In D&H: Steller: M. Oppenhuizen BMZ Telefoonnummer: 5883 SKK Afdeling: Overig In AB: Portefeuillehouder: Miltenburg

Transcriptie

1 Onderwerp: Onderzoek actualisatie kostentoedeling Nummer: In D&H: Steller: M. Oppenhuizen In Cie: BMZ Telefoonnummer: 5883 SKK Afdeling: Overig In AB: Portefeuillehouder: Miltenburg Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter oriëntatie ter advisering COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR Agendapunt 2H Korte inhoudelijke omschrijving: In de vergadering van het algemeen bestuur van 18 november 2009 is toegezegd in 2010 de kostentoedeling nog eens te bekijken. De bijgevoegde notitie beoogt daar invulling aan te geven

2 Notitie actualisatie kostentoedeling In uw vergadering van 18 november 2009 is toegezegd in 2010 de kostentoedeling nog eens te bekijken. Deze notitie geeft daar invulling aan. Inleiding Een ingrijpende wijziging van de Waterschapswet heeft met ingang van 2009 geleid tot een nieuw belastingregime. Onder dit regime worden de kosten van het zuiveringsbeheer betaalt vanuit de opbrengsten van de zuiveringsheffing en de kosten van het watersysteembeheer vanuit de opbrensten van de watersysteemheffing (en voor een zeer gering deel vanuit de verontreingingsheffing). In deze notitie wordt ingegaan op de wijze waarop de kosten van het watersysteembeheer worden verdeeld over de verschillende belastingcategorieën: de ingezetenen, de eigenaren van gebouwde eigendommen, de eigenaren van natuurterreinen en de eigenaren van overige ongebouwde eigendommen. Kenmerken van de watersysteemheffing zijn onder andere: - (in beginsel) één gelijk belastingtarief per categorie in het hele beheersgebied van het waterschap; - een transparante wijze van kostentoedeling, waarbij het kostenaandeel van de ingezetenen bepaald wordt aan de hand van de inwonerdichtheid in het waterschapsgebied en het kostenaandeel van de overige categorieën bepaald van aan de hand van de waardeverhoudingen van deze categorieën als geheel; - de waarde van de onroerende zaken in het waterschapsgebied wordt zo objectief mogelijk en via van tevoren bepaalde regels vast gesteld. In deze notitie worden de volgende onderwerpen onderzocht: - geeft de ontwikkeling van het inwoneraantal aanleiding tot bijstelling van de kostentoedeling - geven de waardeontwikkelingen van onroerende zaken in het waterschapsgebied aanleiding tot bijstelling van de huidige kostentoedeling - hoe zijn andere waterschappen omgegaan met de mogelijkheden tot tariefsdifferentiatie Ontwikkeling inwonerdichtheid In de huidige kostentoedelingsverordening is het kostenaandeel voor de ingezetenen bepaald op 36%. In de Waterschapswet is bepaald, dat het kostenaandeel van de ingezetenen bepaald wordt aan de hand van de inwonerdichtheid per vierkante kilometer: bedraagt het aantal inwoners per vierkante kilometer meer dan 500 maar niet meer dan 1000, dan worden minimaal 31% en maximaal 40% van de kosten aan de ingezetenen toegedeeld. Bij de kostentoedelingsronde van 2006 was de inwonerdichtheid van ons gebied (op basis van cijfers afkomstig van de provincie) bepaald op 800 inwoners per vierkante kilometer. Dit leidde tot een kostenaandeel van 36%. Bij de vorige kostentoedelingsronde (van 2008) was de inwonerdichtheid van ons gebied (op basis van gegevens ontleend aan de gemeentelijke basisadministratie 900 inwoners per vierkante kilometer. Dit leidde tot een kostenaandeel van 38%. Op basis van gegevens ontleend aan de gemeentelijke basisadministratie komen wij thans tot een inwonerdichtheid van 928. Op basis van deze wijziging ligt een aanpassing van het kostenaandeel voor ingezetenen niet voor de hand. Deze cijfers zijn nog eens samengevat in de volgende tabel: Kostentoedelings - ronde Inwonerdichtheid Per km % % % Kostenaandeel ingezetene n Actualisatie waardeverhoudingen Door ons waterschap is aan Tauw gevraagd de door het hoogheemraadschap in 2008 berekende waardeverhouding, die zijn doorwerking heeft gevonden in de bestaande kostentoedelingsverordening, te toetsen en daarbij rekening te houden met de meest actuele gegevens. Dit heeft geleid tot het rapport Actualisatie waardeverhoudingen Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Uit dit rapport blijkt dat de waardeverhoudingen enigszins, maar niet ingrijpend zijn gewijzigd. Het rapport treft u bijgevoegd aan

3 Bij gelijkblijvend kostentoedelingspercentage voor de ingezetenen zou aanpassing van de kostentoedelingspercentages op basis van de geactualiseerde waardeverhoudingen leiden tot de volgende resultaten: Categorie Ingezetenen Gebouwd Ongebouwd Natuur Een verhoging van het kostenaandeel voor ingezetenen naar 39% zou de volgende geactualiseerde kostentoedeling laten zien: Categorie Ingezetenen Gebouwd ,5 Ongebouwd ,4 Natuur Tariefdifferentiatie De waterschapswet geeft de mogelijkheid tariefdifferentiatie in te voeren in de volgende gevallen: - waterbergingsgebieden: een tarief tot 75% lager is mogelijk - buitendijkse gebieden: een tarief tot 75% lager is mogelijk - bemalen gebieden: een tarief tot 100% hoger is mogelijk - glasopstanden: een tarief tot 100% hoger is mogelijk Bij vaststelling van de huidige kostentoedelingsverordening in 2008 heeft het algemeen bestuur besloten geen tariefdifferentiatie in te voeren. Er hebben zich geen omstandigheden voorgedaan die op dit moment tot een ander standpunt nopen. Het onderstaande overzicht geeft weer hoe andere waterschappen met tariefdifferentiatie zijn omgegaan: Waterschap Differentiatie Wegendifferentiatie Buitendijks Bemalen Glas Waterberging Wetterskip Fryslan ja -25 tot Noorderzijlvest ja -75 Hunze en Aa's ja -75 Hollands Noorderkwartier ja Zuiderzeeland Reest en Wieden nee nee Velt en Vecht ja -75 Regge en Dinkel ja Groot Salland ja -75 Rijn en IJssel nee Veluwe ja 100 Vallei en Eem ja 50 Amstel Gooi en Vecht nee Rijnland ja 100 Delfland ja 100 Schieland en Krimpenerwaard ja -75 Stichtse Rijnlanden nee Hollandse Delta ja -75 Rivierenland ja Zeeuwse Eilanden nee Brabantse Delta ja 100 De Dommel ja -30 Aa en Maas ja -75 Peel en Maasvallei ja

4 Roer en Overmaas ja 100 Geen aanleiding tot herziening kostentoedeling Op grond van het vorenstaande is er op dit moment geen aanleiding tot herziening van de kostentoedelingsverordening. Gelet op de procedure die bij wijziging van de kostentoedelingsverordening moet worden doorlopen, zou een wijziging van de kostentoedelingsverordening overigens niet eerder dan met ingang van 2012 in werking kunnen treden

5 Actualisatie waardeverhoudingen Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 5 maart 2010

6

7 Actualisatie waardeverhoudingen Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

8

9 Kenmerk R TER-wga-V03-NL Verantwoording Titel Actualisatie waardeverhoudingen Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Opdrachtgever Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Projectleider Ton van der Maarel Auteur(s) Wietske Terpstra, Ton van der Maarel Projectnummer Aantal pagina's 14 (exclusief bijlagen) Datum 5 maart 2010 Handtekening Colofon Tauw bv Vestiging Deventer Handelskade 11 Postbus AC Deventer Telefoon (0570) Fax (0570) Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO Toetsing kostentoedeling HDSR 5\14

10 Kenmerk R TER-wga-V03-NL 6\14 Toetsing kostentoedeling HDSR

11 Kenmerk R TER-wga-V03-NL Inhoud Verantwoording en colofon Inleiding Waardeverhouding Categorale kostentoedeling Bijlage(n) 1. Grondprijsmonitor 2008 Toetsing kostentoedeling HDSR 7\14

12

13 Kenmerk R TER-wga-V03-NL 1 Inleiding Met de invoering van de Waterschapswet zijn vanaf 1 januari 2009 nieuwe regels van kracht geworden om de bijdragen van de diverse categorieën belanghebbenden in de kosten van het watersysteembeheer vast te stellen. Door het Hoogheemraadschap van de De Stichtse Rijnlanden is aan Tauw gevraagd de door het hoogheemraadschap in 2008 berekende waardeverhouding, die zijn doorwerking heeft gevonden in de bestaande kostentoedelingsverordening, te toetsen en daarbij rekening te houden met de meest actuele gegevens. De belangrijkste parameters die van invloed zijn op de waardeverhouding zijn de veranderingen in oppervlakte van een belangencategorie en de verandering in waarde van zowel de gebouwde eigendommen als van de ongebouwde eigendommen. Deze veranderingen worden in de volgende paragrafen geanalyseerd. Tenslotte wordt aangegeven welke invloed deze veranderingen hebben op de waardeverhouding en vervolgens de kostentoedelingspercentages. Als peildatum is zoveel mogelijk januari 2009 aangehouden. 2 Waardeverhouding De waardeverhouding tussen de categorieën ongebouwd, natuur en gebouwd voor de watersysteemheffing is gebaseerd op de Handleiding Rekenmodel belastingstelsel 2009 en de Geowijzer van de Unie van Waterschappen. De Handleiding beschrijft vooral de berekening van de waardeverhouding met onderliggende uitgangspunten. De Geowijzer beschrijft welke bronnen gebruikt moeten (kunnen) worden voor de berekening van de oppervlakte per (ongebouwde) belangencategorie. Voor het berekenen van de oppervlakte per categorie is gebruik gemaakt van het bestand TOP 10 NL (peildatum november 2008). Voor de berekening van de oppervlakte natuur is gebruik gemaakt van het door Tauw ontwikkelde zogenaamde 4-lagen model waarin niet alleen het (gedateerde) bestand bodemgebruik van het Centraal Bureau van de Statistiek (BBG2003) maar ook het bestand TOP 10 NL 1 van het kadaster wordt gebruikt. 1 In het 4-lagen model kan desgewenst ook gebruik gemaakt worden van de invalshoek kadastraal eigendom en de aanwijzing van natuur op grond van de PSN-regeling. In het kader van dit onderzoek is dit niet gedaan. Toetsing kostentoedeling HDSR 9\14

14 Kenmerk R TER-wga-V03-NL Tabel 2.1 Oppervlakte per belangencategorie ongebouwd in ha Categorie A1.1 Autosnelwegen A1.2 Hoofd- en regionale wegen A1.3 Lokale wegen + beb kom A1.4 Overige verharde wegen Openbare landwegen totaal A2 Agrarische en overige gronden A3 Openbare spoorwegen A4 Bouwpercelen A Ongebouwd, totaal B Natuur Vergelijking van de oppervlakte per belangencategorie voor de peildatum 2007 en 2009 laat een lichte afname zien van de totale oppervlakte ongebouwd en binnen de categorie ongebouwd een geringe verschuiving tussen de openbare landwegen (toename) en agrarische en overige gronden (afname). De verschillen zijn gering, liggen in de lijn van de verwachte ontwikkelingen (afname ongebouwd) en zijn mogelijk deels ook terug te voeren tot de wijze waarop de ruimtelijke analyses zijn uitgevoed. De berekening van de bouwpercelen (2009) is gebaseerd op de Nieuwe Kaart van Nederland en niet afgeleid van gegevens van de inliggende gemeenten. Voor het doel van deze rapportage, de toetsing van de categorale kostentoedeling, lijkt de analyse betrouwbaar. In de volgende tabel 2.2 is de waarde per belangencategorie (per ha) weergegeven. Het waterschap heeft voor de berekening van de waarde van de openbare landwegen en spoorwegen bij de vigerende kostentoedeling gebruik gemaakt van de Taxatiewijzer V02 zoals door de Unie van Waterschappen in januari 2008 ter beschikking is gesteld. Op verzoek van de Unie van Waterschappen is de Taxatiewijzer, na januari 2008 aan een second opinion onderworpen hetgeen resulteerde in een Taxatiewijzer V04 van mei 2008 (prijspeil 2007). In de onderstaande tabel is de waarde van de openbare landwegen en spoorwegen berekend met de taxatiewijzer V04 tegen het prijspeil Wanneer in de autosnelwegen gelegen kunstwerken buiten het waterschap zijn gelegen zijn deze voor 15 % van de waarde meegerekend. In overeenstemming met de Taxatiewijzer is voor alle openbare landwegen en spoorwegen peildatum ten behoeve van de vigerende kostentoedeling. Bij de oppervlakte van de openbare landwegen (A1.1 tot en met A1.4) is rekening gehouden met vermenigvuldigingsfactoren voor de dienstbaarheid van de wegen zoals aangegeven in de Geowijzer. Grondslag 10 % veen, 64 % klei en 26 % zand. 10\14 Toetsing kostentoedeling HDSR

15 Kenmerk R TER-wga-V03-NL rekening gehouden met een vermindering van de waarde door technische veroudering (voorgeschreven is dat de totale waarde 75 % bedraagt van de berekende waarde). De waarde van de agrarische grondpercelen is ontleend aan de grondprijsmonitor 2008 (Dienst Landelijk Gebied: juli 2009, Veehouderijgebied Utrecht [61%], Weidegebied Utrecht [39 %]). Zie bijlage 1. De waarde van de categorie natuur is voorgeschreven en gebaseerd op 20 % van de waarde van de agrarische gronden. Tabel 2.2 Waarde per belangencategorie (EUR per ha), exclusief correctie technische veroudering Categorie A1.1 Autosnelwegen A1.2 Hoofd- en regionale wegen A1.3 Lokale wegen + beb kom A1.4 Overige verharde wegen A2 Agrarische en overige gronden (euro per ha) A3 Openbare spoorwegen A4 Bouwpercelen B Natuur (euro per ha) De waardestijging van de openbare wegen varieert van minus 20% % voor de overige verharde wegen tot meer dan 20 % voor de autosnelwegen en spoorwegen. Dit verschil is zeker een gevolg van de wijze waarop de grote kunstwerken in de verschillende versies van de Taxatiewijzer zijn opgenomen. Een belangrijk commentaar op de versie V02 van de Taxatiewijzer had betrekking op de modelmatige berekening van kleine kunstwerken. Correctie hiervoor heeft geleid tot een lagere waarde per ha voor met name de overige verharde wegen. Een tweede belangrijke wijziging wad de toevoeging van op- en afritten van autosnelwegen aan de categorie Autosnelwegen. Dit leidde tot een verhoging van de waarde voor die autosnelwegen. De totale (berekende) waarde van de openbare landwegen en spoorwegen is in de periode 2007 tot 2009 met 7,0 % toegenomen. Ter vergelijking: de CBS-index voor verharde wegen bedraagt over dezelfde periode 8,5 % en voor de spoorwegen 9 % peildatum ten behoeve van de vigerende kostentoedeling. Bij de oppervlakte van de openbare landwegen ( A1.1 tot en met A1.4) is rekening gehouden met vermenigvuldigingsfactoren voor de dienstbaarheid van de wegen zoals aangegeven in de Geowijzer. Toetsing kostentoedeling HDSR 11\14

16 Kenmerk R TER-wga-V03-NL In de grondprijsmonitor 2008 wordt aangegeven dat vanaf 2005 de landelijke gemiddelde grondprijs stijgt. In tabel 2.3 tenslotte is de waardeverhouding berekend voor De waarde gebouwd voor het watersysteem is aangeleverd door het Hoogheemraadschap en ontleend aan de belastingadministratie Volgens deze opgave is de gerealiseerde waarde gebouwd op peildatum januari 2009 EUR 114,3 miljard. Tabel 2.3 Berekening waardeverhouding Uit de berekening van de waardeverhouding volgt een geringe verschuiving van de categorie ongebouwd (was 14,2 %, wordt 13,8 %) naar de categorie gebouwd (was 85,7 %, wordt 86,1 %). Een eerste beschouwing van de berekende waardeverhouding laat zien dat in vergelijking met 2007 in 2009 de waarde van de gebouwde eigendommen met 9,7 % is toegenomen terwijl de waarde van de ongebouwde eigendommen met 7,7 % is toegenomen. Dit is zowel een gevolg van de hogere waardering van de openbare landwegen als van een hogere prijs van de agrarische gronden. Het aandeel van de openbare landwegen en spoorwegen in het totaal van de waarde ongebouwd is vrijwel gelijk gebleven (was 72 %, wordt 73 %). 12\14 Toetsing kostentoedeling HDSR

17 Kenmerk R TER-wga-V03-NL 3 Categorale kostentoedeling In de onderstaande tabel is de categorale kostentoedeling (in procenten) weergegeven rekening houdend met een ingezetenenaandeel van 38,0 %. Bij deze berekening is ervan uitgegaan dat er geen rechtstreekse toerekening plaatsvindt van de kosten verkiezingen algemeen bestuur en de kosten van de omslagheffing. Tabel 3.1 Berekening kostentoedelingspercentages in % Categorie Ingezetenen 38,0 38,0 Gebouwd 53,1 53,4 Ongebouwd 8,8 8,5 Natuur 0,1 0,1 Toetsing kostentoedeling HDSR 13\14

18 Kenmerk R TER-wga-V03-NL 14\14 Toetsing kostentoedeling HDSR

19 Bijlage 1 Grondprijsmonitor 2008

20

21