ZangPro. online leren zingen.

Transcriptie

1 Zang le ssen Website: Facebook: Facebook.com/.nl op m aat

2 Introductie Welkom bij de online zangcursus van zangpro. Je bent hier gekomen omdat je van zingen houdt en je graag beter wilt leren zingen. In deze cursus leer je hoe je met je buik moet ademhalen, verschillende technieken en manieren om je stem te gebruiken, en hoe je een nummer zo mooi mogelijk kan zingen. Om te beginnen wil ik je alvast de belangrijkste regel van zingen uitleggen. -Zingen hoort altijd goed te voelen-. Zingen hoort geen pijn te doen en je hoort er (uitgaande van een goede gezondheid) niet hees van te worden. Als zingen toch oncomfortabel begint te voelen, stop dan altijd even, en probeer het later opnieuw. Ga nooit forceren. Je stem heeft tijd nodig om te wennen aan het zingen, en net zoals bij elke andere sport, is langzaam opbouwen erg belangrijk in dat proces. Net zoals een beginnende sporter niet meteen in staat is om een marathon te rennen, is een beginnende zanger niet in staat om een 3 uur durende show te geven. Conditie dien je langzaam op te bouwen, en wanneer je dat in gedachten houd, pluk je daar later de vruchten van. Om het beste resultaat te bereiken begin je met een half uur oefenen per dag. Hier zit het opwarmen bij inbegrepen. Hoe je moet opwarmen leer je in les 4. Je begint dan met een opwarming van 10 minuten, en zingt dan 20 minuten om je stem te trainen. Bouw het qua zangmateriaal ook langzaam op. Begin dus niet met een liedje waarbij je extreem hard en hoog moet zingen, maar denk eerder aan een liedje die fijn voelt om te zingen, zonder dat je het gevoel hebt dat je forceert. Je kunt dan telkens je oefentijd wat rekken. Een half uur wordt 45 minuten, daarna een uur, en mocht je langer willen zingen en het gaat goed, dan kan je dat telkens wat uitbreiden. Qua niveau van de liedjes die je uitkiest mag dat ook. Het is wel verstandig om je opwarming aan te passen op je materiaal, dus wanneer je zwaar materiaal gaat zingen, is een langere opwarming wel gewenst. Houd er wel rekening mee dat wanneer je een tijdje niet gezongen hebt, je opnieuw op moet bouwen. (Denk aan het opnieuw gaan zingen na een griepje, of een periode dat het er even niet van kwam) Wanneer je daarvoor in goede zang-conditie was, zal je stem het snel weer oppikken, maar houd rekening met een paar dagen opstart tijd. Geef je stem de kans om weer opnieuw te wennen aan het zingen, en begin met veel opwarm oefeningen, en wat lichter materiaal. Tip! Wanneer je overdag weinig tijd over hebt om te gaan oefenen, weet dat je ook kunt oefenen terwijl je ergens mee bezig bent. Je hebt je instrument tenslotte altijd bij je! Denk bijvoorbeeld aan opwarmen of oefenen onder de douche, tijdens het afwassen of tijdens het koken. Om er voor te zorgen dat je jouw stem optimaal gebruikt, bieden we je de lessen aan in een volgorde waarop er eerst veel uitgelegd wordt over de zangtechnieken en zodra je de technieken onder de knie hebt gaan we verder met het doe-gedeelte van de cursus. Veel succes! Website: Facebook: Facebook.com/.nl

3 1: Houding Een goede houding is een belangrijk onderdeel van het zingen. Zingen doe je met je hele lichaam en alleen met een goede houding kan je alles uit je stem en je lichaam halen wat er in zit. Als je er wat slapjes bij staat zal je ook slapjes klinken tijdens het zingen, dus zorg er voor dat je goed rechtop staat en een actieve houding hebt. Een goede houding ziet er uit als volgt: -De voeten staan op heupbreedte met de tenen vooruit. -De knieën zijn lichtelijk doorgezakt, dus niet op slot. -Je bekken kantel je een klein beetje. -Maak je rug recht en duw je borst iets wat vooruit. -Je hoofd recht op je lichaam -De kin een heel klein beetje naar de borst gericht. Iedereen heeft van zichzelf een voorkeurs houding. Sommige mensen leggen hun gewicht op 1 been, anderen laten hun schouders hangen of steken hun hoofd vooruit. Daarom is het in het begin verstandig om jezelf vaak te controleren voor de spiegel. Omdat je gewend bent een bepaalde houding aan te nemen is het gemakkelijk om terug te vallen in je eigen houding, ook wanneer je alle stappen die hier boven geschreven staan op hebt gevolgd. Omdat een goede houding belangrijk is tijdens het zingen, en het de buikademhaling kan belemmeren wanneer je niet goed staat, zou het zonde zijn als je halverwege een liedje toch terug valt, zonder dat je het in de gaten hebt. Blijf dus naar jezelf kijken. Deze nieuwe houding is misschien even wennen in het begin, maar na een tijdje wordt het een vanzelfsprekendheid en heb je er veel profijt van. ail m E Tip: Ga eens in de hierboven geschreven houding tegen de muur staan en voel hoe je achterhoofd de muur raakt. Zing eens een liedje, en probeer dit gevoel vast te houden. In de volgende les leren we het technische aspect van de buikademhaling. Wat is nou precies de buikademhaling, en waarom is het zo belangrijk tijdens het zingen? Website: Facebook: Facebook.com/.nl

4 2: Buikademhaling, waarom is het belangrijk? De buikademhaling is van nature de meest gezonde manier van ademhalen. Het is erg ontspannend en het verhoogd je weerstand. Voor het zingen is buikademhaling vooral belangrijk voor de ademsteun. We gebruiken tijdens het zingen het middenrif, en laten die bij een lage ademhaling in de buik naar beneden zakken. Als je op de uitademing gaat zingen kan je je adem makkelijk controleren en je kan op deze manier gemakkelijk druk zetten en hard zingen, zonder dat je je stembanden te veel belast. Het strottenhoofd Het strottenhoofd (larynx) ligt onder de keelholte en vormt de ingang van de luchtpijp. Het strottenhoofd is opgebouwd uit kraakbeen, spierweefsel en slijmvlies. In het strottenhoofd bevinden zich ook de stembanden. Het strottenhoofd heeft 2 functies: Het voorkomt dan er eten in de luchtpijp komt, en het speelt een grote rol bij het maken van geluid. Op de tekening zie je de verschillende delen van het strottenhoofd: I - Gebied boven de stembanden II - De stemspleet III - Gebied onder de stembanden a - Strottenklepje b - valse stembanden c- ware stembanden d - Keelholte e - Luchtpijp f - Slokdarm De stembanden Wanneer er lucht door het strottenhoofd gaat, veroorzaakt dat een trilling van de stembanden. Trilling zorgt op zijn beurt weer voor geluid. Je stembanden zijn in feite 2 spiertjes in je keel die heel hard trillen als je er lucht doorheen perst. Hoe groter de druk waarmee de lucht tussen de stembanden wordt geperst, hoe sterker het geluid. De buikademhaling speelt een belangrijk onderdeel in dit proces. De buikademhaling geeft de controle over hoeveel druk je geeft, en dus hoe hard of zacht je zingt. Je hebt met de buikademhaling veel meer controle over hoeveel lucht je gebruikt, je kan makkelijker lange, hoge en harde tonen maken. Ook qua sound gaat er een hele rij aan mogelijkheden voor je open als je eenmaal de buikademhaling goed beheerst. In de volgende les leren we met de buikademhaling te zingen, en doen we verschillende oefeningen om de buikademhaling aan te leren. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

5 3: Buikademhalingsoefeningen De meest mensen ademen hoog, dat wil zeggen in het borst gebied. Je kunt dit gemakkelijk herkennen aan de schouders die tijdens het ademen omhoog gaan en tijdens de uitademing weer naar beneden zakken. Ook wordt bij de borstademhaling de buik plat bij de inademing en zakt de boel letterlijk in als je uitademt. Bij de buikademhaling is dit niet het geval. De schouders blijven op hun plek, en de buik zet juist uit bij de inademing. Het middenrif zakt naar beneden. Oefening 1: Leg je hand op je buik, net onder je navel. Adem vervolgens in door je neus. Probeer de lucht zo laag mogelijk te krijgen en je hand met de lucht 'weg' te duwen. Het is belangrijk om niet gewoon je buik uit te zetten, maar echt je buik wijder te laten worden tijdens de inademing. Je kunt de inademing het beste vergelijken met een ballon. Als je ballon vult met lucht wordt hij vol en rond, en als je de lucht er uit laat wordt hij weer plat. Zo werkt het met de buikademhaling ook. Je buik is in dit geval de ballon. De uitademhaling doe je door je mond. Je gaat nu een aantal keer in -en uit ademen om hier aan te wennen. Tip: Doe deze oefening voor de spiegel. Je kunt jezelf dan controleren of je wel de echte buikademhaling doet. Veel mensen ademen heel veel in, waardoor de adem toch naar boven verplaatst. Als je voor de spiegel staat kun je dit bij jezelf zien. Je borstgebied wordt dan wijder en je schouders gaan wat omhoog. Je krijgt er zelf een wat benauwd gevoel van, je doet het dan niet goed. Als je de buikademhaling goed doet blijven de borst en schouders op hun plek. Oefening 2: Je ademt in door je neus gedurende 3 tellen. Je hand ligt op je buik en je voelt dat je buik uitzet. De lucht die je hebt ingeademd zet je nu vast. De lucht gaat er niet in of uit, en het is belangrijk dat de lucht op zn plek blijft, en niet naar boven verplaatst. Dit doe je ook 3 tellen lang. Vervolgens adem je uit via je mond gedurende drie tellen. Tip: Heb je de buikademhaling nog niet te pakken? Probeer het dan eens liggend. Leg terwijl je ligt een boek op je buik en probeer tijdens de inademing het boek omhoog te duwen met de lucht. Tijdens de uitademing zakt het boek weer naar beneden. Oefening 3: Maak met kracht geluiden als 'kssssst' (alsof je een kat wegjaagt) of 'tsssss' en focus op het lage gedeelte van je buik. Je buik trekt in wanneer je het geluid maakt, en zet uit tijdens de inademing. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

6 Zingen met de buikademhaling: Oefening 1: Je doet hetzelfde als bij de vorige oefening. Je ademt in over 3 tellen, houdt de adem vast over 3 tellen, en dan doe je de uitademing op een -oe- klank. Deze oe-klank mag je zo lang vast houden als je kunt. Tot het moment dat je niet verder kunt. Het is belangrijk deze oefening op de -oe- klank niet te snel te stoppen. Hoe minder adem je over hebt, hoe harder je buik moet werken om de noot er uit te krijgen, en dat is juist een goede oefening om de impact van de buik te voelen. Als je deze oefening doet, probeer de -oe- zo stabiel mogelijk te krijgen. Het is logisch dat, wanneer je minder adem hebt, je zachter gaat zingen. Maak van deze oefening een uitdaging om de noot even hard te beginnen en te eindigen. Oefening 2: Je kunt nu voorzichtig beginnen met zingen. Bouw het langzaam op. Elke keer wanneer je inademt stop je even om je bewust te worden van je adem. Je begint met de inademing. Houdt dan de adem even vast, en zingt vervolgens 1 regel van een willekeurig liedje. Wanneer de regel afgelopen is blaas je de eventuele overgebleven lucht uit en begint opnieuw. Het is belangrijk dat je hiervoor de tijd neemt om rustig in te ademen. We oefenen dit samen op 'i believe i can fly' van R. Kelly. In de volgende les leren we onze stem op te warmen, en waarom het opwarmen van de stem voordat je gaat zingen zo belangrijk is. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

7 4: Je stem opwarmen Voordat je begint met zingen is het belangrijk je stem op te warmen. Net zoals een hardloper zijn spieren warm maakt voordat hij gaat rennen, moet een zanger dat ook. Je stembanden zijn tenslotte 2 spieren die hard moeten werken wanneer je zingt. Elke dag minimaal 10 minuten opwarmen zorgt er voor dat je lekker zingt en minder kans loopt op schade aan je stembanden. Om de stem op te warmen doe je wat oefeningen. Het is belangrijk deze oefeningen in de juiste volgorde te doen, we beginnen met de oefening die het minst belastend is voor je stembanden, en bouwen langzaam op naar de wat hardere klanken: Oefening 1: De eerste oefening doen we op een mmmm klank. Je kunt het opwarmen makkelijk combineren met de buikademhalingsoefeningen. Elke keer als je inademt, controleer je ook even of je laag ademt. oefening 2: Deze oefening down we op 'say-my-nee-my-nee-my-nee-my-name. (zie voorbeeld) Oefening 3: Op een BRRR of RRRR klank (zie voorbeeld) Oefening 4: Op de -ng- klank van het woord sing. (zie voorbeeld) Oefening 5: oe klank met trappetje dat omhoog en omlaag gaat. (zie voorbeeld) Let op: Opwarm oefeningen hoef je niet hard te doen. Je bent je stem aan het klaarstomen om dadelijk te gaan zingen, dus geef je stem de kans op een ontspannen manier daar alvast aan te wennen. Wanneer je meer gaat zingen, en zeker wanneer je een keer moet optreden of wat harder materiaal gaat zingen, is het verstandig om wat langer op te warmen. 10 minuten opwarmen is prima voor een zanger die thuis lekker gaat zingen. Je kunt er gerust nog 10 minuten bij doen wanneer je stem wat harder moet gaan werken. Let na de opwarming ook op het materiaal wat je zingt. Het is voor je stembanden niet fijn als ze direct na de opwarming hele harde en hoge noten moeten zingen. Je geeft je stembanden dan letterlijk een opdonder en je zal dan meer risico lopen hees te worden. Begin eerst met wat lager en rustiger materiaal, en je zult merken dat je stem steeds meer klaar is voor het stevigere materiaal, en dat het makkelijker wordt om hoge noten te halen. Het eerste deel van het materiaal wat je zingt kun je ook beschouwen als een onderdeel van het opwarm proces. Geduld is erg belangrijk om je stem in goede kwaliteit te houden. Een zanger die veel zingt merkt de verschil na, en de voordelen van het opwarmen, en willen niet meer zonder. In de volgende les leren we alles over de spreekstem. Wat de spreekstem is, en hoe we de spreekstem gebruiken tijdens het zingen. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

8 5: De spreekstem De spreekstem is, zoals de naam al doet vermoeden, de stem waarin het meeste gesproken wordt. De spreekstem wordt ook wel borststem genoemd. De gehele stemband trilt als je de spreekstem gebruikt, en de randen van de stemband worden uitgeschakeld. De spreekstem klinkt van zichzelf sterk en aanwezig, en het is makkelijk om volume te maken tijdens het zingen en spreken. De spreekstem wordt vaak gebruikt als men formeel wil klinken, of kracht wil geven aan hetgeen hij wil zeggen. Probeer dit maar eens op een lage toon te zeggen: 'Daar ben ik het niet mee eens ' Ook tijdens het zingen worden de lage noten altijd met de spreekstem gezongen. Wanneer we op een redelijk volume vanuit onze laagste toon een toonladder op 'la-la-la-la' omhoog zingen komen we tot een punt waarop we het einde van de spreekstem tegen komen. We horen daar over te schakelen naar de kopstem, en wanneer we dat niet doen krijgen we te maken met een onaangenaam gevoel in de keel. Veel mensen gaan op dat punt forceren. Dat op dat punt geforceerd wordt wil eigenlijk zeggen dat je te laat bent met de overschakeling naar de kopstem. Tip: Probeer maar eens in de spreekstem van laag naar hoog te zingen en onderzoek waar het punt ligt waarop je een onaangenaam gevoel krijgt. Begin dan nog eens bij de lage noten, en wanneer je omhoog zingt ga je steeds zachter een liever zingen. Tover een kleine glimlach op je gezicht en probeer te denken aan een lief kindje of een lief klein beestje die je lief toezingt. Merk je, dat wanneer je zachter en liever zingt, dat je makkelijker bij de hoge noten kan komen? Je schakelt op een gegeven moment over op de kopstem, welke van zichzelf een zachter, hoger en liever karakter heeft dan de spreekstem. De overgang die je merkt is de breuk. We hebben nu geleerd wat de spreekstem is, en hoe we die kunnen gebruiken. In de volgende les behandelen we de kopstem. Hoe je de kopstem kunt vinden, en hoe je hem het beste kunt gebruiken. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

9 6: De kopstem Bij de kopstem trillen alleen de buitenkanten van je stembanden. (De dunne stembanden) Om te leren zingen met de kopstem is het belangrijk eerst het zingen naar praten te koppelen. Zonder dat je het weet gebruik je je kopstem vaker dan je denkt. Zo gaan we automatisch over naar de kopstem wanneer we tegen kinderen praten, of wanneer we kinderliedjes zingen. Zeg dit maar eens hardop alsof je tegen een peuter praat: 'Heeey wat leuk dat jij er bent' Ook spreken veel mensen (voornamelijk vrouwen) die vriendelijk over willen komen vaak in kopstem. Denk hierbij aan winkelpersoneel of telefonistes. Zouden we in onze spreekstem iemand 'goedemiddag' wensen als iemand binnen komt, komen we een stuk minder vriendelijk over dan wanneer we de kopstem gebruiken. Het hoge karakter van de kopstem klinkt spontaner en opener dan de spreekstem. Voor mannen ligt dit laatste voorbeeld van het verwelkomen anders. Mannen klinken juist formeler wanneer ze hun spreekstem gebruiken. Een goed voorbeeld van een mannelijke zanger die de kopstem veel gebruikt is Herman van Veen. Voor zowel mannen als vrouwen gaat het voorbeeld op dat het zingen van kinderliedjes in de kopstem gebeurt. Probeer het maar eens! Tip: Bij mannen is het verschil tussen de spreekstem en de kopstem vaak veel groter dan bij vrouwen. Ook klinkt de kopstem vaak wat ieler, omdat mannen minder geneigd zijn de kopstem tijdens het praten gebruiken, en de kopstem daardoor minder ontwikkeld is. Met of zonder toegevoegde lucht De kopstem kan je op verschillende manieren gebruiken. Met of zonder toegevoegde lucht. Een voorbeeld van een liedje in kopstem is 'Loving you' van Minnie Riperton. De manier van kopstem gebruiken klinkt licht en lief, maar de klank is heel helder. In tegenstelling tot wanneer je de luchtige variant gebruikt. Een goed voorbeeld hiervan is 'Heaven' van Do. Zij laat extra lucht ontsnappen wanneer ze zingt, waardoor haar stem luchtig en kwetsbaar klinkt. Dit is een leuke variant voor wanneer je een gevoelig stukje wilt zingen, en kwetsbaar over wilt komen. Een nadeel aan het zingen met veel lucht is dat je weinig volume kan maken. Op deze manier zingen en toch proberen volume te maken wordt over het algemeen afgeraden. Je gaat dan al snel forceren. Tip: Als het gebruiken van de kopstem nieuw is voor je, is het verstandig om het rustig op te bouwen. Je kopstem moet eerst ontwikkelen voordat je volume kunt maken. Verwacht niet dat je bij de eerste keer al een groot geluid kunt krijgen, begin eerst heel zachtjes te zingen en wordt langzaam wat harder. Maak het volume vanuit je buik door je buikspieren aan te spannen en je keel open te zetten. De stembreuk zijn we zowel in de les van de spreekstem als de les van de kopstem tegen gekomen. Wat is nou precies de stembreuk en hoe kan je die verminderen? Dat leren we in de volgende les: De stembreuk. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

10 7: De stembreuk De stembreuk is de overgang van dikke stembanden (spreekstem) naar de dunne stembanden (kopstem). De breuk is het beste te horen als je in de spreekstem een toonladder omhoog zingt, zonder op een gegeven moment over te schakelen naar de kopstem. Omdat de spreekstem een limiet heeft, zal je al gauw op een punt komen waarop het zingen oncomfortabel aanvoelt en je niet verder kunt. Mensen hebben het dan vaak over een overslaande stem, of een gedeelte van hun stem die ze niet kunnen gebruiken. Alsof er een gat in hun bereik zit. Een oefening om de breuk te verminderen is: 1: de oefening op de -ng- klank van het woord 'sing'. Je zegt het woord 'sing' en blijft hangen op de NG klank van het woord. Je gaat vervolgens je hele bereik door op een zachte toon. Het is belangrijk dat je de hoogste toon zoekt en de laagste. Zo rek je je stembanden en kom je zeker weten langs je breuk. Het is voor deze oefening van groot belang dat je hem heel zacht doet. (Denk aan neuriën) Deze oefening zou je daarom ook het beste even voor de spiegel kunnen doen, en jezelf controleren of je geen spanning ziet in je keelgebied. Je kunt het ook voelen door je handen zachtjes op je keel te leggen en te voelen of er spanning ontstaat. Als je spanning voelt, dan zing je te hard en ben je hoogstwaarschijnlijk aan het forceren. 2 De oefening 'so-good'. (Zie voorbeeld) Doordat je van de ene noot naar de andere glijd, train je je stem om de spreekstem en de kopstem meer met elkaar te laten mengen. Als je deze oefening doet, zorg er dan voor dat je een mooie ronde boog maar wanneer je 'so' omhoog zingt, en 'good' naar beneden. Het is de bedoeling dat je langs elke tussenliggende noot komt, zonder ze apart te zingen. De ene persoon heeft een grotere breuk dan de andere. Vaak hebben mannen een grotere breuk dan vrouwen, omdat mannen de kopstem tijdens het spreken minder gebruiken dan vrouwen. Bij mannen kan het klinken alsof ze een overgang maken van een diepe mannenstem naar een piepende hoge stem. Vooral jongens die net de baard in de keel hebben, hebben hier vaak veel last van. Om de kopstem onder controle te krijgen en de stembreuk te verminderen, is het verstandig dit gebied meer te gaan gebruiken. Als je dit veel oefent zal de breuk naar verloop van tijd minder worden, omdat de spreekstem en de kopstem gaan mengen. Je kunt dit het beste trainen door heel zachtjes te zingen in de hoogte. Door hard te zingen kom je de breuk eerder tegen, en is het erg moeilijk om de controle te houden. Zeker wanneer je stem niet gewend is in het hoge register te zingen. Om makkelijk toegang te krijgen tot je hoge register, de kopstem, kun je hierbij weer denken aan een klein kind waar je tegen praat of zingt. In de volgende les leren we hoe belangrijk het is om de juiste stand van de kaak aan te nemen. Ook leren we hoe het niet moet, en misschien vind je tussen de voorbeelden wel 1 van je eigen valkuilen! Website: Facebook: Facebook.com/.nl

11 8: Stand van de kaak Om goed te kunnen zingen is het belangrijk om goed te kunnen ontspannen. Je hebt in je lichaam alleen spanning nodig in de delen van je lichaam die hard moeten werken, bijvoorbeeld je buik. Om lekker te zingen kan je het beste je kaak zo ontspannen mogelijk houden, en een lichte glimlach op je gezicht toveren. Als je kaak ontspannen is, is je keel dat over het algemeen ook. Wanneer noten in de hoogte wat lastiger zijn om te halen, of wanneer we met een groot volume zingen, zijn we geneigd dat in ons gezicht te laten zien. Alle spieren in ons gezicht spannen aan, en we trekken een gezicht alsof we het heel zwaar hebben. Bij veel zangers gebeuren er 1 of meerder dingen in het gezicht en keelgebied die juist averechts werken: -Spieren spannen aan. (Voorhoofd, wangen, kaken, keel) -We maken ons gezicht gespannen breed in plaats van ontspannen lang -De kaak gaat op slot -Het hoofd gaat omhoog bij hoge noten en omlaag bij lage. -De keelspieren spannen zichtbaar aan. Al deze 5 voorbeelden zijn voorbeelden van hoe je jezelf tegen kan werken tijdens het zingen. Het spannen van spieren sluipt er snel in wanneer je een liedje gevoelig wilt brengen. Omdat je helemaal in het liedje opgaat, is dan aan je gezicht af te lezen. De inleving en mimiek van het zingen zijn een logisch gevolg van hoe je je voelt tijdens het zingen. Toch is het verstandig rekening te houden met de bovenstaande voorbeelden. Een ontspannen kaak en de juiste stand van de kaak zijn daar in het belangrijkste. Als je kaak gespannen is weerhoud dat je er van om lekker te kunnen zingen, en je moet een groot deel van de controle over je zuiverheid inleveren. Een ontspannen kaak zorgt er voor dat je een mooie open klank kunt maken, en die open klank is 1 van de basis elementen van goed kunnen zingen. De juiste stand van de kaak is: Een kaak die tijdens het zingen naar beneden valt, richting het borstgebied. Je laat je kaak dus letterlijk vallen en laat alle spanning in de kaak los. Let dus op dat je de kaak niet naar voren beweegt, want dat naar voren bewegen van de kaak zorgt voor spanning. Zorg er vervolgens voor dat, zeker wanneer je hoge noten zingt, je hoofd niet met je mee beweegt in de hoogte. Er zijn veel zangers die hun keel uitsteken bij hoge noten, en hun kin in hun keel drukken bij lage noten, terwijl je je keel en kaak het beste op dezelfde manier kunt laten staan. Je kunt hierbij nog steeds het beste uitgaan van de basishouding van het zingen. (Zie les 1) En deze houding zorgt er voor dat je de hoge en lage noten juist makkelijker zult halen. Oefening: Ga voor de spiegel staan en zing een liedje. Kijk naar jezelf en let eens op hoeveel spieren je in je gezicht aanspant. Als je goed naar jezelf gekeken hebt, leg je 2 handen tegen je gezicht aan en ga je opnieuw voelen of je te veel spieren aanspant. Als je voelt dat je te veel spieren aanspant, probeer die spieren dan te ontspannen en je gezicht zo lang mogelijk te maken en je kaak te laten zakken. Een duidelijke uitspraak van het liedje is hierbij niet zo belangrijk. Misschien haal je de hoge noten nu wel? Wanneer je een liedje zingt zal je wel gemerkt hebben dat de ene noot langer duurt dan de andere. In de volgende les behandelen we de lange noten, en leer je hoe je lange noten het beste kunt zingen. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

12 9: Lange noten zingen Voor het zingen van lange noten is je ademsteun erg belangrijk. Je wilt niet halverwege de controle over je stem kwijtraken, of afzwakken qua volume. Om het volume tot het einde van je adem te behouden zal je op het einde steeds harder moeten werken qua adem. Je zult je buikspieren zeker gaan voelen. In de volgende oefening zingen we 1 lange noot. Het is belangrijk niet te snel op te geven, maar door te gaan toch je helemaal geen adem meer hebt. Voorbeeld: Zing 1 lange toon op -oe-. Houd deze toon eerst 4 seconden aan, en zorg dat deze qua volume van begin tot eind hetzelfde blijft. Vervolgens doen we de oefening op 5, 6, 7, 8, 9, 10 of (voor wie het lukt) meer tellen. Bouw het langzaam op, en voel hoe hard je buikspieren moeten werken op het einde. Doe de oefening vervolgens op andere klanken zoals oo, aa en ee. Een voorbeeld van een liedje met lange noten is 'Stay' van Rihanna. Pas de ademsteun en de oefening die we net hebben gedaan toe op het refrein van 'Stay'. Wanneer we lange noten zingen wordt de buikademhaling echt belangrijk. De buikademhaling zorgt er voor dat we meer lucht hebben, en we de lucht vast kunnen houden en kunnen controleren. We kunnen dus langere noten zingen, en er voor zorgen dat de noten van begin tot eind even sterk en krachtig klinken. Zonder de buikademhaling zou je halverwege een lange noot kunnen gaan forceren in de keel. Het forceren van de keel is vaak een compensatie voor wat er mist qua ademsteun. Gebeurt het bij jou dat je te veel spanning voelt in de keel. Controleer dan eerst even je buikademhaling, of doe je oefening eens liggend. Nu je lange noten hebt leren zingen ben je vast heel nieuwsgierig geworden hoe je de korte noten moet zingen. Dat leer je in de volgende les! Website: Facebook: Facebook.com/.nl

13 10: Korte noten zingen: Om korte noten krachtig te kunnen zingen is een goede ademsteun noodzakelijk. Als je korte noten zingt geef je telkens hele kleine stootjes lucht op een gecontroleerde manier weg. Zonder de buikademhaling toe te passen zou je weinig volume kunnen halen bij het zingen van korte noten, en zou je vaker naar lucht moeten happen. Oefening: We hebben geleerd dat de buik bij de inademing uitzet en op de uitademing plat wordt. Nu gaan we een krachtige 'HA" klank maken, en je zult zien dat je buik op hetzelfde moment als dat jij 'ha' zegt naar binnen trekt. Dit doen we een aantal keer. 'ha-ha-ha-ha'. Het is niet nodig tussentijds adem te halen. Je geeft slechts stootjes met je buik. Dit kan je ook doen op andere klanken die korter zijn, zoals bijvoorbeeld de -ie of de -ee klank. Je maakt de klank zo kort mogelijk en geeft hele kleine zetjes met je buik. Er is voor deze oefening veel minder adem nodig dan voor de 'ha' oefening, omdat het veel meer lucht kost om de 'H' van de 'ha' klank te maken. We gaan bij deze oefening proberen zo weinig mogelijk lucht te verspillen, en je zult zien dat je buik maak minimaal naar binnen beweegt als je de geluiden maakt. Doe de oefening nogmaals en zing dan op 'do-re-do-re', op en neer. Je kunt dan alleen het woord 'do' gebruiken terwijl je die 2 verschillende noten zingt. Een voorbeeld van een liedje met korte noten is 'Let me entertain you' van Robbie Williams. Gebruik het couplet om te oefenen op de korte noten, en je kan je kennis van lange noten opnieuw toepassen in het refrein. Om een ideale en mooie klank te maken hoor je voor in de mond te zingen. Hoe je dat doet, leer je in de volgende les: de vervolgcursus. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

14 11: Voor in de mond zingen: Je mond moet je zien als je klankkast. Hoe groter de klankkast, hoe groter het geluid. Hoe wijder je je mond opent, hoe meer geluid je kunt maken. Toch durven veel mensen hun mond niet wijd te openen wanneer ze zingen. Het voelt overdreven aan, terwijl dat in de praktijk vaak wel mee valt. Wanneer je je mond goed open zet komt er niet alleen meer geluid uit, je klank verplaatst zich ook meer voor in de mond. Het voor in de mond zingen is minder belastend voor je keel, je stem komt meer naar voren oftewel: Je klinkt veel beter! Luister maar eens naar het voorbeeld dat ik in het lesfilmpje geef, hoor jij het verschil? Als je je mond open zet is het belangrijk dat je je kaak ontspannen naar beneden beweegt. Dit kun je het beste eens proberen op een A klank. Ontspan je kaak en laat hem helemaal naar beneden vallen. Zing dan een 'AA'. Probeer daarbij alle spanning in je gezicht te vermijden. Ga voor meer informatie over de stand van de kaak naar les 8. Een oefening om het plaatsen van de klank zo veel mogelijk voor in de mond te krijgen is het opzeggen van de cijfers 1 t/m 10. (voorbeeld) Je mag dit zo overdreven mogelijk doen, met overdreven articulatie en een overdreven opening van de mond. Ook in deze oefening is de ontspannen kaak erg belangrijk.. Zingen doe je niet telkens even hard. Het is mooi om af te wisselen. Hoe je het verschil maakt tussen hard en zacht, leer je in de volgende les. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

15 12: Hard en zacht Het is vast wel eens opgevallen dat gevoelige stukjes zachter gezongen worden dan de energieke delen van een liedje. Het variëren van hard en zacht maakt een liedje interessant. Niet alleen voor de luisteraar, maar ook voor jezelf. Je leert je stem op verschillende manieren te gebruiken, en je kan op die manier heel muzikaal leren zingen. Om het verschil tussen hard en zacht goed te kunnen maken is je ademsteun erg belangrijk. Harde en vooral hoge noten kan je vrijwel niet ontspannen zingen zonder de buikademhaling, dus blijf die buikademhaling goed in de gaten houden. Als je het verschil wilt leren tussen hard en zacht, ga dan eerst eens terug naar praten. Voor zachte tonen kan je denken aan iets wat je schattig vindt. (Een klein kind of katje bijvoorbeeld?) Bij de harde noten is controle erg belangrijk. Het is niet de bedoeling dat je gaat schreeuwen wanneer je hard zingt. We streven naar een mooie, krachtige klank. Zing eens op 1 toon een noot die van je allerzachtst naar je aller hardst gaat In de volgende les gaan we door op hard en zacht. We leren hard en zacht te gebruiken op de juiste plekken: Dynamiek Website: Facebook: Facebook.com/.nl

16 13: Dynamiek Nu we hard en zacht kunnen zingen, kun we gebruik gaan maken van dynamiek. Dynamiek toepassen wil zeggen dat je in een liedje rekening houdt met de spanningsbogen. Spanningsbogen zijn stukken in een liedje waarin er ergens naar toe gewerkt wordt, bijvoorbeeld het refrein. Het refrein is meestal wat uitbundiger en dan het couplet, en wordt vaak wat harder gezongen. Je zou het voor je kunnen zien als een boog die steeds wat meer omhoog gaat, hoe harder je zingt, hoe hoger de boog. Na het refrein bouw je qua volume vaak weer wat af, en gaat de boog weer wat omlaag. Hoe zachter je zingt, hoe lager de boog. Wanneer je naar klassieke muziek luistert hoor je de dynamische verschillen erg goed. Het orkest gaat van heel zacht naar heel hard, en de muziek wordt er heel spannend van. In popmuziek werkt dan in principe hetzelfde. Als we spreken van dynamiek dan leer je die spanningsbogen op een juiste manier gebruiken. Een gevoelig liedje zing je niet op 1 volume, daar wordt veel meer gevarieerd. Hoor je hoe ik dynamiek heb toegepast bij het liedje 'She's out of my life' van Michael Jackson? Probeer het zelf eens! In de volgende les behandelen we een ander belangrijk aspect van het zingen: Ritme! Website: Facebook: Facebook.com/.nl

17 14: Ritme Net als de melodie van de muziek, is ook de ritme erg belangrijk. Het is belangrijk dat je weet wanneer je moet beginnen te zingen, en dat je weet hoe lang elke noot duurt. Omdat niet elke noot even lang duurt moet je mee tellen, de beat voelen. Normaal gesproken zorgt de drummer voor de beat, maar ook wanneer je zonder begeleiding zingt, hoor je de beat te voelen, in je hoofd. Hoe train je je eigen ritme? 1: Klap en tel daarbij tot 4 2: Ipv tot 4 tellen, zeg je nu -DAH- op elke tel. Vervolgens zeg per elke klap 2x -DAH-, daarna 4x per klap -DAH- en zorg dat ze allemaal even lang duren. 3: Klap mee met de muziek. 'I got a feeling' 4: Zet op elke tel een stap en loop het hele nummer door. 'price tag', vervolgens doe je het liedjes nog een keer met knippen. Oefen dit elke dag en op een gegeven moment voel je het ritme in je lichaam en gaat het vanzelf. In de volgende les leer je hoe je met een open keel moet zingen, en hoe belangrijk de open keel is. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

18 15: Open Keel Om goed te kunnen zingen en een mooie klank te kunnen maken is een open keel erg belangrijk. Nu is het best lastig om een voorstelling te maken van een 'open keel', daarom is het belangrijk het te voelen. De beste manier om een open keel te voelen is door te lachen zonder geluid te maken. Denk hierbij aan een uitbundige lach (ha-ha-ha). Voel je hoe er meer ruimte in de keel ontstaat wanneer je dat doet? Sommige mensen spreken met een wat dichtgeknepen keel. Het heeft een wat krakerig karakter. (Voorbeeld: 'ik heb vandaag een zware dag gehad') Dit dichtknijpen van de keel is niet goed voor je stembanden. Tijdens het zingen zijn we op zoek naar een zo wijd mogelijk geluid. Voorbeeld: Neutraal, contraction, restriction. (zie video) Let op: Let wel op dat je niet je strottenhoofd naar beneden duwt om een open geluid te creëren, het gaat in deze oefening om het wijder maken van de keel. In de volgende les leren we hoe we scherpe klanken kunnen maken. Deze scherpe klanken zijn erg handig voor de hoge noten! Website: Facebook: Facebook.com/.nl

19 16: Scherpe klanken maken / Hoge noten halen Vaak als we hoogte in willen, gaan we in de keel forceren. Als je je klank wat scherper maakt wordt het wat makkelijker om de hoge noten te raken. Nu is het vrij makkelijk om nasaal te gaan klinken, maar dat is niet de bedoeling. Het geluid komt nog steeds via je mond. Dit is hoe je het geluid krijgt waar we naar op zoek zijn: -Tong is hoog achter in de mond -Je zorgt er voor dat je keel open is -Je doet een heks met een gemene lach na -Je doet een huilende baby na (Het is niet bedoeling dat deze oefening 'mooi' klinkt. Je hebt weinig lucht en volume nodig om deze sound te krijgen. Deze scherpe klank is de enige uitzondering op de regel waarin je je mond niet wijd open hoeft te zetten.) Wat we met deze sound gaan doen, is hem mengen met je normale geluid. We gaan dus niet volledig in deze sound zingen, we gebruiken een klein beetje van deze scherpe sound om de noten in de hoogte wat makkelijker te kunnen halen. Heb jij een idee hoeveel variaties je kan maken op een A-klank? In de volgende les gaan we variëren met klanken. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

20 17: Variëren met klanken Tijdens het zingen kan je veel variëren met je klanken. Je kunt een donkere sound maken of een lichte sound bijvoorbeeld. We hebben net geleerd hoe we een scherpe klank maken. Er zijn nog veel meer manieren om te variëren met klanken. Wanneer we een AAA zingen, kunnen we die op verschillende manieren laten klinken. Probeer deze variaties eens: -AAA met kleine en grote opening van de mond -AAA met een normale of een lage stand van het strottenhoofd. (Strottenhoofd kan je voelen bewegen wanneer je gaapt.) -AAA klank richting de neus -AAA terwijl je een glimlach op je gezicht tovert -AAA terwijl je mondhoeken relaxed zijn Voel je hoeveel verschillende sound je kan maken op 1 klank? Op de IE klank kan je hetzelfde doen. Probeer het maar eens! Zingen is niet alleen techniek. Een van de belangrijkste onderdelen van het zingen is het gevoel in de muziek. In de volgende les hebben we het over de emoties in de muziek, en hoe je die kan toepassen. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

21 18: Emoties in de muziek Als je een liedje mooi wilt zingen is het belangrijk je gevoel te gebruiken. Zonder gevoel wordt een liedje al snel droog en mat, terwijl een liedje heel mooi kan opleven als je je gevoel er in legt. Een blij liedje hoort blij te klinken, en een droevig liedje droevig. Als zanger moet je dus altijd een beetje acteren om je nummer zo goed mogelijk te brengen. Hoe zing je met gevoel? 1: Bereid je voor. Zing je een blij liedje? Denk dan aan iets wat je blij maakt en probeer daar het hele liedje aan te denken. Met een droevig liedje net zo. 2: Doe je ogen dicht wanneer je zingt en beeld je iets in wat bij de emotie past. Zie het gedurende de hele liedje als een film voor je. Je kunt de emoties acteren, of je kunt de emoties en ervaringen uit je eigen leven gebruiken wanneer je zingt. Wanneer je je gevoel gebruikt zul je merken dat je automatisch gebruik maakt van hard en zacht. Wanneer je je kunt vinden in de tekst zal de tekst er meer 'geleefd' uitkomen, dan wanneer je wat woorden zingt die op papier staan. Probeer je zo veel mogelijk in te leven in de tekst en probeer de tekst eigen te maken. Vertel het verhaal alsof je het zelf heb meegemaakt. Voel je vrij om te spelen met het tempo van het nummer en met hard en zacht. Probeer er een eigen versie van te maken! In de volgende les leren we wat ons lichaam doet, en hoe we daar invloed op kunnen uitoefenen tijdens het zingen. Website: Facebook: Facebook.com/.nl

22 19: Lichaam groot en open Nu we de keel hebben open gezet, gaan we hetzelfde doen met ons lichaam. Als je zingt sta je gevoelsmatig met je billen bloot, daarom vinden veel mensen het best spannend om te zingen wanneer er iemand anders bij is. Omdat we het spannend vinden reageert ons lichaam daarop door het buikgedeelte te willen beschermen. Onze handen gaan naar de buik en de schouders zakken iets in. Dit is nou eenmaal een van de basisreflexen die we vanuit de natuur hebben meegekregen. Om goed te kunnen zingen moeten we ons lichaam openzetten, en ons bewust zijn van ons eigen lichaam. In feite kan er niks gebeuren wanneer we zingen. We worden tenslotte niet aangevallen, er is geen reden om ons lichaam te hoeven beschermen. Daarom maken we ons lichaam zo groot mogelijk, om van de grote klank te kunnen genieten wanneer we zingen. Test jezelf maar eens. Zing eerst eens een liedje terwijl je krom en in elkaar gezakt staat, en zing vervolgens een liedje terwijl je je armen spreid, en je borst vooruit duwt. Tip! Let wel op dat je je schouders niet optrekt. Ook al zijn je armen wijd en strek je ze helemaal uit, je schouders horen laag te zijn. Merk je hoeveel vrijer je geluid nu is? Misschien kan je die hoge noten nu wel halen! In de volgende les gaan we alles wat we geleerd hebben samen voegen. We gaan lekker zingen! Website: Facebook: Facebook.com/.nl

23 20: Zingen! Als je een liedje mooi wilt zingen is het belangrijk je gevoel te gebruiken. Zonder gevoel wordt een liedje al snel droog en mat, terwijl een liedje heel mooi kan opleven als je je gevoel er in legt. Een blij liedje hoort blij te klinken, en een droevig liedje droevig. Als zanger moet je dus altijd een beetje acteren om je nummer zo goed mogelijk te brengen. Hoe zing je met gevoel? 1: Bereid je voor. Zing je een blij liedje? Denk dan aan iets wat je blij maakt en probeer daar het hele liedje aan te denken. Met een droevig liedje net zo. 2: Doe je ogen dicht wanneer je zingt en beeld je iets in wat bij de emotie past. Zie het gedurende de hele liedje als een film voor je. Je kunt de emoties acteren, of je kunt de emoties en ervaringen uit je eigen leven gebruiken wanneer je zingt. Wanneer je je gevoel gebruikt zul je merken dat je automatisch gebruik maakt van hard en zacht. Wanneer je je kunt vinden in de tekst zal de tekst er meer 'geleefd' uitkomen, dan wanneer je wat woorden zingt die op papier staan. Probeer je zo veel mogelijk in te leven in de tekst en probeer de tekst eigen te maken. Vertel het verhaal alsof je het zelf heb meegemaakt. Voel je vrij om te spelen met het tempo van het nummer en met hard en zacht. Probeer er een eigen versie van te maken! In de volgende les leren we wat ons lichaam doet, en hoe we daar invloed op kunnen uitoefenen tijdens het zingen. Website: Facebook: Facebook.com/.nl