5.3 Speciale zorg voor kinderen Zorg op school

Transcriptie

1 5.3 Speciale zorg voor kinderen Zorg op school Op onze school volgen we de leerlingen zowel wat betreft hun leerprestaties als ook op sociaal/ emotioneel gebied. We streven ernaar om alle kinderen datgene te bieden waar ze behoefte aan hebben. Om van de leerprestaties een goed beeld te krijgen, worden van elk leervak toetsen afgenomen die bij de methode horen. Bovendien worden er twee keer per jaar CITO-toetsen afgenomen. De meeste Citotoetsen worden halverwege en op het eind van het schooljaar afgenomen. Tijdens de oudergesprekken bespreekt de leerkracht ook de toetsresultaten en bij de rapporten krijgen de kinderen een grafiek waarop de Citotoetsresultaten zijn af te lezen. We volgen de leerlingen met het leerlingvolgsysteem van Dotcom en van Cito. Niet alle kinderen gaan op dezelfde manier door de leerstof heen. Sommige kinderen doen er wat langer over eer ze zich bepaalde zaken eigen gemaakt hebben, of hebben meer of andere uitleg nodig. Anderen gaan misschien sneller door de stof heen en hebben behoefte aan verdieping of verrijking. Aan de verschillende behoeften van kinderen willen we zoveel mogelijk tegemoet komen (zie: Doorstroombeleid). We werken met groepsplannen met 3 niveaus, de kinderen krijgen instructie en / of verwerking op hun eigen niveau. Voor de kinderen die een ander aanbod krijgen dan het reguliere aanbod van de groep wordt een individueel plan opgesteld. (handelingsplan of ontwikkelingsperspectief). Sommige kinderen hebben problemen op sociaal / emotioneel gebied. Hierbij denken we o.a. aan pesten en gepest worden, moeilijk gedrag, ADHD, faalangst, overmatige verlegenheid, ongemotiveerd zijn, psychische problemen, enz. Een kind dat op sociaal-emotioneel gebied problemen heeft, kan daardoor vaak niet goed presteren. Daarom is het belangrijk dat aan het probleem gewerkt wordt. Met behulp van de Sociale Competentie Observatielijst (SCOL) brengen de leerkrachten twee keer per jaar de sociaal emotionele ontwikkeling van alle kinderen in kaart. Met behulp van de leerling-scol oordelen de kinderen van groep 6, 7 en 8 ook zelf over hun ontwikkeling. Daarnaast werken we met de methode Kinderen en hun sociaal emotionele talenten aan de sociaal emotionele competentie van leerlingen. Voor problematieken die niet begeleid kunnen worden door de leerkracht met bovenstaande methode werken wij samen met diverse externe instanties als Schoolmaatschappelijk werk, schoolarts, psychologenpraktijken etc. Bij de instroom van kleuters op onze school worden wij vaak geconfronteerd met kinderen bij wie de spraak en taal nog niet voldoende ontwikkeld is. Het is echter van belang dat de ontwikkeling van het spreken en luisteren zo goed mogelijk verloopt. Een kind dat achter raakt in zijn spraak- en taalontwikkeling, loopt een risico achter te raken in zijn totale ontwikkeling. Vaak krijgen deze kinderen later problemen met leren lezen en schrijven. Op onze school werken we daarom met een

2 taalstimuleringsgroep (zie: Taalstimulering) en werken we nauw samen met de peuterspeelzaal (VVE) en logopediepraktijk Bokstraat. De Vijf niveaus van zorg: Niveau 1: Algemene zorg in de groep In dit zorgniveau gaat het om passend onderwijs voor alle leerlingen; dus onderwijs dat is aangepast aan de onderwijsbehoeften van elke leerling. In de groep gaat de leerkracht op een professionele wijze om met verschillen in kennis, vaardigheden, gedrag, en onderwijsbehoeften. Afhankelijk van deze behoeften ontwerpt de leerkracht een passend onderwijsaanbod voor de leerlingen, gebruikmakend van de reguliere middelen die de methodieken bieden. In dit niveau is het belangrijk dat er een goede informatie uitwisseling is tussen de ouders en de groepsleerkracht(en) omtrent de ontwikkeling van het kind. Dit geschiedt binnen de gewone schoolprocedures. Registratie van het proces vindt plaats in het geautomatiseerde leerlingvolgsysteem. Niveau 2: Extra zorg in de groep In dit niveau gaat het om de extra zorg die aan het kind wordt gegeven in de groep door de leerkracht(en). Het kan bij het bieden van deze extra zorg gaan om individuele hulp bij een of meer vakken, om begeleiding van het gedrag, de motoriek of een combinatie van deze aandachtsvelden. In principe betreft het kortdurende zorg d.m.v. extra instructie. Van deze extra instructie wordt onder niveau 2 van zorg notitie gemaakt in het logboek. Planmatig en zichtbaar gewerkt aan differentiatie is in het logboek duidelijk beschreven. De groepsleerkracht kan in samenwerking met de interne begeleider zoeken naar mogelijkheden om de lichte achterstanden / problemen van deze leerlingen verder te begeleiden. In dit niveau is het belangrijk dat er een goede informatie-uitwisseling is tussen de ouders en de groepsleerkracht omtrent de ontwikkeling van het kind.

3 Het informeren van de ouders over de geboden extra zorg behoort tot de nominale voortgangsrapportage aan de ouders door de leerkracht. Dit geschiedt binnen de gewone schoolprocedure of via een extra gepland gesprek met de ouders. Registratie van deze extra instructie niveau 2 van zorg vindt plaats in de groepsplanning. Niveau 3: Speciale zorg na intern onderzoek Leerlingen in dit niveau worden door gekwalificeerde collega (PDO-er, IB-er, RT-er, spreekuurconsulent) van de school onderzocht en/of geobserveerd. Er wordt daarna een handelingsplan opgesteld waarin wordt beschreven wat het probleem is, wat eraan gedaan kan worden (proces- en productdoel), wie het plan uitvoert en wanneer gekeken wordt of het gestelde doel (proces en product) effect sorteert. Hier wordt gebruik gemaakt van de op school aanwezige pedagogische en didactische mogelijkheden, zodat de leerling binnen de in het handelingsplan gestelde tijd (6/8 weken) zijn/haar leerlijn weer kan volgen. Vaststelling en uitvoering van deze zorg na het interne onderzoek vindt plaats na overleg met de ouders. De IB-er coördineert deze zorg. Indien een leerling, met betrekking tot noodzakelijke speciale zorg wordt onderzocht, dienen de ouders hiervan in kennis te worden gesteld. De ouders geven middels een handtekening toestemming voor het onderzoek. Van een intern onderzoek wordt verslag gedaan aan de ouders. Registratie van deze speciale zorg vindt plaats in het dossier van de leerling c.q. in het geautomatiseerde leerlingvolgsysteem. (deze opname geschiedt conform de wet op de privacy). Niveau 4 van zorg: Speciale zorg na extern onderzoek Indien intern onderzoek vragen oproept die niet door de schoolorganisatie beantwoord kunnen worden, dan kan de hulp van externe instanties ingeroepen worden bij het diagnosticeren. Op basis van een nauwkeurig omschreven vraag wordt onderzoek gedaan door een externe instantie en/of specialisten, waarbij getracht wordt zo concreet mogelijk antwoord te geven op de onderzoeksvraag in de vorm van hulpverlenings- en/of begeleidingsvoorstellen. Bij externe onderzoeken op schoolniveau kan en mag dat pas geschieden ná een schriftelijke toestemming door de ouders/verzorgers. Naar aanleiding van de bevindingen van het onderzoek stelt de leerkracht in samenwerking met die specialist en de interne begeleider een begeleidingsplan op met óf

4 * langdurige speciale zorg; omdat via de reguliere methodiek de kerndoelen niet bereikt worden is op het probleem gerichte langdurige speciale zorg nodig. óf * aanvullende speciale zorg; deze zorg is nodig voor de leerlingen die een extra aanbod krijgen in plaats van het reguliere programma. Voor deze leerlingen zullen doelstellingen geformuleerd worden, afgestemd op hun mogelijkheden. Ook hierbij zal regelmatig geëvalueerd en bijgesteld worden. ( eigen leerlijn/afbuigende leerlijn.) Beslissingen over deze speciale zorg aan deze leerlingen worden in de leerlingbespreking op schoolniveau en dus niet alleen door de leerkrachten genomen en uitgevoerd. De afspraken worden op schoolniveau en in het dossier c.q. het geautomatiseerde leerlingvolgsysteem vastgelegd. Vaststelling en uitvoering van deze zorg na het onderzoek vindt plaats na overleg met de ouders. Zodra er op schoolniveau externe deskundigen betrokken worden bij het onderzoek van een leerling is schriftelijke toestemming van de ouders noodzakelijk. Bij het vragen van die toestemming dienen de ouders vooraf geïnformeerd te worden over wat er gebeuren gaat en hoe zij daarna over de resultaten geïnformeerd zullen worden. Van een onderzoek door de externe instantie wordt een schriftelijk verslag en actie gemaakt dat met de ouders besproken wordt. Er wordt een begeleidingsplan opgesteld met duidelijk omschreven doelen: wie doet wat, waar en wanneer en met ingeplande evaluatiemomenten. De ouders van de leerling moeten met de inhoud en de uitvoering van het voorgenomen begeleidingsplan akkoord gaan. Registratie van het proces vindt plaats in het dossier c.q. het geautomatiseerde leerlingvolgsysteem en bij de interne begeleider. De resultaten van het externe onderzoek worden vermeld. Ook het vervolgtraject wordt aangegeven. Dit kan zijn langdurige of aanvullende speciale zorg. Niveau 5: De zorg in de speciale school voor basisonderwijs Wanneer de basisschool aangeeft dat een leerling niet verder kan worden begeleid, wordt overplaatsing naar een andere vorm van basisonderwijs besproken, namelijk het speciaal basisonderwijs (SBO) of speciaal onderwijs (SO). Plaatsing op de SBO / het SO is alleen mogelijk indien geconstateerd wordt dat de zorgniveaus 1 t/m 4 niet haalbaar zijn. De ouders vragen voor hun kind een beschikking van toelaatbaarheid tot niveau 5 aan.

5 De ouders melden hun kind op de SBO of het SO aan en verzoeken daar om plaatsing. Na plaatsing op de SBO / het SO vindt overleg met de ouders plaats over het (te) doorlopen zorgtraject, de procedures en de rol c.q. de inbreng van de ouders daarbinnen. Consultaties Onze school kent 2 soorten consultaties: de interne consultatie en de consultatie waarin behalve de groepsleerkracht en de IB er ook deskundigen van buiten de school zitting hebben. De interne consultatie is bedoeld voor overleg tussen de groepsleerkracht en de IB er over het functioneren van een leerling of een knelpunt in de klassensituatie. In sommige gevallen kan de groepsleerkracht of de IB er ook de ouders vragen om deel te nemen aan het gesprek. Is het nodig dat er hulp van externe deskundigen ingeroepen wordt dan kan dat via de externe consultatie. Tijdens dit overleg kan een orthopedagoog, een medewerker van het School Maatschappelijk Werk, logopediste, de IB er en de groepsleerkracht zitting hebben. Soms worden andere deskundigen uitgenodigd om deel te nemen aan het gesprek. Ouders worden in ieder geval op de hoogte gehouden als hun kind in dit overleg besproken wordt. De ouders kunnen ook uitgenodigd worden. In de consultatie kan besproken worden welke verdere zorg er noodzakelijk is om het functioneren van de leerling te verbeteren. Indien besloten wordt dat een nader extern onderzoek plaats zou moeten vinden, dienen ouders hiervoor altijd schriftelijk toestemming te verlenen. Ouders melden hun kind zelf aan bij de betreffende externe hulpverlenende instantie Bureau Jeugdzorg

6 Kinderen die emotioneel ernstig in de knel zijn gekomen, of die wat gedrag betreft grote problemen hebben, kunnen hulp krijgen via Bureau Jeugdzorg. Ouders doen daar een hulpvraag. De school kan deze hulpvraag ondersteunen. Bureau Jeugdzorg zal dan onderzoeken op welke manier hulp geboden kan worden. Voor onze school is er een contactpersoon bij Bureau Jeugdzorg School Maatschappelijk werk Op school komt maandelijks de schoolmaatschappelijk werkster Wendy Wiertz. Ze onderhoudt contacten met de intern begeleiders. Ouders kunnen via de intern begeleiders een gesprek aanvragen over opvoeding en ontwikkeling en mogelijke knelpunten in de thuissituatie van kinderen met de schoolmaatschappelijk werkster Zorg Advies Team (ZAT) Onze school participeert in het ZAT Rennemig. Soms is de problematiek waar ouders of hun kinderen mee kampen zo divers en complex dat ze aankloppen bij de directie of intern begeleider voor hulp. Als we de indruk hebben dat een bespreking in het ZAT er mogelijk voor kan zorgen dat de hulpverlening gerichter in gang gezet kan worden of beter op elkaar kan worden afgestemd, delen wij aan ouders mede dat de situatie rondom het kind voorgelegd wordt in het ZAT. Door de brede vertegenwoordiging in het ZAT kan er vanuit de verschillende disciplines gerichte hulp geboden worden. Namens onze school is de intern begeleider vertegenwoordigd in het ZAT. Overige deelnemers zijn vertegenwoordigers van de volgende instanties: Peuterspeelzaal t Kempke, Bs De Ganzerik, Meandergroep afd. jeugdgezondheidszorg (consultatiebureau), Alcander schoolmaatschappelijk werk, Alcander, Bureau jeugdzorg en GGD Zuid-Limburg (schoolarts). Ongeveer 5 keer per jaar vindt er een bespreking plaats Verwijsindex Waarom is er een Verwijsindex? De Verwijsindex valt binnen de wet op de Jeugdzorg en is daarom wettelijk bepaald door de overheid. De overheid heeft deze bepaling ingesteld naar aanleiding van voorvallen met kinderen en

7 jongeren waarbij professionals van verschillende organisaties niet van elkaar wisten dat ze in hetzelfde gezin werkzaam waren. De Verwijsindex is onderdeel van het gemeentelijk jeugdbeleid. Uw kind in de Verwijsindex? De Verwijsindex is een systeem waarin leerkrachten, hulpverleners en begeleiders die met kinderen en jongeren werken, registreren wanneer zij zich zorgen maken over een kind of jongere. Hiervoor kunnen verschillende redenen zijn. Er kunnen bijvoorbeeld problemen op school zijn of zorgen over de gezondheid of persoonlijke ontwikkeling van het kind. Het kan zijn dat meerdere organisaties tegelijkertijd hun hulp aanbieden. Het is belangrijk dat deze organisaties dit van elkaar weten, want dan kan de geboden hulp op elkaar afgestemd worden. Als er twee of meer registraties door verschillende organisaties zijn gemaakt over uw kind ontstaat er een zogenaamde match. Registratie Alleen algemene gegevens, zoals het Burgerservicenummer, naam, adres en geboortedatum worden in de Verwijsindex opgenomen. De reden van registratie wordt niet vermeld. Als de school uw kind wil registreren in de Verwijsindex wordt u vooraf geïnformeerd. Samen met u en uw kind wordt dan bekeken welke hulp en ondersteuning het beste is. Wat zijn uw rechten? Over de registratie in de Verwijsindex wordt u vooraf geïnformeerd. De persoonsgegevens kunnen alleen ingezien worden door de school en de betrokken hulpverleners. U kunt vragen welke persoonsgegevens zijn opgenomen en vragen om correctie van de persoonsgegevens. U kunt bezwaar aantekenen tegen opname van de persoonsgegevens van uw kind. Meer informatie? Voor de regio Parkstad Limburg (Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Onderbanken, Nuth, Simpelveld, Voerendaal) verwijzen we naar de website: Buiten deze regio kunt u voor verdere informatie terecht bij de betreffende gemeente of de landelijke site:

8 Regionale aanpak Kindermishandeling RAK (regionale aanpak kindermishandeling): volgend uit de Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Als wij op school een vermoeden hebben dat een leerling mogelijk slachtoffer is van huiselijk geweld en/of kindermishandeling, dan zijn wij wettelijk verplicht om dit te melden. Wij handelen vervolgens conform de eveneens wettelijk vastgelegde Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Voor deze code en meer informatie verwijzen wij u naar: Centrum Jeugd en Gezin Opvoeden en opgroeien is niet altijd even makkelijk. Soms is informatie of ondersteuning welkom of nodig. Het vinden van die informatie of hulp is soms moeilijk. Er zijn veel organisaties voor jeugdzorg en gezondheidszorg. Om u te helpen bij het vinden van de juiste informatie of ondersteuning is er in iedere gemeente één centraal punt voor alle vragen rondom opvoeden en opgroeien opgericht: het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). Wie kan bij het CJG terecht? Het Centrum Jeugd en Gezin is er voor: (aanstaande) ouders en verzorgers van kinderen, jeugd en jongeren in de leeftijd van 0 tot 23 jaar, professionals die met kinderen, jeugdigen en hun ouders werken en vrijwilligers die met kinderen/jeugdigen werken (sport en vrije tijd). Partners Onder de paraplu van het Centrum Jeugd en Gezin vallen verschillende organisaties, zogenaamde ketenpartners. Samen met deze partners zorgt het Centrum Jeugd en Gezin voor de juiste informatie of hulp. Ook worden er activiteiten en cursussen georganiseerd. De partners van het Centrum Jeugd

9 en Gezin zijn onder andere alle onderwijsstichtingen, organisaties in de jeugdgezondheidszorg, alle welzijnsorganisaties, peuterspeelzalen en kinderopvang. Meer informatie? Voor de regio Parkstad Limburg (Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Onderbanken, Nuth, Simpelveld, Voerendaal) verwijzen we naar de website: Buiten deze regio kunt u voor verdere informatie terecht bij de betreffende gemeente Jeugdgezondheidszorg De jeugdgezondheidszorg (JGZ) van de GGD Zuid Limburg zet zich in voor een gezonde lichamelijke en psychosociale ontwikkeling van alle vier -tot negentienjarigen in de regio. Het team JGZ bestaat uit een jeugdarts, jeugdverpleegkundige en doktersassistente. Bij de JGZ kunnen ouders en verzorgers, maar ook de school en de wat oudere kinderen zelf terecht met de meest uiteenlopende vragen over opvoeden en opgroeien. Bij vragen over uw kind kan men een afspraak maken voor een gesprek met een van de JGZ medewerkers. Als uit het gesprek of onderzoek blijkt dat hulp of zorg nodig is, dan zoekt men samen naar een oplossing. Soms kan de JGZ die zorg of hulp zelf bieden, maar het kan ook zijn dat u voor verder onderzoek, advies of hulp verwezen wordt naar een van de partners op het gebied van opvoeden en opgroeien. Binnen de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) werkt men nauw samen met het consultatiebureau, het welzijnswerk en met andere professionals die zich bezighouden met de zorg en de gezondheid van de jeugd. Hierdoor kunnen kinderen nog beter geholpen worden. Vinger aan de pols Het team JGZ houdt de vinger aan de pols als het gaat om lichamelijk, psychische en sociale ontwikkeling van het kind tijdens zijn (haar) schoolcarrière. Men kijkt bijvoorbeeld naar groei, motoriek en spraak, maar ook naar eventueel schoolverzuim en het gebruik van genotmiddelen. Om te weten of er dingen zijn waar extra op gelet moet worden, wordt ouders gevraagd om een vragenlijst in te vullen waarin allerlei gezondheidsaspecten aan bod komen. Daarnaast kijkt JGZ naar het kinddossier, met informatie over de groei en ontwikkeling van uw kind vanaf het eerste bezoek aan het consultatiebureau. Inentingen JGZ zorgt ervoor dat uw kind volledig wordt ingeënt tegen difterie, tetanus en polio(dtp) en tegen bof, mazelen en rode hond(bmr). De laatste twee inentingen tegen deze ziekten krijgt uw kind in het

10 jaar dat het 9 jaar wordt. U ontvangt hiervoor een uitnodiging. Meisjes van 12 jaar krijgen bovendien de HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker. Heeft uw kind door omstandigheden bepaalde inentingen nog niet gekregen, dan kunt u hiervoor bij JGZ terecht. De GGD doet meer: -JGZ kijkt of de school of het kinderdagverblijf van uw kind schoon en veilig is en geven waar nodig adviezen om de hygiëne en veiligheid te verbeteren. - JGZ helpt scholen om hoofdluis te voorkomen en/of te bestrijden. -Ook ondersteunen ze scholen bij hun lessen en/of projecten over bijvoorbeeld overgewicht, genotmiddelen, pesten en seksuele vorming. -Jongeren t/m 24 jaar kunnen met al hun vragen over seksualiteit en soa gratis terecht bij sense, het centrum voor Seksuele Gezondheid van de GGD en in Limburg -Elk jaar doet de GGD Zuid Limburg onderzoek naar de gezondheid en welbevinden van alle kinderen van jaar in Zuid-Limburg. Gemeenten en scholen gebruiken de resultaten van dit onderzoek bij het maken van hun beleid. Vragen? Meer weten? Neem dan contact op met Jeugdgezondheidszorg van de GGD Zuid Limburg Telefoon: infojgz@ggdzl.nl Internet: Onderwijsbegeleiding

11 Onze school is voortdurend in ontwikkeling. Bij sommige aspecten van deze ontwikkeling laten we ons ondersteunen door experts van buiten de school. Onderwijsstichting MOVARE beschikt over een team van medewerkers dat werkzaam is op het gebied van Onderwijsbegeleiding en Ontwikkeling. Binnen dit team werken orthopedagogen, psychologen, logopedisten, psychologisch assistenten en onderwijsbegeleiders. Zij helpen ons bij vragen die te maken hebben met de zorg voor individuele leerlingen (consultatie en diagnostiek), het verder ontwikkelen van de zorgstructuur en het versterken van de kwaliteit van het onderwijs in de groepen (passend en opbrengstgericht onderwijs). Deskundigen op het gebied van ICT ondersteunen bij het effectief leren omgaan met bijvoorbeeld digitale schoolborden etc. Indien nodig maken we gebruik van andere (externe) deskundigen. Het lopende schoolschooljaar is één van de speerpunten van de school het project Positive Behaviour Support. De school wordt hierin begeleid door een externe deskundige Regionaal onderzoek UM / KAANS Sinds enkele jaren voert de Universiteit Maastricht (de onderzoeksgroep KAANS) regionale onderzoeken uit in peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, basisscholen en in het voortgezet onderwijs. Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door subsidies van (regionale) overheden, schoolbesturen en de Universiteit Maastricht en is ingebed in convenanten van alle betrokken besturen en de 18 Zuid-Limburgse gemeenten. Hoofdvraag is wat de onderwijskansen zijn voor Zuid- Limburgse leerlingen. In de loop van het onderzoek is steeds duidelijker geworden hoe het met verschillende categorieën leerlingen gaat in de opeenvolgende onderwijsfasen en schooltypen. Ook wordt helder wat daarin de betekenis is van enerzijds de achtergrond van die leerlingen en anderzijds de schoolkeuze. Vergroten van kansen De onderzoeken richten zich er primair op dat onderwijs instellingen een beter beeld krijgen van hun opbrengsten. Daarnaast moeten ze meer kennis opleveren over schooleffectiviteit. Op deze wijze worden de kansen van alle categorieën leerlingen vergroot. Dieper inzicht De onderwijs instellingen krijgen vertrouwelijk informatie terug waarin hun opbrengsten worden vergeleken met die van hun collega s. Diverse samenwerkingsverbanden (o.a. met de Inspectie van het Onderwijs) en de inzet van promovendi moeten daarnaast resulteren in dieper inzicht in onderwijsprocessen. Inzet ouders Om deze onderzoeken mogelijk te maken is met enige regelmaat ook de inzet nodig van ouders. Zij ontvangen (meestal korte) vragenlijstjes die o.a. een beeld opleveren van hun ervaringen met het

12 onderwijs en de ontwikkeling van hun kinderen. Hoe meer ouders meewerken, hoe vollediger ook de informatie die het onderzoek oplevert. Vertrouwelijk/anoniem Uiteraard wordt ook persoonlijke en dus vertrouwelijke informatie verzameld door de onderzoekers, waarbij vertrouwelijkheid en anonimiteit worden gegarandeerd. Persoonsgegevens worden verwijderd vóórdat de gegevens worden geanalyseerd en er wordt nooit herkenbaar gerapporteerd. Als ouders desondanks niet willen dat gegevens van hun kinderen meegaan in het onderzoek, krijgen zij jaarlijks de kans om die gegevens te laten schrappen. Dat geldt ook voor gegevens die de onderwijsinstellingen aandragen om het onderzoek mogelijk te maken. Informatie Meer informatie over het onderzoek is te vinden op de site Voor vragen kunt u contact opnemen met de coördinatrice van de dataverzamelingen, mevr. Jacqueline Haze: j.haze@maastrichtuniversity.nl