RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. o.b.s. Westerschool

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK o.b.s. Westerschool Plaats : Stadskanaal BRIN nummer : 15AS C2 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 8 april 2014 Datum vaststelling : 16 juni 2014

2 Pagina 2 van 14

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 14

4 Pagina 4 van 14

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 8 april 2014 een onderzoek uitgevoerd op o.b.s. Westerschool naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor o.b.s. Westerschool een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 8 april 2014 stond op de Westerschool een vierjaarlijks onderzoek gepland. Op 2 april 2014 heeft de inspectie de uitkomsten van de risicoanalyse telefonisch met het bestuur besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten het vierjaarlijks onderzoek van 8 april om te zetten in een kwaliteitsonderzoek om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie Vanaf 2009 laten de opbrengsten op de Westerschool een wisselend beeld zien. Echter voor het eerst in de geschiedenis van de school zijn de opbrengsten onvoldoende. Het risicovolle beeld van de opbrengsten op de school is besproken in het bestuursgesprek in Het is het bestuur niet gelukt passende maatregelen te nemen om het tij te keren. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten Trendanalyse tussenopbrengsten juni 2014; Koers naar 2017; Deelanalyse eindopbrengsten 2014; Stagneren eindopbrengsten Westerschool; Actielijst 2013/2014 en Schooljaarplan 2014 met daarin een evaluatie van schooljaar 2012/2013. Pagina 5 van 14

6 Schoolbezoek, waarbij in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, onderwijstijd, didactisch handelen, afstemming, begeleiding en zorg en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 14

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Pagina 7 van 14

8 Opbrengsten * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Pagina 8 van 14

9 Afstemming De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT2A NT4A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Pagina 9 van 14

10 Wet- en regelgeving Ja Nee NT4B Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op De Westerschool als zwak. Naast de opbrengsten is nog een normindicator onvoldoende, namelijk de planmatige uitvoering van de zorg. Wisselingen hebben plaatsgevonden in de directie, het team en de interne begeleiding. Een nieuwe koers richting een Sterrenschool in 2017 is uitgezet, en zowel directie als team geven aan voor honderd procent achter deze nieuwe ontwikkeling te staan. De inspectie vraagt met name aandacht voor het begeleidingstraject van de nog nieuwe onervaren intern begeleider bij de doorontwikkeling van de zorg en verder moeten er nog belangrijke stappen worden gezet in de ontwikkeling van aspecten van de kwaliteitszorg, efficiënt gebruik van onderwijstijd en de afstemming. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De Westerschool heeft in de afgelopen drie schooljaren eenmaal voldoende eindopbrengsten behaald, namelijk in Omdat groep 8 in 2013 bestond uit minder dan tien leerlingen, valt de school onder de regeling kleine scholen en moeten van vijf cohorten minstens 2 schooljaren voldoende zijn. Omdat dit op de Westerschool niet het geval is, zijn de resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode onvoldoende (1.1). De leerresultaten van de huidige groep 7 op begrijpend lezen bieden geen gunstig perspectief voor de eindresultaten in Wel heeft de school een verbeterplan voor deze groep 7 opgesteld en kan zij laten zien dat er een stijgende lijn waarneembaar is in de resultaten van deze leerlingen. Voor het beoordelen van de resultaten tijdens de schoolperiode is gekeken naar de gemiddelde scores op zeven toetsen (technisch lezen in groep 3 en 4, begrijpend lezen in groep 5 en 6 en rekenen en wiskunde in groep 4, 5 en 6). Alle gecontroleerde toetsen zijn voldoende. Omdat sprake is van meer dan 3% zittenblijvers in de afgelopen twee schooljaren en de school zich hierover onvoldoende kan verantwoorden, is indicator 1.3 onvoldoende. De school volgt de ontwikkeling van de sociale competenties van Pagina 10 van 14

11 leerlingen met een genormeerd instrument. De resultaten hiervan laten een positief beeld zien. Dit oordeel is gebaseerd op de resultaten van groep 8. Aanbod en onderwijstijd De Westerschool gebruikt moderne methoden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde die de kerndoelen dekken en aan alle leerlingen worden aangeboden tot en met groep 8. In een aantal groepen kan de leerkracht de lessen efficiënter organiseren. Nu duren sommige instructielessen onnodig lang, waardoor vooral de goed presterende leerlingen zich vervelen. Wanneer deze leerlingen eerder klaar zijn met hun verwerkingsopdrachten, is het keuzewerk weinig uitdagend en doen zij soms te lang reken- of taalspelletjes op de computer. Daarnaast houden leraren zich niet consequent aan het lesrooster, waardoor onduidelijk is of er sprake is van een evenwichtige verdeling van de onderwijstijd over de diverse leer- en vormingsgebieden (3.1). Didactisch handelen en afstemming Hoewel er sprake is van kwaliteitsverschillen tussen leraren, is de uitleg over het geheel genomen duidelijk en van voldoende kwaliteit. Voor de inspectie is zichtbaar dat de leraren de componenten van het instructiemodel consequent hanteren, al gebeurt dat soms nog te mechanisch. Omdat de meeste leraren in het klassikale gedeelte van de instructies voornamelijk zelf aan het woord zijn en deze instructie in veel groepen lang duurt, neemt de actieve betrokkenheid van met name de goed presterende leerlingen af. Zij beheersen de stof al en vervelen zich zichtbaar. Aanknopingspunten voor verbetering liggen in het toepassen van activerende en interactieve werkvormen, zodat leerlingen uitgedaagd worden om zelf na te denken over de leerstof. Ook is het van belang dat de leraren ondersteunende schriftelijke en mondelinge feedback geven en tijdens de instructie beter nagaan of alle leerlingen de instructie begrijpen. Hoewel de school methoden gebruikt die voldoende bijdragen tot afstemming op behoeften van leerlingen heeft de inspectie bepaalde vormen van afstemming (zoals verlengde instructies of differentiatie in verwerking) nauwelijks waargenomen, terwijl er op sommige momenten wel ruimte voor was. Voor goed presterende leerlingen heeft de school keuzewerk, maar dit is vrijblijvend. Ook heeft de inspectie aan de hand van de planning of de geobserveerde lessen niet kunnen waarnemen dat er sprake is van afstemming van onderwijstijd op onderwijsbehoeften van leerlingen. Begeleiding en zorg De Westerschool heeft voldoende toetsen en observatie-instrumenten om de ontwikkeling van leerlingen te volgen. Leraren nemen naast de toetsen uit het Pagina 11 van 14

12 leerlingvolgsysteem de toetsen af die bij de methoden horen, behalve de methodetoetsen voor begrijpend lezen (7.2). Ze registreren de vorderingen, maar analyseren ze onvoldoende. Uit de groepsadministratie en de dagplanningen blijkt te weinig dat leraren het onderwijs afstemmen op specifieke zwakke (of sterke) punten van de leerlingen en hierdoor laten ze kansen lopen om bijvoorbeeld leerlingen die achter dreigen te raken snel bij te spijkeren. Aan de hand van toetsgegevens signaleert de school welke leerlingen zorg nodig hebben. Zorgleerlingen krijgen een plaats in een subgroep van het groepsplan. Daarnaast stelt de school voor sommige leerlingen een hulpplan of een eigen leerlijn op. Recent zijn voor een aantal vakken groepsplannen opgesteld, maar deze zijn nog in ontwikkeling. Een goede probleemanalyse ontbreekt voor leerlingen die op onderdelen uitvallen (8.2) en de doelen en de gekozen aanpak zijn beschreven voor het gehele instructiegroepje en niet gericht op de onderwijsbehoefte van de individuele zorgleerling. Daarnaast is er nog niet in alle groepen en voor alle vakken (groeps)handelingsplanning voor taal, spelling, begrijpend lezen, woordenschat en sociale competenties. Uit de dagplanningen of logboeken blijkt daarnaast onvoldoende dat leerlingen individuele zorg krijgen. Gezien de bovenbeschreven situatie is er geen sprake van voldoende planmatige zorg (8.3) De school beschikt nog niet over geëvalueerde (groeps)handelingsplanning waaruit op te maken is wat de effecten van de verleende zorg zijn geweest (8.4). Kwaliteitszorg De directie van de Westerschool heeft haar leerlingenpopulatie in kaart gebracht en past het onderwijs hierop aan. Ook evalueert en analyseert zij de eind- en tussentijdse resultaten op individueel, groeps- en schoolniveau en bespreekt dit met het team. Een cyclus van een vierjarig schoolplan, schooljaarplan en schooljaarverslag is eveneens herkenbaar. Toch is een aantal aspecten van de kwaliteitszorg niet van voldoende kwaliteit. Eén van de verbeterpunten is het evalueren van het onderwijsleerproces (9.3). De school evalueert de kwaliteit van haar onderwijsleerproces nog niet systematisch aan de hand van eigen vastgestelde normen of kwaliteitscriteria. Ook beschikt de school niet over verbeterplannen waarin einddoelen, concrete tussendoelen en een tijdspad zijn geformuleerd en verantwoordelijken zijn aangewezen (9.4). De schoolleiding voert borgingsactiviteiten uit door bijvoorbeeld met een kijkwijzer in de klas te komen om het didactisch handelen van leerkrachten te beoordelen. De school beschikt echter niet over duidelijke afspraken en procedures over de wijze waarop zij erop toeziet om haar kwaliteit vast te houden (9.5). De verantwoording richting belanghebbenden is nog niet voldoende omdat de Pagina 12 van 14

13 school in de schoolgids te summier rapporteert over de resultaten die zij bereikt met haar onderwijs en over de verbeterpunten waar zij aan werkt (9.6). Naleving Ten aanzien van de naleving van wettelijke voorschriften heeft de inspectie geconstateerd dat niet wordt voldaan aan onderstaand wettelijk voorschrift: NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). Pagina 13 van 14

14 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de Westerschool een aangepast arrangement zwak toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bestuur is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in mei 2015 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert aan het eind van het tweede kwartaal in 2015 een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Naleving Er is een onvolledigheid in de inhoud van het schoolplan geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de volgende onderdelen: de inrichting van het systeem van zorg en begeleiding en een passage die aangeeft hoe het bestuur bewaakt dat de betrokken school de gewenste onderwijskwaliteit realiseert. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Om deze reden is de tekortkoming niet bij de indicatoren opgenomen. Wel heeft de inspectie met het bestuur afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. Pagina 14 van 14