming aan. Deze wet vergt dan ook geen enkele inhoudelijke aanpassing om de consument deskundig te kunnen beschermen. De praktijk heeft echter aangetoond dat er nog vele voorbeelden zijn van gevallen waarin de wet niet werd toegepast of niet volledig werd nageleefd, soms bewust maar doorgaans door onwetendheid. Het is hier noodzakelijk om op twee sporen te werken: enerzijds moet men de wet en de draagwijdte van haar beschermende mechanismen bekender maken bij het publiek en anderzijds moet er een controle worden ingevoerd om te kijken of de door de consument getekende overeenkomst conform de wet is, meer bepaald wat het stellen van de solvabiliteitswaarborgen betreft die aannemers en promotoren volgens de wet moeten verstrekken. Een dergelijke controle zou in het bijzonder kunnen worden uitgeoefend bij het verlijden van de akte van hypotheeklening voor een aannemingsovereenkomst bedoeld bij de wet-breyne, omdat de meeste bouwcontracten die met een particulier opgemaakt worden door een erkende instelling gefinancierd worden. Deze maatregel, die eenvoudig uit te voeren valt, biedt het voordeel de consumenten beter te beschermen en tegelijk een billijk evenwicht tussen de aanwezige belangen te behouden. Een grondig en objectief onderzoek naar de wenselijkheid van een verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor aannemers Een parlementair initiatief in 2010 bood de mogelijkheid om de opinies van de verschillende kringen (aannemers, architecten, verzekeraars, promotoren, enz.) te vergaren over de invoering in Belgisch recht van een verplichte beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor de aannemer, inclusief zijn tienjarige aansprakelijkheid, en voor de andere bouwpartners. De Confederatie twijfelt eraan of een verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor aannemers de consument een zinvolle garantie biedt, omdat een verplichte verzekering bij de contracterende partijen een verlies van verantwoordelijkheidsbesef tot gevolg heeft en omdat zij leidt tot zeer hoge extra kosten, zoals sommige voorbeelden in het buitenland bevestigen. De regering zou met alle dienstige middelen grondig moeten nadenken over de toegevoegde waarde die een verplichte aansprakelijkheidsverzekering kan hebben ten opzichte van de huidige werkwijze van herstelling in natura, door de aannemer zelf, in het kader van zijn contractuele verplichting om kwaliteitsvol werk te leveren, uitgevoerd volgens de regels van goed vakmanschap. Tegen deze achtergrond stelt de Confederatie dat zij openstaat voor dialoog over elk initiatief dat de consument meer beschermingswaarborgen kan bieden met oog voor het evenwicht tussen de belangen van de contracterende partijen. Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 10

11 Samenhang in vestigingsregels bewaken is noodzakelijk De vestigingswetgeving is ontegensprekelijk een instrument dat de consument beschermt, door de technische kennis die zij aan toekomstige aannemers oplegt. De overdracht van bevoegdheden op het gebied van de vestigingswetgeving aan de Gewesten maakt bouwbedrijven terecht ongerust omdat vele van hen in de verschillende gewesten van het land werken en vrezen dat zij anders behandeld zullen worden volgens het gewest waarin zij hun prestatie verrichten of dat de kwalificatievoorwaarden zullen worden verminderd. Het is belangrijk dat in de drie gewesten eenvormige regels behouden blijven voor de vestigingswetgeving, zowel voor de concurrentie tussen bedrijven als voor de kwaliteitswaarborg die aan de consument moet worden geboden. De federale regering wordt uitgenodigd om de nodige initiatieven te nemen om de gewenste doelstellingen te bereiken, bij het toepassen van de restbevoegdheden die zij behoudt op het gebied van de vestigingswetgeving. 6. Instrumenten om bedrijven bij hun ontwikkeling te begeleiden Ondersteuning bij toegang tot krediet De crisis van de jaren heeft aangetoond dat de aannemer van wie de kredietaanvraag werd geweigerd meestal het project waarvoor hij financieringsmiddelen zocht heeft laten varen. De huidige kredietsituatie is niet volledig vergelijkbaar met die van de voornoemde jaren, gekenmerkt door een echte kredietschaarste ("credit crunch"). Ze vertoont echter heel wat gelijkenissen, meer bepaald vanuit de invalshoek van de aanscherping van de kredietvoorwaarden. De aanhoudende economische moeilijkheden en de strengere beheersregels die aan de financiële wereld worden opgelegd, hebben de kredietverleners ertoe aangezet veeleisender te zijn wat de selectiecriteria en hun waarborgeisen betreft. Er bestaan oplossingen om te vermijden dat bedrijven van wie het krediet geweigerd wordt onmiddellijk afzien van hun project. Een beroep doen op de kredietbemiddelaar is een van die oplossingen, waarvan de efficiëntie tijdens de crisis van de jaren bewezen werd. Om het bestaan van dit rechtsmiddel bekend te maken bij de bedrijven is het zeer belangrijk op te leggen dat elke beslissing tot weigering van een krediet gepaard moet gaan met zowel een goed leesbare vermelding die het bedrijf inlicht over de mogelijkheid om op de kredietbemiddelaar een beroep te doen als een als bijlage toegevoegd document dat de opdracht en de tussenkomsten van de bemiddelaar beschrijft. De voltooiing van de hervorming van de prijslijst voor de bouwmaterialen De prijslijst voor de bouwmaterialen houdt bij hoe de prijzen voor allerhande bouwmaterialen zich ontwikkelen en biedt op die manier de mogelijkheid om de herzieningsformules goed te laten werken. Die herzieningsformules worden onder andere gebruikt bij overheidsopdrachten voor werken. Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 11

12 De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven heeft de prijslijst grondig onderzocht om het heel nuttige instrument dat echter verouderd was, te herzien. Na de lijst met referentiematerialen te hebben geactualiseerd, heeft de Raad, in een omstandig advies, besloten dat het noodzakelijk is een efficiënt systeem te behouden dat de prijsontwikkeling van de bouwmaterialen volgt en hij heeft een aantal maatregelen voorgesteld die een echt bestek vormen om de prijslijst te herzien. Het is hoog tijd om, na een lange periode van lopende zaken van de voormalige regering, eindelijk gevolg te geven aan het advies van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven en de herziening van de prijslijst uit te voeren, op grond van de voorstellen die in dit advies staan. De Confederatie nodigt daarom de regering uit om deze herziening zo snel mogelijk te starten. We wijzen er tegen deze achtergrond op dat de overheid prijsindexen ter beschikking moet stellen aan de hand waarvan herzieningsformules kunnen worden opgesteld die de kosten van de opdracht weergeven. De nieuwe regel die, bij uitzondering, en dus onder zeer strikte voorwaarden, toestaat om een prijsherziening door te voeren op basis van het indexcijfer van de consumptieprijzen verandert niets aan het algemene principe dat een herziening gebeurt op basis van de kosten van de opdracht Uitvoering van het regeerakkoord - Prioriteiten voor de bouwsector - p. 12