Behoort bij agendapunt 09 van de gemeenteraadsvergadering van 22 september. onderwerp: Regionaal Bureau Leerplicht/Regionaal Meld en Coördinatiepunt

Transcriptie

1 Behoort bij agendapunt 09 van de gemeenteraadsvergadering van 22 september onderwerp: Regionaal Bureau Leerplicht/Regionaal Meld en Coördinatiepunt afdeling: Welzijn portefeuillehouder: JJP Janssen besproken in commissie: Burger datum bespreking: 2 september 2008 Samenvatting voorstel De 14 gemeenten van de regio Brabant-Noordoost hebben in het portefeuillehoudersoverleg Onderwijs en Educatie van 14 maart 2007 de ambitie uitgesproken om toe te werken naar samenwerking en regionalisering van de leerplicht en RMC (Regionale meld- en coördinatiefunctie ter bestrijding van het voortijdig schoolverlaten in één regionaal bureau. Tijdens de vergadering van 19 juni jl. heeft het portefeuillehoudersoverleg ingestemd met de Rapportage Implementatie RBL/RMC regio 36b fase A. De beoogde start is gepland op 1 januari Voorstel besluit Wij stellen u voor: 1. instemmen met de regionalisering van de leerplicht 2. in principe instemmen met de overdracht van alle aan het college van burgemeester en wethouders /of burgemeester behorende taken en bevoegdheden ingevolge de Leerplichtwet 1969 op basis van een mandaatregeling zoals weergegeven in bijlage 2 van het Bijlagenboek bij het Eindrapport Implementatie RBL/RMC regio 36b Fase A; 3. in stemmen met de organisatorische constructie van het Regionaal Bureau Leerplicht/RMC; 4. instemmen met de begroting van het Regionaal Bureau voor de Leerplicht en het Regionaal Meld en Coördinatiepunt, inclusief de hantering van de 3800-norm; 5. instemmen met het beschikbaar stellen van de extra benodigde financiële middelen met ingang van 1 januari 2009 ad ,-- zoals reeds aangegeven bij de kadernota Bij de najaarsnota 2008 zal opnieuw bezien worden of de voorlopig geraamde verhoging ad ,-- afgeraamd kan worden. Financiële consequenties De voorlopige geraamde bijdrage 2008 voor onze gemeente in de samenwerking voor de uitvoering van de Leerplicht met de overige gemeenten in het Land van Cuijk bedraagt Op bladzijde 11 van het eindrapport van Trias staat voor het jaar 2009, met de norm 3800, een bijdrage begroot van ,--. Een verhoging van de bijdrage van ,--. In de kadernota 2009 is een voorlopige bijdrage daarvoor opgenomen van ,--. Bij de najaarsnota 2008 zal opnieuw bezien worden of de voorlopig geraamde verhoging afgeraamd kan worden. Toegepaste wetten / verordeningen etc. Leerplichtwet 1969 Voorlichting / communicatie Communicatie over dit onderwerp beperken tot een artikel op de gemeentepagina in het Cuijks Weekblad en op onze internetsite. Commissiebehandeling De commissie Burger heeft dit voorstel behandeld in haar openbare vergadering van 1

2 2 september Het standpunt van de commissie is verwoord in het verslag van de betreffende vergadering. Kortheidshalve wordt naar dit verslag verwezen. Toelichting op het voorstel Toelichting op het voorstel 1. Wat ging er vooraf? De 14 gemeenten van de regio Brabant-Noordoost hebben in het portefeuillehouderoverleg Onderwijs en Educatie van 14 maart 2007 de ambitie uitgesproken om toe te werken naar samenwerking en regionalisering van de leerplicht en RMC (Regionale meld- en coördinatiefunctie ter bestrijding van het voortijdig schoolverlaten) in één regionaal bureau. Iemand verlaat voortijdig de school als hij of zij niet in het bezit is van een startkwalificatie zijnde een havo/vwo diploma of mbo-2. Aanleiding was een pilot, uitgevoerd door TRIAS BV, in de subregio Uden/Veghel om tot een verbetering te komen van de samenwerking tussen leerplicht en RMC. In december 2007 heeft het portefeuillehoudersoverleg ingestemd met de rapportage van TRIAS BV over de vormgeving en implementatie van de Regionaal Bureau Leerplicht/RMC en om de hoofdlijnen van de rapportage verder uit te werken. Tijdens de vergadering van 19 juni jl. heeft het portefeuillehoudersoverleg ingestemd met de Rapportage Implementatie RBL/RMC regio 36b fase A en heeft men besloten om vooruitlopend op het definitieve besluit door de afzonderlijke gemeenteraden al te starten met de voorbereidingen van de aanbesteding voor het aan te schaffen leerlingadministratiesysteem in verband met de benodigde doorlooptijd van de te volgen procedure in relatie tot de beoogde start op 1 januari Waar hebben we het over? De leerplicht biedt alle jongeren de kans zich te ontplooien en stelt scholen in staat om ervoor te zorgen dat leerlingen hun talenten optimaal benutten. Handhaven van de leerplicht op zichzelf is niet voldoende. Door een sluitend netwerk te vormen, kan worden voorkomen dat jongeren te lang met problemen rondlopen of zonder startkwalificatie de school verlaten. Het halen van een startkwalificatie is in het belang van de jongeren zelf en in het belang van onze samenleving. Ongeoorloofd schoolverzuim kan een indicatie zijn voor achterliggende problemen. Schoolverzuim is bovendien een voorspeller voor het voortijdig verlaten van de school en het afglijden in de criminaliteit. Samenwerking tussen scholen, ouders, betrokken instanties en jongeren is onontbeerlijk om er voor te zorgen dat zoveel mogelijk jongeren uiteindelijk een startkwalificatie halen en voldoende toegerust de arbeidsmarkt op gaan. Op grond van de Leerplichtwet zijn ouders er verantwoordelijk voor dat hun kinderen bij een school staan ingeschreven en die ook bezoeken. Vanaf 12 jaar zijn leerlingen medeverantwoordelijk voor het volgen van de lessen. Ouders en jongeren zijn dus primair zelf verantwoordelijk voor naleving van de leerplicht. Deze wettelijke verplichting wordt door ouders en jongeren niet altijd serieus genomen. De gemeente i.c. ons college is verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet en heeft daarvoor leerplichtambtenaren aangesteld. Bij de handhaving van de leerplicht zijn diverse partijen betrokken. In laatste instantie is dat Justitie. De rol van Justitie is enerzijds die van stok achter de deur, anderzijds kan een interventie in gedwongen kader nodig zijn om de gewenste gedragsverandering(en) tot stand te brengen. De leerplichtambtenaar vormt in de uitvoering van de aanpak van schoolverzuim de verbindende schakel. Op voortijdig schoolverlaters tot 23 jaar is de RMC-regelgeving van toepassing. Als jongeren langer dan een maand geen onderwijs volgen, is het de taak van de school om dat te melden. Een melding gaat naar het RMC, die vervolgens deze jongeren moet bewegen een startkwalificatie te halen. 2

3 3. Wat is het landelijk beleid? Het kabinetsbeleid is gericht op het realiseren van een geïntegreerde aanpak voor schoolverzuim en schooluitval van leerlingen van 5 tot 23 jaar. Het doel is een halvering van het aantal voortijdig-schoolverlaters in Dat moet worden bereikt door: 1. Betere naleving van de Leerplichtwet, zodat leerlingen minder verzuimen. Hierbij spelen de ouders en de school een belangrijke rol. 2. Het vroegtijdig identificeren van leerlingen die door achterliggende problemen gaan spijbelen. 3. Een goede doorverwijzing van kinderen met problemen naar de jeugdhulpverlening. 4. Het sluitstuk: een snelle en effectieve justitiële aanpak. 5. Begeleiding van niet-leerplichtige uitvallers naar school, werk en/of zorg. Vele aspecten die van invloed zijn op verzuim en uitval zijn echter niet in de Leerplichtwet zelf geregeld. Er zal aansluiting gezocht moeten worden bij andere wet- en regelgeving die in belangrijke mate bepalend voor de inzet van onder andere gemeenten, jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg en de keten voor werk en inkomen. 4. Wat gaat er mis? We gaan er van uit dat met de bestaande capaciteit het maximaal haalbare wordt gerealiseerd. Echter is in de eerder genoemde pilot in de Werkgroep Beleid naar voren gekomen dat met name het ontbreken van een eenduidig leerplichtbeleid als een gemis werd ervaren. Dit heeft geleid tot meer inzicht in en bereidheid tot regionale samenwerking en de overtuiging dat deze samenwerking een voorwaarde is voor een sluitende aanpak. De werkgroep is vervolgens ingegaan op de standpunten ten aanzien van regionalisering van en samenwerking tussen leerplicht en RMC. Vragen hierover zijn door de werkgroep voorgelegd aan de achterban. Bij zowel leerplichtambtenaren als bij RMC-trajectbegeleiders is een sterke voorkeur voor regionalisering en samenwerking in de vorm van één regionaal bureau. Hierdoor kan vorm worden gegeven aan eenduidig beleid en uitvoering ten aanzien van leerplicht en RMC, waarbij wel is opgemerkt dat er aandacht moet zijn voor de (kenmerken van de) 3 subregio s. Uit diverse (landelijke) onderzoeken blijkt voorts dat de uitvoering van de Leerplichtwet, in combinatie met de RMC-functie, op lokaal niveau zeer uiteenlopend is. Dat heeft te maken met het gebrek aan kennis bij ouders, leraren en scholen over een effectieve aanpak van schoolverzuim. Verder voeren niet alle scholen een effectief verzuimbeleid. Andere onderzoeken wijzen uit dat er onduidelijkheid is over het toezicht van gemeenten op hun eigen werk en als er aan leerplicht geen prioriteit wordt gegeven, is er geen prikkel om de aanpak te verbeteren. En tenslotte zijn er hiaten in de verzuimketen. Over deze probleemanalyse zijn de betrokken actoren het slechts gedeeltelijk eens. Over één aspect is iedereen het wel eens: de oplossingsrichting dient in ieder geval gezocht te worden in samenwerken, vooral samenwerkingsverbanden in regionaal verband. Met de invoering van de kwalificatieplicht per 1 augustus 2007 is er nog een argument voor regionalisering. De extra middelen worden verstrekt aan de RMC-contactgemeente. En de nieuwe leerplicht- en RMC rapportage zal voor het ministerie meer inzicht moeten geven in de doelmatigheid van de uitvoering van de gemeentelijke taken. De beleidsinformatie voor het ministerie over verzuim en uitval gaat dan steunen op het in te richten digitale verzuimloket. Voorts wordt door het arrondissementsparket s-hertogenbosch elk jaar het auditrapport Checklist Handhaving Leerplichtwet aan de burgemeester aangeboden. In het rapport van februari 2008 is in het rapport aangegeven de knelpunten qua formatie binnen het Land van Cuijk. Indien de norm van 3800 wordt gehanteerd dan wordt volledig voldaan aan hetgeen in het rapport wordt aanbevolen. 3

4 5. Wat gaan we doen? Voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt zeker voor spijbelen. Hoe meer leerlingen in het begin van hun spijbelcarrière weer op het rechte pad komen, hoe beter. Dat betekent dat het meeste effect vooraan in de keten behaald kan worden. Hetzelfde geldt voor de leeftijd van de spijbelaars. Hoe jonger de spijbelaar, hoe groter de kans op een positief effect van de interventie. De betrokken portefeuillehouders in Brabant-Noordoost hebben de ambitie uitgesproken om toe te gaan werken naar samenwerking en regionalisering van leerplicht en RMC in één regionaal bureau, waarbij uitgangspunt is dat er sprake moet zijn van eenduidigheid in visie en beleid en dat tegelijkertijd de uitvoering dicht bij de klant moet gebeuren. De voordelen voor deze oplossing betekenen: 1. beleid en administratie centraal, hierdoor uniforme werkwijze en beleid, herkenbaarheid in de regio, optimale efficiency voor de uitvoering van administratie, optimale telefonische en mail bereikbaarheid. Concreet betekent dit: - eenduidige aanpak verzuim - scholen melden bij één punt - beperking overleg / kortere lijnen - efficiëntere en effectievere inzet capaciteit op scholen en ZAT's (nu zitten meerdere leerplichtambtenaren uit verschillende gemeenten in een ZAT) - geen eenmansposten meer, minder kwetsbaar in de uitvoering - continue bezetting - geen overdracht, maar doorlopende begeleiding/trajecten - in de toekomst leerplicht/trajectbegeleider over en weer te integreren (scholing) - uniforme deskundigheidsbevordering - kostenbesparing 2. uitvoering decentraal waardoor: - herkenbaarheid in subregio s - reistijden (huisbezoeken e.d.) beperkt - drempel voor ouders/leerlingen zo laag mogelijk 3. de hier voorgestelde indeling sluit aan bij ontwikkelingen in de regio (Centra Werk en Inkomen, BedrijfsVerzamelGebouwen, maatschappelijk werk, Zorg voor Jeugd, bestuurlijke ontwikkelingen, maar ook het RMC zelf). 6. Wat zijn de uitgangspunten? Er wordt uitgegaan van één Regionaal Bureau Leerplicht/RMC met 3 herkenbare subregio s. Voor de subregio s wordt de bestaande indeling gehanteerd, met dien verstande dat tijdens fase B onderzocht moet worden of Landerd niet beter kan aansluiten bij Maasland, gezien het feit dat alles m.b.t. werk ook al in Oss is gevestigd. De frontoffice is per subregio georganiseerd en per subregio in één locatie gecentraliseerd: Oss voor de regio Maasland, Veghel voor de regio Uden/Veghel en Cuijk voor het Land van Cuijk De backoffice is voor de gehele regio centraal georganiseerd en ondergebracht bij de gemeente Oss. Vanuit de huidige RMC-organisatie treedt de gemeente Oss al op als contactgemeente. De gemeente Oss blijft in deze constructie ook de contactgemeente naar OCW voor de verantwoording in het kader van de RMC-functie. In dit voorstel worden beleid leerplicht, RMC en administratie gecentraliseerd en kan er zo een 4

5 uniforme werkwijze, beleidsformulering en herkenbaarheid in de regio ontstaan. De uitvoering van leerplicht en RMC wordt gedecentraliseerd en zo vindt uitvoering dicht bij de doelgroep plaats. De uitvoering vanuit de 3 subregio s is op elkaar afgestemd en wordt vanuit dezelfde werkwijze vormgegeven. Op deze manier is er bij calamiteit ook sprake van optimale onderlinge vervangbaarheid. In de beleidsformulering is er aandacht voor de specifieke wensen vanuit de subregio s. Een optimale bereikbaarheid wordt gerealiseerd door met één telefoonnummer (of doorgeschakelde nummers) en mailadres te werken Per subregio kan er een verdeling gemaakt worden naar werkzaamheden en netwerken voor de leeftijd tot 12 jaar, van 12 tot 18 en van jaar. Op termijn kan vestiging per locatie in een BedrijfsVerzamelGebouw tot de mogelijkheden behoren. 7. Hoe gaan we het doen? In de Rapportage Implementatie RBL/RMC regio 36b FASE A en het bijbehorende Bijlagenboek die op de gebruikelijke wijze voor u ter inzage is gelegd, evenals de eerder genoemde rapportages vindt u de neerslag van het afgelopen half jaar waarin een aantal klankbordgroepen, samengesteld met deskundigen op de onderscheiden terreinen uit de drie subregio s, onder leiding van TRIAS BV hard gewerkt heeft om een toekomstig regionaal bureau van de noodzakelijke fundamenten te voorzien om er in FASE B op verder te kunnen bouwen. Op de pagina s 5 tot en met 10 van de rapportage staat een samenvatting met betrekking tot de aspecten beleid, producten, personeel, huisvesting, ICT, communicatie en formatie en financiën. De discussie in de projectgroep en portefeuillehoudersoverleg spitste zich toe op het onderwerp formatie meer bepaald de toe te passen norm: leerlingen per fte leerplichtfunctie of leerlingen. De laatste is de zogenoemde Ingrado-norm. Voor twee van de drie subregio s (Oss en Uden/Veghel) betekent de norm een teruggang in het aantal uren leerplichtambtenaar. En voor één van de regio s (Oss) geldt dat zelfs voor de norm. Alleen voor het Land van Cuijk geldt in beide gevallen een vooruitgang. In een aparte vergadering hebben de portefeuillehouders in het Land van Cuijk besloten mee te gaan met de norm die de andere twee regio's voorstonden. Men heeft de voordelen van de brede samenwerking en het hanteren van één norm voor de hele regio zwaarder laten wegen dat het eigen standpunt over de norm. Men is wel van mening dat aan de hand van een monitoring over twee jaar geëvalueerd moet worden. En tenslotte vraagt men aandacht voor het feit dat in het Land van Cuijk pas een aantal jaren geleden flink geïnvesteerd is in een nieuw administratie- en registratiesysteem. In onze visie verdienen jeugdigen onze aandacht, want zij vormen als nieuwe generatie de toekomst. Veiligheid, uitdaging en ontwikkeling zijn van belang. De jeugd heeft een goede basis nodig om evenwichtig te kunnen opgroeien. Leerplicht en RMC spelen daarbij een belangrijke rol. Daarmee moet het voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie in onze regio 36b zo veel mogelijk te voorkomen. Dat zal gebeuren door een actieve en sluitende aanpak, in samenhang met onderwijsbeleid, jeugdbeleid, jeugdzorg en arbeidsmarktbeleid en in samenwerking met de regionale ketenpartners. Dat willen we doen door regionale samenwerking waarbij er sprake is van drie uitvoeringslocaties/frontoffices (Cuijk, Oss en Veghel) en één backoffice in Oss. Er wordt gewerkt met een uniforme werkwijze, aan preventieve taken in samenwerking met de ketenpartners, door regie te voeren op het klantproces, door ouders, leerkrachten en scholen aan te spreken op hun verantwoordelijkheden en uiteraard met een sluitende registratie. 5

6 8. Hoe wordt het aangestuurd? Landelijk zijn er diverse ontwikkelingen van regiovorming of samenwerken geweest. De twee hoofdvarianten die daaruit zijn ontstaan zijn de volledige Wet Gemeenschappelijke Regeling (art. 8 lid 1) en de beperkte of mandaatregeling (art. 8 lid 3). De gemeenten uit de regio 36b hebben in het onderzoek van TRIAS (Rapportage vormgeving en implementatie RBL/RMC regio 36b, november 2007, TRIAS bv) naar de vormgeving van het regionaal Bureau Leerplicht/RMC aangegeven geen (nieuw) openbaar lichaam te willen, maar wel op basis van verregaande samenwerking invulling te willen geven aan leerplicht- en RMC-taken. De mandaatregeling sluit hier volledig bij aan. De betrokken gemeenten leggen de samenwerking en de mandatering leerplicht vast in een overeenkomst. Deze overeenkomst wordt in fase B definitief gemaakt. Hier kunnen ook prestatieafspraken aan gekoppeld worden. De inhoudelijke aansturing geschiedt op basis van samenwerkingsovereenkomsten waarmee de werking van het Regionaal Bureau Leerplicht/RMC wordt geregeld. De gemeente Oss gaat als contactgemeente voor RMC en leerplicht/kwalificatieplicht voor de gehele regio 36b optreden. Bij de functionele aansturing wordt een onderscheid gemaakt tussen leidinggeven en functionele aansturing. Het leidinggeven gebeurt door het hoofd van de afdeling op de uitvoeringslocatie met dien verstande dat er sprake is van een regionale regie. De functionele aansturing op inhoud en werkwijze doet de locatiecoördinator resp. de RMC-coördinator van de uitvoeringslocatie. De bestuurlijke aansturing wordt verzorgd door een dagelijks bestuur van portefeuillehouders van de drie uitvoeringslocaties, aangevuld met de portefeuillehouder uit één van de andere gemeenten i.c. Sint-Oedenrode. Het portefeuillehoudersoverleg Onderwijs en Educatie fungeert als algemeen bestuur. 9. Wat kost het? De voorlopige bijdrage 2008 voor onze gemeente in de samenwerking voor de uitvoering van de Leerplicht met de overige gemeenten in het Land van Cuijk bedraagt Op bladzijde 11 van het eindrapport van Trias staat voor het jaar 2009 met de norm 3800 een bijdrage begroot van ,--. Een verhoging van de bijdrage van ,--. In de kadernota 2009 hebben wij een bedrag daarvoor opgenomen van ,--. De bedragen en salarissen zijn gebaseerd op Voorgesteld wordt om bij de najaarsnota 2008 de definitieve bedragen voor 2009 in beeld te brengen. 10. Vervolgstappen. Na vaststelling van het raadsbesluit kan Fase B van start gaan. Hiervoor verwijzen wij u naar de Eindrapportage voor de zaken die per onderdeel in Fase B worden uitgewerkt en opgepakt. Deze eindrapportage ligt voor u ter inzage. Belangrijk onderdeel is de samenwerkingsvorm. Landelijk zijn er diverse vormen van regionale samenwerking. De twee hoofdvarianten die daaruit zijn ontstaan zijn de volledige WGR (art. 8, lid 1) en de beperkte WGR of mandaatregeling (art. 8, lid 3). Door de portefeuillehouders Onderwijs en Educatie is eerder aangegeven geen (nieuw) openbaar lichaam te willen, maar wel op basis van verregaande samenwerking invulling te willen geven aan de leerplicht- en RMC-taken. De genoemde mandaatregeling sluit hier volledig op aan. Voorgesteld wordt naar het voorbeeld van Sint Michielsgestel (zie Bijlagenboek bijlage 2) een mandaatregeling op te stellen. Deze zal zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk december 2008 ter vaststelling aan de gemeenteraden worden aangeboden. Er zullen geen onomkeerbare besluiten worden genomen dan na vaststelling van de definitieve mandaatregeling en 6

7 samenwerkingsovereenkomsten. Zodoende kan de voortgang er worden ingehouden en kan het regionaal bureau per 1 januari aanstaande van start gaan. 11. Voorstel 1. instemmen met de regionalisering van de leerplicht 2. in principe instemmen met de overdracht van alle aan het college van burgemeester en wethouders /of burgemeester behorende taken en bevoegdheden als gevolg van de Leerplichtwet 1969 op basis van een mandaatregeling zoals weergegeven in bijlage 2 van het Bijlagenboek bij het Eindrapport Implementatie RBL/RMC regio 36b Fase A; 3 in stemmen met de organisatorische constructie van het Regionaal Bureau Leerplicht/RMC; 4. instemmen met de begroting van het Regionaal Bureau voor de Leerplicht en het Regionaal Meld en Coördinatiepunt, inclusief de hantering van de 3800-norm; 5. instemmen met het beschikbaar stellen van de extra benodigde financiële middelen met ingang van 1 januari 2009 ad , - zoals al aangegeven bij de kadernota Bij de najaarsnota 2008 zal opnieuw te bezien worden of de voorlopig geraamde verhoging ad , - afgeraamd kan worden. 12. Ter inzage. Voor u zijn de volgende stukken ter inzage gelegd: a. Eindrapport Implementatie RBL/RMC regio 36b Fase A b. Bijlagenboek bij eindrapport Implementatie RBL/RMC regio 36b Fase A c. Auditrapport Checklist Handhaving Leerplicht. Cuijk, 22 juli 2008 Burgemeester en wethouders van Cuijk, P.M. van de Koolwijk L.M. Schoots secretaris burgemeester 7