Raadsvoorstel. Aan de gemeenteraad. categorie/agendanr. B. en W RA B 3 14/109. Raad

Transcriptie

1 Raadsvoorstel jaar Raad categorie/agendanr. B. en W RA B 3 14/109 Onderwerp: Beleidskaders 3D en Invoering stelselwijziging jeugdzorg Portefeuillehouder: M. Thalens-Kolker/H.G. Jumelet Beleid en Regie J. Backers/H. Hoefsloot telefoon ((0591) ) en Aan de gemeenteraad Voorgesteld besluit 1. het document "Kaders voor continuïteit en vernieuwing op het sociale domein vast te stellen. 2. het document Beleidskader invoering stelselwijziging jeugdzorg" vast te stellen. Samenvatting Toelichting op besluit: a. Kaders voor continuïteit en vernieuwing op het sociale domein Dit is het overkoepelende beleidskader voor de invoering van de drie decentralisaties. De ambitie om tot een nieuwe balans in verantwoordelijkheden tussen samenleving en gemeentelijke overheid te komen is een stip op de horizon die om anders denken en anders doen vraagt van alle betrokkenen. Dit transformatie-proces vraagt tijd en reikt veel verder dan 1 januari Op deze invoeringsdatum moeten we als gemeente echter wel goed voorbereid zijn op onze nieuwe, wettelijke taken en verantwoordelijkheden. De transitie dient er toe te leiden dat voor inwoners die afhankelijk zijn van ondersteuning deze ondersteuning gecontinueerd wordt. Deze urgentie wordt vertaald in dit beleidskader: het biedt in de eerste plaats kaders voor de transitie (op korte termijn continuïteit garanderen) maar er wordt ook naar het langer durende transformatie-proces gekeken. Bij dit laatste gaat het over hoe voor de langere termijn de gedecentraliseerde taken efficiënter en effectiever kunnen worden uitgevoerd met als uitgangspunt: dichtbij de inwoners en hun directe omgeving. b. Beleidskader invoering stelselwijziging jeugdzorg Dit document dient te worden beschouwd als één van de uitwerkingen van het overkoepelende beleidskader genoemd onder punt a. Voor de inbedding van de nieuwe en de bestaande jeugdhulptaken in het sociale domein zijn uitspraken nodig inzake de opbouw van de jeugdzorgketen in vrij- en niet-vrij toegankelijke hulp en over de schakel die daar tussen in zit. Tevens zijn enkele uitspraken nodig inzake de (deels verplichte) samenwerking tussen gemeenten en het financiële kader. De wettelijke verplichting om voor continuïteit voor cliënten van geïndiceerde zorg per transitiedatum 1 januari 2015 te kunnen bieden is vormgegeven in het Regionaal Transitie Arrangement voor de jeugdzorg in Drenthe (RTA). Deze overeenkomst is mede door het college ondertekend, en is ter informatie uw raad gezonden. In het RTA is ook een inhoudelijk fundament beschreven voor de toekomst, ook dit is opgenomen in het onderhavige beleidskaders. Aan de hand van het besluit van de gemeenteraad kan in 2014 verdere besluitvorming plaatsvinden over de uitwerkingen door het college en waar van toepassing de gemeenteraad. Bijlagen: 1. het document "Kaders voor continuïteit en vernieuwing op het sociale domein 2. het document Beleidskader invoering stelselwijziging jeugdzorg" Stukken ter inzage: 1. de schriftelijke reacties van de Wmo-raad, de Seniorenraad, de Cliëntenraad WWB en de WSWraad op bovengenoemde documenten. 2. de Nota van beantwoording.

2 -2- jaar Raad categorie/agendanr. B. en W RA B 3 14/ Aanleiding voor het voorstel In het voorjaar van 2013 is door ons college en uw raad besloten de drie decentralisaties in één programmatische aanpak te verbinden. Om daadwerkelijk meerwaarde, winst en goede ondersteuning aan de inwoners te kunnen realiseren, is een benadering vanuit de vraag en eigen leefomgeving van de inwoner vereist. Dit betekent dat oplossingen niet vanuit de verschillende kolommen, maar vanuit de vraag van onze inwoners georganiseerd moeten worden. Elk van de drie decentralisaties is echter wel gebaseerd op eigen nieuwe wetgeving. Hoewel de integrale aanpak en uitvoering van de drie decentralisaties zoals aangegeven voorop staat, betekent dit dat er ook specifieke kaders per decentralisatie nodig zijn. Het landelijke besluitvormingstraject voor respectievelijk de Jeugdwet, de nieuwe WMO en de Participatiewet loopt uiteen. Zo is de wet op de Jeugdzorg medio oktober 2013 door de 2e Kamer vastgesteld, terwijl het nog niet duidelijk is wanneer de besluitvorming over de andere twee wetten in de Tweede en Eerste Kamer zal worden afgerond. Het zou voor gemeenten logisch zijn dit af te wachten, alvorens beleidskaders vast te stellen. Daarmee zou echter te veel voorbereidingstijd verloren gaan. Gezien de noodzakelijke samenhang met betrekking tot de uitvoering per 1 januari 2015 van de drie wetten en het feit dat voor de wet op de Jeugdzorg op korte termijn beleidskaders nodig zijn, wordt thans Kaders voor continuïteit en vernieuwing op het sociale domein ter vaststelling aangeboden. Inmiddels is het Beleidskader Invoering Stelselwijziging Jeugdzorg uitgewerkt en ook bijgevoegd ter vaststelling. De uitwerking van de nieuwe WMO en de Participatiewet zoals vermeld nog afhankelijk van besluitvorming op landelijk niveau zal vermoedelijk in het voorjaar van 2014 volgen. 2. Argumentatie/beoogd effect Een volgende stap zetten in het traject van de drie decentralisaties. Aan de hand van dit besluit van uw raad kan in 2014 verdere besluitvorming plaatsvinden over de uitwerkingen door ons college en waar van toepassing uw raad. 3. Relatie met bestaand beleid/eerder genomen besluiten.diverse raadsbesluiten met betrekking tot inhoudelijk beleid sociaal domein.college- en raadsbesluit inzake 3D-programma.Collegebesluit inzake dialoogronde Koers en Keuzes. 4. Afstemming met externe partijen/communicatie BOCE In verband met de mogelijkheden voor samenwerking in het brede sociale domein tussen Borger- Odoorn, Coevorden en Emmen is sprake van integrale beleidsvorming inzake de drie decentralisaties in deze gemeenten. Dit is vastgelegd in de BOCE Uitvoeringsagenda 3D Met de vaststelling van het document "Kaders voor continuïteit en vernieuwing op het sociale domein" sluit Emmen aan bij de al vastgestelde algemene beleidskaders in Borger-Odoorn en Coevorden. De ontwikkeling van beleid voor de invoering van de Jeugdwet is ook één van de opdrachten die voortvloeien uit de BOCE Uitvoeringsagenda. In de drie gemeenten ligt dan ook inhoudelijk hetzelfde document "Beleidskader invoering stelselwijziging jeugdzorg" voor als basis voor de reacties van de lokale adviesraden. In 2014 kan op grond van de drie door de raden vastgestelde beleidskaders de besluitvorming over mogelijke gezamenlijke uitvoering van de Jeugdwet per plaatsvinden. Instellingen, organisaties, inwoners. Vanaf het voorjaar 2013 is het gesprek gevoerd met de samenleving over de decentralisaties, mede aan de hand van het document Koers en keuzes. De uitkomsten van die dialoog zijn door ons college vastgesteld en ten behoeve van een C-discussie aan uw raad aangeboden. Deze C-discussie vond plaats in september Koers en Keuzes bood een handvat voor het uitvoeren van het bestuurlijk experiment De Toegang en voor de onderhavige beleidskaders.

3 -3- Adviesraden sociaal domein. De vier adviesraden in Emmen hebben destijds ook gereageerd in het kader van Koers en Keuzes. Ook waren zij vooruitlopend op de formele adviesaanvraag over de onderhavige documenten reeds betrokken. Op 27 november jl. zijn de beide documenten als concept ter informatie aan de raden toegestuurd, uiteraard onder nadrukkelijke vermelding van de status daarvan. Op 29 november heeft een gesprek plaatsgevonden met een vertegenwoordiging van de vier raden, waarin is gesproken over het proces, maar ook over de inhoud. Hierbij is uitgesproken dat het streven is om de documenten, voorzien van advisering van de raden, tijdig aan te kunnen bieden ten behoeve van behandeling in uw gemeenteraadsvergadering van februari Op 10 december jl. zijn beide documenten door ons college formeel vrij gegeven voor advisering door de vier adviesraden, te weten de Wmo-raad, de Seniorenraad, de WWb cliëntenraad en de WSW-raad. De vier raden hebben gereageerd op het document Kaders voor continuïteit en vernieuwing. Vanuit de gegeven adviezen kan worden opgemaakt dat zij zich overwegend kunnen vinden in deze beleidskaders. Tevens kan gesteld worden dat er ook adviezen en aanbevelingen zijn gegeven die vooral betrekking hebben op de verdere uitwerking van de nadere gemeentelijke besluitvorming met betrekking tot de invoering van de drie nieuwe wetten. Het besluitvormingstraject voor respectievelijk de Jeugdwet, de nieuwe WMO en de Participatiewet loopt immers uiteen. Alle vier de raden wijzen dan ook terecht op het voorbehoud met betrekking tot de mogelijke wijzigingen die gedurende het komende, intensieve traject kunnen optreden door parlementaire wijzigingen bij de Wmo, de Participatiewet en wellicht ook nog de Jeugdwet. De Wmo-raad is tevens om advies gevraagd over het Beleidskader invoering stelselwijziging jeugdzorg en heeft daarop ook schriftelijk gereageerd. Tevens heeft de WMO-raad een eerder advies uitgebracht over het Regionaal Transisitearrangement jeugdzorg Drenthe, waarvan ondertekening door ons college plaatsvond op 30 oktober en waarover wij u per brief van 14 november jl. hebben geïnformeerd. In beide uitgebrachte adviezen komt naar voren dat de WMO-raad zich in hoofdlijnen kan vinden in de strekking van de documenten. Hoewel de kaders en uitgangspunten voor de invoering van de stelselwijziging jeugdzorg al specifieker op een aantal zaken ingaan, is er ook hier nog veel nader in te vullen. De werkagenda 2014 die is opgenomen in het beleidskader jeugdzorg is hierbij een leidraad. Bij de vervolgstappen in het nog te volgen traject zal telkens zo tijdig en zo zorgvuldig mogelijk vorm en inhoud worden gegeven aan de betrokkenheid en adviesmogelijkheid van de vier raden. Hierbij dient wel in ogenschouw genomen te worden dat door extern veroorzaakte noodzaak om tot tijdige besluiten in dit traject te komen dit soms zal leiden tot korte doorlooptijden voor overleg, advisering en besluitvorming. In een Nota van beantwoording wordt puntsgewijs nader ingegaan op de reacties. Alle reacties en de Nota van beantwoording zijn ter informatie bij dit voorstel gevoegd. De vier raden hebben in een relatief korte tijd gedegen adviezen gegeven. Veel dient echter het komend jaar nog nader worden uitgewerkt en fundamentele discussies, uitmondend in keuzes, zijn daarbij onvermijdelijk. Hierbij worden de adviesraden nauwgezet betrokken, evenals de in onze gemeente werkzame instellingen, cliëntenorganisaties, inwoners etc. 5. Financiële consequenties/voorgestelde dekking De decentralisaties in het kader van de nieuwe WMO, de Jeugdwet en de Participatiewet gaan gepaard met forse kortingen. Hieronder wordt per decentralisatie een beeld geschetst van deze kortingen (voor het jaar 2017) 5.1. Nieuwe WMO a. Zoals bekend zal op de HH een korting van 40% worden toegepast. Met de korting van 40% op de HH gaat de gemeente van een budget van 14,7 miljoen naar een budget van 8,8 miljoen. De korting bedraagt voor ons 5,9 miljoen. b. Met betrekking tot de middelen begeleiding die over zullen gaan naar gemeenten zal een korting van 25% worden toegepast. Het bedrag dat momenteel in Emmen in de begeleiding omgaat, is om en nabij 18 miljoen. Dit is gebaseerd op een meting van STAMM. Een korting hierop van 25% is 4,5 miljoen. Er resteert dan een budget van 13,5 miljoen. Volgens deze cijfers zou ons relatieve aandeel in het macro budget begeleiding daarmee 0,7% zijn (er gaat volgens informatie van de VNG voor begeleiding een macrobudget van ca. 2 miljard over).

4 -4- c. Recent is door de VNG een onderhandelingsakkoord gesloten, waarbij er 200 miljoen meer budget is bedongen: uitgaande van een relatief aandeel van 0,70 % dat betekent dit dat wij 1,4 miljoen zullen ontvangen. De totale korting binnen de Wmo bedraagt in ,9 + 4,5 = 10,4 miljoen Inclusief het onderhandelingsakkoord blijft er voor de gemeente Emmen een structurele korting van 9,0 miljoen over. In tabelvorm: WMO/AWBZ WMO-int.uitk. 1,6 miljard 40% 1,0 miljard 0,88% % AWBZ-Begeleiding 2,6 miljard 25% 2 miljard 0,70% % Extra budget obv akkoord 200 miljoen 0,70% Jeugdzorg Op het Jeugdzorgbudget zal op landelijke nivo een korting worden toegepast die oploopt naar 450 miljoen in 2017 (dit is circa 15%). Voor onze gemeente betekent dit een korting van 4,8 miljoen ten opzichte van het huidige (historische) budget. In tabelvorm: Jeugdzorg Jeugdzorg 3,7 miljard 15% 3,1 miljard 0,85% % Participatiewet De Participatiewet is te splitsen in het Re-integratiedeel (het oude Werkdeel en het WSW-budget) en het Inkomensdeel (het oude Inkomensdeel en de WAJONG) Re-integratiedeel Met betrekking tot de WSW-middelen vindt er een afbouw plaats van de huidige WSW met daarbij ook een efficiencykorting. In 2017 resteert van het huidige WSW budget ad ruim 31 miljoen nog een bedrag van 25,6 miljoen. Op de re-integratiemiddelen in het kader van het W-deel wordt de komende jaren ook gekort. Het huidige macro-budget van 689 miljoen loopt daardoor terug naar 560 miljoen. In verband met de afbouw WSW en de beoogde uitstroom uit de WAJONG worden er ook extra middelen toegevoegd aan het W-deel. Tezamen is er sprake van een iets hoger nieuw budget in 2017 ( 707 miljoen), maar daarvoor moeten ook veel meer re-integratietaken worden uitgevoerd. Tezamen betekent dit voor onze gemeente een korting van 5,2 miljoen. In tabelvorm Participatie - Reintegratie WSW 2,3 miljard 18% 1,9 miljard 1,35% % WWB W-deel (oude stijl) 689 miljoen 20% 707 miljoen* 0,90% % * inclusief nieuwe middelen ihkv WSW 68 miljoen nieuwe middelen ihkv WAJONG 60 miljoen nieuwe middelen overig 19 miljoen Inkomensdeel Met betrekking tot de WAJONG zal de toegang worden beperkt tot mensen die duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. In 2017 geeft dit een landelijke besparing van 211 miljoen. Daarnaast zal het huidige WAJONG- bestand worden herkeurd. Voor 2017 geeft dat een besparing van 694 miljoen. Deze

5 -5- besparingen worden voor een deel weer teruggeven aan de gemeenten door middel van een hoger budget I- deel, in verband met een instroom van WSW ers en WAJONG ers in de uitkering. Tezamen betekent dit voor onze gemeente een korting van 7,1 miljoen. In tabelvorm: Participatie - Inkomensdeel WAJONG - beperken toegang 2,57 miljard 9% 2,359 miljard 1,35% % WAJONG korting - zittend bestand miljoen WWB I-deel ** 6,2 miljard 6,8 miljard** 0,83% ** inclusief nieuwe middelen ihkv WSW 141 miljoen nieuwe middelen ihkv WAJONG (beperken toegang) 176 miljoen nieuwe middelen ihkv WAJONG (zittend bestand) 540 miljoen Een totaaloverzicht van de kortingen is als volgt: Totaaloverzicht kortingen (2017) WMO/AWBZ Jeugdzorg Participatie - Reintegratie Participatie - Inkomensdeel De kortingen zijn berekend voor het jaar Een aantal kortingen loopt in de jaren daarna nog verder op (bijvoorbeeld de korting op de WSW). Hiermee is duidelijk dat het opvangen van de kortingen een zeer grote opgave is. Het is dan ook onmogelijk deze kortingen op te vangen met eigen middelen c.q. te compenseren. Dit maakt een noodzakelijke aanpassing van het huidige beleid en de huidige uitvoering noodzakelijk. In dit licht zijn wij niet tevreden over het onderhandelingsakkoord van de VNG waarin een extra budget is afgesproken ad 200 miljoen (voor ons dus ca. 1,4 miljoen). Wij vinden daarom het financiële onderhandelingsakkoord, vooral gezien de samenstelling van de Emmer bevolking en mede in het licht van de hiervoor geschetste fikse kortingen, niet een substantiële vermindering van de voorgenomen korting op de WMO. In het verlengde hiervan hebben wij besloten niet in te stemmen met het onderhandelingsakkoord WMO en wij hebben dit besluit aan het bestuur van de VNG kenbaar gemaakt. Een concept-besluit is bijgevoegd. Emmen, 7 januari Burgemeester en wethouders van Emmen, de secretaris, de burgemeester, A.J. Mewe C. Bijl

6 -6- jaar Raad categorie/agendanr. B. en W RA B 3 14/109 Raadsbesluit De raad van de gemeente Emmen; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 07 januari 2014, nummer: 14/109; b e s l u i t : 1. het document "Kaders voor continuïteit en vernieuwing op het sociale domein vast te stellen. 2. het document Beleidskader de invoering stelselwijziging jeugdzorg" vast te stellen. Vastgesteld in de openbare vergadering van 20 februari de griffier, de voorzitter, H.D. Werkman C. Bijl