Voorwoord. We wensen u veel leesplezier. Programmacoördinatie Maatschappelijk SteunSysteem Den Haag, Barbara Cornelissen Els Dreijer Yolanda Heijdel

Transcriptie

1 Jaarverslag 2015

2 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Speerpunten Speerpunten in het kort MSS in beeld Ongekend Haags Pilot Samenwerking MSS in de wijk Tot slot Bijlage 1: Verslag pilot Bijlage 2: Cijfers en resultaten MSS

3 Voorwoord Het jaar 2015 zit er weer op. Ook 2015 was voor het MSS weer een bewogen jaar. De effecten van de transities rondom de AWBZ en de Wmo, de Participatiewet en de Jeugdzorg werden steeds duidelijker zichtbaar. Het doel van de veranderingen efficiënter en effectiever werken, meer verantwoordelijkheid op lokaal niveau, meer uitgaan van de eigen kracht van mensen werd ongetwijfeld voor een groot deel bereikt. Tegelijkertijd vond ook datgene plaats waar wij als MSS voor vreesden: er was vaak minder tijd en minder geld beschikbaar om tijdig de juiste ondersteuning te bieden aan sociaal kwetsbare burgers. We hopen dat als de veranderingen eenmaal beklijfd zijn, deze negatieve bij-effecten verdwijnen en dat er dan een goede basis is van waaruit ook onze doelgroep kan meedoen in de samenleving, op een manier die passend en realistisch is. Toch is dit jaarverslag geen opsomming van belemmeringen, problemen en faalfactoren. Het is het tegenovergestelde: dit jaarverslag laat zien waar we het afgelopen jaar op hebben gefocust en wat we daarbinnen hebben bereikt. We zetten drie van onze speerpunten waar we veel aandacht aan hebben besteed in de spotlights. Dat is ten eerste de manier waarop we het MSS in beeld hebben gebracht om onszelf (nog) beter op de kaart te zetten, letterlijk en figuurlijk. Het tweede speerpunt wat we in de schijnwerpers zetten is het project Ongekend Haags, wat in 2015 een enorme vlucht heeft genomen. Het is wat ons betreft het voorbeeld van de manier waarop de participatiesamenleving, ook voor mensen met een psychische bijzonderheid, eruit zou moeten zien. Het laatste speerpunt dat wordt uitgelicht is de pilot die we in een aantal wijken in Den Haag hebben uitgevoerd en waarin de samenwerking met de GGZ-teams, de Sociale Wijkzorgteams en de Servicecentra XL/ wijkcentra centraal staat. Ook dat is illustratief voor het MSS: we zoeken de samenwerking op en kijken hoe we gezamenlijk zo effectief mogelijk kunnen werken in het belang van de doelgroep. Tot slot: dit is geen uitgebreid jaarverslag. We hebben ervoor gekozen een kort verslag te maken, omdat we ook hierin meegaan met de tijd. De informatiebehoefte is anders mensen weten al wat we doen en waar we mee bezig zijn via de website, via bijeenkomsten en overleggen en door sociale media. Daar sluiten we bij aan door een bondig verslag over 2015 te verstrekken. Bovendien houden wij zo meer tijd over om te doen waarvoor we er zijn: geen woorden maar daden! We wensen u veel leesplezier. Programmacoördinatie Maatschappelijk SteunSysteem Den Haag, Barbara Cornelissen Els Dreijer Yolanda Heijdel Den Haag, maart

4 Speerpunten 2015 In het jaarverslag over 2014 hebben we aan het einde, bij een vooruitblik naar 2015, een achttal speerpunten benoemd waar we ons in 2015 op wilden richten. De meeste daarvan kunnen we nu, ruim een jaar later, afvinken: we hebben hard gewerkt en onze doelstellingen binnen de speerpunten grotendeels gerealiseerd. Achtereenvolgens benoemden we: 1. We blijven onze signaleringsfunctie vervullen voor gemeente en doelgroep, zodat waar mogelijk tijdig bijgestuurd kan worden; 2. We blijven onze cliënten en doelgroep zo goed mogelijk ondersteunen, en die rol vervullen we ook voor onze netwerkpartners; 3. We streven ernaar de laagdrempeligheid te behouden; 4. We begeleiden richting werk en participatie; 5. We zetten (extra) in op samenwerking met private partijen, iets wat in 2014 nog niet volledig van de grond is gekomen door een verschuiving van prioriteiten; 6. We besteden extra aandacht aan ons eigen gezicht naar buiten toe; 7. We gaan werken aan een (nog) betere digitale bereikbaarheid en mogelijkheden om kennis ook op die manier te delen; 8. En we gaan onderzoeken op welke manier de MSS-werktafels het beste kunnen aansluiten bij de Sociale Wijkzorgteams en de wijkindeling die deze teams hanteren. -Speerpunten in het kort In het onderstaande worden de acties en uitkomsten behoorden bij speerpunt 1 tot en met 6 kort beschreven. Aan elk van de laatste drie speerpunten is een aparte paragraaf gewijd, vanwege de tijd en aandacht die deze kostten maar vooral ook vanwege de resultaten die ze opleverden. 1. We blijven onze signaleringsfunctie vervullen voor gemeente en doelgroep, zodat waar mogelijk tijdig bijgestuurd kan worden; Onze doelgroep ondervindt nogal een wat drempels bij het bereiken van de gemeentelijke loketten. Die signalen hebben we gebundeld en voorgelegd aan enkele coördinatoren van de Sociale Wijkzorgteams. Daar hebben we uitleg gekregen hoe procedures werken. Op onze beurt hebben wij de medewerkers van de SWT s inzicht kunnen verschaffen over hoe lastig het voor de doelgroep kan zijn om de weg te vinden binnen het ambtelijk apparaat. Met de coördinator worden de door ons ontvangen signalen doorgesproken en wordt per signaal beoordeeld wat de juiste route is om drempels ook echt te kunnen verlagen. Zo zijn bijvoorbeeld de signalen waaruit bleek dat betaald werk niet of nauwelijks toegankelijk is geleid tot de afspraak om in 2016 een expertmeeting over dit thema te beleggen. Daarmee kunnen vraag en aanbod elkaar beter vinden en via de expertmeeting verzamelen we voorbeelden om inzichtelijk te maken waar aanpassingen in het beleid gewenst zijn. Zo hebben we de krachten gebundeld. 2. We blijven onze cliënten en doelgroep zo goed mogelijk ondersteunen, en die rol vervullen we ook voor onze netwerkpartners; 4

5 Aan de cijfers 2015 kunnen we zien dat het noodzakelijk blijft een brugfunctie te vervullen tussen vraag en aanbod voor mensen met een psychiatrische aandoening. We ontvingen ruim 450 vragen, van in totaal meer dan 400 personen. Soms is het geven van actuele informatie van de sociale kaart voldoende voor netwerkpartners en de doelgroep om de weg te kunnen vinden. Meestal echter blijkt dat de doelgroep meer ondersteuning nodig heeft om een stap richting participatie te kunnen maken. We gebruiken het spreekuur om het gesprek aan te gaan met de hulpvrager. We checken hoe doelvaardig en zelfredzaam diegene is om contact op te nemen met een organisatie. Waar mogelijk en nodig organiseren we een warme overdracht waarbij we iemand letterlijk voorstellen aan degene die werkzaam is bij de organisatie met aanbod. 3. We streven ernaar de laagdrempeligheid te behouden; Dit hebben we op verschillende manieren bewerkstelligd: De werktafels vinden plaats binnen de wijkcentra (participatiecentra/ Servicecentra XL/ wijkcentra) en bij Kompassie zodat we zichtbaar zijn voor de doelgroep en voor de netwerkpartners die in toenemende mate te maken krijgen met de doelgroep. Het is niet voor niets dat we bijna zestig Haagse organisaties tot het netwerk van MSS rekenen; In het kader van preventie gaan we aan de slag met vragen richting participatie die afkomstig zijn uit de doelgroep maar ook van netwerkpartners die onvoldoende tijd hebben om hun cliënt te begeleiden naar een passend aanbod. Op die manier houden we zicht op de behoefte en knelpunten richting participatie. Het MSS gaat aan de slag met de participatievragen en betrekt alle betrokkenen uit het netwerk van de cliënt. Hiermee voorkomen we dat cliënten terugvallen of dat bijvoorbeeld de eenzaamheidsproblematiek verergert; We doen moeite om de situatie en vraag in kaart te brengen en daarbij het persoonlijke netwerk te betrekken, zodat er voor de hulpvrager/ cliënt geen onnodige obstakels opgeworpen worden. In veel gevallen bestaat het persoonlijke netwerk alleen uit hulpverleners en dat proberen we stapje voor stapje uit te breiden. 4. We begeleiden richting werk en participatie De vraag om betaald werk en vrijwilligerswerk staat nog steeds bovenaan. Vanuit de werktafels kunnen we talloze casussen benoemen waarin we begeleid hebben richting werk of participatie. Een van de meest sprekende voorbeelden betreft de kookgroep die in Mariahoeve is gestart. Een van de cliënten in Mariahoeve gaf aan graag samen te willen koken en eten met anderen. Toen dit plan serieuze vormen aannam, is vanuit het MSS ondersteuning geboden bij de aanvraag van een startsubsidie. Die subsidie, bedoeld om kwetsbare bewoners van Mariahoeve te ondersteunen, is verkregen. Daarmee kon een kookgroep worden opgezet, die nu al weer enkele maanden actief is. Het is een initiatief afkomstig uit de doelgroep zelf, wordt uitgevoerd voor en door de doelgroep en levert een belangrijke bijdrage aan de bestrijding van eenzaamheid, een gezonde levensstijl, het verhogen van gevoel van eigenwaarde. De initiatiefnemer telt weer mee en participeert. 5. We zetten (extra) in op samenwerking met private partijen, iets wat in 2014 nog niet volledig van de grond is gekomen door een verschuiving van prioriteiten; In 2015 hebben we hier een voorzichtig begin mee gemaakt door aan te sluiten bij Quartier Laak, een waardecreërend netwerk in stadsdeel Laak, waar ondernemers, maatschappelijke organisaties en anderen deel van uitmaken. Er wordt actief samengewerkt om ook de GGZ-doelgroep te laten participeren in en profiteren van dit netwerk. Toch hebben we aan publiek-private samenwerking minder tijd besteed dan we hadden willen doen. Andere zaken hadden prioriteit. Het blijft voor ons zeker een terrein waarop we ons graag willen begeven. We zijn dus ook in 2016 alert op kansen. 5

6 -MSS in beeld Het zesde speerpunt in 2015 was: 6. We besteden extra aandacht aan ons eigen gezicht naar buiten toe; Om dit vorm te geven hebben we de activiteiten van het MSS, zowel de Haagse werktafels als ook Ongekend Haags, in beeld gebracht. Zo kunnen we laten zien waar het MSS actief is om participatiemogelijkheden te behouden of te realiseren voor de doelgroep. Deze plattegrond 1 illustreert dat de werktafel één van de uitvoeringsvormen is waaraan we vraag en aanbod koppelen in samenwerking met professionals, vrijwilligers en cliënten van netwerkpartijen waarin vrijwilligers van het MSS een bijdrage leveren. Dat doen we ook vanuit de community Ongekend Haags (zie hiervoor speerpunt 7). 1 De plattegrond is te downloaden via de website van het MSS: 6

7 -Ongekend Haags 7. We gaan werken aan een (nog) betere digitale bereikbaarheid en mogelijkheden om kennis ook op die manier te delen; Zo luidde het zevende speerpunt. Daar hebben we het afgelopen jaar de volgende acties op ondernomen: In samenwerking met Zigz8, een maatschappelijk betrokken communicatiebureau met een sociale visie, hebben we hard gewerkt aan het opbouwen van een redactie voor Ongekend Haags. Ongekend Haags is een community voor en door Hagenaars met een psychische bijzonderheid. Ongekend Haags wil Hagenaars met een psychiatrische achtergrond met elkaar verbinden om vanuit gezamenlijke kracht op gelijkwaardige en eigen wijze mee te kunnen doen in de samenleving. De redactie is verantwoordelijk voor de website van Ongekend Haags waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, informeren, steunen en inspireren. De redactie laat zien wat iedereen bezighoudt en hoe iedereen op eigen wijze mee kan doen in Den Haag. Vanaf eind 2015 zijn we op het punt beland dat er kruisbestuiving tussen de werktafels en Ongekend Haags tot stand kwam. De redactieleden van Ongekend Haags schuiven aan bij de werktafel om deelname aan de community te stimuleren en de website onder de aandacht te brengen. Via het platform wordt gekeken welk aanbod aansluit bij de behoefte die aan de werktafels naar voren komt. De vrijwilligers van het MSS nemen op hun beurt deel aan de redactievergaderingen en delen de relevante berichten die afkomstig zijn uit de werktafelorganisaties. Ongekend Haags in cijfers levert voor 2015 het volgende beeld op: - De redactie bestaat uit tien personen met een psychische bijzonderheid; - Op de website is ruim zestig keer content geplaatst. De persoonlijke verhalen worden het hoogst gewaardeerd. Het herstelverhaal van André, een Hagenaar met een psychische bijzonderheid, werd door honderden mensen gelezen; - De Facebookpagina werd druk bezocht; een bericht bereikte soms bijna driehonderd bezoekers. - Er is een steeds groter wordende Facebookgroep waar eind 2015 ruim vijftig mensen lid van waren en dat aantal is groeiende; - Iedere week is er een redactievergadering gericht op het maken en bedenken van content en op het samenwerken; - Onder de noemer Ongekend Haags ontmoeten! Hebben zeven ontmoetingsactiviteiten plaatsgevonden: Parkpop, de voorstelling Hou me los, een skeelerevenement, het Rosehipfestival, een samen eten--activiteit tijdens de week tegen eenzaamheid, het Herstelfestival en informatieavond bij Kompassie. 7

8 Het herstelverhaal van André heet Dit doet mij goed! en dat is de ervaring die veel mensen met een psychische bijzonderheid overhouden aan contact met Ongekend Haags. André kwam via huisarts, depressie, medicijnen, een psychose en een gedwongen opname, uiteindelijk terecht bij Ongekend Haags. Doordat hij daar gestimuleerd werd zijn kracht en talenten te gebruiken, voelde hij zich weer goed. Hij zegt letterlijk: Ik heb weer een doel en, niet onbelangrijk, een netwerk om me heen. Dat is het verhaal in een notendop. Het volledige verhaal is te lezen op de website van Ongekend Haags, -Pilot Samenwerking MSS in de wijk. 8. We gaan onderzoeken op welke manier de MSS-werktafels het beste kunnen aansluiten bij de Sociale Wijkzorgteams en de wijkindeling die deze teams hanteren. Het achtste en daarmee laatste speerpunt ten slotte heeft geresulteerd in een pilot, waarin we de samenwerking in een bredere context hebben geplaatst. Onze wens om de samenwerking tussen het MSS en de Sociale Wijkzorgteams te onderzoeken, viel samen met de behoefte van de gemeente om de samenwerking tussen het MSS en de Sociale Wijkzorgteams, de GGZ-wijkteams en de participatiecentra op te zetten dan wel te versterken. De pilot liep van 1 april tot 1 oktober Vanzelfsprekend stopte de samenwerking toen niet. De effecten van de pilot werden met name in het laatste kwartaal van 2015 zichtbaar: - Er ontstond een nauwere samenwerking tussen het Sociale Wijkzorgteam en het MSS: we sluiten aan bij elkaars overleggen om ieder vanuit onze eigen expertise input te leveren bij de casuïstiekbesprekingen; - De samenwerking tussen welzijn en het MSS werd hechter: we zijn in gesprek over bejegening en begeleiding van de doelgroep, we geven voorlichting over ziektebeelden, we bieden ondersteuning vanuit het MSS en de GGZ-teams en denken mee over aanbod en ondersteuning voor kwetsbare doelgroepen (vaak met psychiatrische problematiek); 8

9 - De welzijnsmedewerkers, hun vrijwilligers en stagiairs, de Sociale Wijkzorgteams en de GGZ-teams verwijzen door naar onze spreekuren. Na afloop van de pilot is deze door de gemeente geëvalueerd. Die evaluatie was positief van toon; alle respondenten gaven aan de netwerkfunctie van het MSS te waarderen en te ervaren dat het MSS een bijdrage levert aan participatie. Onze eigen ervaringen uit de pilot hebben we op schrift gesteld. De belangrijkste conclusie van onze kant was: Blijvende aandacht voor de doelgroep is nog steeds nodig, de problematiek wordt niet door alle professionals herkend of opgepakt, en participatie is een enorme behoefte bij een groot deel van de doelgroep maar in de waan van de dag bij professionals nog steeds vaak een ondergeschoven kindje. 2 2 Het openbare evaluatierapport van de gemeente is op het moment van verschijning van dit jaarverslag nog niet beschikbaar. Onze gebundelde ervaringen treft u aan als bijlage bij dit jaarverslag. 9

10 Tot slot In het jaar 2015, waarin alles om het MSS heen veranderde en in ontwikkeling was, zagen we voor onszelf een kans om verder te focussen. Die kans was ingegeven door de constatering dat er in het huidige zorg- en welzijnsstelsel onvoldoende kennis is van GGZ-problematiek. Dat merkten we onder andere in de pilot, maar ook in de gesprekken met onze netwerkpartners en we zagen het aan de behoefte waarop we met Ongekend Haags hebben ingespeeld. Onze focus in 2016 ligt dan ook bij het inzetten van GGZ-expertise, waarbij participatie het doel is. Dat doen we uiteraard in nauwe samenwerking met de GGZ-teams van Parnassia gericht op burgers met (ernstige) psychiatrische aandoeningen. Verder hebben we ook voor het jaar 2016 een aantal speerpunten vastgesteld die naar ons oordeel prioritair zijn: 1. We willen de samenwerking met de Sociale Wijkzorgteams en de Servicepunten XL/ wijkcentra bestendigen en uitbouwen; 2. Daarmee samenhangend stemmen we regelmatig af met de verantwoordelijke beleidsadviseurs van de gemeente; 3. We vervullen de signaleringsfunctie en zijn spreekbuis bij veranderingen in de zorg en bij welzijn, en rondom veranderingen in wet- en regelgeving; 4. We hebben hierbinnen speciale aandacht voor de Participatiewet; 5. We zetten eenzaamheidsproblematiek die niet alleen bij ouderen groot is - op de kaart en bestrijden deze; 6. We versterken de ervaringsdeskundigheid binnen de werktafel om zo beter te kunnen aansluiten bij de participatievragen. Ook dit jaar hebben we weer genoeg te doen om een bijdrage te leveren aan een samenleving waarin iedereen kan participeren. Daar gaan we voor! Bijlagen bij dit jaarverslag: 1) Verslag pilot Samenwerking MSS in de wijk 2) Cijfers MSS

11 Bijlage 1: Verslag pilot Den Haag, januari 2016 Geachte lezer, In de periode tussen maart 2015 en september 2015 hebben wij vanuit het Maatschappelijk Steunsysteem (MSS) in drie wijken een pilot uitgevoerd. De pilots hadden als doel de samenwerking tussen het MSS en de Sociale Wijkzorgteams, de GGZ-wijkteams en de participatiecentra op te zetten dan wel te versterken. Na afloop van de pilot heeft de gemeente een evaluatie laten uitvoeren via verschillende interviews met en vragenlijsten aan collega s, cliënten, netwerkpartners en andere betrokkenen. In aanvulling op dit onderzoek hebben wij de behoefte onze eigen persoonlijke beleving van de pilot te delen. Dat hebben we in onderhavig document gedaan via drie korte verhalen, die daarmee de eigenheid van de drie pilots illustreren. In de verhalen is een rode draad te herkennen: Blijvende aandacht voor de doelgroep is nog steeds nodig, de problematiek wordt niet door alle professionals herkend of opgepakt, en participatie is een enorme behoefte bij een groot deel van de doelgroep maar in de waan van de dag bij professionals nog steeds vaak een ondergeschoven kindje. Of, zoals treffend verwoord door een van onze vaste vrijwilligers en ervaringsdeskundige Dora: 'Ik wil niet normaal behandeld worden. Ik wil dat men rekening houdt met mijn kwetsbaarheid. De normale behandeling kan ik niet meer aan. In contact met mensen die niet getraind zijn om met mensen met een psychische aandoening om te gaan ben ik alleen maar gefocust op het verbergen van mijn kwetsbaarheid. Het MSS houdt rekening met mijn kwetsbaarheid waardoor ik mijn talenten in kan zetten en mezelf kan ontwikkelen. Hierdoor ben ik minder afhankelijk van dure zorg, heb ik minder opnames gehad sinds ik actief betrokken ben bij het MSS en ben ik meer zelfredzaam.' Het MSS tracht, in zijn aanpak en in samenwerking met onder andere wijkcentra, Servicecentra XL, Werkpleinen, GGZ-wijkteams en de Sociale Wijkzorgteams, blijvend aandacht te vragen voor participatiemogelijkheden voor een doelgroep voor wie dat niet altijd even vanzelfsprekend is. We hopen dat mede dankzij deze verhalen een volledig beeld gegeven wordt van de pilots en dat nut en noodzaak van samenwerking zijn aangetoond. Programmacoördinatoren MSS, Barbara Cornelissen Els Dreijer Yolanda Heijdel 11

12 Door spreekuur écht tijd voor participatie Barbara Cornelissen, Programmacoördinator MSS Pilotgebied Moerwijk Het idee voor een spreekuur is volgens mij in Moerwijk ontstaan. Logisch ook, gezien wat er allemaal al gebeurde in het wijkcentrum. Er was een huiskamerproject, door vrijwilligers gerund, er was een ontmoetingsruimte waar veel moeders van de nabijgelegen basisschool gebruik van maakten en er kwamen veel cliënten van Parnassia. Door de samenstelling van de wijk, met veel sociale huurwoningen, was dit een plek waar veel mensen uit onze doelgroep kwamen. Ik zag er dus wel heil in, die mooie combinatie van inloop, ontmoeting en spreekuur. Het liep echter anders. Toen de pilot startte, in april 2015, werd Welzijn Nieuwe Stijl net ingevoerd. Dat betekende dat de inloopmogelijkheid werd afgeschaft. Het ging van zorgen voor naar zorgen dat. Alleen is er ook een groep voor wie dat niet werkt. Daarbij komt nog dat psychiatrische problemen niet altijd zichtbaar zijn voor de meeste mensen. Ook samenwerkingspartners herkennen die problematiek niet altijd. Als je iemand tegenover je hebt staan met een GGZ-achtergrond, dan kan je wel een lijst met participatiemogelijkheden geven kies maar of u bij de telefooncirkel wilt werken of koffie-ochtenden wilt verzorgen maar dan komt er van die participatie niets terecht. Bij de cliënten uit onze doelgroep moet je juist naast iemand gaan staan, samen zoeken en ook samen de eerste stappen zetten. En een vinger aan de pols houden. Dat doen we vanuit het MSS. Om aan te sluiten bij de wijk en verbindingen tot stand te brengen, ben ik meteen aangehaakt bij Wijknet van Moerwijk, dat vanuit het stadsdeelkantoor is opgezet. Een hecht netwerk van verschillende clubs en mensen die zich echt actief met de wijk bemoeien. Niet alleen op het gebied van zorg en welzijn, het gaat daar bijvoorbeeld ook over zwerfafval, de scholen in de wijk of probleemjongeren. Bij Wijknet kon ik in een breder verband telkens weer de GGZ-doelgroep en ons aanbod op de kaart zetten. Blijvende aandacht is nodig. Het zit bij veel professionals niet of niet vooraan in hun systeem. Er is wel erkenning dat participatie nodig is maar de hulpverleners denken nog niet automatisch aan het MSS bij participatievragen voor de doelgroep. Vanuit Xtra zijn er in Moerwijk twee kwartiermakers geweest met een tijdelijke opdracht rondom het in kaart brengen van de GGZ-doelgroep, met daarbij vraag en aanbod. De insteek was gekozen vanuit welzijn, alleen was er natuurlijk wel veel overlap. Aan het einde van het project bleek dat we dezelfde knelpunten ervaren: de doelgroep is niet vindbaar als er geen laagdrempelige algemene voorzieningen zijn, er is een duidelijke behoefte om te participeren maar er is geen duidelijk beleid 12

13 ten aanzien van mogelijkheden en voorzieningen. Veel van de voorzieningen die er zijn worden begeleid door vrijwilligers en dat zijn soms ook mensen die zelf kwetsbaar zijn. En vooral dat de huidige aanpak niet voor iedereen werkt, er is een groep mensen die het nooit alleen zal kunnen en die altijd ondersteuning en specifieke begeleiding nodig zal hebben. Ik werk samen met twee SPV-ers die beiden veel GGZ-expertise hebben. We hebben alle drie onze eigen focus. Collega Willem richt zich op de netwerken en houdt overzicht over matching van vraag en aanbod via de werktafel. Ook monitort hij hoe het met de cliënten gaat. Collega Ria zit niet alleen bij MSS maar ook bij het GGZ-wijkteam in Moerwijk, en dat is een heel goede verbinding. Als er daar cliënten zijn met een participatievraag kan zij die naar het spreekuur laten komen. Ria doet ook vrijwel altijd het spreekuur, zodat er een vast gezicht is voor de mensen die hier komen. Vaak begeleiden we hen richting de werktafel, daar kunnen ze zelf hun vraag stellen en wordt er meteen meegedacht door de aanwezige deelnemers aan de werktafel. Dat werkt uitstekend. Bovendien is dat ook nog eens een keer goed voor iemands zelfvertrouwen. We zetten daarmee mensen in hun kracht. Door een samenloop van omstandigheden een coördinator die uitviel moet de samenwerking met het Sociaal Wijkzorgteam nog beter van de grond komen. We hebben wel verteld over het MSS maar merken dat het nog niet echt leeft. In plaats van dat zij naar ons doorverwijzen als er mensen zijn met participatievragen komen wij met mensen bij hen terecht. Omdat wij signaleren dat er véél meer aan de hand is. Wat ik daarbij wel schrijnend vind is dat er nog zo veel mensen zijn die tussen wal en schip vallen en door iedereen een beetje geholpen worden, maar dat niemand ervoor zorgt dat de problemen ook écht worden opgelost. Ik ben positief over de toekomst. Alle partijen zijn welwillend en zoeken de verbinding in de wijk. Met het spreekuur zijn we zichtbaar en worden er veel contacten gelegd over en weer om algemene voorzieningen aan te laten sluiten op de participatiebehoeften van de GGZ doelgroep. Ik zie de voordelen er wel van. We hebben hier, door het spreekuur, écht tijd voor participatie. Werktafel Escamp Werktafel: 1 e Woensdag van de maand, Wijkcentrum Moerwijk Spreekuur: Woensdag, Wijkcentrum Moerwijk 13

14 Ook aandacht voor deze doelgroep Els Dreijer, Programmacoördinator MSS Pilotgebied Mariahoeve Toen de pilot begon, waren we hier al bekend, dat scheelt enorm. Ook was het concept servicecentrum al echt ingeburgerd. Met alle professionals hier kunnen we snel een één-tweetje maken. Els Dreijer (l) en Els van der Kamp (r) De samenwerking zit er goed in, tussen mij en Els van der Kamp, mijn directe collega van het MSS met wie ik hier zit, en zeker ook tussen ons en de medewerkers van alle organisaties hier in Mariahoeve. Die samenwerking zorgt ervoor dat mensen hier via via terechtkomen. Ik schat dat we op het spreekuur al enkele tientallen mensen hebben gesproken. Het idee achter een spreekuur is dat mensen hier naartoe doorverwezen worden door de professionals die hier werken of met het wijkcentrum te maken hebben. In de praktijk werkt dat dus goed. Het komt ook vaak voor dat Els en ik advies geven aan de collega s in het wijkcentrum. Doordat we in een open ruimte zitten, het werkplein, zoals dat wordt genoemd, vang ik wel eens wat op. Ik geef mijn collega s dan soms ook ongevraagd advies. Je zou het bemoeien kunnen noemen, en ik merk dat dat wordt gewaardeerd. Ook laten we zelf mensen op het spreekuur komen, vanuit de werktafel, of bellen we om een afspraak te maken. Dat zorgt er ook voor dat mensen die deze plek nog niet kennen er nu komen. Dat is weer zo n meerwaarde van het spreekuur, het maakt de drempel lager om daarna nog eens bij het wijkcentrum te komen. Veel van de bezoekers hier zijn de 70 al gepasseerd. Dat ervaar ik wel als een knelpunt voor onze doelgroep. In dat opzicht mag het aanbod in dit centrum echt wel veranderen. Daar dragen we ook zelf aan bij. Eén van onze cliënten wilde graag iets doen tegen eenzaamheid. Hij bedacht daarom een plan om regelmatig samen te gaan koken en eten. Ik ondersteun hem bij de uitvoering van het plan. Eerste Kerstdag gingen we van start en vanaf 2016 komt een groepje mensen iedere tweede dinsdag van de maand bijeen om te koken en te eten. Doordat ik fysiek aanwezig ben in het centrum kan ik daar gemakkelijk op sturen. Aan de werktafel hadden we een dame die vrijwilligerswerk in een buurthuis verderop deed, maar daar op uitgekeken was. Ze was op zoek naar een nieuwe uitdaging, ze wilde groeien. Met de andere deelnemers aan de werktafel, en dat zijn er in Mariahoeve toch zeker dertig, hebben we meegedacht over haar vraag. Ik heb haar naar het spreekuur laten komen om de vraag te verduidelijken en de behoefte en mogelijkheden in kaart te brengen. Ze is gekoppeld aan een andere deelnemer aan de werktafel, en heeft toen tijdelijk ander vrijwilligerswerk gedaan. Daar kwam ze erachter dat ze in het 14

15 buurthuis, waar ze voor die tijd zat, toch veel beter op haar plek was. De begeleiding die we vanuit het MSS konden bieden was onontbeerlijk in dat proces. Ook de werktafel maakt écht deel uit van het wijkcentrum. We mogen tegenwoordig zelfs de ruimte van de schilderclub gebruiken, omdat de kamer waar we eerst zaten te klein voor ons werd. Het GGZ-team waar we mee samenwerken is gehuisvest op twee locaties, een in de wijk en een aan de President Kennedylaan. Ze hebben een grote caseload en waar mogelijk helpen we elkaar. We krijgen regelmatig mensen doorverwezen voor wie vanuit het MSS iets kunnen betekenen. Op onze beurt schakelen wij ook de expertise van onze collega s in het centrum in. Toen er laatst een vrouw vanuit PsyQ naar ons werd verwezen, werd me al snel duidelijk dat zij meer ondersteuning nodig had dan wij konden bieden. Haar situatie vroeg om iemand die de regie zou voeren, en dat zijn wij niet. Dat hebben we toen ingebracht tijdens de bespreking op het Werkplein van het Servicepunt XL. Daar konden we haar casus overdragen aan een medewerker van MEE, die de regie op zich nam. Dat gaf deze vrouw enorm veel rust en alleen al daardoor ging het meteen een stuk beter. Met het Sociaal Wijkzorgteam hebben we goed contact. Ze weten wat we doen, mede dankzij een presentatie die we aan het team gegeven hebben. Met de coördinator hebben we maandelijks overleg en nemen we op casuïstiekniveau mogelijke participatievragen door. Participatie heeft niet de hoogste prioriteit binnen alle teams. Ik zie dat er met name interventies zijn bij noodsituaties. Omdat ze weten dat het MSS bestaat en wat het MSS doet, kunnen ze ons wel inschakelen als dat nodig is. Ik zie vooral voordelen van onze activiteiten. Nu al, en in de toekomst nog meer. Werktafel Haagse Hout, Leidschendam-Voorburg, Wassenaar Werktafel: 2 e Dinsdag van de maand, Wijkcentrum Mariahoeve Spreekuur: Dinsdag, Wijkcentrum Mariahoeve 15

16 Verbinden van netwerken Yolanda Heijdel, programmacoördinator MSS Pilotgebied Laak In de pilot die we het afgelopen half jaar hebben gedraaid, staat de samenwerking tussen het MSS en de GGZ-teams, de Sociale Wijkzorgteams en de wijkcentra centraal. Ik zie op dat vlak veel ontwikkelingen, zowel aan de werktafel als in het spreekuur. In Laak hebben we het spreekuur op het Cromvlietplein. Het aantal mensen dat de afgelopen periode met een vraag bij het spreekuur gekomen is, is op één hand te tellen. Ik denk dat daar wel wat verklaringen voor te geven zijn. Het heeft, zeker in deze wijk, echt tijd nodig voordat mensen de weg weten te vinden naar ons spreekuur en er naartoe durven te gaan. Het Cromvlietplein zelf is een mooie laagdrempelige plek, waar veel mensen komen. Maar dat zorgt er ook voor dat het hier in de grote open ruimte, waar het spreekuur gehouden wordt, vaak heel rumoerig is. Dan is het niet de meest geschikte plek om in gesprek te gaan. Zeker mensen met GGZ-problematiek kunnen extra veel last hebben van het geluid en andere prikkels in deze ruimte. Ik geloof wel dat we hier een nuttige functie vervullen. In de ideale opzet verwijzen de medewerkers van het wijkcentrum hun cliënten, waar ook GGZ-problematiek een rol speelt, naar ons door. Dat is in de praktijk nog niet gebeurd. Wat we hier wél hebben kunnen doen, en ik geloof dat dat écht een positieve invloed is, is de cliëntondersteuners helpen met hun casuïstiek. Ik heb best veel vragen van hen gehad en meegedacht over de juiste aanpak als zij een moeilijke casus hadden. Dat is onze expertise, en ook onze kracht: wij kennen de doelgroep en denken oplossingsgericht. Dat kan je toch gemakkelijker doen als je hier op locatie zit. Het is voor iedereen hier even zoeken geweest naar de juiste samenwerkingsvorm. Een voorbeeldaanvankelijk was het spreekuur op woensdagmiddag. Maar toen we hoorden dat het CJG, de verplaatst naar de woensdagochtend. Dan kan je sneller schakelen. Dat is zeker goed. Ik denk ook dat meespeelt dat de wijkcentra nog volop in ontwikkeling zijn, het is bijna een continue transitie. Daarom is het zaak ook in dat proces aandacht te blijven vragen voor de doelgroep en het MSS op de kaart te blijven zetten. Het is jammer dat we met de werktafel niet op dezelfde locatie zitten als het spreekuur. Het maakt me niet zo heel veel uit waar dat is, bij Middin aan de Rijswijkseweg of op het Cromvlietplein. Logistiek is dat aan het Cromvlietplein momenteel niet mogelijk, maar het kan best zijn dat dat gaat veranderen. Daar zijn we wel over in gesprek. Het belangrijkste voor mij is dat we de netwerkpartners zien en dat we ze méér in beweging krijgen; om elkaar op te zoeken, om te delen, om samen te werken aan de vragen van de cliënt. Dat is ook weer zoiets wat we vanuit het MSS 16

17 doen. Ik geloof heel erg in het verbinden van de netwerken. Wij zien onszelf dan ook als schakel tussen het zorgdomein en het sociaal domein. Binnen het zorgdomein is participatie vaak nog een ondergeschoven kindje. Het wordt niet als prioriteit nummer 1 gezien. Dat begrijp ik, maar tegelijkertijd is participatie het fundament van iemands identiteit. Voor mensen met een GGZachtergrond is het van wezenlijk belang om weer mee te doen. Dat weet men in het sociaal domein ook wel, maar daar weet men niet altijd de juiste aanpak voor onze doelgroep. Onze samenwerking met het Sociaal Wijkzorgteam in Laak is bijzonder effectief. Omdat ook het Sociaal Wijkzorgteam nog in de kinderschoenen staat, was het voor ons allebei een goed moment om de samenwerking te starten. Wij konden meepraten en meedenken over de positie van onze doelgroep. Het lijkt erop dat het SWT ons concept van samenwerken en verbinden heeft omarmd. Die lijnen zijn duidelijk en we weten elkaar echt te vinden. Daar heeft de pilot zeker aan bijgedragen. We hopen dat de samenwerking met het GGZ-team op dezelfde manier gaat. Vanwege de verhuizing van het GGZ-team naar het Johanna Westerdijkplein, bij de Haagse Hogeschool, was daar nog niet voldoende aandacht voor. Ook daar kunnen we nu beginnen met afspraken maken. Werktafel Laak, Leidschenveen-Ypenburg, Rijswijk Werktafel: 4 e Woensdag van de maand, Steunpunt Middin, Rijswijkseweg Spreekuur: Woensdag, Wijkcentrum Cromvlietplein 17

18 Conclusies en aanbevelingen Conclusie: Participatie is voor veel professionals niet de eerste prioriteit, terwijl het tegelijkertijd een grote en zinvolle bijdrage kan leveren aan zelfvertrouwen en eigenwaarde van de doelgroep. Aanbeveling: Het MSS moet de mogelijkheid hebben om op laagdrempelige ontmoetingsplekken, in samenwerking met andere professionals en organisaties, samen met de cliënt te zoeken naar passende participatiemogelijkheden. Conclusie: In de samenwerking tussen verschillende professionals, organisaties en netwerken kan MSS de vragen en behoeften van de doelgroep onder de aandacht brengen, vooroordelen wegnemen en de weg naar participatie effenen. Aanbeveling: MSS moet een blijvende rol spelen als schakel tussen het sociaal domein en zorgdomein. Conclusie: Iedere pilot heeft een eigen invalshoek, eigen knelpunten en eigen succesfactoren, juist omdat de wijken en wijkbewoners zo van elkaar verschillen. Aanbeveling: De professionals en ervaringsdeskundigen van het MSS moeten afspraken kunnen maken met hun samenwerkingspartners aansluitend op de wensen en behoeften vanuit en specifieke kenmerken van de wijk. Conclusie: MSS werkt overkoepelend, op centraal niveau en niveau van stadsdelen, en kan daardoor zorgen voor onderlinge kruisbestuiving. Daarmee blijft de essentiële couleur locale behouden. Aanbeveling: MSS moet op gestructureerde wijze en structureel ook zorgdragen voor onderlinge kruisbestuiving tussen de samenwerkingspartners, inclusief de GGZ-wijkteams, Sociale Wijkzorgteams en de Wijkcentra/ Servicecentra XL en de Werkpleinen. 18

19 Bijlage 2: Cijfers en resultaten MSS 2015 Resultaten van alle werktafels 2015 Aantal personen Aantal vragen Toegeleid 3 Geslaagd buiten MSS om Niet toegeleid Openstaande Vragen Centrum (29%) Escamp (26%) Haagse Hout (60%) Laak (60%) Scheveningen (25%) 4 50 Totaal (40%) N.B. Eind juni 2016 wordt de casuïstiek van 2015 afgesloten. Het percentage toeleidingen kan dan worden vastgesteld. Conclusie: In totaal zijn 450 vragen gesteld aan de werktafels in Nog steeds neemt het aantal vragen toe. Het toeleidingspercentage is 40% per Toeleiding = professionele doorverwijzing naar oplossing op maat (vaak pas mogelijk met inzet van veel tijd en expertise). 19

20 Vergelijking Totaal vragen per status en jaar Toeleidingen MSS 214 (49%) 186 (44%) 179 (40%) Toegeleid buiten MSS om Nog lopend 150 (34%) 151 (36%) 235 (52%) Afgesloten 65 (15%) 74 (18%) 31 (7%) Onbekend Totaal aantal vragen

21 Soort hulpvragen Escamp Centrum Haagse Hout Laak Scheve- ningen Totaal Betaald of vrijwilligerswerk Dagbesteding (activiteit, hobby, sport, inloop etc.) Informatie voorzieningen / ondersteuning (praktisch of financieel) Maatje, vriendschap, relatie, lotgenotencontact Studie / cursus/ huiswerkbegeleiding Klusjes / overige diensten Wonen Informatie behandeling Vrijwilliger(s) gezocht (Goedkope, gratis) materiële spullen Vervoer Deelnemers gevraagd 1 1 Overig Totaal Conclusie: De meest gestelde vragen zijn vrijwilligerswerk of betaald werk, dagbesteding, informatie en 21

22 maatjes/vriendschap/lotgenotencontact. In 2014 werden de meeste vragen gesteld op het gebied van vrijwilligerswerk, dagbesteding en sociale contacten. Organisaties met een vraag voor hun cliënt Centrum Escamp Haagse Hout Laak Scheve- ningen Totaal Parnassia Cliënt zelf (bijv. via website) Stichting Anton Constandse Impegno

23 Limor Middin MSS De Jutters Schröeder Fonteynenburg RIBW Participatiecentrum Cromvlietplein 6 6 GGZ Haagstreek 5 5 Reakt Vóórwelzijn 4 4 Ambassade van de activering 3 3 Humanitas 3 3 Palier Plicare (Zichtbare Schakel) Vriendendienst Welzijn WC Moerwijk 3 3 De Grondslag 2 2 Gebiedsteam Ldam Vburg Wassenaar, Voorschoten 2 2 Kompassie Kwadraad 2 2 MEE Mens en Tuin 2 2 De Regisseur 2 2 Politie-Parnassia Programma Respectzorg

24 Royaal Zorg STEK 2 2 Welzijn Rijswijk 2 2 CJG 1 1 Florence 1 1 Gemeente Den Haag 1 1 Haagse School 1 1 Mantelzorger 1 1 MOC 1 1 Mooi 1 1 Potenco 1 1 Praktijkondersteuner 1 1 PsyQ 1 1 Radio/tv diskus 1 1 ROC 1 1 Schuldhulpverl. Den Haag 1 1 SHOP 1 1 Sociale Wijkteam 1 1 Sociale Wijkzorgteam 1 1 Stichting Present 1 1 UWV 1 1 VAC 1 1 TRACK 1 1 Welzijn Ypenburg 1 1 Wijkagent 1 1 Wijkcentrum Ypenburg

25 Zorgvrijwilligers 1 1 Onbekend 1 1 Totaal Conclusie: In 2015 waren er bijna vijftig organisaties die een of meerdere van hun cliënten wisten te verwijzen naar de MSS werktafel. Ook weten cliënten in toenemende mate zelf hun weg te vinden naar de werktafel. In het jaarverslag over 2016 zullen we inzichtelijk maken naar welke organisaties het MSS toeleidt. 25