magazine Het gemeenterapport: burgemeesters aan het woord: Doornik, Kortrijk, Hasselt, Luik en Oostende Belgian Pledge: rem op kinderreclame

Transcriptie

1 Comeos magazine - nr. 9 1 magazine NIEUWSBRIEF VAN DE BELGISCHE HANDEL NR 9 - SEPTEMBER 2012 Belgian Pledge: rem op kinderreclame Het gemeenterapport: burgemeesters aan het woord: Doornik, Kortrijk, Hasselt, Luik en Oostende

2 The autonomous management school of the University of Antwerp GLOBAL CITIZEN AWARD /11/2012 The alumni association of Antwerp Management School proudly presents The Global Citizen Award The prestigious award recognizes role model leaders who have a long pedigree of excellence in what captures the essence of the kind of Global Citizens, mastering the art of making decisions and leading people. In 2012, creativity is the central theme of the award. This year the award will be granted to Thomas Bergström CEO Inter IKEA Systems BV. Program 18:00 Optional visit of exhibition The ambition of the territory 19:00 Doors of the auditorium open 19:30 Welcome and introduction by Philippe Naert, Dean Antwerp Management School 19:45 Global Citizen Award principles by Marianne Van Der Steen, Academic Director, Competence Center Creative Economy 20:00 Chasing an impossible vision by Thomas Bergström, CEO Inter IKEA Systems bv 20:40 Award ceremony 21:00 Wait for me by Zita Swoon & Awa Démé and Mamadou Diabaté Kibié (Burkina Faso) 21:30 Reception Location De Singel, Desguinlei 25, 2000 Antwerp Participation fee: 40 excl. VAT More information and registration at

3 Comeos magazine - nr. 9 3 Inhoud Dominique Michel: Leefbare steden en gemeenten 3 Het gemeenterapport: de scores 4 Mobiliteit: ook leveren buiten de spits - Stefaan De Clerck, burgemeester Kortrijk 6 Leefbare steden en gemeenten De inzet van de lokale verkiezingen van 14 oktober is groot: hoe houden we onze steden en gemeenten leefbaar? Voor de zomer stuurden we alle partijen, lijsttrekkers en zetelende burgemeesters ons gemeentelijk memorandum op. We formuleerden duidelijke voorstellen om de handel in het lokale beleid te integreren omdat een bloeiende handel mee voor een leefbare omgeving zorgt. We laten in dit Magazine beleidsverantwoordelijken aan het woord: hoe zien zij die samenwerking tussen lokale politiek en lokale handelaars? Want verkiezingen gaan over méér dan over de (nieuwe) burgemeester. Ze gaan over onze toekomst. Lokale fisaliteit: harmoniseren graag - Hilde Claes, burgemeester Hasselt 8 Commerciële dynamiek: een duet tussen handel en overheid Christian Massy, burgemeester Doornik 10 Handelsvestigingen: Voldoende ruimte voor nieuwe winkels en lokale jobs - Willy Demeyer, burgemeester Luik 12 Veiligheid: winkels vragen een veilige en nette buurt Jean Vandecasteele, burgemeester Oostende 14 De handel in cijfers 16 Doe het met Comeos 17 Betalen? Met de kaart uiteraard! 18 Belgian Pledge: een rem op de reclame 20 Het relanceplan gerelanceerd 24 Dominique Michel Gedelegeerd bestuurder Comeos Zout op iedereens patatten: klagen boeren terecht? 26

4 4 Comeos magazine - nr. 9 Het gemeenterapport Hoe lokale overheden de handel kunnen steunen - en omgekeerd In het voorjaar vroegen we onze leden hoe ze tegen het lokale beleid aankeken. De resultaten van die enquête we beperkten ons tot vijftien steden en gemeenten zijn niet allemaal even positief. De vijf klassieke aandachtspunten (mobiliteit, veiligheid, fiscaliteit, handelsdynamiek en vestigingsbeleid) zorgen voor een gemiddelde score van net geen 52 procent. De handel en de lokale overheid zijn nochtans tot elkaar veroordeeld. Een dynamisch handelsbeleid zorgt voor een aantrekkelijke omgeving, binnen of buiten de stad. Winkels die klanten aantrekken, doen centra opleven. Een stad waar het verkeer stilstaat of onmogelijk wordt gemaakt, zal zijn winkels zien verdwijnen. En de daaruit voortvloeiende leegstand zorgt niet alleen voor lelijke buurten ook de veiligheid en netheid hebben eronder te lijden. Handelaars zijn vooral ontevreden over de hoge lokale fiscale druk, over de gebrekkige mobiliteit (zowel voor klanten als voor leveranciers) en voor de beperkte innovatie- of renovatiemogelijkheden. Overleg, altijd en overal Het grootste manco voor de Comeos-leden is echter het gebrekkige (of gebrek aan) overleg. En dat is vreemd, want het lokale bestuur is per definitie het beleidsniveau dat het dichtst bij de mensen staat, het gemakkelijkst toegankelijk zou moeten zijn. Toch klagen handelaars (meestal terecht) over beslissingen waarmee ze, zonder overleg, worden geconfronteerd en die de handel fnuiken.

5 Comeos magazine - nr. 9 5 Oostende 51,6% Brugge 50,0% Gent 49,6% Kortrijk 49,5% Antwerpen 49,8% Mechelen 50,7% Leuven 51,9% Brussel 49,5% Genk 54,4% Hasselt 54,9% Doornik 55,5% Bergen 49,0% Namen 50,1% Luik 51,4% Charleroi 51,5% Onaangekondigde wegenwerken zorgen voor wrevel. Het verdwijnen van parkeerplaatsen voor klanten. Het versmallen van wegen, waardoor leveringen worden bemoeilijkt. Het invoeren van nieuwe lokale taksen vreten de marges weg, en kunnen er zelfs voor zorgen dat winkelvestigingen worden gesloten. We vragen aan de (nieuwe) lokale besturen dan ook om overal structurele overlegorganen op te zetten, waar handelaars en bestuurders samen de impact van maatregelen kunnen inschatten. En liefst nog een stap verder gaan, door samen een commerciële dynamiek te ontwikkelen die de omgeving ten goede komt. Gemeenterapport: met de hakken over de sloot Aan de enquête werkten de winkelketens mee die in de (meeste van de) vijftien steden en gemeenten uit de lijst, een vestiging hebben. Op die manier kunnen we de scores ook tegen elkaar afwegen. De punten zijn dus niet louter op gevoel toegekend: onze leden kunnen prima vergelijken hoe de fiscale druk zich verhoudt tot de taksen in een andere stad. We vroegen onze handelaars een score toe te kennen voor de steden waarin ze actief zijn, op het gebied van mobiliteit, winkelvestigingen, veiligheid en netheid, fiscaliteit, tewerkstelling en commerciële dynamiek. Dat geeft de volgende eindscore: TOTAL 1 Doornik 55,5 2 Hasselt 54,9 3 Genk 54,4 4 Leuven 51,9 5 Oostende 51,6 6 Charleroi 51,5 7 Luik 51,4 8 Mechelen 50,7 9 Namen 50,1 10 Brugge 50,0 11 Antwerpen 49,8 12 Gent 49,6 13 Brussel 49,5 14 Kortrijk 49,5 15 Bergen 49,0

6 6 Comeos magazine - nr. 9 Mobiliteit: ook leveren buiten de spits Mobiliteitsrapport: 62,5% Toegankelijkheid met de vrachtwagen: Brugge 75% rapport Met de auto: Kortrijk en Oostende 80% Bereikbaarheid voor voetgangers: Kortrijk en Oostende 100% Gemiddelde voor parkeermogelijkheden: 60% We vragen dat alle steden en gemeenten stille leveringen buiten de spits aanvaarden. Auto s die los- en laadzones blokkeren, moeten zwaar worden aangepakt, met boetes die afschrikken. Betere informatie-uitwisseling met handelaars over geplande (wegen) werken. We vragen ook dat de toegang tot de steden mogelijk blijft voor auto s, en dat er voldoende parkeerplaatsen aan redelijke tarieven beschikbaar zijn. Een vlotte bereikbaarheid zowel voor leveranciers als voor klanten is voor winkels van levensbelang. Door het aantal parkeerplaatsen te beperken, of door te hoge parkeertarieven te hanteren, worden klanten uit het centrum weggepest. Onverwachte wegenwerken in de buurt van winkels zorgen bij iedereen handelaar, klant en leverancier voor onvrede. En auto s die op los- en laadzones worden achtergelaten zorgen er niet alleen voor dat winkels niet kunnen bevoorraad worden, ze veroorzaken ook files. Winkels worden haast uitsluitend via de weg bevoorraad. Door lokale (politie)reglementeringen zijn we al te vaak verplicht om die leveringen tijdens de spits te doen. Met de toelating om stille leveringen (met aangepast materiaal) s ochtends vroeg en s avonds laat uit te voeren, ontlasten we het verkeer, verhogen we de veiligheid en wordt het milieu geholpen dank zij speciaal uitgeruste, zuinige en stille vrachtwagens. Winkelen in het Texas van Vlaanderen Burgemeester Stefaan De Clerck van Kortrijk Het West-Vlaamse Kortrijk was de eerste stad in België om, in de jaren zestig, een verkeersvrije winkelstraat in te stellen. Geen wonder dat de handelaars tevreden zijn over de toegankelijkheid voor voetgangers in hun stad. Of ligt de oorzaak van die tevredenheid ergens anders? Burgemeester

7 Comeos magazine - nr. 9 7 Stefaan De Clerck Burgemeester Kortrijk Stefaan De Clerck heeft (en geeft) het antwoord. Kortrijk was inderdaad de eerste stad die een verkeersvrij gebied had in zijn centrum. Sindsdien is het nog enorm uitgebreid en streven we naar een groot en gezellig gebied dat op mensenmaat kan gebruikt worden - zowel voor bewoners, bezoekers maar uiteraard ook voor allen die graag komen winkelen in een binnenstad. Het feit dat ook grote ondergrondse parkings in het centrum zijn gerealiseerd, vergemakkelijkt de combinatie van toegankelijkheid tot het centrum met gelijktijdig een rustige winkel-wandelzone waarin het grote stedelijke aanbod van diensten en winkels op een vlotte manier kan bereikt worden. Het PIEK-project werd voornamelijk uitgetest bij de grote winkelketens Delhaize en Colruyt. Dit project loopt goed, ook omdat men via die twee winkels ook de stille leveringen heeft opgestart, wat voor de buren wel belangrijk is. Op dit ogenblik zijn we aan het onderzoeken hoe we de winkels in het winkel-wandelcentrum best beleveren zodat we het vrachtverkeer in het winkelwandelgebied en het centrum van de stad sterk kunnen reduceren. De kern van elk goed beleid is keuzes durven maken, en voor het mobiliteitsbeleid is dat niet anders. Kortrijk kiest voor de voetgangers en de fietsers - in de binnenstad zijn zij de maat van de dingen. Door een grote zorg voor de publieke ruimte wordt de beleving van de stad sterk vergroot. Er is niet alleen het grote winkel-wandelgebied, ook in de rest van de binnenstad gaan we voor zo breed mogelijke voetpaden waarop het comfortabel wandelen is. Ook langs de Leieboorden zijn intussen belangrijke promenades aangelegd. Veelvuldige toepassing van een zone 30 met gemengd verkeer impliceert ook dat auto s hun snelheid moeten aanpassen aan de zwakkere weg gebruiker. Ook met het parkeerbeleid proberen we langparkeerders naar de rand van de binnenstad of in een van de centrumparkings te loodsen. Mensen die in de stad moeten zijn om er te winkelen en natuurlijk ook de bewoners zijn dan weer welkom op de parkeer plaatsen in de straten. We tekenden verschillende zones uit. Enerzijds kozen we radicaal voor de inbreiding van het centrum van de stad met een zeer groot winkelcentrum, maar anderzijds bouwen we ook winkelstraten uit waar je met de auto tot net voor de winkel kunt rijden. Dat brengt een diversiteit in aanbod met zich mee en creëert een evenwichtige verhouding tussen winkelbeleving en utilitaire aankopen. Het is evident dat dit een voortdurende strijd blijft gezien de toename van het wagenpark, het feit dat het om historische steden gaat en de terechte eisen die door de bewoners van de binnenstad worden gesteld.

8 8 Comeos magazine - nr. 9 Lokale fiscaliteit: Rapport fiscale druk: 30% rapport Uitschieters: Kortrijk 20% Gent 25% Mechelen en Brugge 27% De beste score is voor Hasselt, met 40% We vragen dat het lokaal fiscaal pact wordt nageleefd, en er een einde komt aan belastingen als de folderbelastingen Alle Vlaamse steden en gemeenten moeten de ministeriële begrotingsrondzendbrieven volgen, en de voorgestelde modellen van belastingreglement gebruiken voor alle belastingen die de handel raken We vragen ook dat de gemeentelijke belastingreglementen dringend worden gepubliceerd op een website van het Vlaamse Gewest, en dat ze pas na die publicatie van kracht worden zoals dat ook met het Belgisch Staatsblad gebeurt Hilde Claes Burgemeester Hasselt

9 Comeos magazine - nr. 9 9 harmoniseren graag Belastingen op parkeerplaatsen, op handelsoppervlakte, op signalisatie of op reclamedrukwerk: handelaars worden in gemeenten soms op veertien verschillende manieren extra belast. De wildgroei aan lokale fiscale maatregelen remt de investeringen en de werkgelegenheid af, en zorgt voor hogere prijzen voor de consument. We vragen dan ook overleg op lokaal niveau, om de fiscale druk binnen de perken te houden. Bovendien zorgt de lokale fiscale autonomie ervoor dat winkelketens die in verschillende steden en gemeenten actief zijn, al die reglementen moeten kennen en per belasting per gemeente een aparte aangifte moeten doen. Hoewel er duidelijke ministeriële omzendbrieven zijn die de belastingreglementen regelen. Ten slotte is ook de publicatie van lokale belastingreglementen door ophanging een doorn in het oog van handelaars. Het is een middeleeuwse praktijk: belastingreglementen worden op affiches gedrukt, en de vijfde dag na ophanging van de affiche aan de gemeentelijke aankondigingsborden, treden de regels in werking. Zowel in Brussel als in Wallonië is al een stap gezet naar digitalisering, met publicatie op regionale websites. Eén loket voor handelaars Burgemeester Hilde Claes van Hasselt Op school is veertig procent nog een onvoldoende. Maar toch is Hasselt met die score de primus onder de onderzochte steden. Natuurlijk betaalt niemand graag taksen en belastingen - de handelaar vormt daar zeker geen uitzondering op. Maar we zijn toch benieuwd wat de Hasseltse burgemeester, Hilde Claes, van haar score vindt. We scoren inderdaad het best - we hebben dan ook een heel lange traditie van goed overleg met de handelaars. Door samen duidelijke afspraken te maken hebben we Hasselt kunnen uitbouwen als de 4e winkelstand van Vlaanderen, iets waar we heel trots op zijn. Als stadsbestuur vinden we dat alle bewoners het recht hebben om te genieten van investeringen door het stadsbestuur, maar dan heeft ook iedereen de plicht om daarvoor bij te dragen via de belastingen. Het is daarom belangrijk dat we een goed evenwicht houden tussen wat het stadsbestuur doet voor de handelaars, en wat de handelaars teruggeven via hun belastingen. Hoe gaat de stad om met de vestigingsproblematiek? Welke criteria hanteer je als burgemeester om een nieuwe winkel al dan niet in je stad toe te laten? Hilde Claes: Als stad kunnen we niet elke bestemming bepalen, toch proberen we maximaal te sturen in het belang van een aangenaam en complementair winkelaanbod. We doen dit aan de hand van twee belangrijke verordeningen: de verordening op bestemmingswijzigingen die bepaalt dat elke bestemmingswijziging via vergunning moet gebeuren. Zo kan bijvoorbeeld een klerenwinkel niet zo maar omgebouwd worden tot fast food restaurant. En ten tweede hebben we de verordening woonkwaliteit. Die wil met een hele reeks regels het historisch centrum behouden. De sterkte van het compacte handelscentrum mag niet verdwijnen door het vrij afbreken van oude panden. Via deze instrumenten kunnen we bepaalde investeerders helpen in hun zoektocht naar het meest geschikte pand op de juiste locatie van de stad. De publicatie van lokale belastingreglementen lijkt vrij archaïsch. Overweegt de stad Hasselt daar een eigen initiatief om de 21ste eeuw binnen te stappen? Hilde Claes: Wij willen sowieso evolueren naar 1 loket voor de ondersteuning van handelaars. Bij deze handelsmanager moeten ze terecht kunnen voor al hun vragen, en deze persoon moet er ook voor zorgen dat informatie eenvoudiger tot bij de handelaars komt. Wat betreft de wettelijke publicatie van reglementen kunnen wij natuurlijk niet anders dan de wettelijke voorschriften te volgen, dus daar moeten we echt wachten op een vereenvoudiging door de regering. Hasselt bevindt zich in een zeer concurrentiële omgeving Nederland en Duitsland, maar ook Luik, zijn vlakbij. Helpen fiscale stimuli om handelaars in Hasselt te houden? Of neemt u andere voorzorgen om de vlucht (van klanten en van winkels) naar het buitenland te ontmoedigen? Hilde Claes: Ik denk dat Hasselt een zeer sterke positie heeft in Limburg. In de eerste plaats het authentiek karakter van de binnenstad, ons sterk aanbod van complementaire winkels, het ruime parkingaanbod (dat we nog gaan verbreden), enzoverder. Fiscaliteit zal misschien handelaars deels beïnvloeden maar ik denk dat het veel belangrijker is dat er veel potentiële klanten zijn. En de handelaars en het stadsbestuur nemen heel wat initiatieven om zoveel mogelijk klanten naar Hasselt te lokken.

10 10 Comeos magazine - nr. 9 Commerciële dynamiek: een duet tussen handel en overheid Rapport commerciële dynamiek: 55,6% Aantrekkelijke stad: Kortrijk 80% en Namen rapport 70% Betrokkenheid van handelaars: Doornik 60% Betrokkenheid van handelaars bij initiatieven: Gent 33%, Mechelen 36,7% Iedereen, handelaar zowel als de lokale overheid, wil een aantrekkelijke en dynamische omgeving. Maar er is onvoldoende overleg tussen de verschillende partijen om het aanwezige potentieel optimaal te benutten. Er is dus nood aan een aanpak die de commerciële dynamiek lanceert, met een jaarplanning met (commerciële) evenementen, meer mogelijkheden voor handelaars om daar aan deel te nemen, en de vrijheid om nieuwe initiatieven als nocturnes mogelijk te maken. Steden en gemeenten moeten zich meer als aantrekkelijke centra positioneren. We vragen dat de steden en gemeenten een structurele dialoog opstarten met kleine en grote handelszaken, en dat ze initiatieven nemen om de commerciële dynamiek te lanceren. Een dynamiek creëer je met drie partners samen - of helemaal niet Burgemeester Christian Massy van Doornik Doornik haalde een prima rapport bij onze handelaars. Burgemeester Christian Massy verbaast zich daar niet over. Toen de Waalse minister van Economie, Jean-Claude Marcourt, zes

11 Comeos magazine - nr jaar geleden de prijzen uitreikte voor dynamische stadskernen, was van Doornik geen sprake. We veranderden het geweer toen van schouder, met een nieuwe centrummanager, en sindsdien vallen we ieder jaar in de prijzen. We geloven dat een dynamische stadskern een samenwerking is tussen drie partijen: de overheid, de handel en de inwoners. Als je met één van die drie geen rekening houdt, kun je het wel schudden. Het gaat om een samenwerking met de drie. Je moet een platform hebben om te kunnen uitleggen waarom bepaalde zaken nodig zijn. Als je dat doet, werkt iedereen mee en heb je meer kans op slagen. Zes jaar geleden waren de meeste winkels hier s middags gesloten. We hebben hen gevraagd om open te blijven inwoners en studenten willen ook op de middag inkopen doen. De handelaars zijn ons gevolgd, en nu zie je dat Doornik s middags bruist en leeft. Studenten gaan een jeans kopen, bedienden doen snel hun inkopen in een supermarkt, Er is nu wat kritiek op de werf rond de kathedraal hier. Maar die kritiek was er ook vijftien jaar geleden, toen we de Grote Markt heraanlegden. De handelaars schreeuwden toen moord en brand. Nu is dat plein één van de meest levendige in het land. Er waren nooit eerder meer horeca-zaken in Doornik dan nu. Vooral de veiligheid is een dure zaak, gaat de burgemeester verder. Het kost geld om de veiligheid te garanderen zowel aan de stad als aan de handelaar. Maar niets doen, kost je nog veel meer van zodra de mensen zich niet meer op hun gemak voelen in winkelstraten, blijven ze helemaal weg. Je moet samen iets creëren, iets dat lééft. We hadden drie jaar geleden 70 deelnemers voor onze eerste tweedehandsmarkt. Nu zijn er 250 inschrijvingen. Doordat we erkend zijn als toeristisch centrum, kunnen de winkels op zondag open blijven en je ziet dan de families van Doornik en van ver daarbuiten, door de straten flaneren. Etalages bekijken, iets drinken, iets kopen handelaars doen gouden zaken op zondag. Maar nogmaals: het is een proces waar je met drie partners moet aan werken. Als overheid kun je niets opleggen want als de anderen niet mee willen, lukt er helemaal niets. Christian Massy Burgemeester Doornik

12 12 Comeos magazine - nr. 9 Handelsvestigingen: Rapport handelsvestigingen: 51,7% Goed beleid handelsvestigingen: Bergen en Namen 72% rapport Voldoende commerciële oppervlakte: Luik 48% - Kortrijk 26% Gemak om goed personeel te recruteren: 44% We vragen dat steden en gemeenten voldoende vestigingsmogelijkheden aanbieden in de stadskern en in de rand voor grote en kleine handelaars De omzendbrief van minister Muyters vormt één geheel: alle elementen moeten in overweging worden genomen bij het beoordelen van nieuwe winkels, en niet alleen diegene die populair lijken Socio-economische afwegingscriteria mogen niet gebruikt worden bij inplanting van nieuwe winkels, en mogen niet opgenomen worden in commercieel strategische plannen van steden en gemeenten. E-commerce ontwikkelt zich in België razend snel, en zal ook een invloed hebben op het winkellandschap. Misschien evolueren we naar kleinere winkels met grotere opslagplaatsen misschien is de toekomst aan grootschalige detailhandel. Er moet dan ook een maximale flexibiliteit zijn in het winkelaanbod, zodat de handel kan inspelen op veranderende consumentenbehoeften en markttendensen. De verschillende vormen van handelszaken grote en kleine, in de kern of in de periferie zorgen ervoor dat een stad of gemeente een rijk, divers winkelaanbod heeft dat alle soorten klanten aantrekt. Groot en klein zijn complementair en stimuleren elkaar zelfs: de kleine zelfstandige winkeluitbater geniet mee van de aantrekkingskracht van de grote winkel keten verder in de straat. Een strikt handelsbeleid werpt vruchten af Burgemeester Willy Demeyer van Luik Willy Demeyer Burgemeester Luik Verschillende winkelkernen versterken elkaar Sinds 2010 hebben we in Luik een strikt handelsbeleid, met een commercieel ontwikkelingsplan dat we nauwgezet volgen, vertelt Willy Demeyer, burgemeester van Luik. We analyseren grondig de nieuwe aanvragen, het huidige aanbod en hoe we die twee aan elkaar kunnen koppelen. Op die manier konden we het hele aanbod letterlijk in kaart brengen: we hebben op ons grondgebied verschillende commerciële polen gedefinieerd, en ze gerangschikt volgens hun aantrekkingskracht

13 Comeos magazine - nr voldoende ruimte voor nieuwe winkels en lokale jobs en hun belang. Eén van de belangrijkste lessen die we er al uit konden trekken, is dat we de huidige polen moeten versterken, en een verdere commerciële ontwikkeling buiten die gebieden moeten ontmoedigen. We hebben ze ook allemaal een label gegeven: sectoren hebben een ontwikkelingspotentieel, moeten versterkt worden, moeten nieuw leven worden ingeblazen of kunnen geherstructureerd worden. Hoe gaat de stad om met het spanningsveld tussen kernversterking en de handel in de rand? Demeyer: De verschillende kernen moeten blijven bestaan, want ze versterken elkaar. Met respect voor hun eigenheid en voor de grenzen die we met het commerciële ontwikkelingsplan vastleggen. Ik zie onze rol vooral als het opzetten van een dialoog tussen handelaars in de stadskern en hun collega s uit de commerciële zones in de rand. We willen graag dat ze allemaal, samen, deelnemen aan commerciële activiteiten. Handelaars vragen één loket om al hun zaken te behandelen. Hoever staat de stad Luik met de implementatie van zo n loket? Demeyer: Het Bureau du commerce van de stad Luik vervult momenteel die rol al. We geven kandidaat-investeerders advies en administratieve ondersteuning, ook bij de keuze van de locatie. We voorzien binnenkort een website, waar we die ondersteuning bundelen, en waar we hen stapgewijs verder helpen indien ze een winkel willen openen in Luik.

14 14 Comeos magazine - nr. 9 Veiligheid: winkels vragen Veiligheidsrapport: 63,6% Zijn de straten en voetpaden rapport proper? Gent, Oostende, Brugge en Kortrijk: 80% De lokale politiezones hanteren een kordate aanpak van winkeldiefstal. Namen 40% Jean Vandecasteele Burgemeester Oostende We vragen dat de lokale politie voldoende inzet op preventie, en zo snel mogelijk een geïntegreerde en kordate aanpak van winkeldiefstallen uitwerkt, in samenspraak met het parket en alle andere betrokkenen. We vragen dat alle Vlaamse steden en gemeenten gemeentelijke administratieve sancties (GAS) invoeren bij winkeldiefstal, en meewerken met het betrokken parket aan procedures van snelrecht. Daarover moet duidelijk en open worden gecommuniceerd met de handelaars, zodat zij weten hoe procedures werken. De steden en gemeenten moeten ook de nodige maatregelen nemen om voor een verkeersveilige en nette buurt te zorgen.

15 Comeos magazine - nr een veilige en nette buurt Nette straten, veilige straten Burgemeester Jean Vandecasteele van Oostende De winkelvloer dreigt stilaan een wetteloze zone te worden. Ondanks de inspanningen voor beveiliging, stijgt het aantal diefstallen. Handelaars worden vaker het slachtoffer van overvallen in bendes, en er wordt maar in één op de tien gevallen een klacht neergelegd. Die straffeloosheid moet een halt worden toegeroepen winkeldiefstal kost de sector één miljard euro per jaar. We stellen een Partnership winkeldiefstallen voor, naar analogie met het Partnership gewapende overvallen. Alle betrokkenen handelaars, de federale en lokale politie en justitie kunnen een integrale en geïntegreerde aanpak van winkeldiefstallen uitwerken. De lokale zoektocht naar aangepaste maatregelen om met kleinere misdrijven om te gaan, zoals de gemeentelijke administratieve sancties (GAS) of allerlei lik op stuk - benaderingen door parketten (zoals in Antwerpen) zijn te versnipperd. Zeker voor winkelketens die vestigingen hebben over het hele land, is een uniforme aanpak een absolute must. Oostende wordt door handelaars als een nette stad omschreven. Burgemeester Jean Vandecasteele weet hoe dat komt. We investeren volop in openbaar domein mooie straten en pleinen geven nu eenmaal minder aanleiding tot vandalisme en andere kleine criminaliteit. We scoren met het project Oostende blinkt, met een team dat zeven dagen op zeven de straten netjes houdt, met sprekende vuilnisbakken, met initiatieven om het wildplassen te beperken, Ik ben er vast van overtuigd dat nette straten voor een hoger gevoel van veiligheid zorgen. Bovenop het reguliere personeel van de reinigingsdienst worden, in samenwerking met het OCMW, 30 mensen die een leefloon krijgen, ingezet om de stad proper te houden. In het weekend en in de toeristische periodes komen daar nog jobstudenten en tijdelijke aanwervingen bij. Ook de GAS-boetes voor sluikstorters missen na enkele jaren hun effect niet. Is het invoeren van die Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) voor winkeldiefstallen een oplossing? Vandecasteele: Criminaliteit moet worden aangepakt en gesanctioneerd. Er werd de laatste jaren veel geïnvesteerd in de aanpak van criminaliteit en Oostende zal de volgende jaren hier verder op werken met camera s, extra politie boven de norm en een performante politie met een hoge oplossingsgraad. We hebben het GAS al uitgebreid, en wachten nu op de nieuwe wetgeving om nog bestraffender te kunnen optreden. Een bloeiende handel in de (binnen)stad is belangrijk voor de leefbaarheid van de stad. Oostende is bovendien een toeristisch centrum vereist dat een aparte, meer speficieke aanpak van problemen als veiligheid? Vandecasteele: Het is inderdaad anders dan in veel andere steden In de winkelstraten wordt politie in burger ingezet tegen winkeldiefstal en om de goede orde te bewaken. Indien iemand op winkeldiefstal wordt betrapt, kan de politie binnen enkele minuten ter plaatse zijn. Uiteraard is er niet enkel het winkelapparaat. Oostende investeerde in extra mankrachten (boven de norm). Hierdoor kunnen meerdere accenten in het politiewerk worden gelegd en is de oplossingsgraad van misdrijven hoog. Ook de installatie van bewakingscamera s in het centrum en invalswegen heeft geleid tot hogere ophelderingsgraad en afschrikking.

16 16 Comeos magazine - nr. 9 De handel in cijfers Consumenten vertrouwen voor hun aankoop op het oordeel van de traditionele media (47%), op mond-aan mond reclame (92%) en aan online beoordelingen (70%) 80% van de bedrijven heeft moeite vacatures ingevuld te krijgen Afgesloten vrieskoffers in de winkels leveren een 15 20% besparing van tot op de energiefactuur op 53% van de consumenten lezen de publiciteitsfolders, op zoek naar promo-acties en kortingen 24,8%van promoties in supe r- markten zijn op non-food artikelen (schoonmaakmiddelen, lichaamsverzorging en medische verzorging) Colofon Comeos Magazine, september 2012 Eindredactie Peter Vandenberghe Verantwoordelijke uitgever Dominique Michel Grafisch ontwerp Apunta Comeos vzw E. Van Nieuwenhuyselaan Brussel T F

17 Comeos magazine - nr Doe het met Comeos 9 okt Home & Deco Trophy 9 oktober 2012 Voor de derde keer al reiken we de Comeos Home & Deco Trophy uit aan producten uit de sectoren keuken, gedekte tafel en geschenk die zich onderscheiden door design en/of originaliteit. Op negen oktober kunnen detailhandelaars de producten beoordelen, vanaf uur, in Salons de Romree in Grimbergen. Inschrijven kan nog snel via home deco trophy 2012 Winner 7 nov De Mercuriusprijs 7 november 2012 Dit jaar reiken we onze Mercuriusprijs uit aan de handelaar met het meest geslaagde winkelgebouw. Op woensdag 7 november laten we Auchan, Jean-Claude Marcourt, Coolblue en Media Markt-Saturn hun licht schijnen op de invloed van e-commerce op winkelgebouwen. Welke voorzorgen moeten handelaars nu al nemen om de nieuwe consument te bedienen, en is de overheid klaar voor die ommezwaai? Alle informatie vind je op www. Mercuriusprijs.be mercuriusprijs Partners for Commerce and Services: Securing Your World

18 18 Comeos magazine - nr. 9 Betalen? Met de kaart Het lijkt gek, en toch doen we het bijna allemaal: we halen met de bankkaart geld uit de muur, lopen met dat geld op zak tot we het uitgeven in een winkel. Waar de handelaar het verzamelt en naar de bank brengt of laat brengen met een geldtransport. Hoeveel eenvoudiger zou het niet zijn als we onze aankopen meteen met de kaart betaalden? Eenvoudiger, veiliger en goedkoper. In september startte een grote sensibiliseringscampagne om het betalen met de kaart te promoten. De campagne (die in december wordt herhaald) kwam er op initiatief van Comeos en Febelfin. In bankkantoren en in handelszaken maakten de affiches en ander promotiemateriaal met Betalen? Met de kaart uiteraard klanten duidelijk dat elektronisch betaalverkeer méér dan een alternatief kan zijn voor cash. Het is gewoon de betere oplossing. De Belg voert jaarlijks gemiddeld 63 betalingen uit met de debetkaart. Dat zijn er een pak minder dan in het Verenigd Koninkrijk (78), Frankrijk (104) en Zweden (169). Om ook ons gemiddelde op te krikken, kwamen de handelaars en de banksector vorig jaar al overeen dat er inspanningen zouden geleverd worden. Enerzijds garanderen de banken dat het systeem van elektronisch betaalverkeer veilig, snel, eenvoudig en gebruiksvriendelijk blijft. Anderzijds dragen de handelaars, onder andere met deze campagne, hun steentje bij om hun klanten te sensibiliseren. Veiliger en (dus) goedkoper Een Europese studie berekende dat de verspreiding, het beheer, de verwerking en de recyclage van cash in 2008 liefst 84,1 miljard euro kostte. Het grootste deel van die kost kan vermeden worden met elektronische betalingen. Betalen met kaart is veiliger, zegt Michel Vermaerke, ceo van Febelfin (de Belgische federatie van de financiële sector). Elke euro die met een betaalkaart wordt betaald, is een euro die niet kan worden gestolen of verloren. Dit is een positief gegeven voor zowel de handelaar als voor de consument. Naast dit duidelijke veiligheidsaspect, betekent een vermindering van cash-betalingen voor de overheid en de maatschappij als geheel een vermindering van de kost voor bijvoorbeeld de beveiliging van geldtransporten en de vele andere kosten verbonden aan de verhandeling van cash geld. Een studie toont aan dat die verhandeling van cash elke Europeaan in 2008 zo n 129,5 euro kostte. Iedereen wint er dus bij wanneer we die maatschappelijke kost kunnen verminderen. Betalen met de kaart is hierbij een belangrijke stap in de goeie richting. Betalen met kaart is veiliger Michel Vermaerke, ceo Febelfin

19 Comeos magazine - nr uiteraard! Voor de handelaar is het behandelen van cash geld bovendien een dure operatie. Het geld ontvangen, tellen, in kassa s verzamelen, naar een kluis laten brengen, stockeren en uiteindelijk door een gewapend geldtransport naar de bank laten brengen we schatten dat het de sector jaarlijks ongeveer 800 miljoen euro kost, zegt Dominique Michel, Gedelegeerd bestuurder van Comeos. Niet dat elektronische betalingen ontvangen helemaal gratis is ook daar heb je kosten als de huur van de terminal, de communicatie, de transactiekost, Maar de vaste kosten die het behandelen van geld met zich meebrengen, liggen beduidend hoger. Daar bovenop komt nog de extra beveiliging van je winkels, noodzakelijk omdat er cash geld aanwezig kan zijn, besluit D. Michel. Vorig jaar waren er in België 533 overvallen op winkels en één op een geldtransport. Als grote handelszaak ben je haast verplicht om voor een privé-bewaking te zorgen, om je personeel en je klanten te beschermen. Indien we de hoeveel heden cash in de winkels verder kunnen beperken, zou ook de relatieve onveiligheid afnemen. Michel Vermaerke ceo Febelfin

20 20 Comeos magazine - nr. 9 Belgian Pledge: een rem op de reclame Met de Belgian Pledge engageren bedrijven zich om geen reclame gericht op kinderen jonger dan 12 jaar, tenzij de producten voldoen aan specifieke nutritionele criteria. Met reclame gericht op kinderen jonger dan 12 jaar wordt in deze context bedoeld reclame gericht op een mediapubliek met 35% of meer kinderen onder de 12 jaar geen communicatie over producten in scholen tenzij op uitdrukkelijke vraag van de schooldirectie in het kader van educatieve doelstellingen Laurette Onkelinx Minister van volksgezondheid Bron: Olivier Petit - Creativeroom

21 Comeos magazine - nr Op 11 september stelde de federale Minister van volksgezondheid Laurette Onkelinx de Belgian Pledge - Responsible Food Advertising Platform voor: een initiatief van Comeos, FEVIA (de federatie van de voedingsindustrie) en UBA (de Unie van de Belgische Adverteerders) met een nieuw engagement rond verantwoorde voedingsreclame. De deelnemende bedrijven verbinden zich ertoe om reclame voor voeding en drank naar kinderen onder de twaalf jaar te vermijden. Reclame voor voedsel in de geschreven media, radio, televisie én internet gericht op kinderen (een mediapubliek met 35 procent of meer kinderen onder de 12 jaar) zal enkel nog toegelaten zijn voor producten die voldoen aan specifieke nutritionele criteria. In scholen is communicatie over producten helemaal uit den boze - tenzij op uitdrukkelijke vraag van de directie, in het kader van educatieve doelstellingen. De Belgian Pledge komt bovenop de bestaande Reclamecode en is geïnspireerd op de EU Pledge. België is, na Zwitserland en Portugal, het derde Europese land dat een nationale pledge introduceert. De engagementen van de deelnemende bedrijven wordt jaarlijks geëvalueerd. Een opgemerkte gastspreker op de voorstelling van Belgian Pledge was professor Wim Verbeke van de vakgroep landbouweconomie van de Universiteit Gent. In het kader van het Europese EATWELL-project onderzocht hij ingrepen om gezond eten te bezorgen, waaronder beperkingen op de reclame voor voeding waaraan die kinderen worden blootgesteld. Wim Verbeke vakgroep landbouweconomie van de Universiteit Gent

22 22 Comeos magazine - nr. 9 Wim Verbeke: Slechte eetgewoonten en obesitas zijn ontegensprekelijk een belangrijk gezondheidsprobleem geworden. Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de invloed van een totaalverbod op voedingsreclame die op kinderen is gericht. Maar die evaluatiestudies concentreren zich vooral op de manier waarop kinderen aan reclame worden blootgesteld, en houden onvoldoende rekening met de mogelijke effecten op hun keuze van voedsel, hun eetgewoonten en de eventuele gevolgen voor hun gezondheid. Wel toonden studies intussen al aan dat er een nauwelijks meetbaar causaal effect is tussen reclame enerzijds, en de voorkeuren, kennis en voedingspatronen van die kinderen. Maar in vergelijking met écht invloedrijke factoren - ik denk in de eerste instantie aan de voedingsgewoonten van de ouders - is dat effect te verwaarlozen. Er zijn zelfs sterke aanwijzingen dat indien kinderen worden beïnvloed door reclame voor voeding, dat gebeurt omdat ze meer televisie kijken dan naar enkel de programma s of kanalen die specifiek op hen gericht zijn. Bovendien beperken ook kinderen zich niet langer tot de traditionele media als televisie, aldus nog Verbeke. Voedingsgewoonten van de ouders hebben meer invloed op kinderen dan reclame Wim Verbeke, vakgroep landbouweconomie van de Universiteit Gent Met andere woorden: een totaalverbod op voedingsreclame die zich op kinderen richt, is eigenlijk overbodig? Verbeke: Zo ver zou ik nu ook weer niet gaan. Dit initiatief is een belangrijke stap in de goede richting. Er namen drieduizend Europeanen deel aan de EATWELLstudie, en 64 procent is voorstander van zo n verbod. Terwijl slechts 44% een soortgelijk verbod voor volwassenenreclame ziet zitten. Met andere woorden: volwassenen denken dat ze zelf wel kunnen oordelen over wat gezonde voeding is, maar ze willen wel hulp om hun kinderen te beschermen. Dus toch zo n verbod? Verbeke: Ja, maar met één belangrijke nuance. Zowat iedereen is in eerste instantie voorstander van een zelfregulerende aanpak. Het huidige EU Pledge, en bij uitbreiding natuurlijk ook de Belgian Pledge, wordt als een belangrijke, veelbelovende eerste stap beschouwd. En krijgt positievere reacties dan een eventueel verbod dat door de overheid zou worden opgelegd. Deze Comeos-leden treden toe tot de Belgian Pledge-initiatief:

23 Comeos magazine - nr Het nieuwe werken? Een goed plan! Telenet Incentive Plan, de fiscaalvriendelijke telecomformule Met het Telenet Incentive Plan betaalt u als werkgever geheel of gedeeltelijk de telecomfactuur van uw werknemers. Dit stelt uw werknemers in staat hun activiteiten autonoom te organiseren. Voor u is het Telenet Incentive Plan 100% aftrekbaar. En de administratie wordt tot een minimum beperkt. Kies nu voor de meest fiscaalvriendelijke manier om uw nieuwe werknemers te belonen. Surf naar of bel Telenet for profitable Business

24 24 Comeos magazine - nr. 9 Relance? De handel kan niet langer wachten Voor de zomer had de regering als moeilijke opdracht onze economie terug op te krikken. Maar vrij snel werd het duidelijk dat de regering hiervoor geen middelen had. Het resultaat is dus een verschuiving van budgetten en maatregelen geworden waarvan het resultaat onvoldoende is voor de handel. De relancestrategie van de regering wil de koopkracht van de burgers ondersteunen, meer kwaliteitsvolle jobs creëren, maar vooral ook de competitiviteit van onze economie versterken. Uit ons Witboek van de handel blijkt dat de loonkost in België de handelaars met een serieuze handicap opzadelt in vergelijking met de buurlanden. zegt Jan Delfosse, Directeur-generaal Sociale zaken van Comeos. De fiscale druk op de lonen in België is zo hoog dat het verschil tussen totale kost voor de werkgever en nettobedrag voor de werkgever reusachtig is. De handel heeft nu meer dan ooit nood aan een relance wil ze haar gebrek aan prijscompetitiviteit afbouwen. Damage control De eerste plannen van de regering waren bijzonder nefast voor de handelaars. Het plan om drastisch te snoeien in de structurele lastenvermindering voor deeltijds werk voor maar liefst 165 miljoen euro, bijvoorbeeld, zou een aanslag betekend hebben op een belangrijk deel van de tewerkstelling in de sector. Na vele contacten en gesprekken is de oorspronkelijke afbouw van de structurele lastenvermindering deeltijds werk gemilderd tot 55 miljoen euro. De vrijgekomen middelen gaan naar de lage lonen: de lage loongrens (waaronder werkgevers kunnen genieten van een verhoogde bijdragevermindering) wordt verhoogd. Verschuiven en rondjes draaien Waar blijven de echt nieuwe maatregelen? Jan Delfosse Het is teleurstellend te moeten vaststellen dat de regering niet op de proppen is gekomen met nieuwe maatregelen of bestaande lastenverminderingen niet heeft versterkt, zegt Delfosse. Meerdere studies onder andere van de Nationale Bank tonen aan dat meer jobs gecreëerd worden als je de structurele lastenverminderingen inzet op de lage lonen. Laten we niet vergeten dat onze sector de grootste privé-werkgever van het land is. We stellen ten slotte mensen aan het werk. Het relanceplan voorziet ook meer doelgroepenverminderingen voor laag en middengeschoolde jongeren en voor oudere werknemers (omvorming doelgroepvermindering voor oudere werknemers door voortaan in te zetten op de bijdragevermindering voor de 54+, 58+ en 62+). Van al deze maatregelen zal de handel uiteraard profiteren, maar onvoldoende.

25 Comeos magazine - nr Moderner arbeidsrecht voor deeltijds werk Uit het Witboek van de handel blijkt ook dat het hoge loonniveau in de Belgische handel nog versterkt wordt door het gebrek aan flexibiliteit in de arbeidsorganisatie in vergelijking met de buurlanden. Ook op die punten biedt het relanceplan nog geen positief antwoord. Er is een enorme nood aan een modernisering van het arbeidsrecht, en in het bijzonder het deeltijds werk, zodat we eindelijk die broodnodige flexibiliteit kunnen hebben. De vooruitzichten op vlak van de hervorming van de studentenarbeid daarentegen zijn een prima zaak: een student zal in de toekomst mogelijks honderd halve dagen mogen werken, in plaats van de vijftig hele dagen van nu. Dat zou de flexibiliteit verhogen Fundamenteel lijkt ons dat nog te weinig zaken geregeld zijn. Wij hopen dat de regering in het najaar nog werk gaat maken van de leemten in het relanceplan zodat onze bedrijven 2013 met een geruster gemoed zullen tegemoet gaan dan 2012 een jaar dat we verwachten af te sluiten met 0% economische groei besluit Jan Delfosse. Het Witboek van de handel, dat we in mei voorstelden, kun je nog steeds raadplegen op onze website:

26 26 Comeos magazine - nr. 9 Zout op iedereens patatten Luc Busschaert Onafhankelijk landbouwexpert Soms lijkt het op een oude plaat die is grijsgedraaid, en af en toe hapert: landbouwers die protesteren omdat ze door de handel onder druk worden gezet en daardoor niet uit de kosten komen. Varkenskwekers, melkveehouders: met de regelmaat van een klok voeren ze protestacties om de aandacht op hun vaak precaire financiële situatie te vestigen. Maar is de handel de grote boeman? Luc Busschaert is onafhankelijk landbouwexpert, en kan het dus weten. Dagelijks bezoekt hij gemiddeld drie landbouwbedrijven om daar over de waarde van het bedrijf te praten, overnames te becijferen of gewoon de problemen waarmee de boeren te maken hebben, in kaart te brengen. Hij haalt ook geregeld het nieuws, met zijn voorspellingen over grondstofkostprijzen. Het beeld van zo n boer die op de markt van Athene zijn aardappelen aan de helft van de prijs van het warenhuis verkoopt, is bijzonder sympathiek. Maar het werkt niet bij ons. Luc Busschaert: We kunnen lang discussiëren over wie de prijzen bepaalt maar uiteindelijk is er maar één manier die niet liegt. De handelsbalansen zijn de enige juiste barometer. Daar leer je uit wie geld verdient, hoeveel marges er worden genomen. En daar komt de primaire sector niet als grote overwinnaar uit de bus integendeel. Ik geloof niet dat de handelaar de grote slokop is in het verhaal het is een geven en een nemen. Je koopt producten in waar je hoge marges op kunt nemen, en producten waar je nauwelijks op zult verdienen. Maar wanneer je als gespecialiseerde landbouwer toevallig in een slechte categorie terecht komt, heb je wel immense problemen. Is de invloed van compleet geglobaliseerde grondstofmarkten niet veel groter dan die van een supermarktketen? Luc Busschaert: Waarschijnlijk wel maar mijn boodschap is vooral dat de rekening moet kloppen. Iederéén moet blijven bestaan, en dus het zout op zijn patatten verdienen. De handel en de primaire sector zijn totaal verschillend, met een zeer verschillende structuur. Maar ze zijn wel tot elkaar veroordeeld. Er is niemand die de rol van een ander kan overnemen.

27 Comeos magazine - nr Nochtans zie je net dat in Griekenland gebeuren: landbouwers die rechtstreeks aan de consument verkopen. Luc Busschaert: Het beeld van zo n boer die op de markt van Athene zijn aardappelen aan de helft van de prijs van het warenhuis verkoopt, is bijzonder sympathiek. Maar het werkt niet bij ons. Het kan ook niet werken. Een boer kan zijn vrouw niet de hele dag in huis laten om ze daar drie keer op een dag een zak aardappelen te laten verkopen. Die aanpak draait onveranderlijk uit op een drama. Ik juich het toe voor landbouwers die het wel kunnen wanneer bijvoorbeeld de vader met pensioen is en toch thuis zit, kun je op die manier werken. Of de boer die paarse aardappelen kweekt, en die zich met die specialisatie onderscheidt en een afzetmarkt vindt bij restaurants of buurtwinkels. Maar zoals mijn vader zaliger zei: ik ken geen enkele boer die zelf de verkoop aan de consument in handen neemt, en in de mis van elf uur begraven wordt. En op grote schaal kan het al helemaal niet, het lukt nooit om het aantal schakels in de keten te beperken. Alleen, en ik herhaal mezelf, moet iedereen aan de kost komen. En dat is niet altijd het geval. Zoals de melkveehouders die aanklagen dat de melkprijs te laag ligt Luc Busschaert: En ze hebben gelijk ook! Wat zij krijgen, ligt maar net boven de productiekostprijs. Daar klopt dan iets niet, he. Maar: in de boerenstiel heb je altijd te maken met ups en downs. De ene keer zul je meer verdienen, dan weer een pak minder. We willen de consument ook niet nodeloos op kosten jagen. We vragen wel dat alle sectoren zich zo efficiënt mogelijk organiseren, zodat ze de kosten kunnen drukken en op die manier de overige schakels in de keten ook hun winst gunnen. En we vragen aan de Belgische handel ook een soort voorkeursbehandeling bij de afname van onze producten. Spaanse of Marokkaanse groenten kunnen goedkoper zijn dan de onze maar daar hebben ze veel minder controle op de voedselveiligheid. Ik ben, net als jullie, helemaal gewonnen voor de zeer goede controles op de veiligheid. Maar iedereen moet beseffen dat daar een kost aan verbonden is.

28 28 Comeos magazine - nr. 9 De winkel van de toekomst of De toekomst van de winkel mercuriusprijs 2012 Op woensdag 7 november reiken we onze jaarlijkse Mercuriusprijs uit aan de handelaar met het meest geslaagde winkelgebouw. We maken van de gelegenheid gebruik om over de toekomst van die winkelgebouwen na te denken. Zal e-commerce voor massale leegstand zorgen in winkelgebieden? Krijgen we een totaal nieuw concept van fysieke winkels? Integreren politici e-commerce in hun winkelbeleid? Programma: uur uur uur Onthaal Verwelkoming door Geert Verkest, voorzitter Comeos Léandre Boulez, Directeur Supply Chain et Qualité, Groupe Auchan Hoe past Auchan zich aan e-commerce aan? Jean-Claude Marcourt, Vice-Président, Ministre de l Economie, des PME, du Commerce extérieur, des Technologies nouvelles et de l Enseignement supérieur in de Waalse regering Hoe moet een regionale overheid omgaan met een veranderend winkellandschap? Werner Bruyns, Manager Coolblue België en Sven Degezelle, Country Managing Director, Media Markt - Saturn Belgium nv Is e-commerce de dood van de winkel zoals we die kennen? Prijsuitreiking Mercuriusprijs 2012 aan de handelaar met het meest geslaagde winkelgebouw Networking evenement met walking dinner