Burgerschapsvorming op bs Edith Stein

Transcriptie

1 Burgerschapsvorming op bs Edith Stein Achtergrond, aanleiding en probleemschets Eind 2004 kort na de moord op Theo van Gogh werd Uden opgeschrikt door een aantal ernstige incidenten. Begin november werd een poging gedaan de Udense moskee in brand te steken, drie dagen later werd er brand gesticht in de Islamitische basisschool Bedir en nadat deze was ondergebracht in vervangende huisvesting werd er, Paaszondag 2005, een 2e poging gedaan de school plat te branden. Met de schietpartij op ROC De Leijgraaf enkele jaren geleden nog vers in het geheugen, regelmatig voorkomende incidenten tussen allochtone en autochtone jongeren in de regio Noord-Limburg / Oost- Brabant en mogelijk opkomende etnische spanningen zichtbaar in het optreden van groepen Lonsdale jongeren werd door de gemeente Uden in samenwerking met de Inspectie van het Onderwijs het initiatief genomen tot het houden van een Ronde Tafel Conferentie met alle relevante betrokken partijen. Mede naar aanleiding van deze Ronde Tafel Conferentie werd besloten tot een breed onderzoek onder alle onderwijsinstituten in de regio Uden-Veghel naar de rol van het onderwijs op het terrein van sociale cohesie en veiligheid. In de maanden mei en juni 2005 werd door de inspectie dit onderzoek uitgevoerd. De resultaten gepresenteerd in een tweede Ronde Tafel bijeenkomst in Uden op 2 december en werden de analyses en conclusies besproken met het onderwijsveld tijdens een miniconferentie gehouden 31 januari Op het einde van deze miniconferentie werd besloten een regionale werkgroep in het leven te roepen bestaande uit verantwoordelijke schoolleiders uit alle vormen van onderwijs met als opdracht te komen tot een regionaal onderwijsplan gericht op verbetering van de situatie rond het thema sociale cohesie en veiligheid. De inspectie heeft in Uden en Veghel geconstateerd dat weliswaar veel goeds op dit terrein gebeurt, maar dat er onvoldoende sprake is van samenhang, planmatigheid en effectmeting. Dit was geen vrijblijvende constatering van de inspectie. De inspectie zal erop toezien hoe scholen hierin verbetering brengen. Omdat de onderwijsinspectie (daartoe opgedragen door de politiek) deze onderwerpen in de standaard onderzoeken op zal gaan nemen, hebben alle schoolbesturen uit Uden- Veghel de koppen bij elkaar gestoken en gekeken wat aanzet hieraan kan doen om de scholen te ondersteunen. Om scholen daarbij behulpzaam te zijn is een werkgroep gevormd, bestaande uit vertegenwoordigers van primair, voortgezet en middelbaar onderwijs en de gemeenten. Deze werkgroep heeft het plan Samen Veilig ontwikkeld, een raamplan, waarmee elke school, als onderdeel van het Schoolplan, beleid op maat kan ontwikkelen. Vanuit gemeentes en provincie wordt dit initiatief met subsidies ondersteund. Kern van het plan is de individuele schoolbegeleiding. Leon v Boxtel was de door de werkgroep ingehuurde coördinator die de scholen ondersteunde bij het inbedden van dit onderwerp in de reguliere schoolprogramma s. De onderwijsinspectie zal in de nabije toekomst hierop gaan toetsen. Start van de beleidsvorming rondom Sociale Cohesie en Veiligheid was een interview op 8 okt. 08 met de directie, door Leon van Boxtel. Een samenvatting van dit interview op hoofdlijnen De school is zeker bereid om mee te doen met MeeMaken. De vraag is vooral om ondersteuning bij opnemen van alle activiteiten die al worden gedaan in een beleidsplan. De visie wordt al in praktijk gebracht, maar moet nog wel in samenhang worden beschreven. De school is ook bereid om ervaringen met andere scholen uit te wisselen Activiteiten in het kader van sociale cohesie en veiligheid: Gedragsprotocol op SKIPOV niveau Protocol grenzen aan gedrag (SWV SKIPOV) Protocol medisch handelen (SKIPOV) 1

2 Sinds januari 07 is er een schoolmaatschappelijk werkster: maandelijks 1 contactuur met Iber, 4 uur voor leerling-ouders GGD en opvoedingswinkel: diverse informatie aan ouders via website, samenwerking met het GGD School Gezondheidsbeleid: ouderenquête, kwaliteitsontwikkeling uitzetten: leerlijn seksuele en relationele vorming gr. 1 t/m 8, ouderavond voorlichting alcohol-roken-drugs Filosoferen met kinderen: 2008 IB op sociaal emotioneel gebied en gedragstherapie (SOVA training) Goede doelen: gericht op ontwikkeling/oorlogsgebieden Twee keer per jaar groepsvergaderingen waarin kinderen zelf de agendapunten inbrengen In de groepen wordt er samen met de kinderen een 5-tal groepsregels/afspraken gemaakt, van daaruit worden er schoolbreed 5 kapstokregels geformuleerd. Communicatie naar ouders via Het prikbord, regels zichtbaar in de groep. Methode KLETS (soc-em gedrag kinderen) Elke maand een nieuwe gedragsspreuk op de website. ZIEN 2010: leerlingvolgsysteem sociale competentie ontwikkelingslijst: op individueel en/of op groepsniveau wordt hierop geanticipeerd. Er is een antipest protocol: actualisatie om de twee jaar Een keer per twee jaar is er een koffiecollege voor ouders Een keer per jaar leerkracht-kindgesprekken (vanaf groep 5) waarin kinderen samen met ouders een gesprek hebben met de leerkracht en waarin kinderen kunnen vertellen hoe het met ze gaat op school: gericht op de onderlinge sfeer in de groep, speelplaats en school als geheel Jaarvergadering ouderraad: onderwerpen aan de orde zoals: filosoferen, sociale weerbaarheidstraining, zorgstructuur van de school. Coöperatieve opdrachten o.a. leren om voor zichzelf op te komen in samenwerking, mede verantwoordelijk zijn voor het geheel SOL stichting ter ondersteuning levensbeschouwing en identiteit (verschillende godsdiensten, culturen, bidden met kinderen, pesten etc.) Nieuwe school bouwen met daarbij oog voor maatschappelijke functie van de school: centrale ingang gebruikers, multifunctionele ruimtes. Vanuit SWV zorg en ondersteuningsteam Circum Methode seksuele en relationele vorming Interne schoolcontactpersoon en externe vertrouwenspersonen via SMW Oss Twee jaarlijkse info avond gr. 8: alcohol, roken, drugs Weeksluitingen en vieringen Ouderkamer Samenwerking met bibliotheek Veghel Jeugdraad Carnavals vereniging De Reigers EH Communie en Vormselgroep, werkgroep gezinsvieringen Muziekproject Windkracht 6 in samenwerking met Fanfare St.Cecilia en MIK Projecten van Hemel en aarde. Adoptie Oorlogsmonument Zwerfafval opruimactie gemeente Veghel BVL RI&E 4x p.j. Oefening brand alarm: 3x p.j. GGD : De Gezonde en veilige school enquete 1x per 4 j. Maatschappelijke stages l.l. ROC Filosoferen met kinderen Sportmiddagen Protocol: langdurig zieke kinderen Protocol: afscheid nemen van 2

3 Beleidsplan Burgerschapsvorming op bs Edith Stein Mensen willen wel veranderen maar niet veranderd worden. Als je wat aan het gedrag van een ander wilt veranderen zul je je eigen gedrag moeten veranderen We leven in een democratie waarin vrijheid van meningsuiting en groot goed is. Dit betekent echter niet dat je zomaar alles kunt roepen of dat je je mening overal op mag kladderen. Hoe je je wel moet gedragen in een democratie wordt ons nergens aangeleerd. Dat is een van de redenen waarom de overheid aan scholen vraagt iets aan burgerschapsvorming te doen: hernieuwde aandacht voor het algemeen belang en democratische omgangsvormen, juist in een tijd van groeiende nadruk op eigenbelang, desinteresse in de publieke zaak en afnemende sociale cohesie. De school is hiervoor een oefenplaats. Burgerschapsvorming is niet te benaderen als een vak of een leergebied. Veel zaken zijn onder deze noemer te scharen en burgerschapsvorming vereist daarom een brede blik. Burgerschapsvorming zal uiteindelijk vorm moeten gaan krijgen in het handelen van de leerkrachten. Drie kernwoorden van burgerschapsvorming: Identiteit: weten wie je bent, waar je voor staat, bewustwording van jezelf ten opzichte van anderen - Bij wie voel ik me thuis - Waar hoor ik bij - Uit welk milieu kom ik - Wat betekent het voor mij dat ik een jongen/ meisje ben - Wat is mijn etnische afkomst - Hoor ik bij een geloofsgemeenschap Democratie; hoe werkt de maatschappij waarin je leeft, hoe zit de samenleving in elkaar, leren deelnemen aan democratische processen - Wat zijn de spelregels van de democratie - Wat zijn grondrechten en wat zijn maatschappelijke plichten - Waarover mag ik meepraten en beslissen - Hoe ga ik om met diversiteit Participatie: actief deelnemen aan de samenleving, op welke wijze kan ik deelnemen aan en invloed hebben op de democratische en levensbeschouwelijke pluriforme samenleving: - Politieke besluiten (relatie burger-overheid) - Deelname aan maatschappelijke verbanden (tussen burgers onderling) - Inspraak hebben op school - Eigen initiatieven en verantwoordelijkheid nemen Inspectie indicatoren: - Bevorderen van sociale competenties - Aandacht geven aan de samenleving en de diversiteit daarin - Het bevorderen van basisvoorwaarden en de kennis, houding en vaardigheden die nodig zijn voor participatie in de democratische rechtsstaat. Alert zijn op risico s. (basiswaarden zijn: vrijheid van meningsuiting, gelijkwaardigheid, begrip voor anderen, verdraagzaamheid, autonomie, afwijzen van onverdraagzaamheid, en afwijzen van discriminatie) Door meer dan het gewone te doen, maken we ons als leerkrachten meer bewust van burgerschapsvorming. 3

4 Door het formuleren van beleid, kunnen we burgerschapsvorming op bs Edith Stein beter in beeld krijgen. 1. Formuleren van een visie op burgerschap. 2. Welke competenties dienen we te verwerven om onze visie op burgerschapsvorming uit te voeren. Aspecten van burgerschapsvorming die voor onze school het meest belangrijk zijn: Kennis Houdingen Vaardigheden Reflectie 3. Koppeling van de visie aan competenties van leerlingen die onze school met haar aanbod van burgerschapsvorming wil bevorderen 4. Formuleren van doelen voor burgerschap; hierbij kan uitgegaan worden van de competenties die de school haar leerlingen wil aanleren: aanbod aangeven, specifiek per leerjaar 5. Aandacht in de schoolgids voor burgerschapvorming (verantwoording naar ouders) 1. Onze visie op burgerschap Leerlingen groeien op in een steeds complexere, pluriforme maatschappij. Onze school vindt het van belang haar leerlingen hierop voor te bereiden. Leerlingen maken ook nu al deel uit van de samenleving. Allereerst is kennis van belang, maar daar blijft het niet bij. Vanuit onze christelijke identiteit vinden wij het van belang dat leerlingen op een zelfbewuste manier in het leven staan, waarbij ze niet alleen respect hebben voor anderen, maar ook naar anderen omzien. Kortom: waar sta je zelf! Wij willen leerlingen brede kennis over en verantwoordelijkheidsbesef voor de samenleving meegeven. In de school leren leerlingen samen te leven met anderen. Aspecten van burgerschapsvorming die voor onze school belangrijk zijn: kennis houding sociale vaardigheden reflectie We besteden aandacht aan deze aspecten van burgerschapsvorming door: de school als oefenplaats voor de samenleving godsdienst en levensbeschouwing aandacht voor andere culturen kennis van democratie 2. Onze doelen voor burgerschapsvorming en de daaraan verbonden activiteiten Natuurlijk moet het uiteindelijke doel zijn dat het veiligheidsgevoel van leerlingen toeneemt, dat vooroordelen afnemen en dat de tolerantie toeneemt. Een positieve houding en ondersteuning van ouders en leerkrachten is een voorwaarde om onze gestelde doelen te kunnen bereiken. Deze aanpak schrijft echter niet voor welke effecten en op welke wijze deze bereikt moeten worden. Het ondersteunt een proces waarbij we zelf verantwoordelijkheid nemen voor het benoemen van doelen, de weg waarlangs deze doelen bereikt worden en resultaat zichtbaar wordt gemaakt. 4

5 Aanbod van activiteiten om te komen tot ontwikkeling van competenties ter bevordering van burgerschapsvorming: In de school leven we, leerkrachten en leerlingen, in een soort van minisamenleving. Leerlingen kunnen in de school oefenen in het leren samenleven met elkaar: Leerlingen leren praten over de manier waarop ze in het leven staan. Bij de lessen levensbeschouwing komen verschillende levensvragen aan de orde, meestal aan de hand van Bijbelverhalen, filosofische vragen. De school hanteert een lessencyclus seksuele en relationele vorming. voor groep 1 t/m 8 Leerlingen worden in alle groepen betrokken bij het samenstellen van groepsregels en afspraken aan het begin van het schooljaar. Leerlingen worden gestimuleerd elkaar op deze regels aan te spreken. De regels worden na een half jaar geëvalueerd en eventueel aangepast/bijgesteld. De school maakt gebruik van de methode KLETS, met deze methode leren de kinderen op te komen voor zichzelf zonder anderen te kwetsen. Wanneer de regels worden overtreden reageert elke leerkracht zo consequent mogelijk. Iedereen maakt fouten, maar eenieder mag ook weer opnieuw beginnen. Leerlingen participeren op een actieve manier in en buiten de school. Zo leren ze vaardigheden aan en leren ze verantwoordelijkheid te nemen. Leerlingen van groep 7 en 8 begeleiden leerlingen bij.., leerkrachten hebben hierbij een coachende rol. Vanaf gr..vindt er wekelijks een weekafsluiting plaats, voorbereid door de leerlingen. De school doet tweejaarlijks mee aan de actie schoenendoos,.. In de school oriënteren leerlingen zich op de samenleving en leren ze hun eigen mening over maatschappelijke thema s te verwoorden. Dit gebeurt zowel binnen als buiten de school: In de groepen 7 en 8 wordt wekelijks het SchoolTV weekjournaal bekeken. Leerlingen discussiëren over thema s die daarin naar voren komen. In gr.maken leerlingen een werkstuk over een actueel maatschappelijk thema. Jaarlijks hebben de gr een project over een maatschappelijk thema. Gr. 7/8 heeft tweejaarlijks een voorlichtingsavond voor ouders (en leerlingen) over het gebruik van alcohol, roken en drugs. 3. Aandacht in de schoolgids voor burgerschapvorming m.i.v. schooljaar Burgerschapsvorming op bs Edith Stein Mensen willen wel veranderen maar niet veranderd worden. Als je wat aan het gedrag van een ander wilt veranderen zul je je eigen gedrag moeten veranderen Burgerschapsvorming is niet te benaderen als een vak of een leergebied. Veel zaken zijn onder deze noemer te scharen en burgerschapsvorming vereist daarom een brede blik. Burgerschapsvorming zal uiteindelijk vorm moeten gaan krijgen in het handelen van de leerkrachten. Drie kernwoorden van burgerschapsvorming: Identiteit: weten wie je bent, waar je voor staat, bewustwording van jezelf ten opzichte van anderen - Bij wie voel ik me thuis - Waar hoor ik bij - Uit welk milieu kom ik - Wat betekent het voor mij dat ik een jongen/ meisje ben - Wat is mijn etnische afkomst - Hoor ik bij een geloofsgemeenschap 5

6 Democratie; hoe werkt de maatschappij waarin je leeft, hoe zit de samenleving in elkaar, leren deelnemen aan democratische processen - Wat zijn de spelregels van de democratie - Wat zijn grondrechten en wat zijn maatschappelijke plichten - Waarover mag ik meepraten en beslissen - Hoe ga ik om met diversiteit Participatie: actief deelnemen aan de samenleving, op welke wijze kan ik deelnemen aan en invloed hebben op de democratische en levensbeschouwelijke pluriforme samenleving: - Politieke besluiten (relatie burger-overheid) - Deelname aan maatschappelijke verbanden (tussen burgers onderling) - Inspraak hebben op school - Eigen initiatieven en verantwoordelijkheid nemen Op bs Edith Stein zijn we in samenwerking met meemaken en SOL een beleidsplan rondom burgerschapsvorming, sociale cohesie en veiligheid aan het schrijven. Onze visie op burgerschap Leerlingen groeien op in een steeds complexere, pluriforme maatschappij. Onze school vindt het van belang haar leerlingen hierop voor te bereiden. Leerlingen maken ook nu al deel uit van de samenleving. Allereerst is kennis van belang, maar daar blijft het niet bij. Vanuit onze christelijke identiteit vinden wij het van belang dat leerlingen op een zelfbewuste manier in het leven staan, waarbij ze niet alleen respect hebben voor anderen, maar ook naar anderen omzien. Kortom: waar sta je zelf! Wij willen leerlingen brede kennis over en verantwoordelijkheidsbesef voor de samenleving meegeven. In de school leren leerlingen samen te leven met anderen. Aspecten van burgerschapsvorming die voor onze school belangrijk zijn: kennis houding sociale vaardigheden reflectie We besteden aandacht aan deze aspecten van burgerschapsvorming door: de school als oefenplaats voor de samenleving godsdienst en levensbeschouwing aandacht voor andere culturen kennis van democratie Bij het samenstellen van deze schoolgids, is het beleidsplan nog in ontwikkeling. Kenmerken van burgerschapsvorming zijn op onze school te herkennen in o.a.: Methode KLETS (soc.-emot. gedrag kinderen) Elke maand een nieuwe gedragsspreuk op de website en aandacht hiervoor in elke groep. SOL stichting ter ondersteuning levensbeschouwing en identiteit (verschillende godsdiensten, culturen, bidden met kinderen, pesten etc.) Gebruik van de methode seksuele en relationele vorming. Twee jaarlijkse info avond gr.7/ 8: alcohol, roken, drugs Ouderkamer EH Communie en Vormselgroep, werkgroep gezinsvieringen Projecten van Hemel en aarde. Adoptie Oorlogsmonument Vooroordelen koffer 6