VEILIG REPAREREN VAN VATEN 1969 Blz. 1

Transcriptie

1 Blz. 1 Reparaties aan vaten (waaronder mede worden verstaan drums, niet-betreedbare reservoirs 1), e.d.) dienen bij voorkeur in speciaal daartoe ingerichte bedrijven te worden verricht. Gaat men toch zelf tot reparatie over, dan houde men zich aan de in deze publikatie gegeven aanwijzingen. 1. INLEIDING In dit blad wordt gewezen op de gevaren die zich kunnen voordoen bij het repareren van vaten, die een brandbare of andere in dit opzicht gevaarlijke stof hebben bevat, en worden voorts aanwijzingen gegeven om die gevaren zoveel mogelijk te voorkomen. De aanwijzingen in de hoofdstukken 2 t/m 7 zijn mede gebaseerd op de hieronder opgesomde, op de genoemde werkzaamheden van toepassing zijnde artikelen van het "Veiligheidsbesluit voor fabrieken of werkplaatsen 1938". Met het in acht nemen van die aanwijzingen voldoet men naar het oordeel van de Arbeidsinspectie op de meest doeltreffende wijze aan de wettelijke voorschriften. Artikel 18 Schrijft o.m. voor, dat in een lokaal waar door de uitoefening van het bedrijf of door de aanwezigheid van stoffen of voorwerpen gevaar voor ontploffing of voor een zich zeer snel uitbreidende brand kan ontstaan, nimmer vuur aanwezig mag zijn of werkzaamheden mogen worden verricht waarbij vonken kunnen ontstaan. Artikel 93 Ingevolge dit artikel moet het ontstaan en de verspreiding van schadelijke of hinderlijke dampen of gassen in een werklokaal zijn tegengegaan of moeten, indien dit niet of niet voldoende mogelijk is, doeltreffende middelen tot afvoer van die dampen of gassen zijn aangewend. Artikel 148 Zegt dat, tegen het gevaar getroffen te worden door vallende of wegvliegende voorwerpen doeltreffende maatregelen moeten zijn getroffen en beschuttingen moeten zijn aangebracht. Artikel 162 Bepaalt o.m. dat in de nabijheid van een ketel, reservoir of toestel, waarin zich na het openen nog een ontplofbaar gasmengsel kan bevinden, geen vuur of ander dan voldoend geïsoleerd kunstlicht mag branden. 1) Veiligheidsaanwijzingen voor het werken in betreedbare reservoirs, tanks e.d. zijn vermeld in de publikatie van de Arbeidsinspectie P. no. 69.

2 Blz. 2 Artikel 184 Krachtens dit artikel moeten zo nodig persoonlijke beschuttingsmiddelen beschikbaar worden gesteld aan arbeiders wier huid in aanraking kan komen met daarop schadelijk inwerkende of daarin doordringende stoffen, en aan arbeiders die gevaar lopen giftige of bijtende dampen, gassen, rook, nevels of stof in te ademen. Gezorgd moet worden, dat deze beschuttingsmiddelen door de betrokken arbeiders worden gebruikt. 2. EXPLOSIEGEVAAR Met het oog op het explosiegevaar is het niet verantwoord, een vat dat een brandbare of andere in dit opzicht gevaarlijke stof heeft bevat, te verhitten met behulp van een blaaslamp, acetyleenvlam, elektrische lasboog, soldeerbout of anderszins, of er andere werkzaamheden aan te verrichten zoals slopen, opensnijden, e.d., alvorens men er zeker van is dat alle sporen van ontvlambare vaste delen, vloeistoffen en dampen uit het vat zijn verwijderd. Ingevolge de in het vorige hoofdstuk genoemde artikelen 18 en 162 is dit ook verboden. In dit verband dient er nog op te worden gewezen, dat door verhitting van sommige stoffen, die op zichzelf niet gevaarlijk zijn, dampen kunnen ontstaan, die met lucht een explosief mengsel kunnen geven. Dit is bijv. het geval met smeerolie. Ook vonken veroorzaakt door slaan op metaal of wrijven van metaal langs metaal of langs steen (dus bij hakken en slijpen en bij het verplaatsen van vaten) kunnen gevaar opleveren. Het verwijderen van resten vaste, vloeibare en dampvormige stoffen uit een te repareren vat dient uiterst zorgvuldig te geschieden. Het is dan ook beslist onvoldoende hierbij te volstaan met het vat te vullen met water en daarna te ledigen. In hoofdstuk 4 is aangegeven op welke wijze het reinigen der vaten dient te geschieden, alvorens hieraan werkzaamheden mogen worden verricht waarbij open vuur wordt gebruikt of vonken kunnen ontstaan. Voor het inspecteren der vaten moet men geen open vuur of gewone gloeilamp gebruiken, doch steeds een speciale explosievrije vatenlamp. 3. OPENEN VAN HET VAT De stand van het vat tijdens het losschroeven van de bondel en de plaats waar dit geschiedt moeten zo zijn gekozen, dat een wegvliegende bondel van een toevallig onder druk staand vat geen gevaar kan opleveren en een uitstromende gaswolk niet door open vuur of op andere wijze tot ontsteking kan worden gebracht. Indien de bondel moet worden losgeslagen, moet dit geschieden met hamers en beitels van niet-vonkend materiaal. Gebruik dus rubber- of houten hamers en beitels van berylliumbrons of van stafkoper.

3 Blz HET VERWIJDEREN VAN VASTE, VLOEIBARE EN DAMPVORMIGE STOFFEN UIT HET VAT Voor de behandeling van het vat zowel voor als tijdens de reparatie zijn in dit en het volgende hoofdstuk twee methoden aangegeven, waarvan de eerste (A) verre de voorkeur verdient en moet worden toegepast wanneer stoom of kokend water beschikbaar is. Slechts indien daarover niet kan worden beschikt, mag de tweede methode (B) worden toegepast; dit dient dan nog beperkt te blijven tot de zeer noodzakelijke gevallen. Steeds dient de grootst mogelijke voorzichtigheid en zorgvuldigheid in acht te worden genomen. Verwijderen van aanslag of roest Methode A Inwendig mechanisch reinigen (door schudden) met behulp van kettingen en kokend sodawater. In plaats van sodawater mogen ook andere nietbrandgevaarlijke reinigingsmiddelen worden gebruikt. Eerst moet de vloeistof in het vat worden gebracht en daarna pas de kettingen. Na het reinigen moeten eerst de kettingen worden verwijderd en daarna de vloeistof. (Bij het schudden met kettingen in een niet met vloeistof gevuld vat bestaat gevaar van vonkvorming). Bij gebruik van soda of andere bijtende middelen moeten rubberhandschoenen worden gedragen en zonodig een gelaatsscherm of een veiligheidsbril. Methode B Spoelen met een (liefst niet giftig en/of brandgevaarlijk) oplos- of verdunningsmiddel. Bij gebruik van brandgevaarlijke oplosmiddelen is goede ventilatie van de spoelruimte en afwezigheid van ontstekingsbronnen vereist. (Ook stoten met vonkend materiaal moet men vermijden). Bij alle sterk verdampende oplosmiddelen moet door een voldoende ventilatie bedwelming of erger van het personeel worden voorkomen. Het spoelen dient bij voorkeur in de buitenlucht te geschieden of onder een afdak waar de dampen gemakkelijk kunnen ontwijken. Zonodig moeten persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen. Verwijderen van gevaarlijke vloeistof- en dampresten Methode A (uitstomen of uitkoken) Het uitstomen moet zodanig geschieden, dat het vat niet onder stoomdruk komt te staan en dat het condensaat met verontreinigingen onmiddellijk kan afvloeien. Het vat dus opstellen met de opening naar beneden over de tot in het vat reikende stoombuis van niet-vonkend materiaal (bijv. aluminium of messing), waarbij de opening in het vat niet geheel door de stoombuis mag worden afgesloten. Afhankelijk van de mate van verontreiniging moet de duur van deze bewerking 5 tot 20 minuten bedragen. Wanneer geen stoom beschikbaar is, vul dan het vat met kokend water en houd dit gedurende 5 tot 20 minuten op temperatuur door via een insteekbuis kokend water in het vat te gieten; het vat moet daarbij steeds worden geschud.

4

5 Blz. 4 Wanneer men de methode A juist toepast, kan het vat volkomen gasvrij worden gemaakt. Methode B Spoel het vat enkele malen goed door met een krachtige waterstraal. Bij toepassing van deze methode wordt het vat echter niet gasvrij. Drogen Zowel voor methode A als voor methode B Het drogen moet geschieden met lucht, bij voorkeur warme lucht. De insteekbuis voor de luchttoevoer moet zijn vervaardigd van niet-vonkend materiaal, bijv. messing of aluminium. Controle Zoals reeds is gezegd, kan uitsluitend bij reiniging van een vat volgens de methode A het vat volkomen gasvrij worden gemaakt. De controle of dit inderdaad het geval is, dient als volgt te geschieden: 1) op reuk; 2) op aanwezigheid van vloeistofresten, roest en aanslag met behulp van een inspectielamp (explosievrije vatenlamp). Indien blijkt dat er nog aanslag, roest of damp-/vloeistofresten aanwezig zijn, moet de reiniging zo vaak worden herhaald tot alle aanslag, roest en damp- of vloeistofresten zijn verdwenen. 5. MAATREGELEN TIJDENS DE REPARATIE Methode A Wanneer blijkt dat geen roest, aanslag, damp- of vloeistofresten meer aanwezig zijn, behoeven geen verdere voorzieningen te worden getroffen, mits wordt gezorgd dat zich geen onverbrand gas uit de lasbrander in het vat kan verzamelen. Tijdens de reparatie mag men zich niet tegenover de vlakke wanden van het vat bevinden en zich niet over deze wanden heenbuigen. Methode B Het vat met een op het bondelgat aangebrachte stijgbuis moet geheel met water worden gevuld. Indien zulks voor de reparatie noodzakelijk is, mag ongeveer 1 liter water uit het vat worden gegoten. Daarna moet het vat stabiel worden opgesteld met de te bewerken plaats naar boven gericht. Zorg moet worden gedragen dat geen water uit het vat wordt gemorst. In plaats van de stijgbuis, die gevaar voor waterverlies met zich medebrengt, kan ook een kleine opening boven in het vat worden gemaakt, die na de reparatie kan worden dichtgelast. Tijdens de reparatie mag men zich niet tegenover de vlakke wanden van het vat bevinden en zich niet over deze wanden heenbuigen.

6 Blz BENZINE- EN DIESELOLIETANKS VAN VERBRANDINGSMOTOREN Bij het repareren van benzine- en dieselolietanks van verbrandingsmotoren kunnen zich dezelfde gevaren voordoen als bij het repareren van vaten of drums (zelfs bij het zacht solderen van leidingen en wartels aan tanks). Voor elke reparatie moeten de tanks worden gedemonteerd uit de constructie waarin of waaraan ze zich normaal bevinden (voertuig, vaartuig, enz.). Als gevolg van de geringe afmetingen van de openingen in de tanks is niet steeds met zekerheid vast te stellen of zich na reiniging daarin nog roest, aanslag, dampen of vloeistofresten bevinden. Daarom mogen reparaties aan deze benzine- en dieselolietanks slechts plaatsvinden wanneer deze tanks geheel met water zijn gevuld. Slechts wanneer zulks voor de reparatie noodzakelijk is, mag een geringe hoeveelheid water uit de tank worden gegoten. 7. UITDEUKEN EN BEPROEVEN OP DICHTHEID Het uitdeuken en beproeven van vaten dient bij voorkeur te geschieden met behulp van water, waarbij alleen kans op openscheuren van het vat bestaat. Bij gebruik van lucht of een ander gas bestaat het gevaar dat het vat uit elkaar springt. Zijn er gegronde bezwaren tegen het gebruik van water en wordt het vat met lucht of een ander gas geperst, dan dient dit te geschieden binnen een speciale beschutting die voorkomt, dat personen door een uit elkaar springend vat worden getroffen. In alle gevallen moeten tijdens het persen de vlakke wanden van de vaten worden gesteund door middel van schroefstempels. Deze voorzieningen zullen uiteraard slechts zijn getroffen in bedrijven die zich speciaal op het uitdeuken en beproeven van vaten toeleggen. Alleen in volledig daartoe ingerichte bedrijven kunnen deze werkzaamheden zonder gevaar plaatsvinden. 8. VERKEERD GEBRUIK VAN VATEN Het gebruik van vaten als ondersteuning van hulpstellingen, werktafels en werkstukken kan gevaarlijk zijn, in verband met het gevaar van explosie van gassen die zich in zo'n vat kunnen bevinden of ophopen.